ประกันคุณภาพโรงเรียน

ประกัน คุณภาพ โรงเรี ย น School Accreditation

ระ

ดับ

ปฐ

มว

ัย

พลิกโฉมโรงเรียน ด้วยกระบวนการ Brain- based Learning Brain-based Learning Center (BBLC) www.facebook.com/brainbased.learningthai

5

ตัวแปรสำ�คัญ สู่ การประกันคุณภาพ โรงเรียน

2

1 2 3 4 5

สนามเด็กเล่นแบบ BBL Playground

ห้องเรียนที่กระตุ้นสมอง Brainy Classroom

หนังสือและใบงาน (worksheet) ที่จำ�เป็นสำ�หรับชั้นอนุ​ุบาล กระบวนการเรียนรู้แบบ BBL BBL Learning Process

สื่อและนวัตกรรมแบบ BBL BBL Innovations

3

สนามเด็กเล่นแบบ BBL Playground 1. มีเครื่องเล่นที่น่าสนุกสนานตื่นเต้น เช่น ชิงช้า กระดานลื่น ม้าหมุน 2. เด็กทุกคนต้องได้เคลื่อนไหว หรือเล่น สนามทุ ก วั น โดยใช้ เ วลาต่ อ เนื่ อ งกั น อย่างน้อย 20 นาที 3. มีเครื่องเล่นสนามอื่นๆ ที่ช่วยพัฒนา ร่างกายทุกส่วน ที่หลากหลาย เช่น เดิน ก้าว ปีน มุด-ลอด กระโดด โหน วิ่ง ทรงตัว อาจใช้ยางรถยนต์ เพือ่ สร้างฐาน การเล่นหลากหลาย 4. แบ่งพืน้ ทีก่ ารเล่น หรือทำ�เครือ่ งหมายว่า ส่วนใดเป็นสนามของอนุบาล ส่วนใดเป็น ของเด็กประถม 5. มี คุ ณ ครู ค อยดู แ ลความปลอดภั ย ใน การเล่น 6. ควรมีทราย หญ้า หรือวัสดุกันกระแทก รองรั บ บริ เ วณที่ อ าจมี อั น ตราย หรื อ อุบัติเหตุได้ง่าย

4

สนามเด็กเล่นแบบ BBL

1

ม ีเครื่องเล่นที่น่าสนุกสนานตื่นเต้น เช่น ชิงช้า กระดานลื่น ม้าหมุน

2

เ ด็กทุกคนต้องได้เคลื่อนไหว หรือเล่นสนามทุกวัน โดยใช้เวลาต่อเนื่องกันอย่างน้อย 20 นาที

5

สนามเด็กเล่นแบบ BBL

3

ม เี ครือ่ งเล่นสนามอืน่ ๆ ทีช่ ว่ ยพัฒนาร่างกายทุกส่วน ที่ หลากหลาย เช่น เดิน ก้าว ปีน มุด-ลอด กระโดด โหน วิ่ง ทรงตัว อาจใช้ยางรถยนต์ เพื่อสร้างฐานการเล่น หลากหลาย

ก้าว

ก้าว เดิน

วิ่ง ระยะ

กระโดด วิ่ง

มุด คลาน วิ่ง ลอด 6

ทรงตัว

ห้อย โหน

มุด ลอด คลาน

สนามเด็กเล่นแบบ BBL

4

แบ่งพื้นที่การเล่น หรือทำ� เครื่องหมายว่าส่วนใดเป็น สนามของอนุบาล ส่วนใด เป็นของเด็กประถม

5 6

มีคุณครูคอยดูแลความ ปลอดภัยในการเล่น

ค วรมีทราย หญ้า หรือวัสดุกัน กระแทก รองรับบริเวณที่อาจมี อันตราย หรืออุบัติเหตุได้ง่าย

7

ห้องเรียนที่กระตุ้นสมอง Brainy Classroom 1. ผนังห้องเรียนมีสีสัน กระตุ้นความสนใจ เปิดสมอง 2. มีมุมอ่านในห้องเรียน เพื่อจัดกิจกรรมเล่านิทาน และกระตุ้น ให้รู้ภาษา และรักการอ่าน 3. มีมุมกิจกรรมพร้อมสำ�หรับการเรียนรู้ ได้แก่ มุมบล็อค มุม เกมการศึกษา มุมบทบาทสมมุติ มุมวิทยาศาสตร์ เป็นต้น 4. มกี ระดานเคลือ่ นที่ เพือ่ นำ�เสนอความรูใ้ ห้โดดเด่น และใกล้ชดิ กับนักเรียน 5. โต๊ะเก้าอี้ของนักเรียน ควรอยู่ในสภาพที่ใช้งานได้ ทาสีใหม่ หรือใช้โฟเมก้าปิดทับที่ชำ�รุด หรือเก่าเกินไป 6. ภ าพและสื่ อ ที่ ติ ด อยู่ บ นฝาผนั ง และบอร์ ด ต่ า งๆ ต้ อ ง สอดคล้องกับกิจกรรมในสัปดาห์นั้นๆ ไม่ติดตายไว้ตลอดปี 7. มีบอร์ดนำ�เสนอประสบการณ์ใหม่ มีราวสำ�หรับแขวน และ พื้นที่แสดงผลงานของนักเรียน 8. มีโต๊ะเพื่อใช้ในการสาธิตกิจกรรม เสนอประสบการณ์ใหม่ๆ ให้แก่นักเรียน 9. มชี นั้ แยกเก็บอุปกรณ์เครือ่ งเขียน หนังสือ แบบฝึกหัด ใบงาน เป็นสัดส่วน 10. มีที่แขวน หรือตู้เก็บกระเป๋าหนังสือ ของใช้ของเด็กนักเรียน เป็นสัดส่วน

8

1 2

ห้องเรียนที่กระตุ้นสมอง ผนังห้องเรียนมีสีสัน กระตุ้น ความสนใจ เปิดสมอง

มีมมุ อ่านในห้องเรียน เพือ่ จัดกิจกรรมเล่านิทาน และกระตุ้นให้รู้ภาษา และรักการอ่าน ชั้นวางหนังสือให้วางโชว์ หน้าปก กระตุ้นการอ่าน หนังสือที่วางบนชั้น เป็น หนังสือที่สอนในสัปดาห์ นั้น และหนังสือเสริมการ อ่าน

วางเสื่อเพื่อกำ�หนดให้มุมอ่าน มีพื้นที่ปิด (closed area) ที่ แน่นอน 9

ห้องเรียนที่กระตุ้นสมอง

3

มี มุ ม กิ จ กรรมพร้ อ มสำ � หรั บ การเรี ย นรู้ ได้ แ ก่ มุ ม บล็ อ ค มุมเกมการศึกษา มุมบทบาทสมมุติ มุมวิทยาศาสตร์ เป็นต้น

4

ม ีกระดานเคลื่อนที่ เพื่อนำ�เสนอความรู้ ให้โดดเด่น และใกล้ชิดกับนักเรียน

ตัวอย่างกระดานเคลื่อนที่

สีที่แนะนำ� : ควรเป็นสีอ่อน คือ ขาว เขียว เหลือง เป็นต้น หลีกเลี่ยงสีดำ� น้�ำ เงิน และสีมืดทึบ

ควรมีล้อ : เพื่อสะดวกในการเลื่อน และใช้พื้นที่ด้านหลัง

ด้านหน้า : เป็นตะแกรงสำ�หรับหนีบ บัตรภาพ บัตรคำ�

ด้านหลัง : เป็นกระดานแม่เหล็ก

เพื่ อ ติ ด ข้ อ มู ล ความรู้ ที่ ต้องการสอน

10

ห้องเรียนที่กระตุ้นสมอง

5 6

ภ าพและสื่อที่ติดอยู่บนฝาผนัง และบอร์ดต่างๆ ต้องสอดคล้อง กับกิจกรรมในสัปดาห์นั้นๆ ไม่ ติดตายไว้ตลอดปี

7

มีบอร์ดนำ�เสนอประสบการณ์ ใหม่ มีราวสำ�หรับแขวน และ พืน้ ทีแ่ สดงผลงานของนักเรียน

โ ต๊ะเก้าอีข้ องนักเรียน ควร อยู่ ใ นสภาพที่ ใ ช้ ง านได้ ทาสีใหม่ หรือใช้โฟเมก้า ปิ ด ทั บ ที่ ชำ � รุ ด หรื อ เก่ า เกินไป

11

ห้องเรียนที่กระตุ้นสมอง

10 12

8

มีโต๊ะเพื่อใช้ในการสาธิตกิจกรรม เสนอประสบการณ์ใหม่ๆ ให้แก่ นักเรียน

9

ม ี ชั้ น แยกเก็ บ อุ ป กรณ์ เ ครื่ อ ง เขียน หนังสือ แบบฝึกหัด ใบงาน เป็นสัดส่วน

ม ที แี่ ขวน หรือตูเ้ ก็บกระเป๋า หนั ง สื อ ของใช้ ข องเด็ ก นักเรียนเป็นสัดส่วน

หนังสือและใบงาน (worksheet) ที่จำ�เป็นสำ�หรับชั้นอนุบาล 1. หนังสือช่วยพัฒนาการรูภ้ าษา คณิตศาสตร์ อย่าง ง่าย วิทยาศาสตร์อย่างง่าย การออกแบบเหมาะ กับวัย น่าตื่นเต้น มีภาพประกอบมากพอ ที่จะทำ� ให้เด็กๆ เกิดความเข้าใจง่ายๆ เกี่ยวกับหัวข้อ ที่ เรียนรู้ในวันนั้น 2. มหี นังสือนิทาน บทคล้องจอง หนังสือทีเ่ สนอความรู้ ง่ายๆ ทางวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ ภาษาอังกฤษ และภาษาไทย ช่วยกระตุน้ ให้เริม่ จับกฎเกณฑ์งา่ ยๆ จากกิจกรรม และประสบการณ์ ในแต่ละวัน 3. แบบฝึกและใบงาน (worksheet) มีการออกแบบ จากง่ายไปยาก มีแบบฝึกหลากหลาย พอที่จะ พัฒนาเด็ก และมีการจัดระบบการเรียนรู้ เป็น ขั้นตอน (learning design) ทำ�ให้การเรียนรู้เป็น เรื่องง่าย และเพลิดเพลิน 4. แบบฝึกหัดและใบงาน มีการนำ�เสนอความรู้ โดย ใช้ ต าราง แผนผั ง แผนภาพ concept web ไดอาแกรม ฯลฯ อย่างง่าย ให้นกั เรียนฝึกฝน เชือ่ ม โยงความรู้ ขึ้นสู่การมีทักษะการคิด 5. แบบฝึกและใบงาน มีจำ�นวนมากพอ ที่จะช่วย พัฒนาทักษะต่างๆ ของนักเรียน

13

หนังสือและใบงาน ที่จำ�เป็นสำ�หรับชั้นอนุบาล

1

หนังสือช่วยพัฒนาการรูภ้ าษา คณิตศาสตร์ อย่างง่าย วิทยาศาสตร์อย่าง ง่าย การออกแบบเหมาะกับวัย น่าตื่นเต้น มีภาพประกอบมากพอ ที่จะทำ� ให้เด็กๆ เกิดความเข้าใจง่ายๆ เกี่ยวกับหัวข้อ ที่เรียนรู้ในวันนั้น

2

มีหนังสือนิทาน บทคล้องจอง หนังสือที่เสนอความรู้ ง่ายๆ ทางวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ ภาษาอังกฤษ และภาษาไทย ช่วยกระตุ้นให้เริ่มจับกฎเกณฑ์ง่ายๆ จากกิจกรรม และประสบการณ์ ในแต่ละวัน

ตัวอย่างใบงาน

ทบทวน

1-5

1 2 3 4 5 ให้นักเรียนช่วยเจ้าจ๋อนับดูซิว่า ในแต่ละข้อมีกล้วยกี่ลูก แล้วเขียนตัวเลขที่นับได้ลงใน 

1.

2.

3.

4.

5.

6.

5 14

แ บบฝึกและใบงาน มีจำ�นวน มากพอ ที่ จ ะช่ ว ยพั ฒ นา ทักษะต่างๆ ของนักเรียน

3 4

แ บบฝึกและใบงาน (worksheet) มีการออกแบบจาก ง่ายไปยาก มีแบบฝึกหลาก หลาย พอทีจ่ ะพัฒนาเด็ก และ มีการจัดระบบการเรียนรู้ เป็น ขั้นตอน (learning design) ทำ�ให้การเรียนรู้เป็นเรื่องง่าย และเพลิดเพลิน

แ บบฝึ ก หั ด และใบงาน มี ก า ร นำ � เ ส น อ ค ว า ม รู้ โดยใช้ตาราง แผนผัง แผนภาพ concept web ไดอาแกรม ฯลฯ อย่าง ง่ า ย ให้ นั ก เรี ย นฝึ ก ฝน เชื่อมโยงความรู้ ขึ้นสู่การ มีทักษะการคิด

กระบวนการเรียนรู้แบบ BBL BBL Learning Process 1. มีการ warm up ร่างกาย โดยใช้กระบวนการขยับกายขยาย สมอง (Brain-gym)/ ยืดเส้นยืดสาย (stretching)/ กิจกรรม เคลื่อนไหว (movement)/ เพลงและเกม 2. ให้นำ�เสนอกิจกรรมบนพื้นที่หลากหลาย ไม่ควรใช้วิธีเขียนบน กระดานดำ�ตลอดเวลา 3. ใช้บัตรภาพ บัตรคำ� เพื่อเสนอประสบการณ์ความรู้ใหม่ต่างๆ 4. มีกิจกรรม ที่ฝึกฝนให้เด็กได้ใช้ชาร์ต ตาราง concept web หรือ graphic organizers แบบง่ายๆ และสนุกสนาน เหมาะกับวัย อนุบาล 5. นำ�เสนอประสบการณ์ ความรู้ใหม่ ด้วยเทคนิคแปลกใหม่ ทำ�ให้ สมองติดตามการสอนตลอดเวลา 6. เน้นจัดกิจกรรม และสอนนักเรียน เป็นรายกลุม่ และรายบุคคล ไม่ ควรเน้นกิจกรรมแบบทั้งชั้น (whole class teaching) ตลอด เวลา 7. กิจกรรมต้องออกแบบให้ชัดเจนว่า มีขั้นกระตุ้นให้อยากรู้ ขั้นนำ� เสนอประสบการณ์ใหม่ ขั้นลงมือทำ�กิจกรรม และขั้นสรุป ทุกขั้น เน้นให้เด็กรับรู้ผ่านการลงมือทำ� ไม่ใช่ครูเป็นผู้บอก 8. หลังจากขั้นเรียนรู้ (learning stage) แล้ว ในเนื้อหาที่จำ�เป็น ควรให้นักเรียนทำ�การฝึกซ้ำ�ๆ จนคล่อง (practice) 9. ต้องให้มีใบงาน (worksheet) ที่สนุกสนาน ที่จะช่วยเสริมให้ นักเรียนได้ฝึกทักษะ

15

กระบวนการเรียนรู้แบบ BBL

1 2 16

มีการ warm up ร่างกาย โดยใช้กระบวนการขยับกายขยายสมอง (Brain-gym)/ ยืดเส้นยืดสาย (stretching)/ กิจกรรมเคลื่อนไหว (movement)/ เพลงและเกม

ให้นำ�เสนอกิจกรรมบนพื้นที่ หลากหลาย ไม่ควรใช้วธิ เี ขียน บนกระดานดำ�ตลอดเวลา

กระบวนการเรียนรู้แบบ BBL

3

ใ ช้บัตรภาพ บัตรคำ� เพื่อเสนอ ประสบการณ์ความรู้ใหม่ต่างๆ

4

มีกิจกรรม ที่ฝึกฝนให้เด็กได้ใช้ชาร์ต ตาราง concept web หรือ graphic organizers แบบง่ายๆ และสนุกสนาน เหมาะกับวัยอนุบาล

17

กระบวนการเรียนรู้แบบ BBL

18

5

นำ�เสนอประสบการณ์ ความรู้ใหม่ ด้วยเทคนิค แปลกใหม่ ทำ�ให้สมองติดตามการสอนตลอดเวลา

6

เ น้นจัดกิจกรรม และสอนนักเรียน เป็นรายกลุม่ และรายบุคคล ไม่ควรเน้นกิจกรรมแบบทั้งชั้น (whole class teaching) ตลอดเวลา

กระบวนการเรียนรู้แบบ BBL

7

กิจกรรมต้องออกแบบให้ชดั เจนว่า มีขนั้ กระตุน้ ให้อยากรู้ ขัน้ นำ� เสนอประสบการณ์ใหม่ ขัน้ ลงมือทำ�กิจกรรม และขัน้ สรุป ทุกขัน้ เน้นให้เด็กรับรู้ผ่านการลงมือทำ� ไม่ใช่ครูเป็นผู้บอก

ขั้นนำ�เสนอ

ขั้นลงมือทำ�

ขั้นสรุป 19

กระบวนการเรียนรู้แบบ BBL

8

หลังจากขั้นเรียนรู้ (learning stage) แล้ว ในเนื้อหาที่จำ�เป็น ควรให้นักเรียน ทำ�การฝึกซ้ำ�ๆ จนคล่อง (practice)

9

ต ้องให้มีใบงาน (worksheet) ที่สนุกสนาน ที่จะช่วยเสริมให้นักเรียนได้ฝึกทักษะ ตัวอย่างใบงานที

่ 2

ตัวอย่างใบงานที่ 3

รูปทรงที่เหมือนกัน

ีรูปทรงเหมือนกัน ดังตัวอย่าง

ให้นักเรียนโยงเส้นจับคู่ภาพที่ม

แล้วระบายสีให้สวยงาม

ant

bird

A. Match

boy

cake

    

bird



ant

B. Fill in the bla

nk and write

1

2

3

20



cake



boy

สื่อและนวัตกรรมแบบ BBL Innovations 1. มีสื่อการเรียนรู้ที่มีทั้งของจริง สื่อสามมิติ และ สื่อสองมิติ 2. สอื่ การเรียนรูม้ จี ดุ เน้นชัดเจน มีขนาดใหญ่มอง เห็นชัดเจน มีสีสันกระตุ้นความสนใจ 3. ออกแบบสื่อที่กระตุ้นให้นักเรียนได้เคลื่อนไหว และให้นกั เรียนได้รว่ มในการใช้สอื่ การเรียนรูน้ นั้ 4. สื่อการเรียนมีลักษณะช่วยก่อรูปความรู้ความ เข้าใจของนักเรียน เป็นขั้นเป็นตอน ช่วยสร้าง concept 5. ใช้สอื่ การเรียนรูท้ นี่ า่ ตืน่ เต้น สนุกสนาน ท้าทาย ให้อยากรู้ 6. ใช้สื่อการเรียนรู้ที่ดีที่สุด คือ สื่อที่เปิดโอกาส ให้นักเรียนได้เรียนรู้ได้ในกลุ่มย่อย และเรียนรู้ เป็นบุคคล 7. สื่ อ ต้ อ งมี จำ � นวนมากพอให้ นั ก เรี ย นทุ ก คน ทุกกลุ่ม ได้ลงมือเรียนรู้ ไม่ใช่ให้ตัวแทนเพียง หนึ่งหรือสองคนใด้ใช้สื่อการเรียน

21

สื่อและนวัตกรรมแบบ BBL

1

22

มีสื่อการเรียนรู้ที่มีทั้งของจริง สื่อสามมิติ และสื่อสองมิติ

2

ส ื่อการเรียนรู้มีจุดเน้นชัดเจน มีขนาดใหญ่มองเห็น ชัดเจน มีสีสันกระตุ้นความสนใจ

3

ออกแบบสื่ อ ที่ ก ระตุ้ น ให้ นักเรียนได้เคลื่อนไหว และให้ นักเรียนได้ร่วมในการใช้สื่อ การเรียนรู้นั้น

สื่อและนวัตกรรมแบบ BBL

4 5

ส ื่ อ การเรี ย นมี ลั ก ษณะช่ ว ย ก่ อ รู ป ความรู้ ค วามเข้ า ใจของ นักเรียน เป็นขั้นเป็นตอน ช่วย สร้าง concept

ใ ช้ สื่ อ การเรี ย นรู้ ที่ น่ า ตื่ น เต้ น สนุกสนาน ท้าทายให้อยากรู้

6 7

ใช้สื่อการเรียนรู้ที่ดีที่สุด คือ สื่ อ ที่ เ ปิ ด โอกาสให้ นั ก เรี ย น ได้เรียนรู้ได้ในกลุ่มย่อย และ เรียนรู้เป็นบุคคล

สื่ อ ต้ อ งมี จำ � นวนมากพอให้ นักเรียนทุกคน ทุกกลุ่ม ได้ ลงมือเรียนรู้ ไม่ใช่ให้ตัวแทน เพียงหนึ่งหรือสองคนใด้ใช้สื่อ การเรียน 23

ขอขอบคุณ โรงเรียนปรินส์รอยแยลส์วทิ ยาลัย เชียงใหม่ โรงเรียนศุภลักษณ์ สุพรรณบุรี โรงเรียนอนุบาลบ้านบัว เชียงใหม่ โรงเรียนอนุบาลร่มฉัตร เชียงใหม่ โรงเรียนบ้านโค้งงาม เชียงใหม่ โรงเรียนชุมชนบ้านแม่ทงั เชียงใหม่ โรงเรียนบ้านตาลเหนือ เชียงใหม่ โรงเรียนเทศบาลวัดพวกช้าง เชียงใหม่​่ ศูนย์พฒ ั นาเด็กเล็กทุง่ สะโตก เชียงใหม่ www.tyreplay.com

Brain-based Learning Center (BBLC) www.facebook.com/brainbased.learningthai (สงวนลิขสิทธิ์ © 2556) ผู้จัดพิมพ์ บริษัทธารปัญญา จำ�กัด 138 หมู่ 7 ต.หนองตอง อ.หางดง จ.เชียงใหม่ 50340 โทร.053-837854 แฟกซ์ 053-837855 ติดต่อสั่งซื้อ ร้านพิมพ์พิชญา 4 หมู่ 11 ต.แม่ก๊า อ.สันป่าตอง จ.เชียงใหม่ 50120 โทร.081-5310866 แฟกซ์ 053-296575