ГААЛИЙН ТУХАЙ ХУУЛЬ 2008-05-20

ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÕÓÓËÜ 2008 îíû 05 ñàðûí 20 ºäºð

Òºðèéí îðäîí, Óëààíáààòàð õîò

ÃÀÀËÈÉÍ ÒÓÕÀÉ øèíý÷èëñýí íàéðóóëãà I ÕÝÑÝà Åðºíõèé ç¿éë ÍÝÃįÃÝÝÐ Á¯ËÝà Íèéòëýã ¿íäýñëýë 1 ä¿ãýýð ç¿éë. Õóóëèéí çîðèëò 1.1.Ýíý õóóëèéí çîðèëò íü Ìîíãîë Óëñûí ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýëä ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéõ, ãààëèéí õÿíàëò õýðýãæ¿¿ëýõ æóðàì, ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèì, íºõöºë, øààðäëàãûã òîãòîîõ, ãààëèéí áàéãóóëëàãûí òîãòîëöîî, ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòíû ýðõ, ¿¿ðãèéã òîäîðõîéëîõ, òýäãýýðèéí øèéäâýðò èðãýäýýñ ãîìäîë ãàðãàõ, ò¿¿íèéã íü ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòíààñ øèéäâýðëýõ, ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéã çºð÷èã÷èä õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõòýé õîëáîãäñîí õàðèëöààã çîõèöóóëàõàä îðøèíî.

2 äóãààð ç¿éë. Õóóëü òîãòîîìæ 2.1.Ìîíãîë Óëñûí ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæ íü Yíäñýí õóóëü, 1 Òàòâàðûí åðºíõèé õóóëü, 2 ýíý õóóëü, Ãààëèéí òàðèô, ãààëèéí òàòâàðûí òóõàé 3 áîëîí òýäãýýðòýé íèéö¿¿ëýí ãàðãàñàí õóóëü òîãòîîìæèéí áóñàä àêòààñ á¿ðäýíý.

2.2.Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãýðýýíä ýíý õóóëüä çààñíààñ ººðººð çààñàí áîë îëîí óëñûí ãýðýýã äàãàæ ìºðäºíº.

3 äóãààð ç¿éë. Õóóëèéí íýð òîìú¸îíû òîäîðõîéëîëò 3.1.Ýíý õóóëüä õýðýãëýñýí äàðààõü íýð òîìú¸îã äîð äóðäñàí óòãààð îéëãîíî: 3.1.1.“áàðàà” ãýæ ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ à÷àà, òýýø, ýä þìñ, âàëþò, âàëþòûí ¿íýò ç¿éë, óëñ õîîðîíäûí øóóäàíãèéí èëãýýìæ, á¿õ òºðëèéí ýð÷èì õ¿÷, ìàë, àìüòàí, óðãàìàë çýðýã õºäëºõ ýä õºðºí㺠áîëîí ýíý õóóëèéí 3.1.5ä çààñíààñ áóñàä òýýâðèéí õýðýãñëèéã;

1

¯íäñýí õóóëü -“Òºðèéí ìýäýýëýë” ýìõòãýëèéí 1992 îíû 1 ä¿ãýýðò íèéòëýãäñýí Òàòâàðûí åðºíõèé õóóëü –“Òºðèéí ìýäýýëýë” ýìõòãýëèéí 2008 îíû 22 äóãààðò íèéòëýãäñýí 3 Ãààëèéí òàðèô, ãààëèéí òàòâàðûí òóõàé õóóëü - Òºðèéí ìýäýýëýë” ýìõòãýëèéí 2008 îíû 23 äóãààðò íèéòëýãäñýí 2

3.1.2.“ìîíãîëûí áàðàà” ãýæ ýíý õóóëèéí 99.1-ä çààñàí ãîðèìûí äàãóó áîëîâñðóóëàëò õèéñíýýñ áóñàä Ìîíãîë Óëñàä ¿éëäâýðëýñýí áàðàà, á¿òýýãäýõ¿¿í, ýñõ¿ë Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýð äýýð ÷ºëººò ýðãýëòýä áàéãàà ãàäààäûí áàðààã; 3.1.3.“ãàäààäûí áàðàà” ãýæ ýíý õóóëèéí 3.1.2-ò çààñíààñ áóñàä áàðààã; 3.1.4.“÷ºëººò ýðãýëòýä áàéãàà áàðàà” ãýæ ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæîîð òîãòîîñîí õÿçãààðëàëòã¿éãýýð Ìîíãîë Óëñûí ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò çàõèðàí çàðöóóëàõ áàðààã; 3.1.5.“òýýâðèéí õýðýãñýë” ãýæ áàðàà áîëîí çîð÷èã÷èéã óëñ õîîðîíä òýýâýðëýæ ãààëèéí õèëýýð 6 ñàðààñ äýýøã¿é õóãàöààãààð íýâòðýõ á¿õ òºðëèéí òýýâðèéí õýðýãñýë, ò¿¿íèé äîòîð ÷èíãýëýã, åðäèéí õºñºã, òóõàéí àÿëëûí õóãàöààíä òýýâðèéí õýðýãñýëä øààðäàãäàõ øàòàõóóí, òîñîëãîîíû ìàòåðèàë, ñýëáýãèéã; 3.1.6.“òýýâýðëýã÷” ãýæ ãààëèéí õèëýýð áàðàà, çîð÷èã÷ íýâòð¿¿ëýõ, ýñõ¿ë ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ãààëèéí õÿíàëò äîð òýýâýðëýëòèéí ¿éë àæèëëàãàà ýðõýëæ áóé ýòãýýäèéã; 3.1.7.“ãààëèéí ìýä¿¿ëýã” ãýæ ìýä¿¿ëýã÷èéí ñîíãîñîí ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìûí äàãóó øààðäàãäàõ ìýäýýëýë àãóóëñàí áè÷èã áàðèìòûã; 3.1.8.“ìýä¿¿ëýã÷” ãýæ ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ìýä¿¿ëæ áàéãàà àëèâàà ýòãýýäèéã; 3.1.9.“ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ” ãýæ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò îðóóëàõ, äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ, ãàðãàõûã; 3.1.10.“ãààëèéí çàì” ãýæ ãààëèéí õÿíàëòàä áàéãàà áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã Ìîíãîë Óëñûí õèë, õèëèéí ãààëèéí áàéãóóëëàãûí, ýñõ¿ë ãààëèéí íýã áàéãóóëëàãààñ ãààëèéí íºãºº áàéãóóëëàãûí õîîðîíä òýýâýðëýõýýð ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãààñ òóñãàéëàí òîãòîîñîí çàìûã; 3.1.11.“ãààëèéí õÿíàëò” ãýæ Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéã ìºðä¿¿ëæ, áèåëýëòèéã íü õàíãóóëàõ çîðèëãîîð ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ õýðýãæ¿¿ëýõ öîãö àðãà õýìæýýã; 3.1.12.“ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò” ãýæ ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðààã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ìýä¿¿ëñýí ¿åýñ ãààëèéí áè÷èã áàðèìòûã, øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä áàðààã øàëãàõ, íîãäóóëñàí òàòâàðûã òºëñíèé äàðàà áàðààã îëãîõ, ýñõ¿ë ãààëèéí õèëýýð ãàðãàõûã çºâøººðºõ õ¿ðòýëõ öîãö ¿éë àæèëëàãààã; 3.1.13.“ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèì” ãýæ ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéí òàëààð òîãòîîñîí õýì õýìæýý, íºõöºë, øààðäëàãûã; 3.1.14.“òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëò” ãýæ Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð áàðàà íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîõ, ýñõ¿ë ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëòýéãýýð Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ, òîîí õÿçãààðëàëò òîãòîîõ áîëîí áóñàä àðãà õýìæýýã; 3.1.15.“õèëèéí ãààëèéí áàéãóóëëàãà” ãýæ õèëèéí áîîìò áîëîí îëîí óëñûí íèñýõ îíãîöíû áóóäàëä àæèëëàäàã ãààëèéí áàéãóóëëàãûã; 3.1.16.“ã¿íèé ãààëèéí áàéãóóëëàãà” ãýæ ýíý õóóëèéí 3.1.15-ä çààñíààñ áóñàä ãààëèéí áàéãóóëëàãûã; 2

3.1.17.“ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñ” ãýæ ãààëèéí áàòàëãààò àãóóëàõ, ¿éëäâýðèéí áîëîí ¿çýñãýëýíãèéí ãàçàð, áàðèëãûí òàëáàé, ãààëèéí òóñãàé á¿ñ, òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ðèéã; 3.1.18.“ãààëèéí õÿíàëòûí á¿ñ” ãýæ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí õÿíàëò äîð à÷èõ, áóóëãàõ, øèëæ¿¿ëýí à÷èõ, õàäãàëàõ, òýýâýðëýõ, ãààëèéí õÿíàëòûã õýðýãæ¿¿ëýõ çîðèëãîîð òóñãàéëàí òîãòîîñîí áàéð, àãóóëàõ, òàëáàéã; 3.1.19.“ãààëèéí õàðèëöààíä îðîëöîã÷” ãýæ ãààëèéí áàéãóóëëàãà áîëîí ìýä¿¿ëýã÷, ãààëèéí çóó÷ëàã÷, òýýâýðëýã÷, ãààëèéí ò¿ð àãóóëàõûí áîëîí áàòàëãààò á¿ñèéí ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõ çºâøººðºë ýçýìøèã÷, áàíê, äààòãàëûí áàéãóóëëàãûã.

4 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãààëèéí íóòàã äýâñãýð, ãààëèéí õèë 4.1.Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðèéã ãààëèéí íóòàã äýâñãýð ãýæ ¿çíý.

4.2.Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýð äýýð áàéãóóëñàí ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñèéí íóòàã äýâñãýð íü òàðèôûí áîëîí òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòûí õóâüä ãààëèéí íóòàã äýâñãýðèéí ãàäíà áàéãààä òîîöîãäîíî.

4.3.Ìîíãîë Óëñûí õèëèéã ãààëèéí õèë ãýæ ¿çíý .

4.4.Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýð äýýð áàéãóóëñàí ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñèéã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ òóñãààðëàñàí øóãàì áîëîí ãààëèéí õÿíàëòûí á¿ñèéí õèëèéã ãààëèéí õèëä òîîöíî.

5 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí õÿíàëòûã õýðýãæ¿¿ëýõýä øààðäàãäàõ ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã àøèãëàõ 5.1.Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõýä øààðäëàãàòàé ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã õîëáîãäîõ ýòãýýä ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèä çààñíû äàãóó ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ãàðãàæ ºãíº.

5.2.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí ýíý õóóëèéí 5.1-ä çààñàí ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã õ¿ëýýí àâ÷ ò¿¿íèéã ãàãöõ¿¿ ãààëèéí çîðèëãîîð àøèãëàõ áºãººä õóóëüä çààñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä çàäðóóëàõ, ýñõ¿ë ãóðàâäàã÷ ýòãýýäýä äàìæóóëàõûã õîðèãëîíî.

5.3.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòíààñ ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó àâñàí òºð, õóâü õ¿íèé, áàéãóóëëàãûí íóóöàä õàìààðàõ ìýäýýëëèéã àøèãëàõ, õàäãàëàõòàé õîëáîãäñîí õàðèëöààã íóóöûí õóóëü òîãòîîìæîîð çîõèöóóëíà. ÕΨÐÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝà Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõýä áàðèìòëàõ çàð÷èì 6 äóãààð ç¿éë. Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ çàð÷èì 6.1. Àëèâàà ýòãýýä ýíý õóóëü áîëîí Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãýðýý /öààøèä “îëîí óëñûí ãýðýý” ãýõ/-íä çààñàí íºõöºë, æóðìûí äàãóó áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí õèëýýð ÷ºëººòýé íýâòð¿¿ëýõ ýðõòýé.

3

6.2. Õóóëüä çààñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã óëñûí õèëýýð îðñîí ¿åýñ ìýä¿¿ëýã÷èä îëãîõ õ¿ðòýë, ýñõ¿ë áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ìýä¿¿ëñýí ¿åýñ óëñûí õèëýýð ãàðàõ õ¿ðòýëõ õóãàöààíä òýäãýýðèéã àøèãëàõ, ýçýìøèõ, çàõèðàí çàðöóóëàõûã õîðèãëîíî.

7 äóãààð ç¿éë. Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ 7.1.Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãà á¿õèé õèëèéí áîîìòîîð íýâòð¿¿ëíý.

7.2.Ýíý õóóëèéí 7.1-ä çààñíààñ áóñàä õèëèéí áîîìòîîð áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëòýéãýýð íýâòð¿¿ëæ áîëíî.

7.3.Ýíý õóóëèéí 7.2-ò çààñàí çºâøººðëèéã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà äîð äóðäñàí òîõèîëäîëä îëãîíî: 7.3.1.ãýíýòèéí áóþó äàâàãäàøã¿é õ¿÷íèé øèíæòýé îíöãîé íºõöºë áàéäëûí ¿åä; 7.3.2.îëîí óëñûí ãýðýýíä çààñàí; 7.3.3.óëñûã áàòëàí õàìãààëàõ çîðèëãîîð ãàäààä óëñààñ òóñëàìæ àâàõ; 7.3.4.õóóëüä çààñàí áóñàä.

7.4.Ýíý õóóëèéí 7.3-ò çààñíû äàãóó áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã õèëýýð íýâòð¿¿ëýõýä ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà ãààëèéí àëáàí òóøààëòíûã òîìèëîí àæèëëóóëíà.

7.5.Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ýíý õóóëèéí 7.2-ò çààñíû äàãóó õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ òîõèîëäîëä ìýä¿¿ëýã÷ íü ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãàä õ¿ñýëòýý ãàðãàõ áºãººä ò¿¿íä õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãûí çºâøººðºë, áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéí æàãñààëòûã õàâñàðãàíà.

8 äóãààð ç¿éë. Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîõ, õÿçãààðëàõ 8.1.Õóóëüä ººðººð çààãààã¿é áîë Óëñûí Èõ Õóðàë óëñûí õèëýýð îðóóëàõ, ãàðãàõûã õîðèãëîõ áàðààíû, Çàñãèéí ãàçàð òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòòàé íýâòð¿¿ëýõ áàðààíû æàãñààëòûã òóõàéí áàðààíû àíãèëëûí êîäûã Áàðààã òîäîðõîéëîõ, êîäëîõ óÿëäóóëñàí ñèñòåìèéí äàãóó çààæ òóñ òóñ áàòàëíà.

8.2.Óëñûí õèëýýð îðóóëàõûã õîðèãëîñîí áàðààã ãààëèéí îðóóëàõã¿é.

íóòàã äýâñãýðò

8.3.Ýíý õóóëèéí 8.2-ò çààñàí áàðààã Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò îðóóëñàí áîë íýí äàðóé áóöààí ãàðãàõ áà èéíõ¿¿ ãàðãàõ áîëîìæã¿é áîë ãààëèéí õÿíàëòûí á¿ñ, ýñõ¿ë ò¿ð àãóóëàõàä 3 õ¿ðòýë õîíîã õàäãàëàõ áºãººä ýíý õóãàöààíä èðãýí, õóóëèéí ýòãýýä áàðààãàà áóöààí ãàðãààã¿é áîë ãààëèéí áàéãóóëëàãà áàðàà óñòãàõ ãîðèìûí äàãóó àðãà õýìæýýã àâíà.

8.4.Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñíîîñ áóñàä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòòàé áàðààã õóóëü òîãòîîìæ, îëîí óëñûí ãýðýýíä çààñàí íºõöºë, øààðäëàãûã õàíãàñàí òîõèîëäîëä ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëíý.

4

8.5.Óëñûí õèëýýð ãàðãàõûã õîðèãëîñîí áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ ãàðãàõã¿é.

8.6.Îëîí óëñûí ãýðýýíä ººðººð çààãààã¿é áîë óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñîí áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýð äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõã¿é.

8.7.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã íýâòð¿¿ëýõ õèëèéí áîîìò, ãààëèéí áàéãóóëëàãûí áàéðøèë, òýäãýýðèéí àæèëëàõ öàãèéí õóâààðèéã áîëîí ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñîí, õÿçãààðëàñàí áàðààíû òóõàé íèéòýä ìýäýýëíý.

8.8.Ýíý õóóëèéí 8.3-ò çààñàí ¿éë àæèëëàãààòàé õîëáîãäîí ãàðàõ çàðäëûã òóõàéí èðãýí, õóóëèéí ýòãýýä õàðèóöíà.

8.9.Ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñîí áàðààã õóóëü áóñààð íýâòð¿¿ëñýí, ýñõ¿ë íýâòð¿¿ëýõèéã çàâäñàí ¿éëäýë íü ýíý õóóëèéí 8.3-ò õàìààðàõã¿é.

9 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò, ãààëèéí õÿíàëò 9.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí íü óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýëä ãààëèéí õÿíàëò òàâüæ, ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéõ áºãººä óã ¿¿ðãýý õýðýãæ¿¿ëýõäýý õóóëü òîãòîîìæèä çààñíààñ áóñàä øààðäëàãà òàâèõûã õîðèãëîíî. ÃÓÐÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝà Ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéí òàëààðõè ìýäýýëýë, çºâëºãºº 10 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòíû àìààð áîëîí áè÷ãýýð ãàðãàñàí øèéäâýðèéí òàëààð ìýäýýëýë àâàõ 10.1.Èðãýí, õóóëèéí ýòãýýä íü ò¿¿íèé ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã çºð÷ñºí ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòíû àìààð áîëîí áè÷ãýýð ãàðãàñàí øèéäâýð, ýñ ¿éëäýõ¿é /öààøèä “øèéäâýð” ãýõ/-í øàëòãààí, ¿íäýñëýëèéí òàëààð ìýäýýëýë àâàõ ýðõòýé.

10.2.Ýíý õóóëèéí 10.1-ä çààñàí ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí õ¿ññýí ìýäýýëëèéã íü íýí äàðóé õýðýâ èéíõ¿¿ ºãºõ áîëîìæã¿é áîë àæëûí 3 ºäºðò áàãòààí èðãýí, õóóëèéí ýòãýýäýä áè÷ãýýð ºãºõ ¿¿ðýãòýé.

11 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéã íèéòýä ìýäýýëýõ 11.1.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæ, òýäãýýðèéã õýðýãæ¿¿ëýõ çîðèëãîîð ãàðãàñàí áóñàä øèéäâýðèéã ãààëèéí õàðèëöààíä îðîëöîã÷èä áîëîí íèéòýä ÷ºëººòýé, ¿íý òºëáºðã¿é ìýäýýëýõ ¿¿ðýãòýé.

11.2.Ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæ, Çàñãèéí ãàçðûí øèéäâýðèéí àëáàí ¸ñíû ýõèéã “Òºðèéí ìýäýýëýë”, áóñàä òóøààë, øèéäâýðèéã Çàñãèéí ãàçðûí àãåíòëàãèéí ýðõ ç¿éí áàéäëûí òóõàé õóóëèéí 14.1-ä çààñàí ýìõòãýëä òóñ òóñ íèéòýëíý.

5

11.3.Ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæ, òýäãýýðèéã õýðýãæ¿¿ëýõ çîðèëãîîð ãàðãàñàí áóñàä øèéäâýðò îðóóëñàí íýìýëò, ººð÷ëºëòºä ýíý õóóëèéí 11.1 äýõ çààëò íýãýí àäèë õàìààðíà.

12 äóãààð ç¿éë. Ǻâëºãºº ºãºõ 12.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæòîé õîëáîãäñîí àñóóäëààð èðãýí, õóóëèéí ýòãýýäýä çºâëºãºº ºã÷ áîëîõ áºãººä èéíõ¿¿ çºâëºãºº ºãºõ æóðìûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà.

12.2.Ýíý õóóëèéí 12.1-ä çààñàí æóðìààñ ãàäóóð ºãñºí çºâëºãºº, õóóëü òîãòîîìæ áîëîí õîëáîãäîõ áóñàä øèéäâýðò îðñîí íýìýëò, ººð÷ëºëòèéã ìýäýýã¿éí óëìààñ, ýñõ¿ë õýâëýëèéí àëäààíààñ ó÷èðñàí õîõèðëûã ãààëèéí áàéãóóëëàãà õàðèóöàõã¿é. ĪЪÂįÃÝÝÐ Á¯ËÝà Ãààëèéí ñòàòèñòèê 13 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí ñòàòèñòèêèéí ìýäýýëýë 13.1.Ìîíãîë Óëñûí ãàäààä õóäàëäààíû ¿éë àæèëëàãààíä ä¿í øèíæèëãýý õèéõ, òºñâèéí îðëîãûí á¿ðä¿¿ëýëò áîëîí ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðààíû õºäºë㺺íä õÿíàëò òàâèõ çîðèëãîîð ãààëèéí áàéãóóëëàãà ñòàòèñòèêèéí ìýäýýëýë ãàðãàíà.

13.2.Ýíý õóóëèéí 13.1-ä çààñàí ìýäýýëëèéã Áàðààã òîäîðõîéëîõ, êîäëîõ óÿëäóóëñàí ñèñòåìèéí àíãèëëûí êîä, íýð òºð뺺ð ãàðãàíà.

13.3.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà íü ýíý õóóëèéí 13.1-ä çààñàí ìýäýýëëèéã ãàðãàõ çîðèëãîîð ãààëèéí ìýä¿¿ëýãò ¿íäýñëýñýí ãààëèéí ìýäýýëëèéí ñàíã á¿ðä¿¿ëæ, õºòºëíº.

14 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãààëèéí ñòàòèñòèêèéí ìýäýýëëèéí òºðºë, ìýäýýëëèéã ãàðãàõ àðãà÷ëàë 14.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà äàðààõü òºðëèéí ñòàòèñòèêèéí ìýäýýëëèéã ýðõëýí ãàðãàíà: 14.1.1. ãàäààä õóäàëäààíû áàðààíû; 14.1.2. çàõèðãààíû.

14.2.Ýíý õóóëèéí 14.1.1-ä çààñàí ìýäýýëëèéã îëîí óëñûí ñòàòèñòèêèéí áîëîí áóñàä áàéãóóëëàãààñ ãàðãàñàí àðãà÷ëàëä òóëãóóðëàí áîëîâñðóóëñàí ¿íäýñíèé àðãà÷ëàëûí äàãóó ãàðãàíà.

14.3.Ýíý õóóëèéí 14.2-ò çààñàí ¿íäýñíèé àðãà÷ëàëûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí áîëîí ¯íäýñíèé ñòàòèñòèêèéí õîðîîíû äàðãà õàìòðàí áàòàëíà.

14.4.Ýíý õóóëèéí 14.1.2-ò çààñàí ñòàòèñòèêèéí ìýäýýëëèéí àðãà÷ëàë, ¿ç¿¿ëýëòèéã Ñòàòèñòèêèéí òóõàé õóóëèéí 19 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 4 äýõ õýñýãò çààñíû äàãóó ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà.

15 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí ñòàòèñòèêèéí ìýäýýëëèéã àøèãëàõ 6

15.1.Ãàäààä õóäàëäààíû áàðààíû áàéãóóëëàãàä ¿íý òºëáºðã¿é àøèãëóóëíà.

ñòàòèñòèê

ìýäýýëëèéã

òºðèéí

15.2.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü èðãýí, õóóëèéí ýòãýýäèéí õ¿ñýëòýýð ãàäààä õóäàëäààíû áàðààíû ñòàòèñòèê ìýäýýëëèéã òºëáºðòýé àøèãëóóëæ áîëíî.

15.3.Ýíý õóóëèéí 15.2-ò çààñàí òºëáºðèéí õýìæýýã òóõàéí ìýäýýëëèéã ãàðãàæ ºãºõºä øààðäàãäàõ çàðäëààñ õýòð¿¿ëýëã¿éãýýð ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà òîãòîîíî. ÒÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝà Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòíû øèéäâýðèéí òàëààð ãîìäîë ãàðãàõ 16 äóãààð ç¿éë. Ãîìäîë ãàðãàõ ýðõ 16.1.Ìýä¿¿ëýã÷ íü ººðèéíõºº ýðõ, ýðõ ÷ºëºº, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã çºð÷èãäñºí ãýæ ¿çâýë ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòíû øèéäâýðò ãîìäîë ãàðãàõ ýðõòýé.

17 äóãààð ç¿éë. Ãîìäîë ãàðãàõ æóðàì, õóãàöàà 17.1.Ìýä¿¿ëýã÷ ãîìäëîî äàðààõü æóðìààð ãàðãàíà: 17.1.1.ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí øèéäâýðò ãàðãàõ ãîìäëûã òóõàéí ãààëèéí áàéãóóëëàãûí äàðãà, ýðõëýã÷èä; 17.1.2.ãààëèéí áàéãóóëëàãûí äàðãà, ýðõëýã÷èéí øèéäâýðò ãàðãàõ ãîìäëûã õîëáîãäîõ äýýä øàòíû áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàíä; 17.1.3.ãîìäëûã õÿíàí øèéäâýðëýñýí äýýä øàòíû áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòíû øèéäâýðèéã ýñ çºâøººðâºë ø¿¿õýä.

17.2.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòíû øèéäâýðò õîëáîãäîõ ãîìäëûã ìýä¿¿ëýã÷ òóõàéí øèéäâýðèéã õ¿ëýýí àâñíààñ, ýñõ¿ë ìýäñýíýýñ õîéø 30 õîíîãèéí äîòîð ãàðãàæ áîëíî.

17.3.Ýíý õóóëèéí 17.2-ò çààñàí õóãàöàà õ¿íäýòãýí ¿çýõ øàëòãààíû óëìààñ õýòýðñýí íü òîãòîîãäâîë ãîìäîë ãàðãàã÷èéí õ¿ñýëòýýð óã õóãàöààã Çàõèðãààíû õýðýã õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé 4 õóóëèéí 6.3-ò çààñíû äàãóó ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí íºõºí ñýðãýýæ áîëíî.

18 äóãààð ç¿éë. Ãîìäîë ãàðãàõ õýëáýð 18.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòíû øèéäâýðèéí òàëààðõ ãîìäëûã áè÷ãýýð ãàðãàíà.

4

Çàõèðãààíû õýðýã õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëü –“Òºðèéí ìýäýýëýë” ýìõòãýëèéí 2002 îíû 3 äóãààðò íèéòëýãäñýí

7

18.2.Ýíý õóóëèéí 18.1-ä çààñàí ãîìäîë íü Èðãýäýýñ òºðèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàíä ãàðãàñàí ºðãºäºë, ãîìäëûã øèéäâýðëýõ òóõàé 5 õóóëèéí 10 äóãààð ç¿éëä çààñàí øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéíà.

18.3.Ýíý õóóëèéí 17.1.1,17.1.2-ò çààñíû äàãóó ãàðãàñàí ãîìäëûã õÿíàí øèéäâýðëýõ ¿¿ðýã õ¿ëýýñýí ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí øààðäëàãàòàé áè÷èã áàðèìòûã ãîìäîë ãàðãàã÷ààñ ãàðãóóëàí àâ÷ áîëíî.

19 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãîìäîë ãàðãàñíààñ ¿¿ñýõ ¿ð äàãàâàð 19.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòíû øèéäâýðèéí òàëààð ãîìäîë ãàðãàñàí íü ãîìäîë ãàðãàã÷ààñ òýðõ¿¿ øèéäâýðèéã áèåë¿¿ëýõýýñ òàòãàëçàõ ¿íäýñëýë áîëîõã¿é.

19.2.Ãîìäîëä äóðäñàí øèéäâýð íü Ìîíãîë Óëñûí õóóëü òîãòîîìæèä íèéöýõã¿é áàéõ õàíãàëòòàé ¿íäýñëýë áàéãàà, ýñõ¿ë òóõàéí øèéäâýðèéã áèåë¿¿ëñíýýð ¿ëýìæ õýìæýýíèé õîõèðîë ó÷ðàõààð áîë ãîìäëûã õ¿ëýýí àâñàí ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí óã øèéäâýðèéã á¿õýëä íü, ýñõ¿ë õýñýã÷ëýí ò¿äãýëç¿¿ëæ áîëíî.

20 äóãààð ç¿éë. Ãîìäëûã õ¿ëýýí àâàõààñ òàòãàëçàõ ¿íäýñëýë 20.1.Ýíý õóóëèéí 17.1.1, 17.1.2-ò çààñàí ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí äàðààõü òîõèîëäîëä ãîìäëûã õ¿ëýýí àâàõààñ òàòãàëçàíà: 20.1.1.ãîìäîë ãàðãàõ õóãàöàà õýòýðñýí áºãººä ãîìäîë ãàðãàã÷ òóõàéí õóãàöààã íºõºí ñýðãýýëãýõ òóõàé õ¿ñýëò ãàðãààã¿é; 20.1.2.ýíý õóóëèéí 18.1, 18.2-ò çààñàí øààðäëàãûã õàíãààã¿é; 20.1.3.ãîìäîëä äóðäñàí àñóóäëààð ø¿¿õèéí õ¿÷èí òºãºëäºð øèéäâýð áàéãàà; 20.1.4.ãîìäîëä äóðäñàí àñóóäàë ãààëèéí áàéãóóëëàãûí ýðõ õýìæýýíä õàìààðàëã¿é.

20.2.Ãîìäëûã õ¿ëýýí àâàõààñ ýíý õóóëèéí 20.1-ä çààñàí ¿íäýñëýëýýð òàòãàëçàõ áîë ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí ãîìäîë õ¿ëýýí àâñàí ºäðººñ õîéø àæëûí 3 ºäðèéí äîòîð ýíý òóõàé ãîìäîë ãàðãàã÷èä áè÷ãýýð ìýäýãäýíý.

20.3.Ýíý õóóëèéí 20.2-ò çààñàí øèéäâýðèéã ãîìäîë ãàðãàã÷ ýñ çºâøººðâºë ø¿¿õýä ãîìäîë ãàðãàæ áîëíî.

21 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãîìäîë ãàðãàã÷ ãîìäëîîñîî òàòãàëçàõ, ò¿¿íýýñ ¿¿ñýõ ¿ð äàãàâàð 21.1. Ãîìäîë ãàðãàã÷ ãîìäëîîñîî òàòãàëçàí õýäèéä ÷ áóöààí àâ÷ áîëíî.

21.2.Ýíý õóóëèéí 21.1-ä çààñíû äàãóó ãîìäëîî áóöààí àâñàí íü òóõàéí ãîìäëûã õÿíàí ¿çýõã¿é áàéõ, ãýì áóðóóòàé àëáàí òóøààëòàíä õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõã¿é áàéõ ¿íäýñëýë áîëîõã¿é.

22 äóãààð ç¿éë. Ãîìäëûã õÿíàí øèéäâýðëýõ õóãàöàà 5

Èðãýäýýñ òºðèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàíä ãàðãàñàí ºðãºäºë, ãîìäëûã øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëü-“Òºðèéí ìýäýýëýë” ýìõòãýëèéí 1995 îíû 7 äóãààðò íèéòëýãäñýí

8

22.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü ýíý õóóëèéí 16 äóãààð ç¿éëä çààñíû äàãóó ãàðãàñàí ãîìäëûã Èðãýäýýñ òºðèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàíä ãàðãàñàí ºðãºäºë, ãîìäëûã øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëüä çààñàí õóãàöààíä õÿíàí øèéäâýðëýíý.

23 äóãààð ç¿éë. Ãîìäëûã õÿíàí øèéäâýðëýõ 23.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí íü ýíý õóóëèéí 17.1-ä çààñàí ãîìäëûã õÿíàæ ãàðãàñàí øèéäâýðýý ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãààñ áàòàëñàí çàãâàðûí äàãóó áè÷ãýýð ¿éëäýíý.

23.2.Ýíý õóóëèéí 23.1-ä çààñàí øèéäâýð äàðààõü á¿ðä¿¿ëáýðòýé áàéíà: 23.2.1.ãîìäëûã õÿíàí øèéäâýðëýñýí ãààëèéí áàéãóóëëàãûí íýð; 23.2.2.ãîìäëûã õ¿ëýýí àâ÷ øèéäâýðëýñýí ãààëèéí áàéãóóëëàãûí àëáàí òóøààëòíû îâîã, íýð, àëáàí òóøààë; 23.2.3.ãîìäîë ãàðãàã÷èéí îâîã, íýð, ýñõ¿ë õóóëèéí ýòãýýäèéí íýð; 23.2.4.ãîìäëûí òîâ÷ àãóóëãà; 23.2.5.ãîìäëûã øèéäâýðëýñýí áàéäàë; 23.2.6.øèéäâýðèéí ¿íäýñëýë; 23.2.7.øèéäâýðò ãîìäîë ãàðãàõ æóðìûí òóõàé ìýäýýëýë.

23.3.Ãîìäëûã õÿíàí ¿çñýí ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí äàðààõü øèéäâýðèéí àëü íýãèéã ãàðãàíà: 23.3.1.ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòíû øèéäâýðèéã õýâýýð ¿ëäýýæ, ãîìäëûã õàíãàõààñ òàòãàëçàõ; 23.3.2.ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòíû øèéäâýðèéã á¿õýëä íü, ýñõ¿ë õîëáîãäîõ õýñãèéã ººð÷ëºõ áóþó õ¿÷èíã¿é áîëãîõ; 23.3.3.ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòíû àìààð ãàðãàñàí øèéäâýð, ýñ ¿éëäýõ¿é íü õóóëü áóñ áîëîõ íü òîãòîîãäâîë çîõèõ øèéäâýð ãàðãàõûã ò¿¿íä äààëãàõ.

23.4.Ýíý õóóëèéí 23.3.2, 23.3.3-ò çààñíû äàãóó ãàðãàõ øèéäâýðò áèåë¿¿ëýõ õóãàöààã íü çààõ áºãººä ò¿¿íèéã õîëáîãäîõ ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí çààâàë áèåë¿¿ëíý.

II ÕÝÑÝà ÃÀÀËÈÉÍ ÁYÐÄYYËÝËÒ ÇÓÐÃÀÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝà Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéõ Íýãä¿ãýýð äýä á¿ëýã Íèéòëýã ¿íäýñëýë 24 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéõ

9

24.1.Ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýëä ýíý õóóëüä çààñàí æóðìûí äàãóó ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéíý.

24.2.Áàðàà èëãýýõ, õ¿ëýýí àâàõ áîëîí áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí óëñààñ ¿ë õàìààðàí ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðààíä ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéíý.

24.3.Ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ çàðèì áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéí òºðºë, îíöëîãèéã õàðãàëçàí ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí æóðìûã ýíý õóóëüä íèéö¿¿ëýí ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà òóñãàéëàí áàòàëæ áîëíî.

25 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéõ ãàçàð, öàã 25.1.Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãà á¿õèé ãàçàðò, ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãààñ òîãòîîñîí öàãò õèéíý.

26 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí õóðààìæ 26.1.Ìýä¿¿ëýã÷ ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ¿éë÷èëãýýíèé õóðààìæ òºëíº.

26.2.Ýíý õóóëèéí 26.1-ä çààñàí õóðààìæèéí õýìæýýã ¿éë÷èëãýýíèé çàðäëûã õàðãàëçàí ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà òîãòîîíî.

26.3.Ýíý õóóëèéí 26.1-ä çààñàí õóðààìæèéã óëñûí òºñºâò òºâëºð¿¿ëíý.

27 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéõýä øààðäàãäàõ ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìò 27.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã ìýä¿¿ëýã÷ýýñ ãàðãóóëàí àâíà.

õèéõýä

øààðäàãäàõ

27.2.Ýíý õóóëèéí 27.1-ä çààñàí ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìò ãàðãàæ ºãºõ õóãàöààã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà òîãòîîíî.

27.3.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéã õÿëáàð÷ëàõ, ò¿ðãýâ÷ëýõ çîðèëãîîð ãàäààä óëñûí ãààëèéí áàéãóóëëàãàòàé ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã õàðèëöàí õ¿ëýýí çºâøººðºõ òóõàé ãýðýý áàéãóóëæ áîëíî.

27.4.Ýíý õóóëèéí 27.1-ä çààñàí ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã ãàäààä õýë äýýð ¿éëäýæ áîëîõ áîëîâ÷ øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë ãààëèéí áàéãóóëëàãà òýäãýýðèéã òºðèéí àëáàí ¸ñíû õýëýýð ¿éëä¿¿ëýí ìýä¿¿ëýã÷ýýñ ãàðãóóëàí àâíà.

27.5.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà ýíý õóóëèéí 27.1-ä çààñàí ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûí ýõ õóâèéã, ýñõ¿ë ò¿¿íèé õóóëáàðûã ãàðãóóëàí àâàõ áºãººä øààðäëàãàòàé áîë áè÷èã áàðèìòûí õóóëáàðûã ýõ õóâüòàé íü òóëãàí øàëãàíà.

27.6.Ýíý õóóëèéí 27.1-ä çààñàí ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã ôàêñ, íèéòèéí ýëåêòðîí øóóäàí, ãààëèéí áàéãóóëëàãàòàé õîëáîãäñîí áóñàä áàéãóóëëàãûí ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýý /öààøèä “ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýý” ãýõ/-ãýýð èð¿¿ëæ áîëíî.

27.7.Ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýýãýýð èð¿¿ëñýí ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã õýâëýæ ýðõ á¿õèé ýòãýýäèéí ãàðûí ¿ñãýýð áàòàëãààæóóëíà.

27.8.Ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýýãýýð èð¿¿ëñýí áè÷èã áàðèìòûã ýõ õóâüä òîîöîæ áîëíî.

10

28 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéõýä ìýä¿¿ëýã÷, ýñõ¿ë ò¿¿íèé òºëººëºã÷èéã îðîëöóóëàõ 28.1.Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéõýä ìýä¿¿ëýã÷, ýñõ¿ë ò¿¿íèé òºëººëºã÷èéã îðîëöóóëíà.

28.2.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéõ ¿éë àæèëëëàãààã õÿëáàð÷ëàõ çîðèëãîîð ìýä¿¿ëýã÷, ýñõ¿ë ò¿¿íèé òºëººëºã÷èéí òóñëàëöàà àâ÷ áîëíî.

29 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãààëèéí ò¿ðãýâ÷èëñýí á¿ðä¿¿ëýëò 29.1.Ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ äîð äóðäñàí áàðààíä ãààëèéí ò¿ðãýâ÷èëñýí á¿ðä¿¿ëýëòèéã õèéæ áîëíî: 29.1.1.ãýíýòèéí áóþó äàâàãäàøã¿é õ¿÷íèé øèíæòýé îíöãîé íºõöºë áàéäëûí óëìààñ áèé áîëñîí õîõèðëûã àðèëãàõ çîðèóëàëòûí áàðàà; 29.1.2.öàöðàã èäýâõò áîäèñ, õèìèéí õîðò áîëîí àþóëòàé áîäèñ, òýñýð÷ äýëáýðýõ áîäèñ; 29.1.3.ìàë, àìüòàí; 29.1.4.óëñ õîîðîíäûí øóóäàíãèéí èëãýýìæ; 29.1.5.ñîíèí, òîãòìîë õýâëýë, ìýäýýëëèéí áîëîí ýðäýì øèíæèëãýý, ñóäàëãààíû ìàòåðèàë; 29.1.6.àìàðõàí ìóóäàõ, ãýìòýõ ìàãàäëàë á¿õèé õàäãàëàëòûí îíöãîé íºõöºë øààðäñàí áàðàà; 29.1.7.äîíîðûí ýä ýðõòýí, öóñ, öóñàí á¿òýýãäýõ¿¿í; 29.1.8.õóóëüä çààñàí áóñàä áàðàà.

29.2.Ýíý õóóëèéí 29.1-ä çààñàí áàðààíä ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí áè÷èã áàðèìòûã ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ òîãòîîñîí õóãàöààíä á¿ðä¿¿ëæ ºãºõ áîëçîëòîéãîîð äàðààëàë õàðãàëçàõã¿é ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéíý.

29.3.Ýíý õóóëèéí 29.1-ä çààñàí áàðààã ìýä¿¿ëýã÷ íü ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí áè÷èã áàðèìòûã ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ òîãòîîñîí õóãàöààíä ãàðãàæ ºãºõ áàòàëãààã áè÷ãýýð ãàðãàíà.

29.4.Ãààëèéí ò¿ðãýâ÷èëñýí á¿ðä¿¿ëýëòèéã õîðèãëîíî:

äàðààõü òîõèîëäîëä

õèéõèéã

29.4.1.ãààëèéí áè÷èã áàðèìò çºð÷èëòýé; 29.4.2.ìýä¿¿ëñýí áàðààíû òîî, õýìæýý çºð¿¿òýé, ýñõ¿ë ¿íèéí ä¿í íü çºð÷èëòýé; 29.4.3.ìýä¿¿ëýã÷ íü ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéí çºð÷èë óäàà äàðàà /2 áóþó ò¿¿íýýñ äýýø/ ãàðãàæ áàéñàí; 29.4.4.ýíý õóóëèéí 29.3-ò çààñàí áàòàëãààã ãàðãàæ ºãººã¿é; 29.4.5.ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð, õóðààìæ òºëººã¿é, ýñõ¿ë òºëºõ áàòàëãààã Ãààëèéí òàðèô, ãààëèéí òàòâàðûí òóõàé õóóëèéí äàãóó ãàðãààã¿é.

30 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí õÿëáàð÷èëñàí á¿ðä¿¿ëýëò 11

30.1.Ýíý õóóëüä çààñàí áè÷èã áàðèìòûã øààðäàõã¿éãýýð ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéí çàðèì õýñãèéã íºõºí áè÷¿¿ëýõ çàìààð ãààëèéí õÿëáàð÷èëñàí á¿ðä¿¿ëýëò õèéæ, áàðààã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëæ áîëíî.

30.2.Ãààëèéí õÿëáàð÷èëñàí á¿ðä¿¿ëýëòèéã äàðààõü òîõèîëäîëä õèéæ áîëíî: 30.2.1.áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýð äàìæóóëàõã¿éãýýð õèëèéí ÷àíàäààñ øóóä ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñýä îðóóëàõ; 30.2.2.áàðààã ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñýýñ ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýð äàìæóóëàõã¿éãýýð õèëèéí ÷àíàäàä ãàðãàõ. Õî¸ðäóãààð äýä á¿ëýã Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò îðóóëàõ 31 ä¿ãýýð ç¿éë. Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò îðóóëàõ 31.1.Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò Ìîíãîë Óëñûí õî¸ð òàëûí îëîí óëñûí ãýðýýíèé äàãóó òîãòîîñîí õèëèéí áîîìòîîð îðóóëíà.

31.2.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò çàðèì íýð òºðëèéí áàðàà îðóóëàõ õèëèéí áîîìòûã ýíý õóóëü, õîëáîãäîõ áóñàä õóóëüä çààñíû äàãóó, ýñõ¿ë Çàñãèéí ãàçðûí øèéäâýðýýð òîãòîîæ áîëíî.

32 äóãààð ç¿éë. Ãýíýòèéí áóþó äàâàãäàøã¿é õ¿÷íèé øèíæòýé îíöãîé íºõöºë áàéäëûí ¿åä àâàõ àðãà õýìæýý 32.1.Ãýíýòèéí áóþó äàâàãäàøã¿é õ¿÷íèé øèíæòýé îíöãîé íºõöºë áàéäëûí óëìààñ Ìîíãîë Óëñûí ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò îðóóëàõ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãà á¿õèé ãàçàðò òýýâýðëýí õ¿ðãýõ áîëîìæã¿é áîëñîí òîõèîëäîëä õàìãèéí îéð áàéðëàõ ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ìýäýãäýõ, ò¿¿íä õ¿ðãýõ àðãà õýìæýý àâíà.

32.2.Ýíý õóóëèéí 32.1-ä çààñàí òîõèîëäîëä òóõàéí áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëã¿éãýýð àøèãëàõ, ýñõ¿ë áóñäàä øèëæ¿¿ëýõèéã õîðèãëîíî.

32.3.Ýíý õóóëèéí 32.1-ä çààñàí àðãà õýìæýýã õýðýãæ¿¿ëýõýä ãàðàõ çàðäëûã ìýä¿¿ëýã÷ ººðºº õàðèóöíà.

33 äóãààð ç¿éë. Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéí òàëààð ãààëèéí áàéãóóëëàãàä óðüä÷èëàí ìýäýãäýõ 33.1.Ãààëèéí õèëýýð áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýë îðóóëàõ õèëèéí áîîìò, õ¿ðýõ ãàçðûã òýýâýðëýã÷ íü ãààëèéí áàéãóóëëàãàä óðüä÷èëàí ìýäýãäýíý.

33.2.Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí õèë äýýð èðñýí äàðóéä òýýâýðëýã÷ ýíý òóõàé ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ìýäýãäýíý.

12

íü

33.3.Òîãòîîñîí öàãèéí õóâààðüòàé çîð÷èã÷ ¿éë÷èëãýýíèé òýýâðèéí õýðýãñýë ãààëèéí õèëýýð íýâòðýõýýñ íýã öàãèéí ºìíº ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ìýäýãäýíý.

34 ä¿ãýýð ç¿éë.Ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìò ãàðãàæ ºãºõ 34.1.Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýë ãààëèéí õèë äýýð èðìýãö òýýâýðëýã÷ íü òýýâðèéí õýðýãñëèéí òºð뺺ð, ýíý õóóëèéí 35 äóãààð ç¿éëä çààñàí ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ãàðãàæ ºãíº.

34.2.Ýíý õóóëèéí 35 äóãààð ç¿éëä çààñàí ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìò íü øààðäëàãà õàíãààã¿é òîõèîëäîëä òýýâýðëýã÷ áîëîí ìýä¿¿ëýã÷ íü íýìýëò ìýäýýëýë ãàðãàæ ºãíº.

34.3.Òýýâýðëýã÷ íü ýíý õóóëèéí 34.1, 34.2-ò çààñàí ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýýãýýð ãààëèéí áàéãóóëëàãàä èð¿¿ëæ áîëíî.

35 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéõýä øààðäàãäàõ ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìò 35.1.Óëñ õîîðîíä àâòî òýýâðèéí õýðýãñëýýð áàðàà òýýâýðëýñýí òýýâýðëýã÷ íü äàðààõü áè÷èã áàðèìòûã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ãàðãàæ ºãíº: 35.1.1.àâòî òýýâðèéí õýðýãñëèéí ãýð÷èëãýý; 35.1.2.à÷àà òýýâýðëýëòèéí áè÷èã áàðèìò; 35.1.3.õóäàëäààíû áè÷èã áàðèìò.

35.2.Ýíý õóóëèéí 35.1-ä çààñàí áè÷èã áàðèìòàä îðóóëíà:

äàðààõü ìýäýýëëèéã

35.2.1.òýýâýðëýã÷èéí íýð, õàÿã; 35.2.2.òýýâðèéí õýðýãñëèéí õàðüÿàëàë; 35.2.3.áàðàà èëãýýõ, õ¿ëýýí àâàõ óëñûí íýð; 35.2.4.áàðàà èëãýýã÷, õ¿ëýýí àâàã÷èéí íýð, õàÿã; 35.2.5.õóäàëäàã÷, õóäàëäàí àâàã÷èéí íýð, õàÿã; 35.2.6.áàðààíû íýð òºðºë, òîî, õýìæýý, áàãëàà áîîäëûí òºðºë, òýìäýã; 35.2.7.òóõàéí áàðàà òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõ ýñýõ.

35.3.Óëñ õîîðîíä àãààðûí òýýâðèéí õýðýãñëýýð áàðàà òýýâýðëýñýí òýýâýðëýã÷ íü äàðààõü áè÷èã áàðèìòûã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ãàðãàæ ºãíº: 35.3.1.òýýâðèéí õýðýãñëèéí ãýð÷èëãýý; 35.3.2.åðºíõèé ìýä¿¿ëýã; 35.3.3.çîð÷èã÷èéí íýðñèéí æàãñààëò; 35.3.4.à÷ààíû æàãñààëò /êàðãî ìàíèôåñò/; 35.3.5.à÷àà òýýâýðëýëòèéí áè÷èã áàðèìò; 35.3.6.àÿëëûí õóãàöààíä õýðýãëýõ çîð÷èã÷èéí õ¿íñ, õýðýãñëèéí æàãñààëò; 35.3.7.õóäàëäààíû áè÷èã áàðèìò.

35.4.Ýíý õóóëèéí 35.3-ò çààñàí áè÷èã áàðèìòàä îðóóëíà: 13

äàðààõü ìýäýýëëèéã

35.4.1.òýýâðèéí õýðýãñëèéí õàðüÿàëàë, ýçýìøèã÷; 35.4.2.íèñëýãèéí äóãààð, ìàðøðóò; 35.4.3.àãààðûí õºëãèéí áàãòàé õîëáîãäñîí ìýäýýëýë; 35.4.4.áàðààíû íýð òºðºë, òîî, õýìæýý, áàãëàà áîîäëûí òºðºë, òýìäãèéí òàëààð; 35.4.5.áàðàà òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõ ýñýõ.

35.5.Óëñ õîîðîíä òºìºð çàìààð áàðàà òýýâýðëýõýä òýýâýðëýã÷ íü äàðààõü áè÷èã áàðèìòûã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ãàðãàæ ºãíº: 35.5.1.äàìæóóëàõ õóóäàñ; 35.5.2.âàãîí õóóäàñ; 35.5.3.òýýâðèéí áè÷èã áàðèìò; 35.5.4.õóäàëäààíû áè÷èã áàðèìò.

35.6.Ýíý õóóëèéí 35.5-ä çààñàí áè÷èã áàðèìòàä îðóóëíà:

äàðààõü ìýäýýëëèéã

35.6.1.áàðàà èëãýýã÷, õ¿ëýýí àâàã÷èéí íýð, õàÿã; 35.6.2.áàðàà èëãýýõ, äàìæèí ºíãºðºõ, õ¿ëýýí àâàõ ºðòºº; 35.6.3.à÷ààíû íýð òºðºë, òîî, õýìæýý, áàãëàà áîîäëûí òºðºë, òýìäýã; 35.6.4.÷èíãýëýãèéí äóãààð.

36 äóãààð ç¿éë.À÷ààíû ìàíèôåñò 36.1.Ýíý õóóëèéí 35 äóãààð ç¿éëä çààñàí áè÷èã áàðèìòûã ¿íäýñëýí à÷ààíû ìàíèôåñò ¿éëäýíý.

36.2.À÷ààíû ìàíèôåñò íºõºí áè÷èõ, õÿíàõ, á¿ðòãýõ æóðìûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà.

37 äóãààð ç¿éë. Áàðàà áóóëãàõ, øèëæ¿¿ëýí à÷èõ 37.1.Òýýâýðëýã÷ýýñ áàðààòàé õîëáîãäñîí ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã õ¿ëýýí àâìàãö ãààëèéí áàéãóóëëàãà áàðààã íü ãààëèéí õÿíàëòûí á¿ñýä áóóëãàõ, ýñõ¿ë øèëæ¿¿ëýí à÷èõ øèéäâýð ãàðãàíà.

37.2.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áàðààã òýýâðèéí õýðýãñëýýñ øèëæ¿¿ëýí à÷èõ àæèëëàãààã ýíý õóóëèéí 25.1-ä çààñàí öàãò õèéíý.

áóóëãàõ,

37.3.Ýíý õóóëèéí 37.1, 37.2-ò çààñíààñ ººð ãàçàð, öàãò áàðààã òýýâðèéí õýðýãñëýýñ áóóëãàõ, øèëæ¿¿ëýí à÷èõ áîë çºâøººðëèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ àâíà. Ãóðàâäóãààð äýä á¿ëýã Òýýâýðëýã÷ 38 äóãààð ç¿éë.Òýýâýðëýã÷, ò¿¿íèé ¿¿ðýã 38.1.Òýýâýðëýã÷ ýíý õóóëüä çààñíû äàãóó áàðààã ãààëèéí õÿíàëò äîð òýýâýðëýíý.

38.2.Òýýâýðëýã÷ äàðààõü ¿¿ðýã õ¿ëýýíý: 14

38.2.1.ãààëèéí õÿíàëòàä áàéãàà áàðààã òýýâýðëýõýä ýíý õóóëèàð òîãòîîñîí øààðäëàãûã äàãàæ ìºðäºõ; 38.2.2.áàðààã ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëòýéãýýð à÷èõ, áóóëãàõ, øèëæ¿¿ëýí à÷èõ, áóñäàä øèëæ¿¿ëýõ; 38.2.3.òýýâðèéí íýã áè÷èã áàðèìòòàé, ýñõ¿ë à÷èëòûí íýã ìýä¿¿ëýãòýé áàðààã ãààëèéí õÿíàëòàä áàéõ õóãàöààíä ñàëãàæ òýýâýðëýõã¿é áàéõ; 38.2.4.áàðààã ãààëèéí õèëýýð õóóëü áóñààð íýâòð¿¿ëýõ çîðèëãîîð òýýâðèéí õýðýãñëèéã íóóâ÷ áîëãîí àøèãëàõã¿é, ýñõ¿ë èéì áîëîìæ îëãîõã¿é áàéõ; 38.2.5.òýýâðèéí õýðýãñýëòýé õîëáîãäîë á¿õèé ìýäýýëëèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ºãºõ, ãààëèéí àëáàí òóøààëòàíä ìýðãýæëèéí òóñëàëöàà ¿ç¿¿ëýõ; 38.2.6.áàðààíä àëèâàà ººð÷ëºëò îðîõã¿é áàéõ íºõöºëèéã õàíãàõ, ãààëèéí çîðèëãîîð õèéñýí òýìäýãëýãýýã ººð÷ëºõ, ãýìòýýõ, óñòãàõààñ ñýðãèéëýõ; 38.2.7.óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðààíû òàëààðõè øààðäëàãàòàé ìýäýýëëèéã óðüä÷èëàí ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ãàðãàæ ºãºõ; 38.2.8.ãààëèéí õÿíàëò, øàëãàëòûã òýýâðèéí õýðýãñëèéí õºäºë㺺íèé ÿâöàä õèéõ òîõèîëäîëä ãààëèéí àëáàí òóøààëòíûã àæèëëàõ íºõöºëººð õàíãàæ, òóõàéí òýýâðèéí õýðýãñëýýð ¿íý òºëáºðã¿é çîð÷óóëàõ; 38.2.9.òýýâðèéí õýðýãñëèéã òîãòîîñîí õóãàöààíä ãààëèéí õèëýýð áóöààí íýâòð¿¿ëýõ; 38.2.10.õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí áóñàä ¿¿ðýã.

38.3.Áàðààã ýíý õóóëèéí 35.3, 35.5-ä çààñàí òýýâðèéí õýðýãñëýýð òýýâýðëýã÷ íü ãààëèéí ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýýíä õîëáîãäñîí áàéíà. ĺðºâä¿ãýýð äýä á¿ëýã Áàðààã ò¿ð õàäãàëàõ 39 ä¿ãýýð ç¿éë. Áàðààã ò¿ð õàäãàëàõ 39.1.Áàðààã ãààëèéí õÿíàëòàä àâñàí ¿åýñ ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìä áàéðøóóëàõ õ¿ðòýëõ õóãàöààíä ãààëèéí òàðèôûí áîëîí òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòã¿éãýýð ò¿ð àãóóëàõàä õàäãàëíà.

39.2.Ìýä¿¿ëýã÷ ýíý õóóëèéí 44.1, 44.2-ò çààñàí õóãàöààíä áàðààòàé õîëáîãäñîí ìýäýýëëèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ àâ÷ áîëíî.

40 ä¿ãýýð ç¿éë.Ò¿ð àãóóëàõ 40.1.Ò¿ð àãóóëàõ íü áèò¿¿ àãóóëàõ áàéð, ýñõ¿ë çàäãàé òàëáàé áàéæ áîëíî.

40.2.Ò¿ð àãóóëàõûã ãààëèéí õÿíàëòûí á¿ñýä òîîöíî.

41 ä¿ãýýð ç¿éë.Ò¿ð àãóóëàõûí òºðºë 15

41.1.Ò¿ð àãóóëàõ äàðààõü òºðºëòýé áàéíà: 41.1.1.íèéòýä çîðèóëàëòòàé áóþó íýýëòòýé; 41.1.2.íýã áîëîí õýä õýäýí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí çîðèóëàëòòàé áóþó õààëòòàé.

41.2.Õàäãàëàëòûí òóñãàé íºõöºë øààðäàõ áàðààã çîðèóëàëòûí òîíîã òºõººðºì溺ð òîíîãëîãäñîí ò¿ð àãóóëàõàä õàäãàëíà.

42 äóãààð ç¿éë. Áàðààã ò¿ð àãóóëàõàä õàäãàëàõ 42.1.Ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðààã ãààëèéí áàéãóóëëàãûí øèéäâýðýýð ò¿ð àãóóëàõàä õàäãàëíà.

42.2.Ãààëèéí õÿíàëòûí á¿ñýä îðóóëñàí áàðààíä ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèì ñîíãîîã¿é áîë 3 õîíîãèéí äàðàà ò¿ð àãóóëàõàä øèëæ¿¿ëíý.

42.3.Õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó õóðààãäñàí, ñààòóóëàãäñàí áàðààã ò¿ð àãóóëàõàä õàäãàëæ áîëíî.

43 äóãààð ç¿éë. Áàðààã ò¿ð àãóóëàõàä îðóóëàõ ¿åä øààðäàãäàõ áè÷èã áàðèìò 43.1.Áàðààã à÷ààíû ìàíèôåñò áîëîí ò¿¿íèéã äàãàëäàõ áè÷èã áàðèìòûã ¿íäýñëýí ò¿ð àãóóëàõàä îðóóëíà.

43.2.Ýíý õóóëèéí 43.1-ä çààñàí áè÷èã áàðèìòûã ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýýãýýð èð¿¿ëæ áîëíî.

44 ä¿ãýýð ç¿éë. Õàäãàëàëòûí õóãàöàà 44.1.Áàðààã ò¿ð àãóóëàõàä 2 ñàð õ¿ðòýë õóãàöààíä õàäãàëàõ áà ãààëèéí áàéãóóëëàãà ýíý õóãàöààã 1 ñàð õ¿ðòýë õóãàöààãààð íýã óäàà ñóíãàæ áîëíî.

44.2.Ò¿ðãýí ãýìòýõ, ýñõ¿ë àþóëòàé áàðààã 7 õîíîã õ¿ðòýë õóãàöààãààð õàäãàëàõ áà ãààëèéí áàéãóóëëàãà ýíý õóãàöààã 7 õ¿ðòýë õîíîãîîð íýã óäàà ñóíãàæ áîëíî.

44.3.Áàðààã ò¿ð àãóóëàõàä îðóóëñàí, ýñõ¿ë øèëæ¿¿ëñýí ãýæ òîîöñîí ºäðººñ ýõëýí ò¿ð õàäãàëàõ õóãàöààã òîîëíî.

44.4.Ýíý õóóëèéí 42.3-ò çààñàí áàðààíä ìºí õóóëèéí 44.1, 44.2-ò çààñàí õóãàöàà õàìààðàõã¿é.

45 äóãààð ç¿éë. Ò¿ð àãóóëàõàä õàäãàëàõ áàðààíä õèéãäýõ àæèëëàãàà 45.1.Ò¿ð àãóóëàõàä õàäãàëàãäàæ áàéãàà áàðààíä áîëîí ò¿¿íèé ñàâ, áàãëàà áîîäëûí á¿ðýí á¿òýí áàéäëûã àëäàãäóóëàõã¿éãýýð ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººð뺺ð àð÷èëãàà, ¿éë÷èëãýý õèéæ áîëíî.

45.2.Ìýä¿¿ëýã÷ íü ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººð뺺ð ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéõýýñ ºìíº áàðààã ¿çýæ ñîðüö, äýýæ, çàãâàð àâ÷ áîëíî.

46 äóãààð ç¿éë.×àíàðàà àëäñàí, ýâäýðñýí, ãýìòñýí áàðàà 16

46.1.Ãýíýòèéí áóþó äàâàãäàøã¿é õ¿÷íèé øèíæòýé îíöãîé íºõöºë áàéäëûí óëìààñ ò¿ð àãóóëàõàä õàäãàëàãäàæ áàéãàà áàðàà ÷àíàðàà àëäñàí, ýñõ¿ë ýâäýðñýí, ãýìòñýí íü ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãûí õîëáîãäîõ áàðèìòààð íîòëîãäñîí áîë ÷àíàðàà àëäñàí, ýâäýðñýí, ãýìòñýí áàéäëààð ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéã õèéíý.

47 äóãààð ç¿éë. Áàðààã ò¿ð àãóóëàõàä õàäãàëæ áàéãààä òîîöîõ 47.1.Ãààëèéí õÿíàëòàä áàéãàà õàäãàëàëòûí òóñãàé íºõöºë øààðäàõ áàðààã ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººðñíººð ìýä¿¿ëýã÷èä õàäãàëóóëæ áîëîõ áºãººä ýíý òîõèîëäîëä óã áàðàà ò¿ð àãóóëàõàä áàéãààä òîîöîãäîíî.

47.2.Ýíý õóóëèéí 47.1-ä çààñàí áàðààã ãóðàâäàã÷ ýòãýýäýä øèëæ¿¿ëýõèéã õîðèãëîíî.

47.3.Áàðààã ýíý õóóëèéí 47.1-ä çààñíû äàãóó õàäãàëóóëàõ çºâøººðºë îëãîõäîî ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü Ãààëèéí òàðèô, ãààëèéí òàòâàðûí òóõàé õóóëèéí äàãóó ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ áàòàëãàà ãàðãóóëíà.

48 äóãààð ç¿éë.Ò¿ð àãóóëàõàä òàâèãäàõ øààðäëàãà 48.1.Ò¿ð àãóóëàõ íü áàðàà õàäãàëàõ äàðààõü íºõöºë, øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéíà: 48.1.1.ãààëèéí õÿíàëò õýðýãæ¿¿ëýõ íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëýõ; 48.1.2.áàðàà à÷èõ, áóóëãàõ, øèëæ¿¿ëýí à÷èõ òîíîã òºõººðºìæ, ãààëèéí õÿíàëòûí òåõíèê õýðýãñýë, òàâöàí, çàì, òàëáàé, öàõèëãààí, óñ ñóâàã, õîëáîîíû øóãàì ñ¿ëæýýòýé áàéõ; 48.1.3.ãààëèéí àëáàí òóøààëòíû àæèëëàõ íºõöºëèéã õàíãàõ; 48.1.4.õàìãààëàëò, äîõèîëëûí ñèñòåìòýé áàéõ; 48.1.5.ãàäíû õ¿í àãóóëàõàä íýâòð¿¿ëýõã¿é áàéõ .

49 ä¿ãýýð ç¿éë. Ò¿ð àãóóëàõ àæèëëóóëàõ çºâøººðºë 49.1.Ò¿ð àãóóëàõ àæèëëóóëàõ çºâøººðëèéã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà Ìîíãîë Óëñûí õóóëèéí ýòãýýäýä 1 æèëèéí õóãàöààãààð îëãîæ, íèéòýä ìýäýýëíý.

49.2.Ýíý õóóëèéí 49.1-ä çààñàí õóãàöààã 1 æèëèéí õóãàöààãààð õýäýí ÷ óäàà ñóíãàæ áîëíî.

49.3.Ò¿ð àãóóëàõ àæèëëóóëàõ çºâøººðºë ýçýìøèã÷ äàðààõü ¿¿ðýã õ¿ëýýíý: 49.3.1.ò¿ð àãóóëàõ íü ýíý õóóëèéí 48.1-ä çààñàí íºõöºë, øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéõ; 49.3.2.õàäãàëæ áàéãàà áàðààíû á¿ðòãýë õºòºëæ, áàðààíû õºäºë㺺íèé òóõàé ìýäýý, òàéëàíã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ãàðãàæ ºãºõ; 49.3.3.ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººð뺺ð áàðààã àãóóëàõàä îðóóëàõ, àãóóëàõààñ ãàðãàõ; 49.3.4.õàäãàëæ áàéãàà áàðàà, ò¿¿íèé ñàâ, áàãëàà áîîäîë, áèò¿¿ìæëýëä ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëã¿éãýý𠺺ð÷ëºëò îðóóëàõã¿é áàéõ;

17

49.3.5.õàäãàëæ áàéãàà áàðààã à÷èõ, áóóëãàõ, øèëæ¿¿ëýí à÷èõ, ìýä¿¿ëýã÷èä íü îëãîõ àæèëëàãààã ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººð뺺ð ã¿éöýòãýõ; 49.3.6.áàðààã òºðºëæ¿¿ëýí õàäãàëàõ; 49.3.7.áàðàà õàäãàëàõ õóãàöàà äóóñàõààñ àæëûí 5 õîíîãèéí ºìíº ýíý òàëààð ìýä¿¿ëýã÷èä ìýäýãäýõ.

49.3.8.ººðèéí áóðóóòàé ¿éë àæèëëàãààíû óëìààñ áóñäàä ó÷ðóóëñàí ãýì õîðûã íºõºí òºëºõ, àðèëãàõ.

50 äóãààð ç¿éë.Ò¿ð àãóóëàõ àæèëëóóëàõ çºâøººðëèéã ò¿äãýëç¿¿ëýõ, õ¿÷èíã¿é áîëãîõ 50.1.Ò¿ð àãóóëàõ ýíý õóóëèéí 48.1-ä çààñàí íºõöºë, øààðäëàãûã õàíãàõã¿é áîëñîí, ýñõ¿ë çºâøººðºë ýçýìøèã÷ ýíý õóóëèéí 49.3-ò çààñàí ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýýã¿é áîë çºð÷ëèéã àðèëãóóëàõ çîðèëãîîð ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà ò¿ð àãóóëàõ àæèëëóóëàõ çºâøººðëèéã 3 ñàð õ¿ðòýë õóãàöààãààð ò¿äãýëç¿¿ëæ áîëíî.

50.2.Ò¿ð àãóóëàõ àæèëëóóëàõ çºâøººðëèéã äàðààõü ¿íäýñëýëýýð õ¿÷èíã¿é áîëãîíî: 50.2.1.çºâøººðºë ýçýìøèã÷ õ¿ñýëò ãàðãàñàí; 50.2.2.ýíý õóóëèéí 50.1-ä çààñàí õóãàöààíä çºð÷ëèéã àðèëãààã¿é; 50.2.3.ýíý õóóëèéí 48.1-ä çààñàí íºõöºë, øààðäëàãà, 49.3-ò çààñàí ¿¿ðãýý óäàà äàðàà áèåë¿¿ëýýã¿é; 50.2.4.çºâøººðºë ýçýìøèã÷ õóóëèéí ýòãýýä òàòàí áóóãäñàí, ýñõ¿ë ò¿ð àãóóëàõàà áóñäàä øèëæ¿¿ëñýí; 50.2.5.çºâøººðºë îëãîñíîîñ õîéø 6 ñàðûí õóãàöààíä ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëààã¿é; 50.2.6.çºâøººðëèéí

õóãàöàà

äóóññàí

áîëîâ÷

ñóíãóóëàõ

õ¿ñýëò

ãàðãààã¿é.

50.3.Ǻâøººðëèéã õ¿÷èíã¿é áîëãîñíîîñ õîéø àæëûí 3 õîíîãèéí äîòîð àãóóëàõàä õàäãàëæ áàéãàà áàðààã ººð ò¿ð àãóóëàõàä ãààëèéí áàéãóóëëàãûí õÿíàëò äîð øèëæ¿¿ëíý.

50.4.Ò¿ð àãóóëàõ àæèëëóóëàõ çºâøººðëèéã õ¿÷èíã¿é áîëãîñîí øèéäâýðèéã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà ãàðãàæ íèéòýä ìýäýýëíý. Òàâäóãààð äýä á¿ëýã Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ ãàðãàõ 51 ä¿ãýýð ç¿éë. Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ ãàðãàõ 51.1.Òýýâðèéí õýðýãñëèéí òºðëèéã õàðãàëçàæ, ýíý õóóëèéí 35 äóãààð ç¿éëä çààñàí ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã ¿íäýñëýí áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ îëîí óëñûí ãýðýýíèé äàãóó òîãòîîñîí õèëèéí áîîìòîîð ãàðãàíà.

18

51.2.Çàðèì íýð òºðëèéí áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ ãàðãàõ õèëèéí áîîìòûã ýíý õóóëü, õîëáîãäîõ áóñàä õóóëüä çààñíû äàãóó, ýñõ¿ë Çàñãèéí ãàçðûí øèéäâýðýýð òîãòîîæ áîëíî.

52 äóãààð ç¿éë. Ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìò ãàðãàæ ºãºõ 52.1.Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ ãàðãàõàä òýýâýðëýã÷ ýíý õóóëèéí 35 äóãààð ç¿éëä çààñàí ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ãàðãàæ ºãíº.

52.2.Ýíý õóóëèéí 35 äóãààð ç¿éëä çààñàí ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìò øààðäëàãà õàíãààã¿é òîõèîëäîëä òýýâýðëýã÷ íýìýëò ìýäýýëýë ãàðãàæ ºãíº.

53 äóãààð ç¿éë.Òýýâðèéí õýðýãñýëä áàðàà à÷èõ 53.1.Ãààëèéí ìýä¿¿ëýã, ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí áè÷èã áàðèìòûã ¿íäýñëýí ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ ãàðãàõ áàðààíä ãààëèéí õÿíàëò, øàëãàëò õèéñíèé äàðàà ãààëèéí õÿíàëò äîð à÷èíà.

53.2.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ ãàðãàõ áàðààã ãààëèéí áàéãóóëëàãûí àæëûí öàãààð, ãààëèéí õÿíàëòûí á¿ñýä òýýâðèéí õýðýãñýëä à÷èíà.

53.3.Áàðààã ýíý õóóëèéí 53.2-ò çààñíààñ ººð ãàçàð, öàãò à÷èõ òîõèîëäîëä çºâøººðëèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ àâíà.

54 ä¿ãýýð ç¿éë. Áàðààã óëñûí õèëýýð ãàðãàõ 54.1.Òýýâýðëýã÷ íü óëñûí õèëýýð ãàðãàõ áàðààã ãààëèéí çîðèëãîîð õèéñýí òýìäýãëýãýýíä ººð÷ëºëò îðóóëàëã¿é ãààëèéí õÿíàëò äîð òýýâýðëýëýíý.

54.2.Ýíý õóóëèéí 54.1-ä çààñàí áàðààíä òýýâýðëýëòèéí åðäèéí íºõöºëä ãàðàõ ýëýãäýë, õîðîãäëîîñ áóñàä ººð÷ëºëò îðîîã¿é áàéíà.

54.3.Ãýíýòèéí áóþó äàâàãäàøã¿é õ¿÷íèé øèíæòýé îíöãîé íºõöºë áàéäëûí óëìààñ ãààëèéí íóòàãò äýâñãýðýýñ ãàðãàõ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã óëñûí õèëýýð ãàðãàõ áîëîìæã¿é áîëñîí òîõèîëäîëä õàìãèéí îéð áàéðëàõ ãààëèéí áàéãóóëëàãàä õ¿ðãýõ àðãà õýìæýý àâàõ áºãººä ýíý òîõèîëäîëä áàðààã ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëã¿éãýýð áóñäàä øèëæ¿¿ëýõèéã õîðèãëîíî. Çóðãàäóãààð äýä á¿ëýã Áàðàà ìýä¿¿ëýõ 55 äóãààð ç¿éë. Áàðààã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ìýä¿¿ëýõ 55.1.Ìýä¿¿ëýã÷ ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðààã ýíý õóóëüä çààñíû äàãóó ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ìýä¿¿ëíý.

55.2.Ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðààã äàðààõü õýëáýðýýð ìýä¿¿ëæ áîëíî: 55.2.1.áè÷ãýýð; 55.2.2.ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýýãýýð; 55.2.3.çîð÷èã÷ õóâèéí õýðýãëýýíèé ýä ç¿éëèéíõýý, ìýä¿¿ëýã÷ óëñ õîîðîíäûí øóóäàí èëãýýëòèéí òóõàé òóñ òóñ àìààð; 19

55.2.4.çîð÷èã÷ óëààí, íîãîîí ãàðöûã ñîíãîõ áóþó ¿éë õºäëºëººð.

55.3.Ìýä¿¿ëýã÷ ýíý õóóëèéí 55.1-ä çààñàí áàðààã ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéí ìàÿãòûí äàãóó ìýä¿¿ëíý.

55.4.Ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéã ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýýãýýð íºõºí áè÷èæ õ¿ðã¿¿ëæ áîëíî.

55.5.Ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéí ìàÿãòûí çàãâàð, ò¿¿íèéã íºõºí áè÷èõ, øàëãàõ çààâðûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà.

55.6.Ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéí ìàÿãò îëîí óëñûí ñòàíäàðò á¿õèé çàãâàðò íèéöñýí áàéíà.

55.7.Ãààëèéí ìýä¿¿ëýãò áè÷èãäýõ ìýäýýëýë íü ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéã õýðýãæ¿¿ëýõ, ñòàòèñòèêèéí ìýäýýëýë ãàðãàõ, ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäóóëàõàä øààðäëàãàòàé ìýäýýëëýýð õÿçãààðëàãäàíà.

55.8.Ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéã ìîíãîë õýëýýð ¿éëäýíý.

55.9.Óëñûí õèëýýð íýâòðýõ çîð÷èã÷ áîëîí òýýâðèéí õýðýãñëèéí áàãèéí ãèø¿¿íèé õóâèéí õýðýãëýýíèé ýä ç¿éë áîëîí áóñàä áàðààã çîð÷èã÷èéí ãààëèéí ìýä¿¿ëãýýð ìýä¿¿ëíý.

56 äóãààð ç¿éë. Íýã à÷èëòûí áàðààã ìýä¿¿ëýõ 56.1.Íýã èëãýýã÷ýýñ íýã õ¿ëýýí àâàã÷èä èëãýýõ, òóñ òóñäàà òýýâðèéí áè÷èã áàðèìò á¿õèé, áàðààíû îíîîñîí íýð, àíãèëëûí êîä, ãàðàë ¿¿ñëèéí óëñ íü èæèë áºãººä áàðààã íýã ºäºð èëãýýæ áàéãàà, ýñõ¿ë íýã ºäºð õ¿ëýýí àâ÷ áàéãàà òîõèîëäîëä íýã à÷èëò ãýæ ¿çýæ, áàðààíû ãààëèéí íýã ìýä¿¿ëãýýð á¿ðä¿¿ëýëò õèéæ áîëíî.

56.2.Èæ á¿ðäýë á¿õèé òîíîã òºõººðºìæ, ìàøèí, òåõíèêèéã òýýâýðëýëòèéí áîëîìæîîñ øàëòãààëàí ýä àíãè, á¿ðäýë õýñãýýð íü ñàëãàæ òýýâýðëýñýí òîõèîëäîëä íýã à÷èëòàä õàìààðóóëæ áîëíî.

56.3.Íýã òýýâðèéí õýðýãñýëä à÷èãäñàí îëîí íýð òºðëèéí áàðàà íü Áàðààã òîäîðõîéëîõ, êîäëîõ óÿëäóóëñàí ñèñòåìèéí íýã ç¿éëä õàìðàãäàõ áîë ìýä¿¿ëýã÷èéí õ¿ñýëòýýð õàìãèéí ºíäºð òàðèôòàé íýã áàðààãààð òºëººë¿¿ëýí ìýä¿¿ëæ áîëîõ áºãººä ýíý òîõèîëäîëä áóñàä áàðààíû íýð, òîî, õýìæýý, ¿íèéã òóñãàñàí áàðèìòûã ãààëèéí ìýä¿¿ëýãò õàâñàðãàíà.

57 äóãààð ç¿éë.Ìýä¿¿ëýã÷èéí ýðõ, ¿¿ðýã 57.1.Ìýä¿¿ëýã÷ äàðààõü ýðõ ýäýëíý: 57.1.1.ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèì ñîíãîõ, ººð÷ëºõ; 57.1.2.áàðààã áîäèòîé ìýä¿¿ëýõ çîðèëãîîð áàðààãàà ìýä¿¿ëýõýýñ ºìíº ¿çýõ, õýìæèõ; 57.1.3.ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººð뺺ð ãààëèéí õÿíàëòàä áàéãàà áàðààíààñ äýýæ, ñîðüö, çàãâàð àâàõ; 57.1.4.ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí áàðààíä øàëãàëò õèéõ, äýýæ, ñîðüö, çàãâàð àâàõàä áàéëöàõ; 20

57.1.5.ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ áàðààíä õèéñýí ìàãàäëàí øèíæèëãýý, áîëîí áóñàä øèíæèëãýýíèé ä¿íòýé òàíèëöàõ; 57.1.6.áàðààíä õîëáîãäîõ ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýýãýýð èð¿¿ëýõ; 57.1.7.ýíý õóóëüä çààñàí áóñàä ýðõ.

57.2.Ìýä¿¿ëýã÷ äàðààõü ¿¿ðýã õ¿ëýýíý: 57.2.1.ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéí äàãóó ºãñºí ìýäýýëëèéí ¿íýí çºâèéã õàðèóöàæ, ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð, õóðààìæèéã òºëºõ, ýñõ¿ë òºëºõ áàòàëãàà ãàðãàõ; 57.2.2.ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéí ìàÿãòûã íºõºí áè÷èæ, ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ãàðãàæ ºãºõ;

øààðäàãäàõ

57.2.3.ãààëèéí ìýä¿¿ëýã, áàðààíû äàãàëäàõ áè÷èã áàðèìòûã õóóëüä çààñàí õýëáýðýýð á¿ðä¿¿ëæ ãààëèéí áàéãóóëëàãàä õ¿ðã¿¿ëýõ; 57.2.4.ìýä¿¿ëñýí áàðààã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä øàëãóóëàõ; 57.2.5.ãààëèéí õÿíàëòûí á¿ñýä áàðààã à÷èõ, áóóëãàõ, çàäëàõ, ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººð뺺ð òýýâðèéí õýðýãñëèéã õºäºëãºõ; 57.2.6.ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéí çºð÷뺺ñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ; 57.2.7.ò¿ð õóãàöààãààð íýâòð¿¿ëñýí áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ýíý õóóëüä çààñàí õóãàöààíä áóöààí íýâòð¿¿ëýõ, èéíõ¿¿ íýâòð¿¿ëýõ áîëîìæã¿é áîë ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ººð ãîðèìä áàéðøóóëàõ; 57.2.8.õóóëüä çààñàí áóñàä ¿¿ðýã.

58 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí ìýä¿¿ëýã ºãºõ õóãàöàà 58.1.Ìýä¿¿ëýã÷ ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéã ýíý õóóëèéí 25.1-ä çààñàí öàãò ãààëèéí áàéãóóëëàãàä õ¿ðã¿¿ëýõ áºãººä ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýýãýýð èð¿¿ëñýí ãààëèéí ìýä¿¿ëýã, ìýäýýëýë, áàðèìò áè÷èãò ýíý õóãàöàà ìºí àäèë õàìààðíà.

58.2.Ìýä¿¿ëýã÷ áàðààã ãààëèéí õÿíàëòûí á¿ñ, ýñõ¿ë ãààëèéí ò¿ð àãóóëàõàä áàéõ õóãàöààíä ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ìýä¿¿ëíý.

58.3.Ãààëèéí ìýä¿¿ëýã ºãºõ õóãàöààã ñóíãàõ ¿íäýñëýëòýé ãýæ ¿çâýë ãààëèéí áàéãóóëëàãà ìýä¿¿ëýã÷èéí õ¿ñýëòýýð óã õóãàöààã ýíý õóóëèéí 44.1, 44.2-ò çààñíààð äàõèí íýã óäàà ñóíãàíà.

59 ä¿ãýýð ç¿éë. Áàðààã óðüä÷èëàí ìýä¿¿ëýõ 59.1.Èëãýýã÷ óëñûí íóòàã äýâñãýðýýñ à÷èãäñàí ãàäààäûí áàðààã Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð îðóóëàõààñ ºìíº, ýñõ¿ë õèëèéí ãààëèéí áàéãóóëëàãûí õÿíàëòààñ ã¿íèé ãààëèéí áàéãóóëëàãûí õÿíàëòàä îðîõîîñ ºìíº òóñ òóñ óðüä÷èëàí ìýä¿¿ëæ áîëíî.

21

59.2.Ýíý õóóëèéí 59.1-ä çààñàí áàðààíû äàãàëäàõ áè÷èã áàðèìòûí õóóëáàðûã ãààëèéí áàéãóóëëàãà ãàðãóóëàí àâàõ áºãººä áàðàà èðñíèé äàðàà áè÷èã áàðèìòûí ýõ õóâèéã õóóëáàðòàé òóëãàæ øàëãàíà.

60 äóãààð ç¿éë. Áàðàà ìýä¿¿ëýõýä øààðäàãäàõ áóñàä áè÷èã áàðèìò 60.1.Ìýä¿¿ëýã÷ ãààëèéí ìýä¿¿ëýãòýý áàðààíû äàãàëäàõ áè÷èã áàðèìòûã õàâñàðãàæ ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ºãíº.

60.2.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà á¿ðýí ýðõýý õýðýãæ¿¿ëýõ áîëîí ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí øààðäëàãûã õàíãàõ õ¿ðýýíä áàðààíû äàãàëäàõ áè÷èã áàðèìòûã ãàðãóóëàí àâíà.

60.3.Ìýä¿¿ëýã÷ ãààëèéí ìýä¿¿ëýãò ºãñºí ìýäýýëëèéíõýý ¿íýí çºâèéã íîòëîõ çîðèëãîîð äàðààõü áè÷èã áàðèìòûã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ºãíº: 60.3.1.ãàäààä õóäàëäààíû ãýðýý; 60.3.2.õóäàëäààíû áè÷èã áàðèìò; 60.3.3.òýýâðèéí áè÷èã áàðèìò; 60.3.4.ãàðàë ¿¿ñëèéí ãýð÷èëãýý; 60.3.5.òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõ áàðààíä øààðäàãäàõ çºâøººðºë, ëèöåíç, ñåðòèôèêàò; 60.3.6.ãàäààä òºëáºð òîîöîîíû áàðèìò; 60.3.7.ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðààñ á¿ðýí, ýñõ¿ë õýñýã÷ëýí ÷ºëººëºãäºõ áîë ò¿¿íèéã áàòàëãààæóóëàõ áàðèìò; 60.3.8.ãààëèéí ¿íèéã áàòëàõ áè÷èã áàðèìò; 60.3.9.ýíý õóóëüä çààñàí áóñàä áè÷èã áàðèìò.

61 ä¿ãýýð ç¿éë. Áàðààã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ìýä¿¿ëñýíä òîîöîõ 61.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí ãààëèéí ìýä¿¿ëýã, áàðààíû äàãàëäàõ áè÷èã áàðèìòûã õ¿ëýýí àâ÷ á¿ðòãýñíýýð áàðààã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ìýä¿¿ëñýíä òîîöíî.

62 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí ìýä¿¿ëýãò íýìýëò, ººð÷ëºëò îðóóëàõ 62.1.Ìýä¿¿ëýã÷ ãààëèéí áàéãóóëëàãûí õ¿ëýýí àâñàí ãààëèéí ìýä¿¿ëýãò íýìýëò, ººð÷ëºëò îðóóëàõ õ¿ñýëòýý áè÷ãýýð ãàðãàíà.

62.2.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà äàðààõü òîõèîëäîëä ãààëèéí ìýä¿¿ëýãò íýìýëò, ººð÷ëºëò îðóóëàõûã çºâøººðíº: 62.2.1.ãààëèéí ìýä¿¿ëãýýð ºãñºí ìýäýýëýë á¿ðýí áóñ áîë; 62.2.2.ãààëèéí ìýä¿¿ëýãò íýìýëò, ººð÷ëºëò îðóóëàõ õ¿ñýëòýý ìýä¿¿ëýã÷ýýñ ãàðãàõ ¿åä ãààëèéí áàéãóóëëàãà áàðààã øàëãàæ ýõëýýã¿é áîë; 62.2.3.ãààëèéí ìýä¿¿ëýãò îðóóëàõ íýìýëò, ººð÷ëºëò íü íîãäóóëñàí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûí ä¿í, òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòûí àðãà õýìæýýíä íºëººëºõººðã¿é áîë.

22

62.3.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí ººðèéí ñàíàà÷èëãààð, ýñõ¿ë áóñàä ýòãýýäèéí õ¿ñýëò, äààëãàâðààð ãààëèéí ìýä¿¿ëýã áè÷èõ áóþó ò¿¿íä íýìýëò, ººð÷ëºëò îðóóëàõûã õîðèãëîíî.

63 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéã øàëãàõ 63.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéã õ¿ëýýí àâñàí äàðóéä äàðààõü áàéäëààð øàëãàíà: 63.1.1.ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìûí äàãóó øààðäàãäàõ áè÷èã áàðèìò íü á¿ðýí, õ¿÷èí òºãºëäºð ýñýõ; 63.1.2.ãààëèéí ìýä¿¿ëýã, áàðààíû äàãàëäàõ áè÷èã áàðèìòàä äóðäñàí ìýäýýëýë ¿íýí çºâ, áîäèòîé, õîîðîíäîî òîõèð÷ áàéãàà ýñýõ; 63.1.3.ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûí íîãäóóëàëò çºâ ýñýõ.

64 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéã áóöààí àâàõ 64.1.Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìûã ººð÷ëºõ çîðèëãîîð ìýä¿¿ëýã÷ íü áàðààã ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìä áàéðøóóëàõààñ ºìíº ãààëèéí ìýä¿¿ëãýý áóöààí àâ÷ áîëîõ áºãººä ýíý òóõàé õ¿ñýëòýý áè÷ãýýð ãàðãàíà.

64.2.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà ýíý õóóëèéí 64.1-ä çààñàí õ¿ñýëòèéã àæëûí 3 õîíîãèéí äîòîð íÿãòëàí øàëãàæ, õ¿ñýëòèéã õ¿ëýýí àâàõ ýñýõ òàëààð áè÷ãýýð õàðèó ºãºõ áºãººä õ¿ñýëòèéã õ¿ëýýí àâàõààñ òàòãàëçñàí áîë ¿íäýñëýëèéã äóðäàíà.

64.3.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà ýíý õóóëèéí 64.1-ä çààñàí õ¿ñýëòèéã õ¿ëýýí àâñàí áîë ìýä¿¿ëýã÷ íü àæëûí 3 õîíîãèéí äîòî𠺺ð÷ëºí ñîíãîñîí ãîðèìûí äàãóó áàðààã äàõèí ìýä¿¿ëíý.

65 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéã õ¿÷èíã¿é áîëãîõ 65.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà äàðààõü òîõèîëäîëä ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéã õ¿÷èíã¿é áîëãîíî: 65.1.1.óðüä÷èëàí ìýä¿¿ëñýí áàðàà ìýä¿¿ëýã÷ýýñ ¿ë õàìààðàõ íºõöºë áàéäëûí óëìààñ Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò îðæ èðýýã¿é, ýñõ¿ë Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðýýñ ãàðààã¿é; 65.1.2.ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèì ººð÷ëºõººð ìýä¿¿ëýã÷èéí õ¿ñýëòèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãà õ¿ëýýí àâñàí.

ãàðãàñàí

Äîëäóãààð äýä á¿ëýã Ãààëèéí çóó÷ëàã÷ 66 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí çóó÷ëàã÷ 66.1.Ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéí ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéã ãýðýýíèé ¿íäñýí äýýð ãààëèéí çóó÷ëàã÷ààð ã¿éöýòã¿¿ëæ áîëíî.

66.2.Ãààëèéí çóó÷ëàã÷èéí ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõ Ìîíãîë Óëñûí õóóëèéí ýòãýýä íü òóñãàé çºâøººðºëòýé áàéõ áºãººä óã çºâøººðëèéã ãààëèéí àñóóäàë ýðõýëñýí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿í îëãîíî.

23

66.3.Ýíý õóóëèéí 66.2-ò çààñàí õóóëèéí ýòãýýä ãààëèéí çóó÷ëàã÷èéí ¿éë àæèëëàãààã òîäîðõîé íóòàã äýâñãýðò, ýñõ¿ë òîäîðõîé áàðààíû íýð òºð뺺ð äàãíàí ýðõýëæ áîëíî.

66.4.Ýíý õóóëèéí 66.2-ò çààñàí òóñãàé çºâøººðëèéã áóñäàä øèëæ¿¿ëýõèéã õîðèãëîíî.

67 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí çóó÷ëàã÷èéí ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõýä òàâèõ øààðäëàãà 67.1.Ãààëèéí çóó÷ëàã÷èéí ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõ õóóëèéí ýòãýýä íü äàðààõü øààðäëàãà õàíãàíà: 67.1.1.òàòâàðûí ºðã¿é áàéõ, 67.1.2.çóó÷ëàã÷èéí ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõ ñàíõ¿¿ãèéí ÷àäàâõòàé áàéõ; 67.1.3.õî¸ðîîñ äîîøã¿é ãààëèéí á¿ðòãýãäñýí ìýðãýæèëòýíòýé áàéõ; 67.1.4.ìýä¿¿ëýã÷èéí ºìíººñ ãààëèéí áîëîí õîëáîãäîõ áóñàä òàòâàðûã òºëºõ, ýñõ¿ë òºëºõººð ãàðãàñàí áàòàëãààã õàíãàõàä ó÷èð÷ áîëçîøã¿é àëäàãäëààñ õàìãààëàõ çîðèëãîîð ýðñäëèéí ñàí áàéãóóëñàí áàéõ.

67.2.Ýíý õóóëèéí 67.1.4-ò çààñàí ñàíä áàéðøóóëàõ õºðºíãèéí õýìæýýã çóó÷ëàëûí ¿éë÷èëãýýíä õàìààðàõ áàðààíû õýìæýýíýýñ õàìààðóóëàí ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà òîãòîîíî.

67.3.Ãààëèéí çóó÷ëàã÷ áîëîí á¿ðòãýãäñýí ìýðãýæèëòíèé ¿éë àæèëëàãààíä ãààëèéí áàéãóóëëàãà õÿíàëò òàâèõ áºãººä ãààëèéí çóó÷ëàã÷èéí ¿éë àæèëëàãààíä õÿíàëò òàâèõ æóðìûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà.

68 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí á¿ðòãýãäñýí ìýðãýæèëòýí 68.1.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãààñ òîãòîîñîí øàëãóóðûã õàíãàñàí èðãýíä ãààëèéí á¿ðòãýãäñýí ìýðãýæèëòíèé ãýð÷èëãýý îëãîíî.

68.2.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà íü ãààëèéí á¿ðòãýãäñýí ìýðãýæèëòíèé ¿éë àæèëëàãàà, ìýðãýøëèéí ò¿âøèíã ¿íýëýõ çîðèëãîîð 2 æèë òóòàì øàëãàëò àâíà.

68.3.Ãààëèéí á¿ðòãýãäñýí ìýðãýæèëòíèé ãýð÷èëãýýã äàðààõü ¿íäýñëýëýýð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöíî: 68.3.1.ãýìò õýðýã ¿éëäñýí íü íîòëîãäîæ ø¿¿õèéí øèéòãýõ òîãòîîë õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñîí; 68.3.2.ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéã óäàà äàðàà çºð÷ñºí; 68.3.3.õóóðàì÷ áè÷èã áàðèìò á¿ðä¿¿ëýí ìýðãýæèëòíèé ãýð÷èëãýýã àâñàí íü òîãòîîãäñîí;

ãààëèéí

á¿ðòãýãäñýí

68.3.4.ýíý õóóëèéí 68.2-ò çààñàí øàëãàëòàä õàíãàëòã¿é ä¿í ¿ç¿¿ëñýí.

69 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí çóó÷ëàã÷èéí ýðõ, ¿¿ðýã

24

69.1.Ãààëèéí çóó÷ëàã÷ ýíý õóóëèéí 57.1-ä çààñíààñ ãàäíà ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèä îðñîí ººð÷ëºëòèéí òàëààð ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ òóõàé á¿ð ìýäýýëýë àâàõ ýðõ ýäýëíý.

69.2.Ãààëèéí çóó÷ëàã÷ ýíý õóóëèéí 57.2-ò çààñíààñ ãàäíà äàðààõü ¿¿ðýã õ¿ëýýíý: 69.2.1.ìýä¿¿ëýã÷èéã òºëººëºí ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéõ òóõàé ãýðýý áàéãóóëàõ; 69.2.2.ãààëèéí á¿ðòãýãäñýí ìýðãýæèëòíýýðýý äàìæóóëàí ãààëèéí ¿éë àæèëëàãààíä îðîëöîõ; 69.2.3.ãààëèéí çóó÷ëàã÷èéí ¿éë àæèëëàãààòàé õîëáîîòîé á¿ðòãýë õºòºëæ, ìýäýý, òàéëàí ãàðãàæ ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ºãºõ; 69.2.4.ýíý õóóëèéí 66.2-ò çààñàí òóñãàé çºâøººðºë àâàõ ¿åä ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ãàðãàæ ºãñºí ìýäýýëýëä îðñîí ººð÷ëºëòèéã òóõàé á¿ð ìýäýãäýõ; 69.2.5.ìýä¿¿ëýã÷èéí íóóöûã çàäðóóëàõã¿é, õóóëü áóñààð àøèãëàõã¿é áàéõ; 69.2.6.óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðààíû òàëààðõè ìýäýýëëèéã 10 õîíîãèéí ºìíº ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ºãºõ.

70 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí çóó÷ëàã÷èéí ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõ òóñãàé çºâøººðºë îëãîõ, ò¿äãýëç¿¿ëýõ, õ¿÷èíã¿é áîëãîõ 70.1.Ãààëèéí çóó÷ëàã÷èéí ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõ òóñãàé çºâøººðëèéã 3 æèëýýñ äîîøã¿é õóãàöààãààð îëãîíî.

70.2.Òóñãàé çºâøººðºë õ¿ñýã÷ íü Àæ àõóéí ¿éë àæèëëàãààíû òóñãàé çºâøººðëèéí òóõàé õóóëèéí 11.1.1-11.1.4-ò çààñíààñ ãàäíà äàðààõü áè÷èã áàðèìò á¿ðä¿¿ëæ ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãàä èð¿¿ëíý: 70.2.1.ýíý õóóëèéí 67.1-ä çààñàí øààðäëàãûã õàíãàñàí òàëààðõè õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãûí òîäîðõîéëîëò, ýñõ¿ë ãýð÷èëãýý; 70.2.2.ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéí çºð÷èë ãàðãàæ áàéãààã¿éã íîòîëñîí ãààëèéí áîëîí öàãäààãèéí áàéãóóëëàãûí òîäîðõîéëîëò; 70.2.3.ãààëèéí çóó÷ëàã÷èéí ¿éë àæèëëàãààã òîäîðõîé òºðºë, ÷èãëýë, íóòàã äýâñãýðýýð äàãíàí ýðõëýõ òóõàé ñàíàë.

70.3.Ýíý õóóëèéí 70.2.3-ò çààñàí ñàíàë èð¿¿ëñýí òîõèîëäîëä òóñãàé çºâøººðëèéí ãýð÷èëãýýíä ¿éë àæèëëàãààíû òºðëèéã çààíà.

70.4.Òóñãàé çºâøººðºë ýçýìøèã÷ íü ýíý õóóëèéí 67.1-ä çààñàí øààðäëàãûã õàíãàõã¿é áîëñîí, ýñõ¿ë ýíý õóóëèéí 69.2-ò çààñàí ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýýã¿é áîë òóñãàé çºâøººðëèéã íü 3 ñàð õ¿ðòýë õóãàöààãààð ò¿äãýëç¿¿ëýõ øèéäâýðèéã ãààëèéí àñóóäàë ýðõýëñýí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿í ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí ñàíàëûã ¿íäýñëýí ãàðãàíà.

25

70.5.Ýíý õóóëèéí 70.4-ò çààñàí õóãàöààíä çºð÷ëèéã àðèëãààã¿é, ýñõ¿ë ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéã 2 áóþó ò¿¿íýýñ äýýø óäàà çºð÷ñºí áîë ãààëèéí çóó÷ëàã÷èéí ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõ òóñãàé çºâøººðëèéã ãààëèéí àñóóäàë ýðõýëñýí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿í ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí ñàíàëûã ¿íäýñëýí õ¿÷èíã¿é áîëãîíî.

70.6.Òóñãàé çºâøººðëèéã îëãîõ, õ¿÷èíã¿é áîëãîõ, çºâøººðëèéí õóãàöààã íü ñóíãàõ, ò¿äãýëç¿¿ëýõ, çºâøººðºë ýçýìøèã÷èéí ¿éë àæèëëàãààíä õÿíàëò òàâèõòàé õîëáîãäñîí ýíý õóóëèàð çîõèöóóëààã¿é áóñàä õàðèëöààã Àæ àõóéí ¿éë àæèëëàãààíû òóñãàé çºâøººðëèéí òóõàé 6 õóóëèàð çîõèöóóëíà. Íàéìäóãààð äýä á¿ëýã Ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ìýä¿¿ëñýí áàðààã îëãîõ 71 ä¿ãýýð ç¿éë. Áàðààã îëãîõ ¿íäýñëýë 71.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ìýä¿¿ëýã÷èä íü îëãîíî:

ìýä¿¿ëñýí

áàðààã

äàðààõü

òîõèîëäîëä

71.1.1.ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìûí äàãóó øààðäàãäàõ áè÷èã áàðèìò á¿ðäñýí; 71.1.2.ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ñîíãîñîí ãîðèìûí íºõöºë, øààðäëàãà õàíãàãäñàí; 71.1.3.ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã òºëñºí, ýñõ¿ë òºëºõ áàòàëãààã Ãààëèéí òàðèô, ãààëèéí òàòâàðûí òóõàé õóóëüä çààñíààð ãàðãàñàí; 71.1.4.ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéí äàãóó áàðààíä ãààëèéí õÿíàëò, øàëãàëò õèéãäñýí; 71.1.5.ýíý õóóëèéí 71.1.4-ò çààñíû äàãóó õèéñýí õÿíàëò, øàëãàëòààð çºð÷èë èëðýýã¿é áîë.

72 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí õÿíàëòàä áàéõ íºõöºëººð áàðàà îëãîõ 72.1.Ãààëèéí õÿíàëòàä áàéõ íºõöºëòýéãýýð äàðààõü áàðààã ìýä¿¿ëýã÷èä íü îëãîíî: 72.1.1.ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëàõ, ãàðãàõ ; 72.1.2.ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñýä îðóóëàõ ; 72.1.3.ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðààñ á¿ðýí, ýñõ¿ë õýñýã÷ëýí ÷ºëººëºãäºæ ÷ºëººò ýðãýëòýä îðñîí.

72.2.Ýíý õóóëèéí 72.1.1, 72.1.3-ò çîðèóëàëòûí äàãóó àøèãëàíà.

çààñàí áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò

III ÕÝÑÝÃ 6

Àæ àõóéí ¿éë àæèëëàãààíû òóñãàé çºâøººðëèéí òóõàé õóóëü-“Òºðèéí ìýäýýëýë” ýìõòãýëèéí 2002 îíû 6 äóãààðò íèéòëýãäñýí

26

ÃÀÀËÈÉÍ ÁYÐÄYYËÝËÒÈÉÍ ÃÎÐÈÌ ÄÎËÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝà Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèì Íýãä¿ãýýð äýä á¿ëýã Íèéòëýã ¿íäýñëýë 73 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèì ñîíãîõ 73.1.Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìûã ìýä¿¿ëýã÷ ñîíãîíî.

74 ä¿ãýýð ç¿éë. Áàðààã ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìä áàéðøóóëàõ 74.1.Ìýä¿¿ëýã÷ íü ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí òóõàéí ãîðèìûí íºõöºë, øààðäëàãûã õàíãàñàí òîõèîëäîëä ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººð뺺ð áàðààã ò¿¿íèé ñîíãîñîí ãîðèìä áàéðøóóëíà.

74.2.Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìä áàðàà áàéðøóóëñàí ºäðèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãà áàðààã îëãîñîí, ýñõ¿ë ãààëèéí õèëýýð ãàðãàñàí ºäðººð òîîöíî.

74.3.Äàðààõü áè÷èã áàðèìòûã ¿íäýñëýí ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìä áàðààã áàéðøóóëíà: 74.3.1.ýíý õóóëèéí 79.4.1, 79.4.2-ò çààñàí òºðëèéí ãîðèìä à÷ààíû ìàíèôåñòûã; 74.3.2.ýíý õóóëèéí 79.4.1, 79.4.2-ò çààñíààñ áóñàä òºðëèéí ãîðèìä ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéã.

75 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìûí äàãóó øààðäàõ ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìò 75.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí ýíý õóóëèéí 60.3-ò çààñàí áè÷èã áàðèìòààñ ãàäíà ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí òóõàéí ãîðèìä øààðäàãäàõ ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã ìýä¿¿ëýã÷ýýñ øààðäàæ àâíà.

75.2.Ýíý õóóëèéí 75.1-ä çààñíû äàãóó àâñàí ìýäýýëýë, áàðèìò áè÷èã íü øààðäëàãà õàíãàõã¿é áîë íýìýëò ìýäýýëýë øààðäàæ áîëíî.

75.3.Òóõàéí ãîðèìûí áàðàà íü Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñíîîñ áóñàä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõ, ýñõ¿ë ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðààñ á¿ðýí áóþó õýñýã÷ëýí ÷ºëººëºãäºõººð áîë ìýä¿¿ëýã÷ íü õîëáîãäîõ áè÷èã áàðèìòûã á¿ðä¿¿ëíý.

76 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìä ìºðäºõ áàòàëãàà 76.1.Ìýä¿¿ëýã÷ íü ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìûí äàãóó ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðààíä íîãäîõ ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã òºëºõ, ýñõ¿ë Ãààëèéí

27

òàðèô, ãààëèéí òàòâàðûí òóõàé õóóëüä çààñíû äàãóó õîëáîãäîõ òàòâàð òºëºõ áàòàëãàà ãàðãàæ áîëíî.

76.2.Ýíý õóóëüä çààñàí íºõöºë, øààðäëàãûã õàíãàñàí òîõèîëäîëä ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëñàí áàðààã áóöààí ãàðãàõ, ýñõ¿ë ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ ò¿ð õóãàöààãààð ãàðãàñàí áàðààã áóöààí îðóóëíà.

76.3.Áàðààã ýíý õóóëèéí 76.2-ò çààñíû äàãóó ãàðãàñàí, ýñõ¿ë îðóóëñàí òîõèîëäîëä òºëñºí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã áóöààí îëãîíî.

77 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí çºð÷ëèéí óëìààñ ãîðèìûí ¿éë÷ëýë äóóñãàâàð áîëîõ 77.1.Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìä áàéðøóóëñàí áàðàà íü ãààëèéí çºð÷ëèéí óëìààñ ñààòóóëàãäñàí, õóðààãäñàí áîë ãààëèéí ãîðèìûí ¿éë÷ëýë äóóñãàâàð áîëñîíä òîîöîãäîíî. Õî¸ðäóãààð äýä á¿ëýã Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèì 78 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìûí àíãèëàë 78.1.Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìûã äîð äóðäñàíààð àíãèëíà: 78.1.1.áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò îðóóëàõ; 78.1.2.áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä ãàðãàõ; 78.1.3.ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñ; 78.1.4.áàðààã äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ, øèëæ¿¿ëýí à÷èõ; 78.1.5.áàðààã õ¿ëýýí àâàõààñ òàòãàëçàõ, óñòãàõ; 78.1.6.òóñãàé ãîðèì.

79 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìûí òºðºë 79.1.Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò îðóóëàõ ãîðèì äàðààõü òºðºëòýé áàéíà: 79.1.1.áàðààã äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí îðóóëàõ; 79.1.2.áàðààã äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí áîëîâñðóóëàõ; 79.1.3.áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëàõ; 79.1.4.áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áîëîâñðóóëàõ; 79.1.5.áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áóöààí îðóóëàõ.

79.2.Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä ãàðãàõ ãîðèì äàðààõü òºðºëòýé áàéíà: 79.2.1.áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä á¿ðìºñºí ãàðãàõ; 79.2.2.áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä ò¿ð õóãàöààãààð ãàðãàõ; 79.2.3.áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä áîëîâñðóóëàõ; 79.2.4.áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä áóöààí ãàðãàõ.

79.3. Ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñèéí ãîðèì äàðààõü òºðºëòýé áàéíà: 79.3.1.ãààëèéí áàòàëãààò àãóóëàõ; 79.3.2.ãààëèéí áàòàëãààò ¿éëäâýðèéí ãàçàð; 79.3.3.ãààëèéí áàòàëãààò ¿çýñãýëýíãèéí ãàçàð; 79.3.4.ãààëèéí áàòàëãààò áàðèëãûí òàëáàé; 28

79.3.5.òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ð; 79.3.6.ãààëèéí òóñãàé á¿ñ.

79.4.Áàðààã äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ, øèëæ¿¿ëýí à÷èõ ãîðèì òºðºëòýé áàéíà:

äàðààõü

79.4.1.áàðààã óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ; 79.4.2.áàðààã äîòîîäîä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ; 79.4.3.áàðààã øèëæ¿¿ëýí à÷èõ.

79.5.Áàðààã õ¿ëýýí àâàõààñ òàòãàëçàõ, óñòãàõ ãîðèì äàðààõü òºðºëòýé áàéíà: 79.5.1.áàðàà õ¿ëýýí àâàõààñ òàòãàëçàõ; 79.5.2.áàðàà óñòãàõ.

79.6.Òóñãàé ãîðèì äàðààõü òºðºëòýé áàéíà: 79.6.1.óëñ õîîðîíäûí òýýâðèéí ¿éë÷èëãýýíèé áàðààã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ; 79.6.2.äèïëîìàò òºëººëºã÷èéí ãàçàð áîëîí ò¿¿íòýé àäèëòãàõ áóñàä áàéãóóëëàãûí áàðààã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ; 79.6.3.óëñ

õîîðîíäûí

øóóäàíãèéí

èëãýýìæèéã

ãààëèéí

õèëýýð

íýâòð¿¿ëýõ; 79.6.4.çîð÷èã÷èéí õóâèéí õýðýãëýýíèé ýä ç¿éëèéã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ; 79.6.5.÷ºëººò á¿ñèéí ãîðèì.

79.7.Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìûã õýðýãæ¿¿ëýõ æóðàì, ãîðèìûí êîä, òóõàéí ãîðèìûí äàãóó øààðäàõ ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûí æàãñààëòûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà. ÍÀÉÌÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝà Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò îðóóëàõ ãîðèì Íýãä¿ãýýð äýä á¿ëýã Íèéòëýã ¿íäýñëýë 80 äóãààð ç¿éë. Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò îðóóëàõ ãîðèìûí äàãóó ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ, áàòàëãàà ãàðãóóëàõ 80.1.Ýíý õóóëèéí 78.1.1-ä çààñàí ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðààíä ãààëèéí áàéãóóëëàãà èìïîðòûí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäóóëæ, õóðààí àâ÷, óëñûí òºñºâò òºâëºð¿¿ëíý.

80.2.Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò îðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõàä ãààëèéí áàéãóóëëàãà èìïîðòûí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ áàòàëãààã Ãààëèéí òàðèô, ãààëèéí òàòâàðûí òóõàé õóóëüä çààñíû äàãóó ãàðãóóëàí àâ÷ áîëíî.

29

81 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò îðóóëàõ ãîðèìûí áàðàà òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõ 81.1.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò îðóóëàõ ãîðèìûí áàðàà Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñíîîñ áóñàä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðíà. Õî¸ðäóãààð äýä á¿ëýã Áàðààã äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí îðóóëàõ ãîðèì 82 äóãààð ç¿éë.Áàðààã äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí îðóóëàõ ãîðèìûí àãóóëãà 82.1.Ýíý õóóëèéí 79.1.1-ä çààñàí ãîðèìûí äàãóó øààðäàõ áè÷èã áàðèìòûã ¿íäýñëýí íîãäóóëñàí èìïîðòûí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã á¿ðýí òºëñºí òîõèîëäîëä ãàäààäûí áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ÷ºëººò ýðãýëòýä îðóóëíà.

82.2.Èìïîðòûí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðààñ á¿ðýí, ýñõ¿ë õýñýã÷ëýí ÷ºëººëºãäñºí áàðààã ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí çîðèóëàëòûí äàãóó çàõèðàí çàðöóóëíà.

83 äóãààð ç¿éë.Äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí îðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà 83.1.Äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí îðóóëàõ ãîðèìä äàðààõü áàðààã áàéðøóóëíà: 83.1.1.õèëèéí ÷àíàäààñ èðñýí ãàäààäûí áàðàà; 83.1.2.áóñàä ãîðèìîîñ äîòîîäûí õýðýãëýýíä ãàäààäûí áàðàà.

çîðèóëàí

îðóóëàõ

84 ä¿ãýýð ç¿éë.Áàðààã äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí îðóóëàõ ãîðèì äóóñãàâàð áîëîõ 84.1.Áàðààã äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí îðóóëàõ ãîðèì íü áàðààã ìýä¿¿ëýã÷èä îëãîñíîîð, ýñõ¿ë ººð ãîðèìä áàéðøóóëñíààð äóóñãàâàð áîëñîíä òîîöíî. Ãóðàâäóãààð äýä á¿ëýã Áàðààã äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí áîëîâñðóóëàõ ãîðèì 85 äóãààð ç¿éë.Áàðààã äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí áîëîâñðóóëàõ ãîðèìûí àãóóëãà 85.1.Áàðààã äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí áîëîâñðóóëàõ ãîðèìûí äàãóó ýíý õóóëèéí 82.1-ä çààñàí ãîðèìä áàéðøóóëàõ çîðèëãîîð øààðäàãäàõ áè÷èã áàðèìòûã ¿íäýñëýí ãàäààäûí áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëíà.

85.2.Ýíý õóóëèéí 85.1-ä çààñàí áîëîâñðóóëàõ ¿éë àæèëëàãààíä äàðààõü ¿éë àæèëëàãàà õàìààðíà: 30

85.2.1.òóõàéí áàðààã áîëîâñðóóëàõ, ýñõ¿ë áàÿæóóëàõ; 85.2.2. òóõàéí áàðààãààð øèíý á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýõ.

86 äóãààð ç¿éë.Äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðààíä òàâèõ øààðäëàãà 86.1. Äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà äàðààõü øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéíà: 86.1.1. òóõàéí áàðààíû èìïîðòûí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð íü áîëîâñðóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿íä íîãäóóëàõ ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðààñ ºíäºð áàéõ; 86.1.2. òóõàéí áàðààíû áîëîâñðóóëàëòàä ãààëèéí áàéãóóëëàãà õÿíàëò òàâèõ áîëîìæòîé áàéõ; 86.1.3. ãààëèéí áàéãóóëëàãà á¿òýýãäýõ¿¿íýýñ ÿëãàõ áîëîìæòîé áàéõ;

òóõàéí

áàðààã

áîëîâñðóóëñàí

86.1.4. òóõàéí áàðààã áîëîâñðóóëñíû äàðàà àíõíû áàéäàëä íü îðóóëàõ áîëîìæã¿é áàéõ.

87 äóãààð ç¿éë. Äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà 87.1. Äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä äàðààõü áàðààã áàéðøóóëíà: 87.1.1. õèëèéí ÷àíàäààñ èðñýí ãàäààäûí áàðàà; 87.1.2. ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñýýñ îðóóëàõ ãàäààäûí áàðàà.

88 äóãààð ç¿éë.Äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí áîëîâñðóóëàõ ãîðèìûí áàðààíä ãààëèéí çîðèëãîîð òýìäýãëýãýý õèéõ 88.1.Áàðààã äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõàä ãààëèéí áàéãóóëëàãà òóõàéí áàðààíä ãààëèéí çîðèëãîîð òýìäýãëýãýý õèéíý.

88.2.Ýíý õóóëèéí 88.1-ä çààñàí òýìäýãëýãýý õèéõäýý ìºí õóóëèéí 261.1.-ä çààñàí òýìäýãëýãýýíýýñ àëü òîõèðîõûã íü ñîíãîí õýðýãëýíý.

89 ä¿ãýýð ç¿éë.Áàðààã äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä áàéëãàõ õóãàöàà 89.1.Äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ õóãàöàà íü áàðààã òóõàéí ãîðèìä áàéðøóóëñàí ºäðººñ õîéø 1 æèëýýñ äýýøã¿é áàéíà.

89.2.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà íü ýíý õóóëèéí 89.1-ä çààñàí õóãàöààã 6 ñàð õ¿ðòýë õóãàöààãààð íýã óäàà ñóíãàæ áîëíî.

90 ä¿ãýýð ç¿éë.Áàðààã äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí áîëîâñðóóëàõ ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõ õóóëèéí ýòãýýä 31

90.1.Áàðààã äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí áîëîâñðóóëàõ ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõèéã õ¿ñýã÷ õóóëèéí ýòãýýä íü áàðààã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõýýñ ºìíº ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãàä õ¿ñýëò ãàðãàíà.

90.2.Ýíý õóóëèéí 90.1-ä çààñàí õóóëèéí ýòãýýä õ¿ñýëòýý áè÷ãýýð ãàðãàæ äàðààõü ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã èð¿¿ëíý: 90.2.1.õóóëèéí ýòãýýäèéí óëñûí á¿ðòãýëèéí ãýð÷èëãýýíèé õóóëáàð, õàÿã; 90.2.2.ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà, ò¿¿ãýýð áîëîâñðóóëàõ á¿òýýãäýõ¿¿íèé íýð òºðºë, àíãèëëûí êîä, îðöûí íîðì, õàÿãäàë, ¿ëäýãäëèéí õýìæýý; 90.2.3.áàðààã áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýðèéí ãàçðûí íýð, õàÿã, áàéðøèë; 90.2.4.áàðààã áîëîâñðóóëàõ àðãà, ¿å øàò, õóãàöàà; 90.2.5.áàðààã áîëîâñðóóëàõòàé õîëáîãäñîí áóñàä ìýäýýëýë.

90.3.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà íü ýíý õóóëèéí 90.1-ä çààñàí õ¿ñýëòèéã õ¿ëýýí àâñíààñ õîéø àæëûí 21 õîíîãèéí äîòîð áàãòààí øèéäâýðëýæ, õàðèóã áè÷ãýýð ìýäýãäýíý.

90.4.Äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä áàéãàà áàðààã áóñäàä øèëæ¿¿ëýõ òîõèîëäîëä ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãàä ìýäýãäýíý.

91 ä¿ãýýð ç¿éë.Äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí áîëîâñðóóëàõ áàðààíû õàÿãäàë, ¿ëäýãäýë 91.1.Äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí áîëîâñðóóëàõ áàðààíû áîëîâñðóóëàëòûí ÿâöàä ãàðñàí õàÿãäàë, ¿ëäýãäýëä ìýä¿¿ëýã÷èéí ñîíãîñîí ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìûí äàãóó ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéíý.

92 äóãààð ç¿éë.Äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí áîëîâñðóóëàõ ãîðèì äóóñãàâàð áîëîõ 92.1.Áàðààã äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí áîëîâñðóóëàõ ãîðèì õîëáîãäîõ áàðàà, ýñõ¿ë ò¿¿ãýýð áîëîâñðóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí îðóóëàõ ãîðèìä, ýñõ¿ë ººð ãîðèìä áàéðøóóëñíààð äóóñãàâàð áîëíî. ĺðºâä¿ãýýð äýä á¿ëýã Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëàõ ãîðèì 93 äóãààð ç¿éë.Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëàõ ãîðèìûí àãóóëãà 93.1.Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëàõ ãîðèìûí äàãóó øààðäàãäàõ áè÷èã áàðèìòûã ¿íäýñëýí ãàäààäûí áàðààíä ººð÷ëºëò îðóóëàõã¿éãýýð õóãàöààíä íü áóöààí ãàðãàõ íºõöºëººð ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëíà.

93.2.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëñàí áàðààã çîðèóëàëòààð íü àøèãëàíà.

32

93.3.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëñàí áàðààíä õàäãàëàëò, òýýâýðëýëò, àøèãëàëòûí åðäèéí íºõöºëä ãàðàõ ýëýãäýë, õîðîãäëîîñ áóñàä ººð÷ëºëò îðóóëàõûã õîðèãëîíî.

93.4.Õýðýãëýýíèéõ íü ÷àíàðûã õàäãàëàõ çîðèëãîîð ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëñàí áàðààíä ¿éë÷èëãýý õèéæ áîëíî.

94 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà 94.1.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëàõ ãîðèìä äàðààõü áàðààã áàéðøóóëíà: 94.1.1.õèëèéí ÷àíàäààñ èðñýí ãàäààäûí áàðàà; 94.1.2.ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñýýñ îðóóëàõ ãàäààäûí áàðàà.

95 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëàõ áàðààíä ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ, áàòàëãàà ãàðãàõ 95.1.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðààíä ãààëèéí áàéãóóëëàãà èìïîðòûí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäóóëæ, õóðààí àâ÷, òºðèéí ñàíãèéí òóñãàé äàíñàíä áàéðøóóëíà.

95.2.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëàõ ãîðèìä áàðààã áàéðøóóëàõàä ãààëèéí áàéãóóëëàãà èìïîðòûí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ áàòàëãààã Ãààëèéí òàðèô, ãààëèéí òàòâàðûí òóõàé õóóëüä çààñíû äàãóó ãàðãóóëàí àâ÷ áîëíî.

96 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëàõ áàðààíä ãààëèéí çîðèëãîîð òýìäýãëýãýý õèéõ 96.1.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëàõ ãîðèìä áàðààã áàéðøóóëàõàä ãààëèéí áàéãóóëëàãà òóõàéí áàðààíä ãààëèéí çîðèëãîîð òýìäýãëýãýý õèéíý.

96.2.Ýíý õóóëèéí 96.1-ä çààñàí òýìäýãëýãýýã õèéõäýý ìºí õóóëèéí 261.1-ä çààñàí òýìäýãëýãýýíýýñ àëü òîõèðîõûã íü ñîíãîí õýðýãëýíý.

97 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëàõ áàðààã áóöààí ãàðãàõ õóãàöàà 97.1.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëñàí áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ áóöààí ãàðãàõ õóãàöàà íü áàðààã òóõàéí ãîðèìä áàéðøóóëñàí ºäðººñ õîéø 1 æèëýýñ äýýøã¿é áàéíà.

97.2.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà íü ýíý õóóëèéí 97.1-ä çààñàí õóãàöààã 6 ñàð õ¿ðòýë õóãàöààãààð íýã óäàà ñóíãàæ áîëíî.

97.3.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëñàí áàðàà íü óëñûí ÷àíàðòàé òºñºë, àðãà õýìæýýã õýðýãæ¿¿ëýõ çîðèóëàëòòàé áîë ò¿¿íèé ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áàéõ õóãàöààã ýíý õóóëèéí 97.2-ò çààñíààñ õîéø ñóíãàõ àñóóäëûã ãààëèéí àñóóäàë ýðõýëñýí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿í øèéäâýðëýõ 33

áºãººä ýíý òîõèîëäîëä òóõàéí áàðààíû ýíý ãîðèìä áàéõ íèéò õóãàöàà íü óëñûí ÷àíàðòàé òºñºë, àðãà õýìæýýã õýðýãæ¿¿ëýõ õóãàöààíààñ õýòðýõýýðã¿é áàéíà.

98 äóãààð ç¿éë.Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëàõ ãîðèì äóóñãàâàð áîëîõ 98.1.Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëàõ ãîðèì óã áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä áóöààí ãàðãàñíààð, ýñõ¿ë ººð ãîðèìä øèëæ¿¿ëñíýýð äóóñãàâàð áîëíî. Òàâäóãààð äýä á¿ëýã Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áîëîâñðóóëàõ ãîðèì 99 ä¿ãýýð ç¿éë.Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áîëîâñðóóëàõ ãîðèìûí àãóóëãà 99.1.Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áîëîâñðóóëàõ ãîðèìûí äàãóó øààðäàãäàõ áè÷èã áàðèìòûã ¿íäýñëýí ãàäààäûí áàðààã áîëîâñðóóëæ õóãàöààíä íü áóöààí ãàðãàõ íºõöºëººð ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëíà.

99.2.Ýíý õóóëèéí 99.1-ä çààñàí áîëîâñðóóëàõ ¿éë àæèëëàãààíä äàðààõü ¿éë àæèëëàãàà õàìààðíà: 99.2.1.òóõàéí áàðààã áîëîâñðóóëàõ, ýñõ¿ë áàÿæóóëàõ; 99.2.2.òóõàéí áàðààãààð øèíý á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýõ; 99.2.3.òóõàéí áàðààíä çàñâàð õèéõ; 99.2.4.òóõàéí áàðààã ººð á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýõýä àøèãëàõ.

99.3.Ýíý õóóëèéí 99.2.4-ò çààñíààð òóõàéí áàðààã àøèãëàõ ÿâöàä áàðàà óóñàõ, øèíãýõ çýðýã áàéäëààð ¿ã¿é áîëæ áîëíî.

100 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðààíä òàâèõ øààðäëàãà 100.1.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà äàðààõü øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéíà: 100.1.1.òóõàéí áàðààíû õÿíàëò òàâèõ áîëîìæòîé áàéõ;

áîëîâñðóóëàëòàä

100.1.2.ãààëèéí áàéãóóëëàãà á¿òýýãäýõ¿¿íýýñ ÿëãàõ áîëîìæòîé áàéõ.

òóõàéí

ãààëèéí

áàðààã

áàéãóóëëàãà

áîëîâñðóóëñàí

101 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà 101.1.Ãààëèéí áàéðøóóëíà:

íóòàã

äýâñãýðò

áîëîâñðóóëàõ

34

ãîðèìä

äàðààõü

áàðààã

101.1.1.õèëèéí ÷àíàäààñ èðñýí ãàäààäûí áàðàà; 101.1.2.ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñýýñ îðóóëàõ ãàäààäûí áàðàà.

102 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëàõ áàðààíä ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ, áàòàëãàà ãàðãàõ 102.1.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðààíä ãààëèéí áàéãóóëëàãà èìïîðòûí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäóóëæ, õóðààí àâ÷ òºðèéí ñàíãèéí òóñãàé äàíñàíä òºâëºð¿¿ëíý.

103 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëàõ áàðààíä ãààëèéí çîðèëãîîð òýìäýãëýãýý õèéõ 103.1.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðààíä ãààëèéí áàéãóóëëàãà ãààëèéí çîðèëãîîð òýìäýãëýãýý õèéíý.

103.2.Ýíý õóóëèéí 103.1-ä çààñàí òýìäýãëýãýýã õèéõäýý ìºí õóóëèéí 261.1-ä çààñàí òýìäýãëýãýýíýýñ àëü òîõèðîõûã íü ñîíãîí õýðýãëýíý.

104 ä¿ãýýð ç¿éë.Áàðààã áóöààí ãàðãàõ õóãàöàà 104.1.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëñàí áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ áóöààí ãàðãàõ õóãàöàà íü óã áàðààã òóõàéí ãîðèìä áàéðøóóëñàí ºäðººñ õîéø 1 æèëýýñ äýýøã¿é áàéíà.

104.2.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà íü ýíý õóóëèéí 104.1-ä çààñàí õóãàöààã 6 ñàð õ¿ðòýë õóãàöààãààð íýã óäàà ñóíãàæ áîëíî.

105 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áàðàà áîëîâñðóóëàõ ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõ õóóëèéí ýòãýýä 105.1.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áàðàà áîëîâñðóóëàõ õóóëèéí ýòãýýä íü ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãàä óðüä÷èëàí õ¿ñýëò ãàðãàæ øèéäâýðë¿¿ëíý.

105.2.Ýíý õóóëèéí 105.1-ä çààñàí õ¿ñýëòèéã øèéäâýðëýõýä ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà ýíý õóóëèéí 90.2, 90.3-ò çààñíûã áàðèìòàëíà.

106 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áîëîâñðóóëàõ áàðààíû õàÿãäàë, ¿ëäýãäýë 106.1.Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áîëîâñðóóëàõ ÿâöàä ãàðñàí ¿éëäâýðèéí õàÿãäàë, ¿ëäýãäýëä ìýä¿¿ëýã÷èéí ñîíãîñîí ãîðèìûí äàãóó ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéíý.

107 äóãààð ç¿éë.Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëàõ ãîðèì äóóñãàâàð áîëîõ 107.1.Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áîëîâñðóóëàõ ãîðèì íü áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ áóöààí ãàðãàñíààð, ýñõ¿ë ººð ãîðèìä áàéðøóóëñíààð äóóñãàâàð áîëíî. Çóðãàäóãààð äýä á¿ëýã

35

Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áóöààí îðóóëàõ ãîðèì 108 äóãààð ç¿éë.Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áóöààí îðóóëàõ ãîðèìûí àãóóëãà 108.1.Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áóöààí îðóóëàõ ãîðèìûí äàãóó øààðäàãäàõ áè÷èã áàðèìòûã ¿íäýñëýí ýíý õóóëèéí 79.2.1-ä çààñàí ãîðèìûí äàãóó õèëèéí ÷àíàäàä ãàðãàñàí ìîíãîëûí áàðààã Ìîíãîë Óëñûí ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áóöààí îðóóëíà.

109 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áóöààí îðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà 109.1.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áóöààí îðóóëàõ ãîðèìä äàðààõü áàðààã áàéðøóóëíà: 109.1.1.õèëèéí ÷àíàäààñ îðóóëàõ ìîíãîëûí áàðàà; 109.1.2.ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñèéí ãîðèìä áàéðøóóëñàí ìîíãîëûí áàðàà.

109.2.Õèëèéí ÷àíàäàä á¿ðìºñºí ãàðãàñàí ìîíãîëûí áàðààíä ººð÷ëºëò îðñîí áîë ãàäààäûí áàðàà ãýæ ¿çýæ ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ººð ãîðèìä áàéðøóóëíà.

110 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áóöààí îðóóëàõ áàðààíä ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ 110.1.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áóöààí îðóóëàõ áàðàà ìîíãîëûí áàðàà áîëîõ íü íîòëîãäñîí òîõèîëäîëä òóõàéí áàðààíä ãààëèéí áàéãóóëëàãà èìïîðòûí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäóóëàõã¿é.

110.2.Õèëèéí ÷àíàäàä á¿ðìºñºí ãàðãàñàí ìîíãîëûí áàðààã îðóóëàõàä ýêñïîðòûí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã áóöààí îëãîõã¿é.

áóöààí

111 ä¿ãýýð ç¿éë.Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áóöààí îðóóëàõàä á¿ðä¿¿ëýõ áè÷èã áàðèìò 111.1.Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áóöààí îðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõàä ò¿¿íèéã óðüä íü ãààëèéí õèëýýð ãàðãàõàä á¿ðä¿¿ëñýí ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ãàðãàæ ºãíº.

112 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áóöààí îðóóëàõ ãîðèì äóóñãàâàð áîëîõ 112.1.Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áóöààí îðóóëàõ ãîðèì íü ò¿¿íèéã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áóöààí îðóóëñíààð, ýñõ¿ë ººð ãîðèìä øèëæ¿¿ëñíýýð äóóñãàâàð áîëíî. ÅÑÄYÃÝÝÐ ÁYËÝà Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä ãàðãàõ ãîðèì Íýãä¿ãýýð äýä á¿ëýã 36

Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä ãàðãàõ ãîðèìûí íèéòëýã ¿íäýñëýë 113 äóãààð ç¿éë. Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä ãàðãàõàä ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ, áàòàëãàà ãàðãóóëàõ 113.1.Õèëèéí ÷àíàäàä ãàðãàõ ãîðèìä áàéðøóóëñàí áàðààíä ãààëèéí áàéãóóëëàãà ýêñïîðòûí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäóóëæ, õóðààí àâ÷, óëñûí òºñºâò òºâëºð¿¿ëíý.

113.2.Õèëèéí ÷àíàäàä ãàðãàõ ãîðèìä áàéðøóóëñàí áàðààíä ãààëèéí áàéãóóëëàãà ýêñïîðòûí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ áàòàëãààã Ãààëèéí òàðèô, ãààëèéí òàòâàðûí òóõàé õóóëüä çààñíû äàãóó ãàðãóóëàí àâ÷ áîëíî.

114 ä¿ãýýð ç¿éë.Õèëèéí ÷àíàäàä ãàðãàõ ãîðèìä áàéðøóóëñàí áàðààíû òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëò 114.1.Õèëèéí ÷àíàäàä ãàðãàõ ãîðèìä áàéðøóóëñàí áàðààíä Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñíîîñ áóñàä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðíà. Õî¸ðäóãààð äýä á¿ëýã Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä á¿ðìºñºí ãàðãàõ ãîðèì 115 äóãààð ç¿éë. Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä á¿ðìºñºí ãàðãàõ ãîðèìûí àãóóëãà 115.1.Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä á¿ðìºñºí ãàðãàõ ãîðèìûí äàãóó øààðäàãäàõ áè÷èã áàðèìòûã ¿íäýñëýí ìîíãîëûí áàðààã ò¿¿íèé ýêñïîðòûí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã òºë¿¿ëñíèé ¿íäñýí äýýð ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ ãàðãàíà.

116 äóãààð ç¿éë.Õèëèéí ÷àíàäàä á¿ðìºñºí ãàðãàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà 116.1.Õèëèéí ÷àíàäàä á¿ðìºñºí ãàðãàõ ãîðèìä äàðààõü áàðààã áàéðøóóëíà: 116.1.1.ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áàéãàà ìîíãîëûí áàðàà; 116.1.2.ãààëèéí áóñàä ãîðèìä áàéãàà ìîíãîëûí áàðàà.

117 äóãààð ç¿éë.׺뺺ò ýðãýëòýä îðñîí ãàäààäûí áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä á¿ðìºñºí ãàðãàõ 117.1.׺뺺ò ýðãýëòýä îðñîí ãàäààäûí áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä á¿ðìºñºí ãàðãàõàä óðüä íü òºëñºí èìïîðòûí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã áóöààí îëãîõã¿é.

118 äóãààð ç¿éë.Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä á¿ðìºñºí ãàðãàõ ãîðèì äóóñãàâàð áîëîõ 118.1.Áàðààã óëñûí õèëýýð ãàðãàñíààð, ýñõ¿ë ººð ãîðèìä øèëæ¿¿ëñíýýð õèëèéí ÷àíàäàä á¿ðìºñºí ãàðãàõ ãîðèì äóóñãàâàð áîëíî.

37

Ãóðàâäóãààð äýä á¿ëýã Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä ò¿ð õóãàöààãààð ãàðãàõ ãîðèì 119 ä¿ãýýð ç¿éë.Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä ò¿ð õóãàöààãààð ãàðãàõ ãîðèìûí àãóóëãà 119.1.Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä ò¿ð õóãàöààãààð ãàðãàõ ãîðèìûí äàãóó ìîíãîëûí áàðààíä ººð÷ëºëò îðóóëàõã¿éãýýð õóãàöààíä íü áóöààí îðóóëàõ íºõöºëººð, ãààëèéí áè÷èã áàðèìòûã ¿íäýñëýí ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ ò¿ð õóãàöààãààð ãàðãàíà.

119.2.Õèëèéí ÷àíàäàä ò¿ð õóãàöààãààð ãàðãàõ áàðààíä õàäãàëàëò, òýýâýðëýëò, àøèãëàëòûí åðäèéí íºõöºëä ãàðàõ ýëýãäýë, õîðîãäëîîñ áóñàä ººð÷ëºëò îðóóëàõûã õîðèãëîíî.

119.3.Áàðààíû õýðýãëýýíèé ÷àíàðûã õàäãàëàõ çîðèëãîîð ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëñàí áàðààíä ¿éë÷èëãýý õèéæ áîëíî.

120 äóãààð ç¿éë.Õèëèéí ÷àíàäàä ò¿ð õóãàöààãààð ãàðãàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà 120.1.Õèëèéí ÷àíàäàä ò¿ð õóãàöààãààð ãàðãàõ ãîðèìä äàðààõü áàðààã áàéðøóóëíà: 120.1.1.ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ÷ºëººò ýðãýëòýä áàéãàà ìîíãîëûí áàðàà; 120.1.2.áóñàä ãîðèìîîñ îðóóëàõ áàðàà.

121 ä¿ãýýð ç¿éë.׺뺺ò ýðãýëòýä îðóóëñàí ãàäààäûí áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä ò¿ð õóãàöààãààð ãàðãàõ 121.1.׺뺺ò ýðãýëòýä îðóóëñàí ãàäààäûí áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä ò¿ð õóãàöààãààð ãàðãàõàä óðüä íü òºëñºí èìïîðòûí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã áóöààí îëãîõã¿é.

122 äóãààð ç¿éë.Õèëèéí ÷àíàäàä ò¿ð õóãàöààãààð ãàðãàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðààíä ãààëèéí çîðèëãîîð òýìäýãëýãýý õèéõ 122.1.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ ò¿ð õóãàöààãààð ãàðãàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðààíä ãààëèéí áàéãóóëëàãà ãààëèéí çîðèëãîîð òýìäýãëýãýý õèéíý.

122.2.Ýíý õóóëèéí 122.1-ä çààñàí òýìäýãëýãýý õèéõäýý ìºí õóóëèéí 261.1-ä çààñàí òýìäýãëýãýýíýýñ àëü òîõèðîõûã íü ñîíãîí õýðýãëýíý.

123 äóãààð ç¿éë.Áàðààã áóöààí îðóóëàõ õóãàöàà 123.1.Õèëèéí ÷àíàäàä ò¿ð õóãàöààãààð ãàðãàõ ãîðèìä áàéðøóóëñàí áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áóöààí îðóóëàõ õóãàöàà íü áàðààã óã ãîðèìä áàéðøóóëñàí ºäðººñ õîéø 1 æèëýýñ äýýøã¿é áàéíà.

38

123.2.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà íü ýíý õóóëèéí 123.1-ä çààñàí õóãàöààã 6 ñàð õ¿ðòýë õóãàöààãààð íýã óäàà ñóíãàæ áîëíî.

124 ä¿ãýýð ç¿éë.Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä ò¿ð õóãàöààãààð ãàðãàõ ãîðèì äóóñãàâàð áîëîõ 124.1.Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä ò¿ð õóãàöààãààð ãàðãàõ ãîðèì íü óã áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áóöààí îðóóëñíààð, ýñõ¿ë ººð ãîðèìä áàéðøóóëñíààð äóóñãàâàð áîëíî. ĺðºâä¿ãýýð äýä á¿ëýã Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä áîëîâñðóóëàõ ãîðèì 125 äóãààð ç¿éë.Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä áîëîâñðóóëàõ ãîðèìûí àãóóëãà 125.1.Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä áîëîâñðóóëàõ ãîðèìûí äàãóó øààðäàãäàõ áè÷èã áàðèìòûã ¿íäýñëýí ìîíãîëûí áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä áîëîâñðóóëæ õóãàöààíä íü áóöààí îðóóëàõ íºõöºëººð ò¿ð õóãàöààãààð õèëèéí ÷àíàäàä ãàðãàíà.

125.2.Ýíý õóóëèéí 125.1-ä çààñàí 99.2-ò çààñàí óòãààð îéëãîíî.

“áîëîâñðóóëàõ” ãýäãèéã ìºí õóóëèéí

126 äóãààð ç¿éë.Õèëèéí ÷àíàäàä áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðààíä òàâèõ øààðäëàãà 126.1.Õèëèéí ÷àíàäàä áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà äàðààõü øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéíà: 126.1.1.òóõàéí õÿíàëò òàâèõ áîëîìæòîé;

áàðààíû

áîëîâñðóóëàëòàä

ãààëèéí

áàéãóóëëàãà

126.1.2.ãààëèéí áàéãóóëëàãà òóõàéí áàðààã îðîëöóóëàí áîëîâñðóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿íä ãààëèéí çîðèëãîîð òýìäýãëýãýý õèéõ áîëîìæòîé.

127 äóãààð ç¿éë.Õèëèéí ÷àíàäàä áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà 127.1.Õèëèéí ÷àíàäàä áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä äàðààõü áàðààã áàéðøóóëíà: 127.1.1.ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ÷ºëººò ýðãýëòýä áàéãàà ìîíãîëûí áàðàà; 127.1.2.áóñàä ãîðèìîîñ îðóóëàõ áàðàà.

128 äóãààð ç¿éë.׺뺺ò ýðãýëòýä îðóóëñàí ãàäààäûí áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ

39

128.1.׺뺺ò ýðãýëòýä îðóóëñàí ãàäààäûí áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõàä óðüä íü òºëñºí èìïîðòûí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã áóöààí îëãîõã¿é.

129 ä¿ãýýð ç¿éë.Õèëèéí ÷àíàäàä áîëîâñðóóëàõ ãîðèìûí áàðààíä ãààëèéí çîðèëãîîð òýìäýãëýãýý õèéõ 129.1.Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõàä ãààëèéí áàéãóóëëàãà òóõàéí áàðààíä ãààëèéí çîðèëãîîð òýìäýãëýãýý õèéíý.

129.2.Ýíý õóóëèéí 129.1-ä çààñàí òýìäýãëýãýý õèéõäýý ìºí õóóëèéí 261.1-ä çààñàí òýìäýãëýãýýíýýñ àëü òîõèðîõûã íü ñîíãîí õýðýãëýíý.

130 äóãààð ç¿éë.Áàðààã áóöààí îðóóëàõ õóãàöàà 130.1.Õèëèéí ÷àíàäàä áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëñàí áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áóöààí îðóóëàõ õóãàöàà íü òóõàéí áàðààã óã ãîðèìä áàéðøóóëñàí ºäðººñ õîéø 1 æèëýýñ äýýøã¿é áàéíà.

130.2.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà íü ýíý õóóëèéí 130.1-ä çààñàí õóãàöààã 6 ñàð õ¿ðòýë õóãàöààãààð íýã óäàà ñóíãàæ áîëíî.

131 ä¿ãýýð ç¿éë. Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä áîëîâñðóóëàõ ãîðèì äóóñãàâàð áîëîõ 131.1.Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä áîëîâñðóóëàõ ãîðèì íü óã áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áóöààí îðóóëñíààð, ýñõ¿ë ººð ãîðèìä áàéðøóóëñíààð äóóñãàâàð áîëíî. Òàâäóãààð äýä á¿ëýã Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä áóöààí ãàðãàõ ãîðèì 132 äóãààð ç¿éë.Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä áóöààí ãàðãàõ ãîðèìûí àãóóëãà 132.1.Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä áóöààí ãàðãàõ ãîðèìûí äàãóó øààðäàãäàõ áè÷èã áàðèìòûã ¿íäýñëýí ãàäààäûíõ áîëîõ íü íîòëîãäñîí áàðààã ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäóóëàõã¿éãýýð ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ õèëèéí ÷àíàäàä áóöààí ãàðãàíà.

133 äóãààð ç¿éë.Õèëèéí ÷àíàäàä áóöààí ãàðãàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà 133.1.Õèëèéí ÷àíàäàä áóöààí ãàðãàõ ãîðèìä äàðààõü áàðààã áàéðøóóëíà: 133.1.1.ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áàéãàà áºãººä ÷ºëººò ýðãýëòýä îðñíîîñ áóñàä ãàäààäûí áàðàà; 133.1.2.ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñèéí ãîðèìä áàéðøóóëñàí ãàäààäûí áàðàà.

134 ä¿ãýýð ç¿éë.Õèëèéí ÷àíàäàä áóöààí ãàðãàõ ãîðèìûí áàðààíä ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð 40

òºëºõ, áàòàëãàà ãàðãàõ 134.1.Õèëèéí ÷àíàäàä áóöààí ãàðãàõ áàðàà ãàäààäûíõ áîëîõ íü íîòëîãäâîë òóõàéí áàðààíä ãààëèéí áàéãóóëëàãà ýêñïîðòûí ãààëèéí òàòâàð íîãäóóëàõã¿é.

134.2.Äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí îðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëñàí ãàäààäûí áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä áóöààí ãàðãàõàä óðüä íü òºëñºí èìïîðòûí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã áóöààí îëãîõã¿é.

134.3.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëñàí áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä áóöààí ãàðãàõàä õàäãàëàëò, òýýâýðëýëòèéí åðäèéí íºõöºëä ãàðàõ ýëýãäýë, õîðîãäëîîñ ººð ººð÷ëºëò îðñîí áîë óðüä íü òºëñºí èìïîðòûí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã áóöààí îëãîõã¿é.

134.4.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áîëîâñðóóëàõ ãîðèìä áàéðøóóëñàí ãàäààäûí áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä áóöààí ãàðãàõäàà áîëîâñðóóëàëò õèéñýí áîë ãàðñàí çàðäàëä íü ýêñïîðòûí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäóóëæ, òºë¿¿ëíý.

135 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìûí äàãóó øààðäàãäàõ áè÷èã áàðèìò 135.1.Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä áóöààí ãàðãàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõàä ò¿¿íèéã óðüä íü ãààëèéí õèëýýð îðóóëàõàä á¿ðä¿¿ëñýí ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ãàðãàæ ºãíº.

136 äóãààð ç¿éë.Õèëèéí ÷àíàäàä áóöààí ãàðãàõ ãîðèì äóóñãàâàð áîëîõ 136.1.Áàðààã õèëèéí ÷àíàäàä áóöààí ãàðãàõ ãîðèì íü óã áàðààã ãààëèéí õèëýýð ãàðãàñíààð, ýñõ¿ë ººð ãîðèìä áàéðøóóëñíààð äóóñãàâàð áîëíî. ÀÐÀÂÄÓÃÀÀÐ ÁYËÝà Ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñèéí ãîðèì Íýãä¿ãýýð äýä á¿ëýã Ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñèéí ãîðèìûí íèéòëýã ¿íäýñëýë 137 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñèéí ãîðèìûí çàð÷èì 137.1.Ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñèéí ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðààíä óã ãîðèìûí äàãóó øààðäàãäàõ áè÷èã áàðèìòûã ¿íäýñëýí ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéíý.

137.2.Áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýð äàìæóóëàõã¿éãýýð õèëèéí ÷àíàäààñ øóóä ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñèéí ãîðèìä áàéðøóóëàõ, òýíäýýñ ìºí ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýð äàìæóóëàõã¿éãýýð øóóä õèëèéí ÷àíàäàä ãàðãàõ òîõèîëäîëä ãààëèéí õÿëáàð÷èëñàí á¿ðä¿¿ëýëò õèéõ áºãººä ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ áàòàëãàà øààðäàõã¿é.

137.3.Ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñýä îðóóëàõ, òýíäýýñ ãàðãàõ áàðààíä ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéõäýý èéíõ¿¿ îðóóëàõ, ýñõ¿ë ãàðãàõ ºäºð õ¿÷èí òºãºëäºð ìºðäºãäºæ áàéãàà ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæ, âàëþòûí õàíø, ãààëèéí òàðèôûã áàðèìòàëíà.

41

137.4.Ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñèéí ãîðèìä áàéðøóóëàõààð õèëèéí ÷àíàäààñ îðóóëàõ ãàäààäûí áàðààíä ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäóóëàõã¿é áºãººä õàðèí ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñèéí ãîðèìä îðóóëàõ ìîíãîëûí áàðààíä ýêñïîðòûí áàðààíû áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäóóëàí õóðààí àâ÷, óëñûí òºñºâò òºâëºð¿¿ëíý.

137.5.׺뺺ò ýðãýëòýä áàéãàà ãàäààäûí áàðààã ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñèéí ãîðèìä áàéðøóóëàõàä óðüä íü òºëñºí èìïîðòûí ãààëèéí òàòâàðûã áóöààí îëãîõã¿é.

137.6.Ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñýä áàéðøóóëàõ áàðàà Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñíîîñ áóñàä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõã¿é.

137.7.Áàðààã õèëèéí ÷àíàäààñ ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñýä îðóóëàõ, òýíäýýñ õèëèéí ÷àíàäàä áóöààí ãàðãàõàä íèéãìèéí àþóëã¿é áàéäàë, ¸ñ ñóðòàõóóí, ýð¿¿ë àõóé, ýð¿¿ë ìýíä, õîðèî öýýð, õóäàëäààíû òýìäýãò, îþóíû ºì÷èéí ýðõòýé õîëáîãäóóëñíààñ áóñàä ¿íäýñëýëýýð õÿçãààðëàë òîãòîîõûã õîðèãëîíî.

138 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñýä ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõ çºâøººðºë îëãîõ 138.1.Ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñýä ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõ çºâøººðºë íü äîð äóðäñàí òºðºëòýé áàéíà: 138.1.1.ãààëèéí áàòàëãààò àãóóëàõûí ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõ; 138.1.2.ãààëèéí áàòàëãààò ¿éëäâýðèéí ãàçàð àæèëëóóëàõ; 138.1.3.ãààëèéí áàòàëãààò ¿çýñãýëýíãèéí ãàçàð àæèëëóóëàõ; 138.1.4.ãààëèéí áàòàëãààò áàðèëãûí òàëáàé àæèëëóóëàõ; 138.1.5.ãààëèéí òóñãàé á¿ñ áàéãóóëàõ; 138.1.6.òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ð àæèëëóóëàõ.

138.2.Ýíý õóóëèéí 138.1-ä çààñàí çºâøººðëèéã òóõàéí ¿éë àæèëëàãààíû îíöëîãèéã õàðãàëçàí 3 æèë õ¿ðòýë õóãàöààãààð ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà îëãîõ áºãººä óã õóãàöààã àíõ îëãîñíîîñ äîîøã¿é õóãàöààãààð ñóíãàæ áîëíî.

138.3.Ýíý õóóëèéí 138.1.6-ä çààñàí çºâøººðëèéã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãààñ áàòàëñàí æóðìûí äàãóó ñîíãîí øàëãàðóóëàëòûí ¿íäñýí äýýð îëãîíî.

138.4.Ýíý õóóëèéí 138.1-ä çààñàí çºâøººðëèéã îëãîõ, ò¿äãýëç¿¿ëýõ, õ¿÷èíã¿é áîëãîõ, çºâøººðëèéí õóãàöààã íü ñóíãàõ, çºâøººðºë ýçýìøèã÷èéí ¿éë àæèëëàãààíä õÿíàëò òàâèõòàé õîëáîãäñîí ýíý õóóëèàð çîõèöóóëààã¿é áóñàä õàðèëöààã Àæ àõóéí ¿éë àæèëëàãààíû òóñãàé çºâøººðëèéí òóõàé õóóëèàð çîõèöóóëíà.

139 ä¿ãýýð ç¿éë.Ǻâøººðºë ýçýìøèõ õ¿ñýëò ãàðãàõ 139.1.Ýíý õóóëèéí 138.1-ä çààñàí ¿éë àæèëëàãààã ýðõëýõ õ¿ñýëòýä Àæ àõóéí ¿éë àæèëëàãààíû òóñãàé çºâøººðëèéí òóõàé õóóëèéí 11.1.1-11.1.4-ò çààñíààñ ãàäíà äàðààõü áè÷èã áàðèìòûã á¿ðä¿¿ëíý: 139.1.1.òóõàéí ¿éë àæèëëàãààíààñ ¿¿ñýõ ýðñäëèéã õàíãàõ ñàíõ¿¿ãèéí ÷àäàâõòàé áîëîõûã íîòîëñîí áè÷èã áàðèìò; 42

139.1.2.¿éë àæèëëàãàà, á¿òýö, çîõèîí áàéãóóëàëòûí òóõàé ìýäýýëýë ; 139.1.3.áàðèëãà, áàéãóóëàìæ, òàëáàéí á¿ä¿¿â÷ çóðàã ; 139.1.4.õîëáîãäîõ ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãûí ä¿ãíýëò; 139.1.5.àæëûí áàéðíû ä¿ãíýëò; 139.1.6.ãààëèéí õÿíàëò òàâèõ íºõöºëèéã õàíãàñàí òóõàé ìýäýýëýë.

139.2.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà íü ýíý õóóëèéí 139.1-ä çààñàí õ¿ñýëòèéã õ¿ëýýí àâñíààñ õîéø àæëûí 21 õîíîãèéí äîòîð øèéäâýðëýõ áºãººä õ¿ñýëòèéã õ¿ëýýí àâàõ áîëîìæã¿é ãýæ ¿çñýí áîë òàòãàëçàõ ¿íäýñëýëèéã òóñãàí áè÷ãýýð õàðèó ºãºõ, õàðèí õ¿ñýëòèéã õ¿ëýýí àâñàí áîë çºâøººðºë îëãîñîí òóõàé øèéäâýð ãàðãàæ, ãýð÷èëãýý îëãîíî.

140 ä¿ãýýð ç¿éë.Ǻâøººðëèéã ò¿äãýëç¿¿ëýõ, õ¿÷èíã¿é áîëãîõ 140.1.Ýíý õóóëèéí 139.1-ä çààñàí çºâøººðºë ýçýìøèã÷ íü òóõàéí á¿ñýä òàâèãäàõ íºõöºë, øààðäëàãûã çºð÷ñºí òîõèîëäîëä ¿éë àæèëëàãààã íü 3 ñàð õ¿ðòýë õóãàöààãààð ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà ò¿äãýëç¿¿ëíý.

140.2.Ýíý õóóëèéí 139.1-ä çààñàí çºâøººðºë ýçýìøèã÷ íü ýíý õóóëèéí 140.1-ä çààñàí õóãàöààíä çºð÷ëèéã çàñààã¿é, ýñõ¿ë ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéã 2 áóþó ò¿¿íýýñ äýýø óäàà çºð÷ñºí áîë çºâøººðëèéã õ¿÷èíã¿é áîëãîíî.

140.3.Ýíý õóóëèéí 140.2-ò çààñíû äàãóó çºâøººðëèéã õ¿÷èíã¿é áîëãîñîí áîë òóõàéí áàòàëãààò á¿ñýä áàéðøèæ áóé áàðààã ººð ãîðèìä øèëæ¿¿ëýõ õóãàöààã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà òîãòîîæ õÿíàëò òàâèíà. Õî¸ðäóãààð äýä á¿ëýã Ãààëèéí áàòàëãààò àãóóëàõûí ãîðèì 141 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò àãóóëàõûí ãîðèìûí àãóóëãà 141.1.Çàõ çýýë õàéõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëýõ, ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ õóãàöàà îëãîõ çîðèëãîîð øààðäàãäàõ ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã ¿íäýñëýí áàðààã ãààëèéí áàòàëãààò àãóóëàõûí ãîðèìä áàéðøóóëíà.

142 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò àãóóëàõûí ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà 142.1.Ãààëèéí áàòàëãààò àãóóëàõûí ãîðèìä äàðààõü áàðààã áàéðøóóëíà: 142.1.1.ìîíãîëûí áàðàà; 142.1.2.õèëèéí ÷àíàäààñ èðñýí ãàäààäûí áàðàà; 142.1.3.áóñàä ãîðèìûí áàðàà.

143 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí áàòàëãààò àãóóëàõûí áàðàà òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõ 143.1.Ãààëèéí áàòàëãààò àãóóëàõûí ãîðèìä áàéðøóóëàõ ãàäààäûí áàðàà Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñíîîñ áóñàä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõã¿é.

43

143.2.Ãààëèéí áàòàëãààò àãóóëàõûí ãîðèìä áàéðøóóëàõ ìîíãîëûí áàðàà Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñíîîñ áóñàä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðíà.

144 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò àãóóëàõûí òºðºë 144.1.Ãààëèéí áàòàëãààò àãóóëàõ íü íèéòýä çîðèóëàãäñàí íýýëòòýé, íýã áóþó õýä õýäýí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà àøèãëàõàä çîðèóëàãäñàí õààëòòàé áàéæ áîëíî.

144.2.Ãààëèéí íýýëòòýé áàòàëãààò àãóóëàõàä àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà, õóâü õ¿íèé Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñíîîñ áóñàä á¿õ òºðëèéí áàðààã áàéðøóóëæ áîëíî.

144.3.Ãààëèéí õààëòòàé áàòàëãààò àãóóëàõàä õàäãàëàëòûí îíöãîé íºõöºë, òåõíèê, òîíîã òºõººðºìæ òóñãàéëàí øààðäàõ, ýñõ¿ë áóñàä áàðààíä íºëººëæ áîëîõ òîäîðõîé íýð òºðëèéí áàðààã áàéðøóóëíà.

145 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí áàòàëãààò àãóóëàõàä òàâèãäàõ øààðäëàãà 145.1.Ãààëèéí áàòàëãààò àãóóëàõûí ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõ çºâøººðºë ýçýìøèã÷ íü äàðààõü íºõöºë, øààðäëàãûã õàíãàæ àæèëëàíà: 145.1.1.àãóóëàõûí ¿éë àæèëëàãààíû áîëîí àãóóëàõàä íýâòðýõ æóðìûã òîãòîîí ìºðäºõ; 145.1.2.àãóóëàõûí ¿éë àæèëëàãààíä õÿíàëò òàâèõ ãààëèéí àëáàí òóøààëòíû àæèëëàõ íºõöºëººð õàíãàñàí áàéõ; 145.1.3.àãóóëàõàä áàðààã îðóóëàõ, ãàðãàõäàà ãààëèéí áàéãóóëëàãûí õÿíàëò äîð ã¿éöýòãýõ; 145.1.4.àãóóëàõ ýçýìøèã÷ ººðèéí ãýì áóðóóòàé ¿éë àæèëëàãààíû óëìààñ áàðààã äóòààñàí, ãýìòýýñýí, ÷àíàð áàéäëûã íü àëäàãäóóëñàí òîõèîëäîëä áóñäàä ó÷ðóóëñàí õîõèðëûã õóóëèéí äàãóó áàðàãäóóëàõ; 145.1.5.àãóóëàõ íü ãààëèéí ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýýíä õîëáîãäñîí áàéõ; 145.1.6.àãóóëàõûí áàðààíû õºäºë㺺íèé á¿ðòãýëèéã õºòëºõ, ìýäýýã òîãòîîñîí õóãàöààíä ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ãàðãàæ ºãºõ; 145.1.7.çºâøººðëèéã ò¿äãýëç¿¿ëñýí áàðààíû ÷àíàð, á¿ðýí á¿òýí áàéäëûã õàíãàõ;

õóãàöààíä

õàäãàëàãäàæ

áóé

145.1.8.àãóóëàõàä áàðààã òºðºëæ¿¿ëýí õàäãàëæ, íýð, òºðºë, òîî õýìæýý, ¿ëäýãäëèéã çààñàí øîøãî òàâüñàí áàéõ; 145.1.9.àãóóëàõ ýçýìøèã÷ íü áàðààã õàäãàëàõ õóãàöàà äóóñàõààñ 14 õîíîãèéí ºìíº ìýä¿¿ëýã÷, ýñõ¿ë õîëáîãäîõ ýòãýýäýä áè÷ãýýð ìýäýãäýæ áàéõ; 145.1.10.àãóóëàõûã áóñàä áàðèëãà áàéãóóëàìæààñ òóñãààðëàõ, õîëáîãäîõ ñòàíäàðò òåõíèêèéí íºõöºë, øààðäëàãûí äàãóó áàðààíû ÷àíàðûã àëäàãäóóëàõã¿éãýýð õàäãàëàõ çîðèóëàëòûí òîíîã òºõººðºì溺ð òîíîãëîõ, ýð¿¿ë àõóéí øààðäëàãà õàíãàñàí áàéõ.

44

146 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò àãóóëàõàä çºâøººðºãäºõ ¿éë àæèëëàãàà 146.1.Ãààëèéí áàòàëãààò àãóóëàõàä ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººð뺺ð äàðààõü ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áîëíî: 146.1.1.áàðààíû á¿ðýí á¿òýí áàéäëûã õàíãàõ; 146.1.2.áàðààíû áàãëàà, áîîäëûã çàäëàõ, òºðºëæ¿¿ëýõ, ñàâëàõ, äàõèí ñàâëàõ, òóñãàé çîðèóëàëòûí òýìäýã òàâèõ ; 146.1.3.áàðààã à÷èëòàä áýëòãýõ; 146.1.4.áàðààíû ñîðüö, äýýæ, çàãâàð àâàõ; 146.1.5.ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ çºâøººðñºí áóñàä ¿éë àæèëëàãàà.

147 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò àãóóëàõàä áàðààã áàéðøóóëàõ õóãàöàà 147.1.Áàðààã ãààëèéí áàòàëãààò àãóóëàõàä 2 æèë õ¿ðòýë õóãàöààãààð áàéðøóóëàõûã çºâøººðºõ áºãººä ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà óã õóãàöààã 1 æèë õ¿ðòýë õóãàöààãààð íýã óäàà ñóíãàæ áîëíî.

148 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò àãóóëàõûí ãîðèì äóóñãàâàð áîëîõ 148.1.Áàðààã ººð ãîðèìä áàéðøóóëñíààð, ýñõ¿ë àãóóëàõ òàòàí áóóãäñàíààð ãààëèéí áàòàëãààò àãóóëàõûí ãîðèì äóóñãàâàð áîëíî. Ãóðàâäóãààð äýä á¿ëýã Ãààëèéí áàòàëãààò ¿éëäâýðèéí ãàçðûí ãîðèì 149 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿éëäâýðèéí ãàçàð 149.1.Óëñûí ýäèéí çàñàãò òýðã¿¿ëýõ à÷ õîëáîãäîë á¿õèé òîäîðõîé ñàëáàð, òýðã¿¿ëýõ ÷èãëýëèéí ¿éëäâýðëýëèéã õºõè¿ëýí äýìæèõ, òîäîðõîé íýðèéí áàðààíû äýëõèéí çàõ çýýëä ºðñºëäºõ ÷àäâàðûã äýýøë¿¿ëýõ çîðèëãîîð ãààëèéí íóòàã äýâñãýð äýýð ãààëèéí áàòàëãààò ¿éëäâýðèéí ãàçàð àæèëëóóëíà.

150 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿éëäâýðèéí ãàçðûí ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà 150.1.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿éëäâýðèéí ãàçðûí ãîðèìä äàðààõü áàðààã áàéðøóóëíà: 150.1.1.ìîíãîëûí áàðàà; 150.1.2.õèëèéí ÷àíàäààñ èðñýí ãàäààäûí áàðàà; 150.1.3.áóñàä ãîðèìûí áàðàà.

150.2.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿éëäâýðèéí ãàçðûí ¿éëäâýðëýë ÿâóóëàõàä øààðäàãäàõ òåõíèê, òîíîã òºõººðºìæèéã ýíý õóóëèéí 150.1-ä çààñàí ãîðèìä áàéðøóóëàõûã õîðèãëîíî.

151 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿éëäâýðèéí ãàçðûí 45

áàðàà òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõ 151.1.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ ãààëèéí áàòàëãààò ¿éëäâýðèéí ãàçðûí ãîðèìä áàéðøóóëàõ ìîíãîëûí áàðàà òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðíà.

151.2.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿éëäâýðèéí ãàçðûí ãîðèìä áàéðøóóëàõ ãàäààäûí áàðàà Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñíîîñ áóñàä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõã¿é.

152 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿éëäâýðèéí ãàçàðò òàâèãäàõ øààðäëàãà 152.1.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿éëäâýðèéí ãàçðûí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõ çºâøººðºë ýçýìøèã÷ íü äàðààõü íºõöºë, øààðäëàãûã õàíãàæ àæèëëàíà: 152.1.1.òýðã¿¿íèé äýâøèëòýò òåõíèê òåõíîëîãèéí äàãóó îðóóëæ ñóóðèëóóëàõ òåõíèê, òîíîã òºõººðºìæ áîëîí ¿éëäâýðëýõ á¿òýýãäýõ¿¿í íü çàõ çýýëä ºðñºëäºõ ÷àäâàðòàé áîëîõûã íîòîëñîí òîäîðõîéëîëòûã õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãààñ àâñàí áàéõ; 152.1.2.ãààëèéí õÿíàëò, øàëãàëòûã õýâèéí ÿâóóëàõ òåõíèê õýðýãñýë áîëîí ãààëèéí àëáàí òóøààëòíûã àæèëëàõ íºõöºëººð õàíãàñàí áàéõ; 152.1.3.õàðóóë õàìãààëàëò, õÿíàëòûí êàìåð, äîõèîëëûí íàéäâàðòàé ñèñòåì áîëîí ãýðýëò¿¿ëýãòýé, ãàëûí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàñàí áàéõ; 152.1.4.¿éëäâýðèéí áàðèëãûã áóñàä áàðèëãà òóñãààðëàñàí õàøààòàé, òàíèõ òýìäýã, àíõààðóóëãà òàâüñàí áàéõ; 152.1.5.¿éëäâýðò õÿíàëò äîð ã¿éöýòãýæ áàéõ;

áàéãóóëàìæààñ

áàðààã îðóóëàõ, ãàðãàõäàà ãààëèéí áàéãóóëëàãûí

152.1.6.ãààëèéí áàòàëãààò ¿éëäâýðèéí ãàçàð ýçýìøèã÷ íü ººðèéí ãýì áóðóóòàé ¿éë àæèëëàãààíû óëìààñ áàðààã äóòààñàí, ãýìòýýñýí, ÷àíàð áàéäëûã íü àëäàãäóóëñàí òîõèîëäîëä áóñäàä ó÷ðóóëñàí õîõèðëûã õóóëèéí äàãóó áàðàãäóóëàõ.

153 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿éëäâýðèéí ãàçàðò ÿâóóëàõ ¿éë àæèëëàãàà 153.1.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿éëäâýðèéí ãàçàðò äàðààõü ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëíà: 153.1.1.á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýõ; 153.1.2.ìàòåðèàë, ò¿¿õèé ýäèéã áîëîâñðóóëàõ; 153.1.3.çàñâàð, ¿éë÷èëãýý õèéõ; 153.1.4.áàðààíû äýýæ, ñîðüö, çàãâàð àâàõ; 153.1.5.ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ çºâøººðñºí áóñàä ¿éë àæèëëàãàà.

154 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿éëäâýðèéí ãàçàðò áàðàà áàéðøóóëàõ õóãàöàà

46

154.1.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿éëäâýðèéí ãàçàðò áàðààã 2 æèë õ¿ðòýë õóãàöààãààð áàéðøóóëàõûã çºâøººðºõ áºãººä ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà óã õóãàöààã 1 æèë õ¿ðòýë õóãàöààãààð íýã óäàà ñóíãàæ áîëíî.

155 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿éëäâýðèéí ãàçðûí ãîðèì äóóñãàâàð áîëîõ 155.1.Áàðààã ººð ãîðèìä áàéðøóóëñíààð, ýñõ¿ë ãààëèéí áàòàëãààò ¿éëäâýðèéí ãàçàð òàòàí áóóãäñàíààð ãààëèéí áàòàëãààò ¿éëäâýðèéí ãàçðûí ãîðèì äóóñãàâàð áîëíî. ĺðºâä¿ãýýð äýä á¿ëýã Ãààëèéí áàòàëãààò ¿çýñãýëýíãèéí ãàçðûí ãîðèì 156 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿çýñãýëýíãèéí ãàçàð 156.1.Òýðã¿¿íèé òåõíèê òåõíîëîãè ñóäëàõ, çàõèàëàõ íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëýõ çîðèëãîîð ãààëèéí íóòàã äýâñãýð äýýð ãààëèéí áàòàëãààò ¿çýñãýëýíãèéí ãàçàð áàéãóóëíà.

157 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿çýñãýëýíãèéí ãàçðûí ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà 157.1.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿çýñãýëýíãèéí ãàçðûí ãîðèìä äàðààõü áàðààã áàéðøóóëíà: 157.1.1.÷ºëººò ýðãýëòýä áàéãàà ìîíãîëûí áàðàà; 157.1.2.õèëèéí ÷àíàäààñ èðñýí ãàäààäûí áàðàà; 157.1.3.áóñàä ãîðèìûí áàðàà.

158 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿çýñãýëýíãèéí ãàçðûí áàðàà òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõ 158.1.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ ãààëèéí áàòàëãààò ¿çýñãýëýíãèéí ãàçàðò áàéðøóóëàõ ìîíãîëûí áàðàà òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðíà.

158.2.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿çýñãýëýíãèéí ãàçðûí ãîðèìä áàéðøóóëàõ ãàäààäûí áàðàà Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñíîîñ áóñàä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõã¿é.

159 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãààëèéí áàòàëãààò ¿çýñãýëýíãèéí ãàçàðò òàâèãäàõ øààðäëàãà 159.1.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿çýñãýëýíãèéí ãàçàðò äàðààõü íºõöºë, øààðäëàãûã õàíãàæ àæèëëàíà: 159.1.1.çºâõºí ¿çýñãýëýíãèéí çîðèóëàëòûí áàðàà îðóóëàõ; 159.1.2. õàðóóë õàìãààëàëò, õÿíàëòûí êàìåð, äîõèîëëûí íàéäâàðòàé ñèñòåì áîëîí ãýðýëò¿¿ëýãòýé, ãàëûí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàñàí áàéõ; 159.1.3.¿çýñãýëýíãèéí òàëáàé áóñàä áàðèëãà òóñãààðëàñàí õàøààòàé, òàíèõ òýìäýã, àíõààðóóëãà òàâüñàí áàéõ; 47

áàéãóóëàìæààñ

159.1.4.ãààëèéí õÿíàëò, øàëãàëòûã õýâèéí ÿâóóëàõ òåõíèê õýðýãñýë áîëîí ãààëèéí àëáàí òóøààëòíûã àæèëëàõ íºõöºëººð õàíãàñàí áàéõ.

160 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿çýñãýëýíãèéí ãàçàðò ÿâóóëàõ ¿éë àæèëëàãàà 160.1.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿çýñãýëýíãèéí ãàçàðò äàðààõü ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëíà: 160.1.1.¿çýñãýëýí ãàðãàõ; 160.1.2.òóðøèëò õèéõ; 160.1.3.¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýõ; 160.1.4.áàðààíû äýýæ, ñîðüö, çàãâàð àâàõ.

161 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãààëèéí áàòàëãààò ¿çýñãýëýíãèéí ãàçàð áàðàà áàéðøóóëàõ õóãàöàà 161.1.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿çýñãýëýíãèéí ãàçàðò áàðààã 2 æèë õ¿ðòýë õóãàöààãààð áàéðøóóëàõûã çºâøººðºõ áºãººä ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà ýíý õóãàöààã 1 æèë õ¿ðòýë õóãàöààãààð íýã óäàà ñóíãàæ áîëíî.

162 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò ¿çýñãýëýíãèéí ãàçðûí ãîðèì äóóñãàâàð áîëîõ 162.1.Áàðààã ººð ãîðèìä áàéðøóóëñíààð, ýñõ¿ë ãààëèéí áàòàëãààò ¿çýñãýëýíãèéí ãàçàð òàòàí áóóãäñàíààð ãààëèéí áàòàëãààò ¿çýñãýëýíãèéí ãàçðûí ãîðèì äóóñãàâàð áîëíî. Òàâäóãààð äýä á¿ëýã Ãààëèéí áàòàëãààò áàðèëãûí òàëáàéí ãîðèì 163 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò áàðèëãûí òàëáàé 163.1.Ìîíãîë Óëñûí ýäèéí çàñàãò ñòðàòåãèéí ÷óõàë à÷ õîëáîãäîë á¿õèé áàðèëãà áàéãóóëàìæèéã ãàäààäûí áàðèëãûí ìàòåðèàëûã àøèãëàí áàðèõ àæëûã õºõè¿ëýí äýìæèõ çîðèëãîîð ãààëèéí íóòàã äýâñãýð äýýð ãààëèéí áàòàëãààò áàðèëãûí òàëáàé áàéãóóëíà.

164 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò áàðèëãûí òàëáàéä áàéðøóóëàõ áàðàà 164.1.Ãààëèéí áàéðøóóëíà:

áàòàëãààò

áàðèëãûí

òàëáàéí

ãîðèìä

äàðààõü

áàðààã

164.1.1.õèëèéí ÷àíàäààñ èðñýí ãàäààäûí áàðèëãûí ìàòåðèàë; 164.1.2.áóñàä ãîðèìä áàéãàà ãàäààäûí áàðèëãûí ìàòåðèàë.

164.2.Òóõàéí áàðèëãûã áàðèõàä àøèãëàãäàõ òåõíèê, òîíîã òºõººðºìæ, ìàøèí ìåõàíèçì, áàãàæ õýðýãñëèéã ýíý õóóëèéí 163.1-ä çààñàí ãîðèìä áàéðøóóëàõûã õîðèãëîíî.

165 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí áàòàëãààò áàðèëãûí òàëáàéí áàðàà òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõ 48

165.1.Ãààëèéí áàòàëãààò áàðèëãûí òàëáàéí ãîðèìä áàéðøóóëàõ ãàäààäûí áàðèëãûí ìàòåðèàë Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñíîîñ áóñàä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõã¿é.

165.2.Ãààëèéí áàòàëãààò áàðèëãûí òàëáàéí ãîðèìä áàéðøóóëàõ ìîíãîëûí áàðàà Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñíîîñ áóñàä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðíà.

166 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò áàðèëãûí òàëáàéä òàâèãäàõ øààðäëàãà 166.1.Ãààëèéí áàòàëãààò áàðèëãûí òàëáàéä äàðààõü íºõöºë, øààðäëàãûã õàíãàæ àæèëëàíà: 166.1.1.õàðóóë õàìãààëàëò, äîõèîëëûí íàéäâàðòàé ñèñòåì áîëîí ãýðýëò¿¿ëýãòýé, ãàëûí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàñàí áàéõ; 166.1.2.áàðèëãûí òàëáàéã áóñàä áàðèëãà òóñãààðëàñàí õàøààòàé, òàíèõ òýìäýã, àíõààðóóëãà òàâüñàí áàéõ;

áàéãóóëàìæààñ

166.1.3.ãààëèéí õÿíàëò, øàëãàëòûã õýâèéí ÿâóóëàõ òåõíèê õýðýãñýë áîëîí ãààëèéí àëáàí òóøààëòíûã àæèëëàõ íºõöºëººð õàíãàñàí áàéõ; 166.1.4.áàðèëãà óãñðàëòûí àæëûí ÿâö äóíä, ¿å øàòàíä ãààëèéí õÿíàëò òàâèõ áîëîëöîîãîîð õàíãàñàí áàéõ; 166.1.5.áàðèëãà áàéãóóëàìæèéã áàéãóóëàõ ò¿¿í÷ëýí ãàçàð îëãîñîí òóõàé õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãûí øèéäâýð, òàòâàðûí ºðã¿é áîëîõûã òîäîðõîéëñîí òàòâàðûí áàéãóóëëàãûí òîäîðõîéëîëò çýðãèéã ãàðãóóëñàí áàéõ; 166.1.6.áàðèëãûí òàëáàéä îðóóëñàí áàðàà, áàðèëãûí àæëûí ã¿éöýòãýë, îðñîí áàðààíû îðö, íîðìûí ìýäýýã òîãòîîñîí õóãàöààíä ãàðãàæ ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ºãºõ.

167 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò áàðèëãûí òàëáàéä ÿâóóëàõ ¿éë àæèëëàãàà 167.1.Ãààëèéí áàòàëãààò áàðèëãûí òàëáàéä äàðààõü ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëíà: 167.1.1.áàðèëãûí ìàòåðèàëûí á¿ðýí á¿òýí áàéäëûã øàëãàõ; 167.1.2.áàðèëãûí ìàòåðèàë áîëîâñðóóëàõ; 167.1.3.áàðèëãà óãñðàëòûí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõ; 167.1.4.ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ çºâøººðñºí áóñàä ¿éë àæèëëàãàà.

167.2.Ãààëèéí áàòàëãààò áàðèëãûí òàëáàéä áàðààã òóõàéí áàðèëãà á¿ðýí àøèãëàëòàä îðóóëàõ õ¿ðòýëõ õóãàöààíä áàéðøóóëíà.

167.3.Òóõàéí áàðèëãà óãñðàëòûí àæèë äóóññàíû äàðàà àøèãëàãäààã¿é ¿ëäñýí áàðààã ãààëèéí áóñàä ãîðèìä áàéðøóóëíà.

168 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàòàëãààò áàðèëãûí òàëáàéí ãîðèì äóóñãàâàð áîëîõ 49

168.1.Áàðààã ººð ãîðèìä áàéðøóóëñíààð, ýñõ¿ë òóõàéí áàðèëãûã àøèãëàëòàä îðóóëñíààð ãààëèéí áàòàëãààò áàðèëãûí òàëáàéí ãîðèì äóóñãàâàð áîëíî. Çóðãàäóãààð äýä á¿ëýã Òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ðèéí ãîðèì 169 ä¿ãýýð ç¿éë.Òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ðèéí ãîðèìûí àãóóëãà 169.1.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò õýðýãëýõ çîðèóëàëòã¿é ãàäààäûí áàðààã ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðã¿éãýýð îðóóëæ, ãààëèéí õÿíàëò äîð áîðëóóëàõ òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ðèéã ãààëèéí íóòàã äýâñãýð äýýð áàéãóóëæ áîëíî.

169.2.Ìîíãîë Óëñàä ñóóãàà äèïëîìàò òºëººëºã÷èéí ãàçðûí áîëîí îëîí óëñûí áàéãóóëëàãûí äèïëîìàò ýðõ ÿìáà, äàðõàí ýðõ ýäëýõ àëáàí òóøààëòàí, ò¿¿í÷ëýí Ìîíãîë Óëñûí ãààëèéí õèëýýð íýâòðýõ çîð÷èã÷èä ¿éë÷ëýõ çîðèóëàëò á¿õèé òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ðèéã óëñûí õèëèéí áîîìò áîëîí îëîí óëñûí íèñýõ áóóäàë, ãààëèéí íóòàã äýâñãýðèéí ã¿íä áàéãóóëæ áîëíî.

170 äóãààð ç¿éë.Òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ðèéí ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà 170.1.Òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ðèéí ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýí ÿâóóëæ áàéãàà àæ àõóéí íýãæ äîð äóðäñàíààñ áóñàä áàðààã òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ðèéí ãîðèìä áàéðøóóëíà: 170.1.1.Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñîí áàðàà; 170.1.2.õóâèéí õýðýãëýýíèé áóñ ¿éëäâýðëýë, òåõíèêèéí çîðèóëàëòòàé áàðàà, áàðèëãûí ìàòåðèàë; 170.1.3.õ¿íäèéí æèí íü 20 êã-ààñ äýýø, ýñõ¿ë óðò, ºíäºð, ºðãºíèé íèéëáýð õýìæýý 200 ñì-ýýñ èõ; 170.1.4.çîð÷èã÷èéí õóâèéí õýðýãëýýíä çîðèóëàí òàòâàðã¿é íýâòð¿¿ëýõ õýìæýýíýýñ èë¿¿ õýìæýýãýýð, ýñõ¿ë æèæèãëýí õóäàëäààëàõààñ áóñàä çîðèóëàëòààð ñàâëàãäñàí ñîãòóóðóóëàõ óíäàà, òàìõè ñèãàð; 170.1.5.ýì, ýìèéí á¿òýýãäýõ¿¿í; 170.1.6.áóñàä àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà èìïîðòîîð îðóóëñàí, ýñõ¿ë ãàäààäàä çàõèàëãààð õèéëãýñýí áàðàà.

170.2.Ìîíãîë Óëñàä ¿éëäâýðëýñýí áàðààã òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ðèéí ãîðèìä áàéðøóóëæ áîëíî.

171 ä¿ãýýð ç¿éë.Òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ðò òàâèãäàõ øààðäëàãà 171.1.Òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ð äàðààõü íºõöºë, øààðäëàãûã õàíãàæ àæèëëàíà: 171.1.1.îëîí óëñûí æèøèãò íèéöñýí õóäàëäààíû òàíõèì, àãóóëàõ, òóñëàõ áàéãóóëàìæòàé áàéõ;

50

171.1.2.òîíîã òºõººðºìæ, òàâèëãà, ãýðýëò¿¿ëýã, äîõèîëîë, êàìåðèéí õÿíàëòûí ñèñòåì íü áóñàä îðíóóäûí òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ðèéí ò¿âøèíä õèéãäñýí áàéõ; 171.1.3.õèëèéí áîîìòîä áàéãóóëàãäñàí òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ðèéí õóäàëäààíû òàíõèì íü äýëã¿¿ðýýñ õóäàëäàæ àâñàí áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò íýâòð¿¿ëýõ, áóñäàä äàìæóóëàõ áîëîìæèéã õààñàí áàéäëààð çîõèîí áàéãóóëàãäñàí áàéõ; 171.1.4.òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ðèéí ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõ òóñãàé çºâøººðºë ýçýìøèã÷ õèëèéí ÷àíàä äàõü áàðàà íèéë¿¿ëýã÷òýé ãýðýý áàéãóóëñàí áàéõ; 171.1.5.áàðààã ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð ¿ë øèíãýñýí, îëîí óëñûí æèøèãò íèéöñýí ¿íýýð áîðëóóëàõ; 171.1.6.õèëèéí áîîìòîä àæèëëàæ áàéãàà òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ð íü çîð÷èã÷èéí ãàäààäàä çîð÷èõ òèéç, ãàäààä ïàñïîðò, çîð÷èã÷èéí ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéã ¿íäýñëýí ¿éë÷ëýõ; 171.1.7.òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ð àæèëëóóëàõ çºâøººðºë îëãîñíîîñ õîéø 3 ñàðûí äîòîð ¿éë àæèëëàãààãàà ýõë¿¿ëýõ ; 171.1.8.õóäàëäààíä õàíãàñàí áàéõ.

òàâèãäàõ

íºõöºë,

øààðäëàãà,

ñòàíäàðòûã

172 äóãààð ç¿éë.Òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ðèéí áàðàà òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõ 172.1.Òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ðèéí ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñíîîñ áóñàä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõã¿é.

172.2.Òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ðèéí ãîðèìä áàéðøóóëàõ ìîíãîëûí áàðàà Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñíîîñ áóñàä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðíà.

173 äóãààð ç¿éë.Òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ðèéí ãîðèì äóóñãàâàð áîëîõ 173.1.Áàðààã áîðëóóëñíààð, ýñõ¿ë ººð ãîðèìä áàéðøóóëñíààð, ò¿¿í÷ëýí òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ð òàòàí áóóãäñàíààð òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ðèéí ãîðèì äóóñãàâàð áîëíî. Äîëäóãààð äýä á¿ëýã Ãààëèéí òóñãàé á¿ñèéí ãîðèì 174 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí òóñãàé á¿ñ 174.1.Òîäîðõîé íýã ñàëáàðûí õºãæëèéã äýìæèõ, äýâøèëòýò òåõíèê òåõíîëîãè íýâòð¿¿ëýõ, õºðºí㺠îðóóëàëòûí òààòàé îð÷èíã á¿ðä¿¿ëýõ çîðèëãîîð ãààëèéí íóòàã äýâñãýð äýýð ãààëèéí òóñãàé á¿ñ áàéãóóëæ áîëíî.

175 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí òóñãàé á¿ñèéí ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà 175.1. Ãààëèéí òóñãàé á¿ñèéí ãîðèìä äàðààõü áàðààã áàéðøóóëíà: 51

175.1.1.ìîíãîëûí áàðàà; 175.1.2.õèëèéí ÷àíàäààñ èðñýí ãàäààäûí áàðàà; 175.1.3.áóñàä ãîðèìä áàéãàà áàðàà.

176 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí òóñãàé á¿ñèéí ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõ 176.1.Ãààëèéí òóñãàé á¿ñèéí ãîðèìä áàéðøóóëàõ ãàäààäûí áàðàà Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñíîîñ áóñàä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõã¿é.

176.2.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ ãààëèéí òóñãàé á¿ñèéí ãîðèìä áàéðøóóëàõ ìîíãîëûí áàðàà Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñíîîñ áóñàä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðíà.

177 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí òóñãàé á¿ñýä òàâèãäàõ øààðäëàãà 177.1.Ãààëèéí òóñãàé á¿ñ äàðààõü íºõöºë, øààðäëàãà õàíãàñàí áàéíà: 177.1.1.òîäîðõîé íýã ñàëáàðûí õºãæëèéã äýìæèõ, äýâøèëòýò òåõíèê òåõíîëîãè íýâòð¿¿ëýõ, õºðºí㺠îðóóëàëòûí òààòàé îð÷èíã á¿ðä¿¿ëýõ çîðèëãîîð ýíý õóóëèéí 178.1-ä çààñàí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõûã íîòîëñîí áè÷èã áàðèìò, õîëáîãäîõ ìàòåðèàë á¿ðä¿¿ëñýí, øààðäëàãàòàé áîë ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãààñ çºâøººðºë àâñàí áàéõ; 177.1.2.ãààëèéí òóñãàé á¿ñèéí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõ çºâøººðºë ýçýìøèã÷ íü ãààëèéí áàéãóóëëàãûí ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýýíä õîëáîãäñîí áàéõ; 177.1.3.¿éë àæèëëàãààòàé íü õîëáîîòîé àñóóäëààð õÿíàëò òàâèõ òàëààð ãààëèéí áàéãóóëëàãàòàé ãýðýý áàéãóóëàõ, øààðäàãäàõ ìýäýý, òàéëàíã òóõàé á¿ð ãàðãàæ ºãºõ; 177.1.4.ãààëèéí òóñãàé á¿ñýä îðóóëæ áàéãàà áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã õÿíàí á¿ðòãýæ, áàðààã áîëîâñðóóëàõ, ¿éëäâýðëýõ, óãñðàõ, ¿çýñãýëýíä òàâèõ ¿éë àæèëëàãààã çîõèîí áàéãóóëàõ, õÿíàëò òàâèõ, ãààëèéí õÿíàëò, øàëãàëò ÿâóóëàõ, ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéã àæèëëàõ íºõöºëººð õàíãàñàí áàéõ; 177.1.5.ãààëèéí òóñãàé á¿ñèéí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõ çºâøººðºë ýçýìøèã÷ íü óã á¿ñýä áàéãàà ýä õºðºíãèéí òîî øèðõýã òîîöîî, á¿ðýí á¿òýí áàéäëûã õàðèóöàõ áºãººä á¿ñýä îðóóëñàí áàðààíû á¿ðòãýëèéã çîõèõ ìàÿãòûí äàãóó õºòëºõ, áàðààíû õºäºë㺺íèé ìýäýýã õàðüÿàëàãäàõ ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ñàð òóòàì ãàðãàæ ºãºõ; 177.1.6.ãààëèéí òóñãàé á¿ñèéã áóñàä áàðèëãà òóñãààðëàñàí õàøààòàé, òàíèõ òýìäýã, àíõààðóóëãà òàâüñàí áàéõ;

áàéãóóëàìæààñ

177.1.7.õàðóóë õàìãààëàëò, äîõèîëëûí íàéäâàðòàé ñèñòåì áîëîí ãýðýëò¿¿ëýãòýé, ãàëûí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàñàí áàéõ.

177.2.Ãààëèéí òóñãàé á¿ñýä îðóóëñàí áàðààíû õàäãàëàõ õóãàöààã îíöãîé òîõèîëäëîîñ áóñàä ¿åä õÿçãààðëàõã¿é.

178 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí òóñãàé á¿ñýä ÿâóóëàõ ¿éë àæèëëàãàà 52

178.1.Ãààëèéí òóñãàé á¿ñýä äàðààõü ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëíà: 178.1.1.¿éëäâýðëýë ÿâóóëàõ; 178.1.2.áîëîâñðóóëàëò õèéõ; 178.1.3.¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýõ.

179 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí òóñãàé á¿ñèéí ãîðèì äóóñãàâàð áîëîõ 179.1.Áàðààã ººð ãîðèìä áàéðøóóëñíààð, ýñõ¿ë ãààëèéí òóñãàé á¿ñ òàòàí áóóãäñàíààð ãààëèéí òóñãàé á¿ñèéí ãîðèì äóóñãàâàð áîëíî. ÀÐÂÀÍÍÝÃÄYÃÝÝÐ ÁYËÝà Áàðààã äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ, øèëæ¿¿ëýí à÷èõ, õ¿ëýýí àâàõààñ òàòãàëçàõ, óñòãàõ ãîðèì Íýãä¿ãýýð äýä á¿ëýã Áàðààã óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèì 180 äóãààð ç¿éë. Áàðààã óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìûí àãóóëãà 180.1.Áàðààã óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìûí äàãóó ãàäààäûí áàðààíä ººð÷ëºëò îðóóëàõã¿éãýýð òîãòîîñîí õóãàöààíä, ãààëèéí çàìààð õèëèéí ãààëèéí íýã áàéãóóëëàãààñ õèëèéí ãààëèéí íºãºº áàéãóóëëàãàä øèëæ¿¿ëíý.

180.2.Óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ áàðààíû õ¿ëýýí àâàã÷ áîëîí èëãýýã÷ íü õèëèéí ÷àíàäàä îðøèí ñóóõ áóþó áàéðëàíà.

180.3.Óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ áàðààíä õàäãàëàëò, òýýâýðëýëòèéí åðäèéí íºõöºëä ãàðàõ ýëýãäýë, õîðîãäëîîñ áóñàä ººð÷ëºëò îðóóëæ áîëîõã¿é.

181 ä¿ãýýð ç¿éë.Óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðààíä òàâèãäàõ øààðäëàãà 181.1.Óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà íü õèëèéí ÷àíàäààñ Ìîíãîë Óëñûí ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýð äàìæèí õèëèéí ÷àíàäàä ãàðàõ áàðàà áàéíà.

181.2.Óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà äàðààõü øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéíà: 181.2.1.ãààëèéí

áàéãóóëëàãà

òóõàéí

áàðààíä

õÿíàëò

òàâèõ

áîëîìæòîé; 181.2.2.ãààëèéí áàéãóóëëàãà ãààëèéí çîðèëãîîð òýìäýãëýãýý õèéõ áîëîìæòîé; 181.2.3.áàðààã óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõýä àøèãëàõ òýýâðèéí õýðýãñýëä ãààëèéí çîðèëãîîð òýìäýãëýãýý õèéõ áîëîìæòîé áàéõ.

53

182 äóãààð ç¿éë.Óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìûí áàðààíä ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ, áàòàëãàà ãàðãàõ 182.1.Óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðààíä ãààëèéí áàéãóóëëàãà ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäóóëàõã¿é.

182.2.Óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ áàðàà ýíý õóóëèéí 181.2-ò çààñàí øààðäëàãûã õàíãààã¿é áîë ãààëèéí áàéãóóëëàãà Ãààëèéí òàðèô, ãààëèéí òàòâàðûí òóõàé õóóëüä çààñíààð áàòàëãàà ãàðãóóëæ áîëíî.

183 äóãààð ç¿éë.Óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìûí áàðàà òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõ 183.1.Óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðààíä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëò õàìààðàõã¿é.

184 ä¿ãýýð ç¿éë.Áàðààíä ãààëèéí çîðèëãîîð òýìäýãëýãýý õèéõ 184.1.Áàðààã óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìä áàéðøóóëàõàä ãààëèéí çîðèëãîîð òýìäýãëýãýý õèéíý.

184.2.Ýíý õóóëèéí 184.1-ä çààñàí òýìäýãëýãýý õèéõäýý ìºí õóóëèéí 261.1-ä çààñàí òýìäýãëýãýýíýýñ àëü òîõèðîõûã íü ñîíãîí õýðýãëýíý.

185 äóãààð ç¿éë.Óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ áàðààã ãààëèéí çàìààð òýýâýðëýõ 185.1.Óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ áàðààã îëîí óëñûí òýýâðèéí ìàðøðóòààð, õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãààñ òîãòîîñîí çàìààð òýýâýðëýíý.

185.2.Óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ áàðààã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãààñ èòãýìæëýë àâñàí òýýâýðëýã÷ òýýâýðëýíý.

186 äóãààð ç¿éë.Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã á¿ðòãýõ 186.1.Óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìä áàéðøóóëñàí áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã õèëèéí ãààëèéí áàéãóóëëàãà á¿ðòãýíý.

187 äóãààð ç¿éë.Óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèì äóóñãàâàð áîëîõ 187.1.Áàðààã óëñûí õèëýýð ãàðãàñíààð, ýñõ¿ë ººð ãîðèìä áàéðøóóëñíààð óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèì äóóñãàâàð áîëíî. Õî¸ðäóãààð äýä á¿ëýã Áàðààã äîòîîäîä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ 188 äóãààð ç¿éë.Áàðààã äîòîîäîä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìûí àãóóëãà

54

188.1.Äîòîîäîä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìûí äàãóó áàðààã ººð÷ëºëò îðóóëàõã¿éãýýð, òîãòîîñîí õóãàöààíä Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò ãààëèéí õÿíàëò äîð äàðààõü ãààëèéí áàéãóóëëàãûí õîîðîíä òýýâýðëýíý: 188.1.1.õèëèéí ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ ã¿íèé ãààëèéí áàéãóóëëàãà õîîðîíä; 188.1.2.ã¿íèé ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ õèëèéí ãààëèéí áàéãóóëëàãà õîîðîíä; 188.1.3.ã¿íèé áàéãóóëëàãà õîîðîíä;

ãààëèéí

íýã

áàéãóóëëàãààñ

ã¿íèé

ãààëèéí

íºãºº

188.1.4.õèëèéí ãààëèéí íýã áàéãóóëëàãààñ õèëèéí ãààëèéí íºãºº áàéãóóëëàãà õîîðîíä.

188.2.Ìîíãîë Óëñûí õèëýýñ õèëèéí ãààëèéí áàéãóóëëàãà õîîðîíä, ýñõ¿ë õèëèéí ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ Ìîíãîë Óëñûí õèë õ¿ðòýë áàðààã äîòîîäîä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìûí äàãóó òýýâýðëýíý.

189 ä¿ãýýð ç¿éë.Äîòîîäîä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðààíä òàâèãäàõ øààðäëàãà 189.1.Äîòîîäîä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà äàðààõü øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéíà: 189.1.1.ãààëèéí

áàéãóóëëàãà

òóõàéí

áàðààíä

õÿíàëò

òàâèõ

áîëîìæòîé; 189.1.2.ãààëèéí áàéãóóëëàãà ãààëèéí çîðèëãîîð òýìäýãëýãýý õèéõ áîëîìæòîé; 189.1.3.áàðààã äîòîîäîä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõýä àøèãëàõ òýýâðèéí õýðýãñýëä ãààëèéí çîðèëãîîð òýìäýãëýãýý õèéõ áîëîìæòîé áàéõ.

190 ä¿ãýýð ç¿éë.Äîòîîäîä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðààíû ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ, áàòàëãàà ãàðãàõ 190.1.Äîòîîäîä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðààíä ãààëèéí áàéãóóëëàãà ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäóóëæ, õóðààí àâ÷ óëñûí òºñºâò òºâëºð¿¿ëíý.

190.2.Äîòîîäîä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðààíä ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ áàòàëãààã Ãààëèéí òàðèô, ãààëèéí òàòâàðûí õóóëüä çààñíû äàãóó ãàðãóóëæ áîëíî.

191 ä¿ãýýð ç¿éë.Äîòîîäîä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõ 191.1.Äîòîîäîä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñíîîñ áóñàä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõã¿é.

55

192 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìûí äàãóó øààðäàãäàõ áè÷èã áàðèìò 192.1.Õèëèéí ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ ã¿íèé ãààëèéí áàéãóóëëàãàä õ¿ðãýõ áàðààã äîòîîäîä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìä áàéðøóóëàõàä à÷ààíû ìàíèôåñòûã ¿íäýñëýíý.

192.2.ÿíèé ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ õèëèéí ãààëèéí áàéãóóëëàãàä õ¿ðãýõ áàðààã äîòîîäîä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìä áàéðøóóëàõàä ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéã ¿íäýñëýíý.

193 äóãààð ç¿éë.Äîòîîäîä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðààíä ãààëèéí çîðèëãîîð òýìäýãëýãýý õèéõ 193.1.Áàðààã äîòîîäîä äàìæóóëàí ãààëèéí çîðèëãîîð òýìäýãëýãýý õèéíý.

ºíãºð¿¿ëýõ

ãîðèìä

áàéðøóóëàõàä

193.2.Ýíý õóóëèéí 193.1-ä çààñàí òýìäýãëýãýý õèéõäýý ìºí õóóëèéí 261.1-ä çààñàí òýìäýãëýãýýíýýñ àëü òîõèðîõûã íü ñîíãîí õýðýãëýíý.

194 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí çàìààð äîòîîäîä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ áàðààã òýýâýðëýõ 194.1.Äîòîîäîä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ áàðààã ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ òîãòîîñîí çàìààð òýýâýðëýíý.

194.2.Äîòîîäîä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðààã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãààñ èòãýìæëýë àâñàí òýýâýðëýã÷ òýýâýðëýíý.

195 äóãààð ç¿éë.Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã á¿ðòãýõ 195.1.Äîòîîäîä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèìä òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãà á¿ðòãýíý.

áàéðøóóëñàí

áàðàà,

196 äóãààð ç¿éë.Áàðààã äîòîîäîä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèì äóóñãàâàð áîëîõ 196.1.Áàðààã Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð ãàðãàñíààð, ýñõ¿ë ººð áàéðøóóëñíààð äîòîîäîä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ ãîðèì äóóñãàâàð áîëíî.

ãîðèìä

Ãóðàâäóãààð äýä á¿ëýã Áàðàà øèëæ¿¿ëýí à÷èõ ãîðèì 197 äóãààð ç¿éë.Øèëæ¿¿ëýí à÷èõ ãîðèìûí àãóóëãà 197.1.Øèëæ¿¿ëýí à÷èõ ãîðèìûí äàãóó õîëáîãäîõ áè÷èã áàðèìòûã ¿íäýñëýí áàðààíä ººð÷ëºëò îðóóëàõã¿éãýýð õèëèéí ãààëèéí íýã áàéãóóëëàãûí õÿíàëòûí á¿ñýä óëñûí õèëýýð îðñîí òýýâðèéí õýðýãñëýýñ ãàðàõ òýýâðèéí õýðýãñýëä óã áàðààã øèëæ¿¿ëýí áàéðøóóëíà.

198 äóãààð ç¿éë.Øèëæ¿¿ëýí à÷èõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà

56

198.1.Øèëæ¿¿ëýí à÷èõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà íü õèëèéí ÷àíàäààñ èðñýí ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýð äàìæóóëàëã¿éãýýð õèëèéí ÷àíàäàä ãàðàõ ãàäààäûí áàðàà áàéíà.

199 ä¿ãýýð ç¿éë.Øèëæ¿¿ëýí à÷èõ áàðààíû òàòâàð 199.1.Øèëæ¿¿ëýí à÷èõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðààíä ãààëèéí áàéãóóëëàãà ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäóóëàõã¿é.

200 äóãààð ç¿éë.Øèëæ¿¿ëýí à÷èõ ãîðèìûí áàðàà òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõ 200.1.Øèëæ¿¿ëýí à÷èõ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõã¿é.

ãîðèìä

áàéðøóóëàõ

áàðàà

òàðèôûí

áóñ

201 ä¿ãýýð ç¿éë.Øèëæ¿¿ëýí à÷èõ ãîðèì äóóñãàâàð áîëîõ 201.1.Áàðààã óëñûí õèëýýð ãàðãàñíààð, ýñõ¿ë ººð ãîðèìä áàéðøóóëñíààð øèëæ¿¿ëýí à÷èõ ãîðèì äóóñãàâàð áîëíî. ĺðºâä¿ãýýð äýä á¿ëýã Áàðààã õ¿ëýýí àâàõààñ òàòãàëçàõ ãîðèì 202 äóãààð ç¿éë.Áàðààã õ¿ëýýí àâàõààñ òàòãàëçàõ ãîðèìûí àãóóëãà 202.1.Õ¿ëýýí àâàã÷ íü ãààëèéí õÿíàëòàä áàéãàà áàðààã õ¿ëýýí àâàõààñ òàòãàëçâàë óã áàðààã õ¿ëýýí àâàõààñ òàòãàëçàõ ãîðèìä áàéðøóóëíà.

202.2.Áàðààã ýíý õóóëèéí 202.1-ä çààñàí ãîðèìä áàéðøóóëñàí òîõèîëäîëä ò¿¿íèé òýýâýðëýëò, çóó÷ëàë, õàäãàëàëòòàé õîëáîãäîí ãàðàõ çàðäëûã ìýä¿¿ëýã÷ õàðèóöíà.

203 äóãààð ç¿éë.Õ¿ëýýí àâàõààñ òàòãàëçàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà 203.1.Õ¿ëýýí àâàõààñ òàòãàëçàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà íü ò¿¿íèéã áîðëóóëñíû äàðàà çàðäëàà íºõºõ áîëîìæòîé áàéíà.

203.2.Ýíý õóóëèéí 203.1-ä çààñàí íºõöºë õàíãààã¿é áàðààã áàðàà óñòãàõ ãîðèìä áàéðøóóëíà.

204 ä¿ãýýð ç¿éë.Áàðààã õ¿ëýýí àâàõààñ òàòãàëçàõ ãîðèìûí áàðààíû òàòâàð 204.1.Õ¿ëýýí àâàõààñ òàòãàëçàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðààíä ãààëèéí áàéãóóëëàãà ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäóóëàõã¿é.

205 äóãààð ç¿éë.Áàðààã õ¿ëýýí àâàõààñ òàòãàëçàõ ãîðèìûí áàðàà òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõ 205.1.Õ¿ëýýí àâàõààñ òàòãàëçàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñíîîñ áóñàä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõã¿é.

57

206 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìûí äàãóó øààðäàãäàõ áè÷èã áàðèìò 206.1.Õ¿ëýýí àâàõààñ òàòãàëçàõ ãîðèìä áàðààã áàéðøóóëàõàä õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãûí ä¿ãíýëò ãàðãóóëñàí áàéíà.

207 äóãààð ç¿éë.Áàðààã õ¿ëýýí àâàõààñ òàòãàëçàõ ãîðèì äóóñãàâàð áîëîõ 207.1.Õîëáîãäîõ áàðààã òºðèéí ºì÷ëºëä øèëæ¿¿ëñíýýð áàðààã õ¿ëýýí àâàõààñ òàòãàëçàõ ãîðèì äóóñãàâàð áîëíî. Òàâäóãààð äýä á¿ëýã Áàðàà óñòãàõ ãîðèì 208 äóãààð ç¿éë.Áàðàà óñòãàõ ãîðèìûí àãóóëãà 208.1.Áàðàà ãààëèéí õÿíàëòàä áàéõ õóãàöààíä ãýìòýæ ìóóäñàí, ÷àíàðûí øààðäëàãà õàíãàõã¿é áîëñîí, ìýðãýæëèéí õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãûí ä¿ãíýëòýýð ýð¿¿ë àõóé, ýð¿¿ë ìýíä, áàéãàëü îð÷èíä õîð õºíººëòýé áîëîõ íü òîãòîîãäñîí áîë ò¿¿íèéã áàéãàëü îð÷èíä õîð õºíººëã¿é àðãààð ãààëèéí áàéãóóëëàãûí õÿíàëòûí äîð óñòãàíà.

208.2.Ýíý õóóëèéí 8.3-ò çààñàí áàðààã óñòãàõ ãîðèìä áàéðøóóëíà.

208.3.Ýíý õóóëèéí 208.1, 208.2-ò çààñàí áàðààã ýäèéí çàñãèéí àíõíû áàéäàëäàà îðîõîîðã¿éãýýð óñòãàíà.

209 ä¿ãýýð ç¿éë.Óñòãàõ ãîðèìä ¿ë áàéðøóóëàõ áàðàà 209.1.Äîð äóðäñàíààñ áóñàä áàðààã óñòãàõ ãîðèìä áàéðøóóëæ áîëíî: 209.1.1.ò¿¿õ, ñî¸ëûí äóðñãàëò ç¿éë; 209.1.2.àìüòàí, óðãàìëûí àéìãèéí õîâîðäñîí ç¿éë, òýäãýýðèéí ãàðàëòàé á¿òýýãäýõ¿¿í /õ¿í, ìàëûí ãîö õàëäâàðò ºâ÷èí ãàðñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä/; 209.1.3.ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûí áàðüöààíä áàéãàà áàðàà; 209.1.4.õîëáîãäîõ õóóëèéí äàãóó ñààòóóëàãäñàí, áèò¿¿ìæëýãäñýí ýä õºðºíãº; 209.1.5.ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæîîð óñòãàõûã õîðèãëîñîí áóñàä áàðàà.

210 äóãààð ç¿éë.Óñòãàõ ãîðèìûí áàðààíû òàòâàð 210.1.Óñòãàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðààíä ãààëèéí áàéãóóëëàãà ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð ¿ë íîãäóóëíà.

211 ä¿ãýýð ç¿éë.Óñòãàõ ãîðèìûí áàðààíä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëò õàìààðàõ

58

211.1.Óñòãàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõã¿é.

212 äóãààð ç¿éë.Áàðààã óñòãàæ ¿ë áîëîõ òîõèîëäîë 212.1.Äàðààõü íºõöºë áàéäàë ¿¿ñýõýýð áàéâàë áàðàà óñòãàõûã õîðèãëîíî: 212.1.1.òóõàéí áàðààã óñòãàõ íü áàéãàëü îð÷èíä èëýðõèé õîð õºíººë ó÷ðóóëàõààð áîë; 212.1.2.òóõàéí áàðààã óñòãàõ íü õ¿íèé àìü íàñ, ýð¿¿ë ìýíäýä øóóä, ýñõ¿ë áîëçîøã¿é àþóë ó÷ðóóëàõààð áîë.

212.2.Áàðààã çîðèóëàëòààð íü õýðýãëýõ çàìààð óñòãàõûã õîðèãëîíî.

213 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìûí äàãóó øààðäàãäàõ áè÷èã áàðèìò 213.1.Áàðààã óñòãàõ ãîðèìä áàéðøóóëàõàä ãààëèéí áàéãóóëëàãà øààðäëàãàòàé áîë ìýðãýæëèéí õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãûí ä¿ãíýëò, áàðààã óñòãàõûã çºâøººðñºí ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãûí çºâøººð뺺ñ ººð áè÷èã áàðèìò øààðäàõã¿é.

214 ä¿ãýýð ç¿éë.Áàðàà óñòãàõ ãîðèì äóóñãàâàð áîëîõ 214.1.Õîëáîãäîõ áàðààã óñòãàñíààð áàðàà óñòãàõ ãîðèì äóóñãàâàð áîëíî. ÀÐÂÀÍÕΨÐÄÓÃÀÀÐ ÁYËÝà Òóñãàé ãîðèì Íýãä¿ãýýð äýä á¿ëýã Óëñ õîîðîíäûí òýýâðèéí ¿éë÷èëãýýíèé áàðààã íýâòð¿¿ëýõ ãîðèì 215 äóãààð ç¿éë.Óëñ õîîðîíäûí òýýâðèéí ¿éë÷èëãýýíèé áàðààã íýâòð¿¿ëýõ ãîðèìûí àãóóëãà 215.1.Óëñ õîîðîíäûí òýýâðèéí ¿éë÷èëãýýíèé áàðààã íýâòð¿¿ëýõ ãîðèìûí äàãóó øààðäàãäàõ áè÷èã áàðèìòûã ¿íäýñëýí òóõàéí àÿëëûí ¿åä çîð÷èã÷ áîëîí áàãèéí ãèø¿¿äèéí õýðýãöýýíä, ò¿¿í÷ëýí òýýâðèéí õýðýãñëèéí õýâèéí àæèëëàãààã õàíãàõàä çîðèóëàãäñàí áàðààã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëíý.

216 äóãààð ç¿éë.Óëñ õîîðîíäûí òýýâðèéí ¿éë÷èëãýýíèé ãîðèìä áàéðøóóëàõ áàðàà 216.1.Óëñ õîîðîíäûí òýýâðèéí ¿éë÷èëãýýíèé ãîðèìä äàðààõü áàðààã áàéðøóóëíà: 216.1.1.óëñ õîîðîíä àÿëëûí õóãàöààíä òýýâðèéí õýðýãñëèéí õýâèéí àæèëëàãàà, òåõíèê ¿éë÷èëãýýã õàíãàõ áàðàà; 216.1.2.çîð÷èã÷, áàãèéí ãèø¿¿äèéí àÿëëûí õóãàöààíä õýðýãëýõ áàðàà; 216.1.3.çîð÷èã÷èä çîðèóëàí áîðëóóëàõ òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ðèéí ãîðèìä áàéãàà áàðàà.

59

216.2.Óëñ õîîðîíäûí òýýâðèéí ¿éë÷èëãýý ýðõýëæ áóé äîòîîäûí òýýâðèéí õýðýãñýëä íèéë¿¿ëýõ øàòàõ, òîñëîõ ìàòåðèàëûã ýíý õóóëèéí 215.1-ä çààñàí ãîðèìä áàéðøóóëàõûã õîðèãëîíî.

217 äóãààð ç¿éë.Óëñ õîîðîíäûí òýýâðèéí ¿éë÷èëãýýíèé áàðààíû òàòâàð 217.1.Óëñ õîîðîíäûí òýýâðèéí ¿éë÷èëãýýíèé áàðààã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõýä ãààëèéí áàéãóóëëàãà ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð ¿ë íîãäóóëíà.

217.2.Äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí îðóóëñàí ãîðèìûí áàðààã ýíý õóóëèéí 215.1-ä çààñàí ãîðèìä áàéðøóóëàõàä óðüä íü òºëñºí èìïîðòûí ãààëèéí òàòâàðûã áóöààí îëãîõã¿é.

218 äóãààð ç¿éë.Óëñ õîîðîíäûí òýýâðèéí ¿éë÷èëãýýíèé áàðàà òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõ 218.1.Óëñ õîîðîíäûí òýýâðèéí ¿éë÷èëãýýíèé ãîðèìûí áàðàà Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñíîîñ áóñàä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä ¿ë õàìààðíà.

219 ä¿ãýýð ç¿éë.Óëñ õîîðîíäûí òýýâðèéí ¿éë÷èëãýýíèé áàðààã íýâòð¿¿ëýõ ãîðèì äóóñãàâàð áîëîõ 219.1.Áàðààã çîðèóëàëòààð íü çàðöóóëñíààð ýíý õóóëèéí 215.1-ä çààñàí ãîðèì äóóñãàâàð áîëíî. Õî¸ðäóãààð äýä á¿ëýã Äèïëîìàò òºëººëºã÷èéí ãàçàð áîëîí ò¿¿íòýé àäèëòãàõ áóñàä áàéãóóëëàãûí áàðààã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ 220 äóãààð ç¿éë.Äèïëîìàò òºëººëºã÷èéí ãàçàð áîëîí ò¿¿íòýé àäèëòãàõ áóñàä áàéãóóëëàãûí áàðààã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ 220.1.Äèïëîìàò òºëººëºã÷èéí ãàçàð áîëîí ò¿¿íòýé àäèëòãàõ áóñàä áàéãóóëëàãûí ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðààíä äàðààõü áàðàà õàìààðíà: 220.1.1.ãàäààäûí äèïëîìàò òºëººëºã÷èéí àäèëòãàõ áóñàä áàéãóóëëàãûí àëáàí õýðýãöýýíèé áàðàà;

ãàçàð

áîëîí

ò¿¿íòýé

220.1.2.ãàäààäûí äèïëîìàò òºëººëºã÷èéí ãàçðûí òýðã¿¿í, äèïëîìàò àæèëòàí, òýäãýýðèéí ãýð á¿ëèéí ãèø¿¿äèéí ñóóõ óëñäàà øèëæèí ñóóðüøèõàä øààðäàãäàõ õóâèéí õýðýãëýýíèé ýä ç¿éë; 220.1.3.ãàäààäûí äèïëîìàò òºëººëºã÷èéí ãàçðûí ¿éë÷èëãýý, òåõíèêèéí àæèëòàí, òýäãýýðèéí ãýð á¿ëèéí ãèø¿¿ä Ìîíãîë Óëñûí èðãýí áèø, Ìîíãîë Óëñàä áàéíãà îðøèí ñóóã÷ áèø áîë ñóóõ óëñäàà øèëæèí ñóóðüøèõàä øààðäàãäàõ õóâèéí õýðýãëýýíèé ýä ç¿éë; 220.1.4.äèïëîìàò øóóäàí.

60

220.2.Ýíý õóóëèéí 220.1-ä çààñàí áàðààíä ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäóóëàõã¿é áºãººä Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñíîîñ áóñàä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä ¿ë õàìààðíà.

220.3.Õ¿í, ìàëûí ãîö õàëäâàðò ºâ÷èí ãàðñàí, ýñõ¿ë Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñîí áàðàà áàéãàà ãýõ õàíãàëòòàé ¿íäýñëýë áàéõã¿é áîë ýíý õóóëèéí 220.1-ä çààñàí áàðààíä ãààëèéí øàëãàëò õèéõèéã õîðèãëîíî.

220.4.Ýíý õóóëèéí 220.3-ò çààñàí ¿íäýñëýë áàéíà ãýæ ¿çâýë ãààëèéí áàéãóóëëàãà ãàäààäûí äèïëîìàò òºëººëºã÷èéí ãàçðûí áèå òºëººëºã÷èéã áàéëöóóëàí øàëãàëò õèéíý.

220.5.Ýíý õóóëèéí 220.1-ä çààñàí áàðààã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ æóðìûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà.

221 ä¿ãýýð ç¿éë. Äèïëîìàò øóóäàíã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ 221.1.Äèïëîìàò øóóäàíã ãààëèéí õèëýýð ñààäã¿é íýâòð¿¿ëíý.

221.2.Äèïëîìàò àëáàíû áóñ áè÷èã áàðèìò, ýä ç¿éë áàéãàà ãýõ õàíãàëòòàé ñýæèã áàéãàà òîõèîëäîëä ãààëèéí áàéãóóëëàãà ãàäààäûí äèïëîìàò òºëººëºã÷èéí ãàçàð áîëîí ò¿¿íòýé àäèëòãàõ áóñàä áàéãóóëëàãûí òºëººëºã÷èéã áàéëöóóëàí äèïëîìàò øóóäàíã íýýæ áîëíî.

221.3.Ýíý õóóëèéí 221.1-ä çààñàí øóóäàí ãàäíàà øèíæèéã òîäîðõîéëñîí òàíèõ òýìäýãòýé áàéíà.

äèïëîìàò øóóäàíãèéí

Ãóðàâäóãààð äýä á¿ëýã Óëñ õîîðîíäûí øóóäàíãèéí èëãýýìæèéã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ 222 äóãààð ç¿éë.Óëñ õîîðîíäûí øóóäàíãèéí èëãýýìæèéã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ 222.1.“Óëñ õîîðîíäûí øóóäàíãèéí èëãýýìæ” ãýäýãò Øóóäàíãèéí òóõàé 7 õóóëüä òîäîðõîéëñîí çàõèäàë, áîîäîë, èëãýýëòèéí õýëáýðòýé áèåò ç¿éëèéã îéëãîíî.

222.2.Óëñ õîîðîíäûí øóóäàíãèéí èëãýýìæèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëã¿éãýýð õ¿ëýýí àâàã÷èä îëãîõ, ýñõ¿ë ãàäààä óëñàä èëãýýõèéã õîðèãëîíî.

222.3.Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñîí áàðàà áàéãàà ãýõ ñýæèã á¿õèé òîõèîëäîëä, ýñõ¿ë ãàäààä îðíû ãààëèéí áàéãóóëëàãûí õ¿ñýëòýýð ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýð äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ óëñ õîîðîíäûí øóóäàíãèéí èëãýýìæèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãà ñààòóóëàí øàëãàæ áîëíî.

222.4.Óëñ õîîðîíäûí øóóäàíãèéí èëãýýìæèéã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ æóðìûã ãààëèéí áîëîí øóóäàíãèéí àñóóäàë ýðõýëñýí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿í õàìòðàí áàòàëíà.

7

Øóóäàíãèéí òóõàé õóóëü- “Òºðèéí ìýäýýëýë” ýìõòãýëèéí 2003 îíû 21 ä¿ãýýðò íèéòëýãäñýí

61

223 äóãààð ç¿éë.Óëñ õîîðîíäûí øóóäàíãèéí èëãýýìæýýð èëãýýõèéã õîðèãëîõ ýä ç¿éë, òýäãýýðò òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëò òîãòîîõ 223.1.Äàðààõü áàðàà, ýä ç¿éëèéã óëñ õîîðîíäûí øóóäàíãèéí èëãýýìæýýð èëãýýõèéã õîðèãëîíî: 223.1.1.Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîñîí áàðàà; 223.1.2.¿íäýñíèé áîëîí ãàäààä âàëþò, ¿íýò öààñ; 223.1.3.àðèóòãàë õèéãäýýã¿é õóó÷èí ãóòàë, õóâöàñ, öàãààí õýðýãëýë; 223.1.4.öàöðàã èäýâõò áîäèñ, õèìèéí õîðò áîëîí àþóëòàé áîäèñ, òýñýð÷ äýëáýðýõ áîäèñ çýðýã àþóëòàé áàðàà; 223.1.5.àìàðõàí ìóóäàõ, ãýìòýõ õàäãàëàëòûí îíöãîé íºõöºë øààðäñàí áàðàà; 223.1.6.õóóëèàð õîðèãëîñîí áóñàä áàðàà.

223.2.Ýíý õóóëèéí 223.1-ä çààñíààñ áóñàä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòòàé áàðààã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ òîõèîëäîëä èëãýýã÷, õ¿ëýýí àâàã÷ áîëîí òýäãýýðèéí òºëººëºã÷ íü õîëáîãäîõ çºâøººðºë, ëèöåíçèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ãàðãàæ ºãºõ ¿¿ðýã õ¿ëýýíý.

224 ä¿ãýýð ç¿éë.Óëñ õîîðîíäûí øóóäàíãèéí èëãýýìæèéí ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò 224.1.Óëñ õîîðîíäûí øóóäàíãèéí èëãýýìæèä ãààëèéí áàéãóóëëàãà ãààëèéí ò¿ðãýâ÷èëñàí á¿ðä¿¿ëýëò õèéíý.

224.2.Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðýýð äàìæèí ºíãºðºõ øóóäàíãèéí èëãýýìæèä ãààëèéí áàéãóóëëàãà õÿíàëò òàâèõ áºãººä ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéõã¿é. ĺðºâä¿ãýýð äýä á¿ëýã Çîð÷èã÷èéí õóâèéí õýðýãëýýíèé ýä ç¿éëèéã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ 225 äóãààð ç¿éë.Çîð÷èã÷ 225.1.“Çîð÷èã÷” ãýäýãò äàðààõü ýòãýýäèéã îéëãîíî: 225.1.1.Ìîíãîë Óëñàä áàéíãà îðøèí ñóóäàãã¿é, óëñûí õèëýýð ò¿ð îðæ, ýñõ¿ë ò¿¿íýýñ áóöàæ ãàð÷ áàéãàà õóâü õ¿í; 225.1.2.Ìîíãîë Óëñàä áàéíãà îðøèí ñóóäàã, óëñûí õèëýýð ò¿ð ãàð÷, ýñõ¿ë áóöàæ îðæ áàéãàà õóâü õ¿í.

226 äóãààð ç¿éë.Çîð÷èã÷èéí õóâèéí õýðýãëýýíèé ýä ç¿éë, òýýâðèéí õýðýãñýë 226.1.“Çîð÷èã÷èéí õóâèéí õýðýãëýýíèé ýä ç¿éë” ãýäýãò äàðààõü ç¿éëèéã îéëãîíî: 62

226.1.1.àÿëëûí õóãàöààíä çîð÷èã÷èéí õóâèéí õýðýãëýýíä øààðäàãäàõ ýä ç¿éë; 226.1.2.çîð÷èã÷èéí õóâèéí õýðýãëýýíèé ýì; 226.1.3.õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí òîî õýìæýý, ¿íèéí ä¿íä áàãòàæ áóé ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðã¿éãýýð ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ ýä ç¿éë.

227 äóãààð ç¿éë.Çîð÷èã÷èéí õóâèéí õýðýãëýýíèé ýìèéã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ 227.1.Óëñ õîîðîíäûí ¿éë÷èëãýýíèé òºìºð çàì, àâòîáóñ, õºëºã îíãîö, íèñýõ îíãîö áîëîí õóâèéí òýýâðèéí õýðýãñëýýð çîð÷èã÷ íü ººðèéí õýðýãöýýíä çîðèóëàí àâ÷ ÿâàà ýìèéã çîð÷èã÷èéí õóâèéí õýðýãëýýíèé ýì ãýíý.

227.2.Ýíý õóóëèéí 227.1-ä çààñàí ýìèéã èìïîðòûí áàðàà ãýæ ¿çýõã¿é áà èìïîðòûí çºâøººðºë øààðäàõã¿é.

227.3.Çîð÷èã÷èéí õóâèéí õýðýãëýýíèé ýìýíä ÿàðàëòàé òóñëàìæ /7 õ¿ðòýë õîíîã/-èéí ýì áîëîí óäààí õóãàöààíä íºõºõ ýì÷èëãýý øààðäàõ /÷èõðèéí øèæèí, õîðò õàâäàð, ñýòãýöèéí ýìãýã, äàðõëàëûí îëäìîë õîìñäîë çýðýã/ ºâ÷òýé õ¿ì¿¿ñèéí õýðýãëýäýã ýì áàãòàíà.

227.4.Äàðààõü òºðëèéí ýìèéã õóâèéí õýðýãëýýíèé çîðèóëàëòààð óëñûí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõèéã õîðèãëîíî: 227.4.1.ñóäñààð ñýëáýõ øèíãýí; 227.4.2.àíòèáèîòèê òàðèà; 227.4.3.ìàíñóóðóóëàõ, ñýòãýöýä íºëººò ýì; 227.4.4.öóñíû áýëäìýë ñèéâýí îðëîõ ýì; 227.4.5.íèéòëýã äàðõëààæóóëàëòàä õýðýãëýõ ýì, áýëäìýë.

228 äóãààð ç¿éë.Çîð÷èã÷èéã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ òóñãàé æóðàì 228.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü çîð÷èã÷èéã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõäýý ãààëèéí õÿíàëòûí óëààí, íîãîîí ãàðöûã õýðýãëýæ áîëíî.

228.2.Çîð÷èã÷ ãààëèéí õèëýýð íýâòðýõ ãàðöàà ººðºº ñîíãîíî.

228.3.Ýíý õóóëèéí 8.1-ä çààñàí áàðàà áàéõã¿é òîõèîëäîëä çîð÷èã÷ ãààëèéí õèëèéí íîãîîí ãàðöààð íýâòýð÷ áîëíî.

228.4.Ãàäààä óëñ, îëîí óëñûí áàéãóóëëàãûí äèïëîìàò ýðõ ÿìáà á¿õèé àæèëòàí ãààëèéí õèëýýð íýâòðýõ àñóóäëûã îëîí óëñûí êîíâåíöýýð çîõèöóóëíà.

228.5.Çîð÷èã÷ ãààëèéí õèëèéí íîãîîí ãàðöààð íýâòýð÷ áàéãàà òîõèîëäîëä çîð÷èã÷èéí ãààëèéí ìýä¿¿ëýã áè÷èõã¿é áàéæ áîëíî.

228.6.Çîð÷èã÷èéí õóâèéí õýðýãëýýíèé ýä ç¿éë, ýìýíä ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéõ òàíõèìä óëààí, íîãîîí ãàðöûí òàíèõ òýìäýã, òàéëáàð, òàíèëöóóëãûã çîð÷èã÷èä õàðàãäàõààð ãàçàð áàéðëóóëñàí áàéíà.

228.7.Íîãîîí ãàðöààð íýâòýð÷ áóé çîð÷èã÷èéí õóâèéí õýðýãëýýíèé ýä ç¿éë, ýìýíä ãààëèéí õÿíàëò òàâüæ ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëíý.

63

229 ä¿ãýýð ç¿éë.Çîð÷èã÷èéí õóâèéí òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ 229.1.“Çîð÷èã÷èéí õóâèéí òýýâðèéí õýðýãñýë” ãýäýãò çîð÷èã÷èéí áàéíãà îðøèí ñóóãàà ãàçàðò óëñûí á¿ðòãýëòýé õóâèéí òýýâðèéí õýðýãñëèéã îéëãîíî.

229.2.Çîð÷èã÷èéí õóâèéí òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí õèëýýð ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðã¿éãýýð ò¿ð õóãàöààãààð íýâòð¿¿ëíý.

229.3.Çîð÷èã÷èéí õóâèéí òýýâðèéí õýðýãñýëä áàéãàà çàñâàð, ¿éë÷èëãýýíä çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ñýëáýã, õýðýãñýë áîëîí øàòàõóóíûã ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðã¿éãýýð ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëíý.

230 äóãààð ç¿éë.Çîð÷èã÷èéí õóâèéí õýðýãëýýíèé ýä ç¿éëèéí òîî õýìæýý 230.1.Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðã¿éãýýð ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ çîð÷èã÷èéí õóâèéí õýðýãëýýíèé ýä ç¿éëèéí æàãñààëò, òîî õýìæýýã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà. Òàâäóãààð äýä á¿ëýã ׺뺺ò á¿ñèéí ãîðèì 231 ä¿ãýýð ç¿éë.׺뺺ò á¿ñèéí ãîðèì 231.1.׺뺺ò á¿ñèéí ãîðèìä äàðààõü áàðààã áàéðøóóëíà: 231.1.1.õèëèéí ÷àíàäààñ ÷ºëººò á¿ñýä îðóóëàõ ãàäààäûí áàðàà; 231.1.2.ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ÷ºëººò ýðãýëòýä áàéãàà ìîíãîëûí áàðàà; 231.1.3.áóñàä ãîðèìä áàéãàà áàðàà.

231.2.׺뺺ò á¿ñèéí òºðºë, òàâèãäàõ øààðäëàãà, òàòâàðûí àñóóäëûã ׺뺺ò á¿ñèéí òóõàé 8 õóóëèàð çîõèöóóëíà.

IV ÕÝÑÝà ÃÀÀËÈÉÍ ÕßÍÀËÒ ÀÐÂÀÍÃÓÐÀÂÄÓÃÀÀÐ ÁYËÝà Ãààëèéí õÿíàëò 232 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí õÿíàëòûí íèéòëýã ¿íäýñëýë 232.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü ãààëèéí õÿíàëòûã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò õýðýãæ¿¿ëíý.

232.2.Ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýëä ãààëèéí õÿíàëò òàâèõ íèéòëýã æóðìûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòëàõ áºãººä 8

׺뺺ò á¿ñèéí òóõàé õóóëü- “Òºðèéí ìýäýýëýë” ýìõòãýëèéí 2002 îíû 27 äóãààðò íèéòëýãäñýí

64

çàðèì áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéí òºðºë, îíöëîãèéã õàðãàëçàí òóñãàé æóðàì òîãòîîæ áîëíî.

232.3.Ãààëèéí õÿíàëòàä áàéãàà áàðààã à÷èõ, áóóëãàõ, çàäëàõ, ñàâ, áàãëàà áîîäëûã ººð÷ëºõ, òýýâðèéí õýðýãñëèéã õºäºëãºõèéã ãàãöõ¿¿ ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººð뺺ð ã¿éöýòãýíý.

232.4.Ãààëèéí õÿíàëòàä áàéãàà áàðààã à÷èõ, áóóëãàõ, õàäãàëàõ, øèëæ¿¿ëýí à÷èõ, ò¿¿í÷ëýí òýýâðèéí õýðýãñëèéã ñààòóóëñàíòàé õîëáîãäîí ãàðàõ çàðäàë, õîõèðëûã ìýä¿¿ëýã÷ ººðºº õàðèóöíà.

232.5.Ãààëèéí õÿíàëòûã òýýâðèéí õýðýãñëèéí õºäºë㺺í äóíä õýðýãæ¿¿ëæ áîëíî.

232.6.Ãààëèéí õÿíàëòûã õýðýãæ¿¿ëýõäýý òåõíèê, áàãàæ õýðýãñýë, ýðýë÷ íîõîé çýðãèéã àøèãëàæ áîëíî.

232.7.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéã àøèãëàæ áîëíî.

ãààëèéí

õÿíàëòûã

õýðýãæ¿¿ëýõäýý

232.8.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü ãààëèéí õàðèëöààíä îðîëöîã÷äûí ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýýã ãààëèéí çîðèëãîîð õóóëü òîãòîîìæèéí õ¿ðýýíä àøèãëàæ áîëíî.

232.9.Ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæ çºð÷ñºí áîëîí çºð÷èõèéã çàâäñàí ¿éëäëèéí òàëààðõè ìýäýýëëèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãà òºëáºðòýé, ýñõ¿ë òºëáºðã¿éãýýð õ¿ëýýí àâ÷ íóóöëàëûã õàäãàëàõ áºãººä ýíýõ¿¿ ìýäýýëëèéã õ¿ëýýí àâàõ æóðìûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà.

233 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí õÿíàëòûí çàð÷èì 233.1.Ãààëèéí õÿíàëòûã ãàãöõ¿¿ õóóëüä çààñàí ¿íäýñëýë, æóðìûí äàãóó õýðýãæ¿¿ëíý.

233.2.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà ýðñäýë òîîöîõ ñèñòåìä ¿íäýñëýí ãààëèéí õÿíàëòûí ñòðàòåãèéã òîäîðõîéëíî.

233.3.Ãààëèéí õÿíàëòûí òàëààð ãàäààä îðíû ãààëèéí áàéãóóëëàãàòàé õàìòðàí àæèëëàæ, ãààëèéí õÿíàëò, øàëãàëòûã àëü íýã îðíû ãààëèéí íóòàã äýâñãýð äýýð õèéõýýð õàðèëöàí òîõèðîëöîæ áîëíî.

233.4.Ãààëèéí õÿíàëòûí ¿ð íºëººã äýýøë¿¿ëýõ õàðèëöààíä îðîëöîã÷ òàëóóäòàé õàìòðàí àæèëëàíà.

çîðèëãîîð

ãààëèéí

234 ä¿ãýýð ç¿éë.Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéí ãààëèéí õÿíàëòàä áàéõ õóãàöàà 234.1.Ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýë íü äîð äóðäñàí õóãàöààíä ãààëèéí õÿíàëòàä áàéíà: 234.1.1.äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí õèëèéí ÷àíàäààñ îðóóëàõ áàðàà,òýýâðèéí õýðýñëèéí õóâüä óëñûí õèëýýð îðñîí ¿åýñ ÷ºëººò ýðãýëòýä îðóóëàõûã ãààëèéí áàéãóóëëàãà çºâøººðºõ õ¿ðòýë;

65

234.1.2.ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëàõ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéí õóâüä óëñûí õèëýýð îðñîí ¿åýñ ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ áóöààí ãàðãàõ , ýñõ¿ë ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ººð ãîðèìä áàéðøóóëàõ õ¿ðòýë; 234.1.3.óëñ õîîðîíä äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéí õóâüä óëñûí õèëýýð îðñîí ¿åýñ óëñûí õèëýýð ãàðãàõûã õèëèéí ãààëèéí áàéãóóëëàãà çºâøººðºõ õ¿ðòýë; õèëèéí ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ ã¿íèé ãààëèéí áàéãóóëëàãàä øèëæ¿¿ëýõ áîë óëñûí õèëýýð îðñîí ¿åýñ ã¿íèé ãààëèéí áàéãóóëëàãàä õ¿ðãýõ õ¿ðòýë; ã¿íèé ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ õèëèéí ãààëèéí áàéãóóëëàãàä øèëæ¿¿ëýõ áîë ã¿íèé ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ìýä¿¿ëñýí ¿åýñ óëñûí õèëýýð ãàðãàõûã õèëèéí ãààëèéí áàéãóóëëàãà çºâøººðºõ õ¿ðòýë; ã¿íèé ãààëèéí íýã áàéãóóëëàãààñ ã¿íèé ãààëèéí íºãºº áàéãóóëëàãàä øèëæ¿¿ëýõ áîë ã¿íèé ãààëèéí íýã áàéãóóëëàãààñ ã¿íèé ãààëèéí íºãºº áàéãóóëëàãàä õ¿ðãýõ õ¿ðòýë; 234.1.4.øèëæ¿¿ëýí à÷èõ áàðààíû õóâüä óëñûí õèëýýð îðñîí ¿åýñ óëñûí õèëýýð ãàðãàõ õ¿ðòýë; 234.1.5.ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ á¿ðìºñºí ãàðãàõ áàðààíû õóâüä ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ìýä¿¿ëñýí ¿åýñ óëñûí õèëýýð ãàðãàõûã õèëèéí ãààëèéí áàéãóóëëàãà çºâøººðºõ õ¿ðòýë; 234.1.6.ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ ò¿ð õóãàöààãààð ãàðãàõ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéí õóâüä ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ìýä¿¿ëñýí ¿åýñ ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò áóöààí îðóóëàõ õ¿ðòýë, ýñõ¿ë ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ººð ãîðèìä áàéðøóóëàõ õ¿ðòýë.

234.2.Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýë ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñýä áàéõ õóãàöààíä ãààëèéí õÿíàëòàä áàéíà.

235 äóãààð ç¿éë.׺뺺ò ýðãýëòýä áàéãàà áàðààíû ìýäýýëëèéí ¿íýí çºâèéã øàëãàõ 235.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéí õýðýãæèëòèéã õàíãàõ çîðèëãîîð ÷ºëººò ýðãýëòýä áàéãàà áàðààíû ìýäýýëëèéí ¿íýí çºâèéã øàëãàõ ýðõòýé.

235.2.׺뺺ò ýðãýëòýä îðóóëñàí áàðààíû ìýäýýëëèéí ¿íýí çºâèéã äàðààõü ¿íäýñëýëýýð øàëãàíà: 235.2.1.ýðñäýë òîîöîõ ñèñòåìä ¿íäýñëýí ñòðàòåãèéã òîäîðõîéëîõ çîðèëãîîð ìýäýýëýë öóãëóóëàõ;

ãààëèéí

õÿíàëòûí

235.2.2.ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí äàðààõü øàëãàëò õèéõ, çºð÷ëèéã àðèëãóóëàõ; 235.2.3.õóóëü òîãòîîìæ çºð÷ñºí, ýñõ¿ë çºð÷èõèéã çàâäàæ áàéãàà òóõàé ìýäýýëëèéã øàëãàõ; 235.3.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãûí òîìèëñîí ãààëèéí àëáàí òóøààëòàí ìýäýýëëèéí ¿íýí çºâèéã øàëãàíà.

235.4.׺뺺ò ýðãýëòýä îðñîí áàðààã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëñíýýñ õîéø 5 æèë õ¿ðòýë õóãàöààíä øàëãàæ áîëíî.

236 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí õÿíàëòûí á¿ñ 66

236.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü ãààëèéí õÿíàëòûí á¿ñèéã òîãòîîíî.

236.2.Ãààëèéí õÿíàëòûí á¿ñ áàéíãûí áîëîí ò¿ð áàéæ áîëíî.

236.3.Áàðààã ãààëèéí õÿíàëòûí á¿ñýä îðóóëñíààñ õîéø 3 õ¿ðòýë õîíîã õàäãàëàõ áºãººä ýíý õóãàöààíä ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéãäýýã¿é áîë áàðààã ãààëèéí ò¿ð àãóóëàõàä øèëæ¿¿ëíý.

236.4.Ýíý õóóëèéí 236.3-ò çààñíû äàãóó áàðààã øèëæ¿¿ëýõ áîëîìæã¿é áîë áàðààã ãààëèéí íýýëòòýé ò¿ð àãóóëàõàä øèëæñýíä òîîöîõ áºãººä ýíý òîõèîëäîëä õÿíàëòûí á¿ñ íü ò¿ð àãóóëàõûí ¿¿ðýã ã¿éöýòãýíý.

236.5.Ãààëèéí øàëãàëòûã ãààëèéí õÿíàëòûí á¿ñýä õèéõ áîëîìæã¿é áîë ººð ãàçàðò ìýä¿¿ëýã÷èéí çàðäëààð õèéæ áîëíî.

236.6.Ãààëèéí õÿíàëòûí á¿ñèéí æóðìûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà.

237 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí õÿíàëòàä øààðäëàãàòàé ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìò ãàðãàæ ºãºõ 237.1.Ãààëèéí õàðèëöààíä îðîëöîã÷ íü ãààëèéí õÿíàëòàä øààðäëàãàòàé ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ãàðãàæ ºãºõ ¿¿ðýã õ¿ëýýíý.

237.2.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü ãààëèéí õÿíàëòàä øààðäëàãàòàé ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã òîãòîîñîí õóãàöààíä ãàðãóóëàí àâíà.

237.3.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü ãààëèéí õÿíàëòàä øààðäàãäàõ ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã ýíý õóóëèéí 237.1-ä çààñíààñ áóñàä ýòãýýäýýñ ãàðãóóëàí àâ÷ áîëíî.

237.4.Ìýä¿¿ëýã÷, òýýâýðëýã÷, ò¿¿í÷ëýí ò¿ð àãóóëàõ, ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñèéí ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõ çºâøººðºë ýçýìøèã÷ íü ãààëèéí ¿éë àæèëëàãààòàé õîëáîîòîé áè÷èã áàðèìòûã 5 æèë õàäãàëíà.

238 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí õÿíàëòàä øààðäàãäàõ òàéëàí 238.1.Çóó÷ëàã÷, òýýâýðëýã÷, ò¿¿í÷ëýí ò¿ð àãóóëàõ, ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñèéí ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõ çºâøººðºë ýçýìøèã÷ íü ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ áàòàëñàí çàãâàðûí äàãóó òàéëàí ãàðãàíà.

239 ä¿ãýýð ç¿éë. Õîõèðîë ó÷ðàõààñ ñýðãèéëýõ 239.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí íü õóóëèàð õ¿ëýýñýí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõäýý áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýëä õîõèðîë ó÷ðóóëàõ àëèâàà ¿éëäýë, ýñ ¿éëäýõ¿é ãàðãàæ ¿ë áîëíî.

239.2.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòíû õóóëü áóñ ¿éëäýë, ýñ ¿éëäýõ¿éí óëìààñ áóñäàä ó÷ðóóëñàí õîõèðëûã ãààëèéí áàéãóóëëàãà áàðàãäóóëíà.

239.3.Áóñäàä õîõèðîë ó÷ðóóëñàí ãààëèéí àëáàí òóøààëòàíä Ìîíãîë Óëñûí õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýíý.

67

239.4.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà ýíý õóóëèéí 239.2-ò çààñíààð áàðàãäóóëñàí õîõèðëûã áóðóóòàé ãààëèéí àëáàí òóøààëòíààð íºõºí òºë¿¿ëýõýýð ø¿¿õýä íýõýìæëýë ãàðãàíà.

240 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí õÿíàëòûí õýëáýð 240.1.Ãààëèéí õÿíàëò íü äàðààõü õýëáýðòýé áàéíà: 240.1.1.ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã øàëãàõ; 240.1.2.àìààð ìýä¿¿ëýõ; 240.1.3.òàéëáàð ãàðãóóëàõ; 240.1.4.ãààëèéí çîðèëãîîð àæèãëàëò õèéõ; 240.1.5.áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéí ãàäíàõ áàéäëûã øàëãàõ; 240.1.6.áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã øàëãàõ; 240.1.7.õ¿íèé áèåä ¿çëýã õèéõ; 240.1.8.áàéð, àãóóëàõ, òàëáàéã øàëãàõ; 240.1.9.ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí äàðààõü øàëãàëò; 240.1.10.áóñàä.

240.2.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü ãààëèéí õÿíàëòûã õýðýãæ¿¿ëýõäýý ýðñäýë òîîöîõ àðãûã õýðýãëýíý.

241 ä¿ãýýð ç¿éë.Ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã øàëãàõ 241.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü ìýä¿¿ëýã÷ýýñ èð¿¿ëñýí ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìò õ¿÷èíòýé, ¿íäýñëýëòýé, çºâ á¿ðä¿¿ëñýí ýñýõèéã øàëãàíà.

241.2.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü ýíý õóóëèéí 241.1-ä çààñàí áè÷èã áàðèìò, ìýäýýëëèéã øàëãàõäàà ¿íäýñëýëýý àìààð áîëîí áè÷ãýýð òàíèëöóóëæ, íýìýëò áè÷èã áàðèìò, ìýäýýëýë øààðäàæ áîëíî.

242 äóãààð ç¿éë.Àìààð ìýä¿¿ëýõ 242.1.Ãààëèéí àëáàí òóøààëòàí ãààëèéí õÿíàëòûã õýðýãæ¿¿ëýõäýý ãààëèéí õàðèëöààíä îðîëöîã÷îîñ àìààð ìýä¿¿ëýã àâ÷ áîëíî.

243 äóãààð ç¿éë.Òàéëáàð ãàðãóóëàõ 243.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí íü ãààëèéí õàðèëöààíä îðîëöîã÷ áîëîí áóñàä ýòãýýäýýñ ãààëèéí õÿíàëòàä à÷ õîëáîãäîë á¿õèé òàéëáàðûã áè÷ãýýð ãàðãóóëàí àâ÷ áîëíî.

244 ä¿ãýýð ç¿éë.Àæèãëàëò õèéõ 244.1.Ãààëèéí õÿíàëòàä áàéãàà áàðààã òýýâýðëýõ, à÷èõ, áóóëãàõ, øèëæ¿¿ëýí à÷èõ àæèëëàãàà áîëîí òýýâðèéí õýðýãñëèéí õºäºë㺺íä ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí àæèãëàëò õèéõ áºãººä èíãýõäýý òåõíèê õýðýãñýë àøèãëàæ áîëíî.

245 äóãààð ç¿éë.Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéí ãàäíàõ áàéäëûã øàëãàõ 245.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëæ áóé áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéí ãàäíàõ áàéäàë, áèò¿¿ìæëýë, òîäîðõîé íýðèéí áàðààíû òóñãàé òýìäãèéã øàëãàíà.

68

245.2.Ýíý õóóëèéí 245.1-ä áàéëöóóëàõã¿éãýýð õèéæ áîëíî.

çààñàí

øàëãàëòûã

ìýä¿¿ëýã÷èéã

246 äóãààð ç¿éë.Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã øàëãàõ 246.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí íü áàðààíû ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéã õ¿ëýýí àâñíû äàðàà ò¿¿íèé ¿íýí çºâèéã òîãòîîõ çîðèëãîîð áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýëä øàëãàëò õèéíý.

246.2.Ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðààíû øèíæ áàéäëûã òîãòîîõ, ýñõ¿ë ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæ çºð÷ñºí òóõàé ìýäýýëëèéã íÿãòëàí øàëãàõ çîðèëãîîð ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí íü ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéã õ¿ëýýí àâàõààñ ºìíº ýíý õóóëèéí 246.1-ä çààñàí øàëãàëò õèéæ áîëíî.

246.3.Ãààëèéí õÿíàëòàä áàéãàà áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéí áèò¿¿ìæëýëèéã àâàõ, îíãîéëãîõ, áàãëàà áîîäëûã çàäëàõ, áàðààã òàíèõ, òîîëîõ çýðýã àëü òîõèðîìæòîé àðãààð øàëãàíà.

246.4.Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã øàëãàõàä ìýä¿¿ëýã÷èéã áàéëöóóëàõ áºãººä ìýä¿¿ëýã÷ íü øàëãàëòàä áèå÷ëýí áàéëöàõ áîëîìæã¿é òîõèîëäîëä òýýâýðëýã÷èéã îðîëöóóëæ áîëíî.

246.5.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí ìýä¿¿ëýã÷èéã áàéëöóóëàõã¿éãýýð øàëãàæ áîëíî:

íü

äàðààõü

áàðààã

246.5.1.íèéòèéí àþóëã¿é áàéäàë, õ¿í àì, óðãàìàë, àìüòàí, õ¿ðýýëýí áóé îð÷èíä àþóë ó÷ðóóëæ áîëîõóéö òýñýð÷ äýëáýðýõ, ò¿ðãýí øàòàõ áàðàà, öàöðàã èäýâõò áîäèñ, õèìèéí õîðò áîëîí àþóëòàé áîäèñ, ìàíñóóðóóëàõ, ñýòãýöýä íºëººò ýì, ò¿¿õ, ñî¸ëûí ¿íýò ç¿éëñ; 246.5.2.óëñ õîîðîíäûí øóóäàíãèéí èëãýýìæ; 246.5.3.ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæ çºð÷ñºí òóõàé ìýäýýëëèéí äàãóó íÿãòëàí øàëãàõ áàðàà.

246.6.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü ýíý õóóëèéí 246.5-ä çààñíû äàãóó áàðààíä øàëãàëò õèéñýí òîõèîëäîëä õºíäëºíãèéí ãýð÷èéã áàéëöóóëæ øàëãàñàí òóõàé àêò ¿éëäýíý.

246.7.Ãààëèéí øàëãàëòûã äàõèí õèéæ áîëíî.

246.8.Ãààëèéí øàëãàëòûã ãààëèéí õÿíàëòûí á¿ñýä õèéõ áîëîìæã¿é áîë ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººð뺺ð øàëãàëò õèéõ íºõöºëººð õàíãàãäñàí àëáàíû áîëîí àõóéí áàéðàíä ìýä¿¿ëýã÷èéí çàðäëààð õèéæ áîëîõ áºãººä ýíý òîõèîëäîëä òóõàéí àëáàíû áîëîí àõóéí áàéð íü ãààëèéí õÿíàëòûí á¿ñèéí ¿¿ðãèéã ò¿ð ã¿éöýòãýíý.

246.9.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü òîãòîîñîí öàãèéí õóâààðüòàé óëñ õîîðîíäûí çîð÷èã÷ áîëîí áàðàà òýýâðèéí õýðýãñýëä õèéõ øàëãàëòûã õóâààðüò öàãò íü áàãòààí äóóñãàõ áºãººä çàéëøã¿é ãýæ ¿çâýë ãààëèéí áàéãóóëëàãûí äàðãûí øèéäâýðýýð óã õóãàöààã ñóíãàæ áîëíî.

247 äóãààð ç¿éë.Õ¿íèé áèåä ¿çëýã õèéõ

69

247.1.Ãààëèéí çºð÷èë èëýðñýí, ýñõ¿ë áàðààã áèåäýý íóóñàí ãýõ õàíãàëòòàé ¿íäýñëýë, ñýæèã áàéãàà áîë ãààëèéí àëáàí òóøààëòàí äîð äóðäñàí æóðìûã áàðèìòëàí õ¿íèé áèåä ¿çëýã õèéíý: 247.1.1.¿çëýã õèéõ òóõàé ãààëèéí áàéãóóëëàãûí óäèðäàõ àëáàí òóøààëòàíä ìýäýãäýõ; 247.1.2.¿çëýã õèéõèéí ºìíº ýíý òóõàéãàà óã ýòãýýäýä ìýäýãäýæ, ýðõ, ¿¿ðãèéã íü òàéëáàðëàõ, áèåäýý íóóñàí áàðààã ñàéí äóðààð ãàðãàæ ºãºõèéã ñàíóóëàõ; 247.1.3.ýð¿¿ë àõóéí øààðäëàãà õàíãàñàí, ãàäíû õ¿í îðîõ áîëîí ¿çëýãèéí ÿâöûã ãàäíààñ õàðàõ áîëîìæã¿é ºðººíä ¿çëýã õèéõ; 247.1.4.¿çëýã õèéõ ãààëèéí àëáàí òóøààëòàí íü øàëãóóëæ áàéãàà õ¿íòýé èæèë õ¿éñèéíõ áàéõ, èéì õ¿éñèéí õ¿í áàéõã¿é áîë õ¿íèé ýì÷ óðüæ ¿çëýãò îðîëöóóëàõ; 247.1.5.¿çëýã õèéõ ¿åä øàëãóóëæ áàéãàà õ¿íòýé èæèë õ¿éñèéí õºíäëºíãèéí ãýð÷èéã áàéëöóóëàõ; 247.1.6.íàñàíä õ¿ðýýã¿é, ýñõ¿ë ýðõ ç¿éí ÷àäàìæã¿é õ¿íèé áèåä ¿çëýã õèéõ áîë òýäíèé õóóëü ¸ñíû òºëººëºã÷, ýñõ¿ë äàãàëäàí ÿâàà õ¿íèéã íü áàéëöóóëàõ.

247.2.Ýíý õóóëèéí 247.1-ä çààñíû äàãóó äóðäñàí ýðõ ýäýëíý:

øàëãóóëæ áàéãàà õ¿í

íü äîð

247.2.1.ººðèéí ýðõ, ¿¿ðýãòýé òàíèëöàõ; 247.2.2.òàéëáàð ºãºõ, õ¿ñýëò ãàðãàõ; 247.2.3.áèåä ¿çëýã õèéñýí òóõàé òýìäýãëýëòýé òàíèëöàõ; 247.2.4.ººðèéí îð÷óóëàã÷ áàéëöóóëàõ;

òºðºëõ

õýëýýð

ÿðèõ,

øààðäëàãàòàé

òîõèîëäîëä

247.2.5.áèåä íü ¿çëýã õèéõ ÿâöàä ººðèéíõ íü õóóëü ¸ñíû ýðõèéã çºð÷ñºí ãýæ ¿çâýë ýíý õóóëü áîëîí õîëáîãäîõ áóñàä õóóëüä çààñíû äàãóó ãîìäîë ãàðãàõ.

247.3.Yçëýã õèéëãýæ áàéãàà øààðäëàãûã áèåë¿¿ëýõ ¿¿ðýãòýé.

õ¿í ãààëèéí àëáàí òóøààëòíû õóóëü ¸ñíû

247.4.Ãààëèéí àëáàí òóøààëòàí íü õ¿íèé áèåä ¿çëýã õèéõäýý òóõàéí ýòãýýäèéí íýð òºð, àëäàð õ¿íäèéã ãóòààõ, õ¿íèé ýð¿¿ë ìýíäýä àþóëòàé àðãà õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî.

247.5.Ãààëèéí àëáàí òóøààëòàí õ¿íèé áèåä ¿çëýã õèéñýí òóõàé òýìäýãëýë õºòºëæ, ò¿¿íä ¿çëýã õèéëãýñýí ýòãýýä áîëîí îðîëöñîí àëáàí òóøààëòàí, õºíäëºíãèéí ãýð÷, áóñàä ýòãýýäýýð ãàðûí ¿ñýã çóðóóëíà.

248 äóãààð ç¿éë.Áàéð, àãóóëàõ, òàëáàéã øàëãàõ

70

248.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí íü äàðààõü áàðàà áàéðøèõ áàéð, àãóóëàõ, òàëáàéä øàëãàëò õèéíý: 248.1.1.ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëñàí áàðàà; 248.1.2.ãààëèéí õàäãàëóóëñàí áàðàà;

áàéãóóëëàãûí

çºâøººð뺺ð

ìýä¿¿ëýã÷èä

248.1.3.ò¿ð àãóóëàõ, ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñýä áàéãàà áàðàà.

248.2.Ãààëèéí õÿíàëòàä áàéãàà áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýë àëäàãäñàí,ýñõ¿ë ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæ çºð÷ñºí òóõàé ìýäýýëýë áàéãàà áîë áàéð, àãóóëàõ, òàëáàéä ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí øàëãàëò õèéíý.

248.3.Ýíý õóóëèéí 248.1-ä çààñíààñ áóñàä ãàçàð ãààëèéí õèëýýð õóóëü áóñààð íýâòð¿¿ëñýí áàðàà áàéãàà ãýõ õàíãàëòòàé ¿íäýñëýë, ñýæèã áàéãàà áîë ãààëèéí áàéãóóëëàãà óã áàðàà õàäãàëàãäàæ áóé áàéð, àãóóëàõ, òàëáàéä øàëãàëò õèéæ áîëîõ áºãººä ýíý íºõöºëä áàðààíû òóñãàé òýìäãèéã øàëãàíà.

248.4.Ãààëèéí õÿíàëòàä áàéãàà áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã õàäãàëæ áàéãàà áàéð, àãóóëàõ, òàëáàéí ýçýìøèã÷ íü øàëãàëò õèéëãýõýýñ òàòãàëçñàí òîõèîëäîëä ãààëèéí áàéãóóëëàãà õºíäëºíãèéí ãýð÷èéã áàéëöóóëàí òýäãýýðò íýâòðýí îðæ øàëãàëò õèéõ áºãººä ýíý òóõàé ïðîêóðîðûí áàéãóóëëàãàä õîëáîãäîõ õóóëüä çààñàí õóãàöààíä ìýäýãäýíý.

249 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí äàðààõü øàëãàëò 249.1.Ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýëä ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéæ, ãààëèéí õÿíàëòààñ ãàðãàõ çºâøººðºë îëãîñíû äàðàà ãààëèéí ìýä¿¿ëýã áîëîí ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí áè÷èã áàðèìòàä ºãºãäñºí ìýäýýëëèéí ¿íýí çºâèéã íÿãòëàí øàëãàõ, ìýä¿¿ëýã÷èéí ýêñïîðò, èìïîðòûí ¿éë àæèëëàãààíä ãààëèéí çîðèëãîîð ãààëèéí áàéãóóëëàãà á¿ðä¿¿ëýëòèéí äàðààõü øàëãàëòûã ÿâóóëíà.

249.2.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí á¿ðä¿¿ëýëòèéí äàðààõü øàëãàëòûã õèéõäýý äîð äóðäñàí ýðõ ýäýëíý: 249.2.1.ìýä¿¿ëýã÷ýýñ ãààëü, íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýë, ñàíõ¿¿ãèéí áîëîí áóñàä øààðäëàãàòàé áè÷èã áàðèìòûã ãàðãóóëàí àâàõ, ìýäýýëëèéí ñàíä íü íýâòðýõ; 249.2.2.øàëãàëòòàé õîëáîîòîé áè÷èã áàðèìòûã íÿãòëàí øàëãàõ, õóóëáàðëàí àâàõ, áàòàëãààæóóëàõ, õîëáîãäîõ òàéëáàð, òîäðóóëãà, ëàâëàãààã ãàðãóóëàí àâàõ; 249.2.3.áàðàà õ¿ëýýí àâàã÷, ýçýìøèã÷, ºì÷ëºã÷, òýäãýýðòýé õàðèëöàí õàìààðàëòàé ýòãýýäèéí áàéð, àãóóëàõ, òàëáàéä íýâòðýí îðîõ, øàëãàëò õèéõ, øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë áèò¿¿ìæëýõ; 249.2.4.áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ìýä¿¿ëýã÷, õ¿ëýýí àâàã÷, ýçýìøèã÷, ºì÷ëºã÷, òýäãýýðòýé õàðèëöàí õàìààðàë á¿õèé ýòãýýä íü áàéð, àãóóëàõ, òàëáàéäàà îðóóëàõã¿é áàéõ, áóñàä õýëáýðýýð øàëãàëò õèéëãýõýýñ òàòãàëçàõ òîõèîëäîëä õºíäëºíãèéí 2-îîñ äîîøã¿é ãýð÷ áàéëöóóëàí òýäãýýðò íýâòðýí îðæ øàëãàëò õèéõ; 249.2.5.õóóëüä çààñàí áóñàä ýðõ.

71

249.3.Á¿ðä¿¿ëýëòèéí äàðààõü øàëãàëò õèéñýí ãààëèéí àëáàí òóøààëòàí íü áàðèìòààð íîòëîãäñîí çºð÷èëä ä¿ãíýëò ãàðãàæ òºëáºðèéí àêò òîãòîîõ áºãººä ýíý òîõèîëäîëä ãààëèéí ìýä¿¿ëãèéã íºõºí áè÷¿¿ëæ, ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéëãýæ áîëíî.

249.4.Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí äàðààõü øàëãàëò õèéõ æóðìûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà.

250 äóãààð ç¿éë.Áàðààã ãààëèéí õÿíàëòûí äîð õ¿ðãýõ 250.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ îëîí óëñûí ãýðýýíèé, ýñõ¿ë áóñàä óëñûí ãààëèéí áîëîí ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãàòàé õàðèëöàí òîõèðîëöñîíû ¿íäñýí äýýð Ìîíãîë Óëñûí ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõýä òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëò òîãòîîñîí áàðààíû õóóëü áóñ ýðãýëòèéã òàñëàí çîãñîîõ, îðîëöîã÷ ýòãýýäèéã èëð¿¿ëýõ çîðèëãîîð óã áàðààã ãààëèéí õÿíàëòûí äîð õ¿ðãýõ àðãûã õýðýãëýæ áîëíî.

250.2.Áàðààã ãààëèéí õÿíàëòûí äîð õ¿ðãýõ àðãà õýðýãëýõ æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð òîãòîîíî.

251 ä¿ãýýð ç¿éë.Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ñààòóóëàõ 251.1.Ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýëä ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãûí ä¿ãíýëò ãàðãóóëàõ, øèíæèëãýý õèéëãýõ, ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãààñ ìýäýýëýë, ëàâëàãàà àâàõ, õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòíûã ãààëèéí øàëãàëòàä îðîëöóóëàõ çîðèëãîîð áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòíû øèéäâýðýýð ñààòóóëæ áîëíî.

251.2.Ýíý õóóëèéí 251.1-ä çààñàí øèéäâýðò áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ñààòóóëàõ ¿íäýñëýë, õóãàöàà, ñààòóóëàõ øèéäâýð ãàðãàñàí àëáàí òóøààëòíû îâîã, íýð çýðýã ìýäýýëëèéã òóñãàñàí áàéõ áºãººä øèéäâýðèéí õóâèéã ìýä¿¿ëýã÷èä ãàðäóóëíà.

251.3.Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ñààòóóëàõ æóðìûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà. Íýãä¿ãýýð äýä á¿ëýã Ãààëèéí õÿíàëòûã õýðýãæ¿¿ëýõ ¿åä õèéõ ìàãàäëàí øèíæèëãýý, øèíæèëãýý 252 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí õÿíàëò õèéõýä øèíæýý÷ òîìèëîõ 252.1.Ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýë áîëîí òýäãýýðòýé õîëáîîòîé áè÷èã áàðèìòàä ãààëèéí õÿíàëò õèéõ ÿâöàä ìýðãýæëèéí òóñãàé ìýäëýã çàéëøã¿é øààðäàãäàõ, ãààëèéí çîðèëãîîð áàðààíû àíãèëëûí êîäûã òîäîðõîéëîõ òîõèîëäîëä ìàãàäëàí øèíæèëãýý õèéíý.

252.2.Ìàãàäëàí øèíæèëãýýã ãààëèéí ëàáîðàòîðè, ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ òîìèëñîí áàéãóóëëàãà, ýñõ¿ë øèíæýý÷ õèéíý.

252.3.Ìàãàäëàí øèíæèëãýý õèéõ, øèíæýý÷ òîìèëîõ òóõàé ãààëèéí áàéãóóëëàãûí øèéäâýðèéã ºì÷èéí àëü ÷ õýëáýðèéí áàéãóóëëàãà õ¿ëýýí àâ÷ õýðýãæ¿¿ëíý.

72

252.4.Ìàãàäëàí øèíæèëãýýã ìýðãýæëèéí õóâèéí ºì÷èéí áîëîí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà, ýñõ¿ë áèå äààñàí øèíæýý÷ýýð ãýðýýíèé ¿íäñýí äýýð ã¿éöýòã¿¿ëæ áîëîõ áºãººä ýíý òîõèîëäîëä ìàãàäëàí øèíæèëãýýíèé òºëáºðèéã ìýä¿¿ëýã÷ õàðèóöíà.

252.5.Ìàãàäëàí øèíæèëãýý õèéëãýõ òóõàé ãààëèéí áàéãóóëëàãûí äàðãûí òîãòîîëä ìàãàäëàí øèíæèëãýý õèéõ ¿íäýñëýë, çîðèëãî, õóãàöàà áîëîí øèíæýý÷èéí îâîã, íýð, ýñõ¿ë áàéãóóëëàãûí íýð, øèíæýý÷èéí ºìíº òàâèãäàõ àñóóëò, øèíæýý÷èä øèëæ¿¿ëñýí ìàòåðèàë, áè÷èã áàðèìòûí æàãñààëò, ä¿ãíýëò, áóðóó ä¿ãíýëò ãàðãàñàí òîõèîëäîëä øèíæýý÷èä õ¿ëýýëãýõ õàðèóöëàãûí òàëààðõ àíõààðóóëãà çýðãèéã òóñãàíà.

252.6.Ìàãàäëàí øèíæèëãýýã äàðààõü õóãàöààíä õèéíý: 252.6.1.áàðààã ìàãàäëàí øèíæèëãýýíèé ä¿ãíýëòèéí äàðàà ìýä¿¿ëýã÷èéí ñîíãîñîí ãîðèìä áàéðøóóëàõ òîõèîëäîëä ò¿ð àãóóëàõàä áàéõ õóãàöààíä; 252.6.2.òýýâðèéí õýðýãñýëä ìàãàäëàí øèíæèëãýý õèéõ òîõèîëäîëä 1 ñàð õ¿ðòýëõ õóãàöààíä; 252.6.3.áóñàä òîõèîëäîëä 3 ñàð õ¿ðòýëõ õóãàöààíä.

252.7.Ãààëèéí áàéãóóëëàãûí óäèðäàõ àëáàí òóøààëòàí áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýë áîëîí òýäãýýðòýé õîëáîîòîé áè÷èã áàðèìòàä ìàãàäëàí øèíæèëãýý õèéõ áîëñîí òóõàé øèéäâýð ãàðãàæ, ò¿¿íèéã ìýä¿¿ëýã÷èä òàíèëöóóëíà.

252.8.Ìàãàäëàí øèíæèëãýý õèéõ, øèíæýý÷ òîìèëîõ, ä¿ãíýëò ãàðãàõ æóðàì, øèíæýý÷èä òàâèãäàõ øààðäëàãûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà.

253 äóãààð ç¿éë.Øèíæýý÷èéí ä¿ãíýëò 253.1.Øèíæýý÷ øèíæèëãýýíèé ¿íäñýí äýýð ä¿ãíýëòèéã áè÷ãýýð ãàðãàíà.

253.2.Øèíæýý÷èéí ä¿ãíýëòýä ìàãàäëàí øèíæèëãýý õèéñýí ¿íäýñëýë, ãàçàð, õóãàöàà áîëîí øèíæýý÷èéí îâîã, íýð, ýñõ¿ë áàéãóóëëàãûí íýð, øèíæýý÷èéí ºìíº òàâèãäñàí àñóóëò, ò¿¿íèé õàðèóëò, øèíæèëãýýíèé îáúåêò, ìàòåðèàë, áè÷èã áàðèìò, øèíæèëãýý õèéñýí àðãà, ¿ð ä¿í çýðãèéã áè÷íý.

253.3.Ýíý õóóëèéí 253.2-ò çààñàí ä¿ãíýëòýä øèíæýý÷ òîìèëñîí òîãòîîëûí àñóóëòàä òóñãàãäààã¿é áîëîâ÷ òóõàéí øèíæèëãýýíä à÷ õîëáîãäîëòîé áàéæ áîëîõ áóñàä ä¿ãíýëòèéã áè÷èæ áîëíî.

253.4.Øèíæýý÷ ä¿ãíýëòäýý íîòëîõ áàðèìò áîëîí õîëáîãäîõ áóñàä ìàòåðèàë, áè÷èã áàðèìòûã õàâñàðãàõ áºãººä ýíý íü øèíæýý÷èéí ä¿ãíýëòèéí ñàëøã¿é õýñýãò òîîöîãäîíî.

253.5.Ìàãàäëàí øèíæèëãýý õèéñýí áîëîí ò¿¿íä îðîëöñîí øèíæýý÷ íàð ä¿ãíýëòýä ãàðûí ¿ñýã çóðàõ áºãººä ñàíàë çºðñºí òîõèîëäîëä øèíæýý÷ á¿ð ººðèéí ä¿ãíýëòèéã ãàðãàíà.

253.6.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà øèíæýý÷èéí ä¿ãíýëòèéí õóóëáàðûã ìýä¿¿ëýã÷èä ºãíº.

73

253.7.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí íü øèéäâýð ãàðãàõäàà øèíæýý÷èéí ä¿ãíýëòèéã õàðãàëçàí ¿çíý.

254 ä¿ãýýð ç¿éë.Íýìýëò áîëîí äàâòàí ìàãàäëàí øèíæèëãýý õèéõ 254.1.Øèíæýý÷èéí ä¿ãíýëò òîäîðõîé áóñ, á¿ðýí ã¿éöýä ãàðààã¿é òîõèîëäîëä ä¿ãíýëò ãàðãàñàí øèíæýý÷, ýñõ¿ë ººð øèíæýý÷, áàéãóóëëàãààð íýìýëò ìàãàäëàí øèíæèëãýýã õèéëãýíý.

254.2.Øèíæýý÷èéí ä¿ãíýëò ¿íäýñëýëã¿é, ýðãýëçýýòýé áàéãàà áîë ãààëèéí áàéãóóëëàãà ººð øèíæýý÷ òîìèëæ, äàâòàí ìàãàäëàí øèíæèëãýý õèéëãýíý.

254.3.Íýìýëò áîëîí äàâòàí ìàãàäëàí øèíæèëãýýã õèéëãýõýä ýíý õóóëèéí 252, 253 äóãààð ç¿éëèéí õîëáîãäîõ çààëòûã áàðèìòàëíà.

255 äóãààð ç¿éë.Øèíæýý÷èéí ýðõ, ¿¿ðýã 255.1.Øèíæýý÷ äàðààõü ýðõ ýäýëíý: 255.1.1.ìàãàäëàí øèíæèëãýý õèéõ áè÷èã áàðèìò, áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýëòýé òàíèëöàõ; 255.1.2.ìàãàäëàí øèíæèëãýýíä ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººð뺺ð áóñàä øèíæýý÷èéã îðîëöóóëàõ; 255.1.3.ìàãàäëàí øèíæèëãýý õèéõýä çàéëøã¿é ìàòåðèàë, íýìýëò ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìò ãàðãóóëàí àâàõ;

øààðäëàãàòàé

255.1.4.ìàãàäëàí øèíæèëãýý õèéõýýñ òàòãàëçàõ; 255.1.5.ãààëèéí áàéãóóëëàãûí õýðýãæ¿¿ëýõ òîäîðõîé àæèëëàãààíä îðîëöîõ.

çºâøººð뺺ð

ãààëèéí

õÿíàëòûã

255.2.Øèíæýý÷ ýíý õóóëèéí 255.1.4-ò çààñíààð ìàãàäëàí øèíæèëãýý õèéõýýñ òàòãàëçñàí áîë ýíý òóõàé ãààëèéí áàéãóóëëàãàä áè÷ãýýð ãàðãàíà.

255.3.Øèíæýý÷ ìàãàäëàí øèíæèëãýý õèéõ áîëîí øèíæýý÷èéí ä¿ãíýëòòýé õîëáîîòîé ìýäýýëëèéí íóóöûã õàäãàëàõ, îðîëöîæ áóé òóõàéí ãààëèéí ¿éë àæèëëàãàà ººðèéí íü ãýð á¿ëèéí ãèø¿¿í, òºðºë, ñàäàíãèéí õ¿í, ýñõ¿ë ººðèéí íü ºì÷òýé õîëáîîòîé áîë óã ¿éë àæèëëàãààíààñ òàòãàëçàí ãàðàõ ¿¿ðýãòýé.

256 äóãààð ç¿éë.Ñîðüö, äýýæ, çàãâàð àâàõ 256.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí íü ãààëèéí õýðýãæ¿¿ëýõ çîðèëãîîð áàðààíû ñîðüö, äýýæ, çàãâàðûã àâ÷ áîëíî.

õÿíàëòûã

256.2.Ìýä¿¿ëýã÷ ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººðñíººð ñîðüö, äýýæ, çàãâàð àâ÷ áîëíî.

256.3.Òºðèéí ýðõ á¿õèé áóñàä áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó ñîðüö, äýýæ, çàãâàð àâàõàä ãààëèéí áàéãóóëëàãûí àëáàí òóøààëòàí áîëîí ìýä¿¿ëýã÷ áàéëöàíà.

256.4.Ìýä¿¿ëýã÷ íü ñîðüö, äýýæ, çàãâàð àâàõàä òóñëàëöàà ¿ç¿¿ëæ, ¿¿íòýé õîëáîãäîí ãàðàõ çàðäëûã õàðèóöíà.

74

256.5.Ñîðüö, äýýæ, çàãâàðûí òîî õýìæýý õ¿ðýëöýõ¿éö õàìãèéí áàãà õýìæýýòýé áàéíà.

íü

øèíæèëãýý,

ä¿ãíýëòýä

256.6.Ýíý õóóëèéí 256.1-256.3-ò çààñíû äàãóó áàðààíû ñîðüö, äýýæ, çàãâàðûã àâñàí òóõàé òýìäýãëýë õºòëºõ áºãººä óã àæèëëàãààíä øèíæýý÷, ìýðãýæèëòíèéã îðîëöóóëæ áîëíî.

256.7.Ñîðüö, äýýæ, çàãâàð àâàõ, øèíæèëãýý õèéõ, ä¿ãíýëò ãàðãàõ æóðìûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà.

257 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí õÿíàëòàä ìýðãýæèëòíèéã îðîëöóóëàõ 257.1.Ãààëèéí õÿíàëòûã õýðýãæ¿¿ëýõýä òåõíèê õýðýãñýë, ìýðãýæëèéí ìýäëýã, óð ÷àäâàð àøèãëàõ øààðäëàãà ãàðâàë ãààëèéí áàéãóóëëàãà õîëáîãäîõ ìýðãýæèëòýíã ãýðýýíèé ¿íäñýí äýýð ãààëèéí ¿éë àæèëëàãààíä îðîëöóóëæ áîëíî.

257.2.Ýíý õóóëèéí 257.1-ä çààñàí ìýðãýæèëòýí äàðààõü ýðõ ýäýëíý: 257.2.1.ººðèéí õýðýãæ¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãààíä õîëáîãäîõ ìàòåðèàëòàé òàíèëöàõ; 257.2.2.ãààëèéí áàéãóóëëàãûí àëáàí òóøààëòíû çºâøººð뺺ð òóõàéí ¿éë àæèëëàãààíä õàìààðàõ àñóóëò òàâèõ; 257.2.3.ººðèéí îðîëöñîí ¿éë àæèëëàãààíû ¿ð ä¿í, õîëáîãäîõ áè÷èã áàðèìòòàé òàíèëöàõ, òàéëáàð õèéõ.

257.3.Ýíý õóóëèéí 257.1-ä çààñàí ìýðãýæèëòýí äàðààõü ¿¿ðýã õ¿ëýýíý: 257.3.1.ãýðýýíä çààñàí ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýõ; 257.3.2.ãààëèéí õÿíàëòûí òîäîðõîé ¿éë àæèëëàãààíä îðîëöñîí áîëîõûã ãàðûí ¿ñãýýð áàòàëãààæóóëàõ, óã àæèëëàãààíû ÿâöàä îëæ ìýäñýí ìýäýýëëèéí íóóöûã çàäðóóëàõã¿é áàéõ; 257.3.3.îðîëöîæ áóé òóõàéí ãààëèéí ¿éë àæèëëàãàà íü ººðèéí íü ãýð á¿ëèéí ãèø¿¿í, òºðºë, ñàäàíãèéí õ¿í, ýñõ¿ë ººðèéí íü ºì÷òýé õîëáîîòîé áîë óã ¿éë àæèëëàãààíààñ òàòãàëçàí ãàðàõ ¿¿ðýãòýé.

257.4.Ãààëèéí áàéãóóëëàãûí ñàíàà÷èëãààð ãààëèéí õÿíàëòàä îðîëöñîí ìýðãýæèëòíèé çàðäëûã óëñûí òºñ⺺ñ ñàíõ¿¿æ¿¿ëíý.

258 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí õÿíàëò õèéõýä òºðèéí ýðõ á¿õèé áóñàä áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòíû îðîëöîî 258.1.Ãààëèéí õÿíàëò õèéõ ¿åä ìýðãýæëèéí õÿíàëò, öàãäààãèéí çýðýã òºðèéí ýðõ á¿õèé áóñàä áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó îðîëöîæ áîëíî.

258.2.Ýíý õóóëèéí 258.1-ä çààñàí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí íü õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó õèéõ õÿíàëò, øàëãàëòûã ãààëèéí øàëãàëòòàé çýðýã õèéæ áîëíî. Õî¸ðäóãààð äýä á¿ëýã 75

Ãààëèéí õÿíàëòûí íýìýëò íºõöºë 259 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí õàðèëöààíä îðîëöîæ áóé ýòãýýäèéí òàëààðõè ìýäýýëýë 259.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü ãààëèéí õèëýýð áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýë íýâòð¿¿ëæ áàéãàà áîëîí ãàäààä õóäàëäààíû ¿éë àæèëëàãàà ýðõýëæ áóé ýòãýýäèéí òàëààðõ ìýäýýëëèéã ýíýõ¿¿ õóóëüä çààñíû äàãóó àâíà.

259.2.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü ãààëèéí õÿíàëò õýðýãæ¿¿ëýõ, ãààëèéí òàòâàð, õóðààìæèéã íîãäóóëàõ, õóðààí àâàõ çîðèëãîîð ãààëèéí õàðèëöààíä îðîëöîã÷èéí ¿éë àæèëëàãàà, õºðºíãº, ñàíõ¿¿, áàéðøèë çýðýãòýé õîëáîîòîé ìýäýýëëèéã àâíà.

260 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí õÿíàëòàä øààðäëàãàòàé áóñàä ¿éë àæèëëàãàà 260.1.Ò¿ð àãóóëàõ áîëîí ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñýä ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõ çºâøººðºë ýçýìøèã÷, ìýä¿¿ëýã÷, òýýâýðëýã÷ íü ãààëèéí áàéãóóëëàãûí øààðäëàãààð ãààëèéí õÿíàëòàä áàéãàà áàðààã òýýâýðëýõ, à÷èõ, áóóëãàõ, øèëæ¿¿ëýí à÷èõ, áàãëàà áîîäëûã çàäëàõ, áîîõ, æèãíýõ, òîî õýìæýý òîãòîîõ, áàãëàà áîîäëûí ãýìòëèéã àðèëãàõ, äàõèí ñàâëàõ áîëîí áàéð, àãóóëàõûã îíãîéëãîõ, õààõ ¿¿ðýã õ¿ëýýíý.

261 ä¿ãýýð ç¿éë.Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýëä ãààëèéí çîðèëãîîð òýìäýãëýãýý õèéõ 261.1.Ãààëèéí õÿíàëòàä áàéãàà áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýëä ãààëèéí çîðèëãîîð òýìäýãëýãýý \öààøèä “ãààëèéí òýìäýãëýãýý” ãýõ\ õèéõäýý ëàö, ëîìáî, ¿ñãýí áîëîí áóñàä òýìäýãëýãýý òàâèõ, ìàðêëàõ, òýýâðèéí áîëîí õóäàëäààíû áè÷èã áàðèìòàä õÿíàëòûí òýìäýã äàðàõ, ñîðüö, äýýæ, çàãâàð àâàõ, áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéí øèíæ áàéäëûã äýëãýðýíã¿é òîäîðõîéëîí áè÷èõ, ôîòî çóðàã àâàõ, áè÷ëýã õèéõ, çóðàã, á¿ä¿¿â÷ çóðàã ãàðãàõ çýðýã áîëîìæòîé á¿õèé ë àðãûã õýðýãëýíý.

261.2.Ýíý õóóëèéí 261.1-ä çààñàí òýìäýãëýãýýã ãààëèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí õèéíý.

261.3.Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýë óñòàõ, ¿ðýãäýõ, ãýìòýæ ìóóäàõ áîäèò àþóë òóëãàðñàí, ýñõ¿ë ãààëèéí áàéãóóëëàãà ãààëèéí òýìäýãëýãýýã õèéõ áîëîìæã¿é áîë ýíý òóõàé ãààëèéí áàéãóóëëàãàä øóóðõàé ìýäýýëæ ò¿¿íèé çºâøººðºëòýéãýýð ãààëèéí òýìäýãëýãýýã áóñàä ýòãýýä àâàõ, ººð÷ëºõ, ñîëüæ áîëíî.

261.4.Ýíý õóóëèéí 261.3-ò çààñàí íºõöºë áàéäëûã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ìýäýýëýõ áîëîìæã¿é áîë òºðèéí õîëáîãäîõ ýðõ á¿õèé àëáàí òóøààëòíû îðîëöîîòîéãîîð ãààëèéí òýìäýãëýãýýã áóñàä ýòãýýä àâàõ, ººð÷ëºõ, ñîëüæ áîëíî.

261.5.Ýíý õóóëèéí 261.3, 261.4-ò çààñàí òîõèîëäîëä ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãûí áàòàëñàí ìàÿãòûí äàãóó àêò ¿éëäýõ áà áîäèò àþóë ó÷èðñíûã õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãûí áè÷èã áàðèìòààð íîòîëíî.

261.6.Ýíý õóóëèéí 261.1-ä çààñàí òýìäýãëýãýý íü ãàäààä óëñûí ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ òàâüñàí ëàö, ëîìáî, õÿíàëòûí òýìäýã çýðýãò íýãýí àäèë õàìààðàõ áºãººä ò¿¿íèéã ãààëèéí çîðèëãîîð àøèãëàíà.

76

261.7.Ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýëä òýìäýãëýãýý õýðýãëýõ æóðìûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà. Ãóðàâäóãààð äýä á¿ëýã Îþóíû ºì÷èéí ýðõýä õàìààðàõ áàðààã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ 262 äóãààð ç¿éë.Îþóíû ºì÷èéí ýðõýä õàìààðàõ áàðààã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ 262.1.Çîõèîã÷èéí ýðõ áîëîí ò¿¿íä õàìààðàõ ýðõèéí òóõàé 9 , Ïàòåíòèéí òóõàé õóóëüä çààñíû äàãóó çîõèîã÷èéí ýðõèéí ãýð÷èëãýý ýçýìøèã÷èéí ºì÷ëºëä áàéãàà á¿òýýë, øèíý á¿òýýë, á¿òýýãäýõ¿¿íèé çàãâàð, àøèãòàé çàãâàð áóþó îþóíû ºì÷èä õàìààðàõ áàðààã áóñàä õóóëüä ººðººð çààãààã¿é, ýñõ¿ë ýíý õóóëèéí 264 ä¿ãýýð ç¿éëä çààñíû äàãóó ºðãºäºë èð¿¿ëñíýýñ áóñàä òîõèîëäîëä ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëíý.

10

262.2.Îþóíû ºì÷èéí ýðõýä õàìààðàõ áàðààã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ æóðìûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí áîëîí Îþóíû ºì÷èéí ãàçðûí äàðãà íàð õàìòðàí áàòàëíà.

263 äóãààð ç¿éë.Îþóíû ºì÷èéí ýðõýä õàìààðàõ áàðààã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõã¿é áàéõ ¿íäýñëýë 263.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü îþóíû ºì÷èéí ýðõýä õàìààðàõ áºãººä ãààëèéí õÿíàëòàä áàéãàà áàðààã îþóíû ºì÷èéí ýðõ ýçýìøèã÷èéí ºðãºäëèéã ¿íäýñëýí ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõã¿é áàéõ àðãà õýìæýý àâíà.

263.2.Ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ õýðýãæ¿¿ëýõ àðãà õýìæýý íü îþóíû ºì÷èéí ýðõ ýçýìøèã÷èéã Ìîíãîë Óëñûí õóóëü òîãòîîìæèä çààñíû äàãóó ýðõýý õàìãààëàõàä ñààä áîëîõã¿é.

264 ä¿ãýýð ç¿éë.Îþóíû ºì÷èéí ýðõ ýçýìøèã÷ ºðãºäºë ãàðãàõ, ò¿¿íèéã õÿíàí øèéäâýðëýõ 264.1.Îþóíû ºì÷èéí ýðõ ýçýìøèã÷ íü ò¿¿íèé ýðõèéã çºð÷èí áàðààã ãààëèéí õèëýýð õóóëü áóñààð íýâòð¿¿ëñýí, ýñõ¿ë òóõàéí áàðàà ãààëèéí õÿíàëòàä áàéãààã íîòëîõ õàíãàëòòàé ¿íäýñëýë áàéãàà òîõèîäîëä ãààëèéí áàéãóóëëàãàä áàðààã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõã¿é áàéõ àðãà õýìæýýã àâàõ òóõàé ºðãºäëèéã äàðààõü á¿ðä¿¿ëáýðòýéãýýð ãàðãàíà: 264.1.1.ýðõ ýçýìøèã÷èéí òàëààðõè ìýäýýëýë; 264.1.2.îþóíû ºì÷èéí îáúåêòûí òàëààðõè ìýäýýëýë; 264.1.3.ºðãºäºë ãàðãàã÷èéí òîäîðõîéëñíîîð õóóëü áóñààð íýâòð¿¿ëñýí áàéæ áîëîõ áàðààíû òàëààð äýëãýðýíã¿é ìýäýýëýë; 264.1.4.ãààëèéí õóãàöàà òîãòîîõ.

áàéãóóëëàãààñ

9

àâàõ

àðãà

õýìæýýã

õýðýãæ¿¿ëýõ

Çîõèîã÷èéí ýðõ áîëîí ò¿¿íä õàìààðàõ ýðõèéí òóõàé õóóëü- “Òºðèéí ìýäýýëýë” ýìõòãýëèéí 2006 îíû 7 äóãààðò íèéòëýãäñýí 10 Ïàòåíòèéí òóõàé õóóëü- “Òºðèéí ìýäýýëýë” ýìõòãýëèéí 2006 îíû 7 äóãààðò íèéòëýãäñýí

77

264.2.ªðãºäºëä õàâñàðãàíà.

îþóíû

ºì÷èéí

áîëîí

264.3.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà ºðãºäëèéã òîãòîîìæèéí äàãóó õÿíàí øèéäâýðëýíý.

áàðààíû õ¿ëýýí

çàãâàðûí

àâ÷,

ãýð÷èëãýýã

õîëáîãäîõ

õóóëü

Y ÕÝÑÝà ÃÀÀËÈÉÍ ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÀ ÀÐÂÀÍĪЪÂÄYÃÝÝÐ ÁYËÝà Ãààëèéí áàéãóóëëàãà 265 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà, ò¿¿íèé ¿éë àæèëëàãààíû çàð÷èì 265.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü Ìîíãîë Óëñûí ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéí áèåëýëòèéã õàíãàõ òºðèéí òóñãàé ÷èã ¿¿ðãèéã õýðýãæ¿¿ëýõ òºðèéí áàéãóóëëàãà ìºí.

265.2.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü ¿éë àæèëëàãààíäàà õóóëü äýýäëýõ, õ¿íèé ýðõ, ýðõ ÷ºëººã õ¿íäýòãýõ, ìýðãýøñýí áàéõ, äîîä øàòíû ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü äýýä øàòíû ãààëèéí áàéãóóëëàãûí õóóëü ¸ñíû øèéäâýðò çàõèðàãäàõ çàð÷ìûã óäèðäëàãà áîëãîíî.

266 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàéãóóëëàãûí áýëãý òýìäýã 266.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà áýëãý òýìäýãòýé áàéõ áºãººä ò¿¿íèé çàãâàð, õýðýãëýõ çààâðûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà.

267 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàéãóóëëàãûí òîãòîëöîî 267.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãûí òîãòîëöîî íü ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà, ò¿¿íèé õàðüÿà ãààëèéí ãàçàð, õîðîîíîîñ á¿ðäýõ áºãººä ãààëèéí ãàçàð íü àëáà, ñàëáàðòàé áàéæ áîëíî.

267.2.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà íü ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéã óëñûí õýìæýýíä õýðýãæ¿¿ëýõ ÷èã ¿¿ðýã á¿õèé òºðèéí çàõèðãààíû áàéãóóëëàãà ìºí.

267.3.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà íü äàðãà, äýä äàðãàòàé áàéíà.

267.4.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãûã ãààëèéí àñóóäàë ýðõýëñýí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿íèé ñàíàëûã, äýä äàðãûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãûí ñàíàëûã òóñ òóñ ¿íäýñëýí Ìîíãîë Óëñûí Çàñãèéí ãàçàð òîìèëíî.

267.5.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà äýðãýäýý ýðäýì øèíæèëãýý, ñóäàëãààíû àæèë ýðõëýõ, ãààëèéí àæèëòàí áýëòãýõ, äàâòàí ñóðãàõ ÷èã ¿¿ðýã á¿õèé ýðäýì øèíæèëãýýíèé áàéãóóëëàãà, ãààëèéí ëàáîðàòîðè, õýâëýõ ¿éëäâýð, ìýäýýëýë-òîîöîîëëûí òºâ, õºðºí㺠îðóóëàëò, õàíãàìæ ¿éë÷èëãýýíèé ãàçàð, ýðýë÷ íîõîéí àëáûã áàéãóóëàí àæèëëóóëæ áîëíî.

267.6.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí ä¿ðìèéã Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà.

78

267.7.Ãààëèéí ãàçàð, õîðîî áîëîí ýíý õóóëèéí 267.5-ä çààñàí áàéãóóëëàãûí ä¿ðìèéã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà.

267.8.Ýíý õóóëèéí 267.5-ä çààñàí ýðäýì øèíæèëãýýíèé áàéãóóëëàãûí ýðäýì øèíæèëãýý, ñóðãàëòûí ¿éë àæèëëàãààã Øèíæëýõ óõààí, òåõíîëîãèéí òóõàé 11 , Äýýä áîëîâñðîëûí òóõàé 12 õóóëèàð çîõèöóóëíà.

268 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí á¿ðýí ýðõ 268.1.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà äàðààõü á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý: 268.1.1.ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéã õýìæýýíä çîõèîí áàéãóóëæ, áèåëýëòèéã õàíãóóëàõ;

õýðýãæ¿¿ëýõ

àæëûã

óëñûí

268.1.2.ãààëèéí àñóóäëààð ñàíàë áîëîâñðóóëæ õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó øèéäâýðë¿¿ëýõ; 268.1.3.ýðñäýë ñòðàòåãèéã òîäîðõîéëîõ;

òîîöîõ

ñèñòåìä

¿íäýñëýñýí

ãààëèéí

õÿíàëòûí

268.1.4.ãààëèéí áàéãóóëëàãûí õºãæëèéí õºòºëáºðèéã áîëîâñðóóëàõ, õýðýãæ¿¿ëýõ; 268.1.5.ãààëèéí áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààã óÿëäóóëàí çîõèöóóëæ, ìýðãýæëèéí óäèðäëàãààð õàíãàõ, õýâèéí ¿éë àæèëëàãààã ÿâóóëàõ íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëýõ; 268.1.6.áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõòýé õîëáîãäñîí ýíý õóóëüä çààñàí ä¿ðýì, æóðàì, çààâðûã áîëîâñðóóëàõ; 268.1.7.ãàäààä õóäàëäààíû ãààëèéí ñòàòèñòèêèéí ìýäýýëýë ãàðãàõ, ä¿í øèíæèëãýý õèéõ; 268.1.8.áàðààã òîäîðõîéëîõ, êîäëîõ óÿëäóóëñàí ñèñòåìèéí ¿íäýñíèé êîä áîëîâñðóóëàõ; 268.1.9.áàðàà áàéãóóëëàãûã òîãòîîõ;

ìýä¿¿ëýõ,

ãààëèéí

á¿ðä¿¿ëýëò

õèéõ

ãààëèéí

268.1.10.ãààëèéí áàéãóóëëàãûí õ¿íèé íººöèéí õýðýãöýýã òºëºâëºõ, õàíãàëòûã çîõèîí áàéãóóëàõ; 268.1.11.ãààëèéí àñóóäëààð ìýäýýëýë, çºâëºë㺺 ºãºõ, ãààëèéí õàðèëöààíä îðîëöîã÷èéí ìýðãýæèëòýíã áýëòãýõ, ñóðãàõ, äàâòàí ñóðãàõàä äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ; 268.1.12.ãààëèéí áàéãóóëëàãûí ãàäààä õàìòûí àæèëëàãààã õºãæ¿¿ëýõ; 268.1.13. ãààëèéí çºð÷뺺ñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ; 268.1.14.ãààëèéí

àñóóäëààðõ

ºðãºäºë,

ãîìäëûã

õ¿ëýýí

àâ÷

øèéäâýðëýõ; 11

Øèíæëýõ óõààí, òåõíîëîãèéí òóõàé õóóëü- “Òºðèéí ìýäýýëýë” ýìõòãýëèéí 2006 îíû 4 ä¿ãýýðò íèéòëýãäñýí 12 Äýýä áîëîâñðîëûí òóõàé õóóëü- “Òºðèéí ìýäýýëýë” ýìõòãýëèéí 2002 îíû 19 ä¿ãýýðò íèéòëýãäñýí

79

268.1.15. õóóëüä çààñàí áóñàä á¿ðýí ýðõ.

269 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí áàéãóóëëàãûí ã¿éöýòãýõ ¿íäñýí ¿¿ðýã 269.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü äàðààõü ¿íäñýí ¿¿ðãèéã ã¿éöýòãýíý: 269.1.1.ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéí õýðýãæèëòèéã çîõèîí áàéãóóëàõ, áèåëýëòýä õÿíàëò òàâèõ; 269.1.2.ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýë, ò¿¿íèé õºäºë㺺íä õÿíàëò òàâèõ; 269.1.3.ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéæ ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð, õóðààìæèéã íîãäóóëàõ, õóðààõ, àëáàäàí õóðààõ, òýäãýýðò õÿíàëò òàâèõ; 269.1.4.ãààëèéí ìýäýýëëèéí ñèñòåìèéã áîëîâñðîíãóé ìýäýýëëèéí ñàíãèéí íóóöëàë, àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ, õàìãààëàõ;

áîëãîõ,

269.1.5.ãàäààä õóäàëäààíû ãààëèéí ñòàòèñòèêèéí ìýäýýëýë ãàðãàõ; 269.1.6.ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéã îëîí íèéòýä òàíèóëàõ, ìýäýýëëýýð õàíãàõ; 269.1.7.ãààëèéí çºð÷뺺ñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ, òàñëàí çîãñîîõ, õóóëüä çààñàí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõ; 269.1.8. ãààëèéí áàéãóóëëàãûí äîòîîä õÿíàëòûã õýðýãæ¿¿ëýõ; 269.1.9. ýíý õóóëüä çààñíû äàãóó îþóíû ºì÷èéí ýðõèéã õàìãààëàõ.

270 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí áàéãóóëëàãûí ýðõ 270.1. Ãààëèéí áàéãóóëëàãà äàðààõü ýðõ ýäýëíý: 270.1.1. ýíý õóóëüä çààñíû äàãóó ãààëèéí çîðèëãîîð ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìò øààðäàõ, øàëãàõ; 270.1.2. ººðèéí òýýâðèéí áîëîí õîëáîîíû õýðýãñëèéã àøèãëàõ áîëîìæã¿é íºõöºë, áàéäëûí ¿åä áóñäûí òýýâðèéí áîëîí õîëáîîíû õýðýãñýë àøèãëàõ; 270.1.3. ãààëèéí àñóóäëààð ø¿¿õýä íýõýìæëýë, ãîìäîë ãàðãàõ; 270.1.4. õóóëüä çààñàí áóñàä ýðõ.

271 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãààëèéí áàéãóóëëàãûí óäèðäëàãûí á¿ðýí ýðõ 271.1. Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà äàðààõü á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý: 271.1.1. ãààëèéí ¿éë àæèëëàãààã ºäºð òóòìûí çîõèîí áàéãóóëàëòûí óäèðäëàãààð õàíãàõ; 271.1.2. ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæîîð ýðõ îëãîñîí áîë íèéòýýð äàãàæ ìºðäºõ õýì õýìæýý òîãòîîñîí ä¿ðýì, æóðàì, çààâàð áàòëàõ; 80

271.1.3. ãààëèéí áîäëîãî áîëîâñðóóëàõàä îðîëöîõ, òàðèôûí áîëîí òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòûí àðãà õýìæýýã õýðýãæ¿¿ëýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ; 271.1.4. ãààëèéí àñóóäëààð áàéãóóëàõ Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãýðýýíèé òºñëèéã áîëîâñðóóëàõ, Ìîíãîë Óëñûí Çàñãèéí ãàçðààñ ýðõ îëãîñîí òîõèîëäîëä îëîí óëñûí ãýðýýíä ãàðûí ¿ñýã çóðàõ, ãýðýýãýýð Ìîíãîë Óëñûí õ¿ëýýñýí ¿¿ðãèéí áèåëýëòèéã õàíãóóëàõ; 271.1.5. ãààëèéí çºð÷뺺ñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ, ò¿¿íòýé òýìöýõ àæëûã ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèä çààñíû äàãóó çîõèîí áàéãóóëàõ; 271.1.6. ãààëèéí õÿíàëò øàëãàëòûí ¿ð íºëººã äýýøë¿¿ëýõ çîðèëãîîð ãààëèéí õàðèëöààíä îðîëöîã÷èäòîé õàìòðàí àæèëëàõ; 271.1.7. ãààëèéí àñóóäëààðõ ºðãºäºë, ãîìäëûã õ¿ëýýí àâ÷, õÿíàí ¿çýæ, á¿ðýí ýðõèéíõýý õ¿ðýýíä øèéäâýð ãàðãàõ; 271.1.8. ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí õàðüÿà áîëîí äýðãýäýõ áàéãóóëëàãûã áàéãóóëàõ, ººð÷ëºõ, òàòàí áóóëãàõ; 271.1.9. õàðüÿà ãààëèéí áàéãóóëëàãûí õàðèóöàõ õÿíàëòûí íóòàã äýâñãýðèéã òîãòîîõ, òýäãýýðèéí ýðõ õýìæýýã òîäîðõîé áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýë áîëîí ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìîîð õÿçãààðëàõ; 271.1.10. ãààëèéí àëáà õààã÷èéã òîìèëîõ, ÷ºëººëºõ, ò¿äãýëç¿¿ëýõ, ººð àëáàí òóøààëä øèëæ¿¿ëýõ, ñýëãýí àæèëëóóëàõ, øàãíàæ óðàìøóóëàõ, òºð çàñãèéí øàãíàëä òîäîðõîéëîõ; 271.1.11.ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí ò¿äãýëç¿¿ëýõ, ñàõèëãûí øèéòãýë íîãäóóëàõ;

ýðõ

271.1.12. õóóëèàð îëãîãäñîí ýðõ õýìæýýíèé áàéãóóëëàãûí òºñºâ, õºðºíãèéã çàõèðàí çàðöóóëàõ;

îëãîõ,

ýðõèéã

õ¿ðýýíä

íü

ãààëèéí

271.1.13. ãààëèéí áàéãóóëëàãûã ãàäààä, äîòîîäîä áîëîí ø¿¿õ, àðáèòðò òºëººëºõ; 271.1.14.ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð, õóðààìæèéí íîãäóóëàëò, òºëºëò, õóðààëòàä õÿíàëò òàâèõ; 271.1.15.ãàäààä õóäàëäààíû òºëáºð òîîöîîíä ãààëèéí çîðèëãîîð õÿíàëò òàâèõ; 271.1.16.óëñ õîîðîíäûí õóäàëäààã õºíãºâ÷ëºõ, àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ, îëîí óëñûí ñòàíäàðòûí äàãóó ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãààñ òîãòîîñîí øàëãóóðûã õàíãàñàí òîõèîëäîëä ãààëèéí õàðèëöààíä îðîëöîã÷èä ãààëèéí èòãýìæëýë îëãîõ; 271.1.17. õóóëüä çààñàí áóñàä á¿ðýí ýðõ.

271.2. Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãûí ýçã¿éä ò¿¿íèéã äýä äàðãà îðëîíî.

272 äóãààð ç¿éë. Òºðèéí áóñàä áàéãóóëëàãàòàé õàìòðàí àæèëëàõ 81

272.1. Ãààëèéí áàéãóóëëàãà ýíý õóóëèéí 288, 289 ä¿ãýýð ç¿éëä çààñàí ¿éë àæèëëàãààíû çîðèëòûã õýðýãæ¿¿ëýõ çîðèëãîîð òºðèéí áóñàä áàéãóóëëàãàòàé õàìòðàí àæèëëàæ áîëíî.

272.2.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü ãààëèéí õÿíàëò õèéõýýñ áóñàä ¿¿ðãèéã õîëáîãäîõ õóóëèéí äàãóó òºðèéí áóñàä áàéãóóëëàãààð ã¿éöýòã¿¿ëæ áîëíî.

273 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷ 273.1. Ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó õÿíàëò, øàëãàëò õèéõ ýðõ ýäýëæ, ¿¿ðýã õ¿ëýýõ ãààëèéí àëáàí òóøààëòíûã ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷ ãýíý.

273.2. Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷ íü òºðèéí òóñãàé àëáàí òóøààëä õàìààðíà.

273.3. Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà Ìîíãîë Óëñûí ãààëèéí åðºíõèé áàéöààã÷ áàéíà.

273.4. Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷ íü “Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷ áè, Ìîíãîë Óëñûí òóñãààð òîãòíîë, ýäèéí çàñãèéí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõûí òºëºº ¿íýí÷ýýð ç¿òãýæ, ãààëèéí õÿíàëò, á¿ðä¿¿ëýëò õèéõäýý õóóëü, øóäàðãà ¸ñûã äýýäëýí, ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí ¸ñ ç¿éí õýì õýìæýýã ÷àíä ñàõèæ, õýíèé ÷ íºëººíä ¿ë àâòàõàà áàòëàí òàíãàðàãëàÿ. ªðãºñºí òàíãàðàãààñ íÿöâàë òºðèéí õóóëèéí õàðèóöëàãà õ¿ëýýíý” ãýñýí òàíãàðãèéã ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí ýðõ àâàõàä ºðãºíº.

273.5. Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷ íü ãàäààä õýëíèé çîõèõ ìýäëýãòýé, äýýä áîëîâñðîëòîé Ìîíãîë Óëñûí èðãýí áàéõ áºãººä ãààëèéí ¿éë àæèëëàãààã õýðýãæ¿¿ëýõ ÷èãëýëýýð ìýðãýæëèéí òóñãàé ñóðãàëòàä õàìðàãäñàí áàéâàë çîõèíî.

273.6.Ãààëèéí óëñûí áàéöàã÷èéí àëáàí òóøààëä îðîõ õ¿ñýëòýé èðãýäýýñ ìýðãýøëèéí øàëãàëò àâàõ áîëçîë æóðìûã Òºðèéí àëáàíû òºâ áàéãóóëëàãà áàòàëíà.

274 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí ýðõ, ¿¿ðýã 274.1.Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷ íü Òºðèéí àëáàíû òóõàé 13 õóóëüä çààñàí òºðèéí àëáàí õààã÷èéí íèéòëýã ýðõýýñ ãàäíà äàðààõü ýðõ ýäýëíý: 274.1.1. ýíý õóóëüä çààñíû äàãóó ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýëä ãààëèéí õÿíàëò òàâüæ, á¿ðä¿¿ëýëò õèéõ; 274.1.2. ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéã õýðýãæ¿¿ëýõ çîðèëãîîð èðãýí, àëáàí òóøààëòàíä õóóëü ¸ñíû øààðäëàãà òàâüæ áèåëýëòèéã õàíãóóëàõ; 274.1.3. ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòòýé õîëáîîòîéãîîð àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí áàéð, àãóóëàõàä íýâòðýí îðæ ¿çëýã òîîëëîãî õèéõ, òýäãýýðèéí äàíñ, á¿ðòãýëèéã øàëãàõ; 274.1.4. ãààëèéí õÿíàëò, øàëãàëòàä à÷ õîëáîãäîë á¿õèé áè÷èã áàðèìò, òàéëáàð, ëàâëàãààã õîëáîãäîõ ýòãýýäýýñ ãàðãóóëàí àâàõ;

13

Òºðèéí àëáàíû òóõàé õóóëü- “Òºðèéí ìýäýýëýë” ýìõòãýëèéí 2002 îíû 28 äóãààðò íèéòëýãäñýí

82

274.1.5. ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäîõ áàðààã íóóñíûã ãýð÷ëýõ áàðèìò, ìàòåðèàëûã òàòâàð òºëºã÷ àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà, èðãýíýýñ ò¿ð õóãàöààãààð õóðààõ, ýñõ¿ë õóóëáàðëóóëàí àâàõ; 274.1.6. àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõ ¿åä óëñûí õèëèéí õîðèîòîé çóðâàñò íýâòðýõ; 274.1.7. ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæ çºð÷ñºí çàõèðãààíû çºð÷èëä õóóëüä çààñíû äàãóó õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõ.

274.2. Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷ íü Òºðèéí àëáàíû òóõàé õóóëüä çààñàí òºðèéí àëáàí õààã÷èéí íèéòëýã ¿¿ðãýýñ ãàäíà äàðààõü ¿¿ðýã õ¿ëýýíý: 274.2.1. ºðãºñºí òàíãàðàãòàà ¿íýí÷, ãààëèéí õÿíàëò, øàëãàëòûã õèéõäýý ñîíîð ñýðýìæòýé áàéæ, òºð, áàéãóóëëàãà áîëîí õóâü õ¿íèé íóóöûã ÷àíä õàäãàëæ, õóâü õ¿íèé íýð õ¿íäèéã ãóòààõã¿é áàéõ; 274.2.2. ãààëèéí õÿíàëò, á¿ðä¿¿ëýëòèéã õèéõäýý òºð, áàéãóóëëàãà, õóâü õ¿íèé ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã õîõèðîîõã¿é, àëáàí òóøààëàà óðâóóëàí àøèãëàõã¿é, õýòð¿¿ëýõã¿é áàéõ; 274.2.3. ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéã çºð÷ñºí õóóëü áóñ ¿éëäýë /ýñ ¿éëäýõ¿é/-èéí òàëààð çîõèõ áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàíä ìýäýýëýõ; 274.2.4. ìýðãýøëèéí ñóðãàëòàä õàìðàãäàõ; 274.2.5. ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí ¸ñ ç¿éí ä¿ðìèéã ÷àíä ñàõèæ àæèëëàõ.

274.3. Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéã ãààëèéí ãàçàð, õîðîîäîä 2 æèë õ¿ðòýë õóãàöààãààð ñýëãýí àæèëëóóëæ áîëíî.

274.4. Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí ¸ñ ç¿éí ä¿ðìèéã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà.

275 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí ¿éë àæèëëàãààíä õîðèãëîõ ç¿éë 275.1. Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷ Òºðèéí àëáàíû òóõàé õóóëèéí 15 äóãààð ç¿éëä çààñíààñ ãàäíà äàðààõü ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõûã õîðèãëîíî: 275.1.1. óëñ òºðèéí íàìûí ãèø¿¿í áàéõ; 275.1.2. ººðèéí íü ãýð á¿ëèéí ãèø¿¿í, òºðºë, ñàäàíãèéí õ¿ì¿¿ñèéí ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýëä ãààëèéí õÿíàëò, á¿ðä¿¿ëýëò õèéõ, ýñõ¿ë óã ¿éë àæèëëàãààíä îðîëöîõ, íºëººëºõ; 275.1.3.ýíý õóóëüä çààñíààñ áóñàä ìýäýýëýë øààðäàõ, èðãýäýä ÷èðýãäýë ó÷ðóóëàõ, áóñäàä äàâóó áàéäàë îëãîõ çýðãýýð ÿëãàâàðëàõ; 275.1.4. àëáàí ¿¿ðýãòýéãýý õîëáîîã¿éãýýð ãààëèéí õÿíàëò òàâèõ, øàëãàëò õèéõ.

276 äóãààð ç¿éë. Ä¿ðýìò õóâöàñ, ÿëãàõ òýìäýã 83

276.1. Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷ ä¿ðýìò õóâöàñ, ÿëãàõ òýìäýã õýðýãëýõ, ýñõ¿ë õóâöàñíû õàíãàìæ ýäýëíý.

276.2. Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí ä¿ðýìò õóâöàñ, ÿëãàõ òýìäãèéí çàãâàð, ýäýëãýýíèé õóãàöàà, õýðýãëýõ æóðìûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà.

276.3.Áóñàä áàéãóóëëàãà, èðãýí ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéíõòàé èæèë çàãâàðûí ä¿ðýìò õóâöàñ, ÿëãàõ òýìäýã õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî.

277 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí áàéãóóëëàãûí òóñãàé õýðýãñýë, ìýõ 277.1. Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷ àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõ ¿åäýý äàðààõü òóñãàé õýðýãñýë, ìýõ õýðýãëýæ áîëíî: 277.1.1. íýã á¿ðèéí òóñãàé õýðýãñýë; 277.1.2. òýýâðèéí õýðýãñýë àëáàäàí çîãñîîõ òóñãàé õýðýãñýë; 277.1.3. õàìãààëàõ òóñãàé õýðýãñýë; 277.1.4. ñàìáî, êàðàòý çýðýã çýâñýãã¿éãýýð òóëàëäàõ ìýõ; 277.1.5. àëáàíû íîõîé.

278 äóãààð ç¿éë.Òóñãàé õýðýãñýë, ìýõ õýðýãëýõ 278.1. Äàðààõü òîõèîëäîëä òóñãàé õýðýãñýë, ìýõ õýðýãëýæ áîëíî: 278.1.1. ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí àìü íàñ, ýð¿¿ë ìýíäýä õîõèðîë ó÷ðóóëæ áîëçîøã¿é áàéäëààð äîâòîëñîí; 278.1.2. ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí õóóëü ¸ñíû øààðäëàãûã çîðèóä áèåë¿¿ëýýã¿é, ýñõ¿ë õ¿÷ õýðýãëýí ýñýðã¿¿öñýí; 278.1.3. õóðààãäñàí, áàðüöààíä àâñàí áîëîí ãààëèéí õÿíàëòàä áàéãàà áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí íýã áàéãóóëëàãààñ íºãººä, ýñõ¿ë õîëáîãäîõ áóñàä áàéãóóëëàãàä õ¿ðãýõ ÿâöàä ýñýðã¿¿öýë ¿ç¿¿ëñýí.

278.2. Äàðààõü òîõèîëäîëä òýýâðèéí õýðýãñýë àëáàäàí çîãñîîõ òóñãàé õýðýãñýë õýðýãëýæ áîëíî: 278.2.1.ãààëèéí øàëãàëò äóóñààã¿é áàéõàä ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëã¿é õºäºëãºñºí; 278.2.2. áàðààã ãààëèéí õèëýýð õóóëü áóñààð íýâòð¿¿ëýõ çîðèëãîîð ãààëèéí õÿíàëòààñ çóãòñàí.

278.3. Òóñãàé õýðýãñýë, ìýõ õýðýãëýñíýýñ õ¿íèé àìü áèå, ýð¿¿ë ìýíäýä ãýìòýë ó÷ðóóëñàí òîõèîëäîëä ýìíýëãèéí ÿàðàëòàé òóñëàìæ ¿ç¿¿ëýõ àðãà õýìæýý àâ÷, ýíý òóõàé ãààëèéí áàéãóóëëàãûí äàðãàä, äàðãà íü ïðîêóðîðò íýí äàðóé ìýäýãäýíý.

84

278.4. Ýíý õóóëèéí 277.1-ä çààñàí òóñãàé õýðýãñëèéí æàãñààëò, õýðýãëýõ, õàäãàëàõ çààâðûã Óëñûí åðºíõèé ïðîêóðîðòîé çºâøèëöºí ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà.

279 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí àëáàí òóøààëûí àíãèëàë 279.1.Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí àëáàí òóøààë äàðààõü àíãèëàëòàé áàéíà: 279.1.1. òýðã¿¿í ò¿øìýë; 279.1.2. ýðõýëñýí ò¿øìýë; 279.1.3. àõëàõ ò¿øìýë; 279.1.4. äýñ ò¿øìýë; 279.1.5. òóñëàõ ò¿øìýë.

279.2.Òýðã¿¿í ò¿øìýëèéí àëáàí òóøààëä ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà õàìààðíà.

279.3.Ýðõýëñýí ò¿øìýëèéí áàéãóóëëàãûí äýä äàðãà õàìààðíà.

àëáàí

òóøààëä

ãààëèéí

óäèðäàõ

òºâ

279.4.Àõëàõ ò¿øìýëèéí àëáàí òóøààëä ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí á¿òöèéí íýãæèéí äàðãà, õàðüÿà ãààëèéí ãàçðûí äàðãà õàìààðíà.

279.5.Äýñ ò¿øìýëèéí àëáàí òóøààëä ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí ãààëèéí óëñûí àõëàõ áàéöààã÷, ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äýðãýäýõ áàéãóóëëàãûí äàðãà, õàðüÿà ãàçðûí îðëîã÷ äàðãà, õîðîî, àëáà, ñàëáàðûí äàðãà õàìààðíà.

279.6.Òóñëàõ ò¿øìýëèéí àëáàí òóøààëä óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷, õàðüÿà ãààëèéí ãàçàð, õîðîîíû ãààëèéí óëñûí àõëàõ áàéöààã÷, ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷ õàìààðíà.

280 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí çýðýã äýâ, øàãíàë, óðàìøóóëàë 280.1.Ãààëèéí òýðã¿¿í ò¿øìýë, ýðõýëñýí ò¿øìýë, àõëàõ ò¿øìýë, äýñ ò¿øìýë, òóñëàõ ò¿øìýëèéí àëáàí òóøààë íü òóñ á¿ðòýý òýðã¿¿í, äýä, ãóòãààð, äºò㺺ð ãýñýí çýðýã äýâòýé áàéíà.

280.2.Ãààëèéí òýðã¿¿í ò¿øìýëèéí àëáàí òóøààëûí çýðýã äýâèéã Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèéëºã÷, ýðõýëñýí ò¿øìýëèéí àëáàí òóøààëûí çýðýã äýâèéã Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèé ñàéä, àõëàõ ò¿øìýë, äýñ ò¿øìýë, òóñëàõ ò¿øìýëèéí àëáàí òóøààëûí çýðýã äýâèéã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà òóñ òóñ îëãîíî.

280.3.Çýðýã äýâ îëãîõäîî òºðèéí àëáàíä íèéò àæèëëàñàí áîëîí òóõàéí àëáàí òóøààëûí àíãèëàëä àæèëëàñàí õóãàöàà, ìýðãýøëèéí ò¿âøèí, ¸ñ ç¿éí õýì õýìæýýã ñàõèæ áóé áàéäëûã õàðãàëçàíà.

280.4.Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí çýðýã äýâ, ò¿¿íèé íýìýãäýë îëãîõ æóðìûã Ìîíãîë Óëñûí Çàñãèéí ãàçðûí ºðãºí ìýä¿¿ëñíýýð Óëñûí Èõ Õóðàë áàòàëíà.

280.5.Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èä àæëûí ¿ð ä¿íãèéí øàãíàë óëèðàë òóòàì îëãîõ áºãººä óã øàãíàëûã îëãîõ æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà.

85

280.6.Äàëä àðãà õýðýãëýæ áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëñýí áóþó íýâòð¿¿ëýõèéã çàâäñàí, ýñõ¿ë óäàà äàðààãèéí áóþó õîîðîíäîî íóóöëàãäìàë õîëáîî á¿õèé èõ õýìæýýíèé çºð÷èë èëð¿¿ëñýí, ò¿¿í÷ëýí çºð÷èë èëð¿¿ëæ óëñûí òºñºâò èõ áóþó îíö èõ õýìæýýíèé îðëîãî îðóóëñàí ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èä ìºíãºí óðàìøóóëàë îëãîõ áºãººä óã óðàìøóóëëûí õýìæýý, îëãîõ æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà.

281 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí öîë 281.1. Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èä äàðààõü öîë îëãîæ áîëíî: 281.1.1.ãààëèéí æèíõýíý çºâëºõ; 281.1.2.ãààëèéí èòãýìæèò çºâëºõ; 281.1.3.ãààëèéí çºâëºõ.

281.2.Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èä öîë, ò¿¿íèé íýìýãäýë îëãîõ æóðìûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà.

282 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí ýðõèéí áàòàëãàà 282.1.Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷ àëáàí ¿¿ðãýý õàðààò áóñààð, øóäàðãààð áèåë¿¿ëýõ íºõöºë, áàòàëãààã òºð õàíãàíà.

282.2.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷ààð õóóëèàð õ¿ëýýëãýñýí ¿¿ðýãò íü ¿ë õàìààðàõ àæèë, ¿¿ðýã ã¿éöýòã¿¿ëýõèéã õîðèãëîíî.

282.3.Ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãà íü ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéã àëáàí ¿¿ðýãòýé íü õîëáîãäóóëàí øàëãàõ áîë ãààëèéí õýâèéí ¿éë àæèëëàãààã àëäàãäóóëàõã¿é áàéõ ¿¿äíýýñ ýíý òóõàé õàðüÿàëàõ ãààëèéí áàéãóóëëàãûí äàðãàä óðüä÷èëàí ìýäýãäýíý.

282.4.Õóóëèàð õ¿ëýýëãýñýí àëáàí ¿¿ðýãòýé íü õîëáîîòîéãîîð çàíàëõèéëýõ, ñ¿ðä¿¿ëýõ, àìü áèå, ýð¿¿ë ìýíäýä íü õàëäàõ àëèâàà õóóëü áóñ ¿éëäëýýñ ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷, ò¿¿íèé ãýð á¿ëèéí ãèø¿¿äèéã òºð õàìãààëíà.

282.5.Ãààëèéí áàéãóóëëàãàä 25-ààñ äýýø æèë àæèëëàæ ºíäºð íàñíû òýòãýâýð òîãòîîëãîæ áàéãàà ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èä ñ¿¿ëèéí 3 æèëèéí àëáàí òóøààëûí öàëèíãèéí õýìæýýòýé òýíöýõ íýã óäààãèéí òýòãýìæ îëãîíî.

282.6.Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èä äàðààõü òóñëàìæ îëãîíî: 282.6.1.õºäºëìºðèéí ÷àäâàðàà ò¿ð àëäñàí òîõèîëäîëä ýìíýëãèéí ÷ºëººòýé áàéñàí õóãàöààíû òýòãýìæ, àëáàí òóøààëûí ¿íäñýí öàëèíãèéí çºð¿¿; 282.6.2.òàõèð äóòóó áîëñîí òîõèîëäîëä òàõèð äóòóóãèéí òýòãýâýð, àëáàí òóøààëûí ¿íäñýí öàëèíãèéí çºð¿¿; 282.6.3.õèéìýë ýðõòýí õèéëãýõ òîõèîëäîëä ò¿¿íèé çàðäàë; 282.6.4.ýìíýëýãò õýâòýæ ýì÷ë¿¿ëñýí òîõèîëäîëä ýð¿¿ë ìýíäèéí äààòãàëûí çàðäëààñ õýòýðñýí ýì÷èëãýýíèé çàðäàë; 282.6.5.õºäºëìºðèéí ÷àäâàðàà á¿ðìºñºí àëäñàí òîõèîëäîëä íýã æèëèéí àëáàí òóøààëûí öàëèíòàé òýíöýõ õýìæýýíèé íýã óäààãèéí áóöàëòã¿é òóñëàìæ;

86

282.6.6.àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõòýé íü õîëáîãäóóëàí ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí àìü íàñûã õîõèðîîñîí òîõèîëäîëä ò¿¿íèé àð ãýðò 3 æèëèéí àëáàí òóøààëûí öàëèíòàé òýíöýõ õýìæýýíèé íýã óäààãèéí áóöàëòã¿é òóñëàìæ.

282.7.Õèë äýýð àæèëëàæ áàéãàà ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí ãýð á¿ëèéã òýðã¿¿í ýýëæèíä àæëààð õàíãàõ áºãººä òýäíèéã àæëààð õàíãààã¿é íºõöºëä àæèëã¿é áàéñàí õóãàöààíû ýð¿¿ë ìýíäèéí áîëîí ºíäºð íàñíû òýòãýâðèéí äààòãàëûí øèìòãýëèéã òóõàéí ¿åä ìºðäºæ áàéãàà õºäºëìºðèéí õºëñíèé äîîä õýìæýýíýýñ òîîöîæ ãààëèéí áàéãóóëëàãà òºëíº.

282.8.Õèë äýýð àæèëëàæ áàéãàà ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èä õèëèéí íýìýãäýë îëãîõ áºãººä óã íýìýãäýë îëãîõ æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà.

282.9.Ãààëèéí áàéãóóëëàãàä òîãòâîð ñóóðüøèëòàé, ¿ð á¿òýýëòýé àæèëëàñàí àëáàí õààã÷èä àìèíäàà îðîí ñóóö áàðèõ áîëîí îðîí ñóóö, àìüäðàëûí íýí òýðã¿¿íèé õýðýãöýýò ç¿éëñ õóäàëäàí àâàõ, ººðèéí õ¿ñýëòýýð ñóðàëöàõ áîëîí õ¿¿õäýý ñóðãàõàä íü çîðèóëàí áàéãóóëëàãààñ íü õºíãºëºëòòýé çýýë îëãîæ, øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä çýýëèéí áàòàëãàà ãàðãàæ ºãíº.

283 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí öàëèí õºëñ 283.1.Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí öàëèí õºëñ íü àëáàí òóøààëûí ¿íäñýí öàëèí, àëáàí àæëûí îíöãîé íºõöºëèéí, òºðèéí àëáà õààñàí õóãàöààíû, öîë, çýðýã äýâèéí, ýðäìèéí çýðãèéí íýìýãäëýýñ òóñ òóñ á¿ðäýíý.

283.2.Ýíý õóóëèéí 283.1-ä çààñàí àëáàí àæëûí îíöãîé íºõöºëèéí, òºðèéí àëáà õààñàí õóãàöààãû, ýðäìèéí çýðãèéí íýìýãäëèéí õýìæýý, îëãîõ æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà.

284 ä¿ãýýð ç¿éë. Ñàõèëãûí øèéòãýë 284.1.Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷ àëáàí ¿¿ðýãòýý õàéíãà õàíäñàí, ýñõ¿ë á¿ðýí ýðõýý õýòð¿¿ëñýí, ò¿¿í÷ëýí ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæ, ºðãºñºí òàíãàðàãàà çºð÷ñºí òîõèîëäîëä äàðààõü ñàõèëãûí øèéòãýëèéã íîãäóóëíà: 284.1.1.ñàíóóëàõ; 284.1.2.çýðýã äýâèéã 1 æèë õ¿ðòýë õóãàöààãààð áóóðóóëàõ; 284.1.3. àëáàí òóøààëûã 3 ñàð õ¿ðòýë õóãàöààãààð áóóðóóëàõ; 284.1.4. ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí ýðõèéã õàñàõ; 284.1.5. ãààëèéí àëáàíààñ õàëàõ.

284.2. Ýíý õóóëèéí 284.1-ä çààñàí ñàõèëãûí øèéòãýëèéã ãàðãàñàí çºð÷ëèéí øèíæ áàéäëûã õàðãàëçàí íîãäóóëàõ áºãººä ñàõèëãûí øèéòãýëèéã äýñ äàðààëàí õýðýãëýõ øààðäëàãàã¿é.

284.3.Ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí ñàõèëãûí ä¿ðìèéã Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà.

284.4.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí õàðüÿà ãàçàð, õîðîîíû áîëîí äýðãýäýõ áàéãóóëëàãûí äàðãà ýíý õóóëèéí 284.1.1, 284.1.2-ò çààñàí ñàõèëãûí øèéòãýë íîãäóóëæ áîëíî.

285 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàéãóóëëàãûã áàéðààð õàíãàõ

87

285.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü òºðèéí ºì÷èéí áàðèëãà áàéãóóëàìæèä ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëàõ áà áóñäûí ýçýìøëèéí áàéðûã ãýðýýíèé ¿íäñýí äýýð òºëáºðòýé àøèãëàæ áîëíî.

285.2.Çàñàã çàõèðãàà, íóòàã äýâñãýðèéí íýãæèéí óäèðäëàãà íü ººðèéí íóòàã äýâñãýðò àæèëëàõ ãààëèéí áàéãóóëëàãàä õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó ýçýìøëèéí ãàçàð îëãîæ, õîëáîî, ýð÷èì õ¿÷, äóëààíààð ñààäã¿é ¿éë÷èëæ, ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëàõ õýâèéí íºõöºëººð õàíãàíà.

286 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàéãóóëëàãûí áàéðøèë, àæèëëàõ öàãèéí õóâààðü 286.1.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà íü ãààëèéí áàéãóóëëàãûí áàéðøèë, àæèëëàõ öàãèéí õóâààðèéã ãàäààä õóäàëäààíä äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ õýðýãöýýã õàðãàëçàí òîãòîîíî.

286.2.Õèëèéí áîîìò áîëîí îëîí óëñûí íèñýõ áóóäàë äýýð áàéðëàæ áàéãàà ãààëèéí áàéãóóëëàãûí àæèëëàõ öàãèéí õóâààðèéã òóõàéí õèëèéí áîîìòûí àæèëëàõ öàãèéí õóâààðüòàé íèéö¿¿ëýí òîãòîîíî.

286.3.Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéã ýíý õóóëèéí 25.1-ä çààñàí õóãàöààíä õèéõ áîëîìæã¿é òîõèîëäîëä ãààëèéí ãàçàð, õîðîîíû äàðãûí øèéäâýðýýð ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéã àæëûí áóñ öàãààð àæèëëóóëæ áîëîõ áºãººä ýíý òîõèîëäîëä ãààëèéí áàéöààã÷èä Õºäºëìºðèéí òóõàé 14 õóóëüä çààñàí æóðìûí äàãóó èë¿¿ öàãèéí õºëñ îëãîíî.

287 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áàéãóóëëàãûí ñàíõ¿¿æèëò 287.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãûã óëñûí òºñ⺺ñ ñàíõ¿¿æ¿¿ëæ, ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõ ýäèéí çàñãèéí áàòàëãààã òºð õàíãàíà. Íýãä¿ãýýð äýä á¿ëýã Ìýäýýëëèéí ñèñòåì, ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéã ãààëèéí ¿éë àæèëëàãààíä àøèãëàõ 288 äóãààð ç¿éë.Ìýäýýëëèéí ñèñòåì, ñ¿ëæýý, òåõíîëîãè àøèãëàõ 288.1.Ãààëèéí ¿éë àæèëëàãààíä ìýäýýëëèéã ýëåêòðîí õýëáýðýýð ñîëèëöîõ, òýäãýýðèéí íàéäâàðòàé áàéäëûã õàíãàõ çîðèëãîîð ìýäýýëëèéí ñèñòåì, ñ¿ëæýý, òåõíîëîãè àøèãëàæ áîëíî.

288.2.Ýíý õóóëèéí 288.1-ä çààñàí ìýäýýëëèéí ñèñòåì, ñ¿ëæýý, òåõíîëîãè íü ìýäýýëýë õàðèëöààíû ¿íäýñíèé áîëîí îëîí óëñûí ñòàíäàðòàä íèéöñýí áàéíà.

288.3.Òºðèéí ºì÷èéí ìýäýýëëèéí ñèñòåì, ñ¿ëæýý, òåõíîëîãèéã ãààëèéí ¿éë àæèëëàãààíä ¿íý òºëáºðã¿é, áóñàä ºì÷èéíõèéã ãýðýýíèé ¿íäýñýí äýýð àøèãëàíà.

288.4.Ãààëèéí ¿éë àæèëëàãààíä îðîëöîã÷èéí àøèãëàõ ìýäýýëëèéí ñèñòåì, òåõíîëîãèä òàâèãäàõ øààðäëàãà, àøèãëàõ æóðìûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà.

289 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãààëèéí ¿éë àæèëëàãààíû ìýäýýëëèéí ñàí 14

Õºäºëìºðèéí òóõàé õóóëü- “Òºðèéí ìýäýýëýë” ýìõòãýëèéí 1999 îíû 25 äóãààðò íèéòëýãäñýí

88

289.1.Ãààëèéí ¿éë àæèëëàãààíû ìýäýýëëèéí ñàí íü ýíý õóóëèéí 13 äóãààð ç¿éëä çààñàí ãààëèéí ñòàòèñòèêèéí ìýäýýëýë, ò¿¿í÷ëýí ìºí õóóëèéí äàãóó ìýä¿¿ëýã÷ýýñ ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ãàðãàæ ºãñºí áîëîí ãààëèéí áàéãóóëëàãûí ººðºº á¿ðä¿¿ëñýí ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòààñ á¿ðäýíý.

289.2.Ýíý õóóëèéí 289.1-ä çààñàí ìýäýýëëèéí ñàí äàõü ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìò íü áè÷ãèéí áîëîí ýëåêòðîí õýëáýðòýé áàéæ áîëíî.

289.3.Õóâü õ¿í, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà ýíý õóóëèéí 289.1-ä çààñàí ìýäýýëëèéí ñàíãààñ õ¿ññýí õýëáýðýýð ìýäýýëýë àâ÷ áîëîõ áºãººä èéíõ¿¿ ìýäýýëýë ºãºõºä ìºí õóóëèéí 15 äóãààð ç¿éëä çààñàí æóðìûã áàðèìòàëíà.

289.4.Ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà ýíý õóóëèéí 289.1-ä çààñàí ìýäýýëëèéí ñàíã ¿¿ñãýõ, àøèãëàõ, ò¿¿íä áàéãàà ìýäýýëëèéã áàðèìòæóóëàõ àñóóäëûã ýíý õóóëü áîëîí õîëáîãäîõ áóñàä õóóëü òîãòîîìæèä íèéö¿¿ëýí äîòîîä æóðàìäàà òóñãàíà.

YI ÕÝÑÝà ÕÀÐÈÓÖËÀÃÀ ÀÐÂÀÍÒÀÂÄÓÃÀÀÐ ÁYËÝà Ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæ çºð÷èã÷èä õ¿ëýýëãýõ õàðèóöëàãà 290 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæ çºð÷èã÷èä õ¿ëýýëãýõ õàðèóöëàãà 290.1.Ãààëèéí áîëîí áóñàä õóóëü òîãòîîìæ çºð÷ñºí ãààëèéí áàéãóóëëàãûí àëáàí òóøààëòàí, ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èä ñàõèëãûí, çàõèðãààíû, ýð¿¿ãèéí áîëîí áóñàä õàðèóöëàãûã õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæèä çààñíû äàãóó õ¿ëýýëãýíý.

290.2.Ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæ çºð÷ñºí ýòãýýäýä ýð¿¿ãèéí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõýýðã¿é áîë äîð äóðäñàí çàõèðãààíû øèéòãýë íîãäóóëíà: 290.2.1.áàðààã ãààëèéí ìýä¿¿ëýãò áè÷ýýã¿é îðõèõ, ýñõ¿ë õóäàë áè÷èõ, ãààëèéí õÿíàëòààñ ãàäóóð, õèëèéí áîîìòã¿é ãàçðààð íýâòð¿¿ëýõ, ãààëèéí øàëãàëòààñ íóóí äàëäëàõ, áàðààíû íýð òºðºë, õýëáýð ä¿ðñ, áàãëàà áîîäëûã ººð÷ëºõ, ãààëèéí áè÷èã áàðèìòûã çàñâàðëàõ, õóóðàì÷ààð ¿éëäýõ çýðýã àðãààð õóóëü áóñààð íýâòð¿¿ëñýí áîë èðãýíèéã 10000-30000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 100000-150000 òºãðºãººð òîðãîæ, òóõàéí çºð÷èëä õîëáîãäîõ áàðààã õóðààõ, ýñõ¿ë ¿íèéã ãàðãóóëæ óëñûí òºñºâò òºâëºð¿¿ëýõ; 290.2.2.òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëò òîãòîîñîí áàðààã ýíý õóóëèéí 290.2.1-ä çààñàí àðãààð ãààëèéí õèëýýð õóóëü áóñààð íýâòð¿¿ëñýí, ýñõ¿ë òèéíõ¿¿ íýâòð¿¿ëýõèéã çàâäñàí áîë èðãýíèéã 30000-50000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 150000-250000 òºãðºãººð òîðãîæ, òóõàéí çºð÷èëä õîëáîãäîõ áàðààã õóðààõ, ýñõ¿ë ¿íèéã ãàðãóóëæ óëñûí òºñºâò òºâëºð¿¿ëýõ; 290.2.3.ãààëèéí ìýäýýëëèéí ñèñòåì àøèãëàõ æóðàì çºð÷ñºí èðãýíèéã 30000-50000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 200000-250000 òºãðºãººð òîðãîí ó÷èðñàí õîõèðëûã íºõºí òºë¿¿ëýõ; 89

290.2.4.ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãààñ áàòàëñàí áàðààã ìýä¿¿ëýõ æóðàì çºð÷ñºí íü ýíý õóóëèéí 290.2.1, 290.2.2 äàõü çààëò, 293 äóãààð ç¿éëä çààñàí çºð÷ëèéí á¿ðýëäýõ¿¿íã¿é áîë ìýä¿¿ëýã÷ èðãýíèéã 10000-30000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 50000-100000 òºãðºãººð òîðãîõ; 290.2.5.ãààëèéí õÿíàëòàä áàéãàà áàðààã ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëã¿é õºäºëãºñºí, à÷ñàí, áóóëãàñàí, øèëæ¿¿ëýí à÷ñàí íü ýíý õóóëèéí 290.2.1-ä çààñàí çºð÷ëèéí á¿ðýëäýõ¿¿íã¿é áîë èðãýíèéã 10000-30000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 50000-100000 òºãðºãººð òîðãîõ; 290.2.6.ãààëèéí õÿíàëòàä áàéãàà áàðààã ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëã¿éãýýð îëãîñîí, ãààëèéí õèëýýð ãàðãàñàí áîë òóõàéí áàðààíä íîãäîõ ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã òºë¿¿ëæ, çºð÷èë ãàðãàñàí àæèëòàí, àëáàí òóøààëòíûã 50000-100000 òºãðºãººð òîðãîõ; 290.2.7.ýíý õóóëèéí 38.2-ò çààñàí ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýýã¿é òýýâýðëýã÷èéã 50000-100000 òºãðºãººð òîðãîõ; 290.2.8.ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéã çºð÷ñºí, ýñõ¿ë õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí ýðõýý õýòð¿¿ëñýí ãààëèéí çóó÷ëàã÷, ìýä¿¿ëýã÷ èðãýíèéã 10000-30000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 100000-250000 òºãðºãººð, ýñõ¿ë óã çºð÷ëèéã äàâòàí ãàðãàñàí áîë ìýä¿¿ëýã÷, ãààëèéí çóó÷ëàã÷èéã 150000-250000 òºãðºãººð òîðãîõ; 290.2.9.ãààëèéí çîðèëãîîð õèéõ òýìäýãëýãýýã ãýìòýýñýí, ººð÷èëñºí, óñòãàñàí, ýñõ¿ë ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëã¿éãýýð òýýâðèéí õýðýãñëèéí õ¿ðýõ ãàçðûí õàÿãèéã ººð÷èëñºí íü áàðààã õóóëü áóñààð íýâòð¿¿ëýõòýé õîëáîãäîëã¿é áîë èðãýíèéã 10000-30000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 50000-100000 òºãðºãººð òîðãîõ; 290.2.10.ãààëèéí õÿíàëòûí á¿ñèéí äýãëýìèéã çºð÷ñºí íü áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí õèëýýð õóóëü áóñààð íýâòð¿¿ëýõòýé õîëáîãäîëã¿é áîë èðãýíèéã 10000-30000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 50000-100000 òºãðºãººð òîðãîõ; 290.2.11.ýíý õóóëèéí 78.1-ä çààñàí ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèìûí øààðäëàãà çºð÷ñºí èðãýíèéã 10000-30000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 50000-100000 òºãðºãººð òîðãîõ; 290.2.12.ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäóóëàõã¿éãýýð ãààëèéí õèëýýð ò¿ð õóãàöààãààð íýâòð¿¿ëñýí, áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã òîãòîîñîí õóãàöààíä áóöààí íýâòð¿¿ëýýã¿é áîë çºð÷èë èëýðñýí ¿åä õ¿÷èí òºãºëäºð ìºðäºãäºæ áàéãàà ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæ, âàëþòûí õàíø, òàðèôûã ¿íäýñëýí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã íºõºí òºë¿¿ëæ, çºð÷èë ãàðãàñàí èðãýíèéã 3000050000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 50000-100000 òºãðºãººð òîðãîõ; 290.2.13.ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñýä îðóóëñàí áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýë àëäàãäñàí, ýñõ¿ë ãààëèéí áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëã¿éãýýð óñòãàãäñàí áîë çºð÷èë èëýðñýí ¿åä õ¿÷èí òºãºëäºð ìºðäºãäºæ áàéãàà ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæ, âàëþòûí õàíø, òàðèôûã ¿íäýñëýí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã íºõºí òºë¿¿ëæ, çºð÷èë ãàðãàñàí èðãýíèéã 10000-30000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 50000100000 òºãðºãººð òîðãîõ; 290.2.14.ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷ààñ àëáàí ¿¿ðãèéíõýý äàãóó òàâüñàí õóóëü ¸ñíû øààðäëàãûã áèåë¿¿ëýýã¿é, ýñõ¿ë òîãòîîñîí õóãàöààíä íü áèåë¿¿ëýýã¿é 90

áîë èðãýíèéã 10000-30000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 50000-100000 òºãðºãººð òîðãîõ; 290.2.15.ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéã àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõýä íü ñàíààòàé ñààä ó÷ðóóëñàí, ýñýðã¿¿öñýí, äîðîìæèëñîí, ã¿òãýñýí, çàíàëõèéëñýí, õ¿÷ õýðýãëýñýí ýòãýýäèéã 50000-150000 òºãðºãººð òîðãîõ; 290.2.16.ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòýä õîëáîãäîõ áè÷èã áàðèìòûã çàñâàðëàñàí, õóóðàì÷ààð ¿éëäñýí íü ýíý õóóëèéí 290.2.1, 290.2.2 äàõü çààëò, 293 äóãààð ç¿éëä çààñàí çºð÷ëèéí á¿ðýëäýõ¿¿íã¿é áîë èðãýíèéã 30000-50000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 100000-250000 òºãðºãººð òîðãîõ; 290.2.17.ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí ìýäýý, òàéëàíã áóðóó ãàðãàñàí, ýñõ¿ë õóãàöààíä íü ãàðãàæ ºãººã¿é àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 50000100000 òºãðºãººð òîðãîõ; 290.2.18.ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã õóóëü áóñààð áóöààí àâàõ çîðèëãîîð ãààëèéí ¿íèéã õóäàë ìýä¿¿ëñýí áîë áóöààí àâñàí òàòâàðûã ýðã¿¿ëýí òºë¿¿ëæ, èðãýíèéã 30000-50000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 150000250000 òºãðºãººð òîðãîõ. ÀÐÂÀÍÇÓÐÃÀÄÓÃÀÀÐ ÁYËÝà Áóñàä ç¿éë 291 ä¿ãýýð ç¿éë. Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã íóóâ÷ áîëãîí àøèãëàõ 291.1.Áàðààã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ çîðèëãîî𠺺ð áàðààã íóóâ÷ áîëãîí àøèãëàñàí áîë íóóâ÷ áîëãîí àøèãëàñàí áàðààã õóðààõ, ýñõ¿ë ¿íèéã íü ãàðãóóëæ óëñûí òºñºâò òºâëºð¿¿ëíý.

291.2.Áàðààã ãààëèéí õèëýýð õóóëü áóñààð íýâòð¿¿ëýõ çîðèëãîîð òýýâðèéí õýðýãñëèéã çîðèóäààð òîíîãëîõ, çîðèóëàëòûã íü ººð÷ëºõ çýðãýýð íóóâ÷ áîëãîí àøèãëàñàí áîë óã òýýâðèéí õýðýãñëèéã õóðààõ, ýñõ¿ë ¿íèéã íü ãàðãóóëæ óëñûí òºñºâò òºâëºð¿¿ëíý.

292 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí á¿ðòãýãäñýí ìýðãýæèëòíèé ýðõèéã öóöëàõ 292.1.Ýíý õóóëèéí 290.2.8-ä çààñàí çºð÷ëèéã äàâòàí ãàðãàñàí ãààëèéí á¿ðòãýãäñýí ìýðãýæèëòíèé ýðõèéã öóöàëíà.

293 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõººñ çàéëñõèéõ 293.1.Ãààëèéí ¿íý, áàðààíû òîî õýìæýý, ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèì, áàðààíû íýð òºðºë, ìàðê, çîðèóëàëò, àíãèëàë, ãàðàë ¿¿ñëèéã õóäàë ìýä¿¿ëýõ, ãààëèéí áè÷èã áàðèìòûã ñîëèõ, çàñâàðëàõ çýðýã àðãààð ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõººñ ñàíààòàéãààð çàéëñõèéñýí íü ýð¿¿ãèéí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõýýðã¿é áîë áóðóóòàé ýòãýýäýä Òàòâàðûí åðºíõèé õóóëèéí 74, 75 äóãààð ç¿éëä çààñàí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýíý.

293.2.Ýíý õóóëèéí 293.1-ä çààñàí çºð÷ëèéã áîëãîîìæã¿éãýýð ¿éëäñýí áîë áóðóóòàé ýòãýýäýä Òàòâàðûí åðºíõèé õóóëèéí 74, 75 äóãààð ç¿éëä çààñàí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýíý.

91

293.3.Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûí õºíãºëºëò, ÷ºëººëºëòºä õàìðàãäñàí áàðààã çîðèóëàëòûí áóñààð çàõèðàí çàðöóóëñàí, ¿ðýãä¿¿ëñýí áîë óëñûí õèëýýð îðóóëñàí ºäðèéí, õýðýâ ýíý ºäðèéã òîãòîîõ áîëîìæã¿é áîë çºð÷èë èëýðñýí ¿åä õ¿÷èí òºãºëäºð ìºðäºãäºæ áàéãàà ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæ, âàëþòûí õàíø, òàðèôûã ¿íäýñëýí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã íºõºí òºë¿¿ëæ, íºõºí òºëáºë çîõèõ àëáàí òàòâàðûí ä¿íãèéí 50 õóâüòàé òýíöýõ õýìæýýãýýð òîðãóóëü íîãäóóëíà.

294 ä¿ãýýð ç¿éë.Òàòâàðûã õóãàöààíä íü òºëºõã¿é áàéõ 294.1.Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã õóãàöààíä íü òºëººã¿é áîë òºëºã人ã¿é òàòâàðûí ¿íèéí ä¿íãýýñ áîäîæ õóãàöàà õîæèìäóóëñàí õîíîã òóòàìä 0.3 õóâèéí õ¿¿ íîãäóóëàõ áºãººä ýíý çààëòûí “õ¿¿” ãýñýí îéëãîëò íü Èðãýíèé õóóëèéí 15 “àíç” ãýñýí îéëãîëòîä ¿ë õàìààðíà.

295 äóãààð ç¿éë.Äàíñíû ã¿éëãýýã õààõ, ýä õºðºíãèéã áèò¿¿ìæëýõ 295.1.Ãààëèéí ãàçàð, õîðîîíû äàðãûí øèéäâýðýýð ýíý õóóëèéí 290.2.1, 290.2.2, 291 ä¿ãýýð ç¿éëä çààñàí áàðààíû ¿íèéã áîëîí 293.1, 293.2, 294 ä¿ãýýð ç¿éëä çààñàí òàòâàð, òîðãóóëèéã ¿ë ìàðãàõ æóðìààð õîëáîãäîõ ýòãýýäèéí äàíñíààñ íü ãàðãóóëàí àâ÷, óëñûí îðëîãî áîëãîõ áà áîëîìæã¿é áîë äàíñíû ã¿éëãýýã íü õààõ áóþó òàòâàð, òºëáºðòýé òýíöýõ õýìæýýíèé ýä õºðºíãèéã íü áèò¿¿ìæèëíý.

296 äóãààð ç¿éë.Ǻð÷ëèéã õÿíàí øèéäâýðëýõ 296.1.Ýíý õóóëüä çààñàí çàõèðãààíû çºð÷ëèéã õÿíàí øèéäâýðëýõäýý ýíý õóóëü áîëîí õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæèéã óäèðäëàãà áîëãîíî.

296.2.Ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéã íýã ¿éëäëýýð õýä õýäýí óäàà çºð÷ñºí, ýñõ¿ë çºð÷èë äàâòàí ¿éëäñýí áîë çºð÷èë òóñ á¿ðò ýíý õóóëüä çààñàí õàðèóöëàãà íîãäóóëàõ áîëîâ÷ íýã çºð÷èëä äàâõàðäóóëàí øèéòãýë íîãäóóëàõûã õîðèãëîíî.

297 äóãààð ç¿éë.Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã óëñûí îðëîãî áîëãîõ, áóöààí îëãîõ 297.1.Ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæ çºð÷ñºíèé óëìààñ ýíý õóóëèéí äàãóó õóðààãäñàí áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãà áîðëóóëàõ áºãººä îðëîãûã íü óëñûí òºñºâò òºâëºð¿¿ëíý.

297.2.Ýíý õóóëüä çààñíû äàãóó õóðààãäñàí áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñýë íü ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæèéí çºð÷èëòýé õîëáîãäîëã¿é áîëîõ íü ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí øàëãàëò, ýñõ¿ë ø¿¿õèéí øèéäâýðýýð íîòëîãäâîë òýäãýýðèéã áóöààí îëãîõ áºãººä áîëîìæã¿é áîë ¿íèéã íü ýðã¿¿ëæ îëãîíî.

297.3.Ýíý õóóëèéí 297.2-ò çààñíààð áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã áèåòýýð áóöààí îëãîõ òîõèîëäîëä ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð, õóðààìæèéã íºõºí òºë¿¿ëýõ áºãººä ¿íèéã íü ýðã¿¿ëæ îëãîõäîî õîëáîãäîõ òàòâàð, õóðààìæèéã ñóóòãàí àâíà.

297.4. Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã óëñûí îðëîãî áîëãîõ æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà.

298 äóãààð ç¿éë. Õàäãàëàõ õóãàöàà äóóññàí áàðààã øèéäâýðëýõ

15

Èðãýíèé õóóëü- “Òºðèéí ìýëäýýëýë” ýìõòãýëèéí 2002 îíû 7 äóãààðò íèéòëýãäñýí

92

298.1.Ãààëèéí ò¿ð àãóóëàõ, ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñýä áàðààã õàäãàëàõ õóãàöàà õýòýðñýí, ýñõ¿ë ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ÿâöàä ìýä¿¿ëýã÷ íü ò¿¿íèéã õ¿ëýýí àâàõààñ òàòãàëçñàí áîë ãààëèéí áàéãóóëëàãà óã áàðààã óëñûí îðëîãî áîëãîæ áîðëóóëàõ áºãººä îðëîãûã íü óëñûí òºñºâò òºâëºð¿¿ëíý.

298.2.Ýíý õóóëèéí 298.1-ä çààñàí áàðààã áîðëóóëñíààñ õîéø 6 ñàðûí äîòîð ýçýìøèã÷ õ¿ñýëò ãàðãàñàí òîõèîëäîëä áîðëóóëñàí ¿íýýñ ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð, õàäãàëàëòûí õºëñ çýðýã çàðäëûã ñóóòãàæ, çºð¿¿ ¿íèéã ýðã¿¿ëýí îëãîæ áîëíî.

298.3.Õóðààãäñàí áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã áîðëóóëàõ æóðìûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà.

299 ä¿ãýýð ç¿éë.Õóóëü õ¿÷èí òºãºëäºð áîëîõ 299.1.Ýíý õóóëèéã 2008 îíû 7 äóãààð ñàðûí 01-íèé ºäðººñ ýõëýí äàãàæ ìºðäºíº.

ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÈÕ ÕÓÐËÛÍ ÄÀÐÃÀ

Ä.˯ÍÄÝÝÆÀÍÖÀÍ

93