ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÕÓÓËÜ ÂÅÊÑÅËÈÉÍ ÒÓÕÀÉ 1995 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 2-íû ºäºð Óëààíáààòàð õîò
ÍÝÃįÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ
Íèéòëýã ¿íäýñëýë
1 ä¿ãýýð ç¿éë. Õóóëèéí çîðèëò Ýíý õóóëèéí çîðèëò íü èðãýí, õóóëèéí ýòãýýä áîëîí òýäãýýðèéí õîîðîíä õèéõ òºëáºð òîîöîîíä âåêñåëèéã õýðýãëýõòýé õîëáîãäîí ¿¿ñýõ õàðèëöààã çîõèöóóëàõàä îðøèíî. 2 äóãààð ç¿éë. Âåêñåëèéí òóõàé õóóëü òîãòîîìæ 1. Âåêñåëèéí òóõàé õóóëü òîãòîîìæ íü Èðãýíèé õóóëü, Áàíêíû õóóëü, ýíý õóóëü áîëîí ýäãýýðòýé íèéö¿¿ëýí ãàðãàñàí õóóëü òîãòîîìæèéí áóñàä àêòààñ á¿ðäýíý. 2. Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãýðýýíä ýíý õóóëü òîãòîîìæîîñ ººðººð çààñàí áîë îëîí óëñûí ãýðýýíèé çààëòûã äàãàæ ìºðäºíº. Ç äóãààð ç¿éë. Õóóëèéí íýð òîìú¸î Ýíý õóóëüä õýðýãëýñýí äàðààõü íýð òîìú¸îã äîð äóðäñàí óòãààð îéëãîíî: 1."Âåêñåëü" ãýæ òºëáºð õàðèóöàã÷ààñ òîäîðõîé õýìæýýíèé ìºíãºí õºðºíãèéã òîãòîîñîí õóãàöààíä ÿìàð íýãýí íºõöºë áîëçîëã¿éãýýð ¿ë ìàðãàëäàõ æóðìààð âåêñåëü ýçýìøèã÷èä òºëºõèéã õàðèëöàí òîõèðîëöîæ áàòàëñàí òºëáºðèéí áàðèìòûã õýëíý. Âåêñåëü íü òºëáºð òîîöîîíû ¿íýò öààñ ìºí. 2."Âåêñåëü áè÷èã÷" ãýæ òóõàéí âåêñåëèéã áè÷ñýí èðãýí áà õóóëèéí ýòãýýäèéã õýëíý. Ç."Ýíãèéí âåêñåëü áè÷èã÷" ãýæ íèéë¿¿ëñýí áàðàà, ¿ç¿¿ëñýí àæèë, ¿éë÷èëãýýíèé òºëáºðèéã òîãòîîñîí õóãàöààíä íü áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷, àæèë, ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýã÷èä òºëºõèéã áàòàëæ âåêñåëü áè÷ñýí òºëáºð õàðèóöàã÷èéã õýëíý. 4."Øèëæèõ âåêñåëü áè÷èã÷" ãýæ âåêñåëüä çààñàí òºëáºðèéã âåêñåëü ýçýìøèã÷èä òºëºõèéã òºëáºð õàðèóöàã÷ààñ íýõýìæèëæ áàéãàà ýòãýýäèéã õýëíý. 5."Âåêñåëü ýçýìøèã÷" ãýæ óã âåêñåëèýð ãýð÷ëýãäñýí ýðõèéã ýçýìøèæ áàéãàà èðãýí áà õóóëèéí ýòãýýä áºãººä íèéë¿¿ëñýí áàðàà, ¿ç¿¿ëñýí àæèë, ¿éë÷èëãýýíèéõýý òºëáºð íýõýìæëýã÷èéã õýëíý. 6."Âåêñåëèéã øèëæ¿¿ëýã÷" ãýæ òóõàéí âåêñåëüä äàìæóóëàõ áè÷èëò õèéæ ò¿¿ãýýð ãýð÷ëýãäñýí ýðõýý ººð ýòãýýäýä øèëæ¿¿ëæ áóé âåêñåëü ýçýìøèã÷èéã õýëíý. 4 ä¿ãýýð ç¿éë. Âåêñåëèéí òºðºë, õýëáýð 1. Âåêñåëü íü ýíãèéí, øèëæèõ âåêñåëü ãýñýí òºðºëòýé áàéõ áºãººä òýäãýýð íü çºâøººðëèéí áîëîí ìýä¿¿ëãèéí ãýñýí õýëáýðòýé áàéíà. 2. Âåêñåëü áè÷èã÷ òîäîðõîé õýìæýýíèé ìºíãºí õºðºíãèéã âåêñåëüä çààñàí õóãàöààíä âåêñåëü ýçýìøèã÷èä òºëºõèéã áàòëàí áè÷ñýí âåêñåëèéã ýíãèéí âåêñåëü ãýíý. 3. Âåêñåëü áè÷èã÷ òîäîðõîé õýìæýýíèé ìºíãºí õºðºíãèéã òîãòîîñîí õóãàöààíä ãóðàâäàã÷ ýòãýýäýä, ýñõ¿ë âåêñåëü ýçýìøèã÷èä òºëºõèéã òºëáºð õàðèóöàã÷èä äààëãàæ áè÷ñýí âåêñåëèéã øèëæèõ âåêñåëü ãýíý. 4. Âåêñåëèéí àíõíû ýçýìøèã÷èéí íýð õàÿãèéã òîäîðõîéëîí áè÷ñýí âåêñåëèéã çºâøººðëèéí âåêñåëü ãýíý. 5. Ýçýìøèã÷èéí íýð õàÿãèéã òîäîðõîéëîí çààõã¿éãýýð "Ýíý âåêñåëèéã ãàðäóóëàã÷èä òºëíº" ãýñýí áóþó ¿¿íòýé àäèë èëýðõèéëëýýð áè÷ñýí âåêñåëèéã ìýä¿¿ëãèéí âåêñåëü ãýíý. 5 äóãààð ç¿éë. Âåêñåëèéí á¿ðä¿¿ëáýð 1. Âåêñåëü íü äàðààõü á¿ðä¿¿ëáýðòýé áàéíà: 1/"Âåêñåëü" ãýñýí áè÷âýð; 2/òîäîðõîé õýìæýýíèé ìºíãºí õºðºíãèéã ÿìàð íýãýí íºõöºë áîëçîëã¿éãýýð òºëºõ òóõàé áè÷ñýí çààëò, ýñõ¿ë òýð õýìæýýíèé ìºíãºí õºðºí㺠òºëºõèéã áàòàëñàí òºëáºð õàðèóöàã÷èéí çºâøººðºë; 3/òºëáºð õàðèóöàã÷èéí íýð, õàÿã, òºëáºð õèéõ áàíêèí äàõü õàðèëöàõ äàíñíû äóãààð /ýíãèéí âåêñåëüä òºëáºð õàðèóöàã÷ áîëîí âåêñåëü áè÷èã÷èéí íýð àäèëõàí áàéíà/; 4/òºëáºð ã¿éöýòãýõ ãàçàð, òºëáºð õàðèóöàã÷èéí õàðèëöàõ äàíñ áàéãàà áàíêíû íýð, õàÿã; 5/çºâøººðëèéí âåêñåëèéí õóâüä àíõíû ýçýìøèã÷èéí íýð; 6/òºëáºð ã¿éöýòãýõ âàëþòûí íýð; 7/òºëáºð ã¿éöýòãýõ õóãàöàà; 8/âåêñåëü áè÷ñýí îí, ñàð, ºäºð; 9/âåêñåëü áè÷èã÷èéí íýð, õàÿã, ãàðûí ¿ñýã; 10/øèëæèõ âåêñåëèéí õóâüä òºëáºðèéí çºâøººðºë ºãñºí òýìäýãëýë;
11/"Âåêñåëüä çààñàí òºëáºðèéã ¿ë ìàðãàëäàõ æóðìààð ã¿éöýòãýíý. /Âåêñåëèéí òóõàé õóóëèàñ/" ãýñýí áè÷âýð. 2. Ýíý õóóëèéí 12 äóãààð ç¿éëèéí 1, 2-ò çààñàí íºõöºë á¿õèé âåêñåëèéí á¿ðä¿¿ëáýðò òºëáºð ã¿éöýòãýõ õóãàöààã "Âåêñåëü ãàðäóóëñàí ºäºð", ýñõ¿ë "Âåêñåëü ãàðäóóëñíààñ õîéø... /òîî, ¿ñãýýð/ õîíîãèéí äàðàà" ãýæ çààíà. 3. Âåêñåëèéí çàãâàð, õýðýãëýõ æóðìûã Ìîíãîëáàíê òîãòîîíî. 4. Âåêñåëüä çààñàí òºëáºðèéã âåêñåëü áè÷ñýí ºäðººñ õîéø íýã æèë õ¿ðòýë õóãàöààíû äîòîð òºëñºí áàéõààð òàëóóä òîõèðîëöîíî. 5. Âåêñåëüä òºëáºð ã¿éöýòãýõ çºâõºí íýã áàíêíû íýð, õàÿãèéã áè÷íý. 6. Òºëáºð ã¿éöýòãýõ ìºíãºíèé ä¿íã òîî, ¿ñãýýð çàñâàðã¿é áè÷íý. ̺íãºíèé ä¿íã õýä õýäýí õýñýã áîëãîæ áè÷èõèéã õîðèãëîíî. 7. Òºëáºð ã¿éöýòãýõ õóãàöààã òàëóóä õàðèëöàí òîõèðîëöîíî. 6 äóãààð ç¿éë. Âåêñåëèéã õ¿÷èí òºãºëäºð áóñ ãýæ òîîöîõ ¿íäýñëýë Äàðààõü íºõöºëä âåêñåëèéã õ¿÷èí òºãºëäºð áóñ ãýæ òîîöíî: 1/ýíý õóóëèéí 5 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ õýñýã áîëîí 17 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ õýñýãò çààñàí á¿ðä¿¿ëáýðèéí áè÷èëò äóòóó; 2/âåêñåëü áè÷èã÷ áîëîí òºëáºðèéí çºâøººðºë ºãºã÷ èðãýíèé ãàðûí ¿ñýã, ýñõ¿ë õóóëèéí ýòãýýäèéí ãàðûí ¿ñýã, òàìãà áóþó òýìäýãã¿é; 3/âåêñåëèéã áàòëàãäñàí çàãâàð á¿õèé ìàÿãòàí äýýð áè÷ýýã¿é; 4/õóóëüä çààñàí áóñàä íºõöºëèéã çºð÷ñºí.
ÕΨÐÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ
Òºëáºðèéí çºâøººðºë, òºëáºðººñ òàòãàëçàõ ¿íäýñëýë, òºëáºðèéã íýõýìæëýõ
7 äóãààð ç¿éë. Òºëáºðèéí çºâøººðºë 1. Òºëáºð õàðèóöàã÷ààñ òºëáºð òºëºõººð çºâøººðñºí òóõàé øèëæèõ âåêñåëüä áè÷èæ, ãàðûí ¿ñýã, òàìãà òýìäãýýð áàòàëãààæóóëñíûã "òºëáºðèéí çºâøººðºë" ãýíý. 2. Òºëáºð õàðèóöàã÷ààñ âåêñåëüä çààñàí òºëáºðèéã õýñýã÷ëýí òºëºõ çºâøººðºë ºãºõèéã õîðèãëîíî. Ç. Øèëæèõ âåêñåëüä òºëáºðèéí çºâøººðºë áè÷¿¿ëýõèéã âåêñåëü áè÷èã÷ õàðèóöíà. 8 äóãààð ç¿éë. Òºëáºðèéí çºâøººðºë ºãºõ õóãàöàà 1. Ýíãèéí âåêñåëü áè÷ñýí ºäðººñ òºëáºðèéí çºâøººðºë ºãñºí õóãàöàà ýõýëíý. 2. Øèëæèõ âåêñåëüä òºëáºðèéí çºâøººðëèéã âåêñåëüä çààñàí òºëáºðèéí õóãàöààíààñ ºìíº ºãíº. 9 ä¿ãýýð ç¿éë. Âåêñåëèéí òºëáºðèéã ã¿éöýòãýõ 1. Âåêñåëü ýçýìøèã÷ òºëáºðèéí õóãàöàà áîëìîãö âåêñåëèéã ãàðäóóëñíààð òºëáºð õàðèóöàã÷ òºëáºðèéã õèéíý. Òºëáºð õàðèóöàã÷ òºëáºðèéã õóãàöààíààñ íü ºìíº ã¿éöýòãýæ áîëíî. 2. Òºëáºð õàðèóöàã÷ íü âåêñåëüä çààñàí òºëáºðèéã õóãàöààíä íü áîëîí ò¿¿íèé äàðààãèéí àæëûí 2 ºäðèéí äîòîð áàãòààí õèéæ, ýíý òóõàé âåêñåëüä òýìäýãëýíý. Ç. Òºëáºð õàðèóöàã÷èéí äàìïóóðëûí õýðýã ø¿¿õýä î÷ñîí, ýñõ¿ë ò¿¿íèé ýä õºðºíãèéã àëáàäëàãûí æóðìààð áàðüöààëñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä âåêñåëü ýçýìøèã÷ õóãàöààíààñ íü ºìíº òºëáºð ã¿éöýòãýõèéã òºëáºð õàðèóöàã÷ààñ øààðäàõûã õîðèãëîíî. 4. Âåêñåëü ýçýìøèã÷ òºëáºðèéã âåêñåëüä çààñàí òºëáºðèéí õóãàöààíä áàíêààð äàìæóóëàí íýõýìæèëæ áîëíî. Áàíê òºëáºð ã¿éöýòãýñíèé /¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëñíèé/ øèìòãýëèéã àâ÷ áîëíî. Âåêñåëèýð òºëáºð òîîöîî ã¿éöýòãýõ æóðìûã Ñàíãèéí ÿàì, Ìîíãîëáàíê òîãòîîíî. 10 äóãààð ç¿éë. Òºëáºðººñ òàòãàëçàõ 1. Äàðààõü òîõèîëäîëä òºëáºð õàðèóöàã÷ âåêñåëüä çààñàí òºëáºð òºëºõººñ òàòãàëçàæ áîëíî: 1/ ýíý õóóëèéí 6 äóãààð ç¿éëä çààñàí ¿íäýñëýëèéí äàãóó âåêñåëèéã õ¿÷èí òºãºëäºð áóñ ãýæ òîîöñîí; 2/âåêñåëü áè÷ñýíýýñ õîéø íýã æèë ºíãºðñíèé äàðàà âåêñåëü ýçýìøèã÷ òºëáºð ã¿éöýòãýõèéã ìýäýãäýæ øààðäñàí. 2. Òºëáºð õàðèóöàã÷ íü ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ õýñãèéí 1-ä çààñàí ¿íäýñëýëýýð òºëáºð òºëºõººñ òàòãàëçñàí áîë ýíý òóõàé áàðèìò ¿éëäýæ, âåêñåëüä çààñàí òºëáºðèéí õóãàöàà äóóñàõààñ ºìíº íîòàðèàòààð áàòëóóëñàí áàéíà.
Íèéòëýãäñýí:"Àðäûí ýðõ" ñîíèí, 1995 îí, Äóãààð 233, Õóóäàñ 2 äóãààð òàë
2
Ç. Òºëáºðèéí çºâøººðºë ºãºõººñ òàòãàëçàõòàé õîëáîãäîí ãàðñàí ìàðãààíûã Èðãýíèé õóóëèéí äàãóó øèéäâýðëýíý. 11 ä¿ãýýð ç¿éë. Òºëáºð ã¿éöýòãýõ ìºíãºíèé íýãæ 1. Âåêñåëüä çààñàí òºëáºðèéã Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò ¿íäýñíèé ìºíãºí òýìäýãò-òºãðºãººð ã¿éöýòãýíý. 2. Âåêñåëüä çààñàí òºëáºðèéã ãàäààä âàëþòààð íýõýìæèëñýí òîõèîëäîëä óã òºëáºðèéã òóõàéí ýòãýýäòýé õàðèëöàí òîõèðîëöñîí, ÷ºëººòýé õºðâºäºã ãàäààä âàëþòààð ã¿éöýòãýíý. 12 äóãààð ç¿éë. Òºëáºðèéí õóãàöàà Âåêñåëüä çààñàí òºëáºð ã¿éöýòãýõ õóãàöààã äàðààõü áàéäëààð òîäîðõîéëíî: 1/ âåêñåëèéã ãàðäóóëæ òºëáºð õèéõèéã øààðäñàí õóãàöààíä; 2/âåêñåëèéã ãàðäóóëñíààñ õîéø òîäîðõîé õóãàöààíä ; 3/âåêñåëüä òîâëîñîí ºäºð; 4/âåêñåëü áè÷ñýíýýñ õîéø òîäîðõîé õóãàöààíä. 1Ç äóãààð ç¿éë. Âåêñåëèéí õ¿¿ Âåêñåëüä çààñàí òºëáºð íü ñàðûí, ýñõ¿ë æèëèéí õ¿¿òýé áàéæ áîëíî. Õ¿¿ãèéí õýìæýýã òàëóóä õàðèëöàí òîõèðîëöîíî. Ýíý òóõàé óã âåêñåëüä òýìäýãëýñýí áàéíà. 14 ä¿ãýýð ç¿éë. Òºëáºð íýõýìæëýõ 1. Âåêñåëüä çààñàí òºëáºðèéã òºëáºðèéí õóãàöàà äóóññàíû äàðààõü àæëûí 2 õîíîãèéí äîòîð õèéãýýã¿é òîõèîëäîëä âåêñåëü ýçýìøèã÷ íü òºëáºð õàðèóöàã÷, ò¿¿íèé áàòëàí äààã÷ààñ òºëáºðèéã ¿ë ìàðãàëäàõ æóðìààð ãàðãóóëàí àâàõ ýðõòýé. Ýíý òîõèîëäîëä òºëáºð õàðèóöàã÷èéí õàðèëöàõ äàíñ áàéãàà áàíê õ¿÷èí òºãºëäºð âåêñåëèéã ¿íäýñëýí òºëáºð õàðèóöàã÷èéí äàíñíààñ òºëáºðèéã ãàðãàæ ºãºõ ¿¿ðýã õ¿ëýýíý. 2. Âåêñåëüä çààñàí òºëáºðèéã ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ õýñýãò çààñíû äàãóó ãàðãóóëàí àâ÷ ÷àäààã¿é áîë âåêñåëü ýçýìøèã÷èéí òºëáºðºº ø¿¿õýä íýõýìæëýõ ýðõ ¿¿ñíý. Ýíý òîõèîëäîëä âåêñåëü ýçýìøèã÷: 1/âåêñåëüä çààñíû äàãóó õèéãäýýã¿é òºëáºð, õýðâýý õ¿¿òýé ãýæ òîõèðîëöñîí áîë ò¿¿íä áîäîãäñîí õ¿¿ãèéí õýìæýý; 2/âåêñåëüä çààñàí òºëáºðèéí õóãàöàà õýòð¿¿ëñýí õîíîã òóòàìä Èðãýíèé õóóëèéí 232.6-ä çààñíû äàãóó òîãòîîñîí õýìæýýíèé àëäàíãè; /Ýíý çààëòàä 2002 îíû 7 äóãààð ñàðûí 4-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðóóëñàí./ 3/òºëáºðèéã õóãàöààíä íü ã¿éöýòãýñýí áîë âåêñåëü ýçýìøèã÷èä îðîõ áàéñàí îðëîãî; 4/íýõýìæëýë ãàðãàõòàé õîëáîãäñîí çàðäëûã òóñ òóñ òºë¿¿ëýõ òàëààð íýõýìæëýë ãàðãàõ ýðõòýé. Ç. Ýíý ç¿éëèéí 2 äàõü õýñýãò çààñàí íýõýìæëýëèéã ýíãèéí áîëîí øèëæèõ âåêñåëü áè÷èã÷, òºëáºðèéí çºâøººðºë ºãºã÷, âåêñåëü øèëæ¿¿ëýã÷ áîëîí òýäíèé áàòëàí äààã÷äàä õàìòàä íü, ýñõ¿ë òóñ á¿ðò íü ãàðãàæ áîëíî. 4. Òºëáºð õàðèóöàã÷ íü òºëáºðººñ òàòãàëçàõ õóóëü ç¿éí ¿íäýñëýëòýé ãýæ ¿çâýë äîð äóðäñàí õóãàöààíä ø¿¿õýä íýõýìæëýë ãàðãàíà: 1/òºëáºðèéí çºâøººðºë ºãºõººñ òàòãàëçñàí òîõèîëäîëä òºëáºð õèéõ õóãàöààíû äîòîð; 2/òºëáºð òºëºõººñ òàòãàëçñàí òîõèîëäîëä òºëáºð ã¿éöýòãýõèéã øààðäàæ âåêñåëü ãàðäóóëñíààñ õîéø 1Î õîíîãèéí äîòîð.
ÃÓÐÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ
Âåêñåëèéí áàòëàí äààëò, âåêñåëü ýçýìøèõ ýðõèéã áóñäàä øèëæ¿¿ëýõ
15 äóãààð ç¿éë. Áàòëàí äààã÷ 1. Òºëáºð õàðèóöàã÷ààñ âåêñåëüä çààñàí òºëáºð ã¿éöýòãýõèéã áàòëàí äààæ, õýðýâ óã ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýýã¿é òîõèîëäîëä òºëáºð õàðèóöàã÷èéí ºìíººñ òºëáºð õèéõ ¿¿ðýã àâ÷ áàéãàà ãóðàâäàã÷ ýòãýýäèéã áàòëàí äààã÷ /öààøèä "áàòëàí äààã÷" ãýõ/ ãýíý. Áàòëàí äààã÷ íü áàíê, àæ àõóéí íýãæ áàéíà. 2. Áàòëàí äààã÷ Èðãýíèé õóóëüä çààñàí ýðõ ýäýëæ ¿¿ðýã õ¿ëýýíý. Ç. Áàíê áàòëàí äààëò ãàðãàõ òîõèîëäîëä òºëáºð õàðèóöàã÷òàé äàðààõü ç¿éëèéã òîõèðîëöîæ áîëíî: 1/òºëáºð õàðèóöàã÷èéí íýð äýýð òºëáºðèéí òóñãàé íýðèéí äàíñ íýýæ, ò¿¿íèé îðëîãîîñ âåêñåëüä çààñàíòàé òýíöýõ ìºíãºí õºðºí㺠òºâëºð¿¿ëýõ; 2/ òºëáºðèéã òîãòîîñîí õóãàöààíä òºëáºð õàðèóöàã÷èéí õàðèëöàõ äàíñíààñ ¿ë ìàðãàëäàõ æóðìààð òºë¿¿ëýõ;
Íèéòëýãäñýí:"Àðäûí ýðõ" ñîíèí, 1995 îí, Äóãààð 233, Õóóäàñ 2 äóãààð òàë
3
3/õýðýâ òºëáºð ã¿éöýòãýõ ºäºð òºëáºð õàðèóöàã÷èéí õàðèëöàõ äàíñàíä øààðäàãäàõ õýìæýýíèé ìºí㺠áàéõã¿é áîë áàíê òºëáºð õàðèóöàã÷èä çýýë îëãîæ óã òºëáºðèéã òºëºõ. 16 äóãààð ç¿éë. Âåêñåëèéã áóñäàä øèëæ¿¿ëýõ 1. Âåêñåëü ýçýìøèã÷ íü òºëáºð ã¿éöýòãýõ õóãàöààíû äîòîð âåêñåëèéã õàðèëöàí òîõèðîëöñîíû ¿íäñýí äýýð äàðààõü òîõèîëäîëä áóñäàä øèëæ¿¿ëæ áîëíî: 1/òºëáºð ã¿éöýòãýõ õóãàöààíààñ ºìíº âåêñåëü ýçýìøèã÷èä ìºíãºí õºðºí㺠øààðäëàãàòàé áîë; 2/âåêñåëü ýçýìøèã÷ ººðèéí çýýëä¿¿ëýã÷ áóþó áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷èä ºðòýé áîë. 2. Ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ õýñýãò çààñàí òîõèîëäîëä âåêñåëèéã ìºíãºíèé çàõààð äàìæóóëàí áóñäàä, ýñõ¿ë áàíêèíä õóäàëäàæ áîëíî. Ç. Àðèëæààíû áàíê ººðèéí õºðºíãèéí ýõ ¿¿ñâýðò áàãòààí âåêñåëèéã õÿìäðóóëàí õóäàëäàæ àâàõäàà âåêñåëüä çààñàí òºëáºðèéí õ¿¿ã âåêñåëü õóäàëäàæ áàéãàà ýòãýýäòýé õàðèëöàí òîõèðîëöîíî. Õàðèí òóõàéí àðèëæààíû áàíêèíä ò¿ð õóãàöààíû ìºíãºí õºðºí㺠õýðýãöýýòýé áîëñîí ¿åä âåêñåëèéã òºâ áàíêèíä äàõèí õÿìäðóóëàõ çàìààð õóäàëäàæ áîëíî. Äàõèí õÿìäðóóëàëòûí õ¿¿ãèéí õýìæýýã Ìîíãîëáàíê òîãòîîíî. 4. Âåêñåëü ýçýìøèõ ýðõèéã õýñýã÷ëýí áóñäàä øèëæ¿¿ëýõèéã õîðèãëîíî. 17 äóãààð ç¿éë. Äàìæóóëàõ áè÷èëò 1. Âåêñåëèýð ãýð÷ëýãäñýí ýðõèéã áóñäàä øèëæ¿¿ëýõäýý âåêñåëèéí ìàÿãòûí àð òàëä, ýñõ¿ë ò¿¿íèé ñàëøã¿é õýñýã áîëñîí íýìýëò õóóäñàíä äàìæóóëàõ áè÷èëò õèéíý. Äàìæóóëàõ áè÷èëò íü äàðààõü á¿ðä¿¿ëáýðòýé áàéíà: 1/âåêñåëü øèëæ¿¿ëýã÷èéí íýð, õàÿã; 2/âåêñåëü øèëæ¿¿ëýã÷èéí õàðèëöàõ äàíñ áàéãàà áàíêíû íýð, äàíñíû äóãààð; 3/âåêñåëü øèëæ¿¿ëýã÷èéí ãàðûí ¿ñýã, òàìãà; 4/âåêñåëü øèëæ¿¿ëñýí îí, ñàð, ºäºð; 5/âåêñåëü øèíýýð ýçýìøèã÷èéí íýð, õàÿã, ò¿¿íèé õàðèëöàõ äàíñ áàéãàà áàíêíû íýð, äàíñíû äóãààð. 2. Ìýä¿¿ëãèéí âåêñåëüä äàìæóóëàõ áè÷èëò õèéõã¿é. Ç. Äàìæóóëàõ áè÷èëò õèéñíýýð âåêñåëü ýçýìøèã÷èéí ýðõ óã âåêñåëèéã øèíýýð ýçýìøèã÷èä øèëæèíý.
ĪЪÂįÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ
Áóñàä ç¿éë
18 äóãààð ç¿éë. Âåêñåëüòýé õîëáîãäîí ¿¿ññýí ìàðãààíûã õÿíàí øèéäâýðëýõ 1. Òºëáºð õàðèóöàã÷ âåêñåëüä çààñàí òºëáºðèéí õóãàöààíä òºëáºðºº ã¿éöýòãýýã¿éòýé õîëáîãäîí ãàðñàí ìàðãààíûã ø¿¿õ çîõèõ õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó øèéäâýðëýíý. 2. Íèéë¿¿ëñýí áàðàà, ¿ç¿¿ëñýí àæèë, ¿éë÷èëãýýíèé òºëáºð òîîöîîã âåêñåëèýð õèéõ, ýíý õàðèëöààòàé õîëáîãäîí ãàðñàí ìàðãààíûã Èðãýíèé õóóëèéí äàãóó øèéäâýðëýíý. 19 ä¿ãýýð ç¿éë. Õàðèóöëàãà 1. Âåêñåëèéí òóõàé õóóëü òîãòîîìæ çºð÷ñºí ýòãýýäýä ò¿¿íèé ãýì áóðóó, çºð÷ëèéí øèíæ áàéäàë ó÷ðóóëñàí õîõèðëûí õýìæýýã õàðãàëçàí õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýíý. 2. Òºëáºð õàðèóöàã÷èéí ºìíººñ òºëáºðèéí çºâøººðëèéã õóóðàì÷ààð ¿éëäýæ ãàðûí ¿ñýã çóðñàí, òºëáºð õàðèóöàã÷èéã òºëººëºõ ýðõã¿é ýòãýýä õóóëü áóñààð òºëººëæ ãàðûí ¿ñýã çóðñàí áîë èéíõ¿¿ ãàðûí ¿ñýã çóðñàí ýòãýýä âåêñåëüä çààñàí òºëáºðòýé õîëáîãäñîí á¿õèé ë ¿¿ðýã, õàðèóöëàãûã õ¿ëýýíý. Ç. Âåêñåëèéí òóõàé õóóëü òîãòîîìæèéã äàðààõü áàéäëààð çºð÷ñºí íü ýð¿¿ãèéí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõýýðã¿é áîë ãýì áóðóóòàé ýòãýýäýä ø¿¿ã÷ äîð äóðäñàí çàõèðãààíû øèéòãýë íîãäóóëíà: 1/âåêñåëèéí á¿ðä¿¿ëáýðèéí áè÷èëòèéã äóòóó õèéæ âåêñåëü ãàðãàñàí, ýñõ¿ë âåêñåëüä çààñàí òºëáºðèéã õýñýã÷èëæ òºëºõèéã çºâøººðñºí áîë 15ÎÎÎ-25ÎÎÎ òºãðºãººð òîðãîõ; 2/ýíý õóóëèéí 1Î äóãààð ç¿éëä çààñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä òºëáºðººñ òàòãàëçñàí, ýñõ¿ë òºëáºðèéí çºâøººðºë ºãºõ õóãàöàà õýòð¿¿ëñýí áîë 2ÎÎÎÎ-25ÎÎÎ òºãðºãººð òîðãîõ; 3/ýíý õóóëèéí 16 äóãààð ç¿éëä çààñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä âåêñåëèéã áóñäàä øèëæ¿¿ëñýí, ýñõ¿ë äàìæóóëàõ áè÷èëòã¿éãýýð âåêñåëèéã øèëæ¿¿ëñýí áîë 1ÎÎÎÎ-25ÎÎÎ òºãðºãººð òîðãîõ. 4. Ýíý ç¿éëèéí Ç äàõü õýñýãò çààñàí çºð÷ëèéã ãàðãàñàí áîëîí âåêñåëèéí òóõàé õóóëü òîãòîîìæ çºð÷ñºíººñ ó÷èðñàí ìàòåðèàëûí õîõèðëûã ãýì áóðóóòàé ýòãýýäýýð çîõèõ õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó íºõºí òºë¿¿ëýõèéã ñîíèðõîã÷ ýòãýýä íýõýìæëýõ ýðõòýé.
Íèéòëýãäñýí:"Àðäûí ýðõ" ñîíèí, 1995 îí, Äóãààð 233, Õóóäàñ 2 äóãààð òàë
4
2Î äóãààð ç¿éë. Âåêñåëèéã õóâèëàõ Øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä âåêñåëèéã õóâèëæ áîëíî. Âåêñåëèéí ýíýõ¿¿ õóâèëñàí õóâü íü òºëáºðèéí õ¿÷èí òºãºëäºð áàðèìò áîëîõã¿é áºãººä çºâõºí âåêñåëü áè÷èãäñýíèéã ãýð÷èëíý. ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÈÕ ÕÓÐËÛÍ ÄÀÐÃÀ
Í.ÁÀÃÀÁÀÍÄÈ
/Ýíý õóóëèíä 2002 îíû 7 äóãààð ñàðûí 4-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðóóëñàí./
Íèéòëýãäñýí:"Àðäûí ýðõ" ñîíèí, 1995 îí, Äóãààð 233, Õóóäàñ 2 äóãààð òàë
5