MAGAZINE MAGAZINEVOOR VOORVERVOER VERVOEROVER OVERWATER WATER
.be #71 . JULI 2015
Qsalt op zoet water ‘Tijdswinst door binnenvaart’
Gespot
4 × varen zonder kade Lees Binnenvaart ook op tablet!
Van gedeelde kaaimuur tot regionale knooppunten
vooraf
‘ Vele kleintjes maken groot’ Beste lezer Hoe zou de mobiliteitsscore van onze Vlaamse bedrijven zijn? Niet alleen multinationals, maar ook de 300.000 kmo’s in Vlaanderen – éénmanszaken niet meegerekend – hebben een grote impact op de congestie op de weg. Met onze campagne Watersnelweg doen we er alles aan om ook die kmo’s vertrouwder te maken met de mogelijkheden van binnenvaart. Stap voor stap openen bedrijfsleiders hun ogen voor de kansen die binnenvaart hen biedt. Met efficiëntie- en duurzaamheidswinst voor alle betrokkenen en het leefmilieu. Ook kleine binnenvaartgebruikers die niet over een eigen kaaimuur beschikken, kunnen de binnenvaart inzetten via open infrastructuur. In deze editie zetten we de mogelijkheden van toegang tot het water via openbare of private kaaimuren, overslagcentra en containerterminals op een rij. Bij alle betrokkenen in de sector – van varende ondernemers tot bevrachters en verladers – groeit het besef dat we door de handen in elkaar te slaan tot win-winsituaties komen en extra vrachten naar het water kunnen halen. De binnenvaart beschikt over nog heel wat onbenut potentieel. Om dat ten volle uit te spelen, streven we ernaar om ieder watergebonden bedrijventerrein voor de binnenvaart te activeren. Tegelijk is het de bedoeling dat nieuwe of vernieuwde bedrijventerreinen in Vlaanderen maximaal toegang krijgen tot het water. Onze vereniging is dan ook blij met de intentie van Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts om bij de EU een voortzetting te bepleiten van het PPS-kaaimurenprogramma na 2016. Hoe meer bedrijven toegang krijgen tot de water(snel)weg, hoe beter de mobiliteits- en milieuscore van onze regio… Veel leesplezier Joël Bijnens voorzitter Raad van Bestuur Promotie Binnenvaart Vlaanderen vzw 2
Lees Binnenvaart op je tablet Goed nieuws: je kan Binnenvaart vanaf nu ook op je tablet lezen! Download de gratis app en lees ons magazine waar je ook bent.
in dit nummer MARKT
‘Eigenlijk is het simpel: wanneer we een kade zelf niet nodig hebben, is hij beschikbaar voor anderen.’ Paul Macken van IOK Afvalbeheer
04
Open infrastructuur. 4 × hoe
04
gebruik je binnenvaart zonder eigen kade? Van gedeelde kaaimuur tot regionale overslagcentra. Binnenvaartambassadeur. Benoît Quattannens van QSalt uit Gistel: ‘Binnenschepen leveren tijdwinst op en maken ons competitief.’
12
BELEID Knooppunt Brugge. Vlotter door Brugge: het project Stadsvaart zoekt naar oplossingen voor Brugse knelpunten.
10
VLOOT Gespot. Everard Straatman van Orinoco nv over scheepsontwerp, ecologisch varen en polyvalente kleine tankschepen.
14
Opinie. Welke mogelijkheden heb je als starter in de binnenvaart om een eigen schip gefinancierd te krijgen?
16
EN OOK #Screenshot Newsfeed Highlight
Voordelen? Mis geen enkele editie – in je kiosk vind je alle edities samen Verrijkt met video en andere extra’s Heel eenvoudig lezen, delen en opslaan Hoe? Scan met je tablet deze QR-code of zoek op ‘Binnenvaart’ in de app store of op play.google.com voor Android.
08 18 20
colofon volg ons ook op www.facebook.com/watersnelweg www.twitter.com/Watersnelweg
Verantwoordelijke uitgever: Vzw Promotie Binnenvaart Vlaanderen, Havenstraat 44, 3500 Hasselt. Het magazine Binnenvaart verschijnt 5 keer per jaar. Voor suggesties, advertenties of een gratis abonnement: T 011 23 06 06, pbv@binnenvaart.be,www.binnenvaart.be Redactie en realisatie: Jansen & Janssen Creative Content, www.jaja.be De meningen die derden in dit magazine vertolken, vallen buiten de verantwoordelijkheid van PBV.
binnenvaart binnenvaart 3
open infrastructuur
Voor het transport van bouwmaterialen op pallet en andere binnenvaartvrachten kun je op tientallen private of publieke kades terecht.
Varen zonder kade Ook als je bedrijf niet rechtstreeks aan het water ligt, kun je voor de aan- of afvoer van grondstoffen of goederen de binnenvaart inzetten. Langs Vlaamse waterwegen liggen heel wat laad- en losinstallaties die doorgaans vlot toegankelijk zijn. De verschillende oplossingen op een rij.
1 De kaaimuur van je buur Sinds 1998 deden al 178 Vlaamse ondernemingen met succes een beroep op het PPS-steunprogramma van het Vlaams Gewest om een eigen kaaimuur te bouwen. Dat houdt in dat ze zelf 20% van de kosten van de kade dragen en ook in de superstructuur investeren. De rest nemen de waterwegbeheerders voor hun rekening. In ruil moet de concessionaris zich voor minstens tien jaar engageren om bepaalde volumes over te slaan. Van de 178 goedgekeurde dossiers werden er inmiddels honderd effectief gerealiseerd. De betrokken bedrijven spaarden zo met z’n allen in 2014 liefst 930.000 vrachtwagenritten uit, een aantal dat de komende jaren alleen nog verder kan toenemen. Er zitten niet alleen nog een pak nieuwe kaaimuren in de pijplijn, ook kunnen de bestaande initiatieven nog veel efficiënter worden benut. 4
Neem je fiets en kijk! Filip Verbeke, extern transportdeskundige bij nv De Scheepvaart, raadt geïnteresseerde zaakvoerders van niet-watergebonden ondernemingen steevast aan om eens goed in hun omgeving rond te kijken: ‘Neem je fiets, rijd naar de meest
‘Veel bedrijven met een kaaimuur zien elke vervoerde extra ton graag komen.’ Filip Verbeke transportdeskundige bij nv De Scheepvaart
nabije bevaarbare waterweg en zoek een kaaimuur. Gaat het om privé-infrastructuur, dan loont het zeker de moeite om eens bij de concessiehouder te polsen of hij openstaat voor een gedeeld gebruik. Je moet weten dat hij volgens zijn overeenkomst met de waterwegbeheerder een bepaald volume moet halen. In het vaargebied van nv De Scheepvaart is dat op het Albertkanaal jaarlijks 400 ton per lopende meter en op de kleinste kanalen 100 ton. Slagen ze in die opdracht, dan krijgen ze van ons korting op de vaste prijs. Dat maakt dat veel concessiehouders blij zijn met elke derde die komt aankloppen.’
Maximaal rendement Al mag je dat zeker niet veralgemenen: soms is gedeeld gebruik helaas niet mogelijk. Zo kent Luc Calluy, busi-
2 Openbare kaaimuren ness development manager bij W&Z, een bedrijf dat zijn kaaimuur zelf al vrij vaak nodig heeft en geen andere partijen kan toelaten omdat de aangrenzende woonwijk geen bijkomend verkeer meer kan slikken: ‘Anderen stellen hun terreinen dan weer om veiligheidsredenen niet graag open voor buitenstaanders. Maar je moet dit echt geval per geval bekijken. Als er duidelijke afspraken worden gemaakt, is er in de praktijk veel mogelijk. Je mag ook niet vergeten dat kaaimuren in het kader van de PPS-regeling grotendeels met belastinggeld werden gefinancierd. Wij streven dan ook een maximaal rendement na. Realiseert een bedrijf minder overslag dan c ontractueel werd vastgelegd, dan vragen we de eerste tien jaar een gedeeltelijke terugbetaling van de subsidie.’
Naast de vele overslaginstallaties die in concessie aan bedrijven werden gegeven, zijn er aan de Vlaamse waterwegen ook een groot aantal openbare kaaimuren te vinden. Zij zijn niet permanent be-
‘JoGo Shipping bracht onlangs papierrollen van Stora Enso in Gent via een publieke kaaimuur naar de drukkerij van Het Belang van Limburg.’ mand, al wil dat niet zeggen dat iedereen er zo maar terecht kan. Filip Verbeke (nv De Scheepvaart): 'Om een openbare kaaimuur te reserveren volstaat één telefoontje. Daarna wordt alles digitaal afge-
handeld via onze River Information Services. De verantwoordelijke dijkwachter voert toezicht uit tijdens de overslagactiviteit. De eenvoudige procedure zorgt ervoor dat onze kades frequent worden gebruikt. Zo heeft JoGo Shipping onlangs nog papierrollen van Stora Enso in Gent naar de drukkerij van Het Belang van Limburg gebracht. In overleg met onze diensten deden ze daarvoor een beroep op onze kade in de haven van Tessenderlo. Alle openbare kaaimuren in ons werkingsgebied staan netjes opgelijst op een overzichtskaart op onze website, telkens met vermelding van de technische gegevens.’
www.wenz.be bedrijven advies en www.descheepvaart.be bedrijven, mail: com@wenz.be en info@descheepvaart.be markt binnenvaart 5
open infrastructuur
Paul Macken van IOK Afvalbeheer.
3 Inland container terminals ‘ Iedereen is welkom op onze kade’ IOK Afvalbeheer is met containerkades in Geel, Mol en Beerse een belangrijke binnenvaartspeler in de Antwerpse Kempen. ‘Iedereen is hier van harte welkom’, zegt directeur Paul Macken. ‘Wij vragen dezelfde standaardvergoeding als nv De Scheepvaart voor haar openbare kaaimuren, namelijk 0,25 euro per ton. Onze sites zijn bovendien vlot bereikbaar en flexibel in gebruik. Eigenlijk is het simpel: wanneer we een kade zelf niet nodig hebben, is hij beschikbaar voor anderen. Ons zusterbedrijf IOK is niet voor niets de Intercommunale Ontwikkelingsmaatschappij voor de Kempen. Wij dragen daar met plezier ons steentje toe bij. Onze containerkades liggen goed verspreid over de regio. Zij kunnen een belangrijke hefboom zijn tot een verdere groei en een doorgedreven economische verduurzaming.’
voerde ook al testen uit met de Watertruck, een innovatieve duwboot die tot zestien containers kan vervoeren. Op termijn is het de bedoeling om zo via Mol en Beerse huishoudelijk afval naar de verwerkingsinstallatie in Geel te vervoeren. Al het GFT van de streek zou dan weer langs dezelfde weg naar de composteringsinstallatie in Beerse gaan. Intussen hebben nogal wat derden al occasioneel de weg naar de kades van IOK Afvalbeheer gevonden. ‘Verschillende ondernemingen uit de regio maken nu de denkoefening hoe ze structureel de modal shift naar de binnenvaart kunnen maken’, vervolgt Paul Macken. ‘Wij willen hen daar graag mee helpen. Wij zijn aan het bekijken hoe we de hele handling voortaan gezamenlijk kunnen organiseren. Nu moeten de bedrijven namelijk zelf nog voor overslaginstallaties en personeel instaan.’
Nog meer samenwerken IOK zet haar kaaimuur in Mol momenteel vooral in voor de afvoer van houtafval. Het bedrijf 6
IOK Afvalbeheer: jonathan.dewitte@iok.be
Bedrijven die specifiek gecontaineriseerde goederen willen transporteren, richten zich het best tot een van de inland containerterminals die her en der op weloverwogen locaties werden ingeplant. ‘De gewone openbare en privé-kades zijn
‘De meeste kades zijn niet geschikt voor containers: daarom hebben we een netwerk van containerterminals.’ daarvoor in principe niet geschikt’, vervolgt Filip Verbeke. ‘Je hebt dure reach stackers nodig en bovendien vragen containers om extra verstevigde kaaimuren.’ Geïnteresseerde bedrijven kunnen zich rechtstreeks tot de terminal van hun keuze wenden. Ook hier vragen de waterwegbeheerders in ruil voor hun financiële bijdrage een bepaald minimumvolume. Luc Calluy: ‘De bouw van een inland
‘De partners willen op strategisch gekozen plaatsen regionale distributiecentra voor bouwmaterialen oprichten.’
4 Regionale knooppunten
containerterminal staat altijd in het teken van een goed doordachte regionale ontsluiting. In Willebroek bijvoorbeeld hebben we op die manier heel wat bijkomende economische activiteit aangetrokken. We hopen die denkoefening nu op andere plaatsen in het westen en het centrum van Vlaanderen te herhalen. Onder meer in het project Seine-Schelde zetten we samen met de provinciale ontwikkelingsmaatschappijen en met andere partners zwaar in op een betere bezetting van de beschikbare waterwegen en de watergebonden gronden. Nieuwe economische initiatieven zetten de overvolle weginfrastructuur bij voorkeur niet verder onder druk. De binnenvaart kan daarbij een oplossing bieden, onder meer afvalverwerkende bedrijven en betoncentrales zijn daar werkelijk voor geknipt. Het is gewoon onzinnig om ze nog langer neer te zetten op sites waar geen aan- en afvoer via het water mogelijk is.’
Om verschillende kleinere goederen stromen te bundelen leeft al een aantal jaar het idee om een multimodaal netwerk van Regionale Overslagcentra op te richten. Op strategisch gekozen plaatsen kunnen kleine gebruikers van de binnenvaart dan een kade met de nodige infrastructuur gebruiken. Binnen het project Distribouw wordt die filosofie momenteel toegepast op de sector van bouwmaterialen. In samenwerking met private partners is een concept voor de uitbating van distributie- en consolidatiecentra (D&CC’s) uitgewerkt. Op termijn streven
de projectpartners ernaar om over heel België elf D&CC’s op te richten, hoofdzakelijk voor gepalletiseerde bouwmaterialen. In eerste instantie ligt de focus op de volgende locaties: Antwerpen (Blue Gate Antwerp), Hasselt/Genk (site Dossche – Lummen), Gent (Eiland Zwijnaarde), Kortrijk/Ieper/Roeselare (logistieke zone kanaal Bossuit-Kortrijk), Brussel/Halle (site Anderlecht) en Brugge/Oostende (Oudenburg).
www.wenz.be projecten distribouw
www.binnenvaart.be waterwegen markt binnenvaart 7
#screenshot
#degroteverleieding #iedereentankt
#cuore
#hybridespits
#cuore Soms is het jammer dat online nieuws na 1 dag in de luwte verdwijnt. Voor deze berichten maken we graag een plaatsje vrij.
#hybridespits
#baksteenslag
Geslaagde crowdfunding
Schoner varen
Dumoulin opent RDC in Genk
Een vijftigtal investeerders brachten in minder dan een maand 130.000 euro bijeen voor de aankoop van de kempenaar Cuore. Op www.weforsea.nl, een crowdfundingplatform voor maritieme ondernemers, staan momenteel nog twee projecten in de steigers.
Jos Meijer voorziet zijn 86 jaar oude spits Essex van een hybride voortstuwingsinstallatie. Een 40 KW leverende elektromotor, aangedreven door een extra zuinige dieselgenerator, zal door de band het werk van de huidige dieselmotor overnemen. Bij extreme stroming kunnen ze evenwel ook samen draaien. www.eicb.nl/bvb
De Roeselaarse steenbakker D umoulin Bricks opende een nieuw regionaal distributiecentrum in Genk om meer binnenvaart te kunnen inzetten. De bevoorrading van het depot gebeurt via het water; handelaars uit de regio rond Genk kunnen er hun goederen ophalen. Op jaarbasis haalt Dumoulin Bricks hiermee 670 vrachtwagens van de weg. www.dumoulinbricks.be
#iedereentankt
Iedereen Beroemd aan boord Dit voorjaar hield het Eén-programma Iedereen Beroemd halt in de jachthaven van Diksmuide. In de rubriek Tanktest winnen deelnemers die in een tankstation drie vragen correct beantwoorden, een gratis tankbeurt. Bij de start van het vaarseizoen weken de programmamakers uit naar de binnenwateren. www.een.be/iedereen_beroemd
8
#baksteenslag
#degroteverleieding
Kortrijk Leie Kortrijk zet van 23 mei tot 27 september een feestelijk punt achter twintig jaar Leiewerken. Sinds 1995 werd de rivier verbreed en werden er zeven nieuwe bruggen gebouwd. Resultaat is een ware metamorfose van de stad in een schitterende symbiose van architectuur en groen. www.degroteverleieding.be
advertentie
N Gemeenschappelijke lijke afvalverzameling afvalverzameling voor de binnenvaart aart
Afgiftepunten Binnenvaart Vlaanderen
Olie- en vethoudend scheepsbedrijfsafval
HE LD E
NS C
VE
B
LE IE
HE LD E
VE NS C
B
Vilvoorde
RO
I
K
KAN AA LN AAR C
K
R IJ
30
Regio's Regio's Albertkanaal en de Kempische kanalen
WO DO
2 9 16 23 30
VR ZA ZO
3 10 17 24 31
4 11 18 25
5 12 19 26
MA DI
WO DO
3 10 17 24 31
5 12 19 26
31 32 33 34 35 36
WO DO
40
44
5 12 19 26
6 13 20 27
7 14 21 28
1 8 15 22 29
Perceel 2: Kanaal Gent-Oostende Perceel 2: Kanaal Gent-Oostende
Perceel 3: Bovenschelde AUGUSTUS Perceel 3: Bovenschelde SEPTEMBER
OKTOBER MA DI
Perceel 1: Gent
Perceel 1: Gent
2015
40 kmJULI
1 28 6 7 8 Aangemaakt op 17/12/2013 29 13 14 15 30 20 21 22 31 27 28 29
43
GenkMaasmechelen Hasselt
Zeekanaal Brussel-Schelde
MA DI
42
Hasselt Leuven
Gent (alle werkdagen)
27
41
E
GenkMaasmechelen
HA R LE
I RO HA R LE
R IJ
T OR
T OR
-K UIT
Âą
N-D IJ L
Leie
Schaal 1:1.000.000 20
AAS
Demer
EU VE
Antwerpen (alle werkdagen van 9.00-17.00)
Bovenschelde 0 5 10 0 km
LL E
Leopoldsburg
K ANA AL S AA
KAN AA LN AAR C
LE IE
E
Leuven
SS
-K UIT
SS
ALB L L E RT E
VAAR T MS
Vilvoorde
N-D IJ L
R
KANAAL BO
Geel Ne
L
Aalst
E IE
AA L
Demer
E ND DE
E- L
G rote
ALB Leopoldsburg E BoomRTK ANAAL
Aalst
L
LAR
EU VE
R
Ieper
AA L
O
E ND DE
E IE
O
Geel
Mechelen KAN
Dendermonde
Mechelen KAN
Dendermonde KAN AAL R OE SE
e sche l d Ze
Ne
M
G rote
Gent Boom
ER -IJ Z
E- L
KANAAL BO
PER
LAR
IE AAL KAN
KAN AAL R OE SE
AR HE R E NT AL S LT NA CHO AN B O AL V KANA
ER V AAR T MO
END e sche l d Ze E
Gent
AR HE R E NT AL S LT NA CHO AN B O AL V KANA
Antwerpen
Antwerpen
te
ENDE
EN
VAAR T MS
E N T NA AR O OST
OT CH
I -W ID ZU
IJ ZE R
NT N AAR OOST
ANA AL V AN
K ANA AL DE S S E L-S
te
GE
KA NA AL VA ER V AAR T N G MO
EN
I -W ID ZU
VA N
AF LE IDIN GS K
OT CH
e
Oostende LE I E DE
KA NA AL
Brugge
ANA AL V AN
e
AF LE IDIN GS K
LE I E DE
Brugge
K ANA AL DE S S E L-S
M
Knokke-Heist
Knokke-Heist
6 13 20 27
5: Zeekanaal Brussel-Schelde 36 1 25: Zeekanaal 1 Perceel 2 3 4 5 6 Perceel Brussel-Schelde 6: 37 7 7 Perceel 8 96: Albertkanaal 8 Perceel 9 10Albertkanaal 11 12 13 38 14 15 16 14 15 16 17 18 19 20 39 21 22 23 21 22 23 24 25 26 27 40 28 29 30 28 29 30
NOVEMBER
VR ZA ZO
2 9 16 23 30
4 11 18 25
Perceel 4: Leie MA DI WO DO VR ZA ZO
4: Leie VRPerceel ZA ZO
3 10 17 24 31
4 11 18 25
MA DI
WO DO
VR ZA ZO
4 11 18 25
1 6 7 8 13 14 15 20 21 22 27 28 29
44 45 46 47 48 49
2 9 16 23 30
3 10 17 24
5 12 19 26
DECEMBER MA DI 49
30
50
7 14 21 28
51 52 53
1 8 15 22 29
WO DO
VR ZA ZO
2 9 16 23 30
4 11 18 25
3 10 17 24 31
5 12 19 26
6 13 20 27
Wij zijn op aangegeven dagen aanwezig van 7.30 - 16.30 uur
Voor een afspraak: www.binnenvaartservices.be. John Kennedylaan 32 Haven 3000 A B-9042 Gent T + 32 (0)9 251 05 50 F + 32 (0)9 251 54 06 info@havengent.be
Spanjeweg 2 Havennummer 8614 4455 TW Nieuwdorp (NL) T +31 (0)113 67 22 10 F +31 (0)113 35 24 42 info@martenscleaning.nl
Hofstraat 17 2000 Antwerpen T + 32 (0)3 229 65 32 F + 32 (0)3 229 65 60 info@portofantwerp.com
Koning Albert II laan 20 bus 5 1000 Brussel T +32 (0)2 553 77 64 info@mow.vlaanderen.be
Havenstraat 44 3500 Hasselt T +32 (0)11 29 84 00 F +32 (0)11 22 12 77 info@descheepvaart.be
Oostdijk 110 2830 Willebroek T +32 (0)3 860 62 11 F +32 (0)3 860 62 78 info@wenz.be
beleid
Project Stadsvaart van start
Vlotter door Brugge Het scheepsverkeer én het wegverkeer door Brugge vlotter laten verlopen. Dat is het doel van project Stadsvaart. Twee knelpunten die het project prioritair zal aanpakken, zijn de Steenbruggebrug en de Dampoortsluis.
10
D
e Vlaamse zeehavens moeten beter bereikbaar zijn via de binnenvaart, vindt de Vlaamse Regering. De overheid besliste daarom de doorvaart door Brugge te optimaliseren, zonder daarbij het wegverkeer uit het oog te verliezen. ‘In Brugge varen de binnenschepen en motorjachten dwars door de stad’, zegt Claudia Van Vooren, communicatieverantwoordelijke Water wegen en Zeekanaal. ‘Op heel korte afstand passeren ze één of twee sluizen en een tiental bruggen, die telkens open moeten. Dat is niet alleen lastig voor het scheepvaartverkeer, het heeft ook een zware impact op het wegverkeer.’
Nieuwe brug en sluis Wat de grootste knelpunten precies zijn en hoe ze kunnen worden aangepakt, onderzoekt Waterwegen en Zeekanaal NV via het project Stadsvaart. Een van die knelpunten is alvast de brug van Steenbrugge. Claudia Van Vooren: ‘De Steenbruggebrug ligt in
‘Pas als we naar een win situatie gaan voor iedereen kunnen we de knelpunten definitief oplossen.’
Een onderzoeksbureau bekijkt momenteel hoe de doortocht door Brugge efficiënter kan voor binnenschepen en motorjachten.
Quick wins Het Stadsvaart-project biedt niet alleen een oplossing voor de twee grootste knelpunten, maar bestudeert ook welke andere aanpassingen noodzakelijk zijn. ‘Waar nodig komen bochtverbredingen zodat de binnenschepen makkelijker door de bochten kunnen varen. Wanneer de schepen een vlottere doorgang hebben, zal ook het wegverkeer minder hinder ondervinden.’ Daarnaast zoekt Stadsvaart naar quick wins. ‘Het water- en het wegverkeer moet op korte termijn beter op elkaar afgestemd worden. Zo willen we de digitale verkeersborden optimaliseren zodat de weggebruikers duidelijk weten waar er een brug openstaat.’
Uitgebreid overleg
een S-vormige bocht, waardoor zowel de schepen als de auto’s er vertragen en het verkeer stremt. Het is een oude ophaalbrug uit 1960, die we al vaak moesten herstellen – met alle hinder vandien. We bekijken momenteel welke alternatieven mogelijk zijn: een hoge brug op dezelfde locatie of op een andere plek, een halfhoge brug waar minder hoge schepen en plezierboten onderdoor kunnen, een tunnel …’ Een tweede knelpunt vormt de Dampoortsluis. ‘De Dampoortsluis stamt nog uit de tweede helft van de 19de eeuw en is sterk verouderd, ook qua afmetingen. Om grote schepen te verschutten moeten de twee bruggen over de sluishoofden open, wat ernstige hinder voor het wegverkeer veroorzaakt. We plannen hier – of op een andere locatie – een nieuwe sluis voor schepen klasse Va: binnenschepen van 110 bij 11,4 meter en met een laadvermogen tot 2500 ton.’
De streefdatum voor het opstarten van de grote werken is 2018. Hoeveel hinder de schepen zullen ondervinden, valt nu nog moeilijk te voorspellen. Claudia Van Vooren: ‘Het project bevindt zich in een eerste fase. We bekijken momenteel alle scenario’s en hun gevolgen in een milieu effectrapport, dat in september ter inzage zal liggen. Een belangrijke factor is sowieso de hinder voor de scheepvaart. We beseffen dat we het scheepsverkeer geen maanden kunnen stilleggen.’ Om het dossier tot een goed eind te brengen, wil Waterwegen en Zeekanaal NV in elk geval de nodige tijd uittrekken voor deze eerste fase. Claudia: ‘Stadsvaart is een complex dossier met diverse en soms tegenstrijdige belangen. Het is onze bedoeling goed te luisteren naar alle partijen: schippersverenigingen, erfgoedorganisaties, pleziervaartfederaties, fietsersbond, natuurverenigingen, buurtbewoners … Pas wanneer we naar een winsituatie gaan voor iedereen, kunnen we dit project realiseren en de knelpunten definitief oplossen.’
Van Scheepsdalebrug tot Steenbruggebrug Het Stadsvaart-project omvat het gedeelte van het kanaal Gent-Oostende dat zich op het grondgebied van Brugge en Oostkamp bevindt. Het traject loopt van de Scheepsdalebrug in het noorden tot aan de Moerbruggebrug in Oostkamp, met daartussen de Krakelebrug, de Warandebrug, de bruggen aan de Dampoortsluis, de Kruispoortbruggen, de Gentpoortbrug, de Katelijnebrug en de Steenbruggebrug.
Krakelebrug Warandebrug Scheepsdalebrug Dampoortsluis Oostende
Brugge centrum Kruispoortbruggen
Gentpoortbrug
Katelijnebrug
kanaal Gent-Oostende
Steenbruggebrug
Gent www.stadsvaart.be
Moerbruggebrug beleid binnenvaart 11
ambassadeur
Van bij de oprichting in 1919 maakt QSalt, groothandel in allerlei soorten zout, gebruik van de binnenvaart. Die band met de scheepvaart wil huidig zaakvoerder Benoît Quatannens absoluut behouden.
Qsalt op zoet water
‘ Tijdswinst door binnen M
et Benoît Quatannens staat vandaag de vierde generatie aan het hoofd van QSalt. Het was zijn betovergrootvader Daniël Quatannens die de familiezaak oprichtte in 1919, een zeepziederij gelegen aan het kanaal Plassendale-Nieuwpoort. Vandaag is het bedrijf uitgegroeid tot groothandel in zouten. ‘Mijn betovergrootvader maakte al gebruik van de scheepvaart voor de in- en uitvoer’, zegt Benoît. ‘Vandaag voeren we het zout nog altijd in via
schepen. Ze varen vanuit Rheinberg in Duitsland en Hengelo in Nederland tot aan Oostende, waar we een depot hebben. Daar wordt het zout overgeladen
‘Mochten we alles met vrachtwagens moeten aanvoeren, dan waren we niet meer competitief.’
in vrachtwagens die naar ons bedrijf in Gistel rijden. De uitvoer gebeurt helaas wel volledig over de weg. Onze klanten zijn kleinere bedrijven die kleinere hoeveelheden bestellen.’
Minder kosten en tijd Transport via het water biedt voor QSalt heel wat voordelen. Benoît Quatannens: ‘Zout is een product waar weinig winstmarge op zit. De vervoerskost is dan ook een belangrijke factor. Mochten we alles
Zoute facts & figures Jaarlijkse aanvoer per schip
Verpakte goederen (vooral zout voor de voedings industrie en water verzachters): 8000 ton
12
Schepen
Bulk (strooizout): 5000 tot 50.000 ton
Binnenschepen van 800 tot 1 300 ton
vaart’ met vrachtwagens moeten aanvoeren, dan waren we niet meer competitief. Binnenschepen leveren ons ook tijdswinst op. Je lost veel sneller één schip dan vijftig vrachtwagens.’ De logistiek om één schip te bestellen is ook eenvoudiger, vindt Benoît. ‘Om vijftig vrachtwagens tot hier te krijgen moet je heel wat rondbellen en mailen. Die kost aan werkuren wordt vaak onderschat. Toegegeven, de schepen doen langer over het traject dan trucks, maar
Route
In 2013 ontving QSalt de Filips De Goede-prijs van WenZ voor hun medewerking aan een proefproject met watertrucks. Benoît Quatannens: ‘Ik was heel fier op de prijs. We hebben er heel wat reacties op gekregen. Helaas bleken watertrucks – nog niet – economisch haalbaar voor ons. De prijs van de duwbakken ligt nog te hoog.’
aangezien zout niet bederfelijk is, vormt dat niet zo’n probleem. We beschikken over voldoende ruimte om te stockeren, waardoor we de aanvoer goed kunnen inplannen.’
Nieuwe kaaimuur ‘We geloven in de scheepvaart’, gaat Benoît verder. ‘Vandaar dat we samen met buurtbedrijf Willems mee in het PPS-project zijn gestapt om een kaaimuur aan te leggen. Momenteel hebben we de kade niet echt nodig. De schepen varen niet meer tot hier in Gistel omdat door de sluis in Plassendale alleen spitsen kunnen passeren, en zout geleverd per spits kost ons een pak meer per ton. In de competitieve markt waarin we actief zijn, is dat een té groot prijsverschil. Maar we zoeken actief naar manieren om dat probleem te verhelpen. ‘
schepen die tot zeshonderd ton vervoeren, is voor ons wellicht wel economisch haalbaar. Het probleem is dat een sluis aanpassen of vernieuwen een paar jaar kan duren. Een alternatief op korte termijn is een schipper vinden die zelf paletten met zoutzakken in zijn spits kan laden en zo tegen een gunstige prijs kan leveren. We hopen echt op een goede oplossing. Dat zou niet alleen ons bedrijf ten goede komen, het zou ook een hele regio die nu weinig watergebonden activiteiten ontplooit warm kunnen maken voor de binnenvaart.’
Bredere sluis Vanuit Rheinberg (Duitsland) en Hengelo (Nederland) via Terneuzen naar Oostende
Een mogelijke oplossing is een bredere sluis in Plassendale. ‘De sluis is nu 6,10 meter. Mocht die in de toekomst geschikt zijn voor kempenaars, zou dat een groot verschil betekenen. Werken met
Ontdek meer ambassadeurs op www.watersnelweg.be markt binnenvaart 13
gespot
3
5
id-kit Naam: mts Guatemala Bouwjaar: 2010 Eigenaar: Everard Straatman (43) van Orinoco nv Vrachten: vloeibare chemicaliën en levensmiddelen Afmetingen: 81,30 × 10,20 × 3,40 m Capaciteit: 1795 ton (zes dubbel wandig gecoate tanks) Motor: Caterpillar C32 1000 pk
14
1
2
In de stuurstoel
Op de vrachtbrief
‘Ik ben een binnenvaartondernemer van de derde generatie. Samen met mijn zus run ik een familiebedrijf met drie tankschepen die we via ons zusterbedrijf Anaco zelf bevrachten. Verder zijn we ook actief binnen CITBO (Corporation Inland Tanker Barge Owners), een coöperatie van exploitanten van binnenvaarttankschepen. Sinds 2013 staan we met een moderne, veilige en professioneel beheerde vloot garant voor een kwaliteitsvolle dienstverlening. Ik heb zelf van mijn 15e tot mijn 38e gevaren. Nu richt ik me op de uitbating van onze drie schepen en laat ik het varen doorgaans aan anderen over. Al stap ik geregeld wel nog eens aan boord. Zo blijf ik het in de vingers hebben. Op de Guatemala is trouwens continu acht man aanwezig, twee ploegen van vier man.’
‘Dit is een full option schip, met alles erop en eraan. Elk van onze zes dubbelwandige tanks heeft een eigen pomp en een gescheiden leidingsysteem. Zo kunnen we zes verschillende partijen laden. Het voordeel van de bovendekse spanten is dat de tanks zo veel makkelijker te reinigen zijn. Aangezien we vaak eetwaren vervoeren, is dat een absolute noodzaak. Vanbinnen hebben ze een epoxy coating meegekregen. Daardoor kunnen we producten met een zuurtegraad van 3 tot 11 aan. Schepen die voorzien zijn van tanks met een zink coating moeten zich beperken tot neutralere producten met zuurtegraad 6 tot 9. Dat wij zo’n breed gamma aankunnen, geeft ons in moeilijke tijden meer stabiliteit.’
1 2 4
3
4
5
Slanke lijn
Bewust klein
De juiste koers
‘Sinds 2000 ontwerp ik mijn schepen zelf. Ik hecht bijvoorbeeld heel veel belang aan een goede stroomlijn. Zo kun je met een minder grote motor toch het nodige vermogen ontwikkelen om een relatief hoge snelheid te halen. Ook dat is voor mij ecologisch varen. Niet alle heil komt van alternatieve brandstoffen als LNG.’
‘Op een bepaald moment werden de schepen almaar groter. In 2000 waren wij bij de eersten om met een 135 meter lang motortankschip op de Rijn te gaan varen. Maar uiteindelijk hebben we het toch weer over een andere boeg gegooid. Dankzij de beperkte afmetingen van de Guatemala en zijn zusterschip Orinoco kunnen wij nu eigenlijk overal terecht, van het ARA-gebied tot werkelijk alle rivieren en kanalen in België, Duitsland en Noord-Frankrijk. Onze klanten stellen die flexibiliteit erg op prijs. Mijn vader zei 30 jaar geleden al dat dit formaat de spits van de toekomst zou worden en hij heeft gelijk gekregen. Ons orderboekje is meer dan behoorlijk gevuld.’
‘Al doende leer je en nog het meest van je fouten. Hoe performant dit schip ook is, het kan altijd nog beter. Zo is het bij nader inzien jammer dat we destijds geen ketel hebben geïnstalleerd, dan hadden we makkelijker ladingen kunnen verwarmen. Voor palmolie bijvoorbeeld is dat echt wel nodig. Bij klanten die zelf stoom leveren, kan dit nu weliswaar aan de hand van spiralen, maar die vormen toch niet de meest optimale oplossing. Verder zou ik eigenlijk weinig veranderen. Om eerlijk te zijn: de tekeningen voor mijn volgende project zijn al een hele tijd klaar om te worden uitgevoerd, maar ik heb ze voor onbepaalde tijd in de ijskast gestopt. Ze zullen er blijven liggen tot het investeringsklimaat ontdooit en de banken weer wat inschikkelijker worden.’ vloot binnenvaart 15
opinie
Starters tussen droom en realiteit
Hoe je eigen Binnenschepen worden groter en duurder. Banken lijken terughoudender dan een paar jaar geleden. Welke mogelijkheden heb je als starter in de binnenvaart om een eigen schip gefinancierd te krijgen?
16
Guy Cabus, Bank J.Van Breda & C°
Bart Ryckebusch (29), mvs Citius
‘Duidelijke koers bepalen’
‘Stap na stap groeien’
‘Bank Van Breda stelt eigenlijk geen andere kredieteisen dan voor de crisis van 2009. Wij hebben altijd al een minimale inbreng van 30% eigen middelen gevraagd. Voor ons is een stabiel en gezond project pas mogelijk als de klant het krediet binnen een verantwoorde termijn kan terugbetalen, een voldoende grote liquiditeitsbuffer kan aanleggen voor onvoorziene omstandigheden en tegelijk op lange termijn een eigen kapitaal kan opbouwen. We beseffen dat het voor starters niet evident is om die basisvoorwaarden in te vullen. Toch geven de feiten ons gelijk: iedereen die wij
‘Dit schip dateert van 1966, mijn vrouw en ik varen er nu drie jaar mee. Daarvoor was ik anderhalf jaar lang matroos bij mijn pa. Ik ben gewoon naar de bank gestapt waar mijn familie van oudsher klant is. We hebben samen uitgekiend hoeveel we maandelijks moesten verdienen om vlot rond te komen, de lening te kunnen afbetalen en ook nog iets opzij te kunnen zetten. Mijn ouders en mijn schoonmoeder hebben borg gestaan voor het vereiste eigen vermogen. Over twee jaar hebben we hun aandeel afgelost en kunnen we stilaan in de richting van een jonger en eventueel ook groter schip kijken. Dan krijgen we op slag
de voorbije jaren een krediet hebben verleend, hield vervolgens ook goed stand. Onze meerwaarde ligt in het feit dat wij ondernemers doorheen hun carrière op persoonlijke basis blijven begeleiden bij de opbouw van een privé-vermogen. Net als bij het varen komt het er daarbij op aan een duidelijke koers te bepalen en die indien nodig onderweg bij te sturen. Over crowdfunding moeten we realistisch zijn, al kan met name voor kleinere bedragen een participatie door derden wel een stap in de goede richting zijn. Zo gebeurt het wel eens dat een bevrachter of een werf kapitaal inbrengt.’
schip financieren?
Anne-Mie Ooghe, Febelfin
‘Verder inzetten op rendabiliteit’ een pak extra mogelijkheden om onze onderneming verder uit te bouwen. De eerste pagina is eigenlijk het moeilijkste van het hele verhaal. Heb je je lening te pakken en vind je daarna voldoende werk tegen een aanvaardbare prijs, dan betaalt je investering zichzelf langzaam maar zeker terug. Intussen houden we dit schip tiptop in orde, zo behoudt het zijn doorverkoopwaarde. Voor starters blijft dit hoe dan ook een ideaal instapmodel, al is dat uiteraard geen garantie dat ik snel een koper zal vinden. Wij zijn zelf kort na de crisis gestart, toen de rente wat lager lag. Dat maakte het allemaal net iets makkelijker.’
‘De huidige situatie is deels het gevolg van de overcapaciteit die na de crisis ontstaan is. Toch kent 80% van de kredietaanvragen nog altijd een normaal verloop. Het zijn vooral de zwaardere dossiers die voor problemen zorgen. De banken zijn namelijk wel degelijk vragende partij om goede projecten te financieren. Wie een stevig business plan kan voorleggen en over voldoende terugbetalingscapaciteit beschikt, moet zich in principe niet al te veel zorgen maken. Verder kunnen alternatieve kredietvormen, zoals crowdfunding en leningen door collega-schippers, complementair aan bancaire of andere financiering, zeker helpen om tot een oplossing te ko-
men, vooral wanneer het een vorm van risicokapitaal betreft. In veel gevallen zal de schipper dan sneller een bankkrediet in de wacht kunnen slepen. Zo zijn er in Nederland initiatieven zoals de stichting Abri, waarbij de sector zelf kapitaal samenbrengt, en Nesec, een instelling die achtergestelde leningen verstrekt. Tot slot zou ook een efficiënte controle op de wet van 2013 die schippers verbiedt om onder kostprijs te varen de rendabiliteit vast en zeker verhogen. En zou de concurrentiepositie van de binnenvaart fors verbeteren als bij de andere vervoersmodi externe kosten als congestie, geluidshinder en CO2-voetafdruk mee in rekening zouden worden gebracht.’ vloot binnenvaart 17
newsfeed
Veel volk op toervaartreünies In mei vonden de toervaartreünies van de pleziervaartfederaties VVW- Toervaren, VPF en LBWB-MY plaats. Vooral tijdens het Pinksterweekend genoten de deelnemers van een heerlijk zonnetje.
CCR gaat voor CESNI en regelgeving LNG De Centrale Commissie voor de Rijnvaart heeft begin juni de oprichting goedgekeurd van een Europees Comité voor de opstelling van standaarden in de binnenvaart (CESNI). Dat moet de evolutie naar uniformere, modernere en gebruiksvriendelijkere regelgeving in de binnenvaart versterken.
Tijdens dezelfde bijeenkomst besloot de CCR ook om de Rijnvaart reglementen aan te vullen met regels voor LNG als brandstof in de binnenvaart. De CCR wil op korte termijn een wettelijk kader uitwerken voor de huidige binnenschepen die als test al op LNG varen.
Stand-up Paddling beperkt toegelaten
Hallo Evergem? Sinds 20 april verloopt de communicatie met de sluizen van Evergem over een nieuw VHF-kanaal. U roept er de plaatselijke binnenvaartbegeleiders nu op via VHF 80 en dus niet langer via VHF 28. Tot 1 juli liep er nog wel een overgangsfase waarin beide kanalen operationeel waren. 18
SUP (stand-up paddle surfing of stand-up paddle boarding) kwam vanuit Hawaï overgewaaid als een variant op het golfsurfen. Hoewel deze sport oorspronkelijk op zee werd beoefend, dook het rechtstaande surfen steeds vaker ook op onze binnenwateren op. Waterwegen & Zeekanaal NV heeft nu op het kanaal Brugge-Sluis,
de Dijledoortocht in Mechelen, de Kleine Nete, de Demer en de Oude Dender in Dendermonde een aantal locaties vastgelegd waar SUP’en onder welbepaalde omstandigheden toegestaan is. Voor SUP-evenementen op andere plaatsen die door W&Z worden beheerd, moet tijdig een vergunning worden aangevraagd.
De locaties zijn te vinden op www.waterrecreatie.be FAQ
Leuvense teams winnen Ecorace Challenge Van 8 tot 10 mei vond de tweede editie van de Ecorace Challenge op het kanaal naar Beverlo plaats. Vijf studententeams gingen de uitdaging aan en ontwikkelden een innovatief en performant vaartuig op basis van alternatieve aandrijving. Het Ecochallenge Team Haldis van de KU Leuven sleepte de prijs voor het meest innovatieve vaartuig in de wacht met een boot die zowel plaats biedt aan vloeibare vracht, als aan droge bulk. Het Navex E-boat team van de KU Leuven won in de categorie van de non-cargo-boten.
1.500 m ljard euro Zoveel kost luchtvervuiling jaarlijks aan Europa. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO is ruim 90 procent van de inwoners van de Europese Unie blootgesteld aan een onaanvaardbare graad van luchtvervuiling. Alleen al in 2012 stierven daardoor 482.000 Europeanen vroegtijdig aan hart-, vaat- en longziekten. De Organisatie voor Economi-
sche Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) becijferde dat daardoor jaarlijks 1.500 miljard euro verloren gaat of gemiddeld zo’n 10% van het bruto binnenlands product. De hoogste tijd dus om werk te maken van doortastende maatregelen en een milieuvriendelijke transportmodus als de binnenvaart meer wind in de zeilen te geven …
Telex Eind mei hebben foodcareplus, LDH Trans en Stukwerkers het Flanders Reefer Platform in de haven van Gent gelanceerd. Ze willen inzetten op het vervoer van koelcontainers (reefercontainers) voor het vervoer van diepgevroren of gekoelde voedingswaren via binnenschepen tussen Gent, Antwerpen en Rotterdam De Nederlandse Koole Group, specialist in de opslag en het vervoer van eetbare oliën, heeft met de Volharding 6 een innovatieve type-C tanker te water gelaten. Het schip is amper 86 meter lang en 15 meter breed maar kan net als een klassiek 135-meterschip een lading van 3778 ton aan. En dat met slechts twee bemanningsleden. Ook in de zuidelijke rand rond Brussel leeft er heel wat interesse voor de lokale binnenvaartmogelijkheden. Dat bleek op 28 mei, tijdens een infoavond over de plannen met het kanaal Brussel-Charleroi, die W&Z vzw in samenwerking met PBV organiseerde. City Depot heeft zijn vestigingen in Hasselt en Brussel aangevuld met een magazijn in Gent. Vanaf de Afrika laan bevoorraadt City Depot met milieuvriendelijke voertuigen handelaars in de binnenstad. Op termijn zou City Depot zich vanaf Het Eilandje in Zwijnaarde nog meer op water gebonden transport toeleggen.
binnenvaart 19
highlight
100 kaaimuren binnen het PPS-programma dat in 1998 gelanceerd werd in Vlaanderen
1 0
1
2
3
Minder fijn stof!
8,6 mijloen vermeden
kaaimuur
per 10 km vaarweg*
vrachtwagenritten
van 1998 tot en met 2014 4
5
6
7
8
9
10
km
*die voor beroepsvaart bevaarbaar is
100 × het water
toegang tot
voor overtuigde binnenvaartklanten en hun buren
Info: www.binnenvaart.be waterwegen kaaimuren Bekijk de video over de inhuldiging van de 100ste kaaimuur op het Youtubekanaal van www.watersnelweg.be
Ontdek de gratis app Lees Binnenvaart op je tablet
Goed nieuws: je kan Binnenvaart vanaf nu ook op je tablet lezen! Download de gratis app en lees ons magazine waar je ook bent.
Voordelen?
is geen enkele editie – in je kiosk vind M je alle edities samen Verrijkt met video en andere extra’s Heel eenvoudig lezen, delen en opslaan
Hoe?
Scan met je tablet deze QR-code of zoek op ‘Binnenvaart’ in de app store of op play.google.com voor Android.