Wel
03
magazine
VlaamsBrabant
België – Belgique P.B. – PP 3000 Leuven Masspost BC 31991
Dossier • Opvoedingsondersteuning Park Passionisten • Innovatief woonzorgproject Thuiszorg • De toekomst van de eerste lijn
Provinciaal informatieblad voor de welzijnssector • april – mei – juni 2011 Verschijnt vier keer per jaar • P911755 • Dienst Welzijn Provincieplein 1, 3010 Leuven
1
06
in dit nr 04 kort Begeleiderspas www.eerstehulpbijschulden.be Dossier Minderheden
06 dossier Opvoedingsondersteuning
09 praktisch Kinderen in cyberland
10 in de kijker Sociale woonzorgwijk in het groen
2
12 het Wereldje Wel Sociale tolken van Pasta
13 focus op thuiszorg De toekomst van de eerste lijn PraatcafĂŠs dementie
15 agenda
“
Sommige kinderen hebben na school behoefte om eventjes niets te doen.
Wat staat er de komende maanden op het programma?
16 als ik baas was... Mensen uit de welzijnssector over hun wensen en dromen
Marjoes Smeets Landelijke Kinderopvang
Welkom Beste Vlaams-Brabander Kinderen zijn de toekomst. Om die veilig te stellen, is geen inspanning ons te veel. Daarom hebben we in ons dossier Opvoedingsondersteuning aandacht voor nieuwe manieren om ouders bij hun uitdagende – maar ook mooie en prettige – taak te ondersteunen. Al te vaak wordt opvoedingsondersteuning geassocieerd met problemen, terwijl opvoeden zoveel ruimer is dan alleen moeilijke situaties. Het project van de Leuvense professor Ramaekers en het bijbehorend Bronnenboek bewijzen dat.
dossier
als ik baas was …
16
Samen naar de picknick! Op woensdag 18 mei, tijdens de week van de op-
voeding, nodigen de provincie en verschillende gemeenten ouders en hun kinderen uit in het Provinciedomein Huizingen. Tussen 12.30 en 15 uur genieten we van een gratis picknick met heerlijke streekproducten. Van 14 tot 17 uur kan er samen met de kids worden gekozen uit verschillende activiteiten. De provincie Vlaams-Brabant wil informele contacten tussen ouders stimuleren. Als ze elkaar een beetje leren kennen, kunnen ze informatie uitwisselen, steun bieden of zelfs verantwoordelijkheid delen. Meer inspiratie over dergelijke ontmoetingen en netwerken is er nu ook in het Bronnenboek, waarover u meer verneemt verder in dit nummer. Ziet u deze picknick helemaal zitten? Schrijf dan tijdig in!
Meer info en inschrijving: www.vlaamsbrabant.be/ weekvandeopvoeding kindbeleid@vlaamsbrabant.be T 016-26 73 48
Stilstaan is niet altijd achteruitgaan. Dat ontdekken we in hetzelfde dossier, met het project van de Landelijke Kinderopvang waarbij kleuters eventjes helemaal niets moeten doen om te genieten van deugddoende rustpunten. Nog in dit nummer: de sociale tolken van Pasta, die het werk van allerhande organisaties in onze steeds multicultureler wordende wereld een stuk gemakkelijker kunnen maken. En we hebben ook aandacht voor het bijzonder project Park Passionisten, dat misschien wel de toekomst van de woonzorg heeft uitgetekend. In de thuiszorg, ten slotte, geven we een overzicht van de belangrijkste conclusies van het eerstelijnszorgcongres. U ziet het: een heel toekomstgericht nummer, met veel innovatieve projecten. Ik wens u veel leesplezier
Monique Swinnen gedeputeerde welzijn
Wel. magazine is een driemaandelijkse uitgave van de
provincie Vlaams-Brabant met nieuws uit en voor de welzijnssector. • Redactie en realisatie: Jansen & Janssen, www. jaja. be • Verantwoordelijke uitgever: Marc Collier, provinciegriffier, Provincieplein 1, 3010 Leuven • Redactiecontact: wel@vlaamsbrabant.be • Wel.magazine wordt gedrukt op milieuvriendelijk papier. Etikettering en verzending gebeuren in samenwerking met een beschutte werkplaats. Hebt u ideeën om het blad nog beter te maken? Voorstellen voor een artikel, initiatieven die u in het zonnetje wilt zetten? Laat het ons gerust weten op wel@vlaamsbrabant.be, en we gaan ermee aan de slag!
3
KORt
Taaloverlevingskit De provincie Vlaams-Brabant heeft in samenwerking met Kind en Gezin een taaloverlevingskit uitgegeven: een zakwoordenboekje dat anderstaligen in staat moet stellen om vlotter te communiceren met diensten uit de welzijns- en gezondheidssector. Het boekje is in de eerste plaats bedoeld als eerste hulp bij een gesprek over thema's met
NIEUW !
betrekking tot ouders en kind, maar het biedt ook een meer algemene woordenschat om de ouders te laten kennismaken met het Nederlands.
Meer info De gratis zakwoordenboekjes worden verdeeld via consultatiebureaus van Kind en Gezin, het Huis van het Nederlands, de vzw De Rand en via www.vlaamsbrabant.be/publicaties.
67.00 67.000. Dat is het aantal uitnodigingen
dat wordt verstuurd naar alle Hagelanders tussen 50 tot en met 74 jaar oud om deel te nemen aan een wetenschappelijk proefproject ter preventie van darmkanker. Dat project loopt in samenwerking met UZ Leuven, het MCH, MDxHealth en de huisartsen en ziekenhuizen van onze provincie. Jaarlijks krijgen ruim 7.700 mensen in Vlaanderen dikkedarmkanker. Voor vrouwen
Palliatieve zorg
Draaiboek vrijwilligers Panal vzw en Forum Palliatieve Zorg, twee Netwerken Palliatieve Zorg van Vlaams-Brabant, hebben een praktisch draaiboek uitgegeven: Vrijwilligers palliatieve zorg in woonzorgcentra. Vrijwilligers kunnen een bijdrage leveren aan de kwaliteit van de palliatieve zorg aan bewoners in woonzorgcentra. Door een samenwerking tussen professionelen en vrijwilligers kunnen de wensen van bewoners in een palliatieve zorgfase beter worden ingevuld. Door een samenwerking tussen professionelen en
Weg met de stress Af en toe gestresseerd? Bang dat het u te veel gaat worden? Surf dan naar www.stressbuster.be. Dat is een gratis en gebruiksvriendelijk online-programma ter preventie van stressklachten. De stressbuster is een initiatief van Logo OostBrabant. De website is geen verzameling tips, maar werkt een gepersonaliseerd advies uit. Gebruikers moeten zich daarom ook registreren. Na de registratie vraagt het programma om een korte vragenlijst in te vullen die peilt naar de oorzaken van stress, stressklachten en de mate waarin de gebruiker technieken toepast om op een gezonde manier met stress om te gaan. Op basis van de antwoorden, krijgt de gebruiker een persoonlijk ‘stressprofiel’ en ontvangt hij of zij elke dag, gedurende 2 maanden, een kort en persoonlijk e-mailbericht dat inzichten, tips en technieken aanreikt om beter met stress om te gaan. 4
vrijwilligers kan er beter worden ingespeeld op de wensen van de palliatieve bewoner.
Meer info www.panal.be Het draaiboek wordt voorgesteld op een studienamiddag op donderdag 26 mei 2011 in het provinciehuis van Leuven, van 13 tot 17 uur. Kostprijs: 30 euro, inclusief een exemplaar van het draaiboek. Inschrijven kan via vragen@panal.be, T 016-23 91 01 of via vorming@forumpalliatievezorg.be
Welgeteld
Meer info U kunt het dossier downloaden of bestellen via www.vlaamsbrabant.be/dossierminderheden
er mag leid gr ge
.
pas voor personen met een handicap mag een begeleider gratis mee naar het theater, een optreden, een sportmanifestatie, een tentoonstelling. De persoon met een handicap betaalt zelf de gewone toegangsprijs. De pas staat op naam van de persoon met een handicap: de begeleider hoeft dus niet altijd dezelfde persoon te zijn. De pas heeft een maximum geldigheidsduur
ningen en initiatieven van de federale, Vlaamse en provinciale overheden werden in kaart gebracht.
s mee at
Begeleiderspas
be
uitgebracht: Minderheden in Vlaams-Brabant. Een document boordevol nuttige informatie voor lokale besturen en organisaties om een doelgericht beleid rond minderheden uit te stippelen. Het dossier geeft duidelijke en actuele cijfers op gemeentelijk niveau en soms zelfs op de schaal van de deelgemeenten. trends en evoluties worden toegelicht. Beleid, voorzie-
Handig!
Met de provinciale begeleiders-
NIEUW
De provincie heeft een nieuw dossier
is het de tweede kanker na borstkanker, voor mannen de derde na prostaat- en longkanker. Deze vorm van kanker komt vooral voor boven de leeftijd van 50 jaar. Dikkedarmkanker komt voor bij mensen zonder aanwijzing voor verhoogd risico. Daarom is vroegtijdige opsporing zinvol. Als de kanker in een vroeg stadium wordt vastgesteld, bedraagt de overlevingskans 95 %.
. Mijn
0
Dossier minderheden
van vijf jaar en is verlengbaar. Organisaties die de pas aanvaarden, zijn herkenbaar aan een speciaal label. Wilt u met uw organisatie deelnemen aan de begeleiderspas? Geef dan een seintje op het onderstaand adres.
Meer info T 016-26 73 20 handicap@vlaamsbrabant.be www.vlaamsbrabant.be/handicap
Gespot
www.eerstehulpbijschulden.be Het Vlaams centrum voor Schuldbemiddeling heeft
een nieuwe informatiesite voor eerstelijnswerkers en particulieren: www.eerstehulpbijschulden.be. U kunt er terecht voor basisinformatie over schulden, schuldhulpverlening, rechten en plichten van schuldenaar en schuldeiser, schuldbemiddeling, enzovoort. De site is duidelijk opgebouwd, met informatie over wat een schuldeiser kan doen, waar u hulp kunt halen en wat de eerste stappen kunnen zijn om uit de schuldenspiraal te raken. Er wordt informatie gegeven over specifieke schuldproblemen, gegroepeerd per rubriek: wonen, elektriciteit en gas; lening, krediet en verzekering, enz. Heel handig is de budgetplanner op de site.
5
“
Opvoeding is vandaa té geprofessionalise
Van 16 tot 23 mei, de Week van de Opvoeding, zal opnieuw hevig gediscussieerd worden over de verschillende pedagogische methodes. Stefan Ramaekers, professor aan de Onderzoekseenheid Pedagogische wetenschappen van de KU Leuven, plaatst alvast een kanttekening. ‘We hechten vandaag te veel belang aan de expertise van deskundigen’, vindt hij. ‘We schijnen te vergeten dat ouders perfect in staat zijn om zelf te oordelen.’
k
inderen opvoeden lijkt vandaag wel een bijzonder moeilijke klus’, zegt professor Stefan Ramaekers. ‘Als je artikels leest of programma’s ziet over het opvoeden van kinderen, dan gaat het vaak over ‘uitdagingen’, ‘complicaties’ en ‘problemen’ die om een oplossing vragen. Het lijkt wel alsof er elke dag van alles kan misgaan. Er wordt ook gegoocheld met termen als ‘veilige hech-
6
ting’ en ‘hyperactiviteit’, begrippen die slaan op specifieke probleemsituaties en nu toegepast worden op het dagelijks opvoeden.’ ‘Om al die problemen het hoofd te kunnen bieden, moeten ouders een beroep doen op deskundigen, of op zijn minst op de hoogte blijven van de laatste opvoedingstheorieën. Niet eenvoudig, want elk jaar verschijnt wel een nieuw boek met alweer een nieuwe me-
thode. Het resultaat is dat ouders niet meer weten wat ze nu eigenlijk moeten doen.’ Al die theorieën leggen bovendien sterk de nadruk op het belang van de ouders. ‘Alles wordt vernauwd tot de interactie ouder-kind. De samenleving speelt bijna geen rol meer. Dat legt een zware druk op de ouders en maakt hen onzeker.’
RuiMeRe context Natuurlijk is het niet de bedoeling om alle expertise maar meteen overboord te gooien. ‘Als ouders specifieke vragen hebben, moeten ze terechtkunnen bij een deskundige. Maar ik wil opvoeding ruimer zien dan alleen probleemsituaties. Het ‘gewone’ opvoeden, de manier waarop we onze kinderen waarden meegeven bijvoorbeeld, mag meer aandacht krijgen. Opvoeding moet ook zo veel mogelijk in de handen van de ouders zelf blijven. Waarom niet uitgaan van de kracht, de ervaringen van de ouders in plaats van een of ander normatieve, wetenschappelijke theorie? Opvoeding is geen taak die je ‘goed’ of ‘slecht’ doet. Hoe bepaal je trouwens wat de norm is?’ Stefan Ramaekers wil de relatie kindouders ook in een ruimer perspectief plaatsen. ‘Opvoeden staat vandaag vaak los van
DOSSIER • OpvOEDIngSOnDERStEunIng
ag erd het sociaal leven, terwijl het in essentie gaat om kinderen een plek te geven in de maatschappij. Als allochtone jongeren spijbelen bijvoorbeeld, worden hun ouders vaak met de vinger gewezen. Nochtans mag je in dergelijke situatie de brede sociale context – een maatschappij waarin allochtonen te weinig doorstromen naar de arbeidsmarkt – niet uit het oog verliezen.’
Sociale coheSie Een manier om die andere visie op opvoe-
ding concreet vorm te geven, is door de steun tussen ouders onderling te stimuleren. ‘Samen met mijn medewerker Philippe Noens ben ik op zoek gegaan naar activiteiten waar ouders elkaar informeel ontmoeten. We hadden graag onderzoek gevoerd naar alle plekken waar gezinnen spontaan samenkomen, zoals zwembaden, pleinen of rusthuizen, maar daar hadden we helaas de middelen niet voor. Wel kregen we vanuit de dienst Welzijn van de provincie Vlaams-Brabant voldoende budget om bij een tiental gemeenten in Vlaams-Brabant te kijken wat er rond opvoeding werd gedaan en welke voorbeelden er bestonden.’ In totaal brachten de onderzoekers 25 inspirerende voorbeelden samen in een Bronnenboek. ‘Sommige activiteiten hebben op het eerste gezicht weinig te maken met opvoeden. Neem nu het kookatelier voor vaders en zonen. Het thema opvoeding komt daarbij misschien niet expliciet aan bod. Maar samen achter het fornuis staan kan wel aanleiding geven tot gesprekken over wie welke taken voor zich neemt in het gezin en waarom dat zo is.’
eMpoweRend Evident zal het niet zijn om deze manier van opvoedingsondersteuning ingang te laten vinden, beseft professor Ramaekers. ‘Beleidmakers zijn gewend om te werken met methodes die meetbare effecten opleveren. Hier is dat niet het geval; de uitkomst blijft altijd onzeker. Een nadeel vind ik dat niet. De waarde van een project moet in eerste instantie liggen in het empowerend potentieel, niet in de resultaten.’ ‘Natuurlijk moet je niet zomaar met geld gooien. Maar vandaag gaat bijvoorbeeld veel financiële steun naar projecten als triple P, een normatieve opvoedingsmethode die een vrij beperkt publiek bereikt. Zouden we die budgetten niet beter besteden aan concrete bijstand voor alle ouders? Zo kan je alleenstaande ouders poetshulp aanbieden, zodat ze meer tijd overhouden voor hun kinderen. Of je kan alle ouders toegang verlenen tot het internet. Dat soort initiatieven heeft volgens mij veel meer zin.’
inSpiReRend BRonnenBoek In samenwerking met de provincie bundelden professor Ramaekers en Philippe Noens (Laboratorium voor Educatie en Samenleving) 25 voorbeelden van informele ontmoetingen. Tijdens die activiteiten kunnen ouders ervaringen uitwisselen rond het dagelijks opvoeden, zoals de slaap- en eetgewoontes van hun kinderen. De ontmoetingen lopen uiteen van een geboortebomendag
over buurtfeesten tot een babycafé. Een inspiratiebron voor iedereen die ouders op een empowerende manier wil steunen bij het opvoeden.
Meer info http://ppw.kuleuven.be/ecs/les/ onderzoek. Het Bronnenboek is gratis te downloaden op www.vlaamsbrabant.be/opvoedingsondersteuning.
7
DOSSIER • OpvOEDIngSOnDERStEunIng
Stilstaan “is verdergaan De Initiatieven Buitenschoolse Opvang (IBO’s) van Hoegaarden en Halle hebben behoefte aan meer rust in de crèche. Stekelbees wil een grotere leeshoek en extra opleidingen voor de kinderbegeleidsters. Marjoes Smeets en Elke Buttiens leggen uit waarom.
d
e Stekelbees IBO’s maken deel uit van Landelijke Kinderopvang. Marjoes Smeets is regiomanager voor ZuidHageland. Elke Buttiens is de verantwoordelijke van Stekelbees Hoegaarden. Daar worden na school en op vakantiedagen 150 kinderen opgevangen, tussen de 2,5 en 12 jaar oud. Onnodig te zeggen hoe druk het soms kan worden bij Stekelbees.
‘Plaats hebben we genoeg’, zegt Elke Buttiens, ‘maar rust hebben we te weinig. De kinderen hebben weliswaar een leeshoek met kussens en stripverhalen, maar die is te klein en te luidruchtig. We willen de hoek graag kunnen afsluiten zodat het er écht stil wordt.’
Veel pRikkelS ‘Sommige kinderen hebben na school be-
SuBSidieS De provincie Vlaams-Brabant verleent investeringssubsidies voor initiatieven Kinderopvang. Valt uw project niet helemaal onder de noemer kinderopvang, maar is het vernieuwend voor de welzijnssector of in Vlaams-Brabant, dan kan de provincie u ook een duwtje in de rug geven. Subsidieaanvragen voor vernieuwende projecten kunt u indienen tot 15 oktober 2011.
Meer info www.vlaamsbrabant.be/subsidies
hoefte om eventjes niets te doen’, vertelt Marjoes Smeets. ‘Ze gaan zelf op zoek naar een plekje om zich terug te trekken, maar met zo veel volk in een grote ruimte is dat niet vanzelfsprekend. In Stekelbees mogen kinderen kiezen aan welke activiteiten ze deelnemen. Dat vinden we belangrijk bij Landelijke Kinderopvang, maar op sommige momenten kan dat erg vermoeiend zijn. Sommige kinderen kunnen zich écht verliezen in keuzes.’ ‘Kinderen krijgen al bijzonder veel prikkels. Op school zijn de verwachtingen hoog en na de school zijn er vaak nog hobby’s. Af en toe een beetje ontspanning maakt hen weerbaarder. Bovendien vangen we in Hoegaarden een aantal kinderen op met specifieke noden. Kinderen met ASS of ADHD hebben ook baat bij rustpunten in de opvang. Inclusief onderwijs is een goed idee, maar het vraagt ook aanpassingen van de naschoolse opvang.’
kindeRyoga Het tweede deel van het pro-
8
praktisch.
DOSSIER • xxxxx
Kinderen in cyberland De provincie heeft dit jaar opnieuw een ruim aanbod informatieve lezingen opvoedingsondersteuning die in heel Vlaams-Brabant plaatsvinden.
“
d Kinderen krijgen al bijzonder veel prikkels. Af en toe een beetje ontspanning maakt hen weerbaarder.
ject zijn de kinderbegeleidsters. ‘Uiteraard doen onze kinderbegeleidsters nu al veel om rust te creëren. Zo zijn er vaste rustmomenten, bij koek en drank en tijdens het opruimen. Op woensdagmiddag en tijdens de vakantie organiseren we passende spelen. Die vaardigheden willen we graag verder ondersteunen. Misschien zelfs met relaxatie- en meditatieoefeningen. Ook kinderyoga kan een mogelijkheid zijn. Wij hebben al gemerkt dat kinderen enorm genieten van dergelijke initiatieven.’ ‘ten slotte willen we ook de ouders betrekken bij ons project. We hebben een overlegronde voorzien om na te gaan wat hun verwachtingen zijn. Maar het belangrijkste is sensibilisatie. Daarom hebben we ons project Stilstaan is verdergaan genoemd. Omdat meer rust leuk is voor iedereen, kinderen, begeleidsters én ouders.’
e lezingen en workshops opvoedingsondersteuning van de provincie zijn een staalkaart waaruit gemeenten een keuze kunnen maken om ouders en professionelen te ondersteunen bij hun opvoedingstaak. We pikten er de lezing Veilig online/ cyberpesten van de Gezinsbond uit, met 5 (verkorte) tips voor het Internet die vaak ook voor onszelf interessant kunnen zijn.
1
hoe vaak surfen kinderen gemiddeld op het internet?
2
is het mogelijk om specifieke sites ontoegankelijk te maken?
Gemiddeld spenderen kinderen tussen 12 en 18 op een schooldag 2 uur per dag op het internet, op een woensdag 2,5 uur en op een vrije dag (dus ook in het weekend) 3 uur.
Er zijn verscheidene filtersystemen op de markt. Geen enkele filter geeft 100 % veiligheid, dus blijft het belangrijk om met kinderen en jongeren te communiceren over het gebruik van de computer en het internet. Bovendien kunnen filters nooit tussenkomen in inhouden die jongeren zelf op het internet plaatsen, zoals via de chat of een blog.
3
is controle enkel mogelijk na toestemming van mijn kind?
Het recht op privacy staat ingeschreven in het Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind. tegelijkertijd heb je als ouder de plicht om je kinderen op te voeden. Leg uit aan uw kind dat u af en toe eens wil bekijken waar ze mee
bezig zijn. Doe dit dan ook samen met hen. Als u filters installeert of de instellingen van hun MSNaccount aangepast wil zien, doe dit dan ook samen met uw kind en leg uit waarom u het doet. Dat is veel effectiever en het brengt het gesprek over de computer en het internet op gang.
4
hebben games ook voordelen?
6
hoe kan u weten of uw kinderen een weblog hebben aangemaakt?
Hoewel ze niet zo vaak in de media vermeld worden, hebben games ook heel wat positieve effecten: het aanscherpen van coördinatievaardigheden, het verbeteren van ooghand-brein-coördinatie, beter probleemoplossend denken, stimuleren van de creativiteit, leren beslissingen nemen, een versterkte ruimtelijke en visuele conceptualisatie, het bevorderen van talenkennis: het zijn allemaal effecten die zijn aangetoond in onderzoek rond games. Games hebben ook een sterk sociaal karakter. Om risicosituaties te vermijden, is het wel beter dat u uw kind leert om in games waarin ze met de anderen kunnen communiceren, deze gesprekken te beperken tot de inhoud van het game.
Vraag het hen. Surf samen met hen eens naar hun blog en bekijk samen wat er op staat.
Meer info Deze en nog heel wat andere tips zijn te vinden via www.veiligonline.be. Een volledige agenda van alle lezingen en workshops opvoedingsondersteuning is te vinden op www.vlaamsbrabant.be/opvoedingsondersteuning.
9
IN DE KIJKER
Park Passionisten
Sociale woonzorg Een mooi park waar senioren, psychiatrische patiënten en jonge gezinnen samenwonen, waar het wij-gevoel overheerst en alle inwoners de steun ontvangen die ze nodig hebben. Het klinkt als een utopie, maar met Park Passionisten wordt dat vernieuwend concept realiteit. Een gesprek met Gust Rector over het zorgwonen van de toekomst.
h
et idee voor Park Passionisten is ontstaan in 2005, toen ons rusthuis aan vernieuwing toe was’, vertelt Gust Rector, directeur van de tiense kliniek van de Broeders Alexianen. ‘In die periode las ik veel artikelen rond ouderenzorg. Daaruit bleek dat senioren het liefst zo lang mogelijk in hun eigen huis blijven wonen. tegelijk was het al een tijdje onze ambitie om de patiënten van onze psychiatrische kliniek zo veel mogelijk aan het sociaal leven te laten deelnemen.’
“
De zorgverlening zoveel mogelijk tot bij de mensen brengen.
10
wijk in het groen ‘toen de Zusters Passionisten in 2006 hun domein afstonden aan de Broeders Alexianen – in ruil voor de bouw van een nieuw klooster – zag ik een mogelijkheid om die twee doelstellingen te verwezenlijken. Op het terrein zouden we een woonwijk kunnen opstarten met extra zorgdiensten voor senioren en psychiatrische patiënten. Een wijk waar die twee doelgroepen aan het normale sociaal leven zouden kunnen deelnemen.’
aantRekkelijk VooR jonge gezinnen Om zo’n ambitieus project te verwezenlijken, was een flink startkapitaal nodig van 18 miljoen euro. ‘Gelukkig maken de Broeders Alexianen sinds 1998 deel uit van de Broeders van Liefde, waardoor we een behoorlijk financieel draagvlak hebben. We werken ook samen met de sociale huisvestingsmaatschappij van tienen en ontvangen steun van het stadsbestuur, de provincie en de Vlaamse overheid.’ Met dat startkapitaal konden in april 2009 al de eerste werken beginnen. ‘Dit jaar zal het nieuwe klooster er staan, tegen 2015 moet de hele woonzorgwijk operationeel zijn. Het terrein zal dan een groen park bevatten, een rustoord voor senioren, een 40-tal serviceflats, enkele beschutte woonplaatsen voor stabiele psychiatrische patiënten en een lokaal dienstencentrum. Daarnaast komen er ook nog 120 sociale huur- en koopwoningen. Die zijn vooral bedoeld voor jonge gezinnen, die in de wijk een betaalbaar huis zullen vinden aan de rand van de stad, op een verkeersluwe plek in het groen en op wandelafstand van het station.’
eén dRuk op de knop Het hart van het project wordt het dienstencentrum. Van daar uit zullen verschillende zorgdiensten opereren, zoals verpleging, schoonmaakservice of de levering van warme maaltijden aan huis. ‘We willen de zorgverlening zoveel mogelijk tot bij de mensen brengen. Het is de bedoeling dat de senioren op termijn door een eenvoudige druk op een knop om assistentie kunnen vragen.’ Omgekeerd zullen de bewoners in het centrum terechtkunnen voor educatieve vormingen en sociale activiteiten, zoals dansen en kaarten. ‘Momenteel bekijken we welke behoeften er precies leven bij ons doelpubliek. Daarop zullen we dan onze diensten afstemmen. Het staat nu al zo goed als vast dat er een sociaal restaurant komt, een ontmoetingsruimte en een kinderdagverblijf. Die faciliteiten worden eventueel aangevuld met een wassalon, een
medische wachtdienst, een logopedist, een kinesist, diëtiste… Het dienstencentrum zal trouwens niet alleen instaan voor de behoeften van de wijk, maar ook voor die van de ruimere omgeving. Op die manier bereiken we nog eens 800 senioren extra.’
Sociale coheSie Voor al die verschillende diensten en functies gaan de Broeders Alexianen samenwerkingen aan met andere partners. ‘Het is niet de bedoeling dat we alles zelf doen. De sociale woningen blijven in handen van de sociale huisvestingsmaatschappij. Voor de thuiszorg doen we een beroep op gespecialiseerde diensten. We hoeven ook niet per se winst te maken met dit project. Het concept vertrekt vanuit de christelijke visie van de Broeders. We willen met andere woorden in de eerste plaats een wijk met aandacht voor levenskwaliteit, een plek waar het wij-gevoel overheerst.’ In het Park zal daarom een wijkcoach aanwezig zijn. ‘We laten de inwoners van de woonzorgwijk niet aan hun lot over, maar zorgen voor een wijkcoach die de samenhorigheid actief zal bevorderen. Dat is vooral belangrijk voor de psychiatrische patiënten, voor wie deelnemen aan het sociaal leven geen evidentie is. We zullen de patiënten ook eenvoudige klusjes laten opknappen, zoals het gras afrijden of boodschappen doen.’
inSpiReRend Gust Rector wil het park tot slot heel aantrekkelijk houden. ‘De wijk mag geen ‘zorggetto’ worden. We zullen dan ook sterk toezien op netheid en veiligheid, een thema dat vooral bij de senioren leeft. Alles zal bovendien vlot toegankelijk zijn voor rolstoelen en kinderwagens.’ Als Park Passionisten eenmaal klaar is, is het meteen het eerste project waarbij sociaal wonen gecombineerd wordt met een verhoogd zorgniveau op dergelijke schaal. Gust Rector: ‘Hopelijk blijft het niet bij dit ene project, maar inspireert Park Passionisten andere initiatiefnemers om soortgelijke sociale woonzorgwijken uit te bouwen.’
11
HEt WERELDJE WEL
“ Een professionele tolk is neutraal
Pasta staat voor Provinciaal Aanbod van Sociale Tolken voor Anderstaligen. Welzijnswerkers kunnen op eenvoudige aanvraag gebruik maken van de dienst. Yvette Van Malleghem werkt in het Sociaal Huis van Herent en doet geregeld een beroep op een Pasta-tolk.
i
k ben coördinator van het lokaal opvanginitiatief voor vluchtelingen in Herent’, zegt Yvette. ‘Zodra Fedasil nieuwe vluchtelingen aan Herent toewijst, ga ik bij de mensen langs. Als uit het eerste gesprek blijkt dat ze geen Nederlands, Frans, Engels of Duits kennen, of te weinig, stuur ik een mail naar Pasta. Een dag of twee later ga ik samen met een tolk opnieuw ter plaatse.’
Bijna alle talen Het Sociaal Huis van Herent heeft een abonnement op Pasta. ‘Een vijfbeurtenkaart kost 100 euro. Voor die prijs hebben we recht op vijf interventies. We beschikken weliswaar over vertaalde folders en met pictogrammen kom je ook een eind, zeker als de informatie louter praktisch is. Maar voor een intakegesprek met nieuwe vluchtelingen werk ik liever met een tolk.’
Pasta heeft een lijst met tolken voor bijna alle talen. ‘De tolken hebben ook een degelijke opleiding gekregen, en dat merk je. Vóór Pasta bestond, moesten we ons vaak behelpen met minder professionele tolken. Het duurde langer om ze te vinden en soms namen ze het gesprek over. Dat kan niet. Een tolk moet alleen vertalen. Neutraal. Pasta-tolken doen dat. Ook al zijn ze op de duur op de hoogte van de procedures en zouden ze in principe zelf kunnen antwoorden op de vragen van de vluchtelingen.’ ‘Bij Pasta weten ze heel goed waar ze mee bezig zijn. Na iedere tolkbeurt vragen ze om een evaluatieformulier in te vullen dat peilt naar de stiptheid en de neutraliteit van de tolk.’
in leVenden lijVe ‘Af en toe maak ik gebruik van de telefonische tolkdiensten van Babel, maar sommige gesprekken voer je beter in levenden lijve met een tolk erbij’, zegt Yvette. ‘Het is belangrijk dat vluchtelingen goed begrijpen wat er gaat gebeuren. Als je elkaar niet goed begrijpt, loopt het makkelijk mis.’ ‘Je mag niet vergeten dat vluchtelingen meestal niets kennen van de gemeente waar ze terechtkomen. Onlangs heb ik een opvangplaats geregeld voor een gezin dat alleen Servo-Kroatisch sprak. Hun zoontje had het syndroom van Down. Het jongetje moest worden ingeschreven in het bijzonder onderwijs. We hebben toen een Pasta-tolk meegestuurd naar de eerste afspraak met de school. Dergelijke dingen zijn gewoon te belangrijk om ze niet professioneel aan te pakken.’ ‘Vluchtelingen proberen hun kinderen soms in te schakelen als ze iets niet begrijpen. Kinderen kennen dikwijls meer Nederlands dan hun ouders, omdat ze in het opvangcentrum naar school zijn geweest. Maar kinderen laten tolken voor hun ouders is geen goed idee. Je mag kinderen niet belasten met reglementen en asielprocedures. Een kind moet kind blijven.’
Meer info www.vlaamsbrabant.be/pasta
12
FOCUS OP tHUISZORG
verdubbeld dat hulp uitstelt om financiële redenen. Minister Vandeurzen steunt het voorstel van de Senaat om de sociale derdebetalersregeling uit te breiden.
De toekomst van de eerstelijnszorg Op 11 december 2010 vond het Eerstelijnsgezondheidscongres plaats. Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, tekende een strategische nota uit die de toekomst van de eerstelijnszorg moet vormgeven. Een overzicht van de krachtlijnen.
1
e-health
Er wordt verder geïnvesteerd in ehealth, een platform dat een veilige elektronische informatie-uitwisseling bevordert tussen zorgverleners en patiënten. E-health kan voor administratieve vereenvoudiging zorgen en is een efficiënt informatiekanaal voor patiënten en mantelzorgers.
2
SaMenweRking
De structuren die het praktijkniveau ondersteunen, zoals Logo’s, SEL’s, netwerken, kringen en wachtdiensten, wor-
den gestimuleerd om meer samen te werken binnen samenvallende werkgebieden of gelijke zorgregio’s. Een soepelere regelgeving is nodig en dwarsverbindingen (ook tussen Kind en Gezin en huisartsenkringen) worden aangemoedigd. Zo komt er een eerste proefproject van Kind en Gezin en de huisartsenkringen van de Rupelstreek, Klein-Brabant en Willebroek.
3
uitBReiding deRdeRBetaleRSRegeling Op 10 jaar tijd is het aantal mensen
4
pReVentie
5
iMagoVeRSteRking
6
wetenSchappelijke ondeRSteuning
7
thuiSzoRg
Preventie is belangrijk voor het individu en voor de realisatie van gezondheidswinst (minder voortijdige sterfte en minder voorkombare ziekte). Binnen de bevolking zijn de gezondheids- en welzijnsrisico’s ongelijk verdeeld. Preventieprojecten die extra aandacht besteden aan de gezondheidskloof krijgen voorrang van de Vlaamse overheid.
Zorg om talent moet ervoor zorgen dat vandaag en morgen voldoende personeelsleden in de zorgsector beschikbaar zijn. Mevrouw Holtzer werd aangesteld als zorgambassadeur. Een van haar taken is het aantrekkelijker maken van de zorgberoepen.
Zowel op het terrein als voor het eerstelijnsgezondheidszorgbeleid is er nood aan wetenschappelijke ondersteuning. Er komt een onderzoekslijn binnen het wetenschappelijk steunpunt voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin.
Patiënten en mantelzorgers moeten worden ondersteund en worden de spilfiguur van heel het beleid. Het vrijwilligerswerk, de buurtwerking en andere lokale initiatieven zijn daarvoor belangrijk. Minister Vandeurzen doet een oproep naar de lokale besturen om vanaf 2012 een hoofdstuk over gezondheid te voorzien in hun lokale sociale beleidsplannen.
Meer info www.conferentie-eerstelijnsgezondheidszorg.be.
13
FOCUS OP tHUISZORG
Gespot
www. zenneland.be Eerder dit jaar kondigde SEL Zorgnetwerk
Praatcafés dementie Een praatcafé dementie is een
bijeenkomst voor familieleden van personen met een dementie en andere geïnteresseerden. Muziek en een glas horen erbij, en uiteraard is het café vrij toegankelijk voor iedereen. Ook personen met dementie kunnen dus aanwezig zijn. In het praatcafé wordt telkens een gastdeskundige geïnterviewd. Daarna volgt een gedachtewisseling met het publiek. telkens staat een ander onderwerp centraal. Er is gelegenheid om onderling ervaringen uit te wisselen, vragen te stellen of standpunten in te nemen. Gewoon luisteren kan ook. In 2011 worden dertien praatcafés dementie georganiseerd: Affligem, Asse, Diest,
Dilbeek, Grimbergen, Kapelle-op-den-Bos, Londerzeel, Wolvertem/Meise, Haacht, Heikruis, Leuven, tienen en Zaventem. Daartweemaannaast wordt in Leuven ook een tweemaan delijks praatcafé jongdementie georganiseerd (-65 jaar).
Zenneland de geboorte van zijn website aan: www.zenneland.be. De site geeft een overzicht van de activiteiten, opdrachten en actiegebieden van de SEL in Halle/Vilvoorde. Ook beschikken alle lokale afdelingen, de LSW’s (lokale SEL Werkgroepen), over een eigen webruimte binnen de webstek waarop lokaal nieuws over de piekuurtjes, vormingen en andere info is terug te vinden. Ook kunt u op de website terecht voor de do’s and don’ts van het multidisciplinair overleg. Bij twijfel kunt u er de procedure, de criteria voor vergoedbaarheid en de lijst van SEL-overlegorganisatoren raadplegen. Binnen afzienbare tijd zal de website worden aangevuld met een databank waarin u online kunt zoeken naar de eerstelijnshulp- of zorg. En uiteraard kunt u op www.zenneland.be ook terecht met vragen, opmerkingen of inschrijvingen voor de nieuwsbrieven van SEL Zorgnetwerk Zenneland.
Meer info Expertisecentrum Dementie Vlaams-Brabant MEMO memo2@dementie.be www.ecdmemo.be www.dementie.be Daar vindt u ook een kalender van de verschillende praatcafés t 016-50 29 06
Nieuwe SELcoördinatoren Sel Goal is een Samenwerkingsintiatief Eerste Lijn met part-
ners uit het gezondheidsoverleg van het arrondissement Leuven. Sel Goal wil de samenwerking tussen de lokale en regionale partners ondersteunen, coördineren en optimaliseren. Er zijn 9 werkgroepen die informatiesessies, vormingen en andere activiteiten voor partners uit de eerstelijnsgezondheidszorg in hun regio organiseren. Ellen thielens en Cécile Verbeken zijn twee nieuwe coördinatoren. Een van hun opdrachten is het ondersteunen en verder uit-
14
bouwen van de lokale werkingen. Daarnaast vertegenwoordigen ze Sel Goal in verschillende overlegorganen en werkgroepen. U kunt bij hen terecht voor de organisatie van een multidisciplinair overleg en vragen over gebruik van het elektronische zorgplan.
Meer info: www.goalvzw.be sel.gdt.goalvzw@gmail.com
agenda. 31 maart
DOSSIER • xxxxx
27 april en 4 mei 2011
5, 10 en 26 mei
Smog-initiatie
omgaan met suïcidaal gedrag bij jongeren
Studiedag Leuven Info en inschrijvingen: www.plattelandsacademie.be
Infoavond Zellik Info en inschrijvingen: gezinenhandicap@kvg.be
Driedaagse vorming Asse Info en inschrijvingen: www.preventio.be
1 april
28 april
10 mei
toegankelijkheidsdag: 10 jaar Steunpunt toegankelijkheid
Voorstelling Documentaire Wezembeek-Oppem Info en inschrijvingen: t 02 731 43 31
Voorstelling van de cijfers Leuven Info en inschrijvingen: socialeplanning@ vlaamsbrabant.be
Scherpenheuvel Info en inschrijvingen: sport@vlaamsbrabant.be
Studiedag Kortenberg Info en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/ toegankelijkheidsdag
1 april
28 april 2011
14 mei
10 juni
Burgerparticipatie op het platteland
Verdwaald in het geheugenpaleis
de rechten van de mens: wat ben je ermee? Studiedag over fundamentele basisrechten Leuven Info en inschrijvingen: info@cjb-leuven.be
dossier minderheden
Mindfocus: een antwoord op de gevolgen van verzakelijking Denkmiddag Brussel Info en inschrijvingen: www.bwr.be
2 april
28 april
trekkersdag Leuven Info en inschrijvingen: leni.cellini@vlaamsbrabant.be
Infoavond voor kandidaatpleegouders Heverlee Info en inschrijvingen: Cathelijne.VanDenBerg@ centrumpleegzorg.be
Fairtrade gemeente
2 april
Vrijwilligersbeurs Keerbergen Info en inschrijvingen: senioren@ keerbergen.be, t 015-50 90 61
5 april
thuiszorg: zorgen voor morgen Studiedag Leuven Info en inschrijvingen: www.zorgnetvlaanderen.be
4 tot 6 april
driedaagse voor ondernemende duo’s Barbençon-Beaumont Info en inschrijvingen: www.handicum.be
6 april
kennismaking met het paB Infoavond Zellik Info en inschrijvingen: gezinenhandicap@kvg.be
pleegzorg
29 april 2011
toneelvoorstellingen georges toneelvoorstelling over ouderenmishandeling RCI Itterbeek Info en inschrijvingen: kathleen.verkest@zenneland.be
1 mei
wandeling voor nabestaanden, familie en sympathisanten Kazerne Lombardsijde Info en inschrijvingen: www.werkgroepverder.be
1 mei
erfgoeddag Armoe troef Info en inschrijvingen: www.erfgoeddag.faronet.be
5 mei
dossier minderheden
hoe anders? diversiteit en gelijke kansen in het secundair onderwijs
Voorstelling van de cijfers Halle-Vilvoorde Info en inschrijvingen: socialeplanning@vlaamsbrabant.be
Inspiratiedag Leuven Info en inschrijvingen: kim.baeten@vlaamsbrabant.be
26 april
Regionale Seniorensportdag
Vrijwilligersbeurs Grimbergen Info en inschrijvingen: ingrid.hanssens@ocmwgrimbergen.be,t 02-267 15 05
17 mei
Vrijwilligersbeurs Affligem Info en inschrijvingen: katrien.vannieuwenborgh@ ocmw.affligem.be, t 053/66 25 77
23 mei en 30 mei
omgaan met suïcidaal gedrag bij volwassen
Seniorensportdag Leuven Info en inschrijvingen: sport@vlaamsbrabant.be
7 juni
ouderenmis(be) handeling: zwijgen biedt geen uitkomst Congres Schaarbeek Info en inschrijvingen: www.meldpuntouderenmishandeling.be
16 juni
Vrijwilligersbeurs Hoeilaart Info en inschrijvingen: sociaalbeleid@hoeilaart. be, t 02-658 28 42
tweedaagse vorming Asse Info en inschrijvingen: www.preventio.be
23 juni
24 mei
Denkmiddag Locatie nog te bepalen Info en inschrijvingen: www.bwr.be
pleegzorg Infoavond voor kandidaatpleegouders Gooik Info en inschrijvingen: Cathelijne.VanDenBerg@ centrumpleegzorg.be
26 mei
Vrijwilligers palliatieve zorg in woonzorgcentra Studienamiddag Leuven Info en inschrijvingen: vragen@panal.be of via vorming@ forumpalliatievezorg.be
29 mei
dag van het park toegankelijke wandelingen Halve Maan, Diest Info en inschrijvingen: Alexander.leysen@ vlaamsbrabant.be
31 mei
provinciale
Verzakelijking in de organisatie van de zorg: zin en onzin van schaalvergroting?
27 juni
pleegzorg Infoavond voor kandidaatpleegouders Kessel-Lo Info en inschrijvingen: Cathelijne.VanDenBerg@ centrumpleegzorg.be
30 juni
Vrijwilligersbeurs Herne Info en inschrijvingen: vrijwilligerswerk@ vlaamsbrabant.be
Surf naar
www.vlaamsbrabant. be/kalender voor een uitgebreide agenda met meer informatie over de komende evenementen. Of surf naar
www.uitmettoegang.be 15
als ik baas was …
tijd “ Meer en minder
papierwerk Lucienne Deboutte, directeur van BuBao De Bremberg in Molenstede-Diest
a
ls ik de baas was, kregen scholen van het
buitengewoon onderwijs meer omkadering, onder meer voor de vele administratieve taken. de laatste jaren moeten scholen meer en meer voldoen aan allerlei wettelijke bepalingen. het is vaak een moeilijke materie waarin je je moet verdiepen en de formulieren moeten op tijd klaar en ingevuld zijn en verzonden worden. Bijvoorbeeld het leerlingenvervoer. kinderen die school lopen in het buitengewoon onderwijs kunnen gebruik maken van gratis vervoer van en naar de school. per kind moeten we daarvoor een aan-
vraag indienen. Voor onze twaalf schoolbussen moeten we busbegeleiding zoeken. Bovendien hebben ouders vaak vragen over het tijdstip en het parcours van de bus. daar komt veel opzoekwerk en papierwerk bij kijken. kinderen met complexere problemen vragen ook meer ondersteuning dan anderen voor hun optimale ontplooiing. ik denk dan aan kinderen met een meervoudige beperking, kinderen met gedrags- en emotionele beperkingen of een autismespectrumstoornis. jammer genoeg krijgen we daarvoor niet meer uren. Behalve als ik het voor het zeggen had (lacht).’
16