นโยบายการเงิน นโยบายการคลัง นโยบายการเงิน (Monetary Policy) ความหมาย คือ การที่รัฐบาลใชเครื่องมือทางการเงิน กระตุน เศรษฐกิจ มีดวยกัน 3 ดาน ดังนี้ 1. การลด – เพิ่มปริมาณเงินในระบบ 2. การปรับเปลี่ยนอัตราดอกเบี้ย (หรือเรียกวา ด/บ นโยบาย หรือ ด/บ มาตรฐาน) 3. การปรับเปลี่ยนอัตราแลกเปลี่ยน เงินตราระหวางประเทศ การที่รัฐบาลใชเครื่องมือทางการเงิน เพื่อบรรลุเปาหมายทาง ศก. ที่เราตองการดังนี้ 1.เพื่อใหเศรษฐกิจเจริญเติบโต (Economic Growth) 2. เพื่อใหเศรษฐกิจมีเสถียรภาพ (Eco Stability) 3. เพื่อใหเศรษฐกิจมีความเสมอภาค (Eco Eavity) หรือ การกระจายรายไดอยางยุติธรรม - หนวยงานที่ทําหนาที่ทางการเงิน คือ Bank ชาติ หรือ ธนาคารกลาง หรือ ธปท. นโยบายการคลัง (Fiscal Policy) คือ การที่รัฐบาลใชเครื่องทางการคลัง ในการกระตุนเศรษฐกิจ มีดว ยกัน 3 ดาน ดังนี้ 1. การใชมาตรการเพิ่ม – ลด ภาษี 2. การเพิ่ม – ลด การกอหนี้สาธารณะ 3. รายจายสาธารณะ (รัฐบาลสามารถเพิ่ม – ลด รายจายประจําป) เพื่อใหบรรลุเปาหมายทางเศรษฐกิจตามที่ตองการ - เพื่อให ศก. เจริญเติบโต (Eco.Growth) - เพื่อให ศก. มีเสถียรภาพ (Eco.Stabitity) - เพื่อให ศก. มีความเสมอภาค (Eco.Equity) ผูดูแลกระทรวงการคลัง คือ รัฐบาลโดยคณะรัฐมนตรี ผานสภา ตราเปน พรบ. รายจายประจําป กระการคลัง และสํานักงบประมาณ ทําหนาทีใ่ นการนํานโยบายไปใชปฏิบัติ คําถาม อ.ทําไมงบประมาณจะตองผาน พรบ.? เพราะในหลักประชาธิปไตย ผูเสียภาษีทกุ คนจะตองมีตัวแทน ในรัฐสภา Note ในปจจุบันนโยบายการเงินนโยบายการคลัง สวนใหญจะมุงเนนไปยังเปาหมายทาง ศก. เปนพื้นฐาน แตปจ จุบนั ยังมี เปาหมายทางสังคมดวย คือ ทําใหสังคมอยูดี มีสุข และคุณภาพชีวิต ที่ดีขึ้น การทําใหสภาพแวดลอมดีขนึ้ ดวย
การใชนโยบายการเงิน นโยบายการคลัง เพื่อเปาหมายในการสงเสริมการเจริญเติบโต และ รักษาเสถียรภาพ ทาง ศก. (Eco.Growth + Stability) การเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ ของทุกประเทศมักจะเจริญเติบโต แบบไมมีเสถียรภาพ จะ ขึ้น ๆ ลง ๆ บางชวง ศก. มีความเจริญเติบโตสูง บางชวงต่ํา ถาเปนอยางนี้เราเรียกวา ปญหาวัฏจักร เศรษฐกิจ (Business Cycle) และมักจะกอใหเกิดปญหา 2 ดาน คือ 1. ชวงเศรษฐกิจขาลง (ศก. ตกต่ํา) จะมีปญหาวางงานเกิดขึ้น เพราะ Demand ของแรงงาน ลดลง แต Supply ของแรงงานไมลด 2. ชวงเศรษฐกิจขาขึ้น จะมีปญหาเงินเฟอ (Price Inflation) เปนภาวะทีร่ าคาสินคาบริการ พุงสูงขึ้นอยางรวดเร็ว โดยวัดจากดัชนีราคา (CPI) (Consumer Price Index) คําถาม อ.เงินเฟอดี หรือ ไมดี ในทางวิชาการ - เงินเฟอจะดี หรือ ไมดี ตองดูวาใครเปนผูต อบ เชน พอคา บอกวาดี/ลูกจาง ขาราชการ ไมดี - ผลประโยชนเกิดกับคน ไมเทากัน คือ การกระจายรายไดไมดี - ภาวะ ศก. ขยายตัวเร็ว จะไดภาวะเงินเฟอ เพราะปริมาณในระบบมาก ซึ่ง Demand ขยายตัวเร็ว แต Supply ขยายตัวไมทัน *** เศรษฐกิจ เจริญเติบโต ในระดับที่เหมาะสม คือ การเติบโตอยางมี ไมเจริญเติบโตเร็วเกินไป หรือชาเกินไป (อยูที่การตั้งเปาทาง ศก.) ทฤษฎีการเงิน การคลัง 1. Keynesian Theory ทฤษฎีสํานักเคนส 2. Monetarist Theory ทฤษฎีสํานักการเงินนิยม 1 ความคิดสํานักเคนส John Maynard Keynes เปน บิดาของทฤษฎีการเงิน การคลัง คิดทฤษฎีเมื่อ คศ.1930 หลัง สงครามโลกครั้งที่ 2 หลังจากนัน้ 30 ป จึงนํามาใช (1960) นักวิชาการที่สําคัญ 1. Devid Romer 2. N.Gregory Mankiw 3. Jemes Tobin สนใจเศรษฐกิจระหวางประเทศเปนหลัก *** นักวิชาการไทย ทุกคนใชแนวคิดทฤษฎีเคนส (โดยมาก)
แนวคิดทฤษฎีเคนส ไมคํานึงถึงการกระจายรายได มีแนวคิดหลัก 4 แนวคิด แนวคิดที่ 1 ศก. ตกต่ํา และมีการวางงาน - เกิดจากอุปสงครวม (y) ในระบบเศรษฐกิจ มีนอยเกินไป แนวคิดที่ 2 ศก. เสนอทางแก -ใหใชนโยบาย การเงิน การคลัง เขนามาชวยที่เรียกวา Demand Side Policy แนวคิดที่ 3 ศก.ขยายตัวอยางรวดเร็ว หรือ รอนแรง และเงินเฟอที่สูงขึ้น -เกิดจากอุปสงครวมในระบบเศรษฐกิจ มีมากเกินไป แนวคิดที่ 4 เสนอทางแก -ในนโยบายการเงิน – การคลัง Demand Restraint Policy แนวคิดที่ 1
เศรษฐกิจ ตกต่ํา และ มีการวางงาน Key Word – AD – Aggregate Demand = อุปสงครวม การอธิบาย อุปสงค รวม เรานิยม อธิบาย ได 2 รูปแบบ 1. อธิบายโดยสมการ 2. อธิบายโดยกราฟ การวิเคราะห สมการ คือ สมการรายไดประชาชาติ หรือ ที่เรียกวา อุปสงครวม Y= C + I + G + (X - M) Y คือ อุปสงครวม หรือ การใชจายรวมทั้งหมดในระบบ ศก. (Y จะมากหรือนอยอยูก ับ C) C = Consumption Spending คือการใชจายเพื่อบริโภค ของภาคเอกชน หรือ ครัวเรือน I = Investment Spending คือการใชจายเพื่อการลงทุน ของภาคเอกชน หรือ ครัวเรือน G = การใชจายรวมทั้งหมดของภาครัฐ (คือ งบประมาณรายจายประจําป) X = Export คือ มูลคาการสงออก M = Import คือ มูลคาการนําเขา ตัวอยาง ถามีความเชื่อมั่นทาง ศก. C+I G X
Y
ศก
และ การวางงาน ลดลง (ภาษีขาย)
การวิเคราะหโดยกราฟ (จาก Sheet หนา 3 ) Price AS A P1 AD AD1 O
Q2 Q1 Full Employment (การจางงานเต็มที่)
รูปนี้ เปนแบบจําลองที่แสดงใหเนนถึงการผลิตสินคาและบริการ ในตลาดสินคามหภาค - เสนตั้ง เปนเสนราคา (Price) - เสนนอน เปนเสนปริมาณการผลิต (Output) - เสน Demand มีความสัมพันธกับปริมาณไปในทางตรงกันขาม เชน P Q - เสน Supply ความสัมพันธเปนไปในทิศทางเดียวกัน เชน ราคาต่ํา จะผลิต นอย ราคาสูง ผลิตมาก A เปนจุดดุลยภาพ (เศรษฐกิจเจริญเติบโต เหมาะสม) O – Q2 ทําใหเกิดภาวะ การวางงาน (สมการ) Y =
C+I
+
G
+(
X
m) = เปนภาวะเศรษฐกิจตกต่ํา และการวางงาน
แนวคิดที่ 2
เสนอทางแก - โดยใช Demand Side Policy = เปนการที่รัฐบาลใชนโยบายการเงินการคลัง เพื่อใช กระตุนใหอุป สงครวม สูงขึ้น ดังนี้ 1). ใชนโยบายการคลังแบบขยายตัวเขามาชวย (Expansionary Fiscal Policy) 2). ใชนโยบายภาษี (ตัดภาษี) (Tax cut Policy) 3). ใชนโยบายการเงินแบบขยายตัว (Expansionary monetary Policy) ทางแกที่ 1 นโยบายการคลังแบบขยายตัว (Expansionary Fiscal Policy) - เปนการที่รัฐบาล เพิ่มงบประมาณรายจายใหสูงขึ้น โดยเชื่อวาอุปสงครวมจะสูงขึ้นดวย G
Y
ศก
(ขยายตัว) การที่ G จะเพิ่มไดตองใชนโยบายงบประมาณขาดดุลเทานั้น (Budget deficit Policy) เปนนโยบายที่รัฐบาลเก็บภาษีนอย แตมรี ายจายใหมากกวาภาษีที่จดั เก็บ เชน รัฐบาลเก็บ ภาษีได15 % ของ GDP แตตั้งงบประมาณรายจาย 18 % ดังนั้น 3 % มาจากการกู ตัวอยาง ป 46 รัฐบาลจัดเก็บภาษี 14.8 % (825,000 ลานบาท) ของ GDP รายจาย 17.9 % ( 999,900 ลานบาท) ขาดดุล 3.1 % ( 174,000 ลานบาท) ป 47 ภาษี 15.17 % ( 928,100 ลานบาท) รายจาย 16.7 % (1,028,000 ลานบาท) ขาดดุล 1.6 % ( 99,900 ลานบาท) ป 48 ภาษี 16.4 % (1,170,000 ลานบาท) รายจาย 16.4 % (1,170,000 ลานบาท) - เปนงบสมดุล (ใชในภาวะ เศรษฐกิจเจริญเติบโตดีแลว) คือปลอยใหเอกชนดําเนินการ และเปนภาวะที่ C กับ I ดี รัฐบาลไมตองกระตุนเศรษฐกิจ ป 49 ภาษี 17.3 % ของ GDP (1,360,000 ลานบาท) รายจาย 17.3 % (1,360,000 ลานบาท) ป 50 ภาษี 16.08 % (1,420,000 ลานบาท) รายจาย 17.8 % (1,506,200 ลานบาท) เปนงบประมาณขาดดุล 1.72 % (146,200 ลานบาท) เพราะคาดวาภาคเอกชน ยังชะลอการงทุน
การจัดทํางบประมาณแบบขาดดุล (ทําให ศก.ขยายตัวไดอยางไร มี 2 เหตุผล) 1.เปนการเพิ่มปริมาณเขาไปในระบบ 2.ทําใหเกิดผลทวีคูณ (Multiplier effect) (ดู Sheet น.4 – น.7) การหาผลทวีคณ ู (Regression Analysis) - อัตราการขยายตัวของรายไดประชาชาติ (%) - อัตราการขยายตัวของการใชจายเพื่อการบริโภค (%) นโยบายการลดภาษี (Sheet น.8) ทางแกที่ 2 Tax cut Policy - ถารัฐบาลลดภาษีลง สงผงใหอุปสงครวม (Y) สูงขึ้น ทําให ศก. ขยายตัว คําถาม ควรลดภาษีอะไร Tax Y ศก ตอบ- ควรลดภาษีฐานที่กวาง ที่กระทบกับคนจํานวนมาก เชน - ภาษีบคุ คลธรรมดา - Vat ผลที่เกิดขึ้น - ทําใหปริมาณเงิน อยูที่ตวั คนมาก - ทําใหเกิดผลทวีคูณ (จะต่ํากวารายได) ทางแกที่ 3 นโยบายการเงินแบบขยายตัว (Expansionary monetary Policy) - เปนการทีร่ ัฐบาลเพิ่มปริมาณเงินเขาไปในระบบเศรษฐกิจ *** ขณะนี้ประเทศไทยใชอยู *** M
X
C+I
ศก.
Bank ชาติจะ เพิ่มปริมาณ เงิน มี 3 รูปแบบ เปนเครื่องมือที่ Bank ชาติมีอํานาจ 1.ลด Reserve Requirement (RR) 2.ลด Discount Rate (ลดอัตราดอกเบี้ยมาตรฐาน) 3.การซื้อคืนหลักทรัพยของรัฐบาล 1.ลด Reserve Requirement คือ ปริมาณเงินสดสํารองตามกฎหมาย ที่สถาบันการเงิน ตาง ๆ จะตองสํารองเอาไวโดยนําไป ปลอยกูไมได RR นี้ Bank ชาติ สามารถประกาศเพิ่ม หรือ ลดได เชน จาก 20 % เหลือ 15 % ทําให สินเชื่อปริมาณเงินจะมากขึ้น Ex ลด RR จาก 25 % เปน 20 % ***Reserve ไวเพื่อใหคนมาถอนเงิน ***
ตัวอยาง การลด RR 25 % เปน 20 % เงินฝาก RR Bank A Bank B Bank C Bank D
สินเชื่อ
รับเงินฝากจาก รับเงินฝากจาก รับเงินฝากจาก รับเงินฝากจาก
นาย ก. 100 ล. (20) ปลอยกู 80 ล. (ใหนาย ข.) นาย ข. 80 ล. (16 ล) ปลอยกู 64 ล. (ใหนาย ค.) นาย ค. 64 ล. (12.8 ล) ปลอยกู 51.8 ล. (ใหนาย ง.) นาย ง. 51.8 ล. (10.3 ล) ปลอยกู 40.9 ล. - ไปเรื่อย ๆ สินเชื่อบวกกัน 400 ล. ตัวเงินจริง ๆ ที่อยู ใน Bank *** เงิน 100 ล ทํา RR ที่ 20 % จําไดสินเชื่อที่ 400 ลาน (เปนการคํานวณเปาของสินเชื่อ ในความเปนจริงอาจไมถึงก็ได)
สูตร ที่ธนาคารคิด วงเงินที่ออกเปนสินเชื่อ Total Leading Capacity = money multiplier x initial Excess Reserve = 1 x 80 Required reserve ratio = 1 x 80 .20 = 5 x 80 ลาน = 400 ลานบาท คําถาม ยอนกลับของ อ. - ถา Bank ชาติ จะปลอยสินเชื่อที่ 400 ลานบาท Bank ชาติควรจะประกาศ RR ไวที่ เทาใด ตอบ 20 % 2.การลด Discount Rate (DR) คือ อัตราดอกเบี้ย ที่ธนาคารกลางคิดกับสถาบันการเงินเอกชนที่มาขอกู Bankชาติ ลดอัตรา ดอกเบี้ยเพื่อจูงใจใหธนาคารพาณิชยมาขอกู และนําเงินไปปลอยกู ตัวอยาง Bank A กูมาจาก Bank ชาติ 100 ล. (20 ล.) ปลอยสินเชื่อ 80 ล. Bank B รับเงินฝากนาย ก. 100 ล. (20 ล.) ปลอยสินเชื่อ 50 ล. เรื่อย ๆ จะได 5400 ล./400 ล.
3.การซื้อคืน หลักทรัพย ของ รัฐบาล (เกือบ 100 % จะเปนพันธบัตรรัฐบาล) ตัวอยาง Bank A ไดซื้อคืนหลักทรัพย 100 ล (20 ล) ปลอยสินเชื่อ 80 ล เงินฝากจาก นาย ก. 100 ล (20 ล) ปลอยสินเชื่อ 80 ล กูจาก Bank ชาติ 100 ล (20 ล) ปลอยสินเชื่อ 80 ล จะได RR ที่สินเชื่อ จากซื้อคืนหลักทรัพย 400 ล เงินฝาก 400 ล กูB ank ชาติ 400 ล คําถาม Bank ชาติ ตองการปลอยสินเชื่อ 400 ล. จะตองทํา RR ที่เทาไหร (20 %) เศรษฐกิจขยายตัวเร็วมาก และ เกิดภาวะเงินเฟอ (หรือ เศรษฐกิจ รอนแรง) - เกิดจากอุปสงครวมในระบบเศรษฐกิจมีมากเกินไป แนวคิดที่ 4 เสนอทางแก แนวความคิดที่ 3
-
Y
ใช Demand Restraint Policy คือ การใชนโยบายการเงิน – การคลัง เพื่อลดอุปสงค รวมลง
= C + I + G + (X + M) (เมื่อ Y มีมาก ดังนัน้ ตองทําให Y ลดลง)
โดยใชนโยบายดังตอไปนี้ 1.นโยบายการคลังหดตัว (Restrictive Fiscal Policy) 2.นโยบายภาษีสูง (Hight Tax Policy) 3.นโยบายการเงินหดตัว (Restrictive monetary Policy) 1.นโยบายการคลังหดตัว หลักการ G
Y
เงินเฟอ
การลด
G
สามารถทําได 2 Step
1.ทํางบประมาณแบบสมดุลกอน (Balanced Budget Policy) คือ เก็บภาษีมาเทาไหร ใหจายกลับ ออกไปเทานั้น 2.ใชนโยบายที่แรงขึ้นโดย ใชนโยบายการคลังแบบเกินดุล (Budget Surplus Policy) คือ ใหรัฐบาล เก็บภาษีใหมากแตจายออกไปใหนอยกวา เชน เก็บมา 18 % และจายไป 15 % จะเกินดุล 3 % 2.นโยบายภาษีสูง (Hight Tax Policy) คือใหรัฐบาลขึ้นภาษี Tax
เงินเฟอ
Y
เชน ภาษีเงินได บุคคลธรรมดา = ภาษีการคา (นิติบคุ คล) 3.นโยบายการเงินแบบหดตัว (Restrictive monetary Policy) - โดยใหรัฐบาลหรือ Bank ชาติ ลดปริมาณเงินลง สมการ
M
X
C+I
Y
เงินเฟอ
ผลกระทบ ที่ Bank ชาติลดปริมาณเงินลง 1.เพิ่ม RR เชน จาก 20 % เปน 25 % 2.เพิ่ม DR ทําใหสถาบันการเงินกูนอยลง 3.ใชการขายหลักทรัพยของรัฐบาล
... จบทฤษฎี เคนส ...
ทฤษฎีนักการเงินนิยม (Monetarist Theory) แนวความคิดเกิดจาก Irving Fichier (ออรลิ่ง ฟชเจอร) Milton Friedman นํามาใชและพัฒนาอีก Frim kydland Ednord Preddcott สํานักนี้ไมคอยเห็นดวยกับสํานักเคนส โดยเฉพาะชวง ศก. ตกต่ํา และ วางงาน เพราถา ศ ถาใช Demand Side Policy ทําให ศ จะทําใหเงินเฟอตามมาดวยเสมอ ดังนั้น Monetarist Theory เสนอนโยบาย Supply Side Policy คือการใชนโยบายการเงิน การคลัง เพื่อกระตุนใหอุปทานรวมสูงขึน้ AS โดยมี 3 เครื่องดังตอไปนี้ เครื่องมือที่ 1 ใชการลดภาษีภาคการผลิตใหกับธุรกิจโดยตรง เชน ภาษีเงินไดนติ ิบุคคล ลดภาษี
กําไรธุรกิจ
ขยายการผลิต
ขยาย I
AS = Aggregate Supply
AS
ศก
Monetarist เสนอใหปรับโครงสรางภาษีเงินไดนิติบุคคล (ปจจุบนั เก็บ 30 % จาก Profit) จึงเสนอจาย แบงกําไรใหเปน 2 สวน 1.กําไรสวนหนึ่งใหเจาของกิจการ โดยเก็บภาษีในอัตรากาวหนา เชน 15 – 20 – 25 % 2.กันเอาไว เพื่อการลงทุนใหม (RE - Investment) สวนนี้ใหเสร็จภาษีอัตราทีต่ ่ํามาก หรือไม เสียเลย เชน การสรางโรงงานใหม การทํา R2D หรืออาจหรือ อาจไดรับการยกเวนภาษี ประโยชนที่ไดรับ 2 อยาง คือ 1.เสียภาษีนอยลง 2.จะไดเพิ่ม Productivity และ สภาพการแขงขัน เครื่องมือที่ 2 การลงทุนในโครงสรางทางเศรษฐกิจใหมากขึ้น (Far Structure) เชน การลงทุนใหมีระบบสาธารณูปโภค Ex ระบบการขนสง สนามบิน Logistic ถา ตนทุนการผลิต
กําไรธุรกิจสูงขึ้น
กําลังการผลิตขยายเพิ่มขึ้น
AS
(สูงขึ้น) (ต่ําลง) เครื่องมือที่ 3 การลงทุนในมนุษย (Homan Capital) เชน - การศึกษา 1.ตนทุนการผลิตลดลง แรงงานมี Productivit - ทักษะฝมือแรงงาน 2.Adopt Technology ใหม ๆ ได และนําเขามาใช ทั้ง 3 เครื่องมือนี้ คือสิ่งที่ไทยตองการเพื่อการพัฒนาเศรษฐกิจ มากที่สุด การใชนโยบายการเงิน การคลัง เพื่อ Eco. Equity (ความเสมอภาคทางเศรษฐกิจอยางเหมาะสม) - กลไกตลาด จะจัดสรรรายไดตามความเปนเจาของการผลิต (Owner of factor of Production) เชน การเปนเจาของโรงงาน เครื่องจักรที่หายาก ผลตอบแทนจะแพง - Liberalist เสรีนิยม เชื่อวาคนตองมีรายไดไมเทากันจึงจะยุติธรรม - Neo – liberalist บอกวามนุษยมีโอกาสไมเทาเทียมกัน ดังนั้น กลไกตลาดจึงไมยตุ ิธรรมในเมื่อคน เริ่มตนไมเทาเทียมกัน รัฐตองเขามาแทรกแซงในการกระจายรายได หลักความเสมอภาค คือ การรักษาคนออนแอในการแขงขันอยางเสมอภาคกัน โดย ... 1. Progressive Tax รัฐตองเขามาแทรกแซงโดยจัดเก็บภาษีอัตรากาวหนา เปนการจัดเก็บภาษี จากคนรวยมาก 2. Welfare Spending เนนไปที่คนจน ชวยเหลือในดานโอกาส เชน การศึกษา, พัฒนาทักษะ ฝมือแรงงาน, สุขภาพ เปนการสรางโอกาสใหกับคนจน Ex. โครงการประกันสุขภาพแหงชาติ
ภาษีอัตรากาวหนาของไทย คือ ภาษีรายไดบุคคลธรรมดา 5 – 37 % มาจาก 1. เงินเดือน คาจาง เปนผลตอบแทนมาจากการทํางาน เรียกวา Earned Income ที่ไดมาจาก น้ําพักน้ําแรง 2. ดอกเบี้ย เปนตอบแทนจากการมีสินทรัพยทางการเงิน 3. เงินปนผล 4. Capital gains ผลตอบแทนมาจากหุน (ผลตาง) เรียกวา Unearned Income 5. มรดก 1. ประเทศไทยควรขยายฐานภาษีมาสู Unearned Income 2. หลักประกันสุขภาพควรจะใหเฉพาะคนจน เพราะเงินไมพอ Dualism ความแตกตางกันระหวาง คนรวยกับคนจน จึงมองประชาธิปไตยที่แตกตาง - คนจนอยากไดประชาธิปไตยทีก่ ินได - คนชั้นสูงตองการ Clean ประชาธิปไตย Accountability, Participation เพราะฉะนัน้ ทางแกปญหา Dualism คือ ตองผลิตชนชั้นกลางใหมากพอ และใหญพอ โดยเก็บภาษี อัตรากาวหนาเอามาทําให Welfare ดีขึ้น เชน เกาหลีใต การพัฒนาคือ Progression Tax Pollution tax (The Theory อ.พลภัทร) เปนบทความภาษาอังกฤษ - 100% เปนภาษีทองถิ่น Case study ที่ 2 การใชนโยบายการคลัง กับสภาพแวดลอม - ในระบบเศรษฐกิจเสรีที่รัฐไมเขาแทรกแซง อุตสาหกรรมที่ไมดี จะมีความ ไดเปรียบ และสามารถผลิตสินคา และบริการไดมากเกินไป และผลักภาระมลพิษใหสังคม Price S
I L K G Supply
C F Demand O A B
Output
JF = Demand CQ = Supply on maginal cost CI = Amount of pollution จํานวนมลพิษที่กอ คือ CEK
ขอดี 1.มลพิษลดจาก CEK เหลือ CLD ซึ่งอยูในระดับทีร่ ับได 2.รัฐไดเงินมาแกไขปญหามลพิษ รายไดที่เปนธรรมในการจัดการมลพิษ ขอเสีย 1.อุตสาหกรรมชีวจะมีตนทุนที่สูงขึน้ การเงินระหวางประเทศ (International Finance) มีหัวขอหลัก 3 เรื่อง 1. ดุลการชําระเงินระหวางประเทศ (Balance of Payment) หรือ BOP 2. ระบบอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราระหวางประเทศ (Exchange Rate System) 3. แนวทางการรักษาเสถียรภาพของ BOP หัวขอที่ 1 BOP: ดุลการชําระเงินระหวางประเทศ BOP คือ ดุลยบัญชี ที่ชใี้ หเห็นถึงฐานะทางการเงินของประเทศนั้น ๆ ในการถือเงินสกุลหลัก สามารถแยกยอยไดดังนี้ 1. Current Account = ดุลบัญชี เงินสะพัด (ดุล บ/ช ที่ใหญทสี่ ุด) 1.1 Trade Account ดุลการคา 1.2 Service Account ดุลบริการ 2. Capital Account ดุลบัญชีเงินทุนเคลื่อนยายระหวางประเทศ หรือ ดุลบัญชีเงินทุน 2.1 FDI (Foreign Direct Investment Account) - ดุลบัญชี เงินลงทุนโดยตรง 2.2 PI (Portfolio Investment Account) - ดุลบัญชีเงินลงทุนโดยออม 3. TA (Transfer Account) ดุลเงินโอน - ดุลบริจาค ดุลชวยเหลือระหวางประเทศ รายละเอียด BOP - BOP เปนดุลบัญชี ที่ชี้ใหเห็นถึงมูลคาของการนําเขาและสงออกทั้งสินคาและบริการ *บริการไดแก การใชบริการ การบินไทย น.ศ.มาเรียนในประเทศ - Trade Account ชี้ใหเห็นถึงการนําเขา และการสงออกสินคาอยางเดียว - Service Account ชี้ใหเห็นถึงการนําเขา และการสงออกบริการอยางเดียว
รายละเอียด Capital Account - เปนดุลบัญชีที่ชี้ใหเห็นถึงมูลคาเงินทุนไหวเขา และไหลออก มี 2 ประเภท คือ 1.FDI (foreign Direct Investment) เชน ตางประเทศขนเงินมาสรางโรงงาน โดยตรง 2.PI (Portfolio Investment) เปนลงทุนในเอกสาร เชน ตางประเทศซื้อหุน (Portfolio Investment) โดยออม คําถาม โดยปกติ Capital Account ไทยมักจะเกินดุล สาเหตุ โครงสรางพื้นฐาน และทรัพยากรสูง รวมถึงดอกเบี้ยมักจะสูง รายละเอียด ดุลบัญชีการโอนเงิน (Transfer Account) - เปนบัญชีใหเห็นถึงเงินชวยเหลือระหวางประเทศ หรือเงินไดเปลา รับ ชวย = เกินดุล ชวย รับ = ขาดดุล สรุป 1 + 2 + 3 จะได BOP ในแตละเดือนของประเทศ หัวขอที่ 2 ระบบอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราระหวางประเทศ (Exchange Rate System) นิยมแบงตามหลัก ได 2 ระบบ คือ 1. ระบบหลัก Fixed Exchange Rate System ระบบอัตราแลกเปลี่ยนคงที่ 2. ระบบลอยตัว Floating Exchange Rate System หรือ ใชคําวา freely fluctuating Rate System *** และมีระบบที่อยูตรงกลางระหวาง 1 กับ 2 คือ ระบบกึง่ ลอยตัว (In between System) หรือ Semi – floating สามารถแบงแยกยอยไดอีก 3 ระบบ ดังนี้ 1.Manage Float System - ระบบการลอยตัวที่มีการจัดการ (ประเทศไทย ใชอยู) 2.Float with board system หรือ Current board system - ระบบการลอยตัวที่มีการกํากับ หรือ แบบมีคณะกรรมการการเงิน เชน มาเลเซีย จีน 3.Basket of current system - ระบบตะกราเงิน เปนเครื่องมือของอัตราแลกเปลี่ยน หมายเหตุ
*** ระบบ Fixed Exchange Rate system เหมาะสมสําหรับประเทศที่ทําการคา ระหวางประเทศ นอย หรือ ประเทศที่ปดประเทศ จะขาดดุล หรือ เกินดุล จะไมกระทบตอคาเงินในประเทศ เชน ลาว เวียดนาม อินเดีย พมา เพราะ Fixed เปนการกําหนดคาเงินทองถิ่น เอาไวกับเงินสกุลหลัก เชน ดอลลาร หรือที่รียกวา Parity Value คือ การกําหนดคาเสมอภาค เพื่อใหคาเงินอยูท ี่คา ที่กําหนด เชน 1$ = 25B หนวยงานที่ ทําหนาที่ คือ กองทุนรักษาระดับอัตราแลกเปลี่ยน (Exchange Stabilization Fund) สํานักงานจะอยูที่ Bankชาติ และ ธนาคารนั้น ๆ - ประธานกองทุน คือ รมต.คลัง กองทุนนี้ทําหนาที่ พยุงเงินใหอยูใ นคาที่ Fixed เอาไว Ex1 ไทยขาดดุล คาเงินบาท ควร ออนคาลง แกปญหาโดย ขายเงิน $ ออกไป ซื้อ B เขามาเก็บ Ex2 ถาเกินดุล คาเงินบาทควรแข็งคา แกปญหาโดย ขายเงิน B ออกไป ซื้อ $ เขามาเก็บ แบบ Fixed ขอดี - คาเงินจะมีเสถียรภาพสูงมาก ผูสงออก – นําเขาบริหารงาย ขอเสีย 1 กลไกการปรับเสถียรภาพ ของอัตราแลกเปลี่ยนไมทํางาน (Automatic stabilization mechanic) ตัวอยางการลอยตัว - เมื่อ ขาดุล
D>S
ทําใหคาเงิน
Us แข็งคาขึ้น
เมื่อเปรียบกับคาเงินทองถิ่น
(Demand สูงกวา Supply)
ทําให คาเงินบาทออน
นําเขาลด การสงออกเพิ่ม
สินค
เงินทุนไหลเขา
สินคาราคาถูก
ลดการขาดดุล
สินทรัพยถูลด * เราจึงเรียกวา Automatic stabilization mechanic แตในระบบ Fixed คาเงินจะออนตัวไมได ถาขาด ดุลแลว คาเงินจะออนตัวไมได แกยากมาก 2. ในระบบจําเปนตองมีกองทุนรักษาระดับอัตราแลกเปลีย่ นเยอะ รัฐบาลตองเขามาแทรกแซง กองทุนจะแทรกแซงไมไหวถาเปดประเทศมากขึ้น
Floating Exchange Rate System ระบบลอยตัว (ถาพูดถึงระบบนี้ตองคํานึงถึงระบบที่อยูตรงกลาง) 1. ระบบลอยตัวแบบเสรี - ปลอยใหคาเงินลอยตัวตาม ขอเสีย 1. ทําใหคาเงินไมมีเสถียรภาพ เพราะคาจะผันผวนตลอดเวลา 2. ราคาสินคา นําเขา – สงออก กําหนดยากมาก และ ตนทุนการผลิตกําหนดยาก ขอดี 1. กลไกของการปรับเสถียรภาพจะทํางาน การแกการขาดดุลจะงายขึน้ 2. ไมจําเปนตองมีเงินทุนสํารองเยอะนัก ระบบกลาง In between system - Manage Float - เปนระบบที่ปลอยใหคาเงินลอยตัวมาก มีความผันผวนของคาเงินเร็วเกินไป ทุนรักษาฯ (Bank ชาติ) เขาแทรกแซงเปนครั้งคราว โดยไมไดใหเปลี่ยนทิศ แตไมใหผันผวนมากเกินไป และ แทรกแซงในคาเงินเปลี่ยนแปลงใหชาลง - Float with band - เปนระบบที่ปลอยใหคาเงินลอยตัว และจะลอยตัวขนาดไหน ตองกําหนดตามกฎหมาย วาให ผานไดเทาไหร เชน 5% แตถาลอยตัวมาก กองทุนรักษาฯ จะเขามาแทรกแซง ขอดี - นักธุรกิจจะชอบมาก เพราะจะไดรกู อนวา คาเงินจะผันผวนกี่ % ระบบนี้ Fee ในการ ประกันความสูญเสียถูกมาก เชน รัฐบาลกําหนด Band แคบ ขอเสีย - ถากําหนด Band แคบมาก ๆ จะเขาใกลระบบ Fix เชน จีน เดิมใชระบบ Fix ตอมา เปลี่ยนเปน .3% แตจีนเรียกระบบตนเองวา Mange Float - ระบบ Float with Band จะมีคณะกรรมการเงินซึ่งเปนหนวยงานพิเศษกําหนด Band ที่ เหมาะสม - Basket (ตะกราเงิน) - เปนระบบที่ Fixed คาเงินไวกับหลาย ๆ สกุล เชน fix ไวกับ $ บาง ยูโรบาง
คําถาม อ. - ไทยเปนตะกราเงินหรือไม? (Bank ชาติ บอกวาเปน) (นักวิชาการบอกวาไมเปน) สวนใหญคาเงินของไทย จะผูกไวกับ $ USA แข็งคา 80 % Ero 10 % เยน 5 % สกุลอื่น เชน ริงกิต เปรช 5 % ตัวอยาง - สมมุติกําหนด Fix คาผูกกับ USA 25 % คาเงิน USA แข็งคา 1 % คาเงินบาทจะออนตัว 0.25 เยน 25 % ออนคา 1 % คาเงินบาทจะออนตัว 0.25 อยางนี้เรียกวามีเสถียรภาพ คาเงินสกุลหลักมักจะผันผวนไปคนละทิศ เพราะฉะนั้น Basket เปนเครื่องมือเสริม “ดูใน Sheet case study 3 ดวย” แนวทางการรักษาเสถียรภาพของ BOP หลักการ (หมายความวา ทาขาดดุล จะใหทําอยางไร) 1. Import Restriction Policy นโยบายจํากัดการนําเขา โดย **** Tariff Tax ใชกําแพงภาษี ขึ้นภาษีนําเขาใหสูง (Import Tax) สินคาบวกภาษี ซึ่งเปนเครื่องมือ ลดการขาดดุลทางการคา ผลที่เกิดขึ้น ราคาสินคาจะแพงขึน้ Demandลดลง กําแพงภาษีทําใหรัฐไดเงินไมมาก เพราะ ผูนําเขาจะไมนําเขาตั้งแตตน กําแพงภาษีไมไดเปนเครื่องมือในการหารายได แตเปนเครื่องมือใน การรักษาเสถียรภาพขาดดุลการคา ****Quota Restriction : การจํากัดปริมาณ เปนการจํากัดปริมาณ หรือจํานวนการสนําเขา โดยนําเขาไดตามโควตาทีก่ ําหนด ถาเกิน กวานัน้ เขาไมได 1+2=****Tariff Quota : จํากัดการนําเขา และจํากัดโควตา สามารถนําเขาได แตถาเกินโควตาที่กําหนดจะตองเสียภาษีสูง ประเทศที่พัฒนาแลวชอบใช เชน อเมริกา ญี่ปุน หรือที่เรียกวา GSP (Generalized System of Preference) ซึ่งเปนสิทธิพิเศษทาง ภาษี สวนมากใหสินคาประเภทอุตสาหกรรม ทีใ่ หประเทศกําลังพัฒนา (ถาสงไปตาม Quota ภาษีจะ ต่ํามาก ถาสงเกินกวานัน้ จะโดน Tariff=กําแพงภาษี) ****Non – Tariff Barriers (NTB) : มาตรการ การจํากัด การนําเขาที่ไมใชภาษี ซึ่งประเทศกําลัง พัฒนานิยมใช มีหลายรูปแบบ เชน - กําหนด Product Standard ใหสูง เปนทั้งเรื่องจริง และเรื่องกีดกันทางการคาที่แยกกัน ไมออก
- กําหนด Environment Standard (มาตรฐานสิ่งแวดลอม) สินคาใดก็ตามที่ผลิต แลว ทําลายสิ่งแวดลอม ทางยุโรปจะไมใหนาํ เขา หรือสินคาทีใ่ ชแรงงานเด็ก - Labor Standard : สินคาที่ใชแรงงานเด็ก ***ผลกระทบ จาก Import Restriction Policy (นโยบายจํากัดการนําเขา) 1. ชวยลดการนําเขา และลดการขาดดุล 2. จูงใจใหอุตสาหกรรมภายในประเทศขยายการผลิต เพื่อทดแทนการนําเขา 3. ทําใหเกิดการจางงาน 2. ใชอัตราแลกเปลี่ยนแบบลอยตัว (Floating Exchange Rate System) ชวยลดการขาดดุลได โดยผานกระบวนการ Automatic Stabilization การนําเขาลด ขาดดุล
D>S
คาเงิน USD แข็งคา
คาเงินบาทออน
สงออกเพิ่ม เงินทุนไหลเขา
แกไขปญหาได แตออนที่สุด เพราะผลไมแนนอน และไมแนใจวาการนําเขาจะลดลง เพราะตองดู โครงสรางการนําเขาดวย เชน 1. คาเงินบาทออนลง แตคูแขงทางการคา คาเงินออนดวย (เจากัน) 2. คาเงินออนลง การนําเขาลด อาจจะจริงหรือไมก็ได ขึ้นอยูก บั โครงสรางการนําเขา สินคาถูกลงไมมีหลักประกันวา ประเทศอื่นจะซื้อสินคา เพราะเศรษฐกิจอาจจะไมดีก็ ได ***3. Monetary Policy และ Fiscal Policy : นโยบายการเงินและการคลัง เพื่อรักษาเสถียรภาพของBalance of Payment (BOP) มีหัวขอดังนี้ **ใชทฤษฎี เคนส เศรษฐกิจระดับประเทศ Y = C + I + G +(X - M) 1. ปจจัยที่กําหนดเสถียรภาพของ BOP 2. เสนความสมดุลภายนอก 3. แผนภาพาขออง IS – LM (แบบจําลองของตลาดเงิน) 4. การใชนโยบายการเงิน การคลัง เพสื่อรักษาเสถียรภาพ BOP หัวขอที่ 1 ปจจัยทีก่ ําหนดเสถียรภาพของ BOP คือ ปจจัยที่เปนสาเหตุที่ทําให BOP ดีหรือไมดี ประกอบดวย (บัญชีเดินสะพัด) 1. Current Account (จะดีหรือไมดีขึ้นกับ 3 ปจจัย) คือ
การขาด ดุลลดลง
- โครงสรางทางการผลิตของประเทศนัน้ ๆ ซึ่งกําหนดทั้งนําเขา และ(สําคัญมาก แต นโยบายการคลัง) การสงออก เชน ประเทศที่ผลิตสินคาเดียว หรือนอยอยาง ไดแก ประเทศกานา (ผลิตโกโก) - อุปนิสัยของคนในประเทศนัน้ ๆ เชน ฟุมเฟอย ไมอดออม - ระดับรายไดประชาชาติ (ระดับของอุปสงครวม) ถาอุปสงคมีมากจะไดขาดดุล ดังนั้น นโยบาย การเงิน การคลัง ตองลดอุปสงครวมลง (บัญชีเงินทุน) 2. Capital Account - ภาวะเศรษฐกิจ และคูค า เชน กลุม Opee ญี่ปุน - Fundament ปจจัยพื้นฐานของเศรษฐกิจของประเทศนั้น ๆ - อัตราดอกเบี้ยเปรียบเทียบ ทั้งภายใน ภายนอกประเทศ ทฤษฎี เคนส บอกวา ศก.ขยายตัวเร็ว
Demand มาก
Supply ตามไมทัน
แรงงานมีทักษะ
เงินเฟอ
(ดังนั้น ควรใชระยะสั้น เพื่อแกปญหาเฉพาะ และเปดโอกาสปรับโครงสราง ศก.) เพราะการใชนโยบายการเงิน การคลังจะเกิดผลแรงมาก (ในการลดอุปสงครวมจะทําใหเศรษฐกิจ ภายใน ชะลอตัว) ควรใชระยะสั้น และเฉพาะหนา จากนัน้ ปรับ 2 ขอแรก คือ โครงสรางการผลิต + นิสัย หมายเหตุ - โครงสรางการผลิต จะนําไปสูประเทศพัฒนาแลว และจะตองปกปองอุตสาหกรรมใน ประเทศกอน - โครงการผลิตของประเทศนัน้ ๆ เชน ผลิตสินคาไดนอยอยาง มีความจําเปนในการ นําเขาเยอะ โอกาสขาดดุลจะมาก - นิสัยคน เชน กรณี เกาหลี ญี่ปุน อดออม ประหยัด ทํางานเปนกลุมธุรกิจ ดังนัน้ เขาจะขาดดุลไมเปน เพราะไมซื้อของนอกกลุม Capital Account (จะดีหรือไมด)ี 1. ภาวะเศรษฐกิจโลก / ประเทศคูค า ถาดีจะเปนปจจัยผลักดัน จะทําใหเงินไหลเขามา พัฒนาประเทศ ประเทศที่มีเงินมาก ไดแก กลุมโอเปก 2. ปจจัยพื้นฐาน หมายเหตุ 1 กับ 2 จะไมเกี่ยวกับ M กับ F
3. อัตราดอกเบี้ยเปรียบเทียบ (Arbitration) - ถา ด/บ ภายในประเทศสูงกวาภายนอก จะทําใหเงินทุนไหลเขา (Capital inflow) ด/บ ภายใน ใหดูที่ BIBOR = Bangkok Inter bank Offer Rate ซึ่งเปนดอกเบี้ยพื้นฐานของ ประเทศไทย ด/บ ภายนอก ใหดูที่ Fed Fund Rate - ประเทศอังกฤษที่ LIBOR = London Inter Bank Offer Rate - ประเทศสิงคโปรที่ SIBOR = Singapore Inter Bank Offer Rate *** ถา ด/บ ภายใน ต่ํากวาภายนอก ทําใหเกิด Capital Outflow (เงินทุนไหลออก) ตัวอยาง - ดอกเบี้ย ภายในประเทศ 10% เงินทุนไหลเขา เหตุผลคือ - ดอกเบี้ย ภายนอกประเทศ 2.5% 1. ผูก ูภายในประเทศทํา Refinance เชน การไฟฟา กูเงินจะไปกูเงินที่วิเทศสาหกิจ ที่ทําเงินกูจาก สิงคโปร มาก Refinance ที่ 10% 2. ผูใหกู คือ สถาบันการเงิน ** การขึน้ ดอกเบี้ยใหสูงเพื่อลดเงินทุนไหลออก ทําใหเศรษฐกิจภายในชะลอตัว ควรทํา ระยะสั้น ๆ เฉพาะหนา ** ถา Capital Account ขาดดุล ตองขึ้นดอกเบี้ยใหสูง ทําใหเศรษฐกิจภายในชะลอตัวดวย แตควร ทําระยะสั้น ๆ เสนความสมดุลภายนอก (จาก Sheet) - เปนเสนที่บงบอกถึง ภาวะสมดุลในการชําระเงิน I
EE = เสนความสมดุลภายนอก OI = เสนอัตรา ด/บ ภายในประเทศ OY = เสนรายไดประชาชาติ
E
เกินดุล
E O
เสนสมดุล
ขาดดุล Y
วิเคราะห วา - ดอกเบี้ยกับรายได จะตองสมดุลกันเสมอ - ถาดอกเบี้ยในประเทศสูงเกิดขึ้น ทําใหเงินทุนไหลเขา
แผนภาพ IS – LM กับ เสนสมดุลภายนอก I LM1 LM
B A IS O
E
Y Y2 Y1
IS = เสน Demand ของเงิน เปนเสนอุปสงครวม หรือการใชจา ยรวม LM = เสน Supply ของเงิน เสนปริมาณ หรือ ความตองการถือเงิน A = จุดตัด ขาดดุล อัตราดอกเบี้ยไมเหมาะสม (เพราะขาดดุลอยู) วิธีแก ใหขยับเสน LM ขึ้นไปทางซาย ไปยังจุด B คือ เสน LM1 ทําให ด/บ สูงขึ้น ไหลออกนอย ไหลเขามากขึ้น
เงินทุน
ผลกระทบ ของการดําเนินนโยบายการเงิน และ นโยบายการคลัง ตอดุลการชําระเงิน I 1. ผลการใช นโยบาย การเงิน
E I2 I0 I1 O
B C
LM LM1
A A1
IS (D) Demand Y
E Y2 Y0 Y1
1.1 ผลการใชนโยบายการเงินขยายตัว - ณ. ขณะที่กําลังขาดดุล หรือ ดอกเบี้ยไมเหมาะสม (จุด I1 กับ Y1) โดย (ทําอยางนี้จะขาดดุลมากขึ้น) มาที่เสน LM1 M R C+I Y (ขยายตัว) (จุด I1 กับ I2) 1.2 ผลการใชนโยบายการเงินหดตัว โดย = จะทําใหขาดดุลลดลง สงผงให ศก. ชะลอตัวลง M R C+I Y จะรักษา BOP ได
2. ผลการใชนโยบายการคลัง มี 2 ดาน E
I
LM B C
A1
E
IS1 IS2 IS
O
Y2 Y0 Y1
2.1 นโยบายการคลังแบบขยายตัว
G
Y
ทําใหขาดดุลมากขึน้
หมายเหตุ การเพิ่ม G จะไมกระทบตอดอกเบี้ย 2.2 นโยบายการคลังแบบหดตัว G
Y
เสน IS จะขยับมาทางซาย (IS2) จะทําใหขาดดุลลดลง
เพิ่มเติม แผนภาพ ID – LM คือ M I
R
C+I
Y
LM
LM = เสน Supply ของเงิน คือ ผูฝากเงิน
I1
IS
IS คือเสน Demand ของเงิน (การใชจายรวม) O
Y Y1
Y2
ผลของการตั้งกําหนดภาษี (ดู Sheet) - เพื่อลดการนําเขาและกระตุน อุตสาหกรรม Demotic Demand
Price Clothes
Domestic Supply
Tariff O
Quantity of Clothes Q1
ผลิต (Supply)
Q2
Q3
Q4 M1
Q1 - Q2 จูงใชใหผูผลิต ทําใหเกิดการจางงาน O - Q4 ปริมาณความตองการ (Demand) O - Q1 การผลิต Q1 - Q4 ตองการนําเขา
.
บทสรุป - โลกไดเปลี่ยนแปลงไปแลว ดังนั้น 1. ทิศทางการใชนโยบายเมื่อเกิดการขากดุล รัฐบาลควรใช นโยบายการเงิน การคลัง แบบหดตัว 2. แนวทางในการบริหารนโยบาย การใชนโยบาย การเงิน การคลัง แบบหดตัว ควรใชไดระยะสั้น ใชเฉพาะหนา ถาใชนาน ๆ เศรษฐกิจจะชะลอตัว และเกิดอัตราการวางงานมาก 3. เปนนัยสําคัญ ของผูบริหาร เมื่อ ขาดดุลใน BOP รัฐบาลจะทําใหเราเดือดรอนมาก นโยบาย การเงิน การคลังแบบหดตัว ทําใหตน ทุนการผลิตสูง เพราะดอกเบี้ยสูงขึ้น และการลงทุนทุกอยางจะ กระจาย เชน ตลาดอสังหาริมทรัพย รถยนต เกิดการหดตัว (เพราะตองกู) 4. ถาเปรียบเทียบกัน 3 เครื่องมือ เพื่อเปนแนวทางการรักษาเสถียรภาพของ BOP 1. Import Restriction Policy = จํากัดการนําเขา (ดีที่สุด) 2. Floating = อัตราแลกเปลี่ยนลอยตัว ออนสุด (ผลที่ไดไมแนนอน) 3. นโยบายการเงิน การคลัง (Monetary และ Fiscal Policy) ยังพอใชได แต เศรษฐกิจ จะชะลอตัว