IZB Tijding dec 2016 by IZB, passie voor missie

tijding. Ledenblad van de IZB, jaargang 78, nr. 4

Elselijn Wajer-Hoogendam Kinderwerker in 'Hebron' De veelkleurige familie van Cross Culture Nieuwegein AndrĂŠ Lankhaar, ondernemer met hart voor de IZB

Leefwerelden COLUMN

‘Van binnen ben ik gewoon dood. Ik bedoel, er komt niks nieuws meer binnen’, zei een bejaarde vrouw op de radio. ‘Ik vind mijn leven zinloos. Ik bedoel, ik heb mijn leven gehad. En wat ik nu nog breng, is eigenlijk van nul en generlei waarde.’ Twee weken later gaf ik een lezing voor een vrouwenvereniging in Zeist. Het ging over het volgen van Jezus. Na afloop zegt een bejaarde vrouw: ‘Ik vind het helemaal niet erg om oud te zijn. Het is een mooie fase in het leven. Ik word steeds meer leerling, hoe ouder ik word.’ Leeftijdgenoten, in hetzelfde Nederland, maar in totaal verschillende leefwerelden. De een rept over ‘niks nieuws’, de ander doet nog volop ontdekkingen. Het gaf me te denken. Een voltooid leven versus een vernieuwd leven. Waar raken die werelden elkaar? Durven we de ontmoeting aan? Zou zo’n contact heilzaam kunnen zijn? Ik snap de aarzeling: kun je de vragen van de ander wel aan? Tijdens een bezinningsochtend voor gemeenten die met het blad ‘Lichtspoor’ werken, zei psychologe Wil Doornenbal dat oud worden zoveel meer is dan neergang, dingen kwijtraken, inleveren. Het is – met een bijbels beeld – ook vrucht dragen. Daarin ligt de bemoediging om het vernieuwde leven te delen. Dat geldt voor alle fasen van het leven. Dr. Sjaak van den Berg, algemeen directeur IZB

Levendig debat over af- en aanhakers Volle bak in Nijkerk, waar EO-presentator Tijs van den Brink (‘Adieu God’) en de Amsterdamse predikant Paul Visser (Noorderkerk) met elkaar in gesprek gingen over ‘missionair-kerkzijn tussen aanhakers en afhakers’. Het was een levendig debat, onder leiding van Harmen van Wijnen, bestuursvoorzitter van de CHE. Voor wie het heeft gemist: het hele gesprek is terug te luisteren en te zien via www.izb.nl. ‘Geloven in Spangen’ missionaire gemeente De kerkenraad van de Pelgrimvaderskerk (Delfshaven) heeft besloten het missionaire pionierswerk van ‘Geloven in Spangen’ te bestempelen als ‘wijkgemeente in wording’. Het besluit is een volgende stap voor de geloofsgemeenschap op weg naar zelfstandigheid. Eerder dit jaar werd in Spangen een diaken bevestigd en vonden de eerste doopdiensten plaats. Presentatie: ‘Ontvouwen – Protestantse prediking in de praktijk’ Areopagus, het centrum voor contextuele en missionaire prediking van de IZB, participeert in een symposium, vrijdag 3 februari 2017, ter gelegenheid van de boekpresentatie ‘Ontvouwen; Protestantse prediking in de praktijk’. Het handboek is geschreven door dr. Ciska Stark, docent-homiletiek aan de Protestantse Theologische Universiteit en haar (oud-)collega dr. Bert de Leede, bestuurslid van de IZB. De bijeenkomst begint om 14.00 uur. Meer informatie volgt op de site van de IZB. Nieuwjaarsreceptie IZB Om alvast in de agenda te zetten: vrijdagmiddag 20 januari 2017 vindt de nieuwjaarsreceptie van de IZB plaats, met een spraakmakend interactief programma. Locatie: St. Joriskerk, Amersfoort. Meer informatie volgt via www.izb.nl Op zaterdag 25 februari organiseert de IZB een zang- en muziekavond in de Bethlehemkerk, Laan van Meerdervoort in Den Haag. Medewerking verlenen sopraan/ hoboïste Rineke de Wit, Vocaal ensemble Voci Vocal, Christelijk Sliedrechts Mannenkoor Ichtus, onder leiding van Martin Zonnenberg. Met inspirerende bijdragen van ds. Sjaak van den Berg (directeur IZB) Ds. Ad Vastenhoud (Den Haag) en ds. Paul Visser (Amsterdam).. Aanvang: 20.00 uur. Toegang vrij. Er zal een collecte worden gehouden voor het werk van de IZB.

Elselijn Wajer-Hoogendam, missionair kinderwerker bij pioniersplek ‘De Bron’

‘HET GEESTELIJKE en praktische is hier met elkaar verbonden’

‘Bijna alle deelnemers aan de kinderclub komen uit gebroken gezinnen. Soms ontdek je tijdens een huisbezoek opeens verrassende familieverbanden. Dan blijken twee kinderen verschillende vaders en dezelfde moeder te hebben.’ Elselijn Wajer-Hoogendam (22) werkt in de Rotterdamse wijk Rubroek, aan de noordkant van het centrum van Rotterdam. Sinds 1 oktober is ze missionair kinderwerker in het wijkcentrum De Bron, aan de drukke doorgaande Vondelweg.

'De Bron' In 1997 is vanuit de protestantse wijkgemeente ‘De Samaritaan’, twee kilometer verderop, kinderwerk begonnen in ‘De Bron’. In de loop van bijna twintig jaar is het werk zo uitgebreid, dat het gebouw nu vrijwel doorlopend in gebruik is, met een ontmoetingsochtend, een naaicafé, een creatieve morgen, een gebedskring etc. Ook anderen maken gebruik van het pand, zo is er wekelijks een open maaltijd voor dak- en thuislozen. Sinds 1 oktober 2016 is ‘De Bron’ officieel een Protestantse pioniersplek van Missionair Werk & Kerkgroei en de IZB, waarmee we de weg zijn ingeslagen naar een zelfstandige geloofsgemeenschap. Fred Kappinga is als buurtpastor verbonden aan ‘De Bron’. Vorig jaar vertelde hij in ‘Echo’ dat zijn leven ruim tien jaar geleden op dood spoor zat. ‘Overal had ik het geluk gezocht, in reizen, in relaties, maar het was er steeds niet. Toen ben ik een Alpha-cursus gaan doen en tot geloof gekomen. Dat maakte me zo blij! Ik wilde steeds meer, ik ben toen gaan studeren in Ede, uit interesse. Niet om er mijn werk van te maken. Maar het pakte me. In het derde jaar van mijn studie kwam er een baantje voorbij: 12 uur in de week, voor een jaar, diaconaal werker, hier in 'De Bron'. Ik verdiende geld in de marketing en ging een dag minder werken, dat kon net. Maar toen ik hier begonnen was, wilde ik meer uren aan het werk. Hier kon ik de liefde van Jezus doorgeven! Samen met mijn vrouw besloot ik de stap te wagen. We hebben onze auto op Marktplaats gezet, en zijn zuinig gaan leven. Een week nadat ik hier begonnen was hoorde ik dat enkele zakenmannen mij wilden sponsoren. Dankzij hun financiële steun en de bijdragen van enkele kerkelijke gemeenten uit de omgeving kon ik al snel fulltime aan de slag. Dit is mijn plek, hier hoor ik. Je hoort hier veel hopeloze verhalen. Ik was zelf ook zo’n hopeloos verhaal. Maar ik ben nooit zonder hoop: Jezus zorgt voor iedereen die hier belandt. Dat ervaar ik.’

Zo’n vijf jaar geleden kwam ze hier voor het eerst, tijdens een week snuffelstage, als vwo-leerlinge. ‘Dat was “gluren bij de buren”. Het was maar een half uurtje fietsen vanuit mijn ouderlijk huis in Bergschenhoek, maar ik waande me in een totaal andere wereld. Een multiculturele stadswijk, met veel sociale problematiek: armoede, werkloosheid, gebroken gezinnen. Het triggerde me dat ‘De Bron’ zo’n warme, gastvrije plek was voor veel wijkbewoners, ondanks de grote onderlinge verschillen. Het voelt voor hen alsof ze in een familie worden opgenomen.

Als ik hardop droom over de toekomst van ‘De Bron’ hoop ik dat we over vijf jaar elke middag een activiteit voor kinderen hebben, met een kinderclub en sport- en spelprogramma’s

Na de middelbare school heb ik als tussenjaar gewerkt in Pastoraal Diaconaal Centrum ‘De Herberg’ te Oosterbeek. Op basis van de ervaringen in Rotterdam en Oosterbeek besloot ik de opleiding Godsdienst Pastoraal Werk aan de CHE te gaan volgen. Bewust geen universitaire studie theologie, want dat zou de afstand tot mensen aan de onderkant van de samenleving weleens nodeloos kunnen vergroten. Het mooie van ‘De Bron’ vind ik dat het geestelijke en het praktische nauw met elkaar verbonden zijn. Om de week is er ’s zondags een samenkomst, doordeweeks helpen we elkaar met taallessen, het invullen van een belastingformulier, het verhuizen van een kast, of wat er ook maar nodig is. Met enthousiasme vertelt ze over de kerkdienst van afgelopen zondag, waarin ze de zegen ontving voor haar nieuwe taak. Niet in het kerkgebouw van de moedergemeente, twee kilometer verderop, maar hier in het centrum. ‘De zaal puilde uit. Een praiseband uit de hervormde gemeente Klaaswaal, waar we een relatie mee onderhouden, zorgde voor de muziek. Het multiculturele koor van wijkbewoners zong. Het thema was ‘Laat de kinderen tot Mij komen’. Eénoudergezinnen Met de aanstelling van Elselijn voor twee dagen in de week krijgt het kinderwerk dat bijna twintig jaar plaatsvindt in ‘De Bron’ een nieuwe impuls. Elke zaterdagmorgen komen er circa 20 kinderen uit de wijk. De meeste kinderen hebben al meer narigheid in het leven gezien dan goed voor hen is. Bijvoorbeeld een meisje van 8 jaar, afkomstig uit Ethiopië. Haar vader en broertje woonden hier al, terwijl zij met haar moeder na hun vlucht nog drie jaar in Frankrijk verbleef. Nu wonen ze gelukkig weer als gezin onder één dak. Maar zo’n voltallig gezin is zeldzaam hier. Kinderen groeien op in éénoudergezinnen waarin een andere taal dan Nederlands wordt gesproken. Als ze vragen hebben over hun huiswerk is er thuis niemand die hen daarbij kan helpen. Dat vergroot het risico op leerachterstand, vandaar dat we in de toekomst huiswerkbegeleiding hopen te gaan aanbieden. Droom Als ik hardop droom over de toekomst van ‘De Bron’ hoop ik dat we over vijf jaar elke middag een activiteit voor kinderen hebben, met een kinderclub en sport- en spelprogramma’s. En elke zondag een ontmoetingsdienst in de stijl van de ‘kliederkerk’. Kinderen zijn geen sluitpost, ze doen volwaardig mee. Dat gaat zoveel makkelijker, nu we in ‘De Bron’ gewend zijn dat diverse mensen een bijdrage leveren aan de dienst. De één draagt een gedicht voor, de ander verzorgt de bijbellezing, etc. Bas, mijn man, en ik zijn bewust hier om de hoek gaan wonen. Ik vind het belangrijk om deel uit te maken van de wijk waarin ik werk. Ik kom de kinderen bij de supermarkt en op straat tegen. Eén dag in de week werk ik aan mijn afstudeerscriptie over missionair kinderwerk, en één dag verzorg ik het kinderen tienerwerk van het Zendingsdiaconessenhuis. Het motto van de diaconessen is mij op het lijf geschreven: ‘Ontvangen en doorgeven, met hart en handen.’

DAT LIEP DUS ANDERS DAN GEDACHT COLUMN

Als mensen zich als volwassene laten dopen, zit daar bijna altijd een heel verhaal achter. Zo ook bij Ilona, die zich onlangs bij Noorderlicht liet dopen. Ze kwam op het spoor van geloof en kerk via haar dochtertje. Luister maar naar haar verhaal in haar eigen woorden. Zo’n beetje zoals ze het zelf vertelde in de dienst waarin ze werd gedoopt - en denk er gerust een stevig Rotterdams accent bij: “Dat ik hier sta, kom eigelijk door me dochter. Zij is 9 en had sinds de kleuterschool een vriendinnetje die haar liet kennismaken met het christelijk geloof. Toen wou zij op een gegeven moment ook gedoop worden. Zo zijn we hier vorig jaar bij Noorderlicht gekomen. Afgelopen januari is zij gedoopt. Toen daggik bij me eige: ‘dan moet ik haar daar wel wat over kunnen vertellen. Over die bijbel enzo’. Toen ben ik de bijbelles gaan doen. Gewoon om er wat meer van te wete. Maar ja. Dat liep dus anders als gedacht… Ik geloof nou namelijk ook in God. En ik wil ook bij hem horen. Daarom laat ik mij vandaag dopen. Ik ben heel dankbaar dat dit allemaal gebeurd is bij mij. Ik ben ook dankbaar dat mijn familie er vandaag bij is. En zo toch ook achter mij staat. Nou, ik wilde dus gewoon zeggen dat ik dus heel dankbaar ben.” Je kunt je voorstellen dat we bij Noorderlicht heel blij werden van zo’n getuigenis. En samen met haar heel dankbaar.

Niels de Jong missionair predikant Noorderlicht Rotterdam www.noorderlichtrotterdam.nl www.uitonverwachtehoek.nl

Wijkcentrum ‘De Bon’ (Rotterdam-Centrum) en Cross Culture Nieuwegein, die in dit nummer van Tijding voor het voetlicht worden gehaald, zijn twee nieuwe gezamenlijke pioniersplekken van de Protestantse Kerk in Nederland en de IZB. De lijst is langer: ook ‘De Brug’ (Huizen), ‘Het Badhuis’ (Zwijndrecht), ‘Vitamine G’ (Hilversum) en ‘De Haven’ (UtrechtKanaleneiland) staan er op. Kenmerkend voor deze geloofsgemeenschappen is dat ze een grote mate van zelfstandigheid kennen.

‘Missionaire project’ groeit naar zelfstandigheid Niet langer de sloep van moederschip de kerk

De Protestantse Kerk in Nederland lanceerde in 2013 het plan om binnen een aantal jaar 100 pioniersplekken te creëren: alternatieve vormen van kerk- en gemeentezijn voor doelgroepen die niet (meer) via het reguliere kerkenwerk worden bereikt. Inmiddels zijn ettelijke tientallen van dergelijke plekken gerealiseerd. De IZB participeert in het landelijke projectteam dat deze plekken begeleidt. Bij zes pioniersplekken verzorgen we de begeleiding. Daarnaast is de IZB al veel langer betrokken bij soortgelijke jonge geloofsgemeenschappen: ‘Hebron’ (Amsterdam-Spaarndammerbuurt), ‘Perron 61’ (Zoetermeer), ‘Licht op Zuid’ (Rotterdam-Zuid), ‘Het Pand’ (Groningen), ‘Geloven in Spangen’ (Rotterdam-West) en ‘Noorderlicht’ (Rotterdam-Centrum). Tot een paar jaar geleden noemden we ze ‘missionaire projecten’, alsof ze fungeerden als een sloep van het moederschip, de kerk. De laagdrempelige samenkomsten zouden voor zoekers en belangstellenden een opstap kunnen zijn naar de (klassieke) kerkdienst. De term ‘projecten’ bleek de lading niet te dekken, want het was (missionair) werk van de lange adem: investeren in relaties. Toen de IZB koos voor ‘discipelschap’ als focus van beleid, werden de projecten omgedoopt tot ‘oefenplaatsen. Daarbij

viel het accent op het feit dat belangstellenden op deze plekken de eerste stappen op de weg van de navolging kunnen beoefenen en dat de betrokken gemeente op haar beurt leert van de ervaringen in het missionaire werk. Maar ‘Oefenplaatsen’ roept ook de associatie op met iets onvolwaardigs en dat stadium zijn de meeste geloofsgemeenschappen voorbij. Sinds 2015 tekent zich een dynamische ontwikkeling af: In alle genoemde ‘projecten’ zijn stappen gezet naar meer zelfstandigheid, bijvoorbeeld door de vorming van een kerkenraadscommissie of het aanvragen van sacramentsbevoegdheid voor de missionaire werker. Alle projecten zijn sindsdien ondergebracht onder de verzamelnaam IZB-Impact. Daarmee is compact weergegeven wat onze missionaire presentie beoogt – en daadwerkelijk heeft. De IZB organiseert regelmatig interne studiedagen, waarin de voorgangers van de ‘pioniersplekken’ bijeenkomen om ervaringen uit te wisselen. Zo is recent uitvoerig gesproken over de vragen rond doop en avondmaal. De lessen worden verwerkt in brochures en andere publicaties, bijvoorbeeld over het begeleiden van kinderen en tieners naar de doop.

‘Hier wordt niet

naar je etiketje gekeken’ Cross Culture Nieuwegein, een soort familie, in een vreemd land

Tekst Koos van Noppen

Aan Jean-Francois, een energieke Afrikaan, kun je een welkomstwoord wel overlaten. ‘Wie is er vandaag voor het eerst?’ Met zijn microfoon loopt hij langs de rijen. ‘Is er iemand jarig geweest? Binnenkort jarig?’ Cross Culture Nieuwegein is ook saamhorigheid en gezelligheid, zal hij later uitleggen. Met overgave zetten de vijftig aanwezigen een lied in: ‘Kom, als je honger hebt of dorst / Hier kun je eten, deel met ons / Kom met je tranen en je pijn. Hier is het goed, hier mag je zijn / Met open armen word je ontvangen / Welkom in Gods huis….’

Tegen 13.00 uur druppelen de eerste gasten binnen. De meesten hebben een dampende pan of ovenschaal bij zich. Met het aantal bezoekers groeit de keuze aan gerechten. Vertrouwde kerkgangers begroeten elkaar met een omhelzing. ‘We zijn een soort familie’, zegt Marianne. Ze heeft een Rooms-katholieke achtergrond en begeleidt wekelijks in het buurthuis een gesprekskring voor vluchtelingen. ‘Eén van de deelnemers, een moslima, had ik al een tijdje gemist. Toen ik

Vertrouwde kerkgangers begroeten elkaar met een omhelzing. ‘We zijn een soort familie’.

haar tegenkwam, vertelde ze dat ze op diezelfde ochtend in de week naar de Alphacursus ging, bij Dirk (de Bree, predikant, red). En zo ben ook ik hier terecht gekomen.’ De kinderen laten hun speelgoed voor wat het is. De kerkruimte is in een mum van tijd verbouwd tot eetzaal. Er wordt ruim tijd genomen voor de maaltijd. ‘Als je met een somber gezicht naar de hemel wilt, moet je een andere kerk zoeken’, zegt Hossein, een olijke Iraniër. Hij laat zijn bordje saté koud worden om uit te leggen dat hij als ex-moslim na zijn bekering regelmatig op het punt heeft gestaan om ‘te kappen met het christendom’. Hij prijst zich gelukkig dat hij Cross Culture Nieuwegein heeft gevonden. ‘Hier zijn we gastvrij, hier wordt niet naar je etiketje gekeken. Je mag komen zoals je bent, ongeacht je afkomst, je geloof, je status. Als deze kerk niet bestond zou ik hem hebben kunnen uitvinden. Laatst was er een Marokkaanse moslima te gast, die goed djembé kon spelen. Ze speelde mee terwijl wij onze lofliederen zongen. Mooi toch?’ Regeltjes Hossein was in zijn jonge jaren een sjiitische moslim, hij is opgeleid als elektricien en heeft zich net laten omscholen tot buschauffeur. ‘Sommige moslims krijgen dromen, visioenen. Ik heb

het christelijk geloof leren kennen via de boeken. Ik heb gestudeerd, gezocht bij het jodendom, bij de Jehova’s Getuigen, bij Rooms-katholieken.’ Dertien jaar geleden kwam hij tot geloof. Via mijn vrouw maakte ik kennis met wat jullie een “zwarte-kousenkerk” noemen. Maar ik heb helemaal niets met regeltjes die door mensen zijn gemaakt. Ik volg Jezus en ik kan zelf Bijbellezen.’ Zijn vrouw zit even verderop te praten, met hun dochtertje op schoot. Het kind is vorig jaar gedoopt. Als bezoeker van het eerste uur heeft Hossein Cross Culture Nieuwegein langzaam maar zeker zien uitgroeien. ‘Er is meer structuur, het is beter georganiseerd. Het zou mooi zijn als er nog veel meer mensen kwamen. Als de ruimte hier te klein wordt, vinden we binnen twee dagen iets anders, maak je geen zorgen. Ik hoop dat er zoveel mensen komen, dat we geen rust zullen kennen.’ Cornelis van Dis, die ook een vorkje meeprikt, zou het zo beamen, al heeft hij als diaken nu al heel wat werk aan de bezoekers. Veel bezoekers hebben het niet breed. Eenzaamheid Aan een tafeltje naast Hossein zit een Joodse vrouw, Petri, met spierwit haar. Haar ex, van Surinaamse komaf, is er vandaag ook. ‘Mijn kleinzoon zit op voetbal. Dirk komt daar ook, met zijn zoons. Hij heeft over Cross Culture verteld. Gezelligheid en geloof, daar draait het hier om. Ja, geloof ook, maar dan niet te moeilijk.’ Jean Francois schuift aan. ‘Is jullie overbuurvrouw er vandaag niet? Moeten we niet weer’s een afspraak met haar maken?’ ‘Dat bedoel ik’, herpakt de vrouw. ‘Naar mekaar omzien. Want er is veel eenzaamheid.’ Hossein is in gesprek geraakt met een geregelde bezoekster, die getrouwd is met een moslim. ‘Wat je ook zegt, ga niet zijn geloof aanvallen. Als je dat doet, zal hij het juist steviger omarmen. Vertel liever wat je ziet in Jezus, wat de Bijbel voor je betekent.’ Daniël Judy, een tiptop geklede Keniaanse, heeft een Congolese gast meegenomen. ‘Gewoon op straat aangesproken en uitgenodigd.’ De man geniet zichtbaar. Misschien ook wel omdat een van de liederen in het Congolees wordt gezongen. Dirk de Bree, verzorgt vandaag de preek. We lezen het eerste hoofdstuk van Daniël en met behulp van de beamer geeft Dirk een korte introductie. Sousa, de stad op een van de landkaartjes, blijkt maar een uur rijden van de vroegere woonplaats van één van de aanwezigen. ‘Wat heb ik nodig om in een vreemd land mijn geloof te behouden?’ is het thema. ‘Welke keuzes maakt Daniël? Hij besluit zich in te zetten voor Babel en God zegent hem. Intussen is hij ver van huis. Welke gewoonten en gebruiken miste hij? Wat mis jij, hier, in dit vreemde land?’ Vreemdeling De vragen raken meteen aan het dagelijks leven van de aanwezigen. De één mist sociale contacten, de ander, een Pakistaanse, mist het Urdu, ‘de taal waarmee ik met God praat’. Een derde zegt: ‘Iedereen is hier zo druk. Ze rennen, maar waar naar toe?’ Fred, grijs kroeshaar, krijgt het woord: ‘Ik ben teleurgesteld. Honderd jaar geleden kwamen Nederlandse zendelin-

gen naar mijn land, Nieuw Guinea. Toen ik naar hier kwam, verwachtte ik in een christelijk land terecht te komen. Maar dat viel vies tegen. Door dagelijks het aangezicht van de Heer te zoeken, heb ik het volgehouden.’ Het vervolg van de preek plaatst het vreemdeling-zijn in breder perspectief. ‘Als volgelingen van Jezus zijn we allemáál vreemdeling. Dat verbindt ons. We lijken meer op Daniël dan we denken.’ De toepassing is praktisch. Het gaat over onderlinge ontmoeting, over het belang van de kerkdienst, van gebed voor de stad. En over God die regeert, zelfs in tijden van ballingschap. ‘I’ve decided to follow Jesus. No turning back’, zingen de aanwezigen. Na de voorbeden, waar ieder onderwerpen voor kan aandragen, is de dienst abrupt ten einde. Er is dit keer geen tijd voor nagesprek. In de gang wordt koffie geschonken. De bezoekers van de eerstvolgende kerkdienst staan al op de drempel. Voor ze de Hollandse winterkou instappen, geven de vertrekkers elkaar nog een warme omhelzing. ‘Tot de volgende keer.’

Met open armen Kom, als je honger hebt of dorst. Hier kun je eten, deel met ons. Kom met je tranen en je pijn. Hier is het goed, hier mag je zijn. Met open armen word je ontvangen. Kom, als je moe bent van je vlucht. Hier ben je veilig, hier is rust. Kom, met je wanhoop en verdriet. Hier mag je weer een toekomst zien. Met open armen word je ontvangen. Welkom in Gods huis. Welkom in Gods huis. Welkom in Gods huis. Welkom, welkom thuis. Kom met je leegte en je angst. Hier word je liefdevol omarmd. Kom maar, als niemand je verstaat. Hier is een plek voor jouw verhaal. Met open armen word je ontvangen. (Tekst: Schrijversvoorgerechtigheid.nl)

Moeder-dochter Vijf jaar geleden begon de Hervormde gemeente in Nieuwegein-Vreeswijk met multiculturele samenkomsten in ‘De Voorhof’. Het kerkgebouw is in de jaren tachtig gebouwd, als tweede locatie, naast de Dorpskerk, twee kilometer verderop. Gemiddeld zijn er 40 tot 50 bezoekers, maar de kring waar contact mee wordt onderhouden is bijna twee keer zo groot. Sinds april dit jaar is ‘Cross Culture Nieuwegein’ officieel een Protestantse pioniersplek, ondersteund door Missionair Werk & Kerkgroei en de IZB. Cross Culture Nieuwegein is verbonden met de moedergemeente, ‘Hervormd Vreeswijk’. Het is in veel opzichten een echte moeder-dochterrelatie. ‘Het schuurt soms en toch

zijn we zeer nauw met elkaar verbonden. Zonder Hervormd Vreeswijk zou Cross Culture Nieuwegein niet bestaan’, zegt pionier Theo Vreugdenhil, die als ouderling van Hervormd Vreeswijk is vrijgesteld voor de multiculturele pioniersplek. ‘De meeste CCN-medewerkers zijn actieve meelevende leden van de moedergemeente. In mijn beleving zijn we samen één gemeente, met verschillende verschijningsvormen en activiteiten: Cross Culture Nieuwegein, de brunchen jeugddiensten, en de reguliere kerkdiensten in De Voorhof en de Dorpskerk. De verschillende vormen van kerk-zijn hebben elk hun waarde’. Het is niet een-kerk-ineen-kerk, maar één kerk waar mensen in alle verscheidenheid dezelfde God aanbidden.’ www.cross-culture-nieuwegein.nl

‘Dankbaar

voor elk lichtpuntje’ Theo Vreugdenhil is een man van het licht: een paar dagen per week is hij pionier van de multiculturele geloofsgemeenschap Cross Culture Nieuwegein; de andere dagen installeert hij als zzp’er zonnepanelen. ‘Het pastorale werk is best intens, je hoort veel sores. Vluchtelingen van wie de families uiteengerukt zijn, alcohol- en drugsgebruik, relatieproblematiek, schulden, spanningen en ruzies met buren... Soms ben ik wel even toe aan ‘een dag met de ladder’. De afwisseling bevalt me.’ Hij is afkomstig uit een zendingsfamilie; zijn vader werkte jaren als zendingspredikant op Papua. ‘Als kind zag ik regelmatig de 16 mm films van doopplechtigheden waarbij mijn vader een heel dorp doopte. Dat vond ik prachtig. Toen ik zelf op 18-jarige leeftijd tot geloof kwam, volgde ik in Delft een opleiding luchtvaarttechniek. Ik heb me toen bezonnen op de vraag hoe ik God met mijn leven, mijn gaven en talenten zou kunnen dienen en ben begonnen aan de opleiding Godsdienst Pastoraal Werk.’ In het laatste jaar van zijn opleiding liep hij stage in Nieuwegein, o.a. bij het interculturele pionierswerk. Na zijn afstude-

ren werkte hij met zijn vrouw Wiljanne in Papua. Terug in Nederland kreeg hij verschillende banen aangeboden, maar hij koos bewust voor Nieuwegein. ‘Ik voel me hier geroepen. De nood is me op het hart gelegd. Eerlijk gezegd had ik nooit gedacht hier nog eens te werken.’ Verschillen Ongeveer een op de vier inwoners van Nieuwegein heeft een migratie-achtergrond. Het verloop in de stad is hoog. ‘Cross Culture Nieuwegein is uit de nood geboren. We ontmoetten

Eén van de zwaarste opgaven in het pionierswerk is het onder ogen zien van de gebrokenheid in de levens van mensen

Uitzichtloos Eén van de zwaarste opgaven in het pionierswerk is het onder ogen zien van de gebrokenheid in de levens van mensen, vertelt Theo. ‘Er zijn mensen die door de vlucht uit hun moederland zo getraumatiseerd zijn dat ze hun leven hier nauwelijks meer op het goede spoor krijgen. Wekelijks spreek ik met een man die ooit hoopte priester te worden; hij studeerde nota bene ‘public health’. Nu ligt zijn leven in puin, hij is alcoholverslaafd. Drie keer per week komt hij bij ons thuis; dan eet hij mee, of haalt een tasje met eten; of hij komt een nachtje slapen of even douchen. We bidden onze knieën kapot en er komt geen verandering…. Zulke uitzichtloze situaties zijn er meer. Dan ben je dankbaar met ieder lichtpuntje, ieder teken van hoop, van het Koninkrijk. Bijvoorbeeld als we op woensdagavond met zeven mannen uit vier culturen samen bijbellezen. Dat zijn boeiende gesprekken! We leren veel van elkaar. Zo’n avond sluiten we altijd af met een gebedsrondje. In vier verschillende talen wordt er dan voor elkaar en de mensen om ons heen gebeden. Bijzonder. Vooral als je bedenkt dat deze mensen in hun eigen land letterlijk huis en haard hebben moeten verlaten vanwege hun geloof in Jezus. De vervolgde kerk is bij ons in de stad beland. En wij hebben hen hard nodig, om erachter te komen waar het werkelijk om gaat.’

in de wijken migranten, vaak met een christelijke achtergrond, die geen aansluiting vonden bij een bestaande gemeente. We wilden hen een geestelijk onderdak bieden. Daarnaast is het ook altijd een gastvrije plek geweest voor zoekers en belangstellenden voor wie de drempel naar de reguliere kerkdiensten veel te hoog is. Bezoekers aan de diensten komen uit beide doelgroepen.’ Dat maakt het publiek nogal divers. ‘Over omgaan met verschillen gesproken: de ene bezoeker komt uit de Syrisch-Orthodoxe traditie, een ander uit een Angolese Pinksterkerk – om maar even een paar uitersten te noemen. Het gaat erom dat we bij Cross Culture samen een geloofsgemeenschap vormen waarin iedereen anders is en we toch samen één zijn.’

Zaadjes De komst van Cross Culture Nieuwegein is ook van betekenis voor de moedergemeente. ‘De contacten in de wijk hebben bij kerkleden de ogen geopend voor de nood in de wereld – de vluchtelingen die hier onderdak zoeken – en dichtbij, soms maar een paar huizen verderop. Het heeft een groep vrijwilligers op de been gebracht, die hun geloof omzetten in daden.’ De toekomst van de pioniersplek ligt niet in de eerste plaats in een groei in aantallen. ‘Ik hoop dat we voor veel mensen met een migrantenachtergrond een nieuwe familie mogen zijn, dat we aantrekkingskracht hebben voor mensen die God nog niet kennen en die geen relatie hebben met Jezus Christus. Het verloop in dit deel van de stad is erg groot. Als we in 2019 met eenzelfde aantal bijeenkomen, kan het zomaar zijn dat veel zaadjes die we hebben geplant, zijn uitgewaaierd naar andere plaatsen in Nederland. Het gaat niet om onze club, het is God werk.’

Nu veel SyriĂŤrs die vorig jaar naar Nederland kwamen een woning hebben gekregen, breekt opnieuw een moeilijke periode voor hen aan. Laat hen ervaren dat ze welkom zijn in een nieuwe gemeenschap. Nodig hen uit tijdens de Kerstdagen. Christenen en moslims uit SyriĂŤ zijn van huis uit gewend om feestdagen te vieren met buren en bekenden. Het begint bij een persoonlijk bezoek, om nader kennis te maken en hen uit te nodigen. Uw gastvrijheid zal zeer op prijs worden gesteld. Kijk voor meer informatie, tips en enkele Syrische liedteksten op: www.evangelie-moslims.nl.

aan tafel

Syrische vluchteling

Nodig een

Stichting Evangelie & Moslims en de IZB roepen op tot gastvrije kerstdagen

‘Je kunt niks

en toch alles Martijn van den Boogaart nieuw lid IZB-Focusteam Martijn van den Boogaart (42) uit Delfgauw treedt met ingang van 1 januari 2017 toe tot het team van IZB-Focus. Martijn en Anneke van den Boogaart en hun drie kinderen zijn in de zomer van dit jaar teruggekeerd uit Malawi, een van de armste landen van Afrika. Ze waren uitgezonden door de hervormde gemeenten van Oud-Beijerland en Delft, via de GZB. Ze werkten voor de CCAP Synod of Livingstonia, de Presbyteriaanse Kerk in het noorden van Malawi. Anneke als arts in een ziekenhuis, Martijn hielp als organisatieadviseur de kerk met het vertalen van haar ‘visienota’ in praktische plannen voor afdelingen en gemeenten. Het werk voor Focus, de begeleiding van kerkenraden en gemeenten, heeft dus raakvlakken met het werk in Malawi. ‘Al beperkte de ondersteuning zich niet tot het terrein van missionair werk, het ging bijvoorbeeld ook om diaconaat. De inzet van Focus richt zich op discipelschap, daarbij komen ook alle aspecten van het leven aan bod. Ook van het gemeenteleven.’ Martijn studeerde aan de Technische Universiteit Delft en Ohio University (VS). Na een aantal jaren werkervaring te hebben opgedaan als productontwikkelaar, projectmanager en consultant, volgde de uitzending naar Malawi. Sjaak van den Berg voorzitter platform ‘Kerk 2025’ Vorig jaar verscheen het rapport ‘Kerk 2025 – Waar een Woord is, is een weg’. In deze visienota is ‘back to basics’ de voornaamste leidraad voor de gezamenlijke bezinning op kerk-zijn en de daarbij behorende agenda voor de kerk in de komende jaren. De uitwerking vergt veel organisatorische en juridische aanpassingen. Het platform zal initiatieven nemen om te voorkomen dat daarbij de inhoudelijke bezinning ondersneeuwt. De deelnemers aan het platform zijn dr. Sjaak van den Berg (voorzitter), dr. Benno van den Toren, dr. Sake Stoppels, ds. Jantine Veenhof, ds. Julia van Rijn, mr. Hans Oranje, Vincenza la Porta, Geesje Werkman en dr. René de Reuver.

bezitten

hebben’

‘Hier staan een miljoen plantjes. Elke dag gaan er twintigduizend op transport en komen er weer twintigduizend nieuwe bij.’ We staan in de grote kas van André Lankhaar in Bleiswijk. Hij is veredelaar en kweker van de Kalanchoë, een felgekleurd vetplantje. Aan de lopende band wordt de handel verpakt. In de kas ter grootte van een aantal voetbalvelden staan de meeste plantjes nog in de knop.

Op een uitstaltafel is te zien hoe ze zich in de komende zes weken ontwikkelen. Een bonte kleurenparade. ‘We werken voortdurend aan nieuwe kleuren, nieuwe technieken. Daarbij kiezen we voor natuurvriendelijke methoden. We gebruiken weinig kunstlicht en benutten rest-CO2 uit Pernis.’ Het bedrijf draait goed. ‘We groeien bizar hard. Daar ben ik dankbaar voor. Dat probeer ik ook over te dragen aan mijn medewerkers en mijn klanten. Ik ben er ook transparant over. Waarom zou ik iets anders suggereren; alleen om een scherpere prijs te bedingen? Nee, ik ben dankbaar, omdat we gezegend worden. Soms krijg ik als ondernemer een ‘cadeautje uit de hemel’. Zo hebben we bijvoorbeeld een lage belastingdruk, omdat we een groot gedeelte van de winst kunnen wegschrijven in de innovatiebox. Dat is een behoorlijke opsteker.’ Ik bid elke dag om een instrument van God te mogen zijn. Dat is makkelijk gezegd, maar ik voel ook dagelijks de verantwoordelijkheid voor het personeel. Hier lopen 20 medewerkers, straks komt er een nieuw bedrijf bij, in de buurt van Rotterdam en op het stekbedrijf in Tanzania werken 140 mensen. Een derde van m’n personeel hier in Bleiswijk had vóór indiensttreding ‘een afstand tot de arbeidsmarkt’. Dat is een nette term om aan te geven dat ze niet makkelijk aan een baan zouden kunnen komen. Zij hebben nu zinvol werk en ik krijg er een subsidie voor. Maar dan nog is het een keuze, ja. Eigenlijk houd ik diep in mijn hart meer van mensen dan van planten. Het is een hobby van me om de gaven en talenten van mensen tot ontwikkeling te laten komen.’ ‘Neem nou iemand als Beatrice’ – hij zoekt in de fotoseries op z’n smartphone en toont een Afrikaanse dame, achter een computer. ‘Ze werkt in het bedrijf in Tanzania, waar we veel zaken mee doen. Ze is als tiener begonnen met paadjes vegen en gewasonderhoud. Daarna hielp ze bij de oogst, werd ze kwaliteitscontroleur; nu is ze manager. En, let op, de Bijbel ligt op haar bureau, de hele dag staat er gospelmuziek aan. Afrikanen zijn materieel vaak arm, maar geestelijk rijk. Hier in Nederland is het vaak andersom. Veel geld bezitten heeft als voordeel dat je je geen zorgen hoeft te maken. Dat willen mensen graag, onafhankelijk zijn. Maar je kunt niks bezitten en toch álles hebben, als je weet dat je een parel in Gods hand bent. In 2008 heb ik een persoonlijke crisis doorgemaakt; ik zat aan de antidepressiva. In zo’n periode ontdek je wat echt van waarde is.’ Ik heb veel respect voor de pioniers van de IZB. Een bloeiend bedrijf runnen is één ding, maar leidinggeven aan missionair werk in de grote stad vraagt heel veel. Prachtig werk vind ik dat, net als de inzet van jongeren van Dabar op de camping. Daar neem ik m’n petje voor af.’

André Lankhaar ondersteunt het werk van de IZB. Bent u ook ondernemer en draagt u de IZB een warm hart toe? Neem dan gerust contact op met relatiebeheerder Michaël Boon, m.boon@izb.nl of tel. 06-45863991.

Clubmateriaal

voor ‘wereldtieners’ ‘Wereldtieners’ heet de doelgroep van ‘Road 7’, het nieuwe clubmateriaal dat Evangelie & Moslims samen met stichting Gave op de markt brengt. Het programma is speciaal ontwikkeld voor migrantenen asielzoekerstieners (11 t/m 15 jaar) en houdt rekening met hun geloof, cultuur en sociale omstandigheden. Bij ‘Licht op Zuid’ (IZB, Rotterdam-Zuid) doen ze er ervaring mee op.

In totaal zijn er 25 programma’s over thema’s die tieners aanspreken zoals talenten, vriendschappen, problemen en geluk. Iedere serie begint met een korte inleiding op dit thema, waarin uitgelegd wordt op welke manier dit thema relevant is voor de tieners. Om aan te sluiten bij de parate kennis van tieners met een moslim-achtergrond, zijn de programma’s gegroepeerd rond vijf ‘profeten’ die zowel in de Koran als in de Bijbel genoemd worden: Adam, Abraham, Mozes, David en Jezus. Bijbelverhalen, achtergrondinformatie, gespreksvragen, muziek, creatieve verwerkingen en sportactiviteiten – voor elk programma is een schat aan materiaal voorhanden. Er zijn ook bijbehorende filmpjes, waarin tieners uit een asielzoekerscentrum meespelen. ‘We denken dat dit een gat in de markt is’ zegt Willem van der Deijl, die namens Evangelie & Moslims betrokken was bij de totstandkoming. ‘Ons doel met dit materiaal is dat migrantenen asielzoekerstieners weten dat ze gezien en geliefd zijn door mensen en door God zelf en dat ze Jezus leren kennen en Hem kunnen gaan volgen.’ Een van de meelezers zei dat ze wilde dat zij zoiets had gehad in de tijd dat zij op het azc woonde. Ze had het echt nodig in die tijd’, vertelt Cees Rentier, directeur van Evangelie & Moslims. Gert-Jan Wissink, die als GPW-student stage loopt bij ‘Licht op Zuid’, de multiculturele geloofsgemeenschap van de IZB en de Maranathakerk (Rotterdam-Zuid) heeft de eerste avonden met het materiaal achter de rug. ‘Road 7 sluit goed aan bij de

leefwereld van de jongeren; dat geldt zeker voor de filmpjes. Voorheen moesten we bestaand tienerclubmateriaal ‘vertalen’ naar onze doelgroep. Deze nieuwe programma’s zijn meteen bruikbaar en dat scheelt veel voorbereidingstijd. Hier en daar ligt de focus wel sterk op moslim-tieners. Iets teveel, als je denkt aan tieners op de club die andere achtergrond hebben. Maar dat is eenvoudig aan te passen door passages te skippen.’ En wat nu als je 25 bijeenkomsten achter de rug hebt? Dan is de map uit. ‘Per programma biedt Road 7 zoveel handreikingen, dat lang niet alles aan bod kan komen. Dus na het eerste seizoen kunnen we zo weer een clubavond in elkaar zetten, over hetzelfde thema, met een andere insteek en nieuwe verwerkingen. En in de loop van de tijd kun je je de aanpak van Road 7 eigen maken, zodat je op een gegeven moment ook zelf programma’s kunt ontwikkelen.’ Via de site www.road7.nl kan het werkpakket bekeken en besteld worden. Er kan gratis een proefprogramma worden gedownload. Wie het pakket bestelt, krijgt een inlogcode voor de onlineversie van het programma. Onderdeel van Road 7 is ook een training voor de gebruikers en een handleiding met tips voor tienerwerkers.

IZB en Evangelie & Moslims Vanaf de oprichting van Evangelie & Moslims is de IZB partner geweest van deze stichting. Onze doelstellingen zijn zeer verwant, de directie van de IZB participeert al jaren in het bestuur van E&M. De IZB heeft het werk onder moslims ook altijd financieel ondersteund en we werken graag samen – zoals ook blijkt uit deze uitgave van Tijding. In 2014 heeft de IZB besloten de bijdrage stapsgewijs te verlagen en Evangelie & Moslims te helpen de eigen fondsenwerving te versterken. Vandaar dat we het werk van harte bij u aanbevelen. Meld u nog vandaag aan als donateur, via evangelie-moslims.nl of via Postbus 2060, 3800 CB Amersfoort.

GAST COLUMN

Martijn van den Boogaart lid IZB-Focusteam

COLOFON

‘De afgelopen 3 maanden bezocht ik 300 van de 1000 huishoudens in mijn gemeente. Samen met mijn vrouw en een ouderling. We plannen wekelijks een paar dagen om mensen op te zoeken. We spreken dan over kerkgang en over bijbellezen. We eindigen met een korte meditatie over een Bijbeltekst. Normaal duurt zo’n bezoek ongeveer 20 minuten. Maar het komt ook voor dat we al in de eerste minuten ontdekken dat er grotere problemen spelen. Dan blijven we langer. Als er sprake is van huwelijksproblemen gaat mijn vrouw in een kamer apart in gesprek met de vrouw en ik met de man. Zo’n gesprek kan dan wel twee of drie uur duren.

Breng de kerk bij de mensen Het is intensief werk, maar het levert heel veel op. Ik leer mijn gemeenteleden kennen. En de gemeenteleden mij. En sinds ik de bezoeken ben gestart is het kerkbezoek met 30 procent gestegen, gaan er meer mensen aan het avondmaal en zijn de maandelijkse bijdragen ook toegenomen. Daar doe ik het niet om, maar het gebeurt. En ik ben van plan door te gaan tot ik ze allemaal heb bezocht.’ Ik citeer hier één van mijn collega’s uit Malawi. Hij was net begonnen in een nieuwe gemeente en ik vroeg hem hoe het ging… ‘We zijn in ons werk heel vaak bezig met mensen naar de kerk te krijgen”, zei de voorzitter van de Presbyteriaanse kerk in Noord-Malawi. Hij opende een training voor predikanten. Niet over missionair-zijn, maar over hoe ze hun ouderlingen konden toerusten in pastoraat. ‘In het pastoraat gaat het erom de kerk bij mensen te brengen.’ Twee stemmen uit Afrika. Tot onze verrassing bleek in Malawi dat, als je de kerk bij de mensen brengt, de mensen ook weer naar de kerk komen. De kerk bij mensen brengen. In onze gemeenten in Malawi deden we dat ook nog op een andere manier. De tweede dienst op zondag vond niet plaats in de kerk, maar in wat in Nederland een ‘sectie’ zou heten. Gewoon bij iemand thuis in de tuin of in de huiskamer. Na de korte dienst van 15 à 20 minuten, geleid door één van de ouderlingen, werden de pastorale noden in de sectie besproken. En dan gingen we twee aan twee op pad om de zieken en rouwdragenden te bezoeken. Korte bezoekjes, van niet meer dan een kwartier. Deze verhalen uit Malawi zijn bij mij blijven haken. Jos Douma hield hier in Nederland enkele jaren geleden een pleidooi voor pastoraat als het kloppend hart van een missionaire geloofsgemeenschap. Ik denk dat hij daarmee iets heel belangrijks op het spoor was. Ik heb er sindsdien niet veel meer over gehoord. Tijd om het weer op te pakken.

78e jaargang nr. 3 – september 2016 Tijding is een gratis kwartaal-uitgave van de IZB – vereniging voor zending in Nederland en wordt toegezonden aan de leden. IZB-lidmaatschap: aanmelden bij de IZB. De contributie is e 10,- per jaar. Opzegging lidmaatschap voor 1 november. De IZB is een missionaire organisatie binnen de Protestantse Kerk in Nederland en stimuleert, adviseert en ondersteunt gemeenten en gemeenteleden in het evangelisatiewerk door middel van toerusting, materialen en missionaire werkers. Bestuur Ds. M.C. Batenburg, voorzitter ds. R.F. de Wit, secretaris A.P. van der Kooy, penningmeester dr. J. van den Born ds. M. van Dam mw. drs. Z.A. Jansen-Smit dr. H. de Leede ds. A. van Lingen mw. J.E. van Velzen-Vermaas ds. J. van Walsum Directie Dr. J.A. van den Berg Ing. G.J. de Groot IZB Breestraat 59-61 3811 BH Amersfoort tel.: 033-4611949 e-mail: info@izb.nl internet: www.izb.nl IBAN: NL26 RABO 0302 2061 91 BIC: RABONL2U Uw steun Steun de zending in Nederland door uw gebed, door uw IZB-lidmaatschap of door een gift. U kunt de IZB ook op laten nemen in uw testament. Graag willen we u helpen om dat te regelen. U kunt hiervoor vrijblijvend een afspraak maken via tel. 033-4611949 of info@izb.nl Redactie Niels de Jong Koos van Noppen Foto’s Peter Janssen (cover, pag. 3) Koos van Noppen (pag. 2, 9, 12, 15) Sjaak Boot, pag. 4, 5, 13) Jaco Klamer (pag. 11) Stichting Gave (pag. 14) Overname artikelen Overname van artikelen is toegestaan met bronvermelding.

Kinderpagina , l a a m e l l a o l l Ha Kijk je er al naar uit? Naar de Kerstvakantie? Je hebt dan voldoende tijd om de nieuwe puzzel van Tijding te maken! Het is deze keer een rebus geworden. De uitkomst van deze rebus heeft te maken met het feest van het Licht dat we binnenkort vieren; Kerstfeest. We vieren dan dat Jezus als Licht in de duistere wereld is gekomen. Als deze rebus voor jou nog een beetje moeilijk is dan vraag je maar of je broer, buurmeisje, moeder of opa je helpt! Dat is nog gezellig ook! Stuur de oplossing van de rebus naar: info@izb.nl. Zet bij je oplossing ook je naam en adresgegevens.

-e, +k

y=b

u=e

th+, u=c

-v, ge+

b=k

c=dp

-kn + de+



v=d

-g

-am

-k 

-p



a=i 

+ t=g, -ef n=ft

-r

p=m

-p, -o

-ur

h=d, +t

-t, n=r

-u, +s.

 Gemaakt door Marieke Verkaik en MyRebus.com

De oplossing van de vorige puzzel was ‘Ik ben volgeling van Jezus van Nazareth’. Er kwamen heel veel inzendingen binnen met goede antwoorden, bedankt allemaal! De prijswinnaars zijn: Janouk Baars uit Nieuwland, Joy Blokker uit Ede, Dirk-Joost van der Grift uit Beekbergen, Matthias Kok uit Oldebroek, Niels

van Popering uit Veenendaal en Meijer van Winkoop uit Putten. Gefeliciteerd en veel plezier met je prijs!