Magazine van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening • www.vmw.be • winter 2009
1 met vuurkorf grillschaal + 16 kinderboeken
Meer dan drinkwater
1 factuur, 3 waterdiensten
Weekendje Lommel Limburgse oase van rust win een verblijf voor 2
Nic Balthazar Waterproblemen door klimaat
Wereldbier uit Westvleteren Water besparen in de brouwerij
Outdoor zonder kou
Zo kom je beslagen op het ijs
02 02 rubriek edito
Beste lezer,
Maar de winter betekent ook genieten, bijvoorbeeld van een lekker biertje. We zijn erg blij dat we voor deze editie van Waterwereld mochten binnenkijken in de brouwerij van het beste bier ter wereld, de trappist van Westvleteren (zie p. 14). Als Benedictijnen leven de broeders ‘dicht bij de natuur’ en dat blijkt onder meer uit hun inspanningen om zo duurzaam mogelijk met energie en met water om te springen.
inhoud N
WI
De geur van vallende herfstbladeren maakt stilaan plaats voor vrieskou. Voor wandelingen in een sneeuwlandschap en een knusse winterborrel. Tegelijk komt ook de periode eraan waarin we ieder jaar opnieuw met bevroren watermeters en leidingen worden geconfronteerd. Met alle bijhorende gevolgen. Herstelwerk, klanten die een onverwacht hoge waterfactuur krijgen en – ondanks alle inspanningen voor een duurzaam watergebruik – de verspilling van kostbaar drinkwater. Ik vraag dan ook graag even uw aandacht voor een aantal voorzorgsmaatregelen die op pagina 5 worden uitgelegd.
5 douchetimers 04
1 barbecook® 08 vuur- en grillschaal
1 verwenweekend 11 8 stripboeken & 8 pop-upboeken 16
Tot slot raad ik hier ook graag het artikel over integrale waterdiensten aan (zie p.12). Als waterbedrijf zijn we namelijk niet alleen verantwoordelijk voor de productie en levering van drinkwater, maar ook voor de afvoer en zuivering ervan. En die verschillende diensten vindt u ook terug op uw waterfactuur. We zetten graag de drie pijlers van de waterprijs nog even voor u op een rijtje. Veel leesplezier!
Bernard Breda directeur-generaal
colofon
Waterwereld is een magazine van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening en verschijnt twee keer per jaar • Verantwoordelijke uitgever Jan Hammenecker, Belliardstraat 73, 1040 Brussel • Redactieraad Kathleen De Schepper, Marijke De Vis, Karlien Premereur • Redactie & Realisatie Jansen & Janssen Uitgeverij, Gent, www.jaja.be • Fotografie Stefanie Faveere, Philip Vanoutrive, vmw • Druk Roto Smeets • Wedstrijden De winnaars van de wedstrijden worden persoonlijk verwittigd. U vindt het wedstrijdreglement en de lijst van de winnaars op www.vmw.be.
L u ie
ren in L
om
te r
12
wa
m
10
el
rubriek 03 03
M ee
r d an d
k ri n
13
Kort genoteerd
04 Vorstvrije leidingen & Waterweetjes
Thuis
06 Winterse buitenpret: zo blijf je warm
Praktisch
09 Checken voorkomt lekken
Weekend
10 Lekker luieren in Lommel
Meer info over vmw? www.vmw.be
N ic
B a lt h a z
ar
Trends
12 De waterkringloop in euro’s
Waterdoop
13 Film- en tv-maker Nic Balthazar
Water werkt
14 Zuinige trappisten in Westvleteren
Spetterpret
15 Wassen en plassen met pinguïns
Contacteer uw provinciale klantendienst voor al uw praktische vragen: West-Vlaanderen: Roggelaan 2, 8500 Kortrijk, tel. 056 23 17 11 – mail info.west.vlaanderen@ vmw.be • Oost-Vlaanderen: Koning Boudewijnstraat 46, 9000 Gent, tel. 09 240 91 11 – mail info.oost.vlaanderen@vmw.be • Vlaams-Brabant: Herbert Hooverplein 23, 3000 Leuven, tel. 016 24 09 11 – mail info.vlaams.brabant@vmw.be • Limburg: Runkstersteenweg 208, 3500 Hasselt, tel. 011 28 06 11 – mail info.limburg@vmw.be
04 kort genoteerd
win
5 douchetimers
Annick
Douchetimer
bespaart water
Je vindt ze in allerlei vormen: van een badeendje of kikker tot een waterdruppel. Maar behalve schattig zijn ze vooral nuttig om op je waterfactuur te besparen. Kleef de zuignap tegen de muur en stel een richttijd in. Ga bijvoorbeeld voor 5 minuten: uit onderzoek blijkt dat een gemiddelde douchebeurt in Vlaanderen 8,5 minuten duurt. Daarna zie je tijdens het inzepen hoe de timer aftelt en een geluidssignaal verwittigt je als de tijd op is. Een douchetimer kost ongeveer 5 euro. Eén minuut minder dou douchen bespaart 12 liter water, of 6 à 7 liter met een spaardouchekop. Reken zelf maar uit hoe hoeveel jouw gezin erbij wint!
Ban op flessenwater In september heeft een Australisch dorp als eerste ter wereld een verbod op de verkoop van water in flessen ingevoerd. De zowat 2000 inwoners van Bundanoon kunnen voortaan hun dorst milieuvriendelijk lessen bij twee publieke waterpompen. En ook dichter bij huis komt flessenwater onder druk. Een meerderheid van de Nederlandse Kamer heeft zich uitgesproken voor een verbod op de aankoop van flessenwater bij de overheidsinstellingen. En in de Londense metro start een proefproject waarbij je via drinkfonteinen voor 25 eurocent een flesje van een halve liter kunt vullen. Als het systeem aanslaat, wordt het tegen de Olympische Spelen van 2012 over heel Londen uitgebreid.
WEDSTRIJD Surf voor 31 december naar www.vmw.be/waterwereld en win een van 5 douchetimers uit de ecologische webshop www.kudzu.be
24
minuten
Zolang lezen de VMW-klanten gemiddeld in Waterwereld. Dat blijkt uit een lezersonderzoek dat na het vorige nummer werd uitgevoerd. Driekwart van de 769 deelnemende lezers geeft ons magazine een algemene score van 8+. Meer dan de helft geeft het door aan een gezinslid, één op de drie houdt alle nummers zorgvuldig bij. Naast lof kregen we ook talloze inhoudsuggesties en tips die we zorgvuldig bijhouden om de komende edities nog interessanter te maken…
tip for Kenya Eddy Van Uytsel, vader van de in 2007 vermoorde Annick, is de drijvende kracht achter een nieuw drinkwaterproject in Afrika. Als eerbetoon aan zijn dochter, die ervan droomde om in een derdewereldland aan de slag te
gaan, wil hij een dorp aan de oostkust van Kenia toegang tot zuiver drinkwater bieden. De VMW trok voor het project Annick for Kenya 2500 euro steun uit. Via verschillende activiteiten en een donatiecampagne hoopt Eddy nog meer middelen bij elkaar te krijgen. Info www.annick-van-uytsel.be
Vooraanzicht nieuw kantoorgebouw
VMW bouwt In Meensel-Kiezegem heeft de VMW midden oktober een nieuwe watertoren in gebruik genomen. Dat zorgt voor een aanzienlijke uitbreiding van de bergingscapaciteit in het Hageland: de toren heeft een inhoud van 1.500 m3 of driemaal de capaciteit van de oude. Daarnaast bouwt de VMW momenteel in Schaarbeek, vlakbij het Noordstation, een nieuw kantoor voor de centrale directie. Aansluitend bij de bedrijfsfilosofie zal het gebouw aan de strengste normen op het gebied van energie- en watergebruik voldoen. Er komen klimaatplafonds die voor verwarming en koeling zorgen, een groendak en de ligging bij het Noordstation is perfect op het openbaar vervoer afgestemd. Als alles volgens de planning verloopt, verhuizen
de werknemers in het najaar van 2010. In augustus is de VMW ook gestart met de bouw van een nieuw waterproductiecentrum in Haasrode. De installatie ligt naast de rioolwaterzuiveringsinstallatie van Aquafin en het bufferbekken voor regenwater. Het productiecentrum zal vanaf het voorjaar van 2012 het grondwater behandelen van drie bestaande winningen in het Leuvense. Daardoor zullen de VMW-klanten in een groot deel van Leuven, Bierbeek en OudHeverlee zachter water krijgen. Info www.vmw.be
rubriek 05 05
Bescherm je tegen vorst Vorige winter moest de VMW tijdens de lange vorstperiode in januari meer dan 2000 watermeters vervangen. Nochtans kun je met een paar eenvoudige maatregelen je leidingen en watermeter beschermen: 1. Zorg ervoor dat de temperatuur in alle lokalen met waterleidingbuizen en de watermeter altijd boven het vriespunt blijft. Soms volstaat het om de keldergaten te sluiten, tocht te vermijden en je buizen te isoleren. Bij langdurige vorst is meestal verwarming nodig. 2. Als het niet mogelijk is een vorstgevoelig lokaal te verwarmen, dan kun je een elektrisch verwarmingslint rond de leiding plaatsen. Let op voor kunststofbuizen: die kunnen smelten door de warmte. 3. Vergeet ook niet je watermeter te beschermen, zeker als die in een meterput is ge誰nstalleerd. Dat kan door ervoor te zorgen dat er geen lucht in de put kan. Leg bijvoorbeeld plastic folie over het deksel en bedek dat met een laagje aarde. Bijkomend kun je ook een extra afdekplaat in hout of polystyreen installeren een 30-tal centimeter onder het deksel. Hoe beter deze plaat sluit, hoe beter ze de koude weghoudt. 4. Zijn je leidingen toch bevroren, draai dan je hoofdkraan dicht. Vaak kan een haardroger goede diensten bewijzen: zak van het aftappunt naar de hoofdaansluiting af. Als alles ontdooid is, draai je de hoofdkraan lichtjes open en controleer je of er geen lekken zijn. Info Vind nog meer tips op www.vmw.be > drinkwater > veelgestelde vragen
Nieuw waterproductiecentrum in Haasrode
06 thuis
Ook ’s winters kun je leuke buitenactiviteiten doen. Lekker ingeduffeld uitwaaien tijdens een stevige wandeling of fietstocht. Of, waarom niet, een zondagse barbecue met de familie? Lees snel verder en ontpop je tot doorgewinterde ijsbeer.
Haal een frisse neus
07
J
e merkt het elk jaar opnieuw: als de koudere temperaturen eraan komen, kruipen we massaal binnen. Anders dan in Scandinavië, beperkt het buitenleven zich in onze contreien tot de warmste periode van het jaar. Terwijl het niet alleen plezierig maar ook gezond is om het jaar rond frisse lucht op te snuiven. Wist je dat kou nooit een griepje of verkoudheid kan veroorzaken? Alleen virussen kunnen dat, en die virussen krijg je vooral door vaker binnen te blijven… Hoog tijd dus om je winterse buitenleven niet tot een skivakantie of een weekendje kerstshoppen te beperken.
Flexibele laagjes Welke plannen je ook maakt, probeer om de nodige flexibiliteit in te bouwen. Bij een wandeling kun je bijvoorbeeld bijkomende tussenstops of een korter traject inplannen. Een ander basisbeginsel is dat je geschikte kledij nodig hebt. Zorg voor kleding die voldoende warm is en geen wind of vocht doorlaat. Als er vocht op je huid verdampt, koelt het lichaam snel af. Ervaren wintersporters zweren bij een aantal dunne laagjes in plaats van bij één dikke trui. De lucht tussen de laagjes zou voor bijkomende isolatie zorgen, maar laagjes zijn ook gewoon handiger om bij te sturen als het plots te warm of te koud blijkt.
Eten en drinken Een andere algemene tip is dat een goed gevoed lichaam de koude beter kan verdragen.
RECEPT
Herbruikbare heat packs geven na activering tot twee uur warmte af.
Door de koude verbrand je meer calorieën. Dat wil niet zeggen dat je vettere maaltijden moet eten, zoals je wel eens hoort. Zorg voor voldoende, liefst gezonde voeding en ook voor voldoende drinken. Kraantjeswater is een geschikte dorstlesser, die voorkomt dat je bloed – dat ook warmte verspreidt – dikker wordt en daardoor minder goed wordt rondgepompt. Vermijd ook sterke drank. Alcohol geeft alleen een vals gevoel van warmte: het zet je bloedvaten open zodat je onnodig warmte verliest.
Beweeg die tenen! Wie in beweging blijft, krijgt minder snel kou. Spieractiviteit zorgt ervoor dat je bloed sneller stroomt en dus onderweg meer warmte verspreidt. Dat is hetzelfde principe als een lichaam dat instinctief rilt van de kou om via
Heerlijke verse muntthee Ingrediënten: 1 liter kraantjeswater, 25 gram verse munt, 3 eetlepels honing Bereiding: Kook het kraantjeswater. Laat de verse munt 4 minuten trekken in je theekan: ofwel als losse blaadjes in een thee-ei, ofwel in de vorm van enkele takjes met de blaadjes eraan. Voeg 3 eetlepels honing toe en schenk uit. Voor authentieke Marokkaanse muntthee voeg je iets meer honing en een theezakje met groene thee toe.
die beweging op te warmen. Vermijd daarom te lang stilzitten tijdens een winterse buitenactiviteit. Wandel af en toe een rondje of zwaai met je armen in de lucht. Of nog een tip om komaf te maken met koude handen of voeten: hou je vingers of tenen in beweging door ze geregeld op te krullen en dan weer te strekken.
Centrale verwarming in je rugzak Tijdens lange winterwandelingen kun je ook gebruikmaken van een paar hulpmiddelen in je rugzak. Met een thermos hete thee of soep kun je je lichaam van binnenuit verwarmen en hou je tegelijk je vochtpeil op niveau. Daarnaast verkopen gespecialiseerde sportwinkels voor ongeveer zes euro handwarmers. Je hebt de keuze uit toestellen op batterijen die drie uur meegaan, en heat packs die ongeveer een uur warmte afgeven nadat je erin knijpt – en die je na een kookbeurt in water kunt hergebruiken.
Onder de douche Tot slot nog een laatste tip voor na je uitstap: niets is lekkerder dan een warme douche om snel op temperatuur te komen. Wie slim is, gebruikt uiteraard een zuinige spaardouchekop in combinatie met een leuke douchetimer. Onderkoelde voeten laat je het best vooraf in een voetbadje ontdooien. Let er daarbij – maar ook bij het douchen – zeker op dat het water niet te heet is, zodat je lichaam geleidelijk aan de weldoende warmte went.
08 thuis
Winterbarbecue
4.
rond knetterend houtvuur
W
Of koud weer en barbecueën wel samengaan? Tuurlijk wel. Wedden dat je na één keer de smaak te pakken hebt? Een handleiding in 10 stappen voor starters:
IN
1 vuurschaall + grillschaa ®
1. 2.
3.
Check of er wel droog weer wordt voorspeld. Regen en vuur gaan nu eenmaal moeilijk samen. Kies een mooie plaats uit voor je vuurschaal. Leg voldoende brandhout klaar. Schik de stoelen, met kussentjes tegen de kilte, op een veilige afstand rondom het houtvuur. Gebruik je tuintafel als buffettafel en versier ze met kaarsen: de vlammengloed zorgt voor extra sfeer en een gevoel van warmte.
5. 6.
7.
Verwittig je gasten dat ze warme kledij moeten aantrekken, maar leg ook een aantal dikke truien, dekentjes en eventueel enkele heat packs klaar. Zorg voor de veiligheid dat er altijd een emmer water met een natte handdoek binnen handbereik staat. Leg eventueel voor elke gast handschoenen zonder vingertoppen klaar: zo heb je warme handen en kun je toch makkelijk het vlees snijden. Hou het eenvoudig en kies een voorgerecht dat je vooraf bereidt. Met roomkaas gevulde champignons, bijvoorbeeld. Of, nog makkelijker, uiensoep met gruyèrekaas.
van barbecook
Deze stijlvolle vuurschaal (winkelwaarde: 89 euro) is een eyecatcher voor je tuin of terras. Hij is zowel geschikt voor houtskool als voor houtblokken en houdt je als een echte terrashaard warm als het buiten afkoelt. Dankzij de bijhorende grillschaal (winkelwaarde: 49 euro) kan je ook als
8.
Op heel wat vuurkorven kun je ook kookpotten plaatsen, zodat je de soep buiten kunt opwarmen. Je kunt de soep ook opdienen in kommetjes: dat is lekker warm aan de handen. 9. Bij het hoofdgerecht opteer je het best voor een combinatie van warme wintergroenten, zoals andijvie of witloof, met klassiekers als op houtvuur gebakken rumpsteak of brochettes en een aardappel in de schil met lookboter. 10. Hou ook het dessert eenvoudig. Een kop verse koffie of warme chocomelk met een warme appeltaart uit de oven is perfect als afsluiter.
WEDSTRIJD buitenkok aan de slag. Het ziet er dus niet alleen sfeervol uit, je kunt ook de heerlijkste lekkernijen bereiden: van vlees grillen tot kookpotten laten sudderen. Al kun je natuurlijk ook gewoon marshmallows roosteren boven het houtvuur! Info www.barbecook.com
Wedstrijdvraag: Wat helpt je het best om de koude te trotseren? A. een glaasje jenever B. een glas water C. een kop hete thee
Hoe deelnemen? Bel 0905 56 044 (€ 0,50 / oproep) of SMS naar 6604 (€ 0,50 / SMS). De wedstrijd loopt tot en met 31 december 2009. Neem je deel via SMS? Stuur dan je antwoord als volgt: vuur spatie een van de drie mogelijke antwoorden (A, B of C).
praktisch 09
Lekken te lijf W
ist je dat een lekkende kraan gemiddeld vier liter water per uur verbruikt? En dat er op die manier maar liefst 35 kubieke meter water per jaar door de afvoer verdwijnt? Tenminste, als je niets onderneemt om het probleem te verhelpen. Je hoeft geen stielman te zijn om het druppen te stoppen. Vaak volstaat het om het afsluitleertje of -rubbertje te vernieuwen als het versleten is. Pas wanneer ook de behuizing slijtage vertoont, is het beter om meteen de hele kraan te vervangen. Ook een slecht werkende spoelbak van het toilet kan heel wat sluipverbruik veroorzaken: tot 25 liter per uur of 219 kubieke meter per jaar. En met een beetje handigheid is ook dat euvel makkelijk te herstellen: controleer de dichting van de sluitklok, ga na of het water niet zachtjes blijft lopen en voorkom dat de vlotter gekneld raakt. Toch schuiven heel wat mensen dit soort kleine karweitjes te lang voor zich uit. Tot de waterfactuur plots een paar honderden euro duurder uitvalt dan voorzien… De gevolgen kunnen nog groter
Bij een lek in de waterleiding denken we spontaan aan waterellende en vocht in de muur. Maar ook een lekkende kraan kan heel wat overlast veroorzaken, zij het vooral voor je huishoudbudget.
zijn wanneer het gaat om waterverlies via een slecht werkende warmwaterboiler of waterontharder. Controleer regelmatig of het overdrukventiel nog goed werkt en zorg er zeker voor dat er geen rechtstreekse aansluiting is met de riolering. Zo voorkom je dat het water ongemerkt naar de riolering weg loopt.
Teken aan de wand Behalve bij grote buisbreuken komt een lek in een buis pas aan de oppervlakte na een lange periode van waterverlies. Verminderde druk of natte plekken op muren of plafond zijn – letterlijk dan – een teken aan de wand. Het lek hoeft zich overigens niet op exact dezelfde plaats te bevinden: wegsijpelend water zoekt zijn eigen weg en komt vaak pas een heel eind verderop tevoorschijn. De lekdetectieteams van de VMW helpen je graag om een lek te lokaliseren. Dat doen ze met behulp van akoestische apparatuur en metingen op basis van temperatuur en vochtig-
heidsgraad. Zo’n eerste onderzoek biedt meteen ook sluitende garanties. Lukt het niet om het vermoedelijke lek te lokaliseren, dan betaal je niets bovenop het forfait.
Controleer je watermeter Uiteraard is het altijd beter om het niet zover te laten komen. Door op geregelde tijdstippen de watermeter te controleren, kan je heel wat narigheid vermijden. Noteer voor je gaat slapen de meterstand en zorg ervoor dat je huisgenoten ’s nachts geen water verbruiken. Is de stand van de watermeter ’s ochtends gestegen, dan heb je wellicht met een lek te maken. In dat geval laat je best zo snel mogelijk een loodgieter komen, of neem je contact op met de VMW om het lek te lokaliseren. Info - www.vmw.be > drinkwater > weetjes en tips > lekken opsporen - www.vmw.be > drinkwater > extra services > voor iedereen > lekdetectie
10 weekend
Pure energie: zo luidt de slogan waarmee het Noord-Limburgse Lommel zich aan de wereld verkoopt. En dat is ook wat we een weekendlang gaan bijtanken. In het wonderlijke natuurgebied De Lommelse Sahara. En in het stijlvolle Tuinhotel, met zijn verkwikkende welnnessaanbod.
H
et levendige centrum van Lommel heeft er sinds mei 2007 een stevige attractiepool bij: een imposante kegel torent dertig meter hoog boven het Glazen Huis uit en priemt trots de hemel in. We bevinden ons niet voor niets in de stad die al ruim anderhalve eeuw de bakermat is van fijn wit zand, het basiselement van glas en kristal. Zodra de duisternis valt, wordt de glastoren zo mogelijk nog indrukwekkender, wanneer 10.000 led-lichtjes ons op een feeëriek spektakel trakteren. Maar het Glazen Huis heeft nog veel meer te bieden. Als Vlaams Centrum voor Hedendaagse Glaskunst presenteert het werk van gerenommeerde glasmeesters uit binnenen buitenland. In de kelder werd bovendien een professioneel uitgerust glasatelier ondergebracht. Onder het oog van de bezoeker worden er allerhande kleurrijke glasobjecten gecreëerd.
Land van zan We kijken bewonderend toe hoe twee glaskunstenaars vaardig blaaspijp, punty, jack en pincet hanteren. In een mum van tijd toveren ze een vormeloos klompje om tot een welgevormd bord. De thermometer aan de andere zijde van het glas geeft een lekkere 34 °C aan. Maar dat is niets vergeleken bij de hitte in de drie aanwezige glasovens: we vernemen dat de smeltoven zonder verpinken 1120 °C haalt, de inwarmoven 1000 °C en de afkoeloven 510 °C. We krijgen er zowaar honger van en besluiten onze aandacht te verleggen naar een van de vele terrasjes aan het centrale stadsplein.
Mondaine oase Bij aankomst in het nabijgelegen Tuinhotel merken we meteen dat het zijn naam niet gestolen heeft: op de eerste verdieping werd een fraaie daktuin ingericht, als een mondaine oase in de stad. Hier vinden we alles wat we
nodig hebben om heerlijk tot rust te kunnen komen: een jacuzzi met kleurentherapie, een Finse sauna met buitendouche, een stevig uit de kluiten gewassen buitenzwembad en comfortabel tuinmeubilair. Wij laten het ons alvast geen twee keer zeggen! ’s Avonds doen we verse krachten op in het gezellig drukke Tuincafé. Onze borden blijken zo goedgevuld dat we met spijt in het hart het nochtans veelbelovende dessert aan ons moeten laten voorbijgaan. ‘Tja, Lommelnaars zijn nu eenmaal echte Bourgondiërs’, lacht de kelner verontschuldigend. Tijd om onze kamer eens wat grondiger te verkennen. Ook daar staat alles in het teken van een zorgeloos genieten met alle comfort.
Heet onder de voeten Zondagochtend: na een duik in het imposante ontbijtbuffet is het de hoogste tijd om na te
rubriek 11
Links: de Lommelse Sahara Boven: één van de tientallen bewegwijzerde wandelroutes die je in de regio vindt.
Het Glazen Huis toont Lommel als bakermat van wit zand, het basiselement voor glas en kristal.
nd, glas & water win 1 weekendje Lommel voor 2
gaan of Lommel werkelijk zo’n wandelparadijs is als het zelf beweert te zijn. De lokale dienst voor toerisme ontwikkelde vijf heuse wandelkamers: vlot bereikbare locaties met ruime horeca- en parkeergelegenheid, van waaruit goed bewegwijzerde routes vertrekken. Wij kiezen vandaag voor de 200 hectare grote Lommelse Sahara. En het moet gezegd: de komende twee uur ontdekken we een uiterst gevarieerde natuur. We stappen nu eens door uitgestrekte naald- en loofbossen en dan weer door heidelandschappen en duinen, doorspekt met immense waterplassen. Het merkwaardige is dat dit woestijnachtige landschap door menselijke activiteiten ontstaan is. Tot 1974 stond hier namelijk nog een zinkfabriek. De verontreiniging met cadmium en arseen maakte elke vorm van beplanting onmogelijk. Wat overbleef was een dor landschap, bedekt met wit zand. De grote meren en stranden zijn dan weer een direct ge-
volg van de grootschalige zandontginning in de jaren 1950-1960. Sinds de sanering van het terrein is de natuur zich nu zichtbaar aan het herstellen. Een sierlijke voetgangersbrug brengt ons aan de overkant van het schilderachtige kanaal Bocholt-Herentals. Net voor we weer aan ons beginpunt zijn, lezen we op onze wandelkaart dat er nog een tweede reden is waarom dit de Sahara wordt genoemd: we bevinden ons hier op het heetste plekje van België. In de zomer dan toch, want in de winter is het net omgekeerd. De clou zit hem blijkbaar in de zandgrond, die heel snel warmte opneemt, maar die even vlug weer afgeeft. Echt wel bijzonder, zo’n weekendje Lommel! Info www.toerismelommel.be www.tuinhotel.be
Eén lezer wint een weekend arrangement voor twee personen in Lommel (waarde: 250 euro). Dat om vat twee overnachtingen met ontbijt in het Tuinhotel, twee diners in het Tuin café, een bezoek met gids aan het Glazen Huis, een wandelbox met alle wandelin gen van het Regionale Landschap Lage Kempen en een fietskaart van Limburg.
Wedstrijdvraag: hoe heet is de afkoeloven in het Glazen Huis precies? A. 510 °C B. 1000 °C C. 1120 °C
Hoe deelnemen? Bel 0905 56 066 (€ 0,50 / oproep) of SMS naar 6604 (€ 0,50 / SMS). De wed strijd loopt tot en met 31 december. Neem je deel via SMS? Stuur dan je ant woord als volgt: lommel spatie A, B of C.
12 trends
Ken je factuur
Eén factuur, diverse diensten Weet jij hoeveel je drinkwater kost per kubieke meter? En wist je dat ook de afvoer en de zuivering van afvalwater in dat tarief zijn inbegrepen? Een kort overzicht van hoe de Europese wetgeving jouw factuur en onze diensten beïnvloedt.
S
Gesloten waterkringloop
tel dat je gezin dit jaar 176 m³ drinkwater heeft verbruikt. Dat is trouwens exact het Vlaamse gemiddelde voor een gezin van vier personen. En stel dat je voor die hoeveelheid, exclusief BTW, een eindafrekening van 502 euro ontvangt. Dan brengt een eenvoudig rekensommetje je tot 2,85 euro per kubieke meter of per 1000 liter. Of toch niet? De prijs van je drinkwater bestaat sinds 2005 uit drie verschillende onderdelen. Eén daarvan is de productie en levering van drinkwater, maar via je waterfactuur betaal je ook voor de zuivering van je drinkwater én voor de afvoer ervan via het rioleringsnet. Die laatste component zorgt er meteen voor dat het tarief van gemeente tot gemeente verschilt.
Om aan de verplichtingen van de kaderrichtlijn te voldoen, besliste de Vlaamse overheid dat de drinkwaterbedrijven verantwoordelijk worden voor het organiseren van een gesloten waterkringloop, inclusief het inzamelen van afvalwater en het vervoeren ervan naar de zuiveringsinstallaties. Ook legde de overheid de doelstelling vast om tegen 2015 maar liefst 95 procent van de woningen op het rioleringsnet aan te sluiten. Voor de financiering hiervan kunnen gemeenten een bijdrage aanrekenen op je drinkwaterfactuur. Die wordt, volgens het principe de vervuiler betaalt, berekend in functie van je verbruik, ongeacht de herkomst van je water. Ook wie eigen water wint, betaalt dus een vergoeding.
Europese doelstellingen
RioP: nieuw bij VMW
De drinkwaterbedrijven zijn sinds 2005 voor de hele waterketen, inclusief afvalwater, verantwoordelijk. Die tendens vindt zijn oorsprong in de kaderrichtlijn Water, die sinds 2000 van kracht is. Het doel van de kaderrichtlijn is om de Europese watervoorraden en de waterkwaliteit veilig te stellen en de gevolgen van overstromingen en perioden van droogte af te zwakken. Ook moet het water van alle waterlopen tegen 2015 van een goede kwaliteit zijn.
In navolging van de bovenstaande ontwikkelingen start VMW binnenkort een nieuwe bedrijfstak op. Vanaf 1 januari 2010 zal VMW, naast drinkwater voor particulieren en water voor de industrie, RioP aanbieden: rioleringsdiensten voor gemeenten die hun rioleringsbeheer volledig aan een gespecialiseerde partner willen toevertrouwen. Info www.vmw.be > afvalwater > integraal waterbeleid en www.vmw.be/riop
waterdoop 13 Hij regisseerde de veelgeprezen film ‘Ben X’ en maakt televisie voor de VRT. Maar hij maakt zich ook zorgen over de toekomst van onze planeet. Film- en tvmaker Nic Balthazar over de wereldwijde waterproblematiek die met de klimaatopwarming gepaard gaat.
De waterprijs ontleed Vaste vergoeding
> Je vindt hier de vaste vergoeding, omgerekend naar de verbruiksperiode. Momenteel bedraagt de vaste vergoeding 44,02 euro per jaar (excl. btw).
3 diensten
1. Productie en levering van drinkwater
> Te betalen verbruik: Dit is de prijs voor de productie en levering van je drinkwater. > Voor elke persoon die op 1 januari op je adres is ingeschreven, krijg je jaarlijks 15 kubieke meter gratis drinkwater. Die levering wordt hier verrekend. 2. Zuivering van drinkwater
> De bijdrage voor de zuivering van drinkwater is bestemd voor de grote zuiveringsinstallaties en de collectoren die het afvalwater ernaartoe brengen. 3. Afvoer van drinkwater
> De bijdrage voor de afvoer van drinkwater gaat naar de aanleg en het onderhoud van rioleringen. Ze verschilt van gemeente tot gemeente.
Nic Balthazar
‘Te veel en te weinig water’
D
e voorbije zomer kwamen meer dan 10.000 mensen naar het strand van Oostende voor The Big Ask Again. De man achter dit initiatief, Nic Balthazar, nam er een videoclip op die de wereldleiders mee moet aanzetten tot daadkracht op de Klimaattop in Kopenhagen. ‘Kort voor de grote dag blijf ik hopen dat er een ambitieus verdrag uit de bus komt. Het mag gewoon niet mislukken, want ons ecosysteem is nu al volledig ontregeld. Her en der, en vooral in het Zuiden, duiken problemen op met zowel te veel als te weinig water. Met overstromingen en met zoetwatervoorraden die uitgeput raken.’
Oorlogen om water? ‘Ik hoor ook soms grapjes over hoe de klimaatverandering ons aangenamere zomers kan brengen. Wat trouwens ook omgekeerd kan uitpakken. Maar dat soort praatjes mag er niet toe leiden dat we problemen ontkennen. De klimaatvluchtelingen staan binnenkort voor onze deur. Tegen 2025 zouden 2 op de 3 mensen met watergebonden problemen te maken hebben. Je moet dan ook geen
© Lie
Einstein zijn om te voorspellen dat er oorlogen om water zullen worden uitgevochten. Door onze schuld. Dat is niet leuk om horen, maar het is nu eenmaal zo. Ik vrees dat we binnenkort niet langer ontwikkelingshulp zullen moeten bieden, maar dat we het Zuiden een schadevergoeding schuldig zijn voor hoe we het ecosysteem hebben verknald.’
Bewuste burgers ‘Gelukkig hoor je ook hoopvolle dingen. Je merkt dat meer en meer mensen bewust met energie en met water omspringen. Jazeker, ikzelf ook. Bij ons thuis komt er geen flessenwater meer binnen. Doordat het leidingwater perfect drinkbaar is, kun je het milieu en je portemonnee sparen. Dat besef vindt meer en meer ingang, in verschillende landen. En daarmee ben ik in zekere zin weer bij wat we met de Big Ask Again willen bereiken. Door te laten horen dat zo veel mogelijk burgers zich bewust zijn van de problemen, kunnen we ervoor zorgen dat er straks echt iets verandert.’ Info www.thebigaskagain.be
ve
nc Bla
qu
ae
rt
14 water werkt
Wereldbier uit Westvleteren
Het trappistenbier Westvleteren tieverantwoordelijke van de brouwerij, voor verenigt traditie en duurzaamheid. Waterwereld graag een uitzondering. De West-Vlaamse monniken brou- Hernieuwbaar water wen het beste bier ter wereld vol- Net als een dertigtal bedrijven uit de regio zijn de broeders sinds vorig jaar aangesloten op een gens hun eeuwenoude, geheime nieuwe grijswaterinstallatie van de VMW. Dat recept. Tegelijk waken ze erover om wil zeggen dat ze voor een aantal bedrijfsprocessen hernieuwbaar oppervlaktewater gebruizo weinig mogelijk energie en water ken dat zorgvuldig is gezuiverd en dat de kwaliteit van het klassieke grondwater evenaart. ‘De te verbruiken.
D
e Sint-Sixtusabdij van Westvleteren heeft mythische proporties voor de bierliefhebber. De broeders brouwen er de trappist die in 2005 door internationale bierliefhebbers tot beste bier ter wereld werd verkozen. Ze doen dat eigenhandig om onafhankelijk van de buitenwereld te kunnen leven. Om die reden houden ze hun productie bewust kleinschalig. Met als gevolg dat de reservatielijn voor wie een krat wil afhalen keer op keer kandidaten moet teleurstellen. Om dezelfde reden ontvangen ze ook uiterst zelden bezoekers. Al maakte broeder Joris, kwaliteits- en produc-
grondwatervoorraden zijn eindig en grijswater is een betaalbare manier om onze piekverbruiken op te vangen’, zegt broeder Joris. ‘Vooral als we bottelen hebben we heel wat water nodig om de flesjes en de installaties schoon te maken. Vroeger gebruikten we daarvoor water uit onze boorput, maar door het dalen van het grondwaterpeil dienden we andere oplossingen te zoeken.’
60.000 kratten Terwijl hij ons de verschillende circuits in de brouwerij laat zien, vertelt de broeder hoe de abdij per jaar bewust maar zestigduizend kratten produceert. ‘Dat is historisch zo ge-
groeid en we willen ons werkritme niet opdrijven. Ook niet nu we een nieuwe, energiezuinige abdij aan het bouwen zijn en we dus bijkomende centen kunnen gebruiken.’ Voor het werk in de brouwerij krijgen de broeders steun van vijf leken. ‘Als monniken leven wij in functie van het ora et labora of bidden en werken. Dat wil zeggen dat we zeven keer per dag samen bidden, maar elke broeder vervult tussen negen en vijf ook werktaken. Dat gaat van onderhoud aan de abdij of koken, tot meedraaien in de brouwerij. In principe doen vijf van de drieëntwintig broeders dat laatste, maar bijvoorbeeld om te bottelen, steken ook de anderen uiteraard een handje toe.’ Info www.sintsixtus.be
OPROEP! Ben je professioneel met water bezig en wil je graag in Waterwereld je verhaal kwijt? Stuur een e-mail naar kathleen.de.schepper@vmw.be
spetterpret 15
Nooit meer
vuile handen? Wie zich niet wast, wordt vies. En loopt meer kans op griep door de bacteriën op zijn vuile vingers. H2O, onze watermolecule, is dan ook van plan om vaker zijn handen te wassen. En om voldoende water te drinken. Want dat is gezond en het zorgt ervoor dat je beter tegen de koude kunt. Zin om met hem alles te ontdekken wat je altijd al wilde weten over wassen en plassen? Lees dan snel verder, of neem een kijkje op www.kids.vmw.be
Schone handen in 5 stappen
Maak je handen nat onder de kraan.
Doe er zeep op.
Wrijf overal goed gedurende minstens 30 seconden (bovenkant, onderkant, ook tussen je vingers en vergeet je duimen niet!)
Spoel grondig af onder de kraan.
Droog je handen af met een propere handdoek of een papieren doekje.
Wist je dat? - Je per dag je handen zeker 6 keer zou moeten wassen? - Er op een doorsnee gsm tot 100 keer meer bacteriën zitten dan op een toiletbril? - Je per dag minstens 4 glazen water zou moeten drinken? - Iemand die iedere dag 1 liter water drinkt niet vaker moet plassen dan iemand die iedere dag een halve liter drinkt? - Je minder goed tegen de koude kunt als je te weinig drinkt omdat je bloed dan dikker wordt? - Je minder snel vermoeid raakt als je iedere dag 1 liter water drinkt?
Feestelijke
ijsblokjes Wat heb je nodig? - kraantjeswater - een plastic ijsblokjesvorm - een tiental druiven (of aardbeien, kiwibessen, eetbare bloemen…) - een diepvriezer Hoe doe je het? 1. Leg in ieder vakje van de ijs-
blokjesvorm een halve druif (of kiwibes, bloem…) 2. Vul de ijsblokjesvorm tot de rand met kraantjeswater. 3. Plaats de vorm horizontaal in de diepvriezer. 4. Wacht één nacht. 5. Haal de blokjes uit de vorm en doe ze in je aperitiefglas. Op je gezondheid!
16 spetterpret
Kijk daar,
Hebben pinguïns
pinguïnpoep!
nooit
Pinguïns zijn grappige maar ook vuile dieren. Een rondhuppelende pinguïnkolonie laat grote, bruine vlekken achter op het witte ijs. Zo groot, dat die zelfs op ruimtebeelden zichtbaar zijn. Wetenschappers maken daar handig gebruik van om, via satellietbeelden, de evolutie van het aantal pinguïnkolonies te volgen. Helaas levert dat geen positief nieuws op: het aantal pinguïns gaat jaar na jaar achteruit door de opwarming van de aarde en door overijverige vissers.
kou?
Pinguïns zijn gewend aan koude temperaturen. Om te beginnen hebben ze een dikke vetlaag onder hun veren. Onder elk van die veren zit ook een laagje dons, dat een waterdichte laag vormt. Dat laagje houdt de warmte zo goed vast, dat pinguïns dagen achter elkaar in ijskoud water kunnen zwemmen. Echt koude winterstormen vangen pinguïns met vereende krachten op, in groepjes van drie. Ze stellen zich dan dicht tegen elkaar op en schuiven regelmatig door, zodat ze om de beurt uit de wind staan. Slim toch?
8 strip- en 8 pop-upboeken Wat zie je in zee? van Conz en Diep in de zee van Richard Ferguson Wil je graag vanuit je luie zetel kennismaken met de avonturen die zich in zee afspelen? Dan is het nieuwe boek Wat zie je in zee, een kijkboek dat ook (voor)gelezen kan worden, een leuk kerstcadeau. Dit boek voor de allerkleinsten is prachtig in beeld gebracht door een vaak geprezen striptekenaar. Het boek telt 32 pagina’s, is gedrukt op stevig, geplastificeerd karton en kost 12,95 euro.
Iets oudere kinderen kunnen de wonderen van de diepe blauwe zee ontdekken via het pop-upboek Diep in zee. Op elke pagina komen de dieren tot leven in indrukwekkende pop-upprenten. Op de uitschuifbare infokaarten leer je wat de dieren eten, wie hun vijanden zijn, hoe oud ze worden en andere boeiende weetjes.
Hoe deelnemen? Stuur voor 31 december een briefkaart of tekening naar VMW, afdeling commu communicatie, Belliardstraat 73, 1040 Brussel. Vergeet niet je naam, je leeftijd en je adres te vermelden. Je kan ook deelnemen via de website www.vmw.be/ waterwereld.
Info www.lannoo.be
Meer weten over vmw? www.vmw.be Surf ook naar onze jongerenwebsite: www.kids.vmw.be