Profacts2013 onderzoekfotokopie&print inbelgie

GROOTSCHALIG ONDERZOEK naar het FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË HET KOPIEERLUIK VAN DIT ONDERZOEK IS EEN OFFICIËLE STUDIE OP BASIS VAN ARTIKEL 26 VAN HET K.B. VAN 30 OKTOBER 1997 ONDER AUSPICIËN VAN DE MINISTER VAN ECONOMIE

2013

Een onderzoek uitgevoerd door Profacts © Profacts 2013

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË Het kopieerluik van dit onderzoek is een officiële studie op basis van artikel 26 van het K.B. van 30 oktober 1997 onder auspiciën van de Minister van Economie

2013

© Profacts - 2013

1

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

INHOUDSTAFEL

VOORWOORD .......................................................................................................................................... 7 EXECUTIVE SUMMARY........................................................................................................................... 13

1. CONTEXT ............................................................................................................................................ 17 1.1. Een nieuwe, officiële studie naar de papieren kopie in België ... en meer. ............................... 17 1.2. Waarom een aanvullende studie naar het printen? .................................................................. 18 2. KADER & DOELSTELLINGEN ............................................................................................................... 23 2.1. Officiële studie naar de papieren kopie ..................................................................................... 23 2.2. Aanvullende studie naar de prints ............................................................................................. 25 3. METHODE: DATACOLLECTIE EN STEEKPROEF ................................................................................... 29 3.1. Hybride methode ....................................................................................................................... 29 3.2. Luik “Bevolking”: fotokopieer- en printgedrag .......................................................................... 33 3.2.1. Telefonische interviews ....................................................................................................... 33 3.2.2. Persoonlijke dagboeken ...................................................................................................... 36 3.2.3. Face-to-face interviews ....................................................................................................... 39 3.2.4. Apparatenbezit en reproductiegedrag in de thuisomgeving .............................................. 41 3.3. Luik “Organisaties”: hardware & reproductiebudget ................................................................ 41 3.4. Correctie van de steekproef ....................................................................................................... 44 3.4.1. Luik “Bevolking”................................................................................................................... 45 3.4.2. Luik “Organisaties” .............................................................................................................. 49 4. RESULTATEN FOTOKOPIEËN .............................................................................................................. 55 4.1. Luik “bevolking”: het aantal fotokopieën en de verdeling ervan per sector ............................. 56 4.1.1. Methode .............................................................................................................................. 56 4.1.2. Resultaten: het aantal fotokopieën en de verdeling ervan per sector ............................... 61 4.2. Luik “bevolking”: het aantal fotokopieën van beschermde werken en de verdeling ervan per sector ................................................................................................................................................. 63 4.2.1. Definitie “beschermd werk” ................................................................................................ 63

© Profacts - 2013

2

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

4.2.2. Bepaling “beschermd werk” op basis van het dagboek ...................................................... 63 4.2.3. Resultaten: percentage en volume fotokopieën van beschermd werk per sector ............. 65 4.3. Luik “bevolking”: het aantal fotokopieën van beschermde werken per categorie ................... 69 4.3.1. Resultaten: het aantal fotokopieën van beschermde werken per categorie ..................... 69 4.3.2. Resultaten: het aantal en de onderlinge verhouding van fotokopieën van beschermde werken per categorie per sector ................................................................................................... 69 4.4. Luik “Organisaties”: het aantal apparaten en de verdeling ervan per sector ............................ 71 4.5. Luik “Organisaties”: budget dat wordt besteed aan reproductie en reprografievergoeding .... 72 5. RESULTATEN PRINTS.......................................................................................................................... 77 5.1. Luik “bevolking”: het aantal prints en de verdeling ervan per sector ........................................ 78 5.1.1. Methode .............................................................................................................................. 78 5.1.2. Resultaten: het aantal prints en de verdeling ervan per sector.......................................... 78 5.2. Luik “bevolking”: het aantal prints van beschermde werken en de verdeling ervan per sector 80 5.2.1. Definitie “beschermd werk” ................................................................................................ 80 5.2.2. Bepaling “beschermd werk” op basis van het dagboek ...................................................... 80 5.2.3. Resultaten: percentage en volume prints van beschermd werk per sector ....................... 82 5.3. Luik “bevolking”: het aantal prints van beschermde werken per categorie .............................. 87 5.3.1. Resultaten: het aantal prints van beschermde werken per categorie ................................ 87 5.3.2. Resultaten: het aantal en de onderlinge verhouding van prints van beschermde werken per categorie per sector ................................................................................................................ 87 5.4. Luik “Organisaties”: het aantal apparaten en de verdeling ervan per sector ............................ 89 5.5. Luik “Organisaties”: budget dat wordt besteed aan reproductie voor prints ........................... 89 6. GEAGGREGEERDE RESULTATEN FOTOKOPIEËN EN PRINTS .............................................................. 93 6.1. Luik “bevolking”: het aantal fotokopieën en prints en de verdeling per sector ........................ 93 6.1.1. Het totaalbeeld: fotokopieën en prints ............................................................................... 93 6.1.2. Het aantal fotokopieën en prints en de verdeling ervan per sector ................................... 94 6.2. Luik “bevolking”: het aantal fotokopieën en prints van beschermde werken en de verdeling ervan per sector ................................................................................................................................ 98 6.2.1. Het totaalbeeld: fotokopieën en prints van beschermde werken ...................................... 98 6.2.2. Het aantal fotokopieën en prints van beschermd werk en de verdeling ervan per sector ..................................................................................................................................................... 100 6.3. Luik “bevolking”: het aantal fotokopieën en prints van beschermde werken en de verdeling ervan per categorie ......................................................................................................................... 105 6.4. Luik “organisaties”: het aantal apparaten en de verdeling ervan per sector .......................... 107 6.5. Luik “organisaties”: budget dat wordt besteed aan reproductie............................................. 107 © Profacts - 2013

3

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

7. DIGITALE GEBRUIKEN ...................................................................................................................... 111 8. BIJLAGEN ......................................................................................................................................... 115 Bijlage 1: vragenlijst CATI ................................................................................................................ 119 Bijlage 2: dagboek ........................................................................................................................... 141 Bijlage 2a: begeleidende brief ..................................................................................................... 141 Bijlage 2b: dagboek ..................................................................................................................... 142 Bijlage 3: vragenlijst face-to-face interviews.................................................................................. 161 Bijlage 4: vragenlijst luik organisaties ............................................................................................. 167 Bijlage 4a: begeleidende brief ..................................................................................................... 167 Bijlage 4b: vragenlijst luik organisaties ....................................................................................... 168 Bijlage 5: relatief gewicht van de subsectoren ............................................................................... 181 Bijlage 5a: gedeelte fotokopieën................................................................................................. 183 Bijlage 5b: gedeelte prints ........................................................................................................... 187 Bijlage 5c: gedeelte reproducties (fotokopieën en prints) .......................................................... 191

© Profacts - 2013

4

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

VOORWOORD Het ‘paperless office’: mythe of waarheid in de vroege 21ste eeuw ?

In deze snel veranderende wereld van iPads, (hybride) tablets, ultrabooks en smartphones is het paperless office – een kantoor zonder papier, waarin alle informatie digitaal wordt bewaard en verspreid – al meermaals voorspeld.

Al in 1975, een slordige 38 jaar geleden, verscheen in Business Week een artikel waarin de snelle neergang van papier als informatiedrager op de werkvloer werd aangekondigd (Business Week, “The office of the future”, 30 juni 1975). Gedaan dus met bergen kopieën en prints: alle routinetaken in een onderneming of instelling zouden voortaan digitaal gebeuren. Op vandaag, in de vroege 21ste eeuw, zou dat proces nog moeten zijn versneld, zeker nu er een generatie jongeren op de arbeidsmarkt is gekomen die echte digital natives zijn en bijna vergroeid lijken met hun smartphone, tablet of portable.

Hoog tijd dus voor een reality check. Is het waar dat er steeds minder gefotokopieerd en geprint wordt in België?

Papieren kopieën in detail in kaart gebracht Die vraag is op zich, om louter economische redenen, al interessant genoeg om onderzocht te worden, maar ze heeft, wat de papieren kopie betreft, ook belangrijke juridische consequenties. In België mag je immers, binnen de huidige wettelijke grenzen, fotokopieën nemen van auteursrechtelijk beschermde werken zonder toestemming van de auteur of de uitgever. Die laatsten worden daarvoor vergoed door een systeem van collectief geïnde auteursrechtelijke vergoedingen op zowel de fotokopieën zelf als op de apparaten die voor het nemen van die kopieën kunnen worden gebruikt. Die vergoedingen – die vastgesteld zijn in een Koninklijk Besluit van 30 oktober 1997 - worden met een moeilijk woord “reprografievergoedingen” genoemd. Ze worden in België geïnd door Reprobel, een privé-vennootschap maar zonder winstoogmerk, met een wettelijk inningsmonopolie en met een opdracht van algemeen belang.

Datzelfde K.B. uit 1997 draagt Reprobel op om op gezette tijdstippen een grootschalige studie naar de papieren kopie in België te voeren. De meest recente versie van deze studie is een belangrijk onderdeel van dit rapport.

De studie werd uitgevoerd door Profacts, een full service marktonderzoeksbureau dat zijn sporen op het terrein ruimschoots heeft verdiend. Profacts heeft een uitgebreide ervaring in uiteenlopende onderzoeksdomeinen en sectoren, waaronder o.m. de publieke sector, telecom, energie, banken en FMCG.

© Profacts - 2013

7

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

De Minister van Economie – de bevoegde minister voor het auteursrecht – heeft de methodologie van de studie naar de papieren kopie in België goedgekeurd en Profacts heeft de studie in volle onafhankelijkheid uitgevoerd op basis van internationaal aanvaarde marktonderzoekstandaarden.

U heeft dus een belangrijke en tegelijk ook grootschalige en gedetailleerde studie in handen. Het veldonderzoek heeft een vol jaar geduurd en omvatte zowel telefonische bevragingen, gedetailleerde dagboekonderzoeken als “face-to-face” interviews bij bibliotheken en copyshops, in alle economische sectoren maar ook bij particulieren en bij mensen die niet beroepsactief zijn. Nooit eerder werd in België de papieren kopie zo gedetailleerd in kaart gebracht.

Gedetailleerde parallelstudie naar de prints Omdat de wereld niet stilstaat en er duidelijk een verschuiving van kopieën naar prints plaatsvindt, heeft deze studie daarnaast ook het printen van (auteursrechtelijk beschermde) werken in België in kaart gebracht. Reprobel heeft de studie vrijwillig tot het printen uitgebreid, hoewel zij daar wettelijk (nog) niet toe verplicht was. Het is echter belangrijk dat beide vormen van papieren reproducties samen worden onderzocht, omdat ze nauw verweven zijn en omdat sommige tendensen dus alleen accuraat kunnen worden beschreven als beide samen in kaart worden gebracht.

Bovendien maken Europeesrechtelijke ontwikkelingen dat het Belgische reprografiesysteem in de nabije toekomst zal worden uitgebreid naar prints (en printers), een andere reden om dit steeds belangrijker wordende type van reproducties proactief en even gedetailleerd in kaart te brengen.

De mythe van het ‘paperless office’ Als kopieën en prints samen worden bekeken, blijkt dat het globale volume aan reproducties op papier (meer dan 27 miljard in 2012) met ruwweg 22% is gestegen sinds de laatste officiële meting in 2002. Die toename is, in algemene termen, volledig op het conto van het zeer grote volume prints te schrijven. Ondanks het massale gebruik van digitale communicatiemiddelen en informatie, hebben mensen dus nog steeds een grote behoefte aan een papieren houvast: om documenten rustig of makkelijk te lezen, om ze te reviseren of annoteren, om ze intern te verspreiden of te bewaren etc.

Het paperless office is dus nog vér weg in België. Nooit was de papierstapel in bedrijven, copyshops, overheidsinstellingen, scholen, hogescholen, universiteiten en bibliotheken groter dan op vandaag.

Nog tekenender wordt die evolutie als scherp wordt gesteld op kopieën en prints van auteursrechtelijk beschermde werken: ten overstaan van 2002 is het volume kopieën van auteursrechtelijk beschermde werken nog met ruwweg 12% gestegen tot 1,9 miljard in 2012, waarbovenop ook nog eens 2,6 miljard prints van beschermde werken komen. Dat is bijna een verdrievoudiging van het volume reproducties op papier van beschermd werk op tien jaar tijd.

© Profacts - 2013

8

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Dit betekent trouwens niet dat digitaal (her)gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal verwaarloosbaar of onbestaande is. Integendeel, het is zeer aannemelijk dat er naast de berg papieren reproducties nog een zeer belangrijk aantal digitale kopieën van die werken worden genomen, die ook op grote schaal intern in de ondernemingen en instellingen van dit land worden verspreid. Deze studie brengt die digitale reproducties en verspreidingen echter niet gedetailleerd in kaart.

Een woordje van dank Profacts en Reprobel willen iedereen die in één of andere vorm aan deze studie hebben meegewerkt oprecht danken voor hun belangeloze medewerking. Zonder hun input had het fenomeen van het kopiëren en printen van (auteursrechtelijk beschermde) werken in België nooit zo accuraat en fijnmazig in kaart kunnen worden gebracht, in de professionele sectoren, maar ook bij de particulieren thuis en bij het niet-beroepsactieve deel van de bevolking.

Veel leesplezier!

Timothy Desmet Managing partner Profacts

© Profacts - 2013

9

EXECUTIVE SUMMARY

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

EXECUTIVE SUMMARY De grootschalige Profacts-studie naar de papieren kopie en het printen in België heeft enkele opvallende feiten aan het licht gebracht. Deze studie is de grootste die ooit in België over dit fenomeen werd gevoerd. Zowel de professionele sectoren als de thuisomgeving werden in detail in kaart gebracht, en dat zowel voor kopieën als voor prints. Het veldwerk van de studie werd gespreid over een volledig jaar (van december 2011 tot en met november 2012). Het kopieerluik van de studie is een officiële studie op grond van artikel 26 van het K.B. van 30 oktober 1997 op de reprografie.

De kerncijfers van de studie zijn : (1) (2) (3) (4) (5)

(6) (7)

(8) (9)

(10)

(11)

(12)

(13)

Er worden in België jaarlijks 27,1 miljard reproducties op papier gemaakt.

10,5 miljard van dat jaarlijkse volume zijn kopieën (38,6%), 16,6 miljard zijn prints (61,4%).

Die 10,5 miljard papieren kopieën is nog 47% van het volume kopieën van de laatste officiële meting in 2002. (Prints werden toen nog niet in kaart gebracht.)

Meer dan 80% van de reproducties op papier (kopieën en prints samen) wordt in de professionele sectoren gemaakt. De overige 19% worden in de thuisomgeving gemaakt.

In het onderwijs en in de bibliotheken wordt er verhoudingsgewijs meer gekopieerd dan geprint. Bij de overheid, in de privésector en bij particulieren thuis wordt er meer geprint dan gekopieerd. In de privésector wordt er zelfs twee keer zo veel geprint als gekopieerd. In die laatste sector wordt trouwens ook de helft van het jaarlijkse volume kopieën gemaakt.

Van de 27 miljard reproducties op papier (kopieën en prints) zijn er 4,5 miljard reproducties van beschermd werk. Dat is 16,85% van het totale volume reproducties.

Die 4,5 miljard reproducties van beschermd werk bestaan voor 2,66 miljard uit prints (58,13%) en voor 1,91 miljard uit kopieën (41,87%) van beschermd werk. Dat is respectievelijk 15,96% van het totale volume prints en 18,25% van het totale volume kopieën in België.

Het volume kopieën van beschermd werk is met 12% gestegen in vergelijking met de laatste officiële meting in 2002.

In termen van kopieën van beschermd werk is de onderwijssector de belangrijkste sector, met jaarlijks 635 miljoen kopieën, gevolgd door de privésector met jaarlijks 454 miljoen kopieën.

In termen van prints van beschermd werk is de thuisomgeving de belangrijkste sector (1,29 miljard), met ruwweg de helft van het totale jaarlijkse volume, gevolgd door de privé-sector met 916 miljoen prints van beschermd werk op jaarbasis (34,5%).

Bijna 64% van alle kopieën van beschermd werk zijn kopieën uit een educatief of een wetenschappelijk werk. Bij de prints zijn de educatief-wetenschappelijke werken in iets meer dan de helft van de gevallen (55%) het bronwerk van de reproductie.

Als alleen naar reproducties van beschermde werken wordt gekeken, wordt er bij de overheid, in het onderwijs en in de openbare bibliotheken verhoudingsgewijs meer gekopieerd dan geprint. In de privésector en in de thuisomgeving wordt er daarentegen meer geprint dan gefotokopieerd uit beschermde werken.

Het totaal aantal reproductieapparaten in de professionele sectoren in België bedraagt ruwweg 1,3 miljoen. De overgrote meerderheid daarvan (86%) staat in de privésector.

© Profacts - 2013

13

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Nagenoeg de helft van die apparaten zijn printers (48%), gevolgd door multifunctionele apparaten (30%).

(14) In België werd in 2012 naar schatting bijna 810 miljoen EUR besteed aan de reproductie van werken: 428 miljoen EUR voor prints en 382 miljoen EUR voor kopieën. In dat bedrag zit de door de respondenten geschatte reproductiekostprijs (aankoop/huur toestellen, onderhoud, papier, cartridges, toners, elektriciteit ...) en de geschatte reprografievergoeding (27,9 miljoen EUR). Noot: de reële inningen van Reprobel in 2012 lagen beduidend lager.

© Profacts - 2013

14

1CONTEXT

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

1. CONTEXT 1.1. Een nieuwe, officiële studie naar de papieren kopie in België ... en meer.

Even voorstellen: Reprobel en reprografie Reprobel is de centrale beheersvennootschap die in België is belast met de inning en de verdeling (onder haar leden-beheersvennootschappen van auteurs en uitgevers) van collectieve auteursrechtelijke vergoedingen uit ‘reprografie’ en openbaar leenrecht. Zowel reprografie – op vandaag: de papieren kopie van auteursrechtelijk beschermde werken, maar het systeem wordt in de nabije toekomst uitgebreid met de prints - als openbaar leenrecht zijn zogenaamde ‘wettelijke licenties’: wettelijke uitzonderingen op het auteursrecht, waartegenover een bij wet geregelde collectieve vergoedingsregeling staat. Die vergoedingsregeling is, wat de reprografie betreft, geregeld in een Koninklijk Besluit van 30 oktober 1997.

Anders verwoord: dankzij het systeem van de reprografie kan iedereen in België, binnen de door de wet bepaalde grenzen, op vandaag fotokopieën (en in de toekomst ook prints) nemen van auteursrechtelijk beschermde werken zonder daarvoor steeds de toestemming van de auteur of de uitgever te moeten vragen. In ruil daarvoor int Reprobel vergoedingen op zowel de fotokopieën zelf (de zgn. ‘evenredige vergoeding’) die gemaakt worden in de sectoren overheid, onderwijs, privé en bibliotheken als op de toestellen waarmee die kopieën kunnen worden gemaakt (de zgn. ‘forfaitaire vergoeding’). Daardoor wordt ook de last van het systeem billijk gespreid: particulieren betalen alleen een eenmalige vergoeding bij de aankoop van een reproductietoestel (bv. een multifunctioneel apparaat), terwijl de ‘grootkopieerders’ in de professionele sectoren zowel de vergoeding op de kopieën als die op de toestellen betalen. De sterkste schouders dragen dus de zwaarste lasten.

Reprobel inde in 2012 26,03 miljoen EUR aan vergoedingen, waarvan het grootste deel (24,43 miljoen EUR) afkomstig was uit de reprografie. In datzelfde jaar stelde Reprobel via haar beide Colleges 22,1 miljoen EUR ter beschikking van haar vijftien leden-beheersvennootschappen, die zowel auteurs (literaire auteurs, educatieve en wetenschappelijke auteurs, journalisten, fotografen, illustratoren, vertalers ...) als uitgevers (van kranten, tijdschriften, boeken en bladmuziek) vertegenwoordigen. Het zijn die beheersvennootschappen die zorgen dat het door Reprobel geëinde en verdeelde geld uiteindelijk terechtkomt bij de individuele auteur of uitgever. De tussenstap van de beheersvennootschappen is nuttig, omdat hun eigen verdeelregels rekening houden met de specifieke activiteit van de auteur of de (sub)sector waarin de uitgever actief is. De verdeling van de reprografievergoedingen is dus fijnmazig en op maat.

De vergoedingen die Reprobel jaarlijks int en verdeelt zorgen voor zuurstof voor auteurs en uitgevers in deze economisch moeilijke tijden. Die zuurstof laat hen toe om te blijven inzetten op creatie en creativiteit, betrouwbare informatieverstrekking, innovatie en investeringen. De Reprobelvergoedingen geven dus de kenniseconomie concreet gestalte, en dragen er ook in belangrijke mate toe bij.

© Profacts - 2013

17

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Deze nieuwe studie brengt, op een nooit eerder geziene schaal, het fotokopiëren en het printen op het Belgische grondgebied gedetailleerd en volledig in kaart, zoals de Minister dit aan Reprobel heeft opgedragen (wat de kopieën betreft). De studiegegevens zullen politieke beleidsmakers allereerst toelaten om de economische schade die auteurs en uitgevers lijden door de reproductie van hun beschermde werken, te kwantificeren en hen daar ook afdoende voor te compenseren. Daarnaast bevat de Profacts-studie een schat aan kwantitatieve en kwalitatieve gegevens die de reproductie op papier fijnmazig in kaart brengen in alle economische sectoren en in alle delen van het land. Dat zal Reprobel toelaten om de verschuldigde vergoeding op die reproducties af te stemmen op het reële en actuele reproductiegedrag in die sectoren. Het tarief van die vergoeding mag, wat de kopieën betreft, dan wel vastgelegd zijn in het K.B. van 30 oktober 1997 (als een bedrag per pagina), de vergoeding zelf moet nog altijd op het terrein verantwoord en onderhandeld worden, wat betekent dat zowel het globale volume reproducties als het volume reproducties van beschermd werk, per vergoedingsplichtige of per groep van vergoedingsplichtigen (sector) moet kunnen worden bepaald of geschat. De Profacts-studie zal hiervoor zonder twijfel hét nieuwe en objectieve richtsnoer blijken, waarnaar zowel Reprobel als de vergoedingsplichtigen kunnen teruggrijpen.

Even voorstellen: Profacts Het marktonderzoeksbureau Profacts werd aangesteld na een openbare aanbestedingsprocedure.

De methodologie van de studie werd, wat de kopieën betreft, voorafgaandelijk door de bevoegde Minister goedgekeurd bij Ministerieel Besluit van 20 juli 2011. Voor het aanvullend onderzoek naar de prints werd goeddeels dezelfde methodologie gebruikt als voor de officiële studie naar de kopieën. Bij het uitvoeren van de studie werd rekening gehouden met de ESOMAR richtlijnen aangaande privacy, de behandeling van minderjarige respondenten, e. d. m.

De studieresultaten zijn dan ook objectief en betrouwbaar, en dat voor zowel kopieën (officiële studie) als voor de prints (parallelle studie). De foutenmarge bij deze studie ligt bovendien, door de grote steekproef en de zorg die aan het onderzoek werd besteed, zeer laag (nl. 1,96% bij de telefonische interviews, 2,51% bij de dagboeken, 1,59% bij de face-to-face interviews en 1,63% bij de zelf in te vullen vragenlijst voor de organisaties).

1.2. Waarom een aanvullende studie naar het printen?

De Profacts-studie gaat, zoals gezegd, verder dan datgene wat de Minister aan Reprobel heeft opgedragen. Ze brengt met name ook het printen van (auteursrechtelijk beschermde) werken gedetailleerd in kaart. Alleen op die manier kon het volledige fenomeen van ‘reproducties op papier’ van auteursrechtelijk beschermde werken – de basis van de reprografie naar komend recht, waarvan kopieën en prints zonder twijfel de belangrijkste exponenten zijn - volledig en gedetailleerd worden onderzocht, geschetst en gestaafd.

Dit fenomeen in zijn volledigheid proactief in kaart brengen, is trouwens nuttig gebleken: een recente wetswijziging van eind 2012 en een al even recente uitspraak van het Europese Hof van Justitie van medio 2013 maken dat het Belgische reprografiesysteem in de toekomst ook prints (en printers) zal omvatten.

© Profacts - 2013

18

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

De methodologie die voor het printluik van de studie werd gehanteerd, is – op enkele details na identiek aan de methodologie van het officiële kopieerluik, in termen van aantallen respondenten, types van bevraging, weging etc. De resultaten van het printluik van de studie zijn dan ook even gedetailleerd, betrouwbaar en objectief als die van de officiële studie naar de papieren kopie.

© Profacts - 2013

19

2

KADER & DOELSTELLINGEN

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

2. KADER & DOELSTELLINGEN 2.1. Officiële studie naar de papieren kopie Het kader en de doelstellingen van het officiële kopieerluik van deze studie worden geschetst in het K.B. van 30 oktober 1997 op de reprografie. Artikel 26 van dat K.B. zegt daarover: “§ 1. Ten laatste op het einde van het tweede jaar na de inwerkingtreding van dit besluit en daarna om de vijf jaar moet de beheersvennootschap door een onafhankelijke instelling een studie betreffende het kopiëren voor privé-gebruik of didactisch gebruik van op grafische of op soortgelijke wijze vastgelegde werken in België laten verrichten. § 2. Door middel van deze studie moet inzonderheid het volgende worden vastgesteld: 1° het aantal gebruikte apparaten en de verdeling ervan per activiteitensector; 2° het aantal gemaakte kopieën aan de hand van voornoemde apparaten en de verdeling ervan per activiteitensector; 3° het aantal kopieën van beschermde werken vastgelegd op een grafische of op een soortgelijke drager die aan de hand van voornoemde apparaten wordt gemaakt en de verdeling ervan per activiteitensector; 4° de verdeling van het aantal kopieën van beschermde werken op grond van de verschillende categorieën van beschermde werken vastgelegd op een grafische of op een soortgelijke drager; 5° de geldmiddelen die de vergoedingsplichtigen besteden aan de reproductie voor privégebruik of didactisch gebruik van werken vastgelegd op een grafische of op een soortgelijke drager, alsmede de geldmiddelen die zij besteden aan de vergoeding voor reprografie. § 3. Het ontwerp van deze studie moet vooraf door de Minister worden goedgekeurd overeenkomstig de bepalingen van hoofdstuk IX. De goedkeuring wordt verleend op voorwaarde dat: 1° de beheersvennootschap een openbare aanbesteding heeft gehouden om de instelling belast met de studie aan te wijzen; 2° de instelling haar onafhankelijkheid en onbevooroordeeldheid waarborgt en aantoont dat zij over de nodige bekwaamheden beschikt om de studie te verrichten; 3° de doelstellingen van het ontwerp betreffende de studie overeenstemmen met die bepaald in het tweede lid; 4° de kostprijs van de studie redelijk is.

© Profacts - 2013

23

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

§ 4. De vertegenwoordiger van de Minister bedoeld in artikel 76 van de wet waakt erover dat de studie op behoorlijke wijze wordt gerealiseerd. § 5. De vergoedingsplichtigen, de bijdrageplichtigen, de dealers, ongeacht of zij groothandelaar of kleinhandelaar zijn, de leasingbedrijven en de bedrijven voor onderhoud van apparaten moeten aan de erkende onafhankelijke organisatie op verzoek de gegevens verstrekken die nodig zijn om de studie betreffende de vergoeding voor reprografie te verrichten. § 6. De erkende onafhankelijke organisatie moet in dat verzoek opgave doen van: 1° de rechtsgronden van het verzoek; 2° de gevraagde gegevens; 3° de redenen en het doel van het verzoek; 4° de termijn binnen welke de gegevens moeten worden medegedeeld en die niet minder dan 20 werkdagen mag bedragen te rekenen van de ontvangst van het verzoek. § 7. De gegevens verkregen als antwoord op een verzoek mogen niet voor andere doeleinden of om andere redenen worden aangewend dan die omschreven in het verzoek.

De ondervraagde vergoedingsplichtigen, bijdrageplichtigen, dealers in apparaten, ongeacht of zij groothandelaar of kleinhandelaar zijn, alsook de leasingbedrijven en de bedrijven die zorgen voor het onderhoud van de apparaten, kunnen op grond van het verzoek om gegevens niet worden verplicht te bekennen dat zij de wet hebben overtreden of daarbij betrokken zijn geweest.

Het verzoek om gegevens wordt aan de vergoedingsplichtigen, de bijdrageplichtigen, de dealers in apparaten, ongeacht of zij groothandelaar of kleinhandelaar zijn, alsook aan de leasingbedrijven en de bedrijven die zorgen voor het onderhoud van de apparaten, toegezonden bij een ter post aangetekende brief met ontvangbewijs. Tegelijkertijd wordt een kopie ervan toegezonden aan de Minister.

De Minister kan de inhoud, het aantal en de frequentie van de verzoeken op zodanige wijze bepalen dat zij de activiteiten van de ondervraagde personen niet meer dan nodig hinderen.”

In mensentaal draagt het K.B. van 30 oktober 1997 Reprobel dus op om: (1) een studie te laten verrichten naar het aantal reproductieapparaten (kopieerapparaten, printers, multifunctionele apparaten, scanners, faxen, etc.) en naar de papieren kopie in de diverse sectoren, zowel wat de fotokopieën van werken zonder meer als wat de fotokopieën van auteursrechtelijk beschermde werken betreft; die laatste werken moeten ook worden opgedeeld naar categorie van beschermd werk; bovendien moet ook onderzoek worden gedaan naar het budget dat in die sectoren wordt besteed aan zowel het kopiëren van de werken zelf als aan de reprografievergoedingen die worden betaald aan Reprobel; (2) door een onafhankelijk en onpartijdig marktbureau met de vereiste expertise, aangewezen na een openbare aanbesteding;

© Profacts - 2013

24

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

(3) volgens een methodologie die voorafgaandelijk door de bevoegde Minister (i.e. de Minister van Economie) wordt goedgekeurd, waarbij een vertegenwoordiger van de Minister bovendien waakt over de correcte toepassing van die methodologie.

2.2. Aanvullende studie naar de prints In deel 1.2. van dit rapport kon u al het hoe en waarom lezen van de uitbreiding van deze studie naar de prints van (auteursrechtelijk) beschermde werken. Daar zijn, zoals geschetst, meerdere goede redenen toe.

De Profacts-studie diende inderdaad van in het begin rekening te houden met zowel het gewijzigde reproductielandschap (ttz, steeds meer prints) als met belangrijke juridische ontwikkelingen, wilde ze niet van bij de aanvang onvolledig en dus achterhaald zijn. De methodologie die voor het printluik van dit onderzoek werd gehanteerd, is trouwens goeddeels identiek aan de methodologie die werd gebruikt voor het kopieluik, zodat de resultaten van beide luiken even gedetailleerd als betrouwbaar zijn.

In dit rapport vindt u – na een grondige methodologische toelichting - eerst de resultaten van het officiële kopieerluik en vervolgens de resultaten van het aanvullende onderzoek naar de prints, waarna de resultaten voor beide luiken in een afsluitend deel ook nog eens naast elkaar worden gelegd, geaggregeerd en vergeleken.

Op die manier wordt het fenomeen van de ‘reproducties op papier’ op vandaag fijnmazig en volledig in kaart gebracht. En dat was precies het opzet van deze studie.

© Profacts - 2013

25

3

METHODE:

DATACOLLECTIE EN STEEKPROEF

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

3. METHODE: DATACOLLECTIE EN STEEKPROEF 3.1. Hybride methode Om aan de verschillende doelstellingen te voldoen, werd een gecombineerde aanpak gebruikt.

Verschillende steekproeven en verschillende methodes voor gegevensverzameling werden gedefinieerd op basis van afzonderlijke universa (cfr. figuur 1).

Figuur 1: overzicht onderzoeksopzet Hieronder vindt u een gedetailleerde beschrijving van de methodologie gebruikt voor het officiële onderzoek naar de papieren kopie. Die methodologie werd goeddeels ook gebruikt voor de parallelle studie naar de prints. De verschillen tussen beide methodologieën waren miniem. Verder in de tekst kan u lezen waar in het onderzoek naar de prints van de methodologie voor de studie naar de papieren kopie werd afgeweken. Indien dat het geval was, had dit een louter functionele reden.

De studie bestond uit 2 grote luiken: 1. Luik “Bevolking”: dit luik heeft als doel het kopieergedrag m.b.t. de papieren kopie in België in kaart te brengen aan de hand van telefonische interviews, persoonlijk in te vullen dagboeken en face-to-face interviews aan bibliotheken en copyshops.

2. Luik “Organisaties”: dit luik heeft als doel de reproductiehardware en het reproductiebudget binnen Belgische organisaties in kaart te brengen aan de hand van een zelf in te vullen vragenlijst.

© Profacts - 2013

29

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Op deze manier werd telkens de meest passende manier van datacollectie aangewend, rekening houdend met de doelstelling en de doelgroep. Elk van deze luiken wordt hieronder in detail toegelicht.

Voor het luik “Bevolking” werd gekozen voor een telefonische datacollectiemethode omwille van volgende redenen:   

Directe interactie met de respondent. De mogelijkheid bestond om verdere verduidelijking te geven bij de vragen.

De telefoon is het communicatiemiddel met de hoogste penetratiegraad. Door willekeurig te bellen, kon tegemoet gekomen worden aan de strikte quotasetting die werd bepaald.

Telefonische interviews waren het meest aangewezen om vervolgens te recruteren voor de dagboeken. De coördinaten van de respondent werden genoteerd en geverifieerd door de enquêteur.

Aanvullend werd een dagboekfase toegevoegd om te peilen naar het fotokopiëren en printen van beschermd werk. De respondent die instemde om een dagboek gedurende 7 opeenvolgende dagen in te vullen, noteerde elke reprografieopdracht die hij of zij uitvoerde tijdens deze periode. Deze methode biedt de mogelijkheid om uiterst nauwkeurig te analyseren wat er precies doorheen het jaar gekopieerd en geprint wordt. In het dagboek werden aparte kolommen voor kopieën en prints voorzien, met name omdat het bronwerk van de reproductie in beide gevallen niet steeds hetzelfde is. Bij fotokopieën is het bronwerk immers doorgaans zelf een papieren werk, terwijl bij prints het bronwerk aan het begin van de reproductieketen vaak (hoewel niet steeds) een werk is dat niet op een fysieke drager is vervat.

Voor het luik “Organisaties” werd gekozen voor een zelf in te vullen vragenlijst. 



Waar telefonische interviews goed werken bij particulieren, wordt deze methode in een werkomgeving vaak als storend of belastend ervaren. Eerst en vooral moeten de correcte personen bereikt worden, namelijk diegene die verantwoordelijk is voor het beheer en de werking van de reproductieapparaten en de persoon die het best op de hoogte is van het totale budget dat wordt besteed aan de reproductie van documenten en de reprografie.

Daarnaast was de informatie die gegeven diende te worden niet meteen voorhanden in de meeste gevallen. De respondenten binnen de bedrijven moesten de tijd krijgen om informatie te aggregeren en op die manier stelselmatig de enquête in te vullen.

Tenslotte wensen we nog mee te geven dat de gebruikte methodologie op een aantal punten grondig verschilt van deze uit de studie van 2002: 

Datacollectie: o Om het volume reprografieopdrachten te berekenen, werd in 2002 een stand-alone telefonische enquête uitgevoerd bij organisaties. In de huidige studie wordt dit

© Profacts - 2013

30

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

o

o

o



volume berekend aan de hand van een bevraging bij een representatieve steekproef van de volledige Belgische bevolking.

In 2002 werd de bevolking eveneens bevraagd via een telefonische enquête, maar als onderdeel van een omnibus1 en gespreid over drie waves: van 9 tot 22 oktober, van 13 tot 26 november en van 4 tot 17 december 2002. In de huidige studie was dit een afzonderlijk luik, dat bovendien gespreid werd over een volledig jaar. Door een volledige ‘stand-alone’ studie te hanteren voor de datacollectie, worden meer betrouwbare en fijnmazigere resultaten bekomen, ondersteund door een rigoureuze quotasetting, zoals gedefinieerd in de technische specificaties van de studie.

In de enquête van 2002 werd gepeild naar het aantal fotokopieën in de afgelopen 7 dagen én het volume fotokopieën van beschermde werken gemaakt door de respondent. In de huidige studie wordt het aantal fotokopieën berekend op basis van een gemiddeld aantal kopieën per kopieeropdracht. Profacts is ervan overtuigd dat een gemiddelde per kopieeropdracht inschatten accurater is dan een op herinnering berustende reconstructie van het kopieergedrag van de laatste 7 dagen.

Profacts koos er ook voor om de onderzoeksvraag naar het volume papieren kopieën en prints van beschermde werken los te koppelen van de telefonische studie en dit via een self completion methode te bevragen, namelijk een dagboekje dat ingevuld diende te worden gedurende 7 opeenvolgende dagen. Omwille van betrouwbaarheid van de bekomen gegevens om het volume fotokopieën en prints van beschermde werken te berekenen werd ervoor gekozen om niet te berusten op de herinnering van de respondent maar om werkelijk gedrag te capteren.

Doelgroepen en steekproef: o Om in de belangrijke sectoren “copyshops” en “bibliotheken” voldoende informatie te verzamelen in de huidige studie, werd een aparte face-to-face datacollectiemethode gehanteerd, teneinde binnen deze sectoren het volume reproducties en het percentage reproducties van beschermde werken accuraat te kunnen inschatten. o Een aantal subgroepen (onder andere de actieve bevolking en de studenten) werden door middel van een disproportionele steekproef extra bevraagd om meer betrouwbare resultaten te garanderen. Bij de verwerking werden de disproportionele steekproeven herwogen naar de werkelijke dimensies in de populatie. Hier komen we verder op terug in hoofdstuk 3.4. Correctie van de steekproef. In totaal werden meer dan 8.400 telefonische interviews uitgevoerd om een brede basis voor extrapolatie te bekomen. In 2002 werden ongeveer 6.000 particulieren en 1.400 organisaties bevraagd. o Het gedeelte “Organisaties” van de studie omvatte het uitsturen van 15.270 brieven naar een representatief staal van Belgische ondernemingen en instellingen. In totaal werden 3.615 organisaties bereikt, ofwel 2.215 organisaties meer dan bij de vorige meting uit 2002.

1

Een omnibus is een datacollectiemethode waarbij met een vaste regelmaat (bijvoorbeeld 1 keer per maand) vragen gesteld worden over een breed spectrum aan thema’s. © Profacts - 2013

31

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

In het vervolg van dit rapport zullen we de resultaten op bepaalde momenten vergelijken met de resultaten van de vorige meting uit 2002. We wensen de lezer echter mee te geven dat het onderzoeksopzet van beide studies anders is.

De bedoeling van de huidige vijfjaarlijkse studie was een nieuwe momentopname te maken van de papieren kopie in België, en dit op een grootschalige, betrouwbare en uiterst gedetailleerde manier. Het parallelle onderzoek naar het printen werd via een goeddeels identieke methodologie gevoerd.

© Profacts - 2013

32

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

3.2. Luik “Bevolking”: fotokopieer- en printgedrag De dataverzameling werd gerealiseerd aan de hand van telefonische interviews en persoonlijk in te vullen dagboeken. De telefonische interviews zorgden voor een zeer brede en representatieve steekproef, op basis waarvan het totaalvolume fotokopieën en prints op een betrouwbare basis kon bepaald worden. Personen werden daarna gevraagd om hun handelingen ten aanzien van fotokopieën en prints gedurende 7 dagen in een persoonlijk dagboek bij te houden. Zo werden over een periode van één jaar 4.532 fotokopieerhandelingen en 11.650 printhandelingen verzameld met informatie over het type en de oorsprong van het gereproduceerde werk (met aparte kolommen voor kopieën en prints, zie boven – aard van het bronwerk). Dit liet toe om het percentage kopieën en prints van beschermde werken nauwkeurig in kaart te brengen.

Er is telkens gevraagd om uitsluitend reproducties aan te geven die men zelf gemaakt heeft op het werk, thuis of op een andere plaats, voor zichzelf of in opdracht van een andere persoon.

Voor het luik “Face-to-face interviews” werd dezelfde aanpak gehanteerd. Om ervoor te zorgen dat het kopieer- en printgedrag in de bibliotheken en copyshops voldoende in kaart werd gebracht, werden bijkomend nog interviews uitgevoerd bij verschillende types bibliotheken en copyshops. Dit leverde 3.815 interviews en 1.037 individuele fotokopieerhandelingen en 691 printhandelingen op.

3.2.1. Telefonische interviews Rekrutering Alle respondenten werden geselecteerd uit een database van telefoonnummers die gemaakt werd via Random Digit Dialing (RDD). Deze database bevat zowel vaste als mobiele nummers.

Om de willekeurige selectie van respondenten te kunnen garanderen, maakte Profacts gebruik van de “next birthday”-methode, en dit voor de vaste telefoonnummers. Bij mobiele nummers werd de eigenaar van het toestel zelf bevraagd. Elk telefonisch interview naar een vast nummer begon met de vraag “Is het mogelijk om te spreken met de persoon binnen het gezin die eerstvolgend verjaart en minstens 12 jaar is?”. Dit om een mogelijke vertekening in de steekproef uit te sluiten. Het is immers mogelijk dat personen met eenzelfde profiel eerder de telefoon zullen opnemen. Door te vragen naar de persoon die eerstvolgend verjaart, wordt er een spreiding bekomen binnen de gezinnen.

© Profacts - 2013

33

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Vragenlijst In het kader van de onderzoeksdoelstellingen, bevat de vragenlijst voor de telefonische interviews vragen over:      

Het socio-demografisch profiel (leeftijd, geslacht, regio, onderwijsniveau, beroep) De activiteitssector (indien actief) Het fotokopieergedrag: frequentie en volume van fotokopieën Het printgedrag: frequentie en volume van prints De doelstelling van de fotokopieer- of printhandeling: privé of professioneel De rekrutering voor de dagboekfase

De CATI (Computer Assisted Telephone Interviewing) vragenlijst is te vinden in bijlage 1.

Veldwerk en steekproef In totaal werden 8.465 telefonische interviews gerealiseerd. Het veldwerk werd gespreid van 1 december 2011 tot en met 14 november 2012. Hierdoor konden eventuele seizoensschommelingen weggewerkt worden.

Alle interviews werden afgenomen door het Profacts call center. De gemiddelde duurtijd van de vragenlijst was 9,5 minuten.

Op een totaal aantal oproepen van 185.742, resulteerde 5% in een volledig afgewerkt interview.

Over de kwartalen heen varieerde de successrate tussen 3% en 7%. 50% van alle oproepen gaf geen contact, 13% was een fout nummer, 5% een afspraak en 28% een weigering.

Om voldoende observaties te kunnen maken bij de actieve populatie en bij studenten (en bijgevolg voldoende respondenten te recruteren voor de dagboekenfase) werd de steekproef aselect samengesteld.

In een volledig representatieve steekproef kunnen we 61% actieve personen en studenten verwachten (47% actieve personen en 14% studenten2). Met andere woorden, indien er willekeurig 100 mensen opgebeld worden, dan zullen er bij benadering 61 actief en 39 inactief zijn. Voor deze studie werd 70% actieve personen en studenten als target genomen.

De steekproef werd daarna gecorrigeerd volgens de officiële NIS/CIM Golden Standard statistieken 2012 (cfr. hoofdstuk 3.4. Correctie van de steekproef).

2

Bron: CIM Golden Standard 2012

© Profacts - 2013

34

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

De behaalde bruto steekproef wordt weergegeven in onderstaande tabel:

TOTAAL

BRUTO STEEKPROEF TELEFONISCHE INTERVIEWS 8.465 100%

Met professionele activiteit Studenten Zonder professionele activiteit

4.727 1.509 2.229

56% 18% 26%

Man Vrouw

3.734 4.731

44% 56%

12-24 25-34 35-54 55+

1.639 1.118 3.400 2.308

19% 13% 40% 27%

Noord Zuid (inclusief Brussel)

4.767 3.698

56% 44%

Antwerpen 1.286 15% West-Vlaanderen 906 11% Oost-Vlaanderen 1.050 12% Limburg 663 8% Henegouwen 911 11% Luik 922 11% Luxemburg 267 3% Namen 465 5% Brussel 734 9% Vlaams-Brabant 862 10% Waals-Brabant 399 5% Tabel 1: structuur van de bruto steekproef (telefonische interviews)

© Profacts - 2013

35

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

3.2.2. Persoonlijke dagboeken Rekrutering De deelnemers voor het dagboekenluik werden gerekruteerd via de telefonische interviews en via speciale campusrekruteringsmomenten op universiteitscampussen verspreid over het Belgisch grondgebied. Deelname was op volstrekt vrijwillige basis. De respondenten die toestemden om deel te nemen aan dit onderdeel van de studie ontvingen een persoonlijk papieren dagboek per post binnen de 5 dagen na het telefoongesprek, of in het geval van de campusrekrutering, uit handen van een Profacts enquêteur.

Dagboeken Elke respondent vulde vervolgens het dagboek in gedurende 1 week (7 opeenvolgende dagen, inclusief weekends). De respondent had de keuze om het dagboek hetzij kosteloos via de post terug te sturen of online in te vullen via een specifiek voor dit onderzoek ontwikkelde website. Iedere respondent kreeg hiervoor een unieke login en een uniek paswoord. Speciale aandacht werd besteed aan personen jonger dan 18 jaar. Hen werd een “informed consent” meegeleverd, conform de ESOMAR richtlijnen betreffende deontologisch correct marktonderzoek. Deze informed consent diende ondertekend te worden door de ouders of wettelijke voogd van de jongere.

Het dagboek bevat instructies om het op een correcte manier in te vullen en vragen over:       

Het soort actie (fotokopie vs. print) Het type document De drager / bron Het doel (privé vs. professioneel) De locatie waar de reproductie gemaakt werd De taal van het document Het aantal gemaakte fotokopieën/prints per handeling

Hier dient opgemerkt te worden dat er bij de oorsprong van de printhandelingen (hierboven beschreven als de drager/bron) een extra modaliteit werd toegevoegd om het niveau van detail te verhogen. Waar er bij de oorsprong van de fotokopieën een antwoordmogelijkheid ‘9 – andere bron (specificeer)’ bestond, kon de respondent bij de printhandelingen antwoorden met ‘9a – Educatieve, professionele of wetenschappelijke databank (specificeer)’ of ‘9b – Overige (specificeer)’. De aard van het bronwerk is immers niet steeds dezelfde bij kopieën en prints: waar bij fotokopieën het bronwerk doorgaans zelf ook een papieren werk is, is de bron van een print vaak (zij het niet steeds) een digitaal werk dat niet op een fysieke drager is vervat.

Het dagboek kan in bijlage 2b geconsulteerd worden. Er werd ook een begeleidende brief voorzien, deze kan geraadpleegd worden in bijlage 2a.

© Profacts - 2013

36

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Veldwerk en steekproef Een minimum van 1.250 dagboeken werd vooropgesteld, waarvan minstens 1.000 bij de actieve bevolking en 250 bij de inactieven en studenten. Dagboeken bij studenten en medewerkers van de universiteiten werden opgedreven via campusrekruteringsmomenten. Tijdens de verwerkingsfase werd er gecorrigeerd voor deze oversampling. Zie hoofdstuk 3.4. Correctie van de steekproef.

In totaal werden 3.261 dagboeken verstuurd. Alle dagboeken werden verstuurd (of uitgedeeld) tussen december 2011 en november 2012. Het versturen van de dagboeken was dus doorheen het jaar gespreid om een homogene distributie ervan te verzekeren en eventuele seizoensschommelingen op te vangen.

Van deze 3.261 dagboeken werden in totaal 1.536 ingevulde dagboeken teruggestuurd, waarvan 1.095 bij actieven en 441 bij inactieven en studenten.

TOTAAL

MET PROFESSIONELE ACTIVITEIT

ZONDER PROFESSIONELE ACTIVITEIT / STUDENTEN

TOTAAL 1.536 1.095 Recrutering via telefonische 1.315 1.055 interviews Recrutering via campus recruitment 221 40 Tabel 2: ingezamelde dagboeken - split actief/niet actief - CATI vs campus

441 260 181

Bij de dagboeken die verzameld werden via de telefonische interviews werd een rigoureuze controle uitgevoerd op de geregistreerde socio-demografische data. De insteek was om na te gaan of de persoon die het dagboek invulde dezelfde persoon was die telefonisch werd bevraagd in het CATI luik. Op basis van deze controle werden 7 dagboeken als ‘niet valide’ beschouwd. Dit brengt het totaal aantal valide dagboeken voor analyse op 1.529 (hetzij 47% op een totaal van 3.261 verstuurde dagboeken).

De meerderheid van deze dagboeken werd op papier teruggestuurd (975), de rest (554) werd online door de respondent ingegeven. Deze aantallen zijn inclusief de via campus recruitment bekomen dagboeken.

© Profacts - 2013

37

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

De behaalde bruto steekproef wordt weergegeven in onderstaande tabel:

TOTAAL

BRUTO STEEKPROEF DAGBOEKEN 1.529 100%

Met professionele activiteit Studenten Zonder professionele activiteit

866 403 260

57% 26% 17%

Man Vrouw

627 902

41% 59%

12-24 25-34 35-54 55+

413 212 608 296

27% 14% 40% 19%

Noord Zuid (inclusief Brussel)

930 599

61% 39%

Antwerpen 228 West-Vlaanderen 232 Oost-Vlaanderen 205 Limburg 108 Henegouwen 140 Luik 153 Luxemburg 50 Namen 87 Brussel 111 Vlaams-Brabant 157 Waals-Brabant 58 Tabel 3: structuur van de bruto steekproef (dagboeken)

© Profacts - 2013

15% 15% 13% 7% 9% 10% 3% 6% 7% 10% 4%

38

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

3.2.3. Face-to-face interviews Het meten van het fotokopieer- en printgedrag bij bezoekers van copyshops en bibliotheken vereiste een specifieke aanpak, teneinde een voldoende aantal betrouwbare observaties te bekomen.

Daarom werd deze doelgroep bevraagd via face-to-face interviews bij bibliotheken en copyshops.

De face-to-face interviews werden uitgevoerd op de volgende locaties:  

Bibliotheken, met een onderscheid tussen bibliotheken in onderwijsinstellingen, openbare bibliotheken, overheidsbibliotheken en bibliotheken bij ‘andere vergoedingsplichtigen’ Kopieercentra, met een onderscheid tussen: o Kopieercentra met fotokopie als hoofdactiviteit, met bijkomend onderscheid tussen kopieercentra nabij en niet nabij universiteiten/hogescholen o Kopieercentra met fotokopie als secundaire activiteit (krantenwinkels en dergelijke)

Profacts voorzag een optimale spreiding over het Belgische grondgebied en tussen de verschillende types bibliotheken en copyshops (zie ook tabel 4).

Rekrutering De respondenten werden gerekruteerd aan de uitgang van de geselecteerde copyshops en bibliotheken en werden bevraagd over hun fotokopieer- en printgedrag in die locatie op dat moment. Voor deze selectie werden door middel van deskresearch opgestelde lijsten gebruikt van bibliotheken en copyshops, met oog voor een maximale spreiding over het Belgisch grondgebied en gedurende een periode van één jaar.

Vragenlijst De vragenlijst bevat vragen die zeer gelijkaardig zijn aan de vragen uit het dagboek:      

Het soort actie (fotokopie / print) Het type document De drager/bron Het doel (privé/professioneel) De taal van de documenten Het aantal gerealiseerde fotokopieën en prints per handeling

De vragenlijst van dit luik is te vinden in bijlage 3.

Veldwerk en steekproef In totaal werden 3.815 face-to-face interviews afgenomen bij bibliotheken en copyshops. Alle interviews werden afgenomen door getrainde Profacts interviewers, op weekdagen en zaterdagen tussen 09.00u ’s morgens en 19.00u ’s avonds.

Het veldwerk liep continu van 5 december 2011 tot en met 27 november 2012 om een homogene distributie te verzekeren. © Profacts - 2013

39

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Hieronder is een overzicht te vinden van de interviews die in de verschillende bibliotheken en copyshops hebben plaatsgevonden. Drukbezochte locaties leverden meer interviews op, bijvoorbeeld universiteits- en hogeschoolbibliotheken en grote copyshops.

Onder interviews wordt hier verstaan: de bezoekers van een bibliotheek of een copyshop die geantwoord hebben op de door de enquêteur voorgelegde vragen. Dit impliceert niet dat de respondent ook daadwerkelijk fotokopieën of prints heeft gemaakt. Het kon immers gaan om een respondent die louter iets kwam kopen, iemand vergezelde, et cetera.

TOTAAL AANTAL FACE-TO-FACE INTERVIEWS

3.815

BIBLIOTHEKEN Onderwijsinstellingen

1.946 375

Instellingen van openbare uitlening Overheden

Andere vergoedingsplichtigen

Bibliotheken in de verschillende onderwijsinstellingen (behalve universiteitsen hogeschoolbibliotheken) Universiteits- en hogeschoolbibliotheken Bibliotheken (behalve bibliotheken onderwijsinstellingen) Interne bibliotheken van overheidsinstituten Bibliotheken van federale musea of wetenschappelijke instellingen (o.a. Koninklijke Bibliotheek, Algemeen Rijksarchief …)

Bibliotheken die niet aan een onderwijsinstelling zijn verbonden of door overheid zijn opgericht of gefinancierd

KOPIEERCENTRA Kopieercentra (primaire activiteit nabij universiteit/hogeschool) Kopieercentra (primaire activiteit niet nabij universiteit/hogeschool) Kopieercentra (secundaire activiteit) Tabel 4: aantal face-to-face interviews en verdeling per type locatie

© Profacts - 2013

1.099 340 67 24

41

1.869 790 437 642

40

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

3.2.4. Apparatenbezit en reproductiegedrag in de thuisomgeving Voor een analyse van de relatie tussen het reproductiegedrag (kopieën en prints) in de thuisomgeving en het apparatenbezit in deze omgeving, is geopteerd voor een onderverdeling van de respondenten op basis van het bezit van een aantal (reproductie)apparaatcategorieën thuis.

Het dagboek liet toe om een link te leggen tussen de locatie van de reproducties (in dit geval: thuis) en het bezit van één of meerdere reproductieapparaten van een bepaald type. Zo kon aangeduid worden hoeveel van volgende apparaten thuis ter beschikking van de respondenten staan: -

Multifunctionele apparaten (MFD’s)

-

Kopieerapparaten

-

Printers

-

Scanners

-

Faxtoestellen

-

Duplicatoren

-

Offsetmachines

Let wel: voor de analyse van het thuisgebruik van reproductietoestellen werd er alleen gekeken naar respondenten die thuis slechts over één enkele apparaatcategorie beschikken, hetzij een MFD, hetzij een printer. Uiteraard geeft deze subsample niet het totaalbeeld van de reproducties (en van de reproducties van beschermd werk) die in de thuisomgeving gemaakt worden. Het grootste gedeelte van de reproducties in de thuisomgeving wordt immers gemaakt door respondenten die thuis over een MFD en/of een printer én over andere apparaattypes beschikken.

De analyse van het thuisgebruik van reproductietoestellen maakt dan ook een uiterst voorzichtige inschatting, precies omdat ze geen rekening houdt met respondenten die thuis over meer dan één apparaatcategorie beschikken. Zo wordt, bijvoorbeeld, meer dan de helft van de prints op de thuislocatie gemaakt door respondenten die over meer dan één apparaatcategorie beschikken (bv. een MFD en een faxtoestel), wat overigens geldt zowel voor de totale aantallen prints, als voor de prints van een beschermd bronwerk.

3.3. Luik “Organisaties”: hardware & reproductiebudget Het luik “Organisaties” is bedoeld om de reproductiehardware en het reproductiebudget (voor zowel kopieën als prints) binnen Belgische ondernemingen en instellingen in kaart te brengen. De dataverzameling gebeurde aan de hand van een zelf in te vullen vragenlijst. De vragenlijst werd op papier bezorgd aan de verantwoordelijke voor de reproductiehardware en het reproductiebudget in elke organisatie, en kon online worden ingevuld.

In totaal vulden 3.615 ondernemingen/instellingen de vragenlijst in, wat een uiterst robuuste steekproef vertegenwoordigt.

© Profacts - 2013

41

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Rekrutering Alle ondernemingen/instellingen werden gerekruteerd uit bestanden die werden aangekocht bij een list broker (Graydon). Uit deze aangeleverde bestanden werden steekproeven getrokken voor elke wave, in overeenstemming met de te behalen quota.

Vragenlijst Ondernemingen/instellingen ontvingen een formele brief ondertekend door Reprobel en een zelf in te vullen vragenlijst op papier.

In het licht van de onderzoeksdoelstellingen, bevat de vragenlijst vragen over:   

Het productbezit (apparaten) met betrekking tot de reproductie op papier van documenten binnen de organisatie Het budget besteed aan reproductie en reprografievergoeding Het profiel van de organisatie

De brief en de vragenlijst zijn te vinden in bijlage 4a en 4b.

Veldwerk en steekproef In totaal werden 3.615 organisaties bevraagd. Alle vragenlijsten werden verstuurd tussen 10 januari en 28 september 2012. Het versturen van de vragenlijsten was gespreid over 5 waves, om een maximale spreiding ervan te verzekeren. Waves waren voorzien in januari, mei, juli, september en oktober 2012. Alle waves samengenomen werden er 15.270 enquêtes verstuurd naar organisaties.

Dit correspondeert met een responsratio van 24%.

De behaalde bruto steekproef wordt weergegeven in onderstaande tabel:

TOTAAL Bedrijf uit de privésector (bedrijfsleven), behalve onderwijs- of onderzoeksinstelling Openbare sector (overheid), behalve onderwijs- of onderzoeksinstelling Onderwijs- of onderzoeksinstelling

BRUTO STEEKPROEF ORGANISATIES 3.615 100% 2.211 61% 329

9%

1.075

30%

Noord 1.395 Zuid (inclusief Brussel) 2.220 Tabel 5a: structuur van de bruto steekproef (organisaties)

39% 61%

© Profacts - 2013

42

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

TOTAAL PRIVESECTOR A - Landbouw, bosbouw en visserij B - Winning van delfstoffen C - Industrie D - Productie en distributie van elektriciteit, gas, stoom en gekoelde lucht E - Distributie van water, afval- en afvalwaterbeheer en sanering F - Bouwnijverheid G - Groot- en detailhandel, reparatie van auto's en motorfietsen H - Vervoer en opslag I - Verschaffen van accomodatie en maaltijden J - Informatie en communicatie K - Financiële activiteiten en verzekeringen L - Exploitatie van en handel in onroerend goed M -Vrije beroepen en wetenschappelijke en technische activiteiten N - Administratieve en ondersteunende diensten Q - Menselijke gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening R - Kunst, amusement en recreatie S - Overige diensten T - Huishoudens als werkgever van huishoudelijk personeel

BRUTO STEEKPROEF PRIVESECTOR 2.211 61 % 57 2% 5 0,2 % 385 11 % 10 0,5 %

<10 10 tot 49 50 tot 199 200+ Brussel Vlaams-Brabant Antwerpen Limburg Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen Luik Namen Henegouwen Luxemburg Waals-Brabant

7 257 432 84 144 118 64 53 136

0,3 % 7% 12 % 2% 4% 3% 2% 1% 4%

167 113

5% 3%

37 134 8

1% 4% 0,4 %

1.741 258 111 101

48 % 7% 3% 3%

229

6% 6% 12 % 6% 7% 9% 5% 2% 4% 1% 3%

205 446 219 270 320 169 60 157 41 95

Tabel 5b: structuur van de bruto steekproef (privésector)

© Profacts - 2013

43

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

TOTAAL OVERHEID Gemeentebesturen OCMWs Politie Provinciebesturen Federale staat Internationale & Europese instellingen Instellingen van openbaar nut Tabel 5c: structuur van de bruto steekproef (overheid)

BRUTO STEEKPROEF OVERHEID 329 9% 99 3% 85 2% 37 1% 4 0,1 % 23 1% 22 1% 59 2%

BRUTO STEEKPROEF ONDERWIJS TOTAAL ONDERWIJS 1.075 30 % Basisonderwijs 507 14 % Secundair onderwijs 238 7% Niet universitair hoger onderwijs 11 0,3 % Universitair onderwijs 9 0,2 % Diverse organismen voor integratie 39 1% Deeltijds Kunstonderwijs 103 3% Privé-onderwijs 168 5% Tabel 5d: structuur van de bruto steekproef (onderwijs)

3.4. Correctie van de steekproef In de praktijk zijn verschillen tussen de gerealiseerde steekproef en de gewenste steekproef onvermijdelijk. Enquêteurs worden steeds meer geconfronteerd met weigeringen, en tekorten in de steekproef hebben vaak te maken met moeilijk te bereiken profielen. Deze verschillen worden door een weging gecorrigeerd. Daarnaast dient een weging ook om bewuste disproportionaliteit in de steekproef te corrigeren. Dit is precies het geval bij deze studie. Om voldoende observaties te hebben bij actieve mensen en studenten, werden immers bij deze twee groepen meer telefonische interviews verricht dan strikt noodzakelijk vanuit proportioneel standpunt.

Dankzij de weging worden dergelijke verschillen uitgevlakt zodat conclusies kunnen getrokken worden die representatief zijn voor het volledige onderzoeksuniversum.

© Profacts - 2013

44

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

3.4.1. Luik “Bevolking” 3.4.1.1. Telefonische interviews Universum Voor de telefonische interviews werd als referentiepopulatie de Belgische bevolking vanaf 12 jaar vooropgesteld, zijnde 9.457.000 personen volgens de officiële NIS/CIM Golden Standard statistieken 2012.

Steekproef Om voldoende deelnemers te hebben voor het dagboekluik, is bij de telefonische interviews gekozen voor een disproportionele steekproef waarbij actieven en studenten oververtegenwoordigd worden.

Naast een representatieve verdeling op het vlak van de belangrijkste socio-demografische kenmerken (geslacht, leeftijd en regio), hield Profacts rekening met de structuur van de actieve bevolking per activiteitensector. Om een voldoende grote steekproef te hebben in elke activiteitensector, maakte Profacts ook hier gebruik van een disproportionele steekproef. Met behulp van een weging (zie volgende paragraaf) werd de behaalde steekproef dan nadien gecorrigeerd naar de werkelijke verhoudingen binnen de populatie.

Weging Aangezien Profacts gebruik heeft gemaakt van disproportionele steekproeven, werden de resultaten herwogen op basis van de representatieve verdeling in de populatie. Bij een weging wordt aan ondervertegenwoordigde groepen respondenten een gewicht toegekend groter dan 1, terwijl oververtegenwoordigde groepen een gewicht lager dan 1 toegekend krijgen.

De weging werd uitgevoerd met de officiële NIS/CIM Golden Standard statistieken 2012. Volgende variabelen werden gebruikt:       

Variabele 1 : geslacht x Nielsen x leeftijd Variabele 2 : geslacht x provincie Variabele 3 : leeftijd x provincie Variabele 4 : geslacht x Nielsen x activiteitsgraad Variabele 5 : geslacht x beroepsklasse Variabele 6 : sector x provincie bedrijf privésector Variabele 7 : subsector activiteitsgraad

Dergelijke gekruiste weegmatrix laat toe om binnen elke cel strikt representatief te werken. Zo werd bijvoorbeeld binnen elke provincie herwogen naar de werkelijke verhoudingen van geslacht en leeftijd, binnen de sectoren naar de werkelijke verdeling van de bedrijven/instellingen over het Belgische grondgebied et cetera.

© Profacts - 2013

45

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Dit is weergegeven in tabel 6 hieronder:

TOTAAL

BRUTO STEEKPROEF CATI 8.465 100%

GEWOGEN STEEKPROEF CATI 8.465 100%

Met professionele activiteit Studenten Zonder professionele activiteit

4.727 1.509 2.229

56% 18% 26%

4.021 1.164 3.281

47% 14% 39%

Man Vrouw

3.734 4.731

44% 56%

4.125 4.340

49% 51%

12-24 25-34 35-54 55+

1.639 1.118 3.400 2.308

19% 13% 40% 27%

1.512 1.259 2.797 2.897

18% 15% 33% 34%

Noord Zuid (inclusief Brussel)

4.767 3.698

56% 44%

4.915 3.550

58% 42%

Antwerpen 1.286 15% 1.368 16% West-Vlaanderen 906 11% 917 11% Oost-Vlaanderen 1.050 12% 1.125 13% Limburg 663 8% 662 8% Henegouwen 911 11% 1.012 12% Luik 922 11% 831 10% Luxemburg 267 3% 205 2% Namen 465 5% 367 4% Brussel 734 9% 841 10% Vlaams-Brabant 862 10% 842 10% Waals-Brabant 399 5% 294 3% Tabel 6: structuur van bruto steekproef en gewogen steekproef (telefonische interviews)

© Profacts - 2013

46

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

3.4.1.2. Dagboeken Universum Net als voor de telefonische interviews werd als referentiepopulatie de Belgische bevolking vooropgesteld vanaf 12 jaar, zijnde 9.457.000 personen volgens de officiële NIS/CIM Golden Standard statistieken 2012.

Steekproef Door representativiteit op de belangrijkste socio-demografische kenmerken voorop te stellen (zoals geslacht, leeftijd en regio) bij het telefonisch luik en waar nodig disproportioneel te werken (b.v. op het vlak van activiteitsgraad), werd een optimale instroom voor het dagboekluik voorzien, die nadien door middel van een weging gecorrigeerd werd naar de verschillende dimensies binnen de Belgische populatie.

Weging Voor het dagboekluik werd een gelijkaardige weegmatrix als voor de telefonische interviews gebruikt.     

Variabele 1 : geslacht x Nielsen x leeftijd Variabele 2 : geslacht x provincie Variabele 3 : leeftijd x provincie Variabele 4 : geslacht x Nielsen x activiteitsgraad Variabele 5 : subsector activiteitsgraad

Om het resultaat van de weging op de steekproefaantallen te visualiseren, zijn hieronder de belangrijkste socio-demografische parameters terug te vinden vóór weging versus na weging. Daarin valt de oversampling op actieven en studenten goed te bemerken.

© Profacts - 2013

47

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

TOTAAL

BRUTO STEEKPROEF DAGBOEKEN 1.529 100%

GEWOGEN STEEKPROEF DAGBOEKEN 1.529 100%

Met professionele activiteit Studenten Zonder professionele activiteit

866 403 260

57% 26% 17%

726 210 593

47% 14% 39%

Man Vrouw

627 902

41% 59%

745 784

49% 51%

12-24 25-34 35-54 55+

413 212 608 296

27% 14% 40% 19%

273 227 505 523

18% 15% 33% 34%

Noord Zuid (inclusief Brussel)

930 599

61% 39%

888 641

58% 42%

Antwerpen 228 15% 247 West-Vlaanderen 232 15% 166 Oost-Vlaanderen 205 13% 203 Limburg 108 7% 120 Henegouwen 140 9% 183 Luik 153 10% 150 Luxemburg 50 3% 37 Namen 87 6% 66 Brussel 111 7% 152 Vlaams-Brabant 157 10% 152 Waals-Brabant 58 4% 53 Tabel 7: structuur van bruto steekproef en gewogen steekproef (dagboeken)

© Profacts - 2013

16% 11% 13% 8% 12% 10% 2% 4% 10% 10% 3%

48

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

3.4.2. Luik “Organisaties” Universum Voor het luik organisaties werd als referentie de volledige Belgische populatie van bedrijven en instellingen vooropgesteld, zijnde 256.784 bedrijven en instellingen volgens de officiële RSZ statistieken van 2012, cijfers beschikbaar op de belangrijke onderwijssites3 in België en de studiedienst Vlaamse Regering – Morfologie Lokale Politie - RSZPPO. Steekproef Quota werden gedefinieerd op basis van de activiteitssector. Om een voldoende grote steekproef te hebben voor elke activiteitssector, werd een disproportionele steekproef gebruikt. Zo werd het aantal interviews in de onderwijs- en overheidssector opgedreven om het vereiste niveau van gedetailleerde analyses en de efficiëntie van de weging te bekomen. Deze disproportionaliteit werd nadien gecorrigeerd naar de verschillende dimensies binnen het universum van de Belgische organisaties door middel van een weging.

Weging Voor het luik organisaties werd volgende weegmatrix gebruikt:    

Variabele 1 : hoofdsector x regio x aantal werknemers Variabele 2 : subsectoren Variabele 3 : aantal werknemers voor de privésector Variabele 4 : provincie voor de privésector

Om het resultaat van de weging op de steekproefaantallen te visualiseren, zijn hieronder de belangrijkste weegparameters terug te vinden vóór weging versus na weging. Er valt duidelijk op te merken dat het onderwijs en de overheid oversampled werden, met uiteraard een nacorrectie bij de verwerking van de resultaten (zie verder).

BRUTO STEEKPROEF ORGANISATIES TOTAAL

GEWOGEN STEEKPROEF ORGANISATIES

3.615

100%

3.615

100%

2.211

61%

3.435

95%

329

9%

72

2%

Onderwijs- of onderzoeksinstelling

1.075

30%

108

Noord Zuid (inclusief Brussel)

1.395 2.220

39 % 61 %

2.113 1.502

Bedrijf uit de privésector (bedrijfsleven), behalve onderwijs- of onderzoeksinstelling Openbare sector (overheid), behalve onderwijs- of onderzoeksinstelling

3% 58 % 42 %

Tabel 8a: structuur van de bruto steekproef en gewogen steekproef (organisaties)

3

http://www.ond.vlaanderen.be; http://www.enseignement.be; http://www.unterrichtsverwaltung.be

© Profacts - 2013

49

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

BRUTO STEEKPROEF PRIVESECTOR TOTAAL PRIVESECTOR

GEWOGEN STEEKPROEF PRIVESECTOR

2.211

61%

3.435

95%

57

2%

65

2%

5

0,1%

2

0,1%

385

11%

259

7%

10

0,3%

3

0,1%

7

0,2%

17

0,5%

257

7%

394

11%

432

12%

918

25%

84

2%

137

4%

I - Verschaffen van accomodatie en maaltijden

144

4%

315

9%

J - Informatie en communicatie

118

3%

72

2%

K - Financiële activiteiten en verzekeringen

64

2%

156

4%

L - Exploitatie van en handel in onroerend goed

53

1%

96

3%

136

4%

250

7%

167

5%

174

5%

113

3%

228

6%

37

1%

88

2%

134

4%

229

6%

8

0,2%

32

1%

A - Landbouw, bosbouw en visserij B - Winning van delfstoffen C - Industrie D - Productie en distributie van elektriciteit, gas, stoom en gekoelde lucht E - Distributie van water, afval- en afvalwaterbeheer en sanering F - Bouwnijverheid G - Groot- en detailhandel, reparatie van auto's en motorfietsen H - Vervoer en opslag

M -Vrije beroepen en wetenschappelijke en technische activiteiten N - Administratieve en ondersteunende diensten Q - Menselijke gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening R - Kunst, amusement en recreatie S - Overige diensten T - Huishoudens als werkgever van huishoudelijk personeel <10

1.741

48%

2.784

77%

10 tot 49

258

7%

515

14%

50 tot 199

111

3%

111

3%

200+

101

3%

25

1%

Brussel

229

6%

428

12%

Vlaams-Brabant

205

6%

285

8%

Antwerpen

446

12%

581

16%

Limburg

219

6%

265

7%

Oost-Vlaanderen

270

7%

432

12%

West-Vlaanderen

320

9%

446

12%

Luik

169

5%

322

9%

60

2%

139

4%

157 41

4% 1%

331 77

9% 2%

95

3%

129

4%

Namen Henegouwen Luxemburg Waals-Brabant

Tabel 8b: structuur van de bruto steekproef en gewogen steekproef (privésector) © Profacts - 2013

50

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

TOTAAL OVERHEID

BRUTO STEEKPROEF OVERHEID 329 9%

GEWOGEN STEEKPROEF OVERHEID 72 2%

Gemeentebesturen 99 3% 20 OCMWs 85 2% 20 Politie 37 1% 7 Provinciebesturen 4 0,1 % 1 Federale staat 23 1% 1 Europese instellingen 22 1% 11 Instellingen van openbaar nut 59 2% 12 Tabel 8c: structuur van de bruto steekproef en gewogen steekproef (overheid)

TOTAAL ONDERWIJS Basisonderwijs Secundair onderwijs Niet universitair hoger onderwijs Universitair onderwijs Diverse organismen voor integratie Deeltijds Kunstonderwijs Privé-onderwijs

BRUTO STEEKPROEF ONDERWIJS 1.075 30 % 507 238 11 9 39 103 168

14 % 7% 0,3 % 0,2 % 1% 3% 5%

1% 1% 0,2 % 0,03 % 0,03 % 0,3 % 0,3 %

GEWOGEN STEEKPROEF ONDERWIJS 108 3% 54 21 1 1 4 14 13

1% 1% 0,03 % 0,03 % 0,1 % 0,4 % 0,4 %

Tabel 8d: structuur van de bruto steekproef en gewogen steekproef (onderwijs)

© Profacts - 2013

51

4

RESULTATEN FOTOKOPIEﾃ起

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

4. RESULTATEN FOTOKOPIEËN In dit deel van het rapport worden de resultaten op de 5 onderzoeksvragen voorzien in het K.B. van 30 oktober 1997 (papieren kopie), zoals vermeld in hoofdstuk 2 (kader en doelstellingen) besproken: 1) 2) 3) 4) 5)

Het aantal apparaten en de verdeling ervan per sector Het aantal fotokopieën en de verdeling ervan per sector Het aantal fotokopieën van beschermde werken en de verdeling ervan per sector Het aantal fotokopieën van beschermde werken per categorie Het budget dat wordt besteed aan reproductie en reprografievergoeding (kopieën)

Deze resultaten worden telkens uitgesplitst per sector. In bijlage 5a worden de resultaten verder uitgesplitst per subsector.

Belangrijke inleidende opmerking: Het is belangrijk om te onderstrepen dat het doel van de kopie naar Belgisch recht juridisch ondergeschikt is aan de plaats waar die kopie werd genomen. Artikel 60 van de wet van 30 juni 1994 op de auteursrechten bepaalt immers: “Bovendien moeten de natuurlijke personen of de rechtspersonen die kopieën van werken vervaardigen, een vergoeding betalen die evenredig is aan het aantal vervaardigde kopieën of, desgevallend, met décharge van eerstgenoemden, door hen die onder bezwarende titel of gratis een reproduktieapparaat ter beschikking stellen van anderen.”

Hieruit kan duidelijk worden afgeleid dat natuurlijke of rechtspersonen die fotokopieën van beschermd werk maken evenals eenieder die tegen betaling of gratis een reproductieapparaat ter beschikking stelt van anderen, de evenredige vergoeding op de fotokopieën moet betalen, ongeacht het doel waarmee die papieren kopieën worden genomen. De wetgever vermeldt in dit artikel immers het doel van de kopie niet en algemeen wordt aangenomen dat de reprografieregeling naar Belgisch recht zowel echte privé-kopieën als interne kopieën binnen de onderneming of instelling omvat en afdekt.

Concreet voorbeeld: als een fotokopie in een school werd genomen, dan werd die in deze studie toegerekend aan de sector onderwijs, zelfs al werd de kopie op de werkvloer genomen voor privédoeleinden. Omgekeerd: een fotokopie die door een leerkracht of leerling thuis werd gemaakt, zelfs voor schooldoeleinden, werd niet aan de sector onderwijs maar aan de sector ‘thuis en elders’ toegewezen.

We bespreken eerst de resultaten op basis van het luik “Bevolking”, dit wil zeggen de resultaten voor vragen 2, 3 en 4. In een volgend deel geven we de resultaten op basis van het luik “Bedrijven en organisaties” mee, dit is dus voor de vragen 1 en 5.

© Profacts - 2013

55

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Figuur 2: overzicht doelstellingen studie (officieel luik)

4.1. Luik “bevolking”: het aantal fotokopieën en de verdeling ervan per sector 4.1.1. Methode Extrapolatieparameters Het totaalvolume fotokopieën dat jaarlijks in België wordt genomen, wordt gemeten aan de hand van telefonische interviews (CATI) en face-to-face interviews bij copyshops en bibliotheken. Om specifiek bij de copyshops en bibliotheken het aantal fotokopieën in te schatten, werd gebruik gemaakt van een aparte berekeningswijze die rekening houdt met het aantal openingsdagen, aantal bezoekers en gemiddeld aantal kopieën per bezoeker van de betreffende locaties (cf. verder in 4.1.1.

Integratie van bibliotheken en copyshops).

© Profacts - 2013

56

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

De volgende drie parameters zijn van cruciaal belang om een correcte extrapolatie te kunnen maken naar de Belgische bevolking op basis van de CATI gegevens: 1. De proportie mensen binnen de Belgische bevolking die fotokopieën heeft gemaakt in de afgelopen 12 maanden. Dit wordt bepaald aan de hand van volgende vraag: “2.1. Heeft u in de afgelopen 12 maanden fotokopieën gemaakt? Het kan hier gaan om fotokopieën van documenten die u gemaakt heeft op het werk, thuis of op een andere plaats, voor uzelf of in opdracht van een andere persoon zoals een collega of een lid van uw familie...”

(N.B.: personen die “minder vaak” antwoorden worden niet in de berekening van het aantal kopieën opgenomen) Het gemiddeld aantal fotokopieën per persoon van de (sub)populatie per jaar. Dit gemiddelde wordt verkregen op basis van de vragen vermeld in stap 1 tot en met 3 op deze en de volgende pagina.

3. De grootte van de (sub)populatie. Deze cijfers zijn gebaseerd op de officiële statistieken van het NIS, CIM Golden Standard 2012, RSZ, RSZPPO, Vlaamse/Franse Gemeenschap, studiedienst Vlaamse Regering.

2.

Berekening van het gemiddeld aantal fotokopieën per persoon per jaar Stap 1 : berekening kopieerfrequentie per persoon per week Onderstaande vragen laten toe om per persoon de kopieerfrequentie op weekbasis te berekenen: 2.1b. Hoe vaak maakt u gemiddeld fotokopieën van documenten? Dit mag zowel thuis of op het werk als elders zijn. Zou u zeggen dat u fotokopieën maakt…

1.

2.

3.

4.

1 of meerdere keren per week 1 of meerdere keren per maand 1 of meerdere keren per jaar Minder vaak

2.1c Hoeveel keer per *week/*maand/*jaar (*ANTWOORD VRAAG 2.1b) maakt u gemiddeld fotokopieën van documenten? Dit mag zowel thuis of op het werk als elders zijn.

I__I__I__I keer per *week*/ *maand*/ *jaar

1. Modaliteit 1: ‘1 of meerdere keren per week’ resulteert meteen in “x keer per week” 2. Modaliteit 2: ‘1 of meerdere keren per maand’ zal na herrekening via volgende formule: x = (y * 12/52) resulteren in “x keer per week” 3. Modaliteit 3 ten slotte zal na de formule x = y / 52 resulteren in “x keer per week”.

© Profacts - 2013

57

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Stap 2: bepalen aantal fotokopieën per persoon per week Door de parameter ‘kopieerfrequentie per week’ (cfr. stap 1) te vermenigvuldigen met de geregistreerde ‘aantallen per keer’ (vraagstelling cfr. 2.2. hieronder), bekomen we per persoon een parameter ‘aantal kopieën per week’.

2.2. In het algemeen, als u fotokopieën neemt van documenten, hoeveel fotokopieën neemt u dan gemiddeld per keer? Indien u bijvoorbeeld 2 pagina’s in 5 exemplaren kopieert, dan rekent u 10 fotokopieën. Een recto verso kopie telt voor 2 pagina’s. Indien u het juiste aantal niet kent, geef dan uw beste schatting.

I__I__I__I__I fotokopieën <IT: voorzie optie “weet niet”>

Stap 3: berekening aantal fotokopieën per persoon per jaar De laatste stap in de berekening van het gemiddeld aantal fotokopieën per persoon per jaar is het vermenigvuldigen van de parameter “aantal kopieën per week” met 48 weken, daarbij rekening houdend met het wettelijk verlof van werknemers of andere periodes van verminderde kopieeractiviteit (bijv. bij studenten).

Per respondent wordt op deze manier een “aantal fotokopieën per jaar” bekomen, die de basis vormt voor verdere berekeningen (cf. detail hierna).

Onderstaand fictief voorbeeld verduidelijkt de gehanteerde berekeningswijze: Respondentnummer

Antwoord op 2.1b. (frequentie)

Antwoord op 2.1c.

Berekening

"Keer per week"

Antwoord op 2.2. (aantal per keer)

"Fotokopieën per week"

Parameter week

"Fotokopieën per jaar"

Respondent 1

1 of meerdere keren per week 1 of meerdere keren per maand 1 of meerdere keren per jaar Minder vaak

2

-

2,0

10

20,0

46

920,0

6

x= (6*12)/52

1,4

6

8,3

46

382,2

10

x=10/52

0,2

8

1,5

46

70,8

-

-

-

-

-

-

-

Respondent 2

Respondent 3

Respondent 4

Tabel 9: fictief voorbeeld berekeningswijze aantal fotokopieën per jaar

Bij deze verdere berekeningen wordt een gemiddelde berekend van de geconstrueerde parameter “aantal fotokopieën per jaar”. Omwille van het feit dat er soms extreem hoge aantallen aanwezig waren (outliers), en aangezien een rekenkundig gemiddelde gevoelig is aan extreme waarden, hebben we de 1% hoogste waarden afgevlakt teneinde tot een meer betrouwbaar gemiddelde te komen, zonder evenwel hierbij data te moeten opofferen. © Profacts - 2013

58

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Extrapolatie Voor de extrapolatie naar de totale populatie tenslotte worden de 3 parameters gecombineerd.

De extrapolatieberekening samengevat: (proportie) x (gemiddeld aantal fotokopieën per persoon per jaar) x (totale populatie) = het aantal fotokopieën genomen door de Belgische bevolking op jaarbasis

Integratie van bibliotheken en copyshops Om een zo accuraat mogelijk beeld te schetsen van de bibliotheken en copyshops werden deze sectoren bevraagd via een apart luik met een eigen specifieke aanpak, namelijk via face-to-face interviews (cfr. paragraaf 3.2.3). De extrapolatie voor deze sectoren gebeurt op basis van deze interviews.

Om geen overlap te creëren met data die werd verzameld via de telefonische enquêtes, werd het totaal volume fotokopieën per jaar per respondent in kopieercentra of copyshops (op basis van onderstaande vraag uit het telefonische interview) uitgefilterd.

2.5. Hoeveel procent van de fotokopieën van documenten die u neemt, neemt u op de volgende plaatsen:

1.

2.

3.

4.

5.

6.

Bij u thuis Op het werk In een kopieercentrum of een copyshop In een kranten- of dagbladhandel, in een winkel,….

In een openbare bibliotheek In een onderwijs- of onderzoeksinstelling (bibliotheken, musea & archieven inbegrepen) 7. Ergens anders

© Profacts - 2013

I__I__I__I I__I__I__I I__I__I__I I__I__I__I I__I__I__I I__I__I__I I__I__I__I

59

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Berekeningswijze voor de face-to-face interviewdata Om het volume fotokopieën in de bibliotheken en copyshops te berekenen, werd volgende werkwijze toegepast: Stap 1: berekening van het totaal aantal fotokopieën PER DAG per type locatie Dit gebeurt op basis van 3 cijfers, die gebaseerd zijn op observatie en registratie tijdens de face-toface interviews: a. Totaal aantal geregistreerde fotokopieën per type locatie/per dag b. Totaal aantal geïnterviewden per type locatie/per dag c. Totaal aantal bezoekers per type locatie/per dag: dit werd bekomen door het aantal bezoekers in de bibliotheek of copyshop te tellen en te registreren.

Het totaal aantal kopieën per type locatie per dag voor de totale bezoekerspopulatie wordt bekomen als volgt: (aantal fotokopieën per type locatie per dag) / (aantal geïnterviewden per type locatie per dag) X (totaal aantal bezoekers per type locatie per dag) = totaal aantal fotokopieën per type locatie per dag voor de totale bezoekerspopulatie Stap 2: extrapolatie van het totaal aantal fotokopieën per dag naar ALLE locaties en naar JAAR Vervolgens werd het aantal kopieën bekomen na stap 1 geëxtrapoleerd naar alle locaties en naar een volledig jaar: -

extrapolatie naar alle locaties: voor elk type locatie werd bepaald welk % van het totaal aantal bestaande locaties werd bevraagd

-

extrapolatie naar jaarbasis: voor elk type locatie werd het aantal openingsdagen op jaarbasis bepaald. Hierbij werd rekening gehouden met het type locatie: o b.v. voor een bibliotheek in een secundaire school is rekening gehouden met 14 weken vakantie o b.v. voor een copyshop met secundaire activiteit is rekening gehouden met 4 weken vakantie

De eindberekening gebeurde als volgt: (totaal aantal fotokopieën per type locatie per dag voor de totale bezoekerspopulatie) * (totaal aantal openingsdagen per jaar) / (percentage bevraagde locaties) = totaal aantal fotokopieën per type locatie per jaar

© Profacts - 2013

60

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

4.1.2. Resultaten: het aantal fotokopieën en de verdeling ervan per sector In totaal werden er in België in 2012 bijna 10,5 miljard fotokopieën gemaakt. In de vorige meting van 2002 werden nog ruim 22 miljard fotokopieën gemeten. Anders gezegd: het volume van kopieën in 2012 vertegenwoordigt nog slechts 47% van dat gemeten in 2002.

83,9% van de papieren kopieën wordt gemaakt in de professionele sectoren, tegenover 16,1% in de thuisomgeving of op een andere locatie (bijvoorbeeld bij vrienden of familie thuis, op kot, etcetera).

Figuur 3: aantal fotokopieën in België in de professionele sectoren vs. thuis/ergens anders

De privésector is de belangrijkste sector met ruim 48,3% van alle fotokopieën die in 2012 in België gemaakt werden. Het onderwijs staat in voor 25%. De overheid vertegenwoordigt 10,5% van het totale kopieervolume in 2012. Van alle professionele sectoren wordt er het minst gekopieerd in de openbare bibliotheken (4 miljoen fotokopieën of 0,01% van het totale volume). Thuis of op een andere locatie werden er 1,685 miljard fotokopieën gemaakt in 2012, ofwel 16,1% van het totaalvolume kopieën.

© Profacts - 2013

61

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Figuur 4: aantal fotokopieën in België per sector

FOTOKOPIEËN Totaal

Aantallen 10.481.126.000

Verdeling per Minimum Maximum sector 100% 10.370.026.000 10.592.226.000

Fouten marge 1,06%

Privé Onderwijs

5.062.541.000 2.625.028.000

48,3% 25,0%

4.970.909.000 2.572.265.000

5.154.173.000 2.677.791.000

1,81% 2,01%

Thuis/elders Overheid Openbare bibliotheken

1.685.067.000 1.104.417.000

16,1% 10,5%

1.667.205.000 1.068.634.000

1.702.928.000 1.140.200.000

1,06% 3,24%

4.073.000

0,01%

3.857.000

4.289.000

5,31%

Tabel 10: aantal fotokopieën in België per sector, inclusief foutenmarges

© Profacts - 2013

62

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

De foutenmarge werd telkens berekend voor de totale populatie en de deelpopulaties. Hiervoor werd rekening gehouden met het aantal respondenten in de steekproef, de totale (deel)populatie en het gekozen betrouwbaarheidsinterval (95%). Voor de 10,5 miljard fotokopieën genomen in heel België op een jaar tijd, zal een gelijke meting in 95% van de gevallen een getal opleveren tussen het interval 10,5 miljard – de foutenmarge (1,06%) en 10,5 miljard + de foutenmarge (1,06%).

Met 95% waarschijnlijkheid ligt het aantal fotokopieën in België in 2012 dus tussen 10.370.026.000 en 10.592.226.000.

4.2. Luik “bevolking”: het aantal fotokopieën van beschermde werken en de verdeling ervan per sector 4.2.1. Definitie “beschermd werk” Naast het totaalvolume fotokopieën is een andere belangrijke parameter het percentage kopieën van beschermde werken. Reprobel omschrijft een werk als “auteursrechtelijk beschermd” als het getuigt van originaliteit en gematerialiseerd is in een concrete vorm. Het lastenboek omschrijft een beschermd werk als volgt: “Elk werk dat een originele creatie is die de persoonlijkheid van de auteur weerspiegelt en getuigt van een zekere intellectuele inspanning, is beschermd tot 70 jaar na het overlijden van de auteur. De auteursrechtelijke bescherming geschiedt automatisch zodra er sprake is van een originele creatie en zonder dat één of andere formele handeling vereist is.”

Voorbeelden van beschermde werken zijn: literaire teksten, wetenschappelijke en educatieve werken, encyclopedieën, cursussen, muziekpartituren, foto’s, illustraties, tekeningen, schilderijen en meer algemeen boeken, kranten, tijdschriften, verzamelwerken met commentaar, handboeken ....

4.2.2. Bepaling “beschermd werk” op basis van het dagboek Door respondenten gedurende zeven opeenvolgende dagen gedetailleerd te laten invullen wat ze gekopieerd hebben, werd een dataset verzameld met 4.532 individuele observaties van fotokopieën. Voor elk van deze handelingen kon worden nagegaan of het om een beschermd of onbeschermd werk ging.

Elke handeling in het dagboek bestond uit volgende gegevens: -

Type document (fotokopie of print)

-

Drager/bron (met een onderscheid naargelang kopie of print)

-

Reden

-

Plaats

-

Taal

© Profacts - 2013

63

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Figuur 5: definitie “beschermd werk” (kopieën)

De definitie van een “beschermd werk” werd gebaseerd op het type document (d.i. de categorie van werk). Hierbij werden de strengst mogelijke criteria gehanteerd: 1. Enkel de hierboven in het groen aangeduide cellen werden opgenomen in de definitie.

2. De door de respondenten manueel ingevulde noteringen in de categorie ‘13 – Ander document dan de documenten hierboven vermeld’ werden zorgvuldig overlopen en gehercodeerd in beschermd werk of onbeschermd werk waar dit op grond van de door de respondent aangegeven notering mogelijk bleek.

Enkele voorbeelden van dergelijke manuele noteringen bij type document: -

Sis-kaart, factuur, ticket : niet beschermd

-

Tekening, oefening chemie : beschermd

Bij de minste twijfel over de aard van het document of bij ontbrekende gegevens werd het document als niet beschermd gecatalogeerd.

© Profacts - 2013

64

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Enkele voorbeelden van dergelijke manuele noteringen die niet als beschermd werk werden opgenomen : -

“Routebeschrijving” of “wegbeschrijving”

-

“School” (wegens onvoldoende precies)

Elke individuele cel uit figuur 5 werd ingevuld met de geregistreerde aantallen op basis van de kolom die het aantal fotokopieën weergeeft. Door deze aantallen in de verschillende categorieën op te tellen, en te delen door het totaal aantal geregistreerde fotokopieën, kan het percentage kopieën van beschermd werk vastgesteld worden.

Bij de face-to-face interviews aan bibliotheken en copyshops werd een analoge aanpak gehanteerd.

Respondenten die aangaven fotokopieën te hebben gemaakt in de copyshop of bibliotheek die ze bezocht hadden, kregen identiek dezelfde vragen als bij het dagboek, namelijk welk type document ze gekopieerd hadden, de drager, de reden, de taal van het document en het aantal pagina’s. Deze bevraging leverde 1.037 individuele handelingen op, bovenop de 4.532 geregistreerde handelingen via de dagboekmethode.

4.2.3. Resultaten: percentage en volume fotokopieën van beschermd werk per sector Er werden in 2012 meer dan 1,9 miljard fotokopieën uit beschermd werk genomen in België (d.w.z. een stijging van 12% t.o.v. de resultaten van de vorige meting in 2002). Dit komt overeen met 18,25% van het globale jaarlijkse kopieervolume. Wanneer we enkel de professionele sectoren in rekening brengen, dan is 16,83% van de fotokopieën genomen in de professionele sectoren een kopie van een beschermd werk, ofwel 1.480.094.427 pagina’s.

© Profacts - 2013

65

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Figuur 6: volume en percentage fotokopieën van beschermde werken

Het percentage fotokopieën van beschermde werken verschilt erg per sector. We zien aldus het hoogste percentage binnen de openbare bibliotheken (38,9%), het laagste binnen de private sector (9,0%).

Figuur 7: percentage fotokopieën van beschermde werken per sector © Profacts - 2013

66

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

FOTOKOPIEEN TOTAAL Openbare bibliotheken Overheid Thuis/elders Onderwijs Privé

% Beschermd werk 18,3%

Minimum 15,7%

Maximum 20,8%

Foutenmarge 2,51%

38,90% 35,20% 25,70% 24,20% 9,00%

33,60% 27,90% 23,20% 20,70% 4,30%

44,20% 42,50% 28,20% 27,70% 13,70%

5,31% 7,28% 2,51% 3,49% 4,69%

Tabel 11: percentage fotokopieën van beschermde werken per sector inclusief foutenmarges

Met een waarschijnlijkheid van 95% ligt het globale percentage fotokopieën van beschermde werken tussen 15,7% en 20,8%.

Als we ook het totaal volume aan kopieën van beschermd werk in rekening brengen, is de educatieve sector de belangrijkste op gebied van kopieën van beschermde werken (33,2%), direct gevolgd door de privésector (23,8%), thuis of ergens anders (22,6%) en de overheid (20,3%).

Figuur 8: volume fotokopieën van beschermde werken per sector en onderlinge procentuele verhouding van de sectoren

© Profacts - 2013

67

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Aantal fotokopieën van beschermd werk 1.912.809.000

TOTAAL Onderwijs Privé Thuis/elders Overheid Openbare bibliotheken

Verdeling per sector

Minimum

Maximum

Foutenmarge

100% 1.864.797.000 1.960.820.000

2,51%

635.458.000 454.355.000 432.714.000 388.697.000

33,20% 23,80% 22,60% 20,30%

613.280.000 433.046.000 421.853.000 360.400.000

657.635.000 475.665.000 443.575.000 416.994.000

3,49% 4,69% 2,51% 7,28%

1.584.000

0,10%

1.500.000

1.668.000

5,31%

Tabel 12: Onderlinge verhouding aantal fotokopieën van beschermd werk per sector, inclusief foutenmarges

Bij de vorige officiële meting in 2002 was de sectorale verdeling van het totaalvolume fotokopieën van beschermd werk als volgt: in het onderwijs werd 26,7% van het totaalvolume van kopieën van beschermde werken geregistreerd (hetzij +/- 455,2 miljoen kopieën); voor de privésector was dit 40,3% (+/- 688,9 miljoen kopieën), thuis of ergens anders 10,9% (+/- 186 miljoen kopieën), bij de overheid 21,0% (+/- 358,2 miljoen kopieën) en in openbare bibliotheken 1,1% (+/- 19,5 miljoen kopieën). Hoger werd er reeds op gewezen dat de beide officiële metingen, door methodologische verschillen, niet één op één kunnen worden vergeleken.

Bovendien blijkt uit de Profacts-studie dat de populatie van personen die thuis als enige soort reproductieapparaat multifunctionele apparaten (MFD) hebben, zijnde 587 op een steekproef van 1529 respondenten, in 2012 119.810.846 fotokopieën heeft gemaakt van beschermde werken. Dit komt overeen met 32,1% van het totale aantal fotokopieën van auteursrechtelijk beschermde werken die in 2012 thuis werden gemaakt (373.764.783) – dus zonder rekening te houden met de locatie ‘elders’. De foutenmarge is 4,04% (plus of min). Let wel: dit is een uiterst voorzichtige inschatting, gebaseerd op een bijzondere methodologie (zie hoofdstuk 3.2.4. “Apparatenbezit en reproductiegedrag in de thuisomgeving”) die niet het kopieergedrag van personen die thuis over verschillende apparaatcategorieën (zoals een MFD en een scanner) beschikken, in kaart brengt.

© Profacts - 2013

68

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

4.3. Luik “bevolking”: het aantal fotokopieën van beschermde werken per categorie 4.3.1. Resultaten: het aantal fotokopieën van beschermde werken per categorie De meerderheid van de fotokopieën van beschermde werken (63,7%) wordt genomen uit educatieve of wetenschappelijke werken. Dit wordt gevolgd door “andere afbeelding” (9,9%), “andere non-fictie” (7,5%) en “literaire werken” (6,4%).

Figuur 9: aantal fotokopieën van beschermde werken per categorie

4.3.2. Resultaten: het aantal en de onderlinge verhouding van fotokopieën van beschermde werken per categorie per sector “Educatieve of wetenschappelijke werken” maken in nagenoeg alle sectoren het gros uit van de fotokopieën van beschermde werken. Hieronder wordt het aandeel van elke categorie weergegeven per sector (in percentage en in absolute aantallen).

© Profacts - 2013

69

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

In percent

Journalistieke tekst Literaire tekst Educatieve of wetenschappelijke tekst Andere non-fictie tekst Strip Foto (niet door respondent persoonlijk gemaakt) Andere afbeelding dan foto Partituur Ander beschermd document

Onderwijs (incl. studenten)

Overheid

Openbare Bibliotheken

1,1% 11,8% 47,3%

12,1% 1,7% 77,7%

0,9% 6,0% 83,0%

18,4% 16,3% 22,4%

5,3 % 7,7 % 43,3 %

9,5% 0,1% 1,3%

0,7% 3,3% 0,5%

3,2% 0,0% 1,3%

34,7% 0,0% 0,0%

19,0 % 2,4 % 3,8 %

26,3%

2,0%

3,9%

8,2%

9,4 %

2,4% 0,2%

1,9% 0,01%

1,5% 0,3%

0,0% 0,0%

9,1 % 0,0 %

Privé

Thuis/ergens anders

Totaal 100% 100% 100% 100% 100 % Tabel 13: onderlinge verhouding aantal fotokopieën van beschermde werken per categorie per sector

In aantal fotokopieën

Journalistieke tekst Literaire tekst Educatieve of wetenschappelijke tekst Andere non-fictie tekst Strip Foto (niet door respondent persoonlijk gemaakt) Andere afbeelding dan foto Partituur Ander beschermd document Totaal

Privé

Onderwijs (incl. studenten)

Openbare Bibliotheken

Overheid

Thuis/ ergens anders

Totaal

4.886.055

76.670.426

3.597.071

290.927

22.782.730

108.227.209

53.551.911

10.872.004

23.435.476

258.602

33.450.798

121.568.791

214.688.941

493.902.842

322.593.842

355.578

187.499.299

1.219.040.502

43.346.395

4.393.937

12.352.435

549.529

82.249.503

142.891.799

586.222

21.237.958

0

0

10.250.414

32.074.594

5.809.783

3.388.465

4.911.784

0

16.377.430

30.487.462

119.439.263

12.930.774

15.152.749

129.301

40.841.764

188.493.851

11.012.195

11.998.727

5.638.006

0

39.262.240

67.911.168

1.034.597

62.755

1.015.879

0

0

2.113.231

454.355.362

635.457.887

388.697.242

1.583.936

432.714.177

1.912.808.604

Tabel 14: volume fotokopieën van beschermde werken per categorie per sector

© Profacts - 2013

70

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

4.4. Luik “Organisaties”: het aantal apparaten en de verdeling ervan per sector Globaal zijn er ongeveer 1,3 miljoen reproductieapparaten in de Belgische professionele sectoren.

Printers (48,3%) zijn de meest voorkomende apparaten, gevolgd door multifunctionele apparaten (29,8%). In figuur 10 hierna worden de printers in het grijs aangeduid omdat Reprobel op dit moment op deze toestellen nog niet int. Dit is daarentegen wel het geval voor de multifunctionele apparaten, faxtoestellen, kopieerapparaten, scanners, duplicatoren en offsetmachines.

Figuur 10: aantal reproductie-apparaten en verdeling per type

Binnen de professionele sectoren bevindt 86,3% van de reproductieapparaten (of ruim 1,1 miljoen apparaten) zich in de privésector.

TOTAAL Printers Multifunctionele apparaten Faxtoestellen Kopieerapparaten Scanners Duplicatoren Offsetmachines In percentages

Totaal 1.292.372 624.417 385.397

Privé 1.115.018 525.919 344.529

Onderwijs 73.860 48.849 14.850

Overheid 103.495 49.648 26.018

134.953 74.219 70.874 1.733 779 100%

122.374 58.499 61.584 1.441 672 86,3%

4.792 2.522 2.747 58 42 5,7%

7.788 13.198 6.543 234 66 8,0%

Tabel 15: aantal reproductie-apparaten en verdeling per type per sector © Profacts - 2013

71

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

4.5. Luik “Organisaties”: budget dat wordt besteed aan reproductie en reprografievergoeding In 2012 werd naar schatting bijna 382 miljoen EUR gespendeerd aan de papieren kopie en aan reprografievergoeding in België. Van het totaal geschatte budget voor fotokopieën gaat 2,7% naar de evenredige vergoeding (op de kopieën) die reëel werd geïnd door Reprobel in 2012.

Figuur 11: geschat jaarlijks budget reproductie (fotokopieën) vs.werkelijke inningen Reprobel

© Profacts - 2013

72

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Figuur 12: geschat reprografiebudget vs werkelijke inningen Reprobel

Er is een discrepantie tussen het door de organisaties geschatte budget dat gespendeerd wordt aan reprografievergoedingen en de reële reprografievergoedingen door Reprobel geïnd in 2012. De organisaties schatten hun reprografiebudget op ongeveer 28 miljoen euro, terwijl er in werkelijkheid minder dan 24 miljoen euro werd geïnd door Reprobel in 2012 voor de binnenlandse reprografie.

Het is belangrijk hierbij op te merken dat Reprobel een deel van de door haar geïnde vergoedingen int bij particulieren die niet werden bevraagd over hun budget voor reproductie en reprografie in het kader van deze studie. Het bedrag “budget besteed aan reproductie” zoals berekend op basis van de studie, mag eigenlijk niet vergeleken worden met de totale inningen van Reprobel uit de reprografie, maar enkel met de inningen uit de evenredige vergoeding (d.i. de vergoeding op de fotokopieën uit beschermd werk), omdat alleen deze laatste vergoeding volledig wordt geïnd bij de bedrijven en de instellingen. Wel dient aangestipt dat deze laatste ook een deel van de reprografievergoeding op de toestellen betalen, maar dat deel kan onmogelijk worden gekwantificeerd.

© Profacts - 2013

73

5

RESULTATEN PRINTS

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

5. RESULTATEN PRINTS In dit deel van het rapport worden de resultaten voor het parallelle studiegedeelte prints besproken, dat zoals gezegd volgens een grotendeels identieke methodologie als die voor de kopieën werd gevoerd: 1) 2) 3) 4) 5)

Het aantal apparaten en de verdeling ervan per sector Het aantal prints en de verdeling ervan per sector Het aantal prints van beschermde werken en de verdeling ervan per sector Het aantal prints van beschermde werken per categorie Het budget dat wordt besteed aan prints

Deze resultaten worden telkens uitgesplitst per sector.

Figuur 13: overzicht doelstellingen parallelle studie

© Profacts - 2013

77

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

5.1. Luik “bevolking”: het aantal prints en de verdeling ervan per sector 5.1.1. Methode Voor de berekeningsmethode van de resultaten zoals hieronder weergegeven, verwijzen wij naar hoofdstuk 4.1.1. Er werd immers een goeddeels identieke methodologie toegepast voor de prints als voor de fotokopieën. De minieme methodologische verschillen tussen beide onderzoeksluiken werden in dat hoofdstuk geschetst.

5.1.2. Resultaten: het aantal prints en de verdeling ervan per sector In totaal werden er in België in 2012 bijna 16,7 miljard prints gemaakt, ofwel 1,6 keer het jaarlijks aantal fotokopieën.

79,3% van de prints wordt gemaakt in de professionele sectoren, tegenover 20,7% in de thuisomgeving of op een andere, niet-professionele locatie (bijvoorbeeld bij vrienden of familie thuis, op kot, etcetera).

Figuur 14: aantal prints in België in de professionele sectoren vs. thuis/ergens anders © Profacts - 2013

78

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Zoals figuur 15 hierna weergeeft, is de privésector, met 10,425 miljard eenheden, de belangrijkste sector met ruim 62,6% van alle prints die in 2012 in België gemaakt werden. Thuis of op een andere locatie dan in de professionele sectoren werden er in 2012 3,446 miljard prints gemaakt, ofwel 20,7% van het totaalvolume prints. De overheid vertegenwoordigt 8,7% van het totale printvolume op een jaar tijd. Het onderwijs staat in voor 7,9%. Van alle professionele sectoren wordt er het minst geprint in de openbare bibliotheken (1 miljoen prints per jaar of 0,01% van het totale volume).

Figuur 15: aantal prints in België per sector PRINTS

Aantallen

Verdeling per Minimum Maximum sector 100% 16.465.107.000 16.816.037.000

Fouten marge 1,06%

Totaal

16.641.507.000

Privé Thuis/elders Overheid Onderwijs Openbare bibliotheken

10.424.902.000 3.445.646.000 1.450.960.000 1.318.990.000

62,60% 20,70% 8,70% 7,90%

10.236.211.000 3.409.122.000 1.403.949.000 1.292.478.000

10.610.177.000 3.481.783.000 1.496.448.000 1.344.969.000

1,81% 1,06% 3,24% 2,01%

1.009.000

0,01%

955.422

1.060.000

5,31%

Tabel 16: aantal prints in België per sector, inclusief foutenmarges © Profacts - 2013

79

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

De foutenmarge werd telkens berekend voor de totale populatie en de deelpopulaties. Hiervoor werd rekening gehouden met het aantal respondenten in de steekproef, de totale (deel)populatie en het gekozen betrouwbaarheidsinterval (95%). Voor de 16,7 miljard prints genomen in heel België op een jaar tijd, zal een gelijke meting in 95% van de gevallen een getal opleveren tussen het interval 16,6 miljard – de foutenmarge (1,06%) en 16,6 miljard + de foutenmarge (1,06%).

Met 95% waarschijnlijkheid ligt het aantal prints in België in 2012 dus tussen 16.465.107.000 en 16.816.037.000.

5.2. Luik “bevolking”: het aantal prints van beschermde werken en de verdeling ervan per sector 5.2.1. Definitie “beschermd werk” Voor de definitie van een beschermd werk verwijzen wij naar 4.2.1. De definitie van een beschermd werk is dezelfde voor elk type reprografieopdracht, hetzij een fotokopie, hetzij een print.

5.2.2. Bepaling “beschermd werk” op basis van het dagboek Door respondenten gedurende zeven opeenvolgende dagen gedetailleerd te laten invullen wat ze geprint hebben, werd een dataset verzameld met 11.650 individuele observaties van printopdrachten. Voor elk van deze handelingen kon worden nagegaan of het om een beschermd of onbeschermd werk ging.

Elke handeling in het dagboek bestond uit volgende gegevens: -

Type document (fotokopie of print)

-

Drager/bron (met een onderscheid naargelang kopie of print)

-

Reden

-

Plaats

-

Taal

-

Aantal: het aantal pagina’s x het aantal exemplaren

© Profacts - 2013

80

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Figuur 16: definitie “beschermd werk” (prints)

De definitie van een “beschermd werk” werd gebaseerd op het type document (d.i. de categorie van werk). Hierbij werden de strengst mogelijke criteria gehanteerd: 1. Enkel de hierboven in het groen aangeduide cellen werden opgenomen in de definitie.

2. De door de respondenten manueel ingevulde noteringen in de categorie ‘13 – Ander document dan de documenten hierboven vermeld’ werden zorgvuldig overlopen en gehercodeerd in beschermd werk of onbeschermd werk waar dit op grond van de door de respondent aangegeven notering mogelijk bleek.

Enkele voorbeelden van dergelijke manuele noteringen bij type document: -

Factuur, online vliegticket : niet beschermd

-

Handleiding, Powerpoint presentatie : beschermd

Bij de minste twijfel over de aard van het document of bij ontbrekende gegevens werd het document als niet beschermd gecatalogeerd.

© Profacts - 2013

81

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Enkele voorbeelden van dergelijke manuele noteringen die niet als beschermd werk werden opgenomen : -

“Routebeschrijving” of “wegbeschrijving”

-

“Verslag” (wegens onvoldoende precies)

Elke individuele cel uit figuur 16 werd ingevuld met de geregistreerde aantallen op basis van de kolom die het aantal prints weergeeft. Door deze aantallen in de verschillende categorieën op te tellen, en te delen door het totaal aantal geregistreerde prints, kan het percentage prints van beschermd werk vastgesteld worden.

Bij de face-to-face interviews aan bibliotheken en copyshops werd een analoge aanpak gehanteerd.

Respondenten die aangaven prints te hebben gemaakt in de copyshop of bibliotheek die ze bezocht hadden, kregen identiek dezelfde vragen als bij het dagboek, namelijk welk type document ze geprint hadden, de drager, de reden, de taal van het document en het aantal pagina’s. Deze bevraging leverde 691 individuele handelingen op, bovenop de 11.650 geregistreerde handelingen via de dagboekmethode.

5.2.3. Resultaten: percentage en volume prints van beschermd werk per sector Er werden in 2012 meer dan 2,6 miljard prints uit beschermd werk genomen in België. Dit komt overeen met 15,96% van het globale printvolume. Wanneer men enkel kijkt naar de professionele sectoren, dan is 10,34% van de prints genomen in de professionele sectoren een print van een beschermd werk, ofwel 1.364.677.623 pagina’s.

© Profacts - 2013

82

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Figuur 17: volume en percentage prints van beschermde werken

In figuur 18 hierna kunt u zien dat het percentage prints van beschermde werken sterk verschilt naargelang de sector. We zien aldus het hoogste percentage binnen de thuisomgeving of op een andere, niet-professionele locatie (37,5%), het laagste binnen de openbare bibliotheken (0,00%). Bij dit laatste percentage dient genuanceerd te worden dat het percentage beschermde werken in de openbare bibliotheken ergens tussen 0,0% en de foutenmarge voor deze sector (5,31%) ligt.

© Profacts - 2013

83

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Figuur 18: percentage prints van beschermde werken per sector

PRINTS TOTAAL Thuis/elders Onderwijs Overheid Privé Openbare bibliotheken

% Beschermd werk 16,0%

Minimum 13,5%

Maximum 18,5%

Foutenmarge 2,51%

37,50% 21,50% 11,40% 8,80% 0,00%

35,00% 18,00% 4,10% 4,10% 0,00%

40,00% 25,00% 18,70% 13,50% 5,30%

2,51% 3,49% 7,28% 4,69% 5,31%

Tabel 17: percentage prints van beschermde werken per sector inclusief foutenmarges

Met een waarschijnlijkheid van 95% ligt het globale percentage prints van beschermde werken tussen 13,5% en 18,5%.

De sector thuis of op een andere, niet-professionele locatie staat in voor bijna 50% van de prints van beschermde werken in 2012, meer precies 48,6%, gevolgd door de privésector (34,5%), de educatieve sector (10,7%) en de overheid (6,2%).

© Profacts - 2013

84

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Figuur 19: volume prints van beschermde werken per sector en onderlinge procentuele verhouding tussen de sectoren

Aantal prints van beschermd werk 2.656.146.000

TOTAAL Thuis/elders Privé Onderwijs Overheid Openbare bibliotheken

1.291.469.000 915.701.000 283.067.000 165.909.000 0

Verdeling per sector

Minimum

Maximum

Foutenmarge

100% 2.589.477.000 2.722.815.000 48,60% 34,50% 10,70% 6,20% 0,00%

1.259.053.000 872.755.000 273.188.000 153.831.000 0

1.323.885.000 958.647.000 292.946.000 177.987.000 0

2,51% 2,51% 4,69% 3,49% 7,28% 5,31%

Tabel 18: Onderlinge verhouding aantal prints van beschermd werk per sector, inclusief foutenmarges Binnen de sector thuis of op een andere, niet-professionele locatie wordt het grootste volume prints van beschermde werken gemaakt, namelijk 1.291.469.000 ofwel 48,6% van het totaal volume prints van beschermde werken, in de openbare bibliotheken het kleinste. Hier dient eveneens genuanceerd te worden dat er in realiteit geen 0 prints van beschermde werken gemaakt worden in de openbare bibliotheken, maar een aantal binnen de foutenmarge van 5,31% voor de openbare bibliotheken. Tijdens het veldwerk van de studie werden er geen registraties gemaakt van prints van beschermde werken in de openbare bibliotheken. Zoals gezegd, wil dit niet zeggen dat er geen prints van beschermde werken gemaakt worden in de openbare bibliotheken. Hoewel de studie zo fijnmazig mogelijk werd uitgevoerd, ontsnappen er hoe dan ook bepaalde fenomenen aan de meting. In dit geval kan alleen worden besloten dat dit fenomeen binnen de geregistreerde foutenmarge ligt.

© Profacts - 2013

85

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Net als bij de kopieën is het interessant om het printgedrag van auteursrechtelijk beschermde werken in de thuisomgeving nader onder de loep te nemen. Uit de studie blijkt immers dat het volume prints van beschermd werk in de thuisomgeving zeer aanzienlijk is.

Met name werd nader onderzocht met welk soort toestel(len) prints van beschermde werken in de thuisomgeving worden genomen. Let wel: wat volgt is een uiterst voorzichtige inschatting, op basis van een bijzondere methodologie (zie hoofdstuk 3.2.4. “Apparatenbezit en reproductiegedrag in de thuisomgeving”), die niet toelaat om het printgedrag van beschermde werken van personen die thuis een MFD en/of printer én andere apparaatcategorieën ter beschikking hebben, in kaart te brengen.

Uit de studie blijkt dat de populatie van personen die thuis als enige soort reproductieapparaat één of meerdere multifunctionele apparaten (MFD) hebben, zijnde 587 op een steekproef van 1.529 respondenten, in 2012 405.195.576 prints heeft gemaakt van beschermde werken. Dit komt overeen met 33,7% van het totale aantal prints van auteursrechtelijk beschermde werken die jaarlijks thuis worden gemaakt (1.202.358.883) – dus zonder rekening te houden met de locatie ’elders’ (hiermee wordt ‘een andere niet-professionele locatie’ bedoeld). De foutenmarge is 4,04% (in plus of min).

Daarenboven heeft de populatie van personen die thuis als enige soort reproductieapparaat één of meerdere printers hebben, ofwel 131 respondenten op dezelfde sample, in 2012 92.937.721 prints gemaakt van beschermde werken. Dit komt neer op 7,7% van het totaal aantal prints van auteursrechtelijk beschermde werken die op de (eigen) thuislocatie werden gemaakt. De foutenmarge hier is 8,53%.

Wanneer we de personen analyseren die thuis zowel een MFD als een printer hebben (141 respondenten), dan zien we dat de bezitters van die toestellen op de thuislocatie 93.848.081 prints van beschermde werken maken, of 7,81% van de in totaal ongeveer 1,2 miljard prints uit beschermde werken die op de eigen thuislocatie gemaakt werden in 2012. De foutenmarge hier is 8,22%.

De overige prints van beschermd werk in de thuisomgeving – ruwweg de helft van het globale volume - worden gemaakt door personen die thuis een ander gemengd apparatenbezit vertonen (bv. een MFD en een faxtoestel).

© Profacts - 2013

86

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

5.3. Luik “bevolking”: het aantal prints van beschermde werken per categorie 5.3.1. Resultaten: het aantal prints van beschermde werken per categorie De meerderheid van de prints van beschermde werken (54,8%) wordt genomen uit educatieve of wetenschappelijke bronwerken. Dit wordt gevolgd door “andere non-fictie” (10,9%), “literaire tekst” (10,2%) en “andere afbeelding dan foto” (9,1%).

Figuur 20: aantal prints van beschermde werken per categorie

5.3.2. Resultaten: het aantal en de onderlinge verhouding van prints van beschermde werken per categorie per sector “Educatieve of wetenschappelijke werken” maken in nagenoeg alle sectoren het gros uit van de prints van beschermde werken. Hieronder worden het aandeel van elke categorie weergegeven per sector (in percentage en in absolute aantallen).

© Profacts - 2013

87

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

In percent

Journalistieke tekst Literaire tekst Educatieve of wetenschappelijke tekst Andere non-fictie tekst Strip Foto (niet door respondent persoonlijk gemaakt) Andere afbeelding dan foto Partituur Ander beschermd document

Onderwijs (incl. studenten)

Overheid

5,6% 17,5%

1,6% 6,1%

3,6% 7,2%

0,0% 0,0%

4,6% 6,2%

34,2%

81,5%

53,7%

0,0%

63,8%

16,2% 0,3%

3,9% 0,0%

5,1% 0,0%

0,0% 0,0%

9,4% 0,1%

6,8%

1,1%

12,4%

0,0%

5,9%

13,0%

3,6%

15,8%

0,0%

6,7%

6,3%

2,1%

2,3%

0,0%

2,1%

0,1%

0,1%

0,0%

0,0%

1,2%

Privé

Openbare Bibliotheken

Thuis/ergens anders

Totaal 100% 100% 100% 100% 100 % Tabel 19: onderlinge verhouding aantal prints van beschermde werken per categorie per sector

In aantal prints

Journalistieke tekst Literaire tekst Educatieve of wetenschappelijke tekst Andere non-fictie tekst Strip Foto (niet door respondent persoonlijk gemaakt) Andere afbeelding dan foto Partituur Ander beschermd document Totaal

Privé

Onderwijs (incl. studenten)

Overheid

Openbare Bibliotheken

Thuis/ ergens anders

Totaal

51.451.221

4.563.070

5.954.015

0

59.591.257

121.559.563

160.466.320

17.372.970

11.936.936

0

80.581.218

270.357.444

313.148.645

230.623.157

89.136.778

0

823.485.804

1.456.394.385

147.986.425

10.965.403

8.388.514

0

121.107.373

288.447.715

2.289.418

7.243

0

0

1.756.958

4.053.619

62.097.227

2.973.548

20.501.165

0

76.102.460

161.674.400

119.133.199

10.180.271

26.226.186

0

86.349.969

241.889.626

57.916.316

6.029.205

3.765.430

0

27.354.335

95.065.286

1.212.469

352.490

0

0

15.139.143

16.704.102

915.701.242

283.067.357

165.909.024

0

1.291.468.517

2.656.146.140

Tabel 20: volume prints van beschermde werken per categorie per sector

© Profacts - 2013

88

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Bij tabel 19 en 20 dient eveneens opgemerkt te worden dat de cellen met 0 prints in werkelijkheid een waarde weerspiegelen tussen 0 en de foutenmarge van de desbetreffende sector. In het geval van de overheid is deze foutenmarge 7,28%, voor de openbare bibliotheken is de marge 5,31%.

5.4. Luik “Organisaties”: het aantal apparaten en de verdeling ervan per sector Voor het aantal reproductieapparaten in de Belgische professionele sectoren verwijzen we naar hoofdstuk 4.4. waar deze resultaten reeds uitvoerig werden toegelicht. Met 78,1% van de apparaten, namelijk 624.417 printers en 385.397 multifunctionele apparaten, kunnen er prints gemaakt worden.

Figuur 21: aantal reproductie-apparaten en verdeling per type

5.5. Luik “Organisaties”: budget dat wordt besteed aan reproductie voor prints In 2012 werd er naar schatting 427,6 miljoen EUR gespendeerd aan prints in België. Dit komt overeen met 52,8% van het totaal geschat budget voor reproductie (fotokopieën en prints samen genomen), te weten 809.568.005 EUR. Op vandaag int Reprobel nog niet voor de prints. Hier dient nog de kanttekening gemaakt te worden dat het beschreven budget enkel betrekking heeft op de kostprijs van de prints (huur van de toestellen, papier, et cetera) en niet op de reprografievergoeding. © Profacts - 2013

89

6

GEAGGREGEERDE RESULTATEN FOTOKOPIEﾃ起 & PRINTS

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

6. GEAGGREGEERDE RESULTATEN FOTOKOPIEËN EN PRINTS 6.1. Luik “bevolking”: het aantal fotokopieën en prints en de verdeling per sector 6.1.1. Het totaalbeeld: fotokopieën en prints In totaal werden er in 2012 meer dan 27,1 miljard reproducties op papier gemaakt in België, waarvan 10,5 miljard kopieën en 16,6 miljard prints. Het grootste gedeelte van deze reproducties, met name 81,1%, wordt gemaakt in de professionele sectoren. De overige 18,9% wordt gemaakt op de thuislocatie of op een andere, niet-professionele locatie.

Figuur 22: aantal reproducties in België in de professionele sectoren vs. thuis/ergens anders

© Profacts - 2013

93

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Wanneer we in figuur 23 hierna de procentuele verdeling fotokopieën versus prints bekijken, merken we op dat van alle papieren reproducties die in België in 2012 werden gemaakt 61,4% prints zijn en 38,6% fotokopieën.

Figuur 23: verhouding fotokopieën versus prints

6.1.2. Het aantal fotokopieën en prints en de verdeling ervan per sector Zoals u in figuur 24 kunt zien, werd het overgrote gedeelte van de reproducties op papier in 2012 in de privé-sector gemaakt, namelijk 15,5 miljard of 57,1% van het totaal aantal reproducties. Het gaat hier dus om zowel fotokopieën als prints van zowel niet beschermde als beschermde werken. 18,9% van de reproducties werd gemaakt in de thuisomgeving of op een andere, niet-professionele locatie. Dit stemt overeen met 5,2 miljard reproducties. In de onderwijssector werden in 2012 bijna 4 miljard reproducties gemaakt. De reproducties in de onderwijssector vertegenwoordigen 14,5% van het totaal aantal reproducties in 2012. In de sector overheid werden er 2,6 miljard reproducties gemaakt, of 9,4% van het totale aantal reproducties. De openbare bibliotheken tenslotte, zijn goed voor 5 miljoen reproducties of 0,02% van het totaal.

© Profacts - 2013

94

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Figuur 24: aantal reproducties in België per sector

© Profacts - 2013

95

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Figuur 25 hierna laat zien dat in de sector openbare bibliotheken en in het onderwijs er verhoudingsgewijs meer gefotokopieerd dan geprint wordt. In de overheidssector, op de thuislocatie/ergens anders en in de privésector worden er meer prints dan kopieën gemaakt. In de privésector wordt er meer dan 2 keer zoveel geprint als gefotokopieerd.

Figuur 25: onderlinge verhouding reproducties op sectorniveau

In de tabel hierna vindt u de geaggegeerde tabel met de aantallen fotokopieën en prints, genomen in België in 2012. Bij het berekenen van de foutenmarges werd rekening gehouden met het aantal respondenten in de steekproef, de totale (deel)populatie en het gekozen betrouwbaarheidsinterval (95%). Voor de 27,1 miljard reproducties genomen in heel België op een jaar tijd, zal een gelijke meting in 95% van de gevallen een getal opleveren tussen het interval 27,1 miljard – de foutenmarge (1,06%) en 27,1 miljard + de foutenmarge (1,06%).

© Profacts - 2013

96

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Met 95% waarschijnlijkheid ligt het aantal reproducties, dus zowel fotokopieën als prints samen, in België in 2012 tussen 26.835.133.000 en 27.408.263.000.

REPRODUCTIES Totaal

Aantallen 27.122.633.000

Privé 15.487.443.000 Thuis/elders 5.130.713.000 Onderwijs 3.944.018.000 Overheid 2.555.377.000 Openbare bibliotheken 5.082.000

Fouten marge 100% 26.835.133.000 27.408.263.000 1,06%

Verdeling per sector

Minimum

Maximum

57,10% 15.207.120.000 15.764.350.000 18,92% 3.071.154.000 3.199.376.000 14,54% 5.981.387.000 6.159.574.000 9,42% 2.361.112.000 2.485.169.000 0,02% 4.812.422 5.349.000

1,81% 1,06% 2,01% 3,24% 5,31%

Tabel 21: aantal reproducties in België per sector, inclusief foutenmarges

Uit de studie blijkt overigens dat de deelpopulatie van personen die enkel over één of meerdere MFD’s beschikt, in concreto 587 respondenten op een totale steekproef van 1.529, in verhouding 28% fotokopieën op het apparaat of de apparaten nemen en 72% prints. In absolute aantallen is dit 488.533.917 fotokopieën en 1.256.230.071 prints, om tot een globaal volume van 1.744.763.988 reproducties met dit soort toestellen in de (eigen) thuisomgeving te komen (op een totaalvolume van 5.130.713.000 reproducties in de thuisomgeving).

De analyse van de link tussen het reproductiegedrag en het apparatenbezit in de thuisomgeving houdt, zoals in het deel methodologie wordt toegelicht (zie 3.2.4. “Apparatenbezit en reproductiegedrag in de thuisomgeving“), geen rekening met respondenten die een gemengd apparatenbezit (bv. een MFD en een printer, of deze beide of één van beide soorten toestellen samen met bv. een scanner) vertonen.

© Profacts - 2013

97

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

6.2. Luik “bevolking”: het aantal fotokopieën en prints van beschermde werken en de verdeling ervan per sector 6.2.1. Het totaalbeeld: fotokopieën en prints van beschermde werken Van de 27.122.633.130 reproducties op papier in België in 2012, dus zowel fotokopieën als prints, waren 4.568.954.745 eenheden een reproductie van een beschermd werk ofwel 16,85% van het totale volume aan reproducties.

Figuur 26: aantal fotokopieën en prints van beschermde werken

Van alle reproducties van beschermde werken is 58,1% een print van een beschermd werk en 42,0% een fotokopie van een beschermd werk. In concreto gaat het hier om 2.656.146.140 prints van een beschermd werk en 1.912.808.604 fotokopieën met als brondocument een beschermd werk.

© Profacts - 2013

98

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Figuur 27: verhouding fotokopieën en prints van beschermd werk

© Profacts - 2013

99

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

6.2.2. Het aantal fotokopieën en prints van beschermd werk en de verdeling ervan per sector Wanneer we kijken naar het percentage beschermd werk per sector, dan zien we in de figuur hierna dat dit het hoogste is in de thuislocatie of op een andere niet-professionele locatie.

Figuur 28: percentage reproducties van beschermde werken

REPRODUCTIES TOTAAL

% Beschermd werk 16,8%

Minimum 14,3%

Maximum 19,4%

Foutenmarge 2,51%

Thuis/elders Openbare bibliotheken Onderwijs Overheid Privé

33,60% 31,20% 23,30% 21,70% 8,80%

31,10% 25,90% 19,80% 14,40% 4,20%

36,10% 36,50% 26,80% 29,00% 13,50%

2,51% 5,31% 3,49% 7,28% 4,69%

Tabel 22: percentage reproducties van beschermde werken per sector inclusief foutenmarges

© Profacts - 2013

100

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Met een waarschijnlijkheid van 95% ligt het globale percentage reproducties van beschermde werken tussen 14,3% en 19,4%.

Zoals blijkt uit tabel 22 op de vorige pagina, is in de sector thuis of op een andere niet-professionele locatie één op de drie reproducties op papier (kopieën en prints samen) een reproductie van een beschermd werk, meer precies 33,6%. In de openbare bibliotheken is 31,2% van de reproducties op papier een reproductie van een beschermd werk. In het onderwijs is dit nog 23,3% en bij de overheid 21,7%. Van alle reproducties op papier die genomen worden in de privésector, is 8,8% een reproductie van een beschermd werk.

Figuur 29: volume reproducties van beschermde werken per sector en onderlinge procentuele verhouding tussen de sectoren

Als we in figuur 29 hierboven kijken naar het volume reproducties van beschermd werk is de sector thuis/ergens anders de grootste met 1,7 miljard fotokopieën en prints van beschermd werk in 2012 ofwel 37,7% van het totale aantal reproducties van beschermd werk. De privésector is goed voor 30% van het volume reproducties van beschermd werk, ofwel bijna 1,4 miljard reproducties. Het onderwijs staat in voor 20,1% van het volume reproducties van beschermd werk, terwijl de overheid en de openbare bibliotheken het overige deel voor hun rekening nemen met respectievelijk 12,1% en 0,03%.

© Profacts - 2013

101

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

In tabel 23 vindt u de volumes reproducties van beschermd werk in absolute aantallen per sector, inclusief foutenmarges.

Aantal reproducties van beschermd werk 4.568.955.000

TOTAAL Thuis/elders Privé Onderwijs Overheid Openbare bibliotheken

1.724.183.000 1.370.056.000 918.525.000 554.606.000 1.584.000

Verdeling per sector

Minimum

Maximum

Foutenmarge

100% 4.454.274.000 4.683.636.000 37,70% 30,00% 20,10% 12,10% 0,03%

1.680.906.000 1.305.800.000 886.468.000 514.231.000 1.500.000

1.767.460.000 1.434.312.000 950.582.000 594.981.000 1.668.000

2,51% 2.51% 4,69% 3,49% 7,28% 5,31%

Tabel 23: Onderlinge verhouding aantal reproducties van beschermd werk per sector, inclusief foutenmarges Zoals blijkt uit de volgende figuur, wordt er in de openbare bibliotheken, in de overheidssector en in het onderwijs verhoudingsgewijs meer gefotokopieerd dan geprint uit beschermde werken. In de privésector en thuis of op een andere, niet-professionele locatie wordt er meer geprint uit beschermde werken.

Figuur 30: verhouding fotokopieën en prints van beschermd werk op sectorniveau © Profacts - 2013

102

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Wanneer we kijken naar de verhouding fotokopieën vs. prints van beschermd werk (dit geldt trouwens ook voor niet beschermd werk), dan zien we in tabel 24 dat er enkel in het onderwijs en in de openbare bibliotheken meer gekopieerd wordt dan geprint. In de privésector wordt er dubbel zoveel geprint als gekopieerd.

Als we enkel naar de reproducties van beschermd werk kijken, dan valt op dat het onderwijs het grootste aantal vertegenwoordigt voor wat de fotokopieën betreft. Het onderwijs is goed voor 33,2% van alle fotokopieën van beschermd werk. Bij de prints is dit de thuislocatie of elders (elders betekent hier ‘op een andere, niet-professionele locatie’). Deze sector staat in voor bijna de helft van de prints van beschermd werk of 48,6%.

Verdeling per sector 10.481.126.000 100%

Aantal pagina's

REPRODUCTIES

PRINTS

FOTOKOPIEËN

TOTAAL Privé Onderwijs Overheid Openbare bibliotheken Thuis/elders

Aantal pagina's beschermd werk 1.912.809.000

Verdeling per sector 100%

5.062.541.000 2.625.028.000 1.104.417.000

48,3% 25,0% 10,5%

454.355.000 635.458.000 388.697.000

23,8% 33,2% 20,3%

4.073.000

0,0%

1.584.000

0,1%

1.685.067.000

16,1%

432.714.000

22,6%

TOTAAL

16.641.507.000

100%

2.656.146.000

100%

Privé Onderwijs Overheid Openbare bibliotheken Thuis/elders

10.424.902.000 1.318.990.000 1.450.960.000

62,6% 7,9% 8,7%

915.701.000 283.067.000 165.909.000

34,5% 10,7% 6,2%

1.009.000

0,0%

0

0,0%

3.445.646.000

20,7%

1.291.469.000

48,6%

TOTAAL

27.122.633.000

100%

4.568.955.000

100%

Privé 15.487.443.000 57,1% 1.370.056.000 Onderwijs 3.944.018.000 14,5% 918.525.000 Overheid 2.555.377.000 9,4% 554.606.000 Openbare 5.082.000 0,0% 1.584.000 bibliotheken Thuis/elders 5.130.713.000 18,9% 1.724.183.000 Tabel 24: aantal fotokopieën, prints en reproducties van beschermd werk per sector

© Profacts - 2013

30,0% 20,1% 12,1% 0,0% 37,7%

103

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Wanneer we nader scherpstellen op de link tussen de reproducties van beschermde werken en het apparaatbezit in de thuisomgeving, stellen we vast dat personen die thuis alléén over één of meerdere MFD’s beschikken 119.810.846 fotokopieën van een beschermd werk en 405.195.576 prints van een beschermd werk hebben gemaakt in 2012, ofwel een verhouding van 23% kopieën van beschermd werk en 77% prints van beschermd werk. In totaal komt dit overeen met 525.006.422 reproducties van beschermd werk. De foutenmarge voor deze cijfers is 4,04%. Deze uiterst voorzichtige inschatting houdt, zoals eerder toegelicht, geen rekening met gemengd apparatenbezit in de thuisomgeving (bv. respondenten die thuis een MFD en een printer hebben, of één van deze beide types toestellen dan wel beide types toestellen samen met bv. een scanner).

Nadere uitleg over de bijzondere methodologie ter zake, vindt u in hoofdstuk 3.2.4. “Apparatenbezit en reproductiegedrag in de thuisomgeving“.

Hieronder is een globaal overzicht te vinden van de reproducties op papier die in de eigen thuisomgeving (dus zonder ‘elders’) worden gemaakt, ongeacht met welk apparaat. Reproducties die door de respondent bij familie of een vriend thuis gemaakt worden bijvoorbeeld, werden hier dus niet in aanmerking genomen.

Tabel 25: aantal reproducties in de thuisomgeving gemaakt Iets meer dan één derde van alle reproducties van beschermd werk (1.576.123.666 op 4.568.955.000), fotokopieën en prints samen, wordt dus in de eigen thuisomgeving gemaakt.

© Profacts - 2013

104

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

6.3. Luik “bevolking”: het aantal fotokopieën en prints van beschermde werken en de verdeling ervan per categorie Van alle reproducties van beschermd werk is 58,6% een reproductie van een educatieve of wetenschappelijke brontekst. Deze categorie documenten vertegenwoordigt binnen elke sector het grootste aantal reproducties van beschermde werken. In het onderwijs vertegenwoordigen educatieve of wetenschappelijke teksten 78,9% van het totaal aantal reproducties van beschermd werk. Dit is 74,2% bij de overheid en 58,6% in de thuislocatie of op een andere, niet-professionele locatie. 38,5% van de reproducties van beschermd werk in de privésector hebben als brondocument een educatief of wetenschappelijk werk. In de openbare bibliotheken, ten slotte, is dit 22,4%.

In percent

Journalistieke tekst Literaire tekst Educatieve of wetenschappelijke tekst Andere non-fictie tekst Strip Foto (niet door respondent persoonlijk gemaakt) Andere afbeelding dan foto Partituur Ander beschermd document

Privé

Onderwijs (incl. studenten)

Overheid

Openbare Bibliotheken

Thuis/ergens anders

4,1% 15,6%

8,8% 3,1%

1,7% 6,4%

18,4% 16,3%

4,8% 6,6%

38,5%

78,9%

74,2%

22,4%

58,6%

14,0% 0,2%

1,7% 2,3%

3,7% 0,0%

34,7% 0,0%

11,8% 0,7%

5,0%

0,7%

4,6%

0,0%

5,4%

17,4%

2,5%

7,5%

8,2%

7,4%

5,0%

2,0%

1,7%

0,0%

3,9%

0,2%

0,0%

0,2%

0,0%

0,9%

Totaal

100% 100% 100% 100% 100 % Tabel 26: onderlinge verhouding aantal reproducties van beschermde werken per categorie per sector

Daarnaast is het frappant dat meer dan de helft van de reproducties met als brondocument een literaire tekst of een andere afbeelding dan foto gemaakt worden in de privésector, respectievelijk 54,6% en 55,4% (zie tabel 27 hierna). Andere beschermde documenten worden hoofdzakelijk gereproduceerd in de thuislocatie of elders, namelijk 15,1 miljoen of 80,5% van het totaal aantal andere beschermde documenten. Bijna de helft van zowel andere non-fictie teksten en foto’s worden eveneens in de thuislocatie of elders gereproduceerd.

© Profacts - 2013

105

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

In aantal reproducties

Journalistieke tekst Literaire tekst Educatieve of wetenschappelijke tekst Andere non-fictie tekst Strip Foto (niet door respondent persoonlijk gemaakt) Andere afbeelding dan foto Partituur Ander beschermd document Totaal

Privé

Onderwijs (incl. studenten)

Openbare Bibliotheken

Overheid

Thuis/ ergens anders

Totaal

56.337.276

81.233.496

9.551.086

290.927

82.373.987

229.786.772

214.018.231

28.244.974

35.372.412

258.602

114.032.016

391.926.235

527.837.586

724.525.999

411.730.620

355.578

1.010.985.103

2.675.434.887

191.332.820

15.359.340

20.740.949

549.529

203.356.876

431.339.514

2.875.640

21.245.201

0

0

12.007.372

36.128.213

67.907.010

6.362.013

25.412.949

0

92.479.890

192.161.862

238.572.462

23.111.045

41.378.935

129.301

127.191.733

430.383.477

68.928.511

18.027.932

9.403.436

0

66.616.575

162.976.454

2.247.066

415.245

1015879

0

15.139.143

18.817.333

1.370.056.604

918.525.244

554.606.266

1.583.936

1.724.182.694

4.568.954.745

Tabel 27: volume reproducties van beschermde werken per categorie per sector

Uit de studie blijkt verder dat nagenoeg alle bronwerken in de privésector en in de thuisomgeving hoofdzakelijk geprint worden (cf. figuur 31 hierna). In de onderwijssector worden strips en journalistieke teksten bijna uitsluitend gefotokopieerd. In de openbare bibliotheken worden documenten hoofdzakelijk gefotokopieerd. Printen is daar vooral een marginaal fenomeen dat, zoals eerder aangehaald, wel degelijk plaatsvindt maar door de studie niet in alle volledigheid in kaart kon worden gebracht.

Figuur 31: verhouding fotokopieën en prints van beschermde werken per categorie

© Profacts - 2013

106

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

6.4. Luik “organisaties”: het aantal apparaten en de verdeling ervan per sector Voor het aantal reproductieapparaten in de Belgische professionele sectoren verwijzen we naar hoofdstuk 4.4. waar deze resultaten reeds uitvoerig werden toegelicht. Met 78,1% van de apparaten, namelijk 624.417 printers en 385.397 multifunctionele apparaten, kunnen er prints gemaakt worden.

Figuur 32: aantal reproductie-apparaten en verdeling per type

6.5. Luik “organisaties”: budget dat wordt besteed aan reproductie In totaal werd er in België in 2012 bijna 810 miljoen euro aan reproducties op papier (kopieën en prints) besteed. Van dit bedrag werd 382 miljoen EUR gespendeerd aan de papieren kopie (incl. de reprografievergoeding) en 427,6 miljoen EUR aan prints. De organisaties schatten in dat quasi 28 miljoen euro gaat naar vergoedingen voor reprografie (voor de papieren kopie). Er is een discrepantie tussen dit door de organisaties geschatte budget en de reële reprografievergoedingen geïnd door Reprobel: in werkelijkheid inde Reprobel minder dan 24 miljoen euro in 2012 uit de binnenlandse reprografie. Het is belangrijk hierbij op te merken dat Reprobel een deel van de door haar geïnde vergoedingen int bij particulieren die niet werden bevraagd over hun budget voor reproductie en reprografie in het kader van deze studie. Het bedrag “budget besteed aan reproductie” zoals berekend op basis van de studie, kan dan ook alleen nuttig vergeleken worden met de inningen van Reprobel uit de evenredige vergoeding (d.i. de vergoeding op de fotokopieën uit beschermd werk), omdat alleen deze laatste vergoeding volledig wordt geïnd bij de bedrijven en de © Profacts - 2013

107

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

instellingen. In 2012 inde Reprobel iets meer dan 10 miljoen euro uit de evenredige vergoeding. Van het totale budget dat aan reproductie besteed wordt (kopieën en prints samen) gaat 1,3% naar reprografievergoedingen uit de evenredige vergoeding op de kopieën. Wel dient aangestipt dat de bedrijven en de instellingen ook een deel van de reprografievergoeding op de toestellen betalen, maar dat deel kan onmogelijk worden gekwantificeerd en vergeleken met de studieresultaten.

Figuur 33: budget gespendeerd aan reproductie en reprografie vergeleken met inningen Reprobel

© Profacts - 2013

108

7

DIGITALE GEBRUIKEN

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

7. DIGITALE GEBRUIKEN Het Profacts-rapport had niet tot doel om de digitale reproductie en het digitale (her)gebruik van (auteursrechtelijk beschermde) werken in België in kaart te brengen. Niettemin werden aan de respondenten twee vragen gesteld die belangrijk zijn voor een breder begrip van het fenomeen van de reproducties op papier en, ruimer, van reproducties van werken in het algemeen:  

Hoeveel procent van de bevolking maakt ook digitale kopieën van documenten?

Hoeveel procent van de bevolking maakt vervolgens prints van die digitale kopieën (uitgestelde prints)?

Er werd met name in de studie nagegaan in welke mate de Belgische bevolking, naast het maken van papieren kopieën en prints, ook digitale kopieën maakt. Hiermee wordt het opslaan van documenten op een computer, USB stick, CD-rom, intranet of andere digitale dragers of platformen bedoeld.

59,0% van de Belgische bevolking verklaart digitale kopieën te maken, wat doet vermoeden dat het aantal digitale reproducties in België zeer omvangrijk moet zijn, nog los van de digitale verspreiding en het digitale hergebruik.

Van deze 59,0% verklaart ongeveer een derde, 31,8% om precies te zijn, deze digitale kopieën later ook te printen. 20% van de Belgische bevolking vertoont dus uitgesteld printgedrag.

Figuur 34: digitale kopieën en (uitgesteld) printgedrag © Profacts - 2013

111

8BIJLAGEN

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

8. BIJLAGEN

Bijlage 1: vragenlijst CATI Bijlage 2: dagboek 2a: begeleidende brief dagboek 2b: dagboek

Bijlage 3: vragenlijst face-to-face interviews Bijlage 4: vragenlijst luik organisaties 4a: begeleidende brief vragenlijst luik organisaties 4b: vragenlijst luik organisaties

Bijlage 5: relatief gewicht van de subsectoren 5a: gedeelte fotokopieën 5b: gedeelte prints 5c: gedeelte reproducties (fotokopieën en prints)

© Profacts - 2013

115

Bijlage 1

vragenlijst CATI

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Bijlage 1: vragenlijst CATI

© Profacts - 2013

119

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

120

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

121

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

122

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

123

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

124

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

125

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

126

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

127

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

128

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

129

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

130

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

131

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

132

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

133

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

134

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

135

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

136

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

137

Bijlage 2

dagboek

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Bijlage 2: dagboek Bijlage 2a: begeleidende brief

© Profacts - 2013

141

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Bijlage 2b: dagboek

© Profacts - 2013

142

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

143

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

144

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

145

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

146

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

147

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

148

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

149

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

150

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

151

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

152

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

153

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

154

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

155

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

156

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

157

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

158

Bijlage 3

vragenlijst face-to-face interviews

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Bijlage 3: vragenlijst face-to-face interviews

© Profacts - 2013

161

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

162

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

163

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

164

Bijlage 4

vragenlijst luik organisaties

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Bijlage 4: vragenlijst luik organisaties Bijlage 4a: begeleidende brief

© Profacts - 2013

167

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Bijlage 4b: vragenlijst luik organisaties

© Profacts - 2013

168

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

169

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

170

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

171

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

172

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

173

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

174

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

175

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

176

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

177

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

178

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

© Profacts - 2013

179

Bijlage 5

Relatief gewicht van de subsectoren

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Bijlage 5a: relatief gewicht van de subsectoren - gedeelte fotokopieën ALLE SECTOREN Globaal jaarvolume kopieën

10.481.125.778

Globaal jaarvolume kopieën beschermd werk (BW)

1.912.808.604

SECTOR ONDERWIJS Sectoraal jaarvolume kopieën

2.625.028.153

Sectoraal jaarvolume kopieën BW

635.457.887

Percentage BW

24,21% KOPIEËN

Relatief gewicht van de subsectoren (in %)(*):

Kleuteronderwijs Basisonderwijs Subtotaal kleuter & basis Secundair – Gemeenschapsonderwijs & Enseignement de la communauté Française Secundair – Vrij Gesubsidieerd onderwijs & Enseignement Libre Secundair – Provinciaal en Gemeentelijk onderwijs & Enseignement Provincial et Communal Subtotaal secundair Onderwijsbibliotheken (secundair) Subtotaal secundair incl. onderwijsbibliotheken Niet-universitair hoger onderwijs Universitair Subtotaal hoger onderwijs Onderwijsbibliotheken (hoger en universitair) Subtotaal hoger onderwijs incl. onderwijsbibliotheken Div. organismen integratie en beroepsopleiding en Instellingen sociale promotie Deeltijds kunstonderwijs Privé-onderwijs

KOPIEËN BESCHERMD WERK

Aandeel in globaal jaarvolume kopieën 25,05% 2,92% 7,19% 10,11%

Aandeel in sectoraal jaarvolume kopieën 100% 11,65% 28,72% 40,37%

Aandeel in globaal jaarvolume kopieën BW 33,22% 2,56% 2,39% 4,95%

Aandeel in sectoraal jaarvolume kopieën BW 100% 7,72% 7,18% 14,90%

2,05%

8,18%

3,42%

10,30%

4,75%

18,97%

8,86%

26,67%

1,43%

5,69%

0,53%

1,61%

8,23% 1,94%

32,84% 7,74%

12,82% 5,15%

38,58% 15,50%

10,16%

40,58%

17,97%

54,08%

1,46% 1,06% 2,52%

5,83% 4,22% 10,06%

2,21% 2,74% 4,94%

6,65% 8,23% 14,88%

0,57%

2,30%

1,30%

3,90%

3,09%

12,35%

6,24%

18,78%

0,77%

3,08%

0,49%

1,48%

0,50% 0,40%

2,01% 1,60%

2,21% 1,36%

6,65% 4,11%

(*) De aantallen respondenten op subsectorniveau lieten in bepaalde gevallen geen exacte en nauwkeurige extrapolatie in absolute aantallen op subsectoraal niveau toe. De percentages die het relatieve gewicht van de verschillende subsectoren binnen hun eigen sector en over de sectoren heen aanduiden, zijn dan ook louter indicatief en comparatief. Om dezelfde reden worden ook de absolute aantallen en het percentage kopieën van beschermd werk per subsector niet vermeld. De absolute aantallen op sectorniveau (onderwijs, openbare bibliotheken, overheid, privé en thuis & elders) zijn, binnen de foutenmarge van de studie, uiteraard wel nauwkeurig en accuraat.

© Profacts - 2013

183

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

SECTOR OPENBARE BIBLIOTHEKEN Sectoraal jaarvolume kopieën

4.072.979

Sectoraal jaarvolume kopieën BW

1.583.936

Percentage BW

38,89% KOPIEËN

Relatief gewicht:

Aandeel in globaal jaarvolume kopieën

KOPIEËN BESCHERMD WERK

Aandeel in sectoraal jaarvolume kopieën

0,04%

100%

Aandeel in globaal jaarvolume kopieën BW 0,08%

Aandeel in sectoraal jaarvolume kopieën BW 100%

SECTOR OVERHEID Sectoraal jaarvolume kopieën

1.104.416.702

Sectoraal jaarvolume kopieën BW

388.697.242

Percentage BW

35,19% KOPIEËN

Relatief gewicht van de subsectoren (in %):

Aandeel in globaal jaarvolume kopieën

KOPIEËN BESCHERMD WERK

Aandeel in sectoraal jaarvolume kopieën

Aandeel in globaal jaarvolume kopieën BW

Aandeel in sectoraal jaarvolume kopieën BW

10,54%

100%

20,32%

100%

Gemeentebesturen

3,28%

31,09%

2,77%

13,61%

OCMW's

0,88%

8,39%

0,23%

1,11%

Politie

0,80%

7,64%

0,35%

1,71%

Provinciebesturen

0,52%

4,98%

1,64%

8,08%

0,92%

8,77%

3,42%

16,81%

1,27%

12,07%

4,12%

20,28%

Gewesten en hun administraties & kabinetten

0,61%

5,76%

0,31%

1,51%

Subtotaal Belgische overheidsinstellingen

8,29%

78,70%

12,82%

63,11%

Instellingen van openbaar nut of instellingen in hoofdzaak gefinancierd door de overheid

1,66%

15,76%

7,00%

34,44%

0,05%

0,44%

0,02%

0,10%

0,03%

0,28%

0,16%

0,80%

0,08%

0,72%

0,18%

0,90%

0,51%

4,81%

0,31%

1,55%

Federale staat en hun administraties & kabinetten Gemeenschappen en hun administraties & kabinetten

Interne overheidsbibliotheken Bibliotheken van een federaal museum of wetenschappelijke instelling of federale musea of wetenschappelijke instellingen Subtotaal overheidsbibliotheken, federaal museum of wetenschappelijke instelling & hun bibliotheken Europese instellingen, ambassades & andere buitenlandse vertegenwoordigingen

© Profacts - 2013

184

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

SECTOR PRIVE Sectoraal jaarvolume kopieën

5.062.541.171

Sectoraal jaarvolume kopieën BW

454.355.362

Percentage BW

8,97%

KOPIEËN Relatief gewicht van de subsectoren (in %):

Aandeel in globaal jaarvolume kopieën

KOPIEËN BESCHERMD WERK

Aandeel in sectoraal jaarvolume kopieën

Aandeel in globaal jaarvolume kopieën BW

Aandeel in sectoraal jaarvolume kopieën BW

48,30%

100%

23,75%

100%

46,74%

96,76%

22,16%

93,30%

Primair (A-B)

0,64%

1,33%

0,00%

0,00%

Secundair (C-F)

10,98%

22,73%

8,53%

35,89%

Tertiair (G-N; S-T)

30,54%

63,23%

6,31%

26,57%

Quartair (Q-R)

4,57%

9,47%

7,33%

30,84%

Subtotaal grootte ondernemingen (excl. copyshops)

46,74%

96,76%

22,16%

93,30%

<10 werknemers

11,09%

22,96%

5,08%

21,37%

10-49 werknemers

13,44%

27,83%

4,49%

18,90%

50-199 werknemers

10,52%

21,78%

4,88%

20,55%

200+ werknemers

11,68%

24,18%

7,72%

32,49%

copyshops (nabij hogeschool/universiteit)

1,07%

2,22%

1,01%

4,24%

copyshops (niet nabij hogeschool/universiteit)

0,44%

0,92%

0,36%

1,52%

copyshops secundair

0,05%

0,10%

0,22%

0,93%

Subtotaal copyshops

1,57%

3,24%

1,59%

6,69%

Privébibliotheken

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

Variant 2

Variant 1

Subtotaal subsectoren per type activiteit (excl. copyshops)

© Profacts - 2013

185

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

SECTOR THUIS & ELDERS Sectoraal jaarvolume kopieën

1.685.066.773

Sectoraal jaarvolume kopieën BW

432.714.177

Percentage BW

25,68% KOPIEËN

Relatief gewicht van de subsectoren (in %):

Thuis Elders*

Aandeel in globaal jaarvolume kopieën

KOPIEËN BESCHERMD WERK

Aandeel in sectoraal jaarvolume kopieën

Aandeel in globaal jaarvolume kopieën BW

Aandeel in sectoraal jaarvolume kopieën BW

16,08%

100%

22,62%

100%

13,80%

85,85%

19,54%

86,38%

2,27%

14,15%

3,08%

13,62%

4

* De subsector elders omvat de kopieën bedoeld in kolom F. (Plaats) sub 7 “Ergens anders” van het dagboek (cf. pag. 96 van dit rapport).

Het gaat om kopieën die noch in de eigen thuisomgeving, noch op het werk, noch op een aantal andere specifiek omschreven plaatsen (nl. in een copyshop, in een dagblad- of boekhandel, in een openbare bibliotheek of in een onderwijs- of onderzoeksinstelling) genomen worden. Voorbeeld: “een kopie genomen bij vrienden thuis”.een aantal andere specifiek omschreven plaatsen (nl. in een copyshop, in een dagblad- of boekhandel, in een openbare bibliotheek of in een onderwijs- of onderzoeksinstelling) genomen worden. Voorbeeld: “een kopie genomen bij vrienden thuis”.

© Profacts - 2013

186

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Bijlage 5b: relatief gewicht van de subsectoren - gedeelte prints ALLE SECTOREN Globaal jaarvolume prints

16.641.507.352

Globaal jaarvolume prints beschermd werk (BW)

2.656.146.140

SECTOR ONDERWIJS Sectoraal jaarvolume prints

1.318.990.249

Sectoraal jaarvolume prints BW

283.067.357

Percentage BW

21,46% PRINTS

Relatief gewicht van de subsectoren (in %)(*):

Kleuteronderwijs Basisonderwijs Subtotaal kleuter & basis Secundair – Gemeenschapsonderwijs & Enseignement de la communauté Française Secundair – Vrij Gesubsidieerd onderwijs & Enseignement Libre Secundair – Provinciaal en Gemeentelijk onderwijs & Enseignement Provincial et Communal Subtotaal secundair Onderwijsbibliotheken (secundair) Subtotaal secundair incl. onderwijsbibliotheken Niet-universitair hoger onderwijs Universitair Subtotaal hoger onderwijs Onderwijsbibliotheken (hoger en universitair) Subtotaal hoger onderwijs incl. onderwijsbibliotheken Div. organismen integratie en beroepsopleiding en Instellingen sociale promotie Deeltijds kunstonderwijs Privé-onderwijs

PRINTS BESCHERMD WERK

Aandeel in globaal jaarvolume prints 7,93% 0,57% 1,29% 1,86%

Aandeel in sectoraal jaarvolume prints 100% 7,24% 16,22% 23,46%

Aandeel in globaal jaarvolume prints BW 10,66% 0,27% 0,08% 0,35%

Aandeel in sectoraal jaarvolume prints BW 100% 2,51% 0,78% 3,29%

0,32%

3,98%

0,23%

2,16%

1,37%

17,30%

1,68%

15,78%

0,53%

6,71%

0,03%

0,28%

2,22% 0,74%

27,99% 9,29%

1,94% 1,87%

18,23% 17,53%

2,96%

37,28%

3,81%

35,76%

1,05% 1,03% 2,08%

13,19% 13,02% 26,21%

2,13% 2,68% 4,81%

19,98% 25,12% 45,10%

0,41%

5,21%

1,67%

15,66%

2,49%

31,42%

6,48%

60,76%

0,27%

3,37%

0,02%

0,17%

0,26% 0,09%

3,32% 1,14%

0,00% 0,00%

0,00% 0,02%

(*) De aantallen respondenten op subsectorniveau lieten in bepaalde gevallen geen exacte en nauwkeurige extrapolatie in absolute aantallen op subsectoraal niveau toe. De percentages die het relatieve gewicht van de verschillende subsectoren binnen hun eigen sector en over de sectoren heen aanduiden, zijn dan ook louter indicatief en comparatief. Om dezelfde reden worden ook de absolute aantallen en het percentage prints van beschermd werk per subsector niet vermeld. De absolute aantallen op sectorniveau (onderwijs, openbare bibliotheken, overheid, privé en thuis & elders) zijn, binnen de foutenmarge van de studie, uiteraard wel nauwkeurig en accuraat.

© Profacts - 2013

187

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

SECTOR OPENBARE BIBLIOTHEKEN Sectoraal jaarvolume prints

1.009.289

Sectoraal jaarvolume prints BW

0

Percentage BW

0,00% PRINTS

Relatief gewicht:

Aandeel in globaal jaarvolume prints

PRINTS BESCHERMD WERK

Aandeel in sectoraal jaarvolume prints

0,01%

Aandeel in globaal jaarvolume prints BW

100%

Aandeel in sectoraal jaarvolume prints BW -

-

SECTOR OVERHEID Sectoraal jaarvolume prints

1.450.960.373

Sectoraal jaarvolume prints BW

165.909.024

Percentage BW

11,43% PRINTS

Relatief gewicht van de subsectoren (in %):

Aandeel in globaal jaarvolume prints

PRINTS BESCHERMD WERK

Aandeel in sectoraal jaarvolume prints

Aandeel in globaal jaarvolume prints BW

Aandeel in sectoraal jaarvolume prints BW

8,72%

100,00%

6,25%

100,00%

Gemeentebesturen

2,02%

23,16%

1,37%

21,90%

OCMW's

0,87%

10,03%

1,54%

24,67%

Politie

0,60%

6,89%

0,00%

0,00%

Provinciebesturen

0,64%

7,34%

0,06%

1,01%

0,72%

8,31%

1,91%

30,65%

0,87%

9,97%

0,36%

5,80%

Gewesten en hun administraties & kabinetten

0,35%

3,98%

0,09%

1,45%

Subtotaal Belgische overheidsinstellingen

6,08%

69,69%

5,34%

85,48%

Instellingen van openbaar nut of instellingen in hoofdzaak gefinancierd door de overheid

2,32%

26,60%

0,82%

13,16%

0,00%

0,01%

0,00%

0,00%

0,00%

0,02%

0,01%

0,17%

0,00%

0,03%

0,01%

0,17%

0,32%

3,68%

0,07%

1,19%

Federale staat en hun administraties & kabinetten Gemeenschappen en hun administraties & kabinetten

Interne overheidsbibliotheken Bibliotheken van een federaal museum of wetenschappelijke instelling of federale musea of wetenschappelijke instellingen Subtotaal overheidsbibliotheken, federaal museum of wetenschappelijke instelling & hun bibliotheken Europese instellingen, ambassades & andere buitenlandse vertegenwoordigingen

© Profacts - 2013

188

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

SECTOR PRIVE Sectoraal jaarvolume prints

10.424.901.500

Sectoraal jaarvolume prints BW

915.701.242

Percentage BW

8,78%

PRINTS Relatief gewicht van de subsectoren (in %):

Aandeel in globaal jaarvolume prints

PRINTS BESCHERMD WERK

Aandeel in sectoraal jaarvolume prints

Aandeel in globaal jaarvolume prints BW

Aandeel in sectoraal jaarvolume prints BW

62,64%

100,00%

34,47%

100,00%

61,65%

98,41%

32,43%

94,06%

Primair (A-B)

0,15%

0,23%

0,00%

0,00%

Secundair (C-F)

14,73%

23,51%

11,96%

34,69%

Tertiair (G-N; S-T)

40,40%

64,50%

18,53%

53,74%

Quartair (Q-R)

6,38%

10,18%

1,94%

5,63%

Subtotaal grootte ondernemingen (excl. copyshops)

61,65%

98,41%

32,43%

94,06%

<10 werknemers

19,39%

30,95%

12,08%

35,03%

10-49 werknemers

18,29%

29,20%

8,08%

23,45%

50-199 werknemers

11,19%

17,86%

1,10%

3,18%

200+ werknemers

12,78%

20,40%

11,17%

32,41%

copyshops (nabij hogeschool/universiteit)

0,62%

0,99%

0,59%

1,71%

copyshops (niet nabij hogeschool/universiteit)

0,36%

0,58%

1,46%

4,23%

copyshops secundair

0,01%

0,02%

0,00%

0,00%

Subtotaal copyshops

0,99%

1,59%

2,05%

5,94%

Privébibliotheken

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

Variant 2

Variant 1

Subtotaal subsectoren per type activiteit (excl. copyshops)

© Profacts - 2013

189

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

SECTOR THUIS & ELDERS Sectoraal jaarvolume prints

3.445.645.942

Sectoraal jaarvolume prints BW

1.291.468.517

Percentage BW

37,48% PRINTS

Relatief gewicht van de subsectoren (in %):

Thuis Elders*

Aandeel in globaal jaarvolume prints

PRINTS BESCHERMD WERK

Aandeel in sectoraal jaarvolume prints

Aandeel in globaal jaarvolume prints BW

Aandeel in sectoraal jaarvolume prints BW

20,71%

100%

48,62%

100%

19,50%

94,17%

45,27%

93,10%

1,21%

5,83%

3,35%

6,90%

* De subsector elders omvat de prints bedoeld in kolom F. (Plaats) sub 7 “Ergens anders” van het dagboek (cf. pag. 96 van dit rapport). Het gaat om prints die noch in de eigen thuisomgeving, noch op het werk, noch op een aantal andere specifiek omschreven plaatsen (nl. in een copyshop, in een dagblad- of boekhandel, in een openbare bibliotheek of in een onderwijs- of onderzoeksinstelling) genomen worden.

Voorbeeld: “een print gemaakt bij vrienden thuis”.

© Profacts - 2013

190

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

Bijlage 5c: relatief gewicht van de subsectoren - gedeelte reproducties (fotokopieën en prints) ALLE SECTOREN Globaal jaarvolume reproducties

27.122.633.130

Globaal jaarvolume reproducties beschermd werk (BW)

4.568.954.745

SECTOR ONDERWIJS Sectoraal jaarvolume reproducties

3.944.018.402

Sectoraal jaarvolume reproducties BW

918.525.244

Percentage BW

23,29% REPRODUCTIES

Relatief gewicht van de subsectoren (in %)(*):

Kleuteronderwijs Basisonderwijs Subtotaal kleuter & basis Secundair – Gemeenschapsonderwijs & Enseignement de la communauté Française

REPRODUCTIES BESCHERMD WERK

Aandeel in globaal jaarvolume reproducties 14,55% 1,48% 3,57% 5,05%

Aandeel in sectoraal jaarvolume reproducties 100% 10,18% 24,54% 34,72%

Aandeel in globaal jaarvolume reproducties BW 20,10% 1,23% 1,05% 2,28%

Aandeel in sectoraal jaarvolume reproducties BW 100% 6,11% 5,21% 11,32%

0,99%

6,78%

1,57%

7,79%

2,68%

18,41%

4,69%

23,32%

Secundair – Vrij Gesubsidieerd onderwijs & Enseignement Libre Secundair – Provinciaal en Gemeentelijk onderwijs & Enseignement Provincial et Communal Subtotaal secundair Onderwijsbibliotheken (secundair) Subtotaal secundair incl. onderwijsbibliotheken Niet-universitair hoger onderwijs Universitair Subtotaal hoger onderwijs

0,88%

6,03%

0,24%

1,20%

4,54% 1,20%

31,22% 8,26%

6,50% 3,24%

32,31% 16,13%

5,74%

39,48%

9,74%

48,44%

1,21% 1,04% 2,25%

8,29% 7,17% 15,46%

2,16% 2,70% 4,86%

10,76% 13,44% 24,20%

Onderwijsbibliotheken (hoger en universitair)

0,48%

3,27%

1,51%

7,52%

2,73%

18,73%

6,37%

31,72%

0,46%

3,18%

0,22%

1,08%

0,36% 0,21%

2,45% 1,45%

0,92% 0,57%

4,60% 2,85%

Subtotaal hoger onderwijs incl. onderwijsbibliotheken Div. organismen integratie en beroepsopleiding en Instellingen sociale promotie Deeltijds kunstonderwijs Privé-onderwijs

(*) De aantallen respondenten op subsectorniveau lieten in bepaalde gevallen geen exacte en nauwkeurige extrapolatie in absolute aantallen op subsectoraal niveau toe. De percentages die het relatieve gewicht van de verschillende subsectoren binnen hun eigen sector en over de sectoren heen aanduiden, zijn dan ook louter indicatief en comparatief. Om dezelfde reden worden ook de absolute aantallen en het percentage reproducties van beschermd werk per subsector niet vermeld. De absolute aantallen op sectorniveau (onderwijs, openbare bibliotheken, overheid, privé en thuis & elders) zijn, binnen de foutenmarge van de studie, uiteraard wel nauwkeurig en accuraat.

© Profacts - 2013

191

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

SECTOR OPENBARE BIBLIOTHEKEN Sectoraal jaarvolume reproducties

5.082.268

Sectoraal jaarvolume reproducties BW

1.583.936

Percentage BW

31,17% REPRODUCTIES

Relatief gewicht:

Aandeel in globaal jaarvolume reproducties

REPRODUCTIES BESCHERMD WERK

Aandeel in sectoraal jaarvolume reproducties

0,02%

100%

Aandeel in globaal jaarvolume reproducties BW

Aandeel in sectoraal jaarvolume reproducties BW

0,03%

100%

SECTOR OVERHEID Sectoraal jaarvolume reproducties

2.555.377.075

Sectoraal jaarvolume reproducties BW

554.606.266

Percentage BW

21,70% REPRODUCTIES

Relatief gewicht van de subsectoren (in %):

Aandeel in globaal jaarvolume reproducties

REPRODUCTIES BESCHERMD WERK

Aandeel in sectoraal jaarvolume reproducties

Aandeel in globaal jaarvolume reproducties BW

Aandeel in sectoraal jaarvolume reproducties BW

9,42%

100%

12,14%

100%

Gemeentebesturen

2,50%

26,59%

1,95%

16,09%

OCMW's

0,88%

9,32%

0,99%

8,16%

Politie

0,68%

7,22%

0,15%

1,20%

Provinciebesturen

0,60%

6,32%

0,72%

5,97%

0,80%

8,51%

2,54%

20,95%

1,02%

10,88%

1,94%

15,95%

Gewesten en hun administraties & kabinetten

0,45%

4,75%

0,18%

1,49%

Subtotaal Belgische overheidsinstellingen

6,93%

73,59%

8,47%

69,80%

Instellingen van openbaar nut of instellingen in hoofdzaak gefinancierd door de overheid

2,06%

21,91%

3,41%

28,07%

0,02%

0,20%

0,01%

0,07%

0,01%

0,13%

0,07%

0,61%

0,03%

0,33%

0,08%

0,68%

0,39%

4,17%

0,18%

1,44%

Federale staat en hun administraties & kabinetten Gemeenschappen en hun administraties & kabinetten

Interne overheidsbibliotheken Bibliotheken van een federaal museum of wetenschappelijke instelling of federale musea of wetenschappelijke instellingen Subtotaal overheidsbibliotheken, federaal museum of wetenschappelijke instelling & hun bibliotheken Europese instellingen, ambassades & andere buitenlandse vertegenwoordigingen

© Profacts - 2013

192

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

SECTOR PRIVE Sectoraal jaarvolume reproducties

15.487.442.670

Sectoraal jaarvolume reproducties BW

1.370.056.604

Percentage BW

8,85%

REPRODUCTIES Relatief gewicht van de subsectoren (in %):

Aandeel in globaal jaarvolume reproducties

REPRODUCTIES BESCHERMD WERK

Aandeel in sectoraal jaarvolume reproducties

Aandeel in globaal jaarvolume reproducties BW

Aandeel in sectoraal jaarvolume reproducties BW

57,10%

100%

29,99%

100%

55,89%

97,87%

28,13%

93,81%

Primair (A-B)

0,34%

0,59%

0,00%

0,00%

Secundair (C-F)

13,28%

23,25%

10,52%

35,09%

Tertiair (G-N; S-T)

36,59%

64,08%

13,41%

44,73%

Quartair (Q-R)

5,68%

9,95%

4,20%

13,99%

Subtotaal grootte ondernemingen (excl. copyshops)

55,89%

97,87%

28,13%

93,81%

<10 werknemers

16,18%

28,34%

9,14%

30,50%

10-49 werknemers

16,42%

28,75%

6,58%

21,94%

50-199 werknemers

10,93%

19,14%

2,68%

8,94%

200+ werknemers

12,36%

21,64%

9,73%

32,43%

copyshops (nabij hogeschool/universiteit)

0,80%

1,39%

0,76%

2,55%

copyshops (niet nabij hogeschool/universiteit)

0,39%

0,69%

1,00%

3,33%

copyshops secundair

0,03%

0,05%

0,09%

0,31%

Subtotaal copyshops

1,22%

2,13%

1,86%

6,19%

Privébibliotheken

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

Variant 2

Variant 1

Subtotaal subsectoren per type activiteit (excl. copyshops)

© Profacts - 2013

193

GROOTSCHALIG ONDERZOEK NAAR HET FOTOKOPIËREN EN PRINTEN IN BELGIË

SECTOR THUIS & ELDERS Sectoraal jaarvolume reproducties

5.130.712.715

Sectoraal jaarvolume reproducties BW

1.724.182.695

Percentage BW

33,61% REPRODUCTIES

Relatief gewicht van de subsectoren (in %):

Thuis Elders*

Aandeel in globaal jaarvolume reproducties

REPRODUCTIES BESCHERMD WERK

Aandeel in sectoraal jaarvolume reproducties

Aandeel in globaal jaarvolume reproducties BW

Aandeel in sectoraal jaarvolume reproducties BW

18,92%

100%

37,74%

100%

17,30%

91,44%

34,50%

91,41%

1,62%

8,56%

3,24%

8,59%

5

* De subsector elders omvat de reproducties bedoeld in kolom F. (Plaats) sub 7 “Ergens anders” van het dagboek (cf. pag. 96 van dit rapport). Het gaat om reproducties die noch in de eigen thuisomgeving, noch op het werk, noch op een aantal andere specifiek omschreven plaatsen (nl. in een copyshop, in een dagblad- of boekhandel, in een openbare bibliotheek of in een onderwijs- of onderzoeksinstelling) genomen worden. Voorbeeld: “een reproductie gemaakt bij vrienden thuis”.

© Profacts - 2013

194

© Profacts 2013