ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÕÓÓËÜ Á¯Ñ×ÈËÑÝÍ ÕªÃÆËÈÉÍ ÓÄÈÐÄËÀÃÀ ÇÎÕÈÖÓÓËÀËÒÛÍ ÒÓÕÀÉ 2003 îíû 05 äóãààð ñàðûí 30-íû ºäºð Óëààíáààòàð õîò
ÍÝÃįÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ
Íèéòëýã ¿íäýñëýë 1 ä¿ãýýð ç¿éë. Õóóëèéí çîðèëò 1.1. Ýíý õóóëèéí çîðèëò íü Ìîíãîë Óëñûí íèéãýì, ýäèéí çàñãèéí õºãæëèéí òýíöëèéã õàíãàõ ¿¿äíýýñ ýäèéí çàñãèéã á¿ñ÷ëýí õºãæ¿¿ëýõ ýðõ ç¿éí ¿íäñèéã òîäîðõîéëæ, á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí óäèðäëàãà çîõèöóóëàëòòàé õîëáîãäîí ¿¿ñýõ õàðèëöààã çîõèöóóëàõàä îðøèíî. 2 äóãààð ç¿éë. Á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí óäèðäëàãà çîõèöóóëàëòûí òóõàé õóóëü òîãòîîìæ 2.1. Á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí óäèðäëàãà çîõèöóóëàëòûí òóõàé õóóëü òîãòîîìæ íü Ìîíãîë Óëñûí ¯íäñýí õóóëü, Çàñãèéí ãàçðûí òóõàé õóóëü, ýíý õóóëü áîëîí òýäãýýðòýé íèéö¿¿ëýí ãàðãàñàí õóóëü òîãòîîìæèéí áóñàä àêòààñ á¿ðäýíý. 2.2. Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãýðýýíä ýíý õóóëüä çààñíààñ ººðººð çààñàí áîë îëîí óëñûí ãýðýýíèé çààëòûã äàãàæ ìºðäºíº. 3 äóãààð ç¿éë. Õóóëèéí íýð òîìú¸î 3.1.Ýíý õóóëüä õýðýãëýñýí äàðààõü íýð òîìú¸îã äîð äóðäñàí óòãààð îéëãîíî: 3.1.1. “á¿ñèéí õºãæëèéí òóëãóóð òºâ” ãýæ òóõàéí á¿ñèéã ãàäààä, äîòîîä çàõ çýýëòýé õîëáîõîä áàéãàëü, ýäèéí çàñãèéí íºõöºëèéí õóâüä òîõèðîìæòîé áàéðëàñàí óëñûí çýðýãëýëòýé õîòûã; 3.1.2. “îðîí íóòãèéí õºãæëèéí òºâ” ãýæ òóõàéí á¿ñ íóòãèéí õ¿í àìûí íèéãýì, ýäèéí çàñãèéí õºãæèëä ãîëëîõ ¿¿ðýãòýé, ¿éëäâýðëýë, ¿éë÷èëãýýíèé äýä á¿òýö á¿õèé àéìãèéí çýðýãëýëòýé õîòûã. 4 ä¿ãýýð ç¿éë. Á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí óäèðäëàãà çîõèöóóëàëòûí ¿íäñýí çàð÷èì 4.1. Á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí óäèðäëàãà çîõèöóóëàëòûí ¿éë àæèëëàãààíä äàðààõü çàð÷ìûã áàðèìòàëíà: 4.1.1. ¿íäýñíèé ýðõ àøãèéã ýðõýìëýí äýýäëýõ; 4.1.2. á¿ñ íóòãèéí íèéãýì, ñî¸ëûí õàðüöàíãóé æèãä õºãæëèéã õàíãàõàä ÷èãëýñýí ýäèéí çàñãèéí íýãäìýë îð÷íûã á¿ðä¿¿ëýõ; 4.1.3. õ¿í àìûí íèéãìèéí õàìãààëàë, ýð¿¿ë ìýíä, ñî¸ë, áîëîâñðîëûí ¿éë÷èëãýýã òóõàéí á¿ñ äîòîð íü àéìàã, îðîí íóòãèéí ÷àäàâõèä ò¿øèãëýí öîãöîëáîðîîð øèéäâýðëýõ; 4.1.4. á¿ñ íóòãèéí õ¿ðýýíä çàñàã çàõèðãàà, íóòàã äýâñãýðèéí íýãæ¿¿äèéí õîîðîíäûí õàìòûí àæèëëàãàà, óÿëäàà õîëáîîã áýõæ¿¿ëæ, òýäãýýðèéí áèå äààí õºãæèõ áîëîìæèéã õàíãàõ; 4.1.5. íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ áàéãóóëëàãûí á¿ðýí ýðõèéã õ¿íäýòãýõ, òýäãýýðèéí îíöãîé á¿ðýí ýðõýä õàìààðàõ àñóóäàëä õºíäëºí㺺ñ ¿ë îðîëöîõ; 4.1.6. ýäèéí çàñãèéí ºñºëòèéã õàíãàõàä ãîëëîõ ¿¿ðýã á¿õèé á¿ñ íóòãèéã ò¿ëõ¿¿ àíõààð÷ õºãæ¿¿ëýõ. 5 äóãààð ç¿éë. Ýäèéí çàñãèéã á¿ñ÷èëýí çîõèöóóëàõ ¿éë àæèëëàãààíû øàëãóóð 5.1. Ýíý õóóëüä çààñíû äàãóó á¿ñ íóòãèéã çîõèîí áàéãóóëàõäàà äîð äóðäñàí øààðäëàãûã ¿íäýñ áîëãîíî: 5.1.1. áàéãàëü îð÷èíäîî çîõèöñîí ýäèéí çàñãèéí îíîâ÷òîé á¿òýöòýé áàéõ; 5.1.2. ¿éëäâýðëýë, ¿éë÷èëãýýíèé òîäîðõîé ñàëáàðûã òýðã¿¿ëýõ ÷èãëýëýýð õºãæ¿¿ëñýí áàéõ; 5.1.3. á¿ñ íóòàã õîîðîíäîî áîëîí äîòîîä, ãàäààä çàõ çýýëòýé äýä á¿òöèéí áîñîî, õýâòýý òýíõëýãýýð õîëáîãäñîí áàéõ; 5.1.4. á¿ñèéí õºãæëèéí òóëãóóð òºâòýé áàéõ.
ÕΨÐÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ
Á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí óäèðäëàãà çîõèöóóëàëò
6 äóãààð ç¿éë. ¯íäýñíèé õîðîî 6.1. Á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí óäèðäëàãà çîõèöóóëàëòûí ¿éë àæèëëàãààã óÿëäóóëàí çîõèöóóëàõ, á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí àñóóäëààð Çàñãèéí ãàçðûí åðºíõèé ñòðàòåãèéã òîäîðõîéëîõ ÷èã ¿¿ðýã á¿õèé îðîí òîîíû áóñ ¯íäýñíèé õîðîî Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèé ñàéäûí äýðãýä àæèëëàíà. 6.2. Yíäýñíèé õîðîî íü äàðààõü á¿ðýëäýõ¿¿íòýé áàéíà: 6.2.1. Yíäýñíèé õîðîîíû äàðãà, îðëîã÷ äàðãà; 6.2.2. Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿í-Çàñãèéí ãàçðûí Õýðýã ýðõëýõ ãàçðûí äàðãà; 6.2.3. áàéãàëü îð÷èí, çàì, òýýâýð, àÿëàë æóóë÷ëàë, áàðèëãà, õîò áàéãóóëàëò, ò¿ëø, ýð÷èì õ¿÷, õ¿íñ, õºäºº àæ àõóéí àñóóäàë ýðõýëñýí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿ä; 6.2.4. ýíý õóóëèéí 6.2.3-ò çààñíààñ áóñàä ÿàìäûí Òºðèéí íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà; 6.2.5. á¿ñèéí Ǻâëºëèéí äàðãà íàð. 6.3. ¯íäýñíèé õîðîîíû äàðãà íü Åðºíõèé ñàéä, îðëîã÷ äàðãà íü á¿ñ íóòãèéí õºãæëèéí àñóóäàë ýðõýëñýí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿í áàéíà. 6.4. Á¿ñèéí çºâëºëèéí äàðãà íàðààñ áóñàä ¯íäýñíèé õîðîîíû ãèø¿¿äèéã ¯íäýñíèé õîðîîíû äàðãà òîìèëæ, ÷ºëººëíº. 6.5.¯íäýñíèé õîðîî íü àæëûí àëáàòàé áàéíà. Àæëûí àëáàíû ¿¿ðãèéã Øàäàð ñàéäûí àæëûí àëáà õýðýãæ¿¿ëíý. 6.6. ¯íäýñíèé õîðîîíû ä¿ðýì, àæèëëàõ æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà. 7 äóãààð ç¿éë. Á¿ñèéí çºâëºë 7.1. Á¿ñèéí çºâëºë /öààøèä “Çºâëºë” ãýõ/ íü á¿ñ íóòãèéí õºãæëèéã äýìæèõ òàëààð òºðººñ áàðèìòëàõ áîäëîãûã õýðýãæ¿¿ëýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ, á¿ñèéí íèéãýì, ýäèéí çàñãèéí àñóóäëûã çîõèöóóëàõ ÷èã ¿¿ðýã á¿õèé áàéãóóëëàãà ìºí. 7.2. Ǻâëºë íü äàðààõü á¿ðýëäýõ¿¿íòýé áàéíà: 7.2.1. Ǻâëºëèéí äàðãà; 7.2.2. òóõàéí á¿ñýä áàãòàæ áóé àéìãèéí Çàñàã äàðãà; 7.2.3. á¿ñèéí õºãæëèéí òóëãóóð òºâ õîòûí çàõèðàã÷; 7.2.4. íèéñëýëèéí õóâüä íèéñëýë, ä¿¿ðãèéí Çàñàã äàðãà, äàãóóë õîòûí çàõèðàã÷. 7.3. Ǻâëºëèéí á¿ðýëäýõ¿¿íä äàðààõü áàéãóóëëàãûí òºëººëëèéã îðóóëæ áîëíî: 7.3.1. òóõàéí á¿ñýä áàãòàæ áóé àéìàã, íèéñëýëèéí èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë; 7.3.2. èðãýí, õóóëèéí ýòãýýäèéí õóóëü ¸ñíû õàìòûí àøèã ñîíèðõëûã õàìãààëàõ ÷èã ¿¿ðýã á¿õèé òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà; 7.3.3. òóõàéí á¿ñèéã õºãæ¿¿ëýõýä õóâü íýìýð îðóóëæ áóé äîòîîä, ãàäààäûí õºðºí㺠îðóóëàã÷ áàéãóóëëàãà, àæ àõóéí íýãæ. 7.4. Íèéñëýëèéíõýýñ áóñàä Ǻâëºëèéí äàðãûí á¿ðýí ýðõèéã òóõàéí á¿ñýä áàãòàõ àéìãèéí Çàñàã äàðãà íàðààñ Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèé ñàéäûí òîìèëñîí àéìãèéí Çàñàã äàðãà õýðýãæ¿¿ëíý. 7.5. Íèéñëýëèéí á¿ñèéí Ǻâëºëèéí äàðãà íü íèéñëýëèéí Çàñàã äàðãà áàéíà. 7.6. Åðºíõèé ñàéä òóõàéí çºâëºëèéí äàðãûí ñàíàëûã ¿íäýñëýí çºâëºëèéí á¿ðýëäýõ¿¿íä îðîõ ãèø¿¿äèéã Ǻâëºë òóñ á¿ðýýð áàòàëíà. 8 äóãààð ç¿éë. Ǻâëºëèéí á¿ðýí ýðõ 8.1. Ǻâëºë íü äàðààõü á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý: 8.1.1. á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí óäèðäëàãà çîõèöóóëàëòûí òóõàé õóóëü òîãòîîìæèéí õýðýãæèëòèéã á¿ñèéí õýìæýýíä çîõèîí áàéãóóëæ, ¿ð ä¿íã æèë á¿ð ¯íäýñíèé õîðîîíä òàéëàãíàõ; 8.1.2. á¿ñ íóòãèéí õºãæëèéí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãàòàé õàìòðàí òóõàéí á¿ñèéã õºãæ¿¿ëýõ çîðèëò, àðãà õýìæýýã òîäîðõîéëæ ýäèéí çàñàã, íèéãìèéí õºãæëèéí æèëèéí ¿íäñýí ÷èãëýë, äóíä õóãàöààíû õºòºëáºðò òóñãóóëàõ àðãà õýìæýý àâàõ; 8.1.3. òóõàéí á¿ñèéí õýìæýýíä òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãûí á¿ðýí ýðõèéíõýý õ¿ðýýíä õýðýãæ¿¿ëæ áàéãàà ¿éë àæèëëàãààíä äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ, òýäãýýðèéí àæëûã íóòãèéí çàõèðãààíû áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààòàé óÿëäóóëàí çîõèöóóëàõ; 8.1.4. òóõàéí á¿ñèéí õºãæëèéí àñóóäëààð õîëáîãäîõ òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà, ¯íäýñíèé õîðîîíä, øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë Çàñãèéí ãàçàðò ñàíàë îðóóëæ øèéäâýðë¿¿ëýõ; 8.1.5. á¿ñ íóòãèéí õºãæëèéí àñóóäëààð íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ áàéãóóëëàãà, èðãýí, õóóëèéí ýòãýýäýýñ òàâüñàí ñàíàë, õ¿ñýëòèéã ñóäàëæ õîëáîãäîõ àðãà õýìæýý àâàõ; 8.1.6. òóõàéí á¿ñèéí õýìæýýíä á¿ñ íóòãèéí õºãæëèéí àñóóäëààð á¿ñ÷èëñýí çºâëºë㺺í, óóëçàëò, ¿ç¿¿ëýõ ñóðãóóëü ñàíàà÷ëàí çîõèîí áàéãóóëàõ; 8.1.7. òóõàéí á¿ñèéí õºãæëèéí àñóóäëûã øèéäâýðëýõ òàëààð èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, òºðèéí áîëîí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãààñ òàâüæ áóé ñàíàë, ñàíàà÷ëàãûã äýìæèí çîõèîí áàéãóóëàëòûí óäèðäëàãààð õàíãàõ; 8.1.8. á¿ñ íóòãèéí õºãæëèéí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãààñ áîëîâñðóóëñàí àðãà÷ëàë, çààâðûí äàãóó á¿ñèéí õºãæëèéí òàëààðõè ñóäàëãàà, ìýäýýëëèéã ãàðãàæ õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãàä õ¿ðã¿¿ëýõ; 2
8.1.9. á¿ñèéí òýæýýë òàðèàëàõ, õàäëàí õàäàõ òàëáàé áîëîí áýë÷ýýð íóòãèéã òîäîðõîéëîõ, áàéãàëèéí ãàìøãààñ ìàë ñ¿ðãèéã óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ, õàìãààëàõ á¿ñ íóòãèéí ñ¿ëæýý á¿ðä¿¿ëýõ; 8.1.10. á¿ñèéí îíöëîãòîé õîëáîãäñîí ýäèéí çàñãèéí áîäëîãûí àñóóäëààð ñàíàëàà Çàñãèéí ãàçàðò òàâèõ; 8.1.11. á¿ñèéí äýä á¿òöèéã áàéãóóëàõ, àøèãëàõ àñóóäëûã ñàíàà÷ëàí õýðýãæ¿¿ëýõ. 8.2. Ǻâëºë íü ÷èã ¿¿ðãýý õýðýãæ¿¿ëýõ ÿâöàä õóóëèàð íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ áàéãóóëëàãûí á¿ðýí ýðõýä õàìààðàõ àñóóäëààð øèéäâýð ãàðãóóëàõ øààðäëàãà ãàðâàë óã àñóóäëûã çîõèõ øàòíû èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàëä îðóóëæ øèéäâýðë¿¿ëíý. 9 ä¿ãýýð ç¿éë. Ǻâëºëèéí äàðãûí á¿ðýí ýðõ 9.1. Ǻâëºëèéí äàðãà íü äàðààõü á¿ðýí ýðõòýé: 9.1.1. Ǻâëºëèéí àæëûã óäèðäàí çîõèöóóëàõ; 9.1.2. Ǻâëºëèéí õóðëûã òîâëîí õóðàëäóóëàõ; 9.1.3.Çàñãèéí ãàçàð, ¯íäýñíèé õîðîî, á¿ñèéí Ǻâëºëä Ǻâëºëèéíõºº á¿ðýí ýðõýä õàìààðàõ àñóóäëààð øèéäâýðèéí òºñºë ñàíàà÷èëæ õýëýëö¿¿ëýõ. 9.2. Ǻâëºëèéí äàðãà ýðõ õýìæýýíèéõýý àñóóäëààð òóøààë ãàðãàæ, òîãòîîñîí çàãâàðûí òàìãà, òýìäýã õýðýãëýíý. 10 äóãààð ç¿éë. Ǻâëºëèéí àæèëëàõ æóðàì 10.1. Ǻâëºëèéí ¿éë àæèëëàãààíû çîõèîí áàéãóóëàëòûí ¿íäñýí õýëáýð íü Ǻâëºëèéí õóðàë áàéíà. 10.2. Ǻâëºëèéí õóðëûí äýãèéã Ǻâëºë ººðºº òîãòîîíî. 10.3 Çàñãèéí ãàçðûí ñàíàà÷èëãààð Ǻâëºëèéí õóðëûã çàðëàí õóðàëäóóëæ áîëíî. 10.4. Ǻâëºë ººðèéí ýðõ õýìæýýíèé àñóóäëààð òîãòîîë ãàðãàíà. 10.5. Ǻâëºëèéí ºäºð òóòìûí àæëûã Ǻâëºëèéí äàðãààð àæèëëàæ áàéãàà òóõàéí àéìàã, íèéñëýëèéí Çàñàã äàðãûí Òàìãûí ãàçàð õàðèóöàí ã¿éöýòãýíý. 10.6. Ǻâëºëèéí ¿éë àæèëëàãààíû çàðäëûã óëñûí òºñ⺺ñ ñàíõ¿¿æ¿¿ëíý. 10.7. Ǻâëºëèéí àæèëëàõ æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð òîãòîîæ ìºðä¿¿ëíý.
ÃÓÐÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ
Á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí óäèðäëàãà çîõèöóóëàëòûí òàëààðõè òºðèéí áàéãóóëëàãóóäûí á¿ðýí ýðõ 11 ä¿ãýýð ç¿éë. Óëñûí Èõ Õóðëûí á¿ðýí ýðõ 11.1. Óëñûí Èõ Õóðàë íü á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí óäèðäëàãà çîõèöóóëàëòûí òàëààð äàðààõü á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý: 11.1.1.Ìîíãîë Óëñûí á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí ¿çýë áàðèìòëàëûã áàòëàõ; 11.1.2. á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí ýðõ ç¿éí çîõèöóóëàëòûã áèé áîëãîõ; 11.1.3. ýäèéí çàñãèéí á¿ñ÷ëýëèéí åðºíõèé á¿ä¿¿â÷, á¿ñèéí õºãæëèéí òóëãóóð òºâ¿¿äèéã òîãòîîõ; 11.1.4. á¿ñ¿¿äèéí õºãæëèéí ñòðàòåãèéã õýëýëöýæ áàòëàõ; 11.1.5. òîäîðõîé á¿ñ íóòàãò çàì òýýâýð, ýð÷èì õ¿÷, õîëáîî, ìýäýýëëèéí ¿íäñýí òýíõëýãèéí ñ¿ëæýýã áàéãóóëàõ áîäëîãûã òîäîðõîéëîõ; 11.1.6. á¿ñèéí õºãæëèéí àñóóäëààð áàéãóóëñàí îëîí óëñûí ãýðýý, õýëýëöýýðèéã ñî¸ðõîí áàòëàõ. 12 äóãààð ç¿éë. Çàñãèéí ãàçðûí á¿ðýí ýðõ 12.1. Çàñãèéí ãàçàð á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí óäèðäëàãà çîõèöóóëàëòûí òàëààð äàðààõü á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý: 12.1.1. á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí óäèðäëàãà çîõèöóóëàëòûí òàëààð òºðººñ áàðèìòëàõ áîäëîãî, õóóëü òîãòîîìæèéã õýðýãæ¿¿ëýõ àæëûã óäèðäàí çîõèîí áàéãóóëàõ; 12.1.2. á¿ñèéí õºãæëèéí õºòºëáºðèéã áàòëàõ, á¿ñèéí õºãæëèéí ñòðàòåãèéã Óëñûí Èõ Õóðàëä ºðãºí ìýä¿¿ëýõ; 12.1.3. îðîí íóòãèéí õºãæëèéí òºâ¿¿äèéã òîãòîîõ; 12.1.4. á¿ñèéí õºãæëèéí òóëãóóð òºâ¿¿äèéí õîò áàéãóóëàëòûí åðºíõèé òºëºâëºãººã áàòëàõ; 12.1.5. á¿ñ íóòãèéí õºãæëèéã õºðºí㺠îðóóëàëò, òàòâàð, çýýëèéí áîäëîãîîð äýìæèõ àðãà, õýëáýðèéã ñóäëàí òîãòîîæ, ñàíàëàà Óëñûí Èõ Õóðàëä îðóóëæ øèéäâýðë¿¿ëýõ; 12.1.6. á¿ñ íóòãèéí õºãæëèéí àñóóäëààð òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà, Ǻâëºë¿¿äèéí õîîðîíäûí ¿éë àæèëëàãààã óÿëäóóëàí çîõèöóóëàõ; 12.1.7. á¿ñèéí õºãæëèéí òàëààðõè îëîí óëñûí ãýðýý, õýëýëöýýðèéã áàéãóóëàõ, õýðýãæèëòèéã çîõèîí áàéãóóëàõ, áèåëýëòýä íü õÿíàëò òàâèõ; 12.1.8. á¿ñ íóòãèéí õºãæèëä äîòîîä, ãàäààäûí õºðºí㺠îðóóëàëòûã õºõ¿¿ëýí äýìæèõ; 12.1.9. äýä á¿òöèéí ¿íäñýí òýíõëýãèéí çàìóóäûã áàðüæ áàéãóóëàõ àæëûã á¿ñ íóòãèéí õºãæëèéí áîäëîãîä íèéö¿¿ëýõ. 3
13 äóãààð ç¿éë. Á¿ñ íóòãèéí õºãæëèéí àñóóäàë ýðõýëñýí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿íèé á¿ðýí ýðõ 13.1. Á¿ñ íóòãèéí õºãæëèéí àñóóäàë ýðõýëñýí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿í íü äàðààõü á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý: 13.1.1. á¿ñèéí õºãæëèéí ñòðàòåãèéã áîëîâñðóóëàí Çàñãèéí ãàçàðò îðóóëàõ; 13.1.2. á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí áîäëîãîòîé óÿëäóóëàí àéìàã, íèéñëýëèéí áîëîí ñóìûí õºãæëèéí õºòºëáºð áîëîâñðóóëàõàä ìýðãýæèë, àðãà ç¿éí òóñëàëöàà ¿ç¿¿ëýõ; 13.1.3. á¿ñ íóòãèéí õºãæëèéã äýìæèõ ¿éë àæèëëàãààíä ãàäààäûí õºðºí㺠îðóóëàã÷èä, îëîí óëñûí áàéãóóëëàãûí îðîëöîîã ºðãºæ¿¿ëýõ àðãà õýìæýý àâàõ; 13.1.4. á¿ñ íóòãèéí õºãæëèéí òîäîðõîé àñóóäëààð ñóäàëãàà øèíæèëãýýíèé òºñºë çàõèàëàõ, òåíäåðò øàëãàðñàí òºñëèéã õýðýãæ¿¿ëýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ; 13.1.5.¯íäýñíèé õîðîîíû ¿éë àæèëëàãààíä äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ, ìýðãýæëèéí çºâºë㺺㺺ð õàíãàõ; 13.1.6. õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí áóñàä á¿ðýí ýðõ. 14 ä¿ãýýð ç¿éë. Òºðèéí çàõèðãààíû áóñàä òºâ áàéãóóëëàãûí á¿ðýí ýðõ 14.1.Òºðèéí çàõèðãààíû áóñàä òºâ áàéãóóëëàãà íü á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí óäèðäëàãà çîõèöóóëàëòûí òàëààð äàðààõü á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý: 14.1.1. á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí ¿çýë áàðèìòëàë, á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí áîäëîãîòîé óÿëäóóëàí ñàëáàðûí õºãæëèéí ¿íäñýí ÷èãëýë. õºòºëáºð, òºñëèéã áîëîâñðóóëæ õýðýãæ¿¿ëýõ; 14.1.2. ýäèéí çàñãèéí á¿ñ÷ëýëèéí åðºíõèé á¿ä¿¿â÷òýé óÿëäóóëàí ñàëáàðûí á¿ñ÷ëýë, áàéðøëûí á¿ä¿¿â÷èéã òîãòîîæ, ¿éëäâýðëýë, ¿éë÷èëãýý, äýä á¿òöèéí õºãæèë, áàéðøëûã çîõèöóóëàõ; 14.1.3. á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí óäèðäëàãà çîõèöóóëàëòûí òàëààð òóõàéí ñàëáàðûí õ¿ðýýíä ÿâóóëæ áàéãàà ¿éë àæèëëàãààã ¯íäýñíèé õîðîîíä òàéëàãíàõ; 14.1.4. ñàëáàðûí õ¿ðýýíèé àñóóäëààð Ǻâëºë¿¿äèéí àæëûã óÿëäóóëàí çîõèöóóëæ, ìýðãýæëèéí çºâëºãºº, øààðäëàãàòàé ìýäýýëëýýð õàíãàæ àæèëëàõ; 14.1.5. ñàëáàðûí çîðèëòûã á¿ñ íóòãèéí õºãæëèéí àñóóäàëòàé óÿëäóóëàõ çîðèëãîîð á¿ñ÷èëñýí çºâëºë㺺í, óóëçàëò ñàíàà÷ëàí çîõèîí áàéãóóëàõ; 14.1.6. á¿ñ íóòãèéí õºãæëèéí àñóóäëààð ñàëáàðûíõàà õ¿ðýýíä ñóäàëãàà, øèíæèëãýý õèéõ, çóðàã òºñºâ çîõèîõ òºñëèéí òåíäåð çàðëàæ, øàëãàðñàí òºñëèéã õýðýãæ¿¿ëýõýä äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ; 14.1.7. õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí áóñàä á¿ðýí ýðõ.
ĪЪÂįÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ
Á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí óäèðäëàãà çîõèöóóëàëòûí òàëààðõè íóòãèéí óäèðäëàãûí áàéãóóëëàãûí á¿ðýí ýðõ 15 äóãààð ç¿éë. Àéìàã, íèéñëýëèéí èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë, Çàñàã äàðãûí á¿ðýí ýðõ. 15.1.Àéìàã, íèéñëýëèéí èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë íü á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí óäèðäëàãà çîõèöóóëàëòûí òàëààð äàðààõü á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý: 15.1.1. á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí ¿çýë áàðèìòëàë, á¿ñèéí õºãæëèéí ñòðàòåãèòýé óÿëäóóëàí íóòàã äýâñãýðèéíõýý ýäèéí çàñàã, íèéãìèéí õºãæëèéí áàéäàë, õýòèéí òºëºâèéí àñóóäëûã õýëýëöýæ øèéäâýðëýõ; 15.1.2. á¿ñ íóòãèéí õºãæëèéí àñóóäëààð Çàñàã äàðãûí òàéëàíã õýëýëöýõ; 15.1.3. á¿ñèéí õºãæëèéí íèéòëýã àñóóäëûã øèéäâýðëýõ çîðèëãîîð òóõàéí á¿ñýä áàãòàõ áóñàä àéìãèéí èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàëòàé õàìòðàí àæèëëàõ; 15.1.4. á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí áîäëîãûã õýðýãæ¿¿ëýõýä èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí õàìòûí îðîëöîîã äýìæèí ÷èãë¿¿ëýõ; 15.1.5.õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí áóñàä á¿ðýí ýðõ. 15.2. Àéìàã, íèéñëýëèéí Çàñàã äàðãà á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí óäèðäëàãà çîõèöóóëàëòûí òàëààð äàðààõü á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý: 15.2.1.Ǻâëºëèéí äàðãààð òîìèëîãäîí àæèëëàõ õóãàöààíä Ǻâëºëèéí äàðãûí á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëýõ; 15.2.2. òóõàéí á¿ñ íóòãèéí õºãæëèéí àñóóäëààð Ǻâëºëººñ ãàðãàñàí øèéäâýðèéã õýðýãæ¿¿ëýõ, ò¿¿íèé ¿éë àæèëëàãààíä á¿õ òàëûí äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ; 15.2.3. á¿ñ íóòãèéí õºãæèëä óëñûí òºñ⺺ñ îðóóëæ áóé õºðºí㺠îðóóëàëò áîëîí ñàíõ¿¿ãèéí áóñàä äýìæëýãèéã çîðèóëàëòûí íü äàãóó ¿ð àøèãòàé àøèãëàõ; 15.2.4. á¿ñ íóòãèéí õºãæëèéí òàëààð õèéæ áàéãàà àæëûí ¿ð ä¿íã Ǻâëºëä òàéëàãíàõ; 15.2.5.õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí áóñàä á¿ðýí ýðõ.
4
ÒÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ
Áóñàä ç¿éë
16 äóãààð ç¿éë. Á¿ñ íóòãèéí õºãæëèéã äýìæèõ ¿éë àæèëëàãààíû ñàíõ¿¿æèëò 16.1. Á¿ñ íóòãèéí õºãæëèéã äýìæèõ ¿éë àæèëëàãààíû ñàíõ¿¿æèëò íü äàðààõü ýõ ¿¿ñâýðýýñ á¿ðäýíý: 16.1.1. óëñûí áîëîí îðîí íóòãèéí òºñ⺺ñ îëãîñîí õºðºíãº; 16.1.2. ãàäààä óëñ, îëîí óëñûí áàéãóóëëàãûí çýýë, õàíäèâ, òóñëàìæèéí õºðºíãº; 16.1.3. èðãýí, õóóëèéí ýòãýýäèéí á¿ñ íóòãèéí õºãæèëä çîðèóëàí îëãîñîí çýýë, õàíäèâ, òóñëàìæèéí õºðºíãº. 16.2. Ýíý õóóëèéí 16.1-ä çààñàí õºðºíãèéã òóõàéí á¿ñèéí õºãæëèéã äýìæèõ ñàíä òºâëºð¿¿ëýí, Ǻâëºëèéí øèéäâýðèéí äàãóó Ǻâëºëèéí äàðãà çàðöóóëàõ áºãººä óã ñàíã áàéãóóëàõ, ò¿¿íä õºðºí㺠òºâëºð¿¿ëýõ, çàðöóóëàõ, õÿíàëò òàâèõ æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð òîãòîîíî. 17 äóãààð ç¿éë. Á¿ñèéí õýëýëöýýð 17.1. Óëñûí áîëîí á¿ñ íóòãèéí õºãæëèéí çîðèëò, àðãà õýìæýýã õýðýãæ¿¿ëýõ çîðèëãîîð óëñûí õýìæýýíä Çàñãèéí ãàçàð, ò¿¿íèéã òºëººëæ òºðèéí çàõèðãààíû õîëáîãäîõ òºâ áàéãóóëëàãà, á¿ñèéí õýìæýýíä Ǻâëºë íü á¿ñèéí õýëýëöýýðèéã áàéãóóëàí àæèëëàæ áîëíî. 17.2. Á¿ñèéí õýëýëöýýðýýð äîð äóðäñàí àñóóäëûã çîõèöóóëíà: 17.2.1. óëñûí òºñâèéí õºðºí㺠îðóóëàëò, ãàäààä óëñ, îëîí óëñûí áàéãóóëëàãûí çýýë, òóñëàìæèéí õºðºí㺺ð òóõàéí á¿ñýä äýä á¿òöèéã áàéãóóëàõ; 17.2.2. òóõàéí á¿ñèéí áàéãàëèéí áàÿëãèéã çîõèñòîé àøèãëàõ, áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ; 17.2.3. òóõàéí á¿ñèéí õýìæýýíä õ¿í àìûí ñóóðüøèë, õºäºëìºð ýðõëýëòèéã ñàéæðóóëàõ; 17.2.4. á¿ñèéí õºãæëèéí òóëãóóð òºâ, îðîí íóòãèéí õºãæëèéí òºâ, õîòóóäûã òîõèæóóëæ õºãæ¿¿ëýõ; 17.2.5. ãàäààä óëñ, îëîí óëñûí áàéãóóëëàãàòàé õàìòûí àæèëëàãààã õºãæ¿¿ëýõ; 17.2.6. òóõàéí á¿ñýýñ ýêñïîðòîä íèéë¿¿ëýõ á¿òýýãäýõ¿¿íèé íýð òºðºë, õýìæýý, çàõ çýýëèéã çîõèöóóëàõ. 17.3. Á¿ñèéí õýëýëöýýð áàéãóóëàõ íèéòëýã æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð òîãòîîíî. 17.4. Á¿ñèéí õýëýëöýýðò íýìýëò, ººð÷ëºëò îðóóëàõ àñóóäëûã ò¿¿íä òîäîðõîéëñîí íºõöºë, áîëçëûí äàãóó òàëóóä òîõèðîëöñîíîîð øèéäâýðëýõ áºãººä ò¿¿íèé áèåëýëòýä îðîëöîã÷ òàëóóä, Çàñãèéí ãàçàð, Ǻâëºë õÿíàëò òàâèíà. 17.5. Á¿ñèéí õýëýëöýýðýýð íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ áàéãóóëëàãûí á¿ðýí ýðõýä õàìààðàõ àñóóäëûã õºíäºæ áàéâàë óã àñóóäëààð òóõàéí èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàëòàé çºâøèëöºæ íýãäñýí ñàíàë ä¿ãíýëòýä õ¿ðñýí áàéíà. 18 äóãààð ç¿éë. Á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí óäèðäëàãà çîõèöóóëàëòûí àñóóäëààð ¿¿ññýí ìàðãààíûã øèéäâýðëýõ 18.1. Á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí óäèðäëàãà çîõèöóóëàëòûí àñóóäëààð òºðèéí açàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà, àéìàã, íèéñëýëèéí Çàñàã äàðãà, Ǻâëºëèéí õîîðîíä ¿¿ññýí ìàðãààíûã õóóëü òîãòîîìæèä ººðººð çààãààã¿é áîë Çàñãèéí ãàçàð øèéäâýðëýíý.
ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÈÕ ÕÓÐËÛÍ ÄÀÐÃÀ
Ñ.Ҫ̪Ð-Î×ÈÐ
/Ýíý õóóëüä Ìîíãîë Óëñûí 2005 îíû 1 äóãààð ñàðûí 27-íû ºäðèéí õóóëèàð îðñîí íýìýëò, ººð÷ëºëòèéã òóñãàâ/.
5