WWW.STANDAARD.BIZ
E8 ECONOMIE & FINANCIEN E E N DAG VA N D E C EO
WOENSDAG 18 JUNI 2008
ANDRÉ BERGEN, KBC
‘ E L K E DAG I S A N D E R S ’ Begin dit jaar werd André Bergen verkozen tot Manager van het jaar 2007. Vorig jaar behaalde hij de beste score in het Rapport van de ceo. De topman van KBC wordt door vriend en vijand gerespecteerd om zijn managementstijl. Hoe brengt de nummer één van een Belgische grootbank, werkgever van 57.000 mensen, zijn
dag door? Wij volgden hem op een drukke werkdag. Van overleg met de vakbonden tot de opening van een nieuw kantoor. ‘Het leukste aan mijn beroep is dat elke dag anders is’, zegt hij daar zelf over. J A N B O ST E E L S
‘DE BESTE COACH VOOR EEN CEO, IS ZIJN BEDRIJF’ Agenda 6.30 uur ‘Opgestaan. Dat was hard, want gisteren was ik om 5u op en lag ik pas na middernacht weer in bed. Waarschijnlijk komt het door het ouder worden, maar ik slaap minder regelmatig. Ik heb zo’n vijf à zes uur slaap per nacht nodig. Als ik eens om 4u wakker word, begin ik te lezen. Bijvoorbeeld in The Economist, het hangt af van de graad van frisheid.’ 7.30 uur Vertrek vanuit Gent naar Brussel. 9.30 uur Kennismakingsbijeenkomst met de afgevaardigden van de vakbond, naar aanleiding van de ondernemingsraad. 10.45 uur — 12 uur Interviews met diverse journalisten. 12 uur — 15 uur ‘Mijn jaarlijkse lunch met oud-collega’s. Een leuke lunch die niet echt met het werk te maken heeft.’ 15 uur — 17 uur Jaarlijks overleg met ngo’s over het duurzaamheidsbeleid van KBC. 17 uur Vertrek naar Waregem voor de opening van een nieuw KBC-kantoor. 23 uur Terug thuis.
BRUSSEL De werkdag begint met het overleg tussen André Bergen, vier vakbondsafgevaardigden en Jan Lindemans, de directeur Sociaal-Juridische Zaken. De plaats van afspraak is het kantoor van André Bergen, op de negende verdieping van het KBC-hoofdkwartier aan de Brusselse Havenlaan. Bergen omschrijft zijn ruime maar sobere kantoor zelf als ‘een balzaal’. Aan de muur hangt moderne kunst, waaronder één stuk dat door Bergen zelf is gekozen. ‘Van wat er vroeger hing, kreeg ik hoofdpijn’, zegt hij. De aanleiding voor de bijeenkomst is het feit dat Bergen voorzitter wordt van de ondernemingsraad (OR), als opvolger van de gepensioneerde Frans Florquin. De sfeer is open en los, wat niet belet dat de ceo consequent als ‘voorzitter’ wordt aangesproken. Bergen meldt dat hij zijn eerste ondernemingsraad niet kan bijwonen wegens verplichtingen in Moskou. ‘Maar voor de toekomst weet Katty, mijn secretaresse, dat de OR mijn prioriteit is.’ ‘Er horen nogal wat reizen bij de functie’, zegt hij na de vergadering. ‘In 2005 en 2006 ben ik telkens honderd keer op een vliegtuig gestapt, vorig jaar was het rustig — slechts zestig keer. Sinds Jan Vanhevel de verantwoordelijkheid heeft over Centraal-Europa maalt hij de kilometers ginds. Ik probeer nu onze entiteiten elders ter wereld te bezoeken. Zo ga ik in oktober een week naar Azië, onder meer naar India, Hongkong en Tokio. Een paar weken geleden zat ik in de VS. Voeling houden met het thuisfront is nooit een probleem dankzij het hedendaagse marteltuig dat Blackberry heet.’ Buiten een lichte aversie voor hotels geniet André Bergen van zijn zakenreizen. ‘Dit is een verschrikkelijk boeiende functie. Geen twee dagen zijn gelijk. Ik denk dat ik een zekere mate van adrenaline nodig heb. Zet mij in een kantoor van negen tot vijf en ik ga dood van de stress.’ Terug naar de vakbondsvergadering. ‘Ik wil de goede relaties bestendigen die er in de OR heersen’, stelt Bergen. ‘Bij mij is het: what you see is what you get. Op al
uw vragen zal ik een eerlijk antwoord geven. En als ik niet kan antwoorden, dan zal ik dat ook zeggen.’ De vakbondslui kaarten diverse problemen aan, Bergen luistert, stelt oplossingen voor, plaatst de verzuchtingen in hun context en maakt duidelijk waar hij werk van zal maken. Zelf noteert hij niets, dat doet zijn com-
‘De mensen weten meestal verduiveld goed wat er beter zou kunnen’ municatieverantwoordelijke. Op het einde van de vergadering vraagt Bergen de vakbonden samen werk te maken van een reflectie: waar moet de groep over tien jaar staan op sociaal vlak? Na de vergadering vraagt een van de vakbondslui Bergens gsmnummer. De ceo krabbelt het meteen op een papiertje. Is dat niet ongebruikelijk? ‘In het algemeen maken de mensen daar geen misbruik van’, zegt hij. ‘Als je als ceo geen risico’s neemt, dan sluit je je van de dingen af. Je moet natuurlijk filteren. Ik hou me niet bezig met individuele kredietdossiers. Je moet delegeren, vertrouwen in je collega’s en medewerkers. De toestroom van informatie is te groot. Maar ik kan goed relativeren. Welke problemen zijn essentieel? Wat kunnen mensen zelf oplossen?’
‘Ik ben zeer arm in tijd. Op dat vlak wil ik later wat rijker worden’ André Bergens deur staat letterlijk de hele dag open en iedereen die dat nodig vindt, kan met hem een afspraak maken. ‘Ja, iedereen kan hier binnen, maar niet allemaal tegelijkertijd. Onlangs kwam een mevrouw me hier vertellen wat er bij haar op kantoor misliep. Ooit schreef een particuliere klant me een brief omdat het was misgelopen met zijn investe-
ringen. Ik ben naar hem toe gegaan, in Roeselare. Ik heb hem uitgelegd waarom ik het niet met hem eens was. Dat moet kunnen. Weet u, over het algemeen zijn mensen redelijk. Als je je afschermt, vermijd je misschien het half procent zeurkousen dat er ook rondloopt en je een uur doet verliezen, maar dat past niet in mijn optiek.’ Hoe komt een drukbezet man als André Bergen tot rust? ‘De beste manier om tot rust te komen, is niet nerveus te worden. En dat lukt me eigenlijk vrij goed. Dat is mijn natuur. En voorts hebben we hier zo veel medewerkers van uitmuntende kwaliteit, maar je moet geholpen willen worden. Dat is voor mij de beste bijsluiter voor de ceo-handleiding: tracht niet de alleenweter te zijn, want dat kan niet meer. Vertrouw op de mensen. In een carrière van dertig jaar ben ik misschien drie keer beschaamd in mijn vertrouwen, maar honderdduizend keer niet.’ Wat voor soort ceo is André Bergen? ‘Dat moet je eigenlijk aan andere mensen vragen. Maar goed: ik probeer geen beslissingen op te dringen, dat kan niet in een collegiaal model. Ik denk dat ik opensta voor kritiek. Ik luister en begin niet te vitten. Ik ben er wel gevoelig voor, zit er mee in. Een van de kenmerken van deze positie is dat je de meest geëvalueerde persoon in het bedrijf bent. Iedereen heeft een mening over mij. Nee, ik laat me niet coachen. De beste coach van een ceo is zijn eigen bedrijf. De mensen weten meestal verduiveld goed wat er niet functioneert of beter zou kunnen.’ Een paar interviews en een lunch later is het tijd voor het jaarlijks duurzaamheidsdebat met ngo’s, dat door André Bergen wordt voorgezeten. Vertegenwoordigers van het Rode Kruis, de Bond Beter Leefmilieu, het WWF, Triodos, Protos en AzG en andere ngo’s zijn uitgenodigd om naar een stand van zaken te luisteren en hun mening te geven. Uit het overleg blijkt dat ngo’s en een financiële groep als KBC niet als tegenstanders tegenover elkaar staan, maar als partners. Er wordt naar elkaar geluisterd.
De definitie van duurzaamheid blijkt een rekbaar begrip en wat ethisch is voor de een, is dat niet noodzakelijk voor de ander. KBC en André Bergen kiezen voor een pragmatische aanpak, gestoeld op overleg. Ook voor de conventionele fondsen. André Bergen: ‘Op het tweede gezicht zit de wereld altijd ingewikkelder in elkaar dan op het eerste gezicht. Is een wapenproducent financieren ethisch? Is het ethisch om een agent op boeven af te sturen zonder wapens? Indien niet, is het dan onethisch om ervoor te zorgen dat die wapens geproduceerd kunnen worden? Meestal is het niet zwart-wit. Wij zijn op zoek naar beleggingen waarmee we onze klanten, de maatschappij, onze aandeelhouders en onze regelgevers in de ogen kunnen kijken. Is het daarom perfect? Nooit.’ Voor de vergadering had Bergen het al opgemerkt: ‘Dat is het verschil tussen iemand die geen bedrijf van 57.000 personen moet leiden en wie dat wel moet doen: je moet soms keuzes maken die niet perfect zijn. Maar ik vind wel dat het op een open, onderzochte manier moet gebeuren.’ Meteen na de bijeenkomst vertrekt André Bergen naar Waregem, waar een nieuw KBC-kantoor wordt ingehuldigd. ‘Daar kan ik natuurlijk niet altijd bij zijn. In het algemeen vermijd ik recepties, ik weiger er negen op de tien. Dat is de enige manier om toch nog wat schaarse tijd met mijn vrouw, mijn twee kinderen en mijn kleindochter door te brengen.’ Over een leven na KBC wil Bergen nog niet nadenken. ‘In ieder geval zal ik niet gaan rentenieren. Zo zit dit beestje niet in elkaar. Het zal een andere activiteit zijn, deels ook buiten het professionele. Ik ben in veel landen geweest die ik enkel door het raam van een taxi heb gezien en grondiger wil verkennen. Massa’s mensen heb ik professioneel leren kennen, maar sociaal niet. Iedereen spreekt over de toplonen van de ceo, maar er is een rijkdom die we verschrikkelijk missen: tijd. Ik ben zeer arm in tijd. Op dat vlak wil ik later wat rijker worden.’
WWW.STANDAARD.BIZ WOENSDAG 18 JUNI 2008
ECONOMIE & FINANCIEN E9
Wie is André Bergen? ● ● ● ●
●
● ● ●
● ●
Geboren in 1950 in Leuven. 1974: licentiaat (master) in de economie, KU Leuven. 1977: studiedienst Kredietbank, Brussel. 1979: Foreign Exchange and Treasury Department, Kredietbank. 1980: Foreign Exchange Advisory Service, Chemical Bank, Brussel. 1982: Generale Bank, Brussel. 1993: lid van directiecomité, Generale Bank (Fortis). 2000: Chief Financial & Administration Officer, AgfaGevaert. 2003: Vice-ceo KBC Groep en ceo KBC Bank. 2006: Ceo KBC Groep nv.
Wat is KBC? ●
●
André Bergen: ‘Ik vertrouw op de mensen. In een carrière van dertig jaar ben ik misschien drie keer beschaamd in mijn vertrouwen, maar honderdduizend keer niet.’ © Ivan Put
KBC is de grootste Belgische bank- en verzekeringsgroep met wereldwijd 57.000 werknemers en elf miljoen klanten. Marktkapitalisatie: ongeveer 30 miljard euro.