Van der Sijde HOUT 3.0

VAN DER SIJDE

HOUT 3.0

Met kleine stappen naar grote idealen

1928 - 2013

Stylesheet logo Van der Sijde (pms, cmyk en rgb-schermkleuren)

Pantone:

CMYK:

RGB:

3435 C

93 / 24 / 85 / 68

21 / 71 /

100%

75%

Pantone:

CMYK:

RGB:

Pantone:

CMYK:

RGB:

144 C

0 / 51 / 100 / 0

237 / 139 / 0

376 C

54 / 0 / 100 / 0

132 / 18

100%

75% 50% 25% 10%

100%

RAL-kleuren RAL 1037

Sonnengelb

85 jaar

RAL 6018

Van der Sijde

Gelbgrün

RAL 6004

Moosgrün

75%

Colofon Auteur: Wolter Beijer - wolterbeijer.nl Redacteur: Trinke van Dam - deverbeelder.nl Eindredacteur: Ageeth van der Sijde Fotografie: Medewerkers en familie Van der Sijde, Trinke van Dam, Museum ‘Het Land van Strijen’ , Rob C. Croes - Anefo Research: Wolter Beijer, Trinke van Dam Archiefbeheer: Iris Filius Grafische verzorging: Jeanette Goudswaard - jeanettegoudswaard.nl Druk: PrintService4U, Meppel

Alle rechten voorbehouden.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Van der Sijde Hout.

Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tevens tot Van der Sijde Hout te wenden.

De samenstellers van dit boek verklaren dat de inhoud van deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste inzicht tot stand is gebracht. Evenwel kunnen de samenstellers op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie.

De samenstellers aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.

85 jaar méér dan hout!

In het vroege voorjaar van 2012 ontstaat bij Ageeth van der Sijde een idee. Om het 85-jarige bestaan van Van der Sijde Hout in 2013 te vieren, overweegt ze een jubileumboek uit te geven. Het idee valt direct in de smaak bij haar broer Goris, met wie zij de huidige directie over het familiebedrijf voert. Voor u ligt het tastbare resultaat dat uit dit idee is voortgekomen: een reeks verhalen die de geschiedenis van het bedrijf in belangrijke mate hebben bepaald.

Dit boek is bedoeld als een vorm van overlevering van vijfentachtig jaar bedrijfsgeschiedenis. Herinneringen en foto’s van familie en (oud)werknemers laten verhalen tot leven komen. Verhalen die zijn opgetekend aan de hand van interviews. Bij de verslaglegging is het in de eerste plaats de bedoeling geweest om de subjectieve ervaringen vast te leggen, zoals ze zijn beleefd door de vertellers. Daarnaast is hier en daar de vrijheid genomen feiten en fictie met elkaar te verweven. Vooral wanneer gedetailleerde informatie onvoldoende voorhanden was, maar ook om de verhalen zo nu en dan een persoonlijk karakter te geven. Deze geromantiseerde verhaaltjes zijn herkenbaar aan de lichtgrijze kaders.

Naast de interviews zijn ook diverse bronnen geraadpleegd, zoals personeelsbladen, krantenartikelen, museumtentoonstellingen, dagboeken en informatie die te vinden is op internet. Hoewel veel tijd en aandacht is besteed aan bronnenonderzoek, is het in de eerste plaats niet de bedoeling geweest om tot een feitelijke en nauwkeurige geschiedschrijving te komen. Mogelijk zijn bepaalde belevenissen door de vertellers anders overgeleverd of herinnerd dan ze feitelijk hebben plaatsgevonden. Mocht u als lezer van mening zijn dat dit inderdaad het geval is, dan vragen wij hiervoor uw begrip en nodigen wij u uit om met een knipoog en een glimlach mee te blijven genieten van de verhalen, die de bijzondere perioden markeren van het bestaan van het familiebedrijf.

Per hoofdstuk biedt het boek een aantal vensters, waardoor u als lezer een doorkijkje krijgt naar markante momenten in de ontwikkelingen van het houtbedrijf. Zo begint het boek in 1928 in Strijen, waar de zoon van een hardwerkende rietdekker annex slachter de gewaagde stap neemt om zelfstandig een eigen handeltje te beginnen in houten palen, ruiterstokken en draineerbuizen. Hierna volgt een schets van de levensloop van het bedrijf, geplaatst binnen de tijdgeest van ruim acht decennia. Het beschrijft hoe het bedrijf zich door de jaren heen heeft ontwikkeld en zich staande heeft weten te houden binnen een aantal opvallende gebeurtenissen. Het boek neemt u vervolgens mee naar het bedrijf zoals we het nu kennen. Medewerkers en directie zijn aan het woord en laten weten hoe zij het bedrijf vandaag de dag ervaren. Het boek sluit vervolgens af met een doorkijkje naar de toekomst, voorbij het jubileumjaar 2013.

Met dit boek is 85 jaar geschiedenis van het jubilerende familiebedrijf aan het papier toevertrouwd. Het is een eerbetoon aan allen, die door de jaren heen betrokken zijn geweest bij de ontwikkeling van het bedrijf: de familie, de werknemers, klanten, leveranciers, adviseurs en vele andere betrokkenen. Dankzij hun ondernemerschap, durf, enthousiasme en doorzettingsvermogen is het bedrijf uitgegroeid tot wat het nu is. Wij feliciteren de familie Van der Sijde en alle medewerkers van harte met het 85-jarige bestaan en wensen u als lezer veel plezier met het verhaal achter dit prachtige bedrijf.

Namens de samenstellers, Wolter Beijer en Trinke van Dam

26 40

10 54

82 62 132

104

152

Inhoudsopgave VAN DER SIJDE HOUT 3.0

8

Voorwoord

40 1945-1952: Na de oorlog

10 1928 - 1939: De wortels van een familiebedrijf

14 15 16 16 17 18

In de voetsporen Op eigen houtje Rumoerig wereldtoneel Meer dan alleen ‘poalen’

42 42 43 46 47 48 49 50

Wederopbouw Slingerschotten De sigarendoosmethode Aardappelbewaarplaatsen Vindingrijk Creosoteren in eigen beheer Grensverleggend inkopen Transport

Niet voor niks Grondlegger in beeld

54 1953: De watersnoodramp

26 1940 - 1945: De Tweede Wereldoorlog

58

Springvloed treft de Hoeksche Waard

28

Een samenloop van omstandigheden

28 29 30 31 33 36 37

59 61

Na het water Schadeherstel

Gebruikt hout Slachten en olie persen In het verzet

62 1954 – 1973:

De dam van Goris

De bloeiperiode

Evacuatie naar Puttershoek Gevangen Gouden tientje

64 64 65 66

Toenemende vraag De Zuiderzeewerken Tweede generatie Van der Sijde Tweede generatie in beeld

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 5

72 74 75 77 77

Zakenreizen naar Scandinavië TECO houtconstructie Wolmaniseren Vindingen door creativiteit

Met vallen en opstaan De magere jaren Belgisch avontuur Achelse Kluis Zutendaal Alternatief product Aandacht voor het milieu Eerste milieugevolgen Niet langer gewenst in de dorpskern

91

Milieukundig bodem- en wateronderzoek

91 93 94 94 95 96 98 98 102

Een nieuwe start

Betaaldag

82 1974 – 1984: 84 84 84 85 87 88 88 89

104 1985 - 1998:

Vergunning onder druk Biologische zuiveringsinstallatie In afwachting Wel of niet verhuizen?

Minder werk

106

staat op

107 108 110 111

De eerste heipaal De bouw van het nieuwe terrein Aanpoten en opkrabbelen Nieuwe locatie markeert een nieuw begin

112 112

Even schrikken Op stoom met een nieuwe manier van verduurzamen

113

Bestuursoverdracht aan de derde generatie

115 116 118 119 120 121 121 124 125 126

Adviseren vanachter de coulissen Dromen van méér Uitbreiding derde generatie Aandacht voor kwaliteit Onaangename verrassing De volgende ronde In verweer Nieuwe investeringen Volgende stap in certificeren Milieuprijs

Bedrijfsterreinen Interessante voorstellen Sprong in het diepe

132 1999 - 2008: Zoeken naar balans

Beslaglegging

134 135

Pagina 6

Derde generatie Van der Sijde

Hout is ons leven

Organisatie onder de loep Verduurzamen onder vuur

138 138 142 144 145 149 150 150

Spoedberaad

175

In politiek vaarwater Over de muren heen kijken Balans in duurzaam ondernemen Eigen wijsheid

De weg naar duurzaam ondernemen

176 178 179

Vertrouwen in de toekomst

180

Nawoord

Filosoferen over morgen Pas op de plaats

Uitbreiding kantoorpand Uitbreiding van de directie Samen werken aan samenwerken

152 2009 - 2013: Naar een nieuw perspectief

154 154 157 157 158 158 159

Ondernemen anno nu Veranderende tijden Op een stevig fundament Saamhorigheid Betrouwbaarheid Flexibiliteit Een lange traditie van crisismanagement

161

Van crisismanagement naar visiemanagement

161 165 167 168 169 170 170 171 173

De tocht naar binnen Idealen van een nieuwe generatie Mensgericht perspectief Van dromen naar doen SijdKick Op de juiste plek Betrokkenheid door openheid De sprong voorwaarts De kern van de zaak

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 7

Voorwoord Voor u ligt ons jubileumboek, een overzicht van 85 jaar familiebedrijf Van der Sijde.

Voor mij persoonlijk vormt dit boek met al zijn verhalen een fantastisch overzicht van het verleden, een naadloze overgang naar het dynamische heden en een inspiratiebron voor onze visie op de toekomst. Ik heb het tot stand komen van ons bedrijfsverhaal als zeer leerzaam ervaren, noem het gerust een ontdekkingstocht. Want je denkt alles van de historie te weten? Niet dus! Pas als je echt diep in het verleden duikt, archieven onderzoekt en meewerkt aan interviews, krijg je een veel beter beeld van het reilen en zeilen van het familiebedrijf door de jaren heen. De historie van een familiebedrijf is daarmee een waardevol bezit. De waarde van deze kennis willen wij, zoals het ons betaamd, graag met u delen en zo mogelijk ter inspiratie laten dienen voor anderen die zich, net als ons familiebedrijf, sterk maken voor het menselijk aspect van ondernemen.

Ik ben Ageeth enorm dankbaar dat zij begin 2012 het initiatief heeft genomen om dit boek te gaan maken. Het is niet onder woorden te brengen welke impact dit traject heeft gehad op vele vlakken. Als u het leest, gaat u vanzelf begrijpen wat ik bedoel. De gesprekken die nodig waren om de verhalen tot stand te brengen en het weer teruglezen van het resultaat, helpt ons opnieuw te verbinden met waar wij voor staan en wat onze idealen zijn. Bij de aftrap van dit project heb je absoluut geen idee wat het eindresultaat zal worden. Eén ding werd echter al snel duidelijk: door een mix van historische feiten en management tools zou het meer worden dan een standaard jubileumboek. De ingrediënten hiervoor waren zeker aanwezig, maar het is dan wel zaak dit goed te begeleiden.

En daar heb je dus experts voor nodig. Die moeten afstand kunnen houden om niet ten onder te gaan aan details. Want vertellen is één, maar het ook goed op papier krijgen inclusief het juiste beeldmateriaal is van een andere orde. En met trots kan ik zeggen dat dit de samenstellers van dit boek absoluut is gelukt.

Als je denkt dat de huidige economische situatie uniek is, dan heb je het goed mis. De periode van 85 jaar was een aaneenschakeling van goede en minder goede tijden, voorspoed maar soms ook rampen. Zie het als een golfbeweging. De impact die de oorlog heeft gehad, de wederopbouw vanaf 1945, al snel gevolgd door weer een grote tegenslag: de watersnoodramp van 1953. Om maar te zwijgen over alle milieuperikelen in de jaren zeventig, tachtig en negentig. Verbazingwekkend is het om te lezen hoe zwaar de tegenslagen soms waren en er toch weer moed gevonden werd door te gaan. Wat een doorzettingsvermogen en visie moet je hebben om daar bovenop te komen. Overtuigd zijn van jezelf en vertrouwen op de mensen om je heen. Deze gebeurtenissen zijn pakkend neergezet in dit boek. Voor allen die dit lezen een inspiratie om het glas altijd half vol te zien!

Wat hierbij vooral opvalt is de manier waarop het bedrijf de minder goede periodes heeft doorstaan. In plaats van bij de pakken neer te zitten bij tegenslag, werden de schouders eronder gezet en gezocht naar oplossingen die kansen boden voor de toekomst. En wanneer die kansen zich lieten vertalen in positieve bedrijfsresultaten, hoe verleidelijk was het dan om kapitaal aan het bedrijf te onttrekken. Dat kan op langere termijn het voortbestaan van een bedrijf in gevaar brengen. Nee, door alle generaties heen is het

Pagina 8

Hout is ons leven

verdiende veelal gebruikt om te herinvesteren in het familiebedrijf. Efficiënter maken, moderniseren, innoveren, ga zo maar door. Wie herinnert zich niet de intrede van de fax? Van der Sijde was er als de kippen bij. En wat te denken van de mobiele telefoon.

Ik zie nog voor me hoe groot die kast was, geplaatst op de armleuning tussen de twee voorstoelen van de auto. Niet meer voor te stellen met de social media van nu.

De terugblik op 85 jaar Van der Sijde heeft een verdieping gegeven in de relatie met de vorige generaties. Je krijgt nog meer respect voor wat er zich in het verleden heeft afgespeeld en groeit daardoor als het ware nog meer naar elkaar toe. Wat herkenbaar is in de overgang van de eerste naar de tweede, en van de tweede naar de derde generatie, is het opnieuw zoeken naar de identiteit van het bedrijf. Krachtig is het om te zien dat de generatie die overdraagt aan de volgende generatie niet krampachtig vasthoudt aan hoe het was, maar geleidelijk aan de teugels laat vieren. De ‘nieuwe’ kapiteins op het schip de ruimte geven hun visie in de praktijk te brengen. Maar wel op de achtergrond klaarstaan om zo nodig met raad en daad bij te staan. En daar werd en wordt dan ook regelmatig een beroep op gedaan. Op deze manier ben je in staat met je tijd mee te gaan. Hoe vaak komt het in familiebedrijven niet voor dat de overdracht naar de volgende generatie te laat wordt ingezet of de zittende generatie het niet los kan laten?

Dit boek heeft voor mij een grote bijdrage geleverd aan het behouden van het vertrouwen in de toekomst. De wereld van nu is niet meer de wereld van een decennium geleden. Veranderingen volgen elkaar razendsnel op, het is nauwelijks bij te houden. Met al die prikkels is het nemen van de juiste beslissingen een grote uitdaging. Hoe verleidelijk soms ook, de focus moet gericht blijven op je eigen identiteit. Wie ben ik, wie wil ik zijn en wat wil ik uitstralen? Je niet gek laten maken dus. De rust vinden om de koers die we met elkaar hebben uitgezet blijven volgen. Dan is het zaak dat je het als directie eens blijft met elkaar. Hoe verschillend Ageeth en ik ook zijn, samen zijn we complementair.

Het hebben van korte lijnen, elkaar aankijken en direct begrijpen wat de ander bedoelt, stelt ons in staat snel beslissingen te nemen. Daar hebben we samen wel keihard aan moeten werken en dat was soms niet altijd eenvoudig. We hebben wel eens tegen elkaar gezegd: als we geen broer en zus waren geweest dan was het nog maar de vraag of we als directie bij elkaar waren gebleven. En dat is nu juist de dynamiek van een familiebedrijf.

Niet te snel opgeven maar open blijven communiceren. Het heeft ons beiden zo sterk gemaakt dat we de toekomst, hoe onzeker ook, vol vertrouwen tegemoet zien.

Tot slot besef ik me dat ons hedendaagse bedrijf het resultaat is van veel mensenwerk.

Het zou een onbegonnen opgave zijn om de namen te noemen van allen die hier een bijdrage aan hebben geleverd. Daarom wil ik iedereen, die in de afgelopen 85 jaar op enige wijze onderdeel heeft uitgemaakt van onze rijke bestaansgeschiedenis, bij deze uitvoerig en hartelijk bedanken. Zonder jullie zou het boeiende verhaal van ons mooie bedrijf niet mogelijk zijn geweest.

Goris van der Sijde

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 9

1928 1939

De wortels van een familiebedrijf

Er zijn geen getuigenissen meer van het eerste begin, de periode waarin pionier Goris van der Sijde zijn eerste stappen zet op het pad van ondernemerschap, maar op basis van verhalen over de mens Goris en zijn manier van doen, kan met wat voorstellingsvermogen wel een beeld worden geschetst van de grondlegger en hoe hij zijn houthandeltje begon.

Pagina 10

Hout is ons leven

1950

1940

1930

1920

1910

1900

1928 - 1939 De wortels van een familiebedrijf

Van der Sijde

2013

2010

2000

1990

1970

1960

1980

85 jaar

Pagina 11

1928 - 1939 De wortels van een familiebedrijf

Goris poseert op 12-jarige leeftijd voor een portretfoto Pagina 12

Hout is ons leven

1928 - 1939 De wortels van een familiebedrijf

De warmte van de broeierige zomernamiddag laat donkere transpiratieplekken achter op zijn toch al wat groezelige blauwe overall, alsof een onzichtbare hand met vaste regelmaat een spons warm water tegen zijn bovenlichaam uitknijpt. Met de zakdoek in zijn linkerhand veegt hij het zweet nog maar eens van zijn voorhoofd. Met de pet in zijn rechterhand zwaait hij naar de ronddansende muggen voor zijn gezicht.

Hij zal nog lang kunnen profiteren van

zwaar werk, maar de vermoeidheid van

Zijn oude handboor doet het nog goed.

het avondlicht. Voordat de duisternis

zijn protesterende spieren schuift hij

Wel kan hij de druk tegen zijn schouder

inzet, wil hij ook die laatste paar ruiter-

schouderophalend aan de kant. Later

goed voelen, nu hij er al dagen lang

stokken nog klaar hebben. Morgen zal

op de avond zal hij die laatste palen aan

intensief mee in de weer is geweest.

hij ze met paard en wagen in de nabije

elkaar bevestigen en ze toevoegen aan

Vanmorgen had hij voor de spiegel ge-

omgeving aan de man brengen. Hij is

de statige rij ruiterstokken die al klaar

zien dat zijn bovenarm en schouder een

een man met een plan.

staan.

bonte verzameling van rode en blauwe plekken vertonen. Misschien kan hij

Eerder verkochte ruiterstokken heb-

Met voldoening over zijn eigen mees-

maar beter een paar dagen rust nemen.

ben genoeg geld opgeleverd om een

terschap laat hij zijn blik over de perfect

Maar het vooruitzicht dat hij straks

nieuwe partij griendhout te kopen van

gevormde driehoeken glijden.

weer goede zaken zal doen, stemt hem

de beste kwaliteit. In de afgelopen da-

Over enkele weken zullen ze de oogst la-

van binnen vrolijk. Zijn lijfspreuk komt

gen heeft hij al heel wat gaten geboord

ten drogen op het land van de boeren in

zachtjes over zijn lippen: ‘Als je geld in

in die twee meter hoge palen. Het is

de wijde omtrek.

je zakken hebt, kun je alles kopen’. Zijn ogen twinkelen bij deze gedachte.

Hij strekt zijn pijnlijke rug nog maar eens, zet zijn pet weer achterstevoren op en buigt zich over de volgende reeks palen. Morgen, dan zal hij na het slachten met volgeladen wagen rond de polder rijden en zonder vracht weer terug keren. Het grootste deel van de voorraad heeft hij al op voorhand verkocht.

Met een beetje geluk brengt hij de rest van de ruiterstokken ook nog wel aan de man.

Ach, wie weet ...

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 13

1928 - 1939 De wortels van een familiebedrijf

Slachten Tot halverwege de jaren vijftig was het gebruikelijk dat vee bij mensen thuis werd geslacht. Vader Teunis en zoon Goris trokken er regelmatig op uit om bij boeren varkens te slachten. Ook particulieren, die varkens hielden op het erf, maakten gebruik van de diensten van vader en zoon.

Het slachten aan huis ging volgens een bepaald procedé. Met warm water en een schraapmes werd het haar van het varken verwijderd, zodat alleen het vel nog overbleef. Daarna kon het slachten beginnen.

Alles wat niet van het varken werd gebruikt, zoals haar, poten en ingewanden, werd als restafval in een pensbak gelegd.

Vaak namen ze ook ‘de gek’ mee, een klein laddertje dat tegen de muur werd geplaatst om het varken tijdens het slachten aan op te hangen.

In de voetsporen Op 19 maart 1906 wordt Goris in Strijen geboren als zoon van Teunis Pieter van der Sijde en Annigje Maaike van Willigen. Het gezin dat bestaat uit twee kinderen, Goris en zijn vier jaar oudere zus Jaapje Aagje, woont aan de Schenkeldijk. De vader van Goris houdt er een eigen handel op na. Hij verhuurt zich als loonwerker aan boeren.

In de zomermaanden biedt hij zijn diensten aan als rietdekker van de statige boerderijen rondom het landelijk gelegen Strijen. Gedurende het winterseizoen verlegt hij zijn werkzaamheden naar het slachten van varkens en koeien.

Met een pensbak vertrekken Goris en vader Teunis naar een klant voor het slachten van een varken

Het is in die tijd niet ongebruikelijk dat kinderen al van jongs af aan hun steentje bijdragen aan het gezinsinkomen. Bovendien geldt bij de familie Van der Sijde het motto ‘niets voor niks’. Als je iets wilt kopen, dan moet je er eerst maar wat voor doen. Voor Goris zit zijn schooltijd er dan ook vroeg op. Vanaf zijn elfde jaar vergezelt hij zijn vader om op de fiets of te voet bij de boeren langs te gaan. Van lieverlee bekwaamt Goris zich al doende in het slachten van vee en het bedekken van rieten daken. Het ziet er dan ook naar uit dat hij nog lang in de voetsporen van zijn vader zal treden. Maar het loopt anders.

‘s Winters was het slachten en ‘s zomers rietdekken, want dan konden ze het dak op.

Burgo Filius - Van der Sijde

Pagina 14

Hout is ons leven

1928 - 1939 De wortels van een familiebedrijf

Goris en zijn vader Teunis bedekken het rieten dak van één van de boerderijen

Op eigen houtje Nadat hij bijna tien jaar met zijn vader heeft gewerkt, vragen de boeren hem steeds vaker: ‘Hebbie ok poale veur de wai, Goris?’ Als er een vraag is dan moet er ook maar een aanbod komen, moet Goris hebben gedacht. En zo begint een handeltje op te bloeien in hout voor afrasteringen. Ergens diep van binnen borrelt een ondernemersgeest in de jonge Goris en zo rond zijn twintigste jaar besluit hij er voorzichtig wat klusjes bij te nemen.

Hij ziet wel brood in het vervaardigen en verkopen van ruiterstokken, waar de boeren de oogst van klaver, hooi en graanproducten op laten drogen. Het blijkt een gouden greep. Wanneer hij met zijn vader op de daken van de grote boerderijen bezig is met het bedekken van de rieten daken, vragen zijn klanten steeds vaker om meer dan hout alleen. Of hij ook kleigebakken draineerbuizen kan leveren om overtollig water van de landbouwgronden naar de sloten af te voeren. Als Goris ook aan die vraag weet te voldoen, begint het handeltje zich langzaam maar zeker steeds verder uit te breiden.

Het werk bij zijn vader is zwaar genoeg. Toch weet Goris daarnaast in de avonduren zijn middenstandsdiploma te halen. Daarnaast begint hij steeds meer uren te maken met zijn eigen handeltje. Het zijn lange dagen, maar het harde werken zit hem in de genen en doorzetten is er met een flinke paplepel ingegoten. Hij heeft wel schik in zijn nevenwerkzaamheden, maar kan op dat moment nog niet vermoeden waar dit toe zal leiden.

Het prille succes wakkert de ondernemerszin alleen maar meer aan, vooral wanneer hij genoeg begint te krijgen van het slachten en het rietdekken. Als hij door krijgt dat er met zijn handeltje bovendien meer te verdienen valt, besluit hij het werk bij zijn vader vaarwel te zeggen om zich helemaal op zijn eigen activiteiten te richten.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 15

1928 - 1939 De wortels van een familiebedrijf

Rumoerig wereldtoneel Het is 1928. Als Goris op het punt staat zijn houthandel te beginnen, is het economische klimaat aanvankelijk gunstig. De afgelopen vijf jaren waren ook een goede tijd geweest voor de houthandel. Als Goris zijn onderneming opricht, is er dan ook alle reden voor optimisme. Het tijdsbeeld wordt dan vooral bepaald vanuit de Verenigde Staten, waar met het motto live now, pay later veel Amerikanen in de roaring twenties op grote voet hebben geleefd. Europa, dat nog herstellende is van de Eerste Wereldoorlog, blijft in dat opzicht economisch iets achter, maar ook hier kwam de welvaart in zicht. Nederland was niet in letterlijke zin door het oorlogsgeweld van de Eerste Wereldoorlog geteisterd, waardoor de economie weer relatief snel kon opbloeien.

Niemand verwacht dan ook het onverwachte, wanneer in oktober 1929 paniek uitbreekt op de effectenbeurs van New York. De aandelenkoersen komen in een vrije val terecht, waarna de speculatieve zeepbel op Wall Street barst. De wereld maakt zich op voor een mondiale crisis. De beurskrach in New York doet er even over om de Atlantische oceaan over te steken, maar uiteindelijk ondervindt ook Nederland de gevolgen van deze crisis, die in 1936 een dieptepunt bereikt.

In Duitsland is intussen nog een andere beweging op gang gekomen. Door de hoge herstelbetalingen en de onvrede, die voortkwamen uit de verloren Eerste Wereldoorlog, groeit de macht van het Nationaal Socialisme. De wereld staat hiermee aan de vooravond van een nieuwe mondiale oorlog.

Tegen de achtergrond van deze gebeurtenissen richt Goris op tweeëntwintigjarige leeftijd officieel de ‘Firma G. Van der Sijde’ op, de start van wat later een bloeiend familiebedrijf in de houthandel zal worden.

Op de weegbrug van de Kaai weegt chauffeur Kees Vogelaar de handelswaar

Meer dan alleen ‘poalen’ Er staan veel grote boerderijen in het weidse land van de Hoeksche Waard. De boeren vormen, vooral in de begintijd, de voornaamste klanten van firma G. Van der Sijde.

Goris weet zijn zaak van de grond af op te bouwen met voornamelijk kleingoed.

Pagina 16

Hout is ons leven

1928 - 1939 De wortels van een familiebedrijf

De eerste tien jaar handelt hij in een gevarieerd aanbod: van ruiterstokken tot afrasteringen en van draineerbuizen tot aardappelkistjes. Zijn producten brengt hij lopend, op de fiets of met paard en wagen aan de man bij de boeren in de omtrek.

Goris beschikt over een stevige werklust, een grote dosis doorzettingsvermogen en een positieve kijk. Hij is er dan ook niet de man naar om te klagen of zich door tegenslagen uit het lood te laten slaan. Integendeel, aanpakken en altijd doorgaan, dat is wat hem gaande houdt. De generaties na hem zullen dit voorbeeld volgen.

Niet voor niks Goris krijgt het niet voor niks. In een tijd waarin de meesten met praktisch niets moeten beginnen, is het vooral keihard werken. Hij moet het hebben van zijn gemakkelijke omgang, een flinke dosis improvisatietalent en een goede koopmansgeest.

Gelukkig staat hij er niet alleen voor. Zijn vrouw Burgje helpt zoveel mogelijk in de zaak, vooral in de periode dat er nog nauwelijks personeel in dienst is. Ze staat haar man met raad en daad bij. Aangezien Goris veel op pad is, handelt zij aan het thuisfront veel zaken af, bijvoorbeeld wanneer de boeren aan de deur hun rekeningen komen betalen. Maar ook voor het zwaardere werk, zoals het klaar zetten van ruiterstokken en het laden en lossen van draineerbuizen, draait ze haar hand niet om.

Goris geeft er de voorkeur aan zoveel mogelijk tweedehands materiaal op de kop te tikken. Als het even kan, sleutelt hij zijn producten, gereedschappen en machines zoveel mogelijk zelf in elkaar en pakt hij elke gelegenheid aan om daar een goede boterham mee te verdienen. Hij is een handige handelaar die overal brood in ziet en altijd een goede prijs weet te bedingen. Als het nodig is, verandert hij van koers en weet zo problemen om te buigen in mogelijkheden. Je zou van een zeker opportunisme kunnen spreken, maar ook van flexibiliteit, doorzettingsvermogen en inventiviteit. Gezien de crisisjaren geen overbodige eigenschappen. Het zorgt ervoor dat zijn bedrijf in moeilijke tijden levensvatbaar blijft en kan floreren in tijden van voorspoed.

Goris en Burgje treden in 1932 in het huwelijksbootje

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 17

Goris van der Sijde Grondlegger in beeld

Als Pa iets in zijn hoofd had, moest het doorgaan.

Truus van der Sijde – In ‘t Veld

Pagina 18

Hout is ons leven

1950

1940

1930

1920

1910

1900

Grondlegger in beeld Goris van der Sijde

2013

2010

2000

1990

1980

1970

1960

Grondlegger in beeld Goris van der Sijde

Wat voor een man Goris van der Sijde precies is geweest, is niet meer met volstrekte zekerheid vast te stellen. Door overlevering zijn gelukkig nog wel verhalen bekend over de grondlegger van het houtbedrijf, die ook wel ‘Pa’ wordt genoemd. De gedetailleerde herinneringen van kinderen en kleinkinderen schetsen een levendig beeld van een man met karakter.

De verhalen vertellen over ‘een goed gehumeurde persoonlijkheid’ die ‘graag werd gezien’, maar ook niet bepaald een ‘doetje’ was. Dat hij graag werd gezien, blijkt uit zijn betrokkenheid bij het dorp Strijen en omstreken. Met zijn innemende voorkomen, leverde hij niet alleen een rijke bijdrage aan de opbouw van het houtbedrijf zoals wij het nu kennen, maar was hij ook actief binnen de gemeenschap en schroomde niet om initiatieven te nemen ten dienste van het dorpsbelang.

Zijn kinderen typeren Pa als ‘streng maar rechtvaardig’ en zo kon hij zich ook opstellen als het ging om zakendoen: een man met een eigen wil, een harde noot om te kraken.

Hij stond erop dat er eerlijk werd gehandeld en men zich aan een gesloten overeenkomst hield. Wanneer iets hem niet aanstond, zei hij dat ook ‘recht voor z’n raap’. Als het er op aan kwam maakte hij zich niet klein en dook hij niet snel weg. In situaties waarin tegenwind de kop op stak, stond hij dan ook zijn mannetje.

Opvallende verschijning Goris wordt verder omschreven als een opvallende verschijning. Opvallend in de eerste plaats, omdat hij een wat flinker postuur had dan gemiddeld, maar ook vanwege zijn intense, doordringend blauwe ogen. Hij stond vooral bekend als een opgeruimde en vrolijke man, die niet snel chagrijnig was. Zodra Goris een ruimte binnenwandelde, kon dat de aanwezigen niet ontgaan.

Die blik in zijn ogen, dan wist je al genoeg.

Daarmee kon hij je neerzetten waar hij je wilde hebben.

Burgo Filius - Van der Sijde

Zijn kleding stemde hij af op de gelegenheid. Als hij aan het werk was, droeg hij werkkleding die bestond uit een verstelde broek met lappen erop. Burgje zorgde ervoor dat zijn werkpak altijd heel was, desnoods verstelde ze het vele malen. Goris maakte het niet veel uit, het was immers toch maar werkkleding. Maar als hij op dinsdag naar de beurs in Rotterdam vertrok, dan zag hij eruit om door een ringetje te halen. De werkkleding werd op deze vaste dag in de week steevast ingeruild voor een donkerbruin of donkergrijs pak, liefst met een streepje, een bewerkt overhemd, vlotte stropdas en een overjas.

Het geheel werd afgekleed met een gleufhoed, die hij regelmatig vergat mee te nemen en daardoor overal bleef liggen.

Gezien zijn grote postuur kon hij doorgaans niet met confectie uit de voeten en moest hij meestal een duurder maatpak laten maken. Aangezien hij graag uit was op een koopje probeerde hij het altijd voor elkaar te krijgen om twee pakken voor de prijs van één te krijgen.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 19

Grondlegger in beeld Goris van der Sijde

Goris en Burgje in stijl op reis

Sociale betrokkenheid Goris, een man met veel contacten, was gemakkelijk in de sociale omgang. Mensen konden bij hem terecht voor raad en daad. Terloops had hij altijd een vriendelijk woord voor iedereen. Zijn vriendelijke, open karakter maakte dat hij oprechte belangstelling voor mensen had. Maar hij plaatste zijn medemens ook graag langs een kritische meetlat en wilde alleen met mensen omgaan, die hij echt kon vertrouwen. Als personeel werd aangenomen, kon de sollicitant rekenen op de doordringende blik van Goris, gevolgd door de vraag: ‘Zo, en van wie ben jij d’r één?’

Pa is altijd een vrolijke, opgeruimde man geweest.

Maar hij was ook hard, streng en rechtvaardig.

Burgo Filius - van der Sijde

Dat Goris betrokken was bij zijn omgeving, bleek uit zijn particuliere initiatieven in het dorp. Tijdens de oorlogsjaren nam hij deel aan het verzet en was één van de initiatiefnemers voor het bouwen van een dam. Eind jaren vijftig zette hij zich als bestuursvoorzitter in voor het realiseren van een zwembad in Strijen en is hij later ook betrokken bij het graven van de jachthaven. Als er in het dorp iets moest worden geregeld, stond hij klaar met het credo: ‘Scheppen en uitdiepen maar! Ik heb de palen…’.

Zakelijke inborst Hoewel hij gemakkelijk was in de sociale omgang werd zijn karakter ook gekenmerkt door een zekere zakelijkheid. Alles wat hij verdiende, werd doorgaans direct weer geinvesteerd. Het geld ging daarbij zogezegd voor het meisje. Zo stond zijn vrouw Burgje

Pagina 20

Hout is ons leven

Grondlegger in beeld Goris van der Sijde

in de begindagen van het bedrijf vreemd te kijken toen bleek dat haar spaarpot leeg was. Al langere tijd had ze geld opzij gelegd om stoelen te kunnen kopen voor in de voorkamer, maar nu was daar niets meer van over. Het geld bleek niet gestolen, noch op miraculeuze wijze zoek te zijn geraakt. Er was een zeer logische verklaring voor het verdwijnen van de centen: Goris had hout gekocht om ruiterstokken te maken. Die stoelen zijn er later nog wel gekomen om nog vele jaren dienst te doen, tot ze tijdens de watersnoodramp verloren gaan.

Schenkeldijk in 1914; de straat waar Goris is geboren

Ook de kinderen hadden te maken met Pa’s nuchtere zakelijkheid. ‘Je moet waar maken wat je bent, werken voor je geld om jezelf te bewijzen’, hield hij de zoons Teun en Cees voor. ‘Dat is je kracht. Als je centen in je portemonnee hebt, kun je alles kopen’.

Dat die centen niet vanzelf kwamen, maar gewoon hard werken betekende, werd met de paplepel ingegoten. Het was dan ook niet vanzelfsprekend dat Pa zomaar zakgeld uitdeelde. ‘Niets voor niks’ zei hij, als zijn zoons Teun en Cees om zakgeld kwamen.

‘Dat je wat wilt is best, maar hoe ga je dat doen?’ vroeg hij dan. Als ze ergens geld voor nodig hadden, zat er voor de jongens dan ook niets anders op dan bij Pa in het bedrijf een klus op zich te nemen.

Van mijn zakcenten kon ik niet veel kopen.

Dan vroeg ik maar aan mijn vader of er nog wat te doen was.

Cees van der Sijde

Ook dochter Burgo werd niet in de watten gelegd als het ging om zakgeld. Ze had gehoord dat een jongen uit het dorp een flink bedrag van tien gulden aan zakgeld van zijn vader had gekregen. Het leek haar wel een goed idee om daar zelf ook maar eens om te gaan vragen. Na de nodige moed te hebben verzameld, stapte de jonge Burgo op een zaterdagmiddag met dit verzoek op haar vader af. Pa Goris liet langzaam de krant

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 21

Grondlegger in beeld Goris van der Sijde

zakken waar hij op dat moment achter verscholen zat. Met verbaasde blik reageerde hij op dit stoutmoedige verzoek: ‘Oh ja, waarom wil jij een tientje dan?’. Hij luisterde aandachtig naar haar pleidooi voor meer zakgeld, maar maakte geen aanstalten zijn beurs te trekken. In plaats daarvan verdiepte hij zich weer in zijn krant en liet haar weten hoe hij over de situatie dacht: ‘Daar gebeurt geen donder van! Als je later een vent krijgt, dan moet die jou zien te onderhouden. Dus als je nu al een gat in je hand krijgt, dan wordt het helemaal niks ...’. Het was het einde van de zakgelddiscussie.

Doorzettingsvermogen Goris werkte hard en was zelden thuis. Later, toen er personeel in dienst kwam, liet hij het uitvoerende werk wat meer aan anderen over en concentreerde hij zich vooral op de handel. Daarbij ging hij steeds meer over de grenzen kijken, om in het buitenland hout in te kopen. Het feit dat hij geen enkele andere taal dan Nederlandse sprak, hinderde hem in het geheel niet.

Talen sprak hij niet. Hij zei altijd: ‘Ik doe alles met mijn handen en voeten. Als je hard genoeg Hollands praat, verstaan ze je ook’.

Marjan van der Sijde – Van der Pligt

Ondanks dat Goris van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat aan het werk was, liet hij zijn opgeruimde en vrolijke humeur niet snel varen. Ook al voelde hij zich soms uitgeput, hij liet het liever niet merken. Hij was er de man niet naar om gemakkelijk uiting te geven aan gevoel of emoties en liet dan ook niet snel merken dat hij er doorheen zat. Thuis kregen de kinderen er niets van mee als er bij Pa moeilijke tijden op de zaak waren aangebroken. Moeilijkheden waren er om te worden overwonnen. Wanneer het tegen zat, wist hij zich door moeilijke situaties heen te slaan en altijd weer opnieuw te beginnen.

In veel gevallen leidde een tegenslag tot een aanpassing die later succesvol zou blijken.

Het gezin van Goris in 1956. Van links naar rechts: Annie, Goris, Cees, Burgo, Teun, Burgje en Riet

Pagina 22

Hout is ons leven

Grondlegger in beeld Goris van der Sijde

Als hij ’s morgens aan het werk ging, lagen wij nog op bed.

Als hij ’s avonds thuis kwam, dan lagen wij alweer te slapen.

Cees van der Sijde

Een man een man, een woord een woord Goris kon er slecht tegen als hem onrecht werd aangedaan. In zijn ogen was een afspraak een afspraak, en daar had men zich gewoon aan te houden. Ten aanzien van zijn klantbenadering hanteerde hij dan ook de vuistregel: ‘Je levert goede kwaliteit, je levert snel en je betaalt je crediteuren op tijd. Dat bepaalt de kracht van het bedrijf ’.

Op de achterkant van een sigarendoos werden voor duizenden guldens zaken gedaan.

In die tijd grote bedragen. Er werd nooit iets voor bevestigd of op papier gesteld. Als men elkaar had aangekeken en tot een akkoord was gekomen, dan was er het vertrouwen dat men daarvan op aan kon. Goris kon vreselijk boos worden als gemaakte afspraken of betalingen niet werden nagekomen. Dan stelde hij alles in het werk om het afgesproken bedrag toch te krijgen. Als hij in de kerk zat, kon hij het niet laten om naar de mensen te kijken die nog bij hem in het krijt stonden. ‘Wanneer kom je nu eens over de brug met die betaling?’ mopperde hij dan in stilte.

Vindingrijk Als kind was Goris overigens niet zo gek op het kerkbezoek. Liever ging hij voetballen.

Dat vonden zijn ouders maar niets, en zeker niet op zondag. Maar ook daar vond hij een oplossing voor. Bij een vriendje had hij zijn voetbalbroekje hangen. In plaats van naar de kerk te gaan, ging hij een balletje trappen. Wel zorgde hij er voor dat zijn was dan ergens anders werd gedaan, zodat hij niet met bevuilde voetbalkleren thuis hoefde te komen. Dit voorval is kenmerkend voor zijn eigenzinnige vindingrijkheid, die hem in de latere jaren nog veel van pas zal komen. Hij zocht net zolang naar een oplossing tot hij die had gevonden. Ging het niet linksom, dan moest het maar rechtsom.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 23

Grondlegger in beeld Goris van der Sijde

Geneugten Goris hield van zijn werk en hard werken deed hij dan ook graag. Je zou kunnen stellen dat het werk zijn grote passie was. Maar daarnaast had hij nog een andere liefhebberij en dat was motorrijden. Het was een praktische manier om zich snel te verplaatsen, maar het was hem vooral te doen om de sensatie van het racen.

Goris was één van de eersten in Strijen die over een motorfiets beschikte. Het was een tweedehandsje van het merk Ariel en hij was er gek mee. Graag trok hij erop uit om een beetje in de omgeving te toeren, puur voor het plezier.

Goris bij zijn zwager achterop de motor

Zijn verloofde Burgje mocht niet achterop, althans niet publiekelijk. Het was in die tijd niet erg gepast om als dame achter op een motor te zitten en daar zou zeker schande over worden gesproken.

Als ze dan toch samen een stukje op de motor wilden rijden, deden ze dat maar liever stiekem. Ze spraken af op de Oud Bonaventurasedijk, waar Burgje zo onopvallend mogelijk naartoe liep en waar Goris op haar wachtte. Hier kon niemand uit het dorp hen zien. Een lange broek had ze niet. Ze nam de plooien van haar wijde rok bij elkaar en sprong bij Goris achterop de motor, die er vervolgens met een flinke vaart vandoor ging. Lachend liet ze haar losse haren dansen in de wind en dicht tegen de rug van Goris aangeklemd, met haar ogen gesloten, had ze het gevoel te kunnen vliegen.

Gedachten ordenen Wellicht zou men het niet snel achter de man hebben gezocht, maar Goris schreef graag op wat hem bezig hield. ‘Papier blijft’, was zijn motto. In dagboeken hield hij zijn belevenissen bij, zoals gedetailleerde verslagen van buitenlandse avonturen. Maar ook op losse blaadjes papier schreef hij korte aantekeningen. Wanneer hij iemand iets belangrijks wilde vertellen, schreef hij dat vaak ook eerst even op, als een manier om zijn gedachten te ordenen en de juiste woorden te vinden.

Pagina 24

Hout is ons leven

Grondlegger in beeld Goris van der Sijde

Op latere leeftijd Goris is altijd verbonden gebleven met het houtbedrijf. Ook na zijn pensioen kon hij niet goed stilzitten en verrichtte hij nog regelmatig fysieke arbeid op het bedrijfsterrein.

Op latere leeftijd bleef hij aan de zijlijn beschikbaar voor raad en daad. Hij reisde graag nog wel eens voor de zaak om de inkoop van hout in het buitenland te regelen en vond het plezierig op bezoek te gaan bij oude relaties om koffie te drinken en over vroeger te praten.

De laatste tien jaar van zijn leven was hij veel met zijn vrouw Burgje in Spanje te vinden, waar ze een huis hadden gekocht om in de zon te genieten van hun welverdiende rust.

Op 8 november 1980 overlijdt Goris ‘Pa’ van der Sijde op 74-jarige leeftijd en 14 jaar later, op 2 januari 1994, overlijdt zijn vrouw Burgje op 89-jarige leeftijd.

Op latere leeftijd vertoeven Goris en Burgje regelmatig in hun huis in Spanje

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 25

1950

1940

1930

1920

1910

1900

1940 - 1945 De Tweede Wereldoorlog

1940 1945 De Tweede Wereldoorlog

Hoewel Nederland zich bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in september 1939 neutraal had verklaard, viel Duitsland op 10 mei 1940 Nederland binnen. Een aantal dagen daarna vindt een ingrijpende gebeurtenis plaats, die een kentering in de Nederlandse geschiedenis veroorzaakt. Op 14 mei voert een vloot Duitse vliegtuigen een vernietigend bombardement uit op Rotterdam en Nederland zal daags daarop capituleren. Aanvankelijk was alleen de stad doelwit voor het bombardement geweest, maar door een samenloop van omstandigheden vliegt een aantal Duitse vliegtuigen door naar Strijen en Strijensas en laten daar hun bommen los. In deze dorpsgemeenschappen vallen acht doden en meerdere gewonden.

De oorlog zal het dagelijks leven in de daarop volgende vijf jaar bepalen. Met het verstrijken van de oorlogsjaren wordt het voor velen in zowel persoonlijk als in zakelijk opzicht moeilijk. In deze roerige periode weet de firma Van der Sijde zich aanvankelijk nog goed staande te houden, ook al is het roeien met de riemen die men heeft. Het familiebedrijf maakt daarin ook bijzondere gebeurtenissen mee, als het de gevolgen van het ontregelde leven aan den lijve ondervindt.

Pagina 26

Hout is ons leven

Van der Sijde

2013

2010

2000

1990

1970

1960

1980

85 jaar

Pagina 27

1940 - 1945 De Tweede Wereldoorlog

Een samenloop van omstandigheden Naast de Nederlandse capitulatie voor de Duitse bezetting, vindt in dat jaar ook in de persoonlijke sfeer een ingrijpende gebeurtenis plaats. Op 27 september 1940 trekt Teunis Pieter, de vader van Goris, erop uit met paard en wagen. Op de Schelpweg gaat het mis.

Onduidelijk is wat er precies is gebeurd. Wellicht werd hij onwel of mogelijk was zijn paard door onbekende oorzaak op hol geslagen op een moment dat hij niet op zijn hoede was. In elk geval is duidelijk dat Teunis Pieter van de bok valt en zeer ongelukkig terecht komt. Het is een kleine val, maar de gevolgen zijn groot, als blijkt dat Teunis door het ongeval ter plaatse op 61-jarige leeftijd overlijdt.

Het zou kunnen dat deze ongelukkige samenloop van omstandigheden Goris juist een impuls gaven om na te denken over zijn eigen toekomst. Mogelijk heeft het voorval hem ertoe aangezet om zijn vleugels verder uit te slaan en met zijn bedrijfje een volgende stap te zetten. Ondanks de oorlogsjaren is hij er blijkbaar stellig van overtuigd dat zijn houthandel zal floreren en hij daarvoor meer bedrijfsruimte nodig heeft. Met de financiĂŤle steun van zijn moeder Annigje Maaike koopt hij een nieuw stuk grond aan de Schenkeldijk, waar voorheen een Hoepmakerij was gevestigd.

Het eerste bedrijf aan huis aan het Spui blijkt al snel aan uitbreiding toe

Gebruikt hout Er wordt wel gekscherend beweerd dat Goris het fundament van het familiebedrijf heeft gelegd met de handel in gebruikt hout. Tot aan het begin van de jaren vijftig tikt hij voornamelijk tweedehands hout op de kop dat al een eerdere bestemming had gekend.

De handel in gebruikt materiaal was een kostenbesparende afweging, maar achteraf gezien zou je ook kunnen stellen dat hij daarmee al vroeg meedeed met het recyclen van de meest uiteenlopende houtproducten.

Pagina 28

Hout is ons leven

1940 - 1945 De Tweede Wereldoorlog

Totdat hij begon met de handel van hout uit het buitenland, heeft mijn vader zijn geld vooral verdiend met gebruikt hout.

Cees van der Sijde

Om aan gebruikt hout te komen, moet Goris regelmatig op pad, waarbij hij ervoor moet zorgen andere kapers op de kust voor te zijn. Het tweedehands hout verkoopt hij rechtstreeks door aan de boeren in de omgeving. Geregeld neemt hij zelf ook de zaag ter hand om het gebruikte hout een nieuwe toepassing te geven. Zo maakt hij van de houtrestanten houten bakken, die worden gebruikt in aardappelbewaarplaatsen, of timmert hij er pootaardappelkistjes van. Ook deze producten vinden hun weg naar de boerenbedrijven in de omgeving.

In 1937 begint in Rotterdam de bouw van de eerste afgezonken tunnel in Nederland.

De Maastunnel, die in Rotterdam de oevers van de Nieuwe Maas met elkaar verbindt, is ook de eerste tunnel waardoor autoverkeer mogelijk is. Ondanks dat de stad in 1940 door Duitse bombardementen is verwoest, gaat de bouw van de tunnel in de eerste oorlogsjaren gewoon door en wordt deze in 1942 voltooid.

De bouw van de Maastunnel schept voor de firma G. van der Sijde een ideale gelegenheid om grote hoeveelheden gebruikt hout op de kop te tikken. Bij de bouw van de tunnel komt bekistingshout vrij dat is gebruikt voor het gieten van beton. Om te voorkomen dat deze houtrestanten tijdens de oorlog worden gevorderd door de Duitse bezetters, moet Goris er snel bij zijn zodra het hout beschikbaar komt.

Slachten en olie persen In het midden van de oorlogsjaren zit Goris van der Sijde niet stil. Zijn handelsgeest speelt overal op in, als hij blijft zoeken naar mogelijkheden om activiteiten te ondernemen om aan de kost te komen. Anders dan in grote steden kent de familie, net als de meeste mensen in de streek, geen extreme hongerperiode. Er is brood en het vee zorgt voor melk, boter en vlees. Maar de voedselprijzen stijgen in die jaren naar ongekende hoogten. Voor allerlei voedselproducten worden extreem hoge prijzen gevraagd. Het slachten dat hij van zijn vader heeft geleerd, komt hem nu goed van pas. Hierdoor is er voor de familie voldoende te eten en worden daarnaast goede zaken gedaan met de verkoop ervan.

Tijdens de oorlogsjaren gaat het Goris echter niet om de handel alleen. Zo maakt hij deel uit van het verzet en geeft zijn gezin onderdak aan neergeschoten piloten. Daarnaast zorgen ze voor eten voor hongerende vrienden in Rotterdam. Hiervoor koopt hij bij de boeren in de omgeving ook regelmatig kool- en lijnzaad in, om daar vervolgens olie van te maken. Deze olie was toen een veel gebruikt middel om mee te bakken en te braden. Met een urenlang durend bereidingsproces persen Goris en Burgje de zaden in een molen tot olie, die ze vervolgens in flessen opvangen. De flessen neemt hij mee naar de beurs in Rotterdam om ze door bevriende zakenrelaties verder te laten distribueren onder minder goed bedeelde inwoners.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 29

1940 - 1945 De Tweede Wereldoorlog

In het verzet Ondanks de roerige gebeurtenissen aan het begin van de oorlog, zoals de invasie en het bombardement op Rotterdam en Strijen, gaat het dagelijkse leven in het dorp aanvankelijk zo goed en zo kwaad als het kan gewoon door. Ook de firma Van der Sijde zet de werkzaamheden met de houthandel voort. De bezetting lijkt in de beginjaren voor de meeste Nederlanders dan ook mee te vallen. De Duitse bezettingsmacht kiest aanvankelijk voor een gematigde opstelling met niet al te strenge maatregelen, in de hoop daarmee de ideeën van het nationaalsocialisme in Nederland uit te dragen. Wanneer de bezetters, na het verstrijken van de eerste oorlogsjaren, de ‘fluwelen handschoen’ steeds meer uitdoen, wordt de sfeer in Nederland echter grimmiger en ook in Strijen is dan goed te merken dat de oorlog het dagelijks leven steeds meer beïnvloedt.

Neergestort Engels vliegtuig trekt de aandacht van de dorpsjeugd

Aanvankelijk is er nauwelijks sprake van direct verzet, maar in de loop van de jaren neemt de afkeer tegen de Duitse bezetting toe. Net als elders in Nederland begint ook in de Hoeksche Waard het verzet zich te organiseren en sluit Goris zich in 1943 ook aan bij een plaatselijke verzetsgroep. Om te voorkomen dat leden van het verzet bij een eventuele arrestatie niet veel zouden kunnen vertellen, weten de verzetsmensen zo min mogelijk van elkaar. Tegen het einde van 1943 wordt de verzetsgroep rond Strijen steeds actiever. Eén van de activiteiten van de lokale verzetsgroep is het overzetten van gestrande piloten over het Hollands Diep. Samen met enkele andere verzetstrijders neemt Goris regelmatig deel aan deze zogenaamde ‘crossings’.

In een ondergelopen polder laat Goris een roeiboot afzinken. Zodra piloten overgezet moeten worden, trekt hij er ’s nachts met een kameraad op uit. De afgezonken boot wordt dan omhoog getakeld en leeggeschept, waarna ze aangeleverde piloten naar de overkant roeien om ze op de dijk af te zetten. Het blijkt elke keer een eenvoudig maar levensgevaarlijk karwei. De Duitse bezetters controleren scherp en de verzetsmensen weten dat bij een arrestatie hun leven op het spel staat. Hoe gevaarlijk dit werk is, blijkt

Pagina 30

Hout is ons leven

1940 - 1945 De Tweede Wereldoorlog

wanneer een paar mannen van de plaatselijke verzetsgroep een Franse piloot over willen zetten. Tijdens deze nachtelijke actie worden de mannen door een Duitse patrouille ontdekt en gearresteerd. Goris was er deze keer niet bij betrokken, maar later zal deze gebeurtenis voor hem toch van invloed zijn.

De dam van Goris Door de ligging nabij het Hollands Diep, is Strijen en omgeving een punt van strategisch belang. Tijdens bevrijdingsacties proberen geallieerde piloten gebieden rondom Strijen en Rotterdam te bereiken. Om eventuele landingen van geallieerde vliegtuigen te voorkomen, plaatsen de Duitsers palen en afgezaagde boomstammen in de vorm van kruisen in de weilanden en op de akkers.

Duitse bezetters plaatsen houten palen om het landen van gevechtsvliegtuigen te voorkomen

De palen die hiervoor worden gebuikt zijn voor een groot deel in beslag genomen bij firma Van der Sijde. Uiteindelijk zal er door de beslaglegging nauwelijks iets van de bedrijfsvoorraad overblijven. Ook een groot aantal betonbuizen wordt gevorderd om er in het dorp een wegversperring mee op te werpen.

Betonbuizen vormen een wegversperring in Strijen

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 31

1940 - 1945 De Tweede Wereldoorlog

In de winter van 1943 treffen de Duitsers nog meer voorbereidingen om een invasie van geallieerden te voorkomen. Door grote delen land in het zuiden van de Hoeksche Waard onder water te zetten, willen ze verhinderen dat geallieerde luchtlandingstroepen voet aan de grond krijgen. Deze onderwaterzetting, ook wel inundatie genoemd, staat gepland voor januari 1944. Ook het dorpshart langs de Strijense haven zal door deze verdedigingsstrategie volledig onderlopen en woningen en bedrijven zullen onder water komen te staan. Zodra Goris hier lucht van krijgt, is hij niet van plan af te wachten totdat bedrijf, huis en haard onder water zullen stromen. Hij laat zijn gedachten er eens over gaan en komt tot de conclusie dat, als er een dam zou worden gebouwd, een groot deel van het dorp Strijen behoed zal blijven voor een overstroming.

Samen met een goede vriend komt hij in actie. Aan de keukentafel werken de vrienden een plan uit om de dam aan te leggen in de Strijense haven, vlak bij de watertoren tussen de Schelpweg en Schenkeldijk. Hoewel het bouwen van een dam indruist tegen de verdedigingstrategie van de Duitse bezetter, krijgen ze tot hun verbazing toch toestemming om de dam te bouwen.

Maar eerst moeten ze de financiering van de dam nog rond zien te maken. Voor het bouwen hiervan is een bedrag van ruim 16.000 gulden nodig. Het tweetal trekt de stoute schoenen aan en roept de notabelen van het dorp bij elkaar om het idee voor te leggen. De notabelen zijn het roerend met het initiatief eens en komen met geld over de brug. Zij zien de noodzaak in van de maatregel en ook zij hebben belang bij het droog houden van de voeten. In allerijl wordt een damcommissie aangesteld en een inzamelingsactie in het dorp georganiseerd om de rest van het benodigde geld bij elkaar te sprokkelen. Tijdens de inzameling houdt de commissie een nauwkeurige lijst bij van alle dorpsbewoners die financieel hun steentje bijdragen aan de bouw van de dam. In korte tijd ligt het benodigde bedrag op tafel, waarna de initiatiefnemers kunnen beginnen. Een aannemersbedrijf wordt ingehuurd om de klus te klaren. Op de dam worden pompen geplaatst om het water uit de polder van Strijen weg te pompen. De dam, die in de volksmond al snel de naam ‘De dam van Goris’ of ook wel ‘De Gorisdam’ krijgt, is net op tijd klaar voordat de inundatie de akkers van de Hoeksche Waard blank legt.

De Dam van Goris houdt de dorpskern van Strijen droog

Pagina 32

Hout is ons leven

1940 - 1945 De Tweede Wereldoorlog

Met de bevrijding in zicht, staken de Duitsers de inundatie in het gebied rond Strijen.

De dam van Goris heeft zijn nut inmiddels bewezen. Omdat de dam na de oorlog geen functie meer heeft, wordt deze in de loop van 1945 afgebroken om de scheepvaart weer doorgang te geven.

Evacuatie naar Puttershoek In het najaar van 1944 is de oorlog in Strijen nog in volle gang. Het is een vreemde situatie, want het zuiden van Nederland is door de geallieerden al bevrijd. Slechts op enkele kilometers afstand, aan de overkant van het Hollands Diep, lonkt de vrijheid.

Rondom het bezette Strijen stellen Duitse soldaten intussen nog een geschut op omdat zij vermoeden dat Strijen een doelwit vormt voor de geallieerden en er gevechten op handen zijn. Om te voorkomen dat er veel burgerslachtoffers zullen vallen bij eventuele Engelse bombardementen, dwingen de Duitse bezetters de bewoners uit de streek weg te trekken. De evacuatie is niet vrijblijvend. In november 1944 worden de meeste inwoners van Strijen en omgeving, onder dwang en in allerijl, gedwongen huis en haard te verlaten om elders een heenkomen te vinden.

Ook familie Van der Sijde moet het boeltje oppakken en vertrekken. Gedurende ruim een half jaar vindt het gezin van Goris en Burgje een onderkomen in het stoomgemaal `t Hooft van Benthuizen’ in Puttershoek. Binnen in het gemaal staan twee pompen, die verbonden zijn met looppaden. Met hardboard en staanders maakt Goris hier kamertjes. In de machinistenwoning, waar de pompbediende met zijn gezin woont, kunnen ze gebruik maken van de keuken.

Enige maanden na het 12,5–jarig huwelijksfeest, moeten Goris, Burgje en de kinderen evacueren naar Puttershoek

Vanuit Puttershoek vertrekt Goris elke dag op de fiets naar zijn bedrijf en keert voor het donker weer terug. Naar omstandigheden lijkt alles nog goed terecht te zijn gekomen, maar de rust is van korte duur als na een week of vier de familie onaangekondigd bezoek krijgt.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 33

1940 - 1945 De Tweede Wereldoorlog

De meeste inwoners van Strijen verlaten gedwongen huis en haard Pagina 34

Hout is ons leven

1940 - 1945 De Tweede Wereldoorlog

Het is een grijze namiddag, vlak voor oudejaarsdag. De jongens Teun en Cees zijn net binnen van het buitenspelen. In het stoomgemaal in Puttershoek, waar het gezin Van der Sijde haar tijdelijke onderkomen heeft gevonden, kruipt men wat dichter rond de kachel. Nu het vochtige hout eindelijk vlam heeft gevat, komt de gloeiende warmte hen als een behaaglijke deken tegemoet.

Bovenop de kachel staat een pannetje dampende aardappelsoep te pruttelen.

Nu hun zusjes Riet en Annie er vandaag niet zijn, kunnen ze op een extra bord soep rekenen.

Het gezellige samenzijn wordt wreed

officier. Hoewel hij alleen de Nederland-

geen optie. Er zit niets anders op dan

verstoord. Een salvo van vuistslagen op

se taal machtig is, heeft Goris er geen

met de officier en de soldaten mee te

de deur doet de familie opschrikken. Er

moeite mee de kortaf gesproken Duitse

gaan.

volgt nog meer gebonk, alsof hamer-

woorden te begrijpen; de officier en

Gelaten grist Goris zijn jas en sjaal van

slagen door het glas- en houtwerk heen

zijn soldaten zijn gekomen om hem te

de spijker aan de muur en loopt mee

Ik sprak als kind nog geen Duits, maar ik begreep wel dat hem werd verteld dat hij zijn mond moest houden.

Cees van der Sijde

willen dringen. Een Duitse stem som-

arresteren. Goris ontkent de aantijgin-

naar de gereed staande auto. Nog even

meert open te doen.

gen die worden gemaakt, maar tegen-

kijkt hij achterom en staart in de onge-

Goris loopt naar de deur, stapt naar

spraak wordt niet geduld.

ruste blikken van de achterblijvende

buiten en staat oog in oog met een SS-

Verzetten heeft geen zin, vluchten is

familie. ‘Het komt wel goed’, zegt hij tegen zijn vrouw Burgje, die haar man achterna is gelopen. Het is bedoeld als een geruststelling, maar het komt er wat nors uit. Goris neemt achter in de groene Mercedes plaats, tussen de SS-officier en een soldaat. Zodra de portierdeuren sluiten, vertrekt de auto met hoge snelheid uit het zicht van de achterblijvende Burgje en de twee kinderen.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 35

1940 - 1945 De Tweede Wereldoorlog

Gevangen Zoals de meeste families en bedrijven kent ook Van der Sijde Hout een aantal legendarische verhalen. Gebeurtenissen die de bestaansgeschiedenis van het bedrijf fundamenteel hebben beĂŻnvloed. Voorvallen die zelfs het einde van het bedrijf hadden kunnen betekenen als het allemaal net even anders was gelopen.

EĂŠn van markantste verhalen in dit opzicht is de vrijlating van Goris, nadat hij drie maanden gevangen heeft gezeten tijdens de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog. Het is een verhaal dat voor de vertellers tot op de dag van vandaag met raadselen is omhuld.

Goris zit drie maanden gevangen in de Rotterdamse politiegevangenis Haagseveer

Goris wordt drie maanden vastgehouden in de politiegevangenis in Rotterdam. Hij deelt een kleine cel met drie andere mannen, die net als hij voor deelname aan het verzet zijn opgepakt. Nu ze al maanden dicht op elkaar hebben geleefd, is de verbondenheid groot, maar zijn de mannen ook onrustig. Al langere tijd verkeren ze in de onzekerheid over wat er staat te gebeuren.

Er komt een einde aan het lange wachten als Duitse soldaten op een koude ochtend in februari de cel binnenstappen. De mannen worden van hun bed gelicht en gedwongen mee te komen. Vreemd genoeg laten de soldaten Goris liggen en blijft hij als enige achter in de cel. Ook uit de cellen naast hem worden nog eens vijf mannen weggevoerd.

Ze worden rechtstreeks naar de Pleinweg gebracht en zullen die dag niet meer terugkeren naar hun cel.

Bijeen gedreven op het plein staat het groepje gevangenen oog in oog met een vuurpeloton. Om schrik aan te jagen zijn er zo veel mogelijk omstanders om hen heen verzameld om getuige te zijn van wat komen gaat. Terwijl iedereen zijn adem inhoudt, horen alle aanwezigen het commando de stilte verbreken en is men getuige van een executie op klaarlichte dag.

Ontsnapt aan de dood, blijft Goris nog twee weken alleen achter in zijn cel.

Pagina 36

Hout is ons leven

1940 - 1945 De Tweede Wereldoorlog

Persoonbewijs van Goris tijdens de oorlogsjaren

Gouden tientje Tot op de dag van vandaag is 19 maart een datum waarop de familie bij deze gebeurtenis stilstaat. Aan deze gebeurtenis is het verhaal van ‘het gouden tientje’ verbonden. Goris heeft deze munt op de een of andere manier de gevangenis in weten te smokkelen. Wellicht heeft zijn vrouw Burgje het hem onopvallend overhandigd tijdens één van haar bezoekmomenten. Goris slikt de munt regelmatig in om het verborgen te houden voor de bewakers.

We denken dat hij het gouden tientje heeft gebruikt om zich eruit te kopen. Dat gouden tientje slikte hij elke keer in om het in de gevangenis verborgen te houden.

Truus van der Sijde – In ‘t Veld

Het vermoeden bestaat dat dit ‘gouden tientje’ er voor heeft gezorgd dat hij in leven is gebleven. Dit zou kunnen verklaren waarom hij op die bewuste nacht niet uit de cel is gehaald, om te worden gefusilleerd. Ook bestaat het vermoeden dat het tientje werd gebruikt om zich vrij te kopen de dag voor zijn drieënveertigste verjaardag. De precieze toedracht valt niet meer te achterhalen en is tot op de dag van vandaag met raadselen omhuld. Maar dat het leven van Goris en het voortbestaan van het bedrijf aan dit gouden tientje te danken is, staat voor de familie als een paal boven water.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 37

1940 - 1945 De Tweede Wereldoorlog

Pagina 38

Hout is ons leven

1940 - 1945 De Tweede Wereldoorlog

Op de ochtend van 19 maart 1945 vertrekt Burgje, de vrouw van Goris, met de fiets vanuit Puttershoek. Zij neemt het pontje over de Oude Maas naar Heerjansdam. Aan de overkant begint zij aan de vele kilometers lange tocht naar Rotterdam. Haar fiets is uitgerust met pittobanden, gemaakt van oude autobanden en stukjes ijzerdraad, vernoemd naar de surrogaatkoffie die in het begin van de oorlog in de handel kwam. De banden doen haar fiets onderweg onaangenaam hobbelen en stuiteren.

Deze expeditie onderneemt ze bijna dagelijks, nu haar man al ruim twee maanden gevangen zit in het Haagse Veer. Op gezette tijden mag zij hem een half uurtje bezoeken, om vervolgens dezelfde weg terug te fietsen naar Puttershoek. Maar vandaag heeft ze een ander plan.

Onaangekondigd komt ze bij de gevangenis aan en gaat recht op haar doel af.

Zodra het luik van de stalen toegangsdeur open gaat, vraagt de dienstdoende bewaker wat ze komt doen.

‘Ik kom mijn man halen’, zegt ze monter.

‘Uw man? Wie is dat dan?’, vraagt de

Burgje krijgt haar man zelfs niet eens

even te blijven wachten. Tot haar verba-

bewaker geërgerd.

te spreken, laat staan dat hij zomaar

zing komt hij even later met Goris naar

‘Van der Sijde. Ik kom hem ophalen,

vrij wordt gelaten. Maar ze laat zich

buiten. Gearmd lopen Burgje en Goris

want vandaag is hij jarig’.

niet wegsturen en blijft uiterst geduldig

de gevangenis uit. De zware metalen

staan. Onverstoorbaar legt ze de bewa-

deur valt achter hen dicht. Goris stapt

De bewaker is even in verwarring na

ker opnieuw uit dat ze is gekomen om

op de fiets, Burgje neemt achterop

deze ontwapenende mededeling, maar

haar man mee te nemen en dat ze zon-

plaats. Alsof het de gewoonste zaak van

herstelt zich snel. Waar gaat dit over?

der hem niet vertrekt.

de wereld is, fietst het tweetal lachend

Hij heeft helemaal niets te maken met

Mogelijk heeft ze hem geraakt met haar

de weg terug naar Puttershoek, om een

deze dame, noch met een jarige gevan-

ontwapenende, maar ook doortastende

verjaardag te vieren om nooit te verge-

gene. Snel wimpelt hij haar af.

optreden, want de bewaker vertelt haar

ten.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 39

1950

1940

1930

1920

1910

1900

1945 - 1952 Na de oorlog

1945 1952 Na de oorlog

Als in mei 1945 heel Nederland is bevrijd, maakt het land een verwoeste indruk. Ook in Strijen moet het ontregelde leven weer worden opgepakt. Hoewel het bedrijfsterrein van firma Van der Sijde ongeschonden uit de oorlogsjaren tevoorschijn komt, is van de houtvoorraad bijna niets meer over. In de loop van 1946 begint het leven min of meer zijn normale gang te gaan. Om het land opnieuw op te bouwen, wordt er hard gewerkt. Hoewel de jaren veertig en vijftig geen vette jaren worden, is er wel sprake van optimisme. Aanvankelijk bestaat weliswaar nog gebrek aan van alles, maar op den duur neemt de welvaart sterk toe als de westerse wereld tot begin jaren zeventig een lange periode van economische groei doormaakt.

Pagina 40

Hout is ons leven

Van der Sijde

2013

2010

2000

1990

1970

1960

1980

85 jaar

Pagina 41

1945 - 1952 Na de oorlog

Wederopbouw Na de bevrijding van 1945 is het hard werken aan de wederopbouw. Na een lange periode van crisis kan de economie weer opbloeien. Goris pakt na de oorlog de draad snel op en begint weer te handelen in ruiterstokken en draineerbuizen. De Duitse bezetters hebben vooral aan het eind van de oorlogsjaren een groot deel van zijn houtvoorraad meegenomen, alsook de fietsen en de paarden. Maar dankzij de aanleg van de Gorisdam is het bedrijfsterrein droog gebleven en hebben het kantoor en de loods de oorlogsjaren goed doorstaan.

Slingerschotten Vlak na de oorlog vindt Goris wederom een goede inkomstenbron in de handel van gebruikt hout als hij grote partijen slingerschotten weet te bemachtigen. Deze houten schotten zijn afkomstig van de Amerikaanse schepen, die na de oorlog de haven van Rotterdam regelmatig aan doen om militaire voertuigen zoals tanks en vliegtuigen aan te voeren. De laadruimten van deze schepen worden onderverdeeld in diverse dekken.

Onderin het ruim staan tanks opgesteld, die worden afgedekt met stabilisatieschotten van Amerikaans grenenhout. Daar bovenop worden weer tanks of ander materieel geplaatst. Zo ontstaan er drie tot vier lagen, gescheiden door tussenlagen van houten panelen, die slingerschotten worden genoemd. Ook in de daaropvolgende periode van de Koude Oorlog, gaat de aanvoer van militair materieel via de Rotterdamse haven nog enige tijd door. In de loop van de tijd worden duizenden tanks vervoerd, die via Nederland hun eindbestemming krijgen in Duitsland. Als de schepen de Rotterdamse haven weer verlaten, nemen ze doorgaans een andere vracht mee. De houten slingerschotten die daardoor geen functie meer hebben, blijven in de haven achter.

De aanvoer van slingerschotten hield niet op. Met koevoeten stonden wij als jongens de draadnagels uit de slingerschotten te trekken.

Daar verdienden we onze zakcentjes mee.

Cees van der Sijde

De eerste uitbreidingen op het bedrijfsterrein aan de Schenkeldijk

Pagina 42

Hout is ons leven

1945 - 1952 Na de oorlog

Aangezien de kapiteins van de schepen het achtergebleven hout vrij kunnen verkopen, ontstaat daar een levendige handel in. Goris komt ook regelmatig naar de havens om partijen slingerschotten op te kopen. Het onderhandelen met de kapitein van het schip verloopt op basis van handjeklap. Zodra de prijs overeen is gekomen, kan het vrachtje vervolgens uit het ruim worden opgehaald.

Ik heb mijn vader maar ĂŠĂŠn keer zien huilen, en dat was toen.

Zo boos was hij!

Cees van der Sijde

Zo gebeurt het, dat Goris op een dag zijn zoons Teun en Cees meeneemt naar de haven om slingerschotten in te kopen. Met de schipper is een prijs afgesproken voor het te leveren hout. De schipper instrueert Goris een binnenvaartscheepje, een zogenaamde lichter, aan stuurboordzijde van het schip aan te meren, om de slingerschotten over te kunnen laden. Aan boord van de lichter wachten Goris en de zoons geduldig op de lading. Als er lange tijd niets gebeurt, vermoedt Goris onraad. Wanneer hij poolshoogte gaat nemen, komt hij erachter dat de schipper de houten panelen ook nog eens aan iemand anders heeft verkocht. Terwijl Goris aan de rechterkant van het schip heeft staan wachten op zijn lading, is het hout aan de linkerkant al gelost en meegenomen door een andere koper. De kwade opzet van deze schipper maakt hem woedend. Met verbazing zien de jongens Teun en Cees voor het eerst dat hun vader de emoties de vrije loop laat over het onrecht dat hem is aangedaan. Het zal ook de enige keer blijven.

De sigarendoosmethode In de tijd dat telefonisch zakendoen nog niet vanzelfsprekend is, brengt Goris elke dinsdag een bezoek aan de beurs in Rotterdam. Hier treffen aannemers voor de weg- en waterbouw elkaar om te handelen en zich aan te bieden voor grotere aanbestedingprojecten. Het is een mannenaangelegenheid, die de hele dag in beslag neemt. Het geroezemoes van de mannen, die met elkaar onderhandelen, wordt overstemd door gelach

Sigarendoos in reclamecampagne Dat de sigarendoosjes een goede dienst bewezen bij het zakendoen, mag blijken uit het feit dat deze methode tientallen jaren lang in gebruik is gebleven. Deze manier van zakendoen is door Van der Sijde halverwege de jaren zestig op ludieke wijze gebruikt in een reclamecampagne, in de tijd dat er nog op grote schaal werd gerookt. Goris liet een groot aantal houten kistjes met tien sigaartjes maken waarop het embleem van firma Van der Sijde stond gedrukt. Al snel bleken de relatiegeschenken veel aftrek te hebben en groeide de ludieke actie uit tot een ware campagne van formaat. Als de kistjes met duizenden de deur uit zijn gegaan, kan het bedrijf zich verheugen over het succes van deze eerste grootschalige marketinginspanning.

De sigarendoosmethode vormt de basis voor een ludieke reclamecampagne

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 43

1945 - 1952 Na de oorlog

en het gerinkel van koffiekopjes en lege glazen. Een damp van sigarenrook hangt zwaar in de lucht. Zittend aan tafeltjes, in groepjes van drie of vier man, wordt in deze setting stevig zaken gedaan, waarbij veel van tafel wordt gewisseld om zoveel mogelijk gesprekken met elkaar te kunnen voeren.

Voor Goris is het bezoek aan de beurs een goede gelegenheid om zaken te doen in het leveren van bekisting voor bouwprojecten en het opkopen van gebruikt hout. Daarbij hanteert hij zijn beproefde, eigenzinnige methode om over prijzen te onderhandelen.

Als vervent sigarenroker heeft hij altijd een paar kartonnen sigarendoosjes op zak. Wanneer hij met een aannemer aan een tafeltje zit om zaken te doen, legt hij een sigarendoosje op z’n kop, met de kartonnen achterkant naar boven. De aannemer aan de andere kant van de tafel doet hetzelfde met een ander sigarendoosje. Met een potlood schrijven beide mannen op de achterkant van het doosje het bedrag dat zij in gedachten hebben.

De aannemer schrijft de prijs op die hij wil betalen voor het hout en Goris noteert het bedrag dat hij wil ontvangen. De doosjes worden vervolgens over en weer geschoven om elkaar inzicht te geven in de voorgestelde prijs, net zo lang tot ze tot elkaar zijn gekomen.

Over het algemeen komen ze ergens in het midden uit. Alleen als Goris een vaste prijs in gedachten heeft, laat hij dat meteen duidelijk weten: ‘Moet je luisteren. Ik schrijf het maar ene keer op. We staan hier niet op de markt!’.

Als de sigarendoosjes na een paar dagen leeg zijn, wordt telkens een nieuwe gebruikt.

Officiële papieren worden niet gebruikt. De doosjes met de uiteindelijke prijs gaan vervolgens naar kantoor, waar de opgekrabbelde notities worden ontcijferd door Marjan, de vrouw van Teun. Aan haar de taak om de afgesproken prijzen op een ordentelijke manier om te vormen tot goed bruikbare handelsdocumenten.

Het bureau van Marjan in het eerste kantoor aan de Schenkeldijk

Pagina 44

Hout is ons leven

1945 - 1952 Na de oorlog

Het is vandaag weer een komen en gaan van mensen. Marjan is verknocht aan de dienstwoning, die zij en Teun vlak na hun trouwen hadden betrokken.

Maar daarmee was ze ongewild ook min of meer gastvrouw van het bedrijf geworden en dat, terwijl haar voornaamste taken toch vooral lagen bij de salarisadministratie en de boekhouding.

Het was eigenlijk best grappig hoe het

Maar goed, dat was toen. En vandaag

Hij was naast haar komen staan, had de

allemaal zo heeft kunnen lopen, want ze

kan ze in alle hectiek de koffie haast

laatste sigaar uit één van de doosjes ge-

kende de familie Van der Sijde al lan-

niet aanslepen. Je kunt merken dat het

nomen en er met een zelfgenoegzaam

ger. Haar vader was als slager op het

een koude dag is. De mannen op het

gebaar zorgvuldig de brand in gesto-

dorp een bekende van Teunis, de vader

ken. Hij was duidelijk in zijn nopjes, wat

van Goris, die eveneens in het slagers-

er op duidde dat hij de laatste tijd weer

vak zat. Als klein kind zat ze wel eens op

goede zaken had gedaan. Met zijn blik

schoot bij opa Teunis. Ook kwam Goris

op een denkbeeldig punt op de vloer

regelmatig bij hen thuis over de vloer.

gericht, staat hij schalks zijn sigaar te

Hij had niet kunnen weten dat zij later

paffen, voordat hij het erop waagt de

met zijn zoon zou trouwen.

bekende vraag te stellen: ‘Uh Marjan,

Nadat ze de MULO had voltooid, had

wil jij er weer wat moois van maken?’.

Goris aan haar vader gevraagd of zij misschien interesse had om bij Van der

Spoorslags gaat hij er vandoor, alsof

Sijde op kantoor te komen werken. Hij

belangrijke zaken ineens dringend zijn

kon wel iemand gebruiken om de tele-

aandacht vragen. Een zweem sigaren-

fonische bestellingen op te nemen en

werkterrein achter het huis staan de

rook achterlatend, zet hij zijn hoed op

ervoor te zorgen dat de bevrachting, de

hele dag palen te punten, maar komen

en stapt de koude winterlucht in, blij die

facturering en de loonadministratie in

zich ook om de haverklap even in het

wirwar aan sigarendoosjes achter zich

goede banen werden geleid.

keukentje opwarmen met een kop dam-

te laten en erop te kunnen vertrouwen

pende koffie. Het is allemaal wel gezel-

dat het wel goed komt.

Ondanks dat ze bij het houtbedrijf was

lig, maar met dat gescharrel van al die

komen werken, was dat niet de plek ge-

rondzwermende kerels valt het nog niet

Ja, aan haar de nobele uitdaging om

weest waar de vonk tussen haar en Teun

mee om haar koppie er bij te houden.

al die opgekrabbelde getallen op de

was overgeslagen. Hij was toen immers

Toch zal ze dat wel moeten doen want

achterkant van de sigarendoosjes te

nog in militaire dienst en was daardoor

er ligt weer een titanenklus op haar te

ontrafelen en met haar typemachine om

alleen in de weekenden thuis, wanneer

wachten.

te toveren tot voor mensen begrijpelijke

zijzelf niet op kantoor was. Maar het

Pa Goris heeft zojuist met een achteloos

contracten en facturen.

toeval wilde dat ze elkaar toch op een

gebaar een aantal sigarendoosjes op

Oh, oh, wat moesten ze zonder haar

prachtige dag op de ijsbaan zouden

haar tafel doen belanden. Als speel-

beginnen?

ontmoeten …

kaarten liggen ze voor haar uitgespreid.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 45

1945 - 1952 Na de oorlog

Aardappelbewaarplaatsen Als het werk gedurende de wintermaanden afneemt, zoekt Goris een oplossing om deze periode te overbruggen. Met de houtrestanten, die zijn opgekocht tijdens de bouw aan de Maastunnel, construeren Goris en het personeel eigenhandig drie loodsen. Deze loodsen zijn echter niet bestemd voor de opslag van hout, maar worden ingericht als aardappelbewaarplaatsen. Hier worden pootaardappelen van boeren uit de omgeving tijdens het winterseizoen opgeslagen, totdat het in het voorjaar weer tijd is om de aardappelen op het land te planten.

De aardappelbewaarplaatsen naast de oude hoepmakerij vormen een lucratieve bijverdienste

In het najaar brengen boeren hun pootaardappelen naar het terrein aan de Schenkeldijk, om ze daar toe te vertrouwen aan de zorg van houthandel Van der Sijde. De pootaardappelen krijgen hier de nodige aandacht. Het is een zware klus om de vele kilo’s aardappelen, die in grote jute zakken worden aangeleverd, te versjouwen, over te hevelen in aardappelkistjes en ze vervolgens een plek te geven in de bewaarplaats.

Om ervoor te zorgen dat de aardappelen tijdens het bewaren op de juiste temperatuur blijven, is één van de medewerkers speciaal belast met het ‘luchten’ van de loodsen.

Het is puur intuïtief handwerk. Op basis van gevoel worden de ramen op gezette tijden geopend of gesloten. Het idee van de bewaarplaatsen is dat de aardappelen in de wintermaanden gaan uitlopen, net genoeg om een aantal kiemen te ontwikkelen, maar ook niet teveel. De aardappelen moeten rondom kiemen en daarom ook regelmatig worden gekeerd. Net als het op temperatuur houden van de loodsen, is dit omkeren puur handwerk. De inhoud van een vol aardappelkistje wordt overgeheveld in een leeg kistje en daarna weer teruggekieperd in het eerste kistje.

De boeren, die bij Van der Sijde tegen betaling hun aardappelen in opslag houden, komen tussendoor wel eens langs om hun aardappelen te snijden. Hierdoor ontstaan twee delen, die afzonderlijk gepoot kunnen worden. Eén aardappel levert dan twee pootaardappelen op. Je zou kunnen spreken van uitgekiende boerenslimheid. Er zijn ook boeren bij die zo van één aardappel wel vier pootaardappelen weten te maken.

Pagina 46

Hout is ons leven

1945 - 1952 Na de oorlog

Vindingrijk Goris weet zijn zakeninstinct goed te combineren met een aangeboren vindingrijkheid.

Aangezien hij een voorkeur heeft voor het inkopen van tweedehands materialen en verschillende onderdelen met elkaar combineert, komt deze eigenschap goed van pas.

Voortdurend is hij op zoek naar simpele, maar doeltreffende vindingen die het werk makkelijker maken en commercieel interessant zijn.

Goris heeft echter nooit leren lassen. Metalen onderdelen kan hij dan ook niet zelf aan elkaar bevestigen. Om zijn ideeën naar een praktische oplossing te vertalen, zoekt hij dan ook regelmatig de samenwerking met smederij Burgers uit het dorp. Daar stuurt hij zijn technische ontwerpen naartoe om te laten bekijken of de behendige smid er iets van kan maken.

Als er steeds meer vraag komt naar geschilde en gepunte houten palen, laat Goris vlak na de oorlog door diezelfde smederij, van twee afzonderlijke schil- en puntmachines, één machine maken, die zowel kan schillen als punten tegelijk. Hiermee kan hij meer en sneller houten palen verwerken dan voorheen met twee aparte machines. Het blijft niet bij deze ene innovatie alleen.

Medewerker Hannie Versendaal bedient de nieuwe automatische schilmachine

Pa was iemand die een idee bedacht en het door anderen liet fabriceren.

Cees van der Sijde

Naast hout, verkoopt firma Van der Sijde nog steeds draineerbuizen. Het aanbrengen van deze buizen in het land was lange tijd handwerk. Later komen er machines voor die na het graven van een geul, daar direct een draineerbuis in plaatst. Goris schaft al snel

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 47

1945 - 1952 Na de oorlog

een eigen draineermachine aan om niet meer afhankelijk te hoeven zijn van het inhuren van machines van anderen. Zo kan hij met het leveren van de draineerbuizen voor zijn klanten meteen ook zelf de geulen in het land graven.

Als na een tijdje blijkt dat de draineerbuizen vollopen met vuil en ook nogal eens door ratten worden bevolkt, bedenkt Goris halverwege de jaren vijftig een oplossing voor dit probleem. Met wat ijzerdraad gaat hij op een avond aan de keukentafel zitten. Met veel geduld buigt hij het draad net zolang totdat hij tevreden is. Er ontstaat een prototype van een eindroostertje, dat handig aan het einde van een draineerbuis te bevestigen is.

Hoe provisorisch het eerste ontwerp ook is, voor de boeren is het een groot succes als blijkt dat deze vinding een probaat middel is tegen de overlast van vuil en ongedierte.

In de dagen daarna ontwikkelt hij het prototype verder. Aan de keukentafel zit hij avond aan avond ijzerdraad te buigen. Als blijkt dat het ijzeren traliewerkje een groot succes is, gaat Goris met het prototype naar de fabriek van een firma in Rotterdam om het op grote schaal te laten produceren. Een dergelijk systeem wordt tot op de dag van vandaag, zij het in een plastic variant, nog steeds toegepast. Het komt echter niet in hem op, om op het ontwerp van bovenstaande vindingen patent aan te vragen. Hij speelt simpelweg in op een behoefte en vindt een oplossing voor een probleem.

We hebben wel miljoenen draineerbuizen verkocht, maar op den duur werd dat steeds meer bijzaak.

Cees van der Sijde

Creosoteren in eigen beheer Al vrij snel na het oprichten van de onderneming wil Goris ervoor zorgen dat de houten palen die hij levert, beter geconserveerd worden en daardoor langer mee gaan. Een veel gebruikte methode in die tijd is het zogenaamde creosoteren, waarbij het hout in een ketel wordt ondergedompeld in een bad van creosootolie.

Een tijd lang heeft Goris de palen laten creosoteren bij een houtveredelingsbedrijf in Dordrecht. Na de oorlog is hij echter niet langer gecharmeerd van deze samenwerking

Bij het creosoteren worden grote partijen hout in één keer geïmpregneerd

Pagina 48

Hout is ons leven

1945 - 1952 Na de oorlog

en wil hij het creosoteren liever in eigen beheer hebben. Hij besluit daarom een eigen creosoteerfabriek op het bedrijfsterrein te bouwen. Om dit plan te realiseren, tikt hij een aantal gebruikte tanks op de kop en neemt een technisch ontwerper en een medewerker in dienst. Ook de jonge Teun helpt mee. Hij komt in dat jaar nog maar nauwelijks aan school toe.

Door het vele werk, dat zich tijdens de wederopbouw na de oorlogsjaren aandient, blijken de ketels al snel te klein. Provisorisch worden de ketels verlengd door er delen aan vast te lassen, om zo vervolgens nog jaren lang dienst te doen.

Grensverleggend inkopen Van oudsher betrekt Goris zijn hout uit Gelderland. Maar als het houtaanbod eind jaren vijftig niet tegemoet komt aan de toenemende vraag, ziet Goris wel in dat hij voor de inkoop over de grens zal moeten kijken. Aanvankelijk was België een goed alternatief, maar vanwege de groeiende vraag vanuit de mijnbouw, wordt ook het hout uit België schaarser en daardoor duur.

Om meer hout in te kunnen kopen, moet Goris nog verder over de landsgrenzen heenkijken. Er is één probleem: hij spreekt geen andere taal dan Nederlands. Omdat Goris op elfjarige leeftijd zijn vader begon te helpen, is het er niet van gekomen op school talen te leren. Maar hij laat zich er niet door ontmoedigen. Met de gedachte ‘Als je maar hard genoeg Hollands praat, verstaan ze je ook wel’, trekt hij naar landen als Duitsland en later ook naar Zweden en Finland, waar de uitgebreidere bosgebieden garant staan voor grote houtvoorraden. Vanwege de grote hoeveelheden hout en de aantrekkelijke inkoopsprijzen zijn vooral de Scandinavische landen interessant. Ook Finland, met zijn vele toegankelijke havens en daardoor lagere transportkosten, maakt onderdeel uit van de gebiedsverkenning. Al snel blijkt hij er goede zaken te kunnen doen, als hij hier grote partijen rondhout kan inkopen. Vanaf het voorjaar, zodra de strenge Finse winters op hun retour zijn, kunnen de partijen ingekocht hout met coasterschepen naar de haven van Numansdorp worden verscheept, om vervolgens per trailer hun weg te vinden naar het bedrijfsterrein in Strijen.

Houtverduurzaming door creosoteren Wanneer hout in de buitenlucht wordt toegepast, staat het bloot aan de invloeden van weer, schimmels en insecten en komt het bovendien in veel gevallen in contact met water. Zachthout is hier niet goed tegen bestand en wordt, om de levensduur te bevorderen, beschermd door het te impregneren met verduurzamingmiddelen.

In de loop van de jaren heeft Van der Sijde verschillende procedés toegepast om hout langer mee te laten gaan.

Voor het impregneren van hout maakte Van der Sijde al sinds de jaren dertig gebruik van creosootolie. Deze uit steenkoolteer vervaardigde, olieachtige vloeistof werd in de beginjaren toegepast om het hout uit de eigen voorraad te bewerken en later ook voor het impregneren van hout voor derden. Door de bederfwerende eigenschappen was het een probaat middel om aantasting van hout te voorkomen en de levensduur aanzienlijk te verlengen. Er kleefde echter een nadeel aan het gebruik van creosootolie. De vloeistof had een sterke geur en was weinig milieuvriendelijk.

Met deze methode van houtconservering werd het hout aanvankelijk in de olie gedompeld, wat lekkage van overtollige olie tot gevolg had. Met de komst van strengere milieunormen is creosoteren in Nederland sinds 2001 niet meer toegestaan. Sinds 2003 geldt zelfs een Europees verbod op creosoteren en is de handel van gecreosoteerd hout aan zeer strenge regels gebonden. Toen Van der Sijde in 1986 naar het huidige bedrijfsterrein verhuisde, was al besloten niet langer te creosoteren en vanaf dat moment alleen nog een procedé met wolmanzouten toe te passen, waar het bedrijf sinds het begin van de jaren vijftig al mee werkte.

Coasters brengen geïmporteerd hout uit Finland naar de haven van Numansdorp

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 49

Transport Vervoer door de jaren heen

Het waren donkerblauwe auto’s.

Met witgouden letters was het embleem van Van der Sijde erop geschilderd.

Aart Versendaal

Pagina 50

Hout is ons leven

1950

1940

1930

1920

1910

1900

Transport Vervoer door de jaren heen

2013

2010

2000

1990

1980

1970

1960

Transport Vervoer door de jaren heen

Tot de jaren zeventig verliep een groot deel van de handel veelal via boeren, aannemers en landbouwcoöperaties. De boeren kwamen bestellingen meestal zelf halen met de fiets of met de Solex. De wat grotere particuliere bestellingen werden van oudsher met paard en wagen gebracht. Als na de oorlog de motorisering op gang komt, stapt ook Van de Sijde op de nieuwe vervoersmogelijkheden over. Er komt een auto en een vrachtwagen om binnengekomen partijen hout op te halen van de coasters en om bestellingen weg te brengen naar klanten.

Guy Begonnen met paard en wagen, weet Goris het aardig te redden met de logistieke afhandeling van zijn vracht. Na de oorlog wilde hij het anders aanpakken. Zijn paard was door de Duitse bezetters geconfisqueerd en het is nu ook tijd om groter te denken. Bij ‘de legerdump’ ging hij op zoek naar een vrachtwagentje. Een bedrijfje in ’s-Gravendeel handelde in militair materieel dat na de oorlog door geallieerde troepen was achtergelaten in Nederland. Hier vond Goris iets van zijn gading: een Engelse vrachtwagen van het merk Guy.

Bij ‘de legerdump’ ging mijn vader op zoek naar zijn eerste vrachtwagentje.

Cees van der Sijde

Hoewel van Engelse origine, bleek de wagen ook deels in Amerika te zijn geproduceerd, waardoor het uit de meest uiteenlopende onderdelen was opgebouwd. Dit leverde nog wel eens een probleem op als een onderdeel stuk ging en daar vervanging voor moest worden gevonden. Op geen enkel onderdeel stond namelijk een nummer vermeld, waardoor het vinden van de juiste vervanging er niet makkelijker op werd. Door veel uitleggen en laten zien waar het om ging, moest duidelijk worden gemaakt welk onderdeel het betrof. En dan maar hopen dat het nog ergens te vinden was.

Het voormalig Engelse legervoertuig was maar in één kleur leverbaar: legergroen. De jongens Teun en Cees kregen van Pa de opdracht om de wagen helemaal op te schuren en opnieuw over te schilderen. Goris koos voor een verfje met een lotusblauwe kleur.

Dit gaf de wagen een opvallend uiterlijk en bood een goede ondergrond voor het embleem met wit-gouden letters, dat daar met de hand op werd geschilderd. Het wagenpark bleef deze bedrijfskleur voeren, totdat het transport in de jaren zeventig volledig werd uitbesteed.

Panhard De Guy deed slechts anderhalf jaar dienst. Ter vervanging schafte Goris de eerste nieuwe vrachtwagen aan bij een importeur uit Den Haag. Het werd een wagen van het merk Panhard, een geïmporteerde Franse wagen.

Zoals in die tijd wel meer gebruikelijk, werd de auto geleverd zonder cabine. In de open lucht, met niets anders dan een houten kistje om op te zitten, een leuning en een stuur, was de vrachtwagen door een Fransman over de weg vanuit Frankrijk naar Nederland gereden.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 51

Transport Vervoer door de jaren heen

Ter hoogte van de watertoren in Strijen gaat het mis als de wagen door zijn vooras zakt. Het was een voorteken, want de vrachtauto zou daarna nog menig mankement vertonen. De chauffeur keerde weer met de trein naar huis terug. De nieuwe as, die uit Frankrijk moest overkomen, liet zes weken op zich wachten.

Intussen was een carrosseriebouwer uit ‘s-Gravendeel bezig met het opbouwen van een cabine, zodat de bestuurders niet meer in de openlucht achter het stuur hoefden te kruipen. De cabine werd met vakkundig handwerk van beukenhout gemaakt en prachtig afgewerkt met ronde hoeken en het blauwe verfje.

De houtconstructie kon een flinke stoot hebben, wat de veiligheid van de inzittenden natuurlijk ten goede kwam. Toch had het houten koetswerk ook een nadeeltje. De hele houtconstructie vertoonde kieren, waardoor bij slecht weer water in de cabine lekte.

Ook het achterstel moest er op den duur aan geloven. De cardanas, die voor de aandrijving zorgde, moest worden vervangen. Er werd niet opnieuw moeite gedaan om een as uit Frankrijk over te laten komen, maar in plaats daarvan werd uit een dumpwagen een gebruikte achteras gehaald. Aangezien het een as betrof van een heel ander type, werd er eerst nog dagen aan gesleuteld om deze op maat te maken.

DAF De Panhard deed, ondanks alle mankementen, nog zeven jaar dienst. Toen zich steeds meer ladingen van groter en langer formaat aandienden, kon de wagen de vrachten niet goed meer aan. Er moest iets anders voor in de plaats komen. Halverwege de jaren zestig stapte Van der Sijde dan ook over op een combinatie van een trailer en daarvoor een truck van DAF. Ook hiervoor werd gekozen voor de kleur blauw. De zaken liepen zo goed, dat er steeds meer wagens bij kwamen en het wagenpark in het begin van de jaren zeventig wordt uitgebreid naar zes trucks en acht trailers.

Scania met hijskraan In 1964 deed een Scania truck zijn intrede. Achter de cabine bevond zich een opvouwbare hydraulische kraan, waarmee men de houtvracht van de achterliggende trailer kon lossen. Deze combinatie maakte het gebruik van een aparte kraan overbodig.

De eerste kraan van Van der Sijde was overigens een tractor met daarop een eigenhandig gemonteerde hijskraan. Daarna volgde een aantal professionele kranen, zoals een Nelson, een draadkraan, waar altijd iemand bij moest assisteren, en later een Atlas die alleen kon worden bediend.

Wanneer het werk begin jaren zeventig terug begint te lopen, blijven er nog twee Scania’s en drie opleggers over. Niet lang daarna heeft het bedrijf nog maar één wagen rijden. Als deze op een dag bij ’s Gravendeel de pont oprijdt en één van zijn assen breekt, zakt de wagen door zijn hoeven. De houtvracht viel van de wagen en kwam overal verspreid te liggen, waardoor het veerpontje lange tijd uit de vaart was. Het voorval zorgde voor de nodige consternatie, omdat de pont voor het verkeer een van de weinige verbindingspunten in de omtrek was. Deze ongelukkige samenloop van omstandigheden luidde het einde in van het transport met eigen wagens.

Pagina 52

Hout is ons leven

Transport Vervoer door de jaren heen

Een tractor met eigenhandig gemonteerde kraan doet dienst als eerste hijskraan

Vervoer uitbesteed Sinds jaar en dag heeft Van de Sijde het transport in eigen hand gehad. Halverwege de jaren zeventig kwam hier verandering in. Er was op dat moment nog maar één vrachtwagen over. Dit stelde het bedrijf voor een keuze. Eén vrachtwagen bleek namelijk niet genoeg, maar meer wagens bijkopen was geen optie. Middenin ‘de magere jaren’ was er onvoldoende ruimte om hier in te investeren. Aangezien het niet was toegestaan om vervoer aan te nemen voor derden, gebeurde het regelmatig dat de overgebleven vrachtwagen een bestelling afleverde in het land en vervolgens met een lege wagen terugkeerde. Het bleek niet rendabel om nog langer wagens in eigen beheer te hebben.

Er werd dan ook gekozen voor het uitbesteden van het vervoer aan een lokaal transportbedrijf. Het vervoer komt in de handen van het Strijense transportbedrijf Dorst terecht. De jonge Louis Dorst, die bij het transportbedrijf van zijn vader en oom in dienst is, wordt één van de vaste chauffeurs voor van Van der Sijde. Als het transport jaren later overgaat naar een bedrijf uit Ridderkerk, stelt Van der Sijde als voorwaarde dat Louis daar in dienst komt om als vaste chauffeur voor het houtbedrijf te kunnen blijven rijden. Ook al is Louis nooit bij Van der Sijde in dienst geweest, toch is hij als vaste chauffeur al meer dan dertig jaar een vertrouwd gezicht bij het houtbedrijf en de klanten.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 53

1950

1940

1930

1920

1910

1900

1953 De

1953 De watersnoodramp

In de avond van 31 januari 1953 trekt een zware storm over de Noordzee richting Nederland en stuwt het zeewater hoog op tegen de kust.

Die nacht wordt het springvloed. De slecht onderhouden zeedijken blijken te laag. Ze kunnen de hoge golven niet tegen houden en bezwijken uiteindelijk onder hun druk. Een watermassa dringt het land binnen. Zeeland wordt het zwaarst getroffen. In de nacht die volgt breken daar 67 dijken door. Maar ook Zuid-Holland blijft niet gespaard als hier 89 dijken doorbreken. Het is een kwestie van tijd, of ook in de Hoeksche Waard stroomt het water met een daverend geweld het land binnen.

Door het geweld van het water worden muren, deuren en ruiten ingedrukt. Alles wat niet nagelvast is verbonden met de grond, drijft alle richtingen op.

Grote delen van Strijen komen onder water te staan. Huizen aan het Spui en het Jaagpad staan in mum van tijd bijna twee meter onder water. Een groot deel van het dorp verandert in een enorme chaos.

Pagina 54

Hout is ons leven

2013

2010

2000

1990

1980

1970

1960

watersnoodramp

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 55

1953 De watersnoodramp

In de dagen na de dijkdoorbraken staat ook het woonhuis met opslagloods van Van der Sijde (2e rij links) langere tijd onder water Pagina 56

Hout is ons leven

1953 De watersnoodramp

Het is nog vroeg als ze beneden het aanhoudende geklop op de voordeur hoort. De klok had zojuist vijf uur geslagen. Ze had al uren wakker gelegen. De loeiende wind, die de hele nacht al rond het huis spookt, had haar uit de slaap gehouden. De kleinkinderen, op wie zij een paar dagen past, hebben gelukkig door het kabaal heen geslapen.

Oma van der Sijde stommelt naar be-

de inmiddels uit de kluiten gewassen

verkopen. De broers kijken elkaar aan

neden, om te kijken wie er aan de deur

jongemannen van 19 en 16 jaar oud,

en lijken elkaars gedachten te lezen.

is. Tante Sijgje, die door het lawaai

klauteren nog snel even de dijk op.

Ze zijn geenszins van plan zich hun pas

ook uit bed is gekomen, volgt haar op

Vanuit de richting van Numansdorp

verworven aanwinst te laten ontnemen,

de voet. Het is de buurman, de kolen-

zien ze dat de ‘mistwolk’ waar buur-

zelfs niet door een natuurkracht als

boer. In het schijnsel van zijn lantaarn

man het over had, alles mee sleurt wat

deze. Het zware radiomeubel tussen

tekent zijn gestalte zich onheilspellend

zij op haar pad aantreft. Een muur van

hen in nemend, tillen ze het zo snel mo-

tegen de donkere lucht af. De onge-

water komt op Strijen af, er is geen ont-

gelijk de trap op naar zolder.

rustheid is van zijn gezicht af te lezen.

komen aan. Koeien en paarden worden

Eenmaal weer beneden, staan ze bijna

‘Kom maar uit bed, want het gaat niet

door het donkere water meegesleurd.

tot de knieën in het zwarte water. De

goed!’ schreeuwt hij boven de gierende

Hekken en alles wat maar drijft komt

huiskamer loopt snel vol en hier en daar

We waren nieuwsgierig en zijn ook de dijk opgelopen om te kijken wat er aan de hand was. Ik zag het meteen: dit gaat inderdaad niet goed.

Cees van der Sijde

wind uit. Hij wijst in de richting van de

met een daverend geweld op hen afge-

dobbert al huisraad rond. Ze voelen een

polder, waarbij zijn donkere overjas als

stormd. Het geluid van wind en water is

bijtende kou in hun kuiten doordringen,

een zwarte raaf om hem heen klappert.

oorverdovend. De jongemannen zetten

maar er is geen tijd om daar lang bij stil

‘Ik heb net op de dijk staan kijken. En

het op een lopen.

te staan. Gehaast banen de broers zich

wat daar aan komt weet ik niet, maar het lijkt wel één grote mistwolk!’

een weg naar buiten. Al snel halen ze Eenmaal weer thuis aangekomen, staan

oma en tante Sijgje in, die hun eenjari-

ze voor een dilemma. Onlangs hebben

ge zusje Burgo in de kinderwagen voor

Nadat de buurman alarm heeft gesla-

ze een gloednieuw radiomeubel ge-

zich uit duwen. Als door een wonder

gen, wekken ze de kinderen. Iedereen

kocht. Bij pa in de zaak hebben ze er

blijft de kinderwagen als een bootje op

kleedt zich in allerijl aan. Teun en Cees,

heel wat tomatenstokken voor moeten

het koude water drijven.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 57

1953 De watersnoodramp

Springvloed treft de Hoeksche Waard Nog voordat het water tot al te grote hoogte stijgt, weten oma, tante Sijgje en de kinderen in het donker de korte oversteek te maken naar het hoger gelegen deel van het dorp.

Ze hebben geluk gehad, de buurman had ze net op tijd gewaarschuwd. Die nacht vinden ruim veertig andere inwoners van Strijen de verdrinkingsdood.

Bij de moeder van Burgje, oma Barendrecht, die op dit hoger gelegen gedeelte van het dorp woont, vinden ze onderdak. Anderen die ook in staat zijn geweest om naar dit hoger gelegen deel van het dorp te komen, zoeken voor een groot deel een tijdelijk onderkomen in de kerk. Eenmaal veilig hogerop in het dorp begint het tot de kleine gemeenschap door te dringen dat niet iedereen zich in veiligheid heeft weten te brengen.

Nog onwetend over de op handen zijnde watersnoodramp, vieren Goris en Burgje in Zwitserland hun eerste vakantie

Precies in de dagen dat de watersnoodramp plaats vindt, zijn Goris en Burgje voor het eerst op vakantie. Tante Sijgje en de moeder van Goris passen op de kinderen Teun, Cees, Annie, Riet en Burgo. Hoog en droog op hun vakantieadres in Zwitserland, vernemen Goris en Burgje hoe de toestand in Nederland is en keren zo snel mogelijk naar huis terug. Vanwege de onbegaanbare wegen is het terugkeren naar de Hoeksche Waard niet zo eenvoudig.

Niet bij de pakken neerzittend, weten Goris en Burgje een helikopterpiloot over te halen hen naar huis te vliegen. Na anderhalve dag wachten kunnen ze Schiphol eindelijk verlaten. Als ze boven de ondergelopen delen van de Hoeksche Waard vliegen, wordt de omvang van de ramp duidelijk.

Er was nog geen contact geweest met het thuisfront, want telefoonverkeer was niet mogelijk. Ze hopen maar dat het goed gaat met de familie, maar bij het zien van de grijze watermassa onder hen vrezen ze het ergste.

Pagina 58

Hout is ons leven

1953 De watersnoodramp

Intussen nemen Teun en Cees poolshoogte bij het ondergelopen terrein aan de Schenkeldijk, overzien de ravage en vragen zich af wat daar van terecht moet komen. Later zullen ze met Pa wel opnieuw gaan kijken. Maar nu is er meer te doen dan hier nog langer bij stil te blijven staan.

In de dagen die volgen, helpen ze mee om met roeiboten mensen van zolders en daken te halen. Ook lopen ze met de burgerwacht mee, die ervoor moet zorgen dat plunderaars ervan worden weerhouden de verlaten huizen en boerderijen leeg te halen. Het is een spannende tijd voor de jongemannen, vooral als ze ’s nachts in het donker samen met de bewapende burgerwacht over de dijken patrouilleren.

Het ondergelopen land rondom Strijen vormt de stille getuige van een ontregelde streek

Na het water Het water trekt zich langzaam terug. De sporen van vernieling die zijn achtergelaten, zijn een aantal dagen na de overstroming pas goed zichtbaar. Kadavers van schapen liggen in het naburige weiland. Het bedrijfsterrein is veranderd in een ravage en de schade is enorm. Niemand had kunnen bedenken dat het water in zo’n korte tijd en met zoveel vernietigende kracht een einde kon maken aan wat hier in vele jaren is opgebouwd.

Goris, Teun en Cees nemen het tafereel in stilte in zich op. Bij een inspectie op het terrein doen zij een bizarre vondst, wanneer ze de levenloze lichamen vinden van een moeder met een kind tegen haar borst geklemd. In een poging de kolkende watermassa te overleven, had zij zich aan één van de pijpen van de ketel vastgeklampt. Het is de aanblik van een ontwrichte streek, een ontregeld leven en de gevolgen van een korte maar hevige watersnood.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 59

1953 De watersnoodramp

Een deel van de houtvoorraad spoelt aan in Strijensas

Er heeft twee meter water gestaan rond het terrein aan de Schenkeldijk, waardoor alles wat over is gebleven, bedekt is met een glibberige, stinkende laag slijk. Tijdens de stormnacht is de ketel met creosootolie los geraakt, weggedreven en afgezonken in de haven van Strijen. Tot overmaat van ramp blijkt ook het grootste deel van de houtvoorraad te zijn meegesleurd door de overweldigende waterstroom. Het meeste hout is op drift geraakt en met het stromende water in de sluis van Strijensas terecht gekomen. Als de sluizen worden opengezet om het water te lozen, stroomt daarmee ook het hout weg.

De sluiswachter kan alleen maar toekijken, terwijl grote hoeveelheden palen door de sluis heen het Hollands Diep op stromen.

M’n vader had toen beter een nieuwe partij hout kunnen kopen.

Cees van der Sijde

Tijdens een speurtocht in de dagen daarna, wordt een deel van het weggedreven hout teruggevonden in Moerdijk en Klundert. De palen liggen als in een levensgroot mikadospel her en der verspreid. Goris wil het hout graag terughebben, maar al snel blijkt dat hij het zich niet zomaar toe kan eigenen. Aangezien hij niet kan aantonen dat het hout oorspronkelijk van zijn bedrijfsterrein afkomstig is besluit hij daarop dan maar zoveel mogelijk van zijn eigen voorraad terug te kopen. Later zal blijken dat het een enorme klus is om het hout uit alle hoeken en gaten op te halen en te sorteren.

Pagina 60

Hout is ons leven

1953 De watersnoodramp

Het opruimen van de grote hoeveelheid ebbeslik neemt weken in beslag

Schadeherstel In de dagen na de ramp komt de hulp al snel op gang. Het Nederlandse leger helpt orde op zaken te stellen en ook uit verschillende landen komt hulp. In Nederland worden met allerlei nationale acties geld en goederen ingezameld voor de wederopbouw en de slachtofferhulp. Er kan aanspraak worden gemaakt op het Nationaal Rampenfonds, waardoor gedupeerden de materiĂŤle schade weer kunnen herstellen. Hierdoor ontstaat voor de bewoners van het getroffen gebied de kans om het leven weer op te pakken. Een massale grote schoonmaak volgt en er wordt hard gewerkt aan het herstel van datgene wat het water heeft weggenomen.

Van het rampenfonds hebben we als bedrijf nooit een gulden gekregen.

Maar na twee jaar waren we de materiĂŤle schade van de watersnoodramp alweer vergeten.

Cees van der Sijde

Ook het terrein van Van der Sijde moet van de grond af aan weer worden opgebouwd.

De regeling van het rampenfonds is echter alleen bestemd voor burgers, die zijn getroffen door de watersnoodramp. Voor het bedrijfsleven is geen fonds opgericht. Verzoeken om steun voor bedrijven worden rigoureus afgewezen. De schade aan het bedrijf moet door Van der Sijde dan ook uit eigen middelen worden bekostigd.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 61

De bloeiperiode

De zee geeft en de zee neemt. Het water heeft het houtbedrijf niet ongemoeid gelaten, maar zal in de daaropvolgende periode ook voor voorspoed zorgen. Na de watersnoodramp is het Nederland ernst om een herhaling te voorkomen. Er worden dan ook grote infrastructurele projecten gestart, wat tot een stroom van opdrachten leidt voor Van der Sijde. Wanneer het bedrijf na de watersnoodramp weer is opgebouwd, staat de Nederlandse economie er bovendien gunstig voor. De periode van naoorlogse wederopbouw heeft zijn vruchten afgeworpen en een stevig fundament gelegd voor een periode van evenwichtige economische groei. De welvaart stijgt eerst langzaam, maar in de jaren zestig neemt de groei op alle fronten toe. Nederland maakt zich op voor een periode van bloei, die ook wel wordt aangeduid met de ‘gouden jaren’.

Ook Van der Sijde krijgt de wind nu in de zeilen en weet het gunstige economische tij ruimschoots te benutten.

Pagina 62

Hout is ons leven

1950

1940

1930

1920

1910

1900

1954 1973

2013

2010

2000

1990

1980

1970

1960

1954 - 1973 De bloeiperiode

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 63

1954 - 1973 De bloeiperiode

Toenemende vraag Na de watersnoodramp pakt het houtbedrijf de draad snel weer op. Na negen maanden draait de fabriek weer op volle toeren. Het terrein is schoongemaakt, de elektromotoren zijn vernieuwd, noodtanks zijn aangelegd en de stoomketel is gereinigd en opnieuw gestart.

We hadden een leeg terrein, maar een hoop werk.

Cees van der Sijde

Op het bedrijfsterrein van Van der Sijde is het grootste gedeelte van de houtvoorraad weggespoeld. Voor de boeren in de omtrek gold dat menig houten schuur of loods opnieuw moest worden opgebouwd. Het herstelwerk levert lokaal dan ook veel werk op.

De schilmachines maken overuren

Het bedrijf heeft bij de wederopbouw de gelegenheid te baat genomen een aantal ingrijpende veranderingen door te voeren. Er komt een vrachtwagen, er zijn nieuwe machines aangeschaft en het proces van houtverduurzaming is verbeterd. Van der Sijde is daarmee voorbereid op de nabije toekomst. De vraag naar creosoteren neemt toe. Twee jaar na de ramp lopen de zaken beter dan ooit.

De economie zit in de lift en Van der Sijde krijgt, na een opleving in de bouw, de wind nog meer in de zeilen. EĂŠn van de producten die het daardoor zeer goed doet is steigerplanken, die op het bedrijf worden beslagen met ijzeren strippen aan de uiteinden. In Friesland wordt aan de waterkanten op grote schaal beschoeiingen aangelegd, waarvoor Van der Sijde het hout en de gepunte palen levert. In het verlengde hiervan volgen nog meer interessante opdrachten in de weg- en waterbouw.

De Zuiderzeewerken Na de watersnoodramp wordt een aantal grote projecten gestart om het land beter tegen het water te beschermen. De betrokkenheid bij de bouw van de Deltawerken is voor het

Pagina 64

Hout is ons leven

1954 - 1973 De bloeiperiode

houtbedrijf relatief klein, maar het aanleggen en restaureren van de dijken in het getroffen gebied, levert voor Van der Sijde veel werk op. De Zuiderzeewerken vormen zo mogelijk een nog grotere bron van werk. Voor het inpolderen en het bouwen van de dijken zijn duizenden kubieke meters damwanden en vele houten palen nodig, waardoor een grote afzetmarkt ontstaat. Van het afvalhout dat hieruit overblijft, maakt Van der Sijde weer houten schuttingen voor particuliere tuinen. Het personeelsbestand neemt door het vele werk in deze periode toe tot achttien medewerkers. Op het hoogtepunt, zo halverwege de jaren zestig heeft het bedrijf circa veertig mensen in dienst.

De Zuiderzeewerken geeft Van der Sijde de wind in de zeilen

In deze hoogtijdagen is het een komen en gaan van leveranciers en afnemers. De afnemers komen op de bonnefooi hout halen, zonder vooraf een bestelling te plaatsten. Op het terrein is een constante voorraad hout aanwezig, zodat Van der Sijde in de enorme vraag kan voorzien en zelden ‘nee’ hoeft te verkopen. Dagelijks staat een lange stoet auto’s van allerlei transporteurs voor de poort van het bedrijf opgesteld, om hout te lossen of te laden. Hierdoor kan het gebeuren dat de Schenkeldijk tot over een lengte van wel driehonderd meter door een colonne wachtende vrachtwagens wordt ingenomen. Als tegen het eind van de middag nog steeds een lange rij auto’s op de dijk staat te wachten, weten de medewerkers dat er ’s avonds nog lang overgewerkt moet worden.

Tweede generatie Van der Sijde Van jongs af aan hebben de zoons Teun en Cees hand en span diensten in de zaak van hun vader Goris verricht. Na het behalen van hun middelbare schooldiploma, zijn de broers dagelijks op het bedrijf werkzaam. In de loop van de jaren neemt hun participatie in de firma alleen maar toe.

Aangezien de broers ook andere interesses en ambities koesteren, is het niet vanzelfsprekend dat ze bij hun vader in de zaak zullen blijven werken. Toch treden ze vlak na elkaar officieel bij Pa in dienst. Voor Teun gebeurt dat in 1956, Cees volgt twee jaar later in 1958. Vanaf dat moment is er duidelijk sprake van een familiebedrijf. Dit is het moment waarop de firma een NV wordt en een andere naam wordt aangenomen: ‘Firma G. van der Sijde’ wordt ‘v.d. Sijde’s Houtbereiding en Houthandel NV’.

Na het water Nederland heeft lering getrokken uit de watersnoodramp. Een aantal ingrijpende maatregelen moet voorkomen dat een dergelijke ramp zich zal herhalen. Er lagen al plannen voor kustversteviging vóór de watersnood, maar vanwege de oorlog en de wederopbouw was de uitvoering daarvan uitgesteld. In de politiek komt de discussie over de dijkbeveiliging weer op gang.

Het Deltaplan in Zeeland wordt geboren.

Daarnaast staat het aanleggen van nooddijken en tijdelijke beschoeiingen hoog op de agenda. Oude dijken worden gerestaureerd en versterkt.

Meer in het noorden van Nederland krijgt het Zuiderzeeproject de volle aandacht. In 1932, het jaar waarin Goris en Burgje in het huwelijk traden, was de Afsluitdijk al aangelegd om het gevaar van de Zuiderzee te beteugelen. In 1950 was het Zuiderzeeproject inmiddels weer ter hand genomen met de aanleg van Oostelijk Flevoland. Na de watersnoodramp worden de Zuiderzeewerken in versneld tempo verder gerealiseerd. Wanneer de aanleg van Oostelijk Flevoland in 1957 is voltooid, volgt in 1959 de aanleg van Zuidelijk Flevoland. Als deze polder in 1968 wordt drooggelegd, is vlak daarvoor in 1967 al begonnen met de bouw van de 26 kilometer lange Houtribdijk, die een verbinding vormt voor het verkeer tussen Enkhuizen en Lelystad.

Nadat de broers hun waarde voor het bedrijf hebben bewezen, nemen ze het roer van Pa Goris in 1965 over. Het is een tijd waarin het bedrijf zich opmaakt voor een bloeiperiode.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 65

Tweede generatie in beeld

Hadden ze de kans gekregen, dan had geen van beide zoons in de zaak gezeten.

Cees had graag in het ijzer gewild en Teun had graag een eigen doe-hetzelfzaak gehad.

Marjan van der Sijde – Van der Pligt

Pagina 66

Hout is ons leven

1950

1940

1930

1920

1910

1900

Tweede generatie in beeld

2013

2010

2000

1990

1980

1960

1970

Tweede generatie in beeld

Jeugd en schooltijd Teun en Cees verschillen drie jaar in leeftijd. Als kinderen trekken de broers veel met elkaar op. Ze spelen veel samen, maar maken ook wel bonje met elkaar. Al vroeg leren ze samenwerken als ze bij Pa in de zaak hand en spandiensten verrichten om hun zakgeld bij elkaar te sparen. Op deze manier raken de broers al van jongs af aan bij de zaak betrokken. Als de jongens aan het begin van hun tienerjaren een middagje vrij waren, dan zei Pa: ‘Ga maar mee, dan kunnen jullie wat doen’. Er was op het bedrijf altijd wel iets te doen, zoals het opruimen van de loods, sorteren van hout, schilderen en andere onderhoudswerkzaamheden.

Als kind voetbalde ik graag. Maar als mijn vader dacht dat ik vijf minuten niets te doen had, dan zorgde hij er wel voor dat ik werk kreeg.

Cees van der Sijde

Op zaterdag was het ‘betaaldag’, waarbij de boeren bij hun vader kwamen afrekenen.

Naast dit zakelijke aspect was het ook een gelegenheid om met de klanten te praten onder het genot van een kop koffie of een borreltje. De meeste klanten kwamen met de trekker, maar één van de klanten beschikte over een oude legerjeep. In afwachting van deze ene klant, hadden de jongens al een helmpje en een houten geweertje klaar liggen, om dan ongemerkt oorlogje te gaan spelen in de jeep. Maar het smaakte al snel naar meer. Ze keken het kantoor in om te kijken of de kust veilig was en namen dan de jeep mee van het bedrijfsterrein om een rondje te rijden in de omgeving en deze na afloop weer ongemerkt terug te zetten. Later bleek dat de klant deze manoeuvre van de jongens wel door begon te krijgen en vroeg dan plagerig na afloop hoeveel rondjes ze nu weer hadden gereden.

Hoewel Teun een paar jaar op zijn jongere broer Cees vooruit liep, zou je kunnen stellen dat de broers over het algemeen een zelfde pad hebben doorlopen. Na de oorlog gaan Teun en Cees naar de MULO in Dordrecht. Teun doet er een jaartje langer over, omdat hij in 1951 veel schooltijd verliest met het helpen opbouwen van de creosoteerfabriek op het bedrijfsterrein aan de Schenkeldijk.

Zodra Teun van school gaat, krijgt hij het aanbod naar Vancouver in Canada te gaan om daar bij iemand in een houtzaak te gaan werken. Het aanbod is aanlokkelijk, maar Teun besluit er toch maar niet op in te gaan. Het idee om huis en haard achter te laten, trok hem uiteindelijk niet aan.

Werken bij Pa De zoons Teun en Cees werkten al van jongs af aan bij hun vader in de zaak, net zoals hun vader dat bij hun grootvader had gedaan. Zodra beide broers het middelbare schooldiploma op zak hebben, beginnen ze allebei bij Pa in de zaak. Teun begint in 1952, Cees volgt in 1954. Aanvankelijk is dit nog maar van korte duur, want de jongemannen hebben allebei eerst nog de militaire dienstplicht te vervullen. Als Teun in 1953 in dienst gaat, kiest hij voor de bijna twee jaar durende opleiding bij de divisie Militaire

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 67

Tweede generatie in beeld

Politie. Een jaar na het afzwaaien van Teun, wordt ook Cees voor zijn nummer opgeroepen. Zo wisselen de broers elkaar mooi af. Nadat Cees zijn militaire dienstplicht heeft vervuld, vervoegt ook hij zich weer aan de poort van het bedrijf en zijn beide zoons in 1958 weer terug in de zaak.

Teun poseert in het uniform van de militaire politie

In het werk bij het familiebedrijf doen de broers aanvankelijk simpelweg wat er gedaan moet worden. Van een duidelijke taakverdeling is op dat moment nog geen sprake.

Maar de broers beschikken wel degelijk over verschillende affiniteiten en talenten. Waar Teun het vooral goed doet op het commerciĂŤle vlak, blinkt Cees uit in de techniek.

Nadat ze officieel bij Pa in dienst komen, tekent dit verschil zich steeds duidelijker af en zullen ze in de loop van de jaren de taken meer verdelen.

De broers hadden een totaal ander karakter.

Ze vulden elkaar geweldig aan.

Ab van den Burg

Pagina 68

Hout is ons leven

Tweede generatie in beeld

Commercie Teun nam, als commerciële man binnen het houtbedrijf, al snel de verkoop voor zijn rekening. Tot eind jaren zestig was hij veel op pad in de buitendienst. Keurig in het pak, maakte hij regelmatig een vast rondje door het noorden van het land. ’s Morgens vertrok hij in alle vroegte om als vertegenwoordiger naar Friesland te rijden. Daar bezocht hij steevast de landbouwcoöperaties, die op dat moment tot de grootste afnemers van hun houtproducten behoorden. Daarna ging hij bij de wederverkopers in de regio langs om af te rekenen, de voorraden te controleren en deze aan te vullen. Vervolgens zakte hij af naar de Noordoostpolder om fruittelers te benaderen voor de verkoop van boompalen.

Na een overnachting in Emmeloord kwam hij dan laat in de avond weer op Strijen aan.

In het najaar van 1963 gaat Teun op weg naar het station om daar een zakenrelatie uit Duitsland op te halen. Als een auto onverwacht een erf afrijdt, moet hij uitwijken en komt Teun met de auto tegen een boom tot stilstand. Hij raakt ernstig gewond, maar als door een wonder overleeft Teun het ongeluk. Het zal twee maanden duren voordat hij het ziekenhuis kan verlaten. Begin 1964 pakt hij zijn klantbezoeken weer op. Nu op krukken en met zijn vrouw Marjan als chauffeuse.

Omstanders aanschouwen de ravage na het ongeval van Teun

Techniek Cees nam de rol van technische man op zich. Het uitvinden en ontwerpen van nieuwe technische mogelijkheden zit hem in het bloed. Net als zijn vader, verkent hij graag nieuwe kansen om tot een betere productie te komen. Hij is dan ook altijd bezig van alles uit te proberen en machines te verbouwen of te verbeteren. En net als zijn vader, zoekt ook Cees de samenwerking met handige mensen die hem meehelpen om zijn

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 69

Tweede generatie in beeld

ideeën vorm te geven. Hierin vindt hij goed gehoor bij Bertus Schook en Teun den Tuinder. Met hun hulp realiseert Cees vindingen als een schudbank, een uitsorteer- en een reduceermachine.

Cees neemt in de loop van de jaren meerdere initiatieven om technische verbeteringen binnen het bedrijf door te voeren. Zo staat hij later met Dion Mouwen ook aan de wieg van het ontwikkelen van een biologische zuiveringsinstallatie en een verbeterd procedé van verduurzamen door middel van snelfixatie. Ook zal zijn vindingrijkheid van pas komen bij het ontwikkelen van een kantelende ketel.

Als mensen vroegen wat paaltjes kostten, dan zei Cees: ‘dat moet je maar aan Teun vragen’. Als er een machine stuk was, dan zei Teun: ‘ja, daarvoor moet je bij mijn broer zijn hoor’.

Ab van den Burg

Handen uit de mouwen Als Teun en Cees bij de zaak komen werken, wordt het kantoor bemand door een boekhouder en twee dames die de administratie doen. De broers zelf zitten het liefst zo min mogelijk op kantoor. Naast zijn werkzaamheden als verkoper en vertegenwoordiger in de buitendienst, is Teun veel te vinden in de zagerij. Cees, die minder dan Teun een hekel heeft aan vieze handen, begeeft zich veel in de creosoteerfabriek of achter het stuur van de vorkheftruck.

Cees helpt zijn vader bij het laden van hout voor de Zuiderzeewerken

De broers weten van aanpakken en hebben een mentaliteit van altijd flink doorgaan en de handen uit de mouwen steken. Naar verluidt werkten ze op de werkvloer nog harder dan het personeel. Als Cees van een vergadering of overleg terugkwam, kroop hij met gemak nog even in zijn nette pak achter het stuur van een heftruck of in de buis van een ketel als daarin iets vast kwam te zitten. Deze informele omgang en het hard meewerken op de werkvloer, dwong bij het personeel respect en waardering af.

Pagina 70

Hout is ons leven

Tweede generatie in beeld

Samenwerking Door hun verschillende talenten vullen de broers elkaar goed aan. Het verschil in karakter en interesse leidt tot een ideale taakverdeling. Doordat ieder een eigen aandachtsgebied heeft, kunnen de broers goed met elkaar werken, zonder teveel in elkaars vaarwater te geraken. Wanneer zij in 1965 het roer van hun vader overnemen, kunnen ze hierdoor ook als twee kapiteins op hetzelfde schip leiding geven aan het houtbedrijf.

Er ontstaat op een natuurlijke wijze een aanvullende vorm van samenwerken, die later ook bij de derde generatie terug te vinden is. Volgens oud medewerkers maakten de broers het elkaar nooit moeilijk en waren ze het snel met elkaar eens.

Teun deed het contact met de klanten. Ook als er bezoek kwam van de arbeidsinspectie, was Teun degene die hen ontving om samen over het terrein te lopen en na te praten met een kop koffie. Aangezien Teun over meer geduld beschikte dan zijn broer, was dit beter aan hem besteed.

Hoewel Cees de man van de techniek was, waren de medewerkers niet snel geneigd om zijn hulp in te roepen wanneer een van de machines een mankement vertoonde. Liever wilden ze de storing zelf verhelpen. Maar als ze het echt niet konden vinden, dan moesten ze wel. Cees beschikte namelijk over het talent om storingen op een pragmatische manier op te lossen, waardoor de medewerkers het gevoel kregen dat het meer aan kwam op geluk dan wijsheid. Als Cees uiteindelijk bij de machine arriveerde, haalde hij achteloos een duimstok uit zijn ketelpak te tevoorschijn om daarmee een flinke tik op het haperende onderdeel te geven. Deze simpele handeling bleek het euvel meestal te verhelpen, tot grote schik dan wel schaamte van de medewerkers die zelf al uren naar een oplossing hadden gezocht.

Temperament Waar Pa Goris het heerlijk vond om te racen op zijn motor, stond Teun bekend als een ‘gasgever in zijn auto’. Aangezien hij vaak met een zwaar beladen aanhanger achter de auto reed, kreeg zijn Mercedes het doorgaans flink te verduren, waardoor de motor tot drie keer toe moest worden vervangen.

Van Cees is bekend dat hij over het nodige temperament beschikte als het ging om de omgang met personeel. Zoals Pa Goris zich ‘streng maar rechtvaardig’ kon opstellen, kon ook Cees wel eens wat scherp uit de hoek komen. Deze lichtgeraaktheid kwam voort uit een open en eerlijk zeggen waar het op stond en kon nog weleens hard overkomen. Zo kon het gebeuren dat Cees een aantal mensen buiten de poort zette als iets hem niet aanstond en Teun ze vervolgens weer binnen moest halen. Deze lichtgeraaktheid duurde doorgaans nooit lang. Als Cees na afloop weer terugkwam, was het meestal alweer over. Dan rookten de mannen gezamenlijk een sigaret en was alles weer koek en ei.

Teun was wat milder in de omgang met personeel en wordt gekenmerkt als ‘diplomatiek’ en ‘aardig’. Als hij wel eens opvliegerig was of ‘kort voor de kar stond’, dan kwam dat omdat er naar zijn mening iets onnodig verkeerd was gegaan. Zo heeft Goris jr. wel eens de wind van voren gekregen nadat hij als tienjarige jongen met de heftruck een wagen aan het lossen was en de hele stapel hout liet vallen.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 71

1954 - 1973 De bloeiperiode

Zakenreizen naar ScandinaviĂŤ De zoons Teun en Cees gaan zo nu en dan met pa Goris mee op zakenreis naar ScandinaviĂŤ. Hoewel de zoons op de MULO voldoende Engels hebben geleerd om zich verstaanbaar te maken, komen ze daar vooral in Finland niet altijd mee weg. In Helsinki vindt Goris daar een oplossing voor als hij Jan Bakker ontmoet. Jan studeert bosbouwkunde en is de Finse taal goed machtig. Goris vraagt hem vanaf dat moment regelmatig als vertaler mee te gaan op zakenreizen binnen Finland.

Je kwam daar niet weg voordat je in de sauna was geweest.

Cees van der Sijde

Goris inspecteert de houtkwaliteit in de bossen van Finland

De zoons ervaren vooral de werkbezoeken aan Finland als spannend, leerzaam en ook gezellig. De reisjes met hun vader openen een andere wereld voor hen, waarin ze de geneugten van het land leren kennen en zich soms kunnen verbazen over de manier van zakendoen.

Pagina 72

Hout is ons leven

1954 - 1973 De bloeiperiode

Goris, Cees en Jan lopen met hun hoofden schuin tegen de wind in. Ze houden hun kragen hoog opgestoken en steken hun handen diep in de zakken. Een ijzige wind waait door de straten van Helsinki. Met een onverwacht dik pak sneeuw laat koning winter weten zich nog niet gewonnen te willen geven aan het vroege voorjaar. De altijd opgewekte Goris loopt nu toch wat te mopperen.

Speciaal voor deze transactie is hij naar

ten bezoeken, wanneer een leverancier

vrouw heeft hun komst telefonisch al

Finland gekomen. En juist nu blijkt dat

voor een dergelijke overtreding achter

bij de gevangenis aangekondigd. Ge-

zijn leverancier voor een paar weken in

slot en grendel was beland.

zamenlijk gaan ze naar binnen. Een

de gevangenis is opgesloten. Doordat

‘Nou, toe maar weer. Als de berg niet

dienstdoende bewaker wacht het viertal

de man zo iets stoms heeft gedaan als

naar Mohammed wil komen, moet

op. Er worden handen geschud, alsof

met een borrel teveel achter het stuur

Mohammed maar naar de berg gaan’,

een officiële handelsdelegatie uit Ne-

te kruipen en vervolgens een sloot in

had hij gemompeld toen hij het nieuws

derland wordt onthaald. Dat dit tafereel

te rijden, kan Goris nu niet met hem tot

hoorde en de jonge student en Cees

zich in een gevangenis afspeelt, lijkt

zaken komen.

had gevraagd hem te vergezellen naar

daarbij de gewoonste zaak van de we-

de gevangenis.

reld.

dit gebeurt. Al vaker heeft hij voor het

Bij de toegangspoort ontmoeten ze de

Een deur gaat open. Met z’n vieren

zakendoen een Finse gevangenis moe-

vrouw van de Finse zakenpartner. De

stapt het gezelschap een afgesloten

Het is dan ook niet de eerste keer dat

vertrek binnen, waar de man al op hen wacht. De onderhandelingen kunnen in alle rust plaatsvinden, alsof ze aan de keukentafel in Strijen zitten. Er is geen bewaking. Er staat niemand om hen heen om mee te luisteren wat er wordt besproken. Als de zaken beklonken zijn, geeft de Finse zakenpartner zijn vrouw vervolgens de instructies over de havenplaats, waar het aan te leveren hout per schip naar Nederland moet worden vervoerd.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 73

1954 - 1973 De bloeiperiode

Als Goris begin jaren zeventig terugkomt van zijn buitenlandse reizen, neemt hij regelmatig een aardigheidje voor iedereen mee. Oud-medewerkers hebben nog wel wat van die souvenirs liggen, zoals een blauw asbakje uit Noorwegen. Het is niet zo zeer het presentje zelf, als wel het idee dat er aan ze is gedacht.

Dat asbakje kan ik me herinneren, omdat ik het zo’n leuk dingetje vond.

Ik heb het thuis nog steeds staan.

Aart Versendaal

TECO houtconstructie Van der Sijde heeft in de loop van haar bestaansgeschiedenis een gevarieerd aanbod aan producten en diensten gekend. Zo ontstaat in de jaren vijftig een nieuwe dienstverlening, die bekend staat onder de naam ‘TECO Houtconstructie’.

Bedrijfsonderdeel ‘TECO houtconstructie’ zet menig schuur neer in de Hoeksche Waard

Het idee hiervoor vindt zijn oorsprong in een handeltje dat Goris er vele jaren daarvoor op na had gehouden. Al snel na de oprichting van zijn firma in 1928, verkocht hij op commissiebasis constructies voor hooibergen voor een staalconstructiebedrijf in Kinderdijk. Als hoofdvertegenwoordiger ging hij op de fiets bij de boeren langs om ze persoonlijk aan de man te brengen. Na dit vele jaren met succes te hebben gedaan, neemt de vraag op den duur echter af. De hooibergen hebben hun langste tijd gehad wanneer het hooi op het land steeds meer in plastic wordt verpakt en menig hooiberg er daardoor ongebruikt bij staat.

Na verloop van tijd vragen steeds meer boeren aan Goris of hij iemand kent die schuurtjes kan maken om aardappelen in op te slaan. Waar een vraag is, heb ik een oplossing, moet Goris hebben gedacht. Met zijn houthandel heeft hij de middelen om de hooibergen eenvoudig tot schuurtjes om te vormen en af te timmeren tot koelcellen.

Pagina 74

Hout is ons leven

1954 - 1973 De bloeiperiode

Halverwege de jaren vijftig krijgt Goris ook steeds meer het verzoek op zichzelf staande loodsen en schuren te bouwen, vooral omdat veel van deze bouwwerken zijn weggevaagd door de watersnoodramp. Bovendien gaan steeds meer boeren ertoe over om de aardappeloogst tijdelijk op te slaan, in afwachting van het juiste moment om de oogst te verkopen.

Om goede draagconstructies voor deze bouwwerken te maken, zijn op maat gemaakte tekeningen nodig. Technisch tekenaar Luc Mast en zijn zoon Nico die timmerman is, hebben in die dagen de handen vol om aan de toenemende vraag te kunnen voldoen.

Omdat de vraag zo sterk toeneemt, besluit het houtbedrijf er zelfs een aparte handelstak voor op te richten: TECO houtconstructie. De naam komt tot stand door de eerste letters van de namen van Teun en Cees tot een acroniem samen te voegen. Tot aan begin jaren zeventig zet het houtbedrijf een groot aantal houtconstructies in het landschap van de Hoeksche Waard neer. Vele daarvan zijn tot op de dag van vandaag nog steeds in gebruik.

Vader en zoon Mast aan het werk in de zagerij

Betaaldag Het uitbetalen van het salaris kende lange tijd een vast ritueel. Op zaterdagochtend, aan het einde van de werkweek, komt Goris persoonlijk bij ieder personeelslid langs om het bruine loonzakje te overhandigen. Later neemt de boekhouder deze taak over en kunnen de personeelsleden hun weekloon op kantoor komen afhalen.

Op den duur komt hier verandering in als wordt overgestapt op een maandelijkse salarisbetaling via de bank of giro, zoals dat eind jaren zestig bij grotere bedrijven al meer gebruikelijk was. Het wekelijks uitgekeerde loonzakje is daarmee verleden tijd. Voor de meesten bij Van der Sijde is dat niet zo’n probleem, omdat zij wel een buffertje bij elkaar hebben gespaard. Maar voor een aantal personeelsleden vormt de overgang naar de maandelijks girale betaling een grote aanpassing. Tot dan toe hielden de huisvrouwen het huishoudboekje zoveel mogelijk kloppend op basis van het wekelijkse zakje met geld. Van het laatste weekloon van hun man moeten ze nu niet één week, maar vier we-

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 75

1954 - 1973 De bloeiperiode

ken zien rond te komen. Om de noodzakelijke levensmiddelen te kunnen kopen, moet voor een aantal mensen dan ook een voorschot worden uitgekeerd, om de periode tot de eerstvolgende maandbetaling te overbruggen.

Nu wil het geval, dat enkele personeelsleden bijverdienen door extra werk aan te pakken. Met als uitgangspunt ‘hard werken wordt goed betaald’, was men een groot voorstander van dit premiewerken geweest. De premiewerkers krijgen, naast het weekgeld waarvoor ze op de loonlijst staan, apart uitbetaald voor het extra werk. Velen houden dit extraatje liever gescheiden van het standaard loonzakje met het voornemen dit niet op te laten gaan in het huishouden, maar daar zelf een bestemming voor te vinden. Het extra loon verdwijnt in deze gevallen rechtstreeks in de zakken van de man en krijgt de vrouw geen inzage in deze extra bijverdiensten.

Met de overgang van weekloon naar maandloon, komt er voor een aantal overwerkers een kink in de kabel. Basisloon en extra premies worden nu ineens uitbetaald op de bank- of girorekening. Het jarenlang afromen van het gezinsinkomen begint nu met terugwerkende kracht aan het licht te komen. Bij menig huisvrouw dringt het nu door dat ze het al langere tijd met minder heeft moeten doen dan nodig was geweest. Hier valt wat uit te leggen. De overgang naar maandloon zorgt in deze gevallen dan ook voor de nodige echtelijke spanningen.

Dan moesten we ervoor oppassen dat er geen huwelijk naar de bliksem ging.

Cees van der Sijde

Veel vrouwen komen hier pas achter als de maandelijkse bedragen worden uitbetaald, maar een aantal vrouwen was al eerder beducht geweest op de afroompraktijken van hun man. Als zij het vermoeden hadden dat hun man een deel van het salaris achterhield, kwamen ze op de financiële administratie controleren hoeveel overuren er waren gemaakt en was Marjan genoodzaakt openheid van zaken te geven.

Het personeel van Van der Sijde tijdens een zomers bedrijfsuitje

Pagina 76

Hout is ons leven

1954 - 1973 De bloeiperiode

Wolmaniseren In 1957 stapt Van der Sijde over op een nieuw impregneerproduct, dat in tegenstelling tot creosootolie reukloos en overschilderbaar is. Hierbij wordt het hout verduurzaamd met zogenaamde wolmanzouten. Dit geïmpregneerde hout, met een groene tint, wordt onder andere voor schuttingen gebruikt. Het middel bevat koper en arseen, vanwege hun schimmel- en insectendodende werking, en chroom dat vooral van belang is voor de fixatie. Van der Sijde investeert in dit nieuwe product en bouwt een ketel om in eigen beheer te wolmaniseren. Het procedé wordt vanaf dat moment naast het creosoteren vele jaren toegepast.

Een tweedehands ketel voor het wolmaniseren wordt overgebracht naar het bedrijfsterrein van Van der Sijde

Vindingen door creativiteit Waar Teun zich vooral bezig houdt met administratieve zaken en de commerciële kant van de zaak, is Cees, net als zijn vader Goris, graag bezig met het bedenken van technische oplossingen. Het lijkt vooral een kwestie van inspringen op een behoefte en daarbij je boerenverstand gebruiken.

85 jaar

Van der Sijde

Houtverduurzaming door wolmaniseren Het wolmaniseren vond plaats in een grote cilindervormige ketel, ook wel autoclaaf genoemd. In deze ketel onderging het hout diverse bewerkingen. Eerst werd de ketel vacuüm gezogen. Na het toevoegen van de wolmanzouten, werd de ketel zodanig op druk gebracht, dat het verduurzamingmiddel in het hout werd geperst. Aansluitend werd de inhoud van de ketel opnieuw vacuüm getrokken, om al het overtollige verduurzamingsmiddel terug te voeren naar de voorraadtank. Dertig jaar later zal Van der Sijde de trend zetten voor een nieuwe manier van verduurzamen onder de naam Wolfix, als het een verbeterd procedé voor wolmaniseren ontwikkelt.

In verband met in de wolmanzouten aanwezige metalen, komt het procedé in de jaren negentig in opspraak. Zo keert de Tweede Kamer zich begin jaren negentig via een motie tegen het gebruik van wolmanzouten. Het College voor de Toelating van Bestrijdingsmiddelen (CTB), buigt zich hierover, maar komt niet tot een besluit.

Hierdoor kan het gebruik van wolmanzouten nog langere tijd doorgaan. Een poging van minister Pronk, tien jaar later, om alle koperhoudende houtverduurzaming in Nederland te verbieden, wordt met succes door de Vereniging van Houtimpregneerbedrijven in Nederland (VHN) tegen gegaan.

Door een aanpassing in de Wet milieugevaarlijke stoffen worden vanaf 2004 strengere eisen gesteld aan de toegepaste middelen bij het wolmaniseren. In de daarop volgende jaren wisselen de richtlijnen elkaar meerdere keren af, waardoor de samenstelling van het impregneermiddel regelmatig moet worden aangepast. Het hout wordt bij Van der Sijde momenteel volgens de huidig gestelde normen bewerkt door middel van impregneren onder vacuüm druk met het middel Tanalith E, waar geen chroom en arseen meer in voorkomen.

Pagina 77

1954 - 1973 De bloeiperiode

Cees werkt samen met de smid Teun den Tuinder aan de schudbank Pagina 78

Hout is ons leven

1954 - 1973 De bloeiperiode

De punt van zijn potlood breekt nu al voor de derde achtereenvolgende keer af. Het kost Cees moeite inspiratie te vinden en zijn irritatie te verbergen. Al avonden probeert hij aan de keukentafel zijn gedachten al schetsend op papier te krijgen. Aan de andere kant van de tafel zit Truus. Achter haar naaimachine bevestigt ze gladde stukken zeildoek aan elkaar. ‘Rrrrtt-rrrrtt!’ gaat het alsmaar. Het repeterende geluid van de naaimachine begint Cees op de zenuwen te werken. Ja, zo kan hij niet werken natuurlijk!

Truus kent die blik in zijn ogen wel,

haar had uitgelegd waar hij mee bezig

ren, maar heeft er alle vertrouwen in dat

maar werkt stoïcijns door. Ze snapt wel

was. Het was ook een hele klus om uit te

het hem op een dag wel zal lukken.

dat hij al weken met smid Teun bezig is

knobbelen wat de beste manier was om

met het ontwerpen van een schudbank,

palen één voor één in een schilmachine

‘Rrrrtt-rrttt!’ ratelt de machine ritmisch

en dat van een ‘eureka-gevoel’ nog

te krijgen, zonder dat iemand de bundel

voort. Als Cees nog eens geïrriteerd van

En toen zei Cees: ‘Hoe werkt dat ding? Oh, ik zie het al, zo moet het worden!’

Truus van der Sijde – In ‘t Veld

zijn tekening opkijkt, valt het hem op dat het bewerken van de stof haar wel erg makkelijk af gaat. Een ingenieus onder- en boventransport zorgen ervoor dat de gladde stof eenvoudig door

lang geen sprake is. Ze had een glim-

steeds uit elkaar zou moeten halen. Ze

de naaimachine kan opschuiven. Door

lach niet kunnen onderdrukken, toen hij

ziet hem al avonden achtereen ploete-

zijn oogharen bekijkt hij de handeling van Truus nog eens goed.

Hé, wacht eens even, die beweging … zou het kunnen? In zijn hoofd begint zich een idee te vormen.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 79

1954 - 1973 De bloeiperiode

Als ze elkaar de volgende dag ontmoeten, vertelt Cees de smid Teun over zijn plan.

Diezelfde avond gaan ze nog aan de slag en maken van oud ijzer een frame op pootjes, waarop ze vervolgens onder een hoek van 28 graden een trilplaat monteren. De slag die de naaimachine voor het transporteren van de stof maakt, meten ze nauwkeurig na en brengen deze in verhouding exact over op hun eigen prototype. Tot hun verbazing loopt het als een trein. Een hele bundel palen, die ze met een grijper op de schudbank leggen, wordt in korte tijd uit elkaar gedreven. Met een schilmachine vlak daar achter kunnen ze de palen nu keurig uitgelijnd, één-voor-één, de machine in laten glijden.

Na een succesvolle eerste proef, is de schudbank klaar voor ingebruikname

Na een aantal dagen van verfijning, komen de twee mannen tot een goed werkende machine, waar ze later ook patent op aanvragen. Aangezien het jaarlijks verlengen van het patent nogal kostbaar is, vatten ze het idee op het concept dan maar te verkopen.

Een Duitse fabrikant, die hier lucht van krijgt, toont wel interesse en komt met een team deskundigen op bezoek om poolshoogte te nemen. Na het afkijken van de kunst en het nemen van diverse foto’s, blijkt het voor de fabrikant niet zo heel erg moeilijk om het concept na te maken en in productie te nemen. De verkoop gaat hiermee aan de neus voorbij van de bedenkers van het procedé. De fabrikant fabriceert de machine later op grote schaal. Ondanks een gewonnen gerechtelijke procedure tegen de fabrikant, is het een verloren zaak. Door een paar subtiele veranderingen aan te brengen, kan de fabrikant het procedé alsnog op grote schaal produceren, zonder daarvoor de bedenkers ervan te hoeven compenseren. Machines die volgens dit principe zijn gemaakt, worden tot op de dag van vandaag nog steeds wereldwijd gebruikt voor onder andere schaven, schillen en frezen.

Pagina 80

Hout is ons leven

1954 - 1973 De bloeiperiode

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 81

Met vallen en opstaan

Aan het begin van de jaren zeventig komt abrupt een einde aan de tijd dat de bomen tot aan de hemel lijken te groeien. Een oliecrisis, in 1973, met de autoloze zondagen als gevolg, wordt opgevolgd door een tweede oliecrisis in 1979. Nederland krijgt te maken met een combinatie van een stagnerende economie en een toenemende inflatie, waardoor de gouden jaren op hun retour zijn. Grote ondernemingen gaan ten onder, waarbij vooral de scheepsbouw hard wordt getroffen. De geschiedenis van het houtbedrijf laat zien, dat het binnen een tijdsbestek van twee jaar de gevolgen van een economische neergang ook zelf aan den lijve ondervindt. Halverwege de jaren zeventig breken ook voor Van der Sijde moeilijke tijden aan.

Pagina 82

Hout is ons leven

1950

1940

1930

1920

1910

1900

1974 1984

2013

2010

2000

1990

1970

1960

1980

1974 - 1984 Met vallen en opstaan

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 83

1974 - 1984 Met vallen en opstaan

De magere jaren Na een lange periode van bloei, komt in de jaren zeventig een kentering in de groei van het bedrijf. Deze stagnatie gaat gepaard met een aantal ongunstige economische ontwikkelingen in Nederland. Als vervolgens de wereldeconomie begin jaren tachtig in zwaar weer terecht komt, voelt ook Van der Sijde de gevolgen hiervan. Er is een einde gekomen aan de langdurende opdrachtstroom, zoals het bedrijf die heeft gekend door de grote infrastructurele projecten in de jaren na de watersnoodramp. Er is ook minder vraag naar geschilde palen en verduurzaamd hout, waardoor aan het einde van de jaren zeventig de productie grotendeels stil komt te liggen. De dalende omzet leidt ertoe dat Teun en Cees een aantal praktische, maar soms onpopulaire maatregelen moeten treffen. Het is het begin van een periode die in de bedrijfsgeschiedenis te boek staat als ‘de magere jaren’.

In diezelfde periode ontstaat in Nederland een toenemend bewustzijn ten aanzien van het milieu. Ook hierin ontkomt het houtbedrijf niet aan de gevolgen en zorgen elkaar opvolgende milieukwesties ervoor dat alle zeilen bijgezet moeten worden. In deze turbulente tijd is het van belang creatief om te gaan met de mogelijkheden die er nog zijn en moet een aantal drastische beslissingen worden genomen. Het is redden wat er te redden valt en pompen of verzuipen.

Belgisch avontuur In de jaren zeventig is het hout in Nederland schaars geworden, waardoor de houtprijs flink is gestegen. Bovendien wordt een groot deel van de houtvoorraden in Nederland opgeslokt door de mijnbouw. In het licht van deze ontwikkelingen ziet het houtbedrijf het wel zitten om de houtleverantie in eigen hand te houden en de zaak uit te breiden met een vestiging in België, omdat daar naar verluidt nog wel voldoende hout beschikbaar is. Het idee is om in België het hout in te kopen en daar ter plaatse te bewerken en het vervolgens naar Nederland te transporteren, om het daar te creosoteren en te verhandelen. Om deze vorm van bedrijfsvoering op te kunnen zetten is het om diverse praktische en juridische redenen nodig om een vestiging in België te openen.

Achelse Kluis Als de plannen steeds concretere vormen aannemen, gaan Cees en Truus samen met Pa Goris op zoek naar een geschikt woonhuis en een bedrijfslocatie om de Belgische vestiging gestalte te geven. Het is de bedoeling dat Cees de zaken in België zal waarnemen en daar de dagelijkse werkzaamheden zal bestieren. Net over de grens van Nederland vinden ze een geschikte plek in het gebied dat ook wel ‘de Achelse Kluis’ wordt genoemd.

Dit grondgebied behoort tot de gelijknamige abdij.

De locatie ziet er veelbelovend uit. Cees en Truus zijn erg gecharmeerd van het woonhuis en de nabije omgeving. Het is ook voor de bedrijfsdoeleinden een uitermate geschikte plek, aangezien naast het huis ook voldoende ruimte is voor een bedrijfsterrein.

De vorige bewoners, die het huis enige jaren van de abdij hadden gehuurd, hadden op het terrein een grote kippenschuur gebouwd. De schuur zal worden gesloopt om ruimte te maken voor een loods met machines voor houtbewerking.

Pagina 84

Hout is ons leven

1974 - 1984 Met vallen en opstaan

Het beoogde woonhuis in Achel wordt nooit bewoond

Al snel wordt met de beheerder van het klooster onderhandeld over een verkoopprijs en met de tussenkomst van een makelaar wordt de koop definitief gesloten. Het nieuwe avontuur kan beginnen. De scholen voor de kinderen zijn geregeld en in de weken die volgen, wordt het huis ingericht. Cees, Truus en de kinderen staan klaar om te verhuizen. Het loopt echter anders.

Het toeval wil dat de abt van het klooster, die een aantal jaren in Rome heeft doorgebracht, op dat moment terugkeert naar de abdij. Zodra de abt verneemt dat men het huis en het bijbehorende perceel aan Van der Sijde heeft verkocht, zet hij de hakken in het zand. Een bedrijf dat zich gaat vestigen onder de rook van zijn abdij, is wat hem betreft een onbespreekbare situatie. De abt wendt al zijn invloed aan om het besluit terug te draaien en het koopcontract ongedaan te maken.

Familie Van der Sijde krijgt dan ook prompt een brief waarin staat dat het koopcontract ongeldig is verklaard en de aanwezigheid van het bedrijf in de Achelse Kluis niet is gewenst. Het huis zou bovendien onrechtmatig zijn verkregen, doordat de mensen die de koopovereenkomst hadden gesloten daartoe niet bevoegd waren. Van der Sijde kan weinig anders doen dan het huis en de grond weer terug te verkopen aan de abdij.

Zutendaal Cees laat zich door het voorval in de Achelse Kluis echter niet ontmoedigen. Hij probeert het opnieuw door in Zutendaal in zee te gaan met een houthandelaar, die daar over een groot terrein beschikt. Van der Sijde sluit met deze handelaar een huurovereenkomst voor het gebruik van zijn bedrijfsterrein. Daarnaast treedt de handelaar op commissiebasis als adviseur op voor Van der Sijde, aangezien hij goed vertrouwd is met het reilen en zeilen van de houthandel in BelgiĂŤ.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 85

1974 - 1984 Met vallen en opstaan

Hoewel op het terrein al een aantal machines van de houthandelaar aanwezig is, wil Van der Sijde toch flink in deze locatie investeren. Ruim een jaar is het houtbedrijf bezig om het terrein op te bouwen met een aantal nieuwe machines, die voornamelijk vanuit Duitsland worden aangekocht. Naast Cees, die de kar van deze onderneming trekt, zijn Pa Goris en diverse medewerkers ook regelmatig in België aanwezig om het bedrijfsterrein op te bouwen. Pa Goris houdt een gedetailleerd persoonlijk dagboek bij waarin hij vermeldt wat zich allemaal afspeelt tijdens het opbouwen van de Belgische vestiging en de alledaagse gebeurtenissen die daarbij plaatsvinden.

Wanneer Cees in deze periode veel in België is en Teun vaak op pad gaat voor de inkoop en het bezoeken van klanten, is de directie nog maar weinig in Strijen aanwezig. Het blijkt geen ideale situatie aangezien de achtergebleven terreinwerknemers, voornamelijk bestaand uit jongemannen van rond de twintig, daardoor ‘ietsje minder tot werken komen’.

Als de kat van huis was ... ... dan was de productie niet helemaal zoals het hoorde.

Ab van den Burg en Aart Versendaal

Zodra het Belgische bedrijfsterrein na ruim een jaar voldoende is opgebouwd om met de productie te beginnen, worden vanuit de Ardennen boomstammen aangevoerd om hier gesorteerd en machinaal verwerkt te worden tot bezaagd hout. Het bedrijfsonderdeel komt echter moeilijk van de grond. Er was meer van dit Belgische avontuur verwacht dan het in werkelijkheid oplevert. Het rendement valt tegen als blijkt dat er aanzienlijk minder hout beschikbaar is dan aanvankelijk werd verondersteld en een zeer groot deel daarvan bovendien is voorbestemd voor een papierfabriek in de nabije omgeving.

Van der Sijde bouwt het bedrijfsterrein in Zutendaal op

Pagina 86

Hout is ons leven

1974 - 1984 Met vallen en opstaan

Daarbij komt, dat Van der Sijde de ingekochte houtvoorraad maar beperkt kan gebruiken voor de eigen handel. Door middel van een contractuele afspraak was bepaald dat het houtbedrijf slechts de helft van het hout voor eigen bestemming naar Nederland mag transporteren. De andere helft van de houtproductie moet aan de Belgische mijnen worden verkocht. Omdat deze verkoop in België weer via een tussenpersoon verloopt, brengt dit ook nog eens de nodige kosten met zich mee. Een andere bepalende factor voor de tegenvallende resultaten, ligt gelegen in het hoge percentage afvalhout. In de praktijk blijkt dat het hout dat voor de eigen handel bestemd is, slechts voor een derde goed genoeg is voor de verkoop. Als het hout in Nederland aankomt, zijn de lengtes veelal ongelijk, waardoor de schudbank regelmatig vast komt te zitten.

Dan stonden we meer stil dan dat we aan het werk waren.

Aart Versendaal

Na enige tijd ziet Van der Sijde wel in dat deze vestiging geen lang leven is beschoren.

Na ampel beraad wordt besloten een vroegtijdig einde aan dit avontuur te maken en het maar voor gezien te houden. Gelukkig kan een groot deel van de investeringen worden terugverdiend door de opgebouwde machines te verkopen aan een Nederlandse werkmaatschappij die zich toelegt op bosbeheer.

De koper wil echter alleen akkoord gaan met de verkoop als de koopsom in delen kan worden betaald. Het is geen ideale constructie, maar Van der Sijde kiest eieren voor zijn geld en stemt met deze voorwaarde in. Na verloop van tijd gaat de werkmaatschappij, waar de machines aan zijn verkocht, echter failliet. Het restantbedrag van de verkoopprijs kan daardoor niet meer volledig worden verkregen.

Alternatief product De dalende omzet leidt ertoe dat het bedrijf praktische, maar impopulaire maatregelen moet treffen. Om het afvloeien van personeel zoveel mogelijk te voorkomen, denken Teun en Cees na over mogelijke nevenactiviteiten. In afwachting van betere tijden ziet Teun een alternatieve inkomstenbron in het verhandelen van Duitse inbouwkeukens en wordt één van de aardappelbewaarplaatsen ingericht als showroom. Door het succes met het bedrijfsonderdeel TECO waren veel aardappelschuren gebouwd, waardoor de boeren nu zelf hun aardappelen in opslag hielden en de aardappelbewaarplaats op het eigen bedrijfsterrein overbodig was geworden.

In de tot showroom omgetoverde loods staan nu nieuwe keukens te glanzen in afwachting van potentiële kopers. Achteraf gezien een dappere poging, maar geen groot succes. De broers zijn niet zo geschikt om het ‘gezeur’ van huisvrouwen aan te horen. Het loopt bovendien niet storm en het keukenavontuur vindt twee jaar later een einde. Eén van de restantkeukens wordt nog bij Marjan en Teun ingebouwd, de overige keukens uit de showroom worden teruggebracht naar de leverancier.

Er is nu geen ontkomen meer aan. Geheel tegen de principes van Teun en Cees in, zullen ook de laatste personeelsleden moeten afvloeien. Gelukkig kunnen drie medewerkers, via contacten bij de Rotaryclub, bij de suikerfabriek aan het werk. Een andere medewerker besluit een frietkraam te beginnen. Hiervoor krijgt hij van Teun een start-

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 87

1974 - 1984 Met vallen en opstaan

Groeiend milieubewustzijn Aan het begin van de jaren zeventig ontstaat een toenemende belangstelling voor het milieu. De stem van milieubewegingen klinkt niet alleen steeds luider, maar krijgt ook steeds meer gehoor. Een aantal verontrustende bevindingen uit het rapport van De club van Rome (Grenzen aan de Groei, 1972), schudt de wereld wakker en slaat vooral in Nederland goed aan. Het besef dringt door, dat de toegenomen welvaart en daaruit voortkomende consumptiegoederen een belasting vormen voor het milieu. Alledaagse goederen zoals wasmiddelen, koelkasten en spuitbussen blijken niet onschadelijk te zijn, maar bij te dragen aan waterverontreiniging en een groeiend gat in de ozonlaag. Daarnaast zijn er de gevolgen van het op grote schaal storten van chemisch afval door bedrijven.

Het nieuwe bewustzijn leidt dan ook vanuit de overheid tot nieuwe regels en wetgeving en komt er voor het eerst een minister die speciaal belast is met het milieu.

kapitaal van duizend gulden, waarmee hij een kar koopt en zijn middenstandsdiploma betaalt. De kar wordt in de loods bij Van der Sijde omgetoverd tot een frietkraam, die het dorp jaren lang van warme snacks zal voorzien en uiteindelijk zal uitgroeien tot een goed lopend cafĂŠ-restaurant.

Aandacht voor het milieu Langere tijd hadden bedrijven en particulieren onachtzaam kunnen omspringen met schadelijke stoffen. Men had gewoonweg geen aandacht voor de risico’s, of wellicht besefte men te weinig welke schade dit aan het milieu toebracht. Maar het groeiend milieubewustzijn aan het begin van de jaren zeventig raakt niet alleen de publieke opinie. Ook de politiek raakt serieus betrokken bij milieuvraagstukken. De overheid stelt vanaf de jaren zeventig dan ook meer eisen aan het omgaan met schadelijke stoffen en houdt verscherpt toezicht op de naleving van regels hieromtrent. Het milieubewustzijn leidt tot het instellen van een landelijk bodembeschermingbeleid.

Ook houtbedrijf Van der Sijde heeft in de beginperiode niet het besef gehad wat de gevolgen waren van het morsen en lozen van schadelijk stoffen. Onwetendheid en onachtzaamheid hebben er toe geleid dat het milieu plaatselijk onder de bedrijfsactiviteiten te lijden heeft gehad. Het bedrijf zal zich vanaf de jaren zeventig regelmatig geconfronteerd zien met de gevolgen hiervan en zal hieruit een aantal belangrijke lessen leren.

Lessen die leiden naar nieuwe ontwikkelingen als het gaat om de zorg voor het milieu.

De creosoteerfabriek aan de Schenkeldijk in bedrijf

Eerste milieugevolgen In 1968 wordt het houtbedrijf voor het eerst met de neus op de feiten gedrukt als het gaat om de impact van de bedrijfsactiviteiten op het milieu. Het voorval doet zich voor nadat het eerste bedrijfsterrein aan het Spui aan een stichting is verkocht. Achter de loods van de zagerij hadden door de jaren heen teervaten opgeslagen gelegen, die horizontaal in een rek waren opgesteld. Wanneer klanten teer kochten, draaide men het kraantje

Pagina 88

Hout is ons leven

1974 - 1984 Met vallen en opstaan

van een teervat open. De vloeibare teer die uit het vat stroomde werd opgevangen in een kleiner vat om die vervolgens mee te nemen. Dat er daarbij niet zo nauw werd gekeken, zorgde ervoor dat er door de jaren heen nog wel eens wat teer werd gemorst.

Deze gebeurtenissen spelen zich af in de jaren waarin het, afgezien van de Hinderwet uit 1875, aan milieuwetgeving ontbreekt. Bij de verkoop van het terrein komt de vervuiling echter, na een milieukundige inspectie, aan het licht. De zaak kan in dit geval nog eenvoudig worden opgelost door met de stichting een financiële regeling te treffen zodat de vervuiling kan worden opgeruimd. Met dit voorval krijgt Van der Sijde echter wel een voorproefje van wat komen gaat op het gebied van milieuvraagstukken.

Niet langer gewenst in de dorpskern Sinds Van der Sijde zich begin jaren veertig op het bedrijfsterrein aan de Schenkeldijk had gevestigd, is het bedrijf in de daarop volgende jaren steeds meer gaan uitbreiden.

Vooral als in de jaren vijftig het bedrijf gaat groeien en het machinepark wordt uitgebreid. De machines moeten niet alleen voor een hogere productie zorgen, maar ook zwaarder hout kunnen bewerken. De infrastructurele projecten van na de watersnoodramp, vereisen nu eenmaal hout van een andere kwaliteit.

Het bedrijfsterrein Schenkeldijk aan de rivier het Spui

In 1974 begint weerstand te ontstaan tegen de aanwezigheid van het houtbedrijf. Omwonenden ageren in toenemende mate tegen de overlast die door de bedrijfsactiviteiten wordt veroorzaakt. Het zagen en schillen van houten palen produceert stof en lawaai, het procedé van creosoteren veroorzaakt stankoverlast en de bedrijfssirene, die op verzoek van het personeel het geluid van de machines moet overstemmen, wordt als hinderlijk ervaren.

Wanneer meer mensen uit de stedelijke gebieden in Strijen komen wonen, neemt de weerstand alleen nog maar toe. De bedrijfsactiviteiten van Van der Sijde passen voor de nieuwkomers niet in het idyllische beeld van ‘in alle rust wonen op het platteland’.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 89

1974 - 1984 Met vallen en opstaan

Milieuwetgeving en vergunningen Met het toenemen van het milieubewustzijn vanaf de beginjaren zeventig, ontstaan steeds meer maatregelen vanuit de overheid om het milieu te beschermen. Het milieurecht groeit uit tot een geheel van diverse, specifieke wetten, waarbij door de jaren heen de ene wetgeving de andere vervangt.

Ook de branche van houtbedrijven krijgt hierdoor met regels en vergunningen te maken. In 1970 treedt de Wet verontreiniging oppervlaktewateren in werking, waardoor voor bedrijven voortaan een lozingsvergunning vereist is. In deze wet werd bepaald dat het lozen van afvalstoffen aan strikte regels was gebonden om voor een lozingsvergunning in aanmerking te kunnen komen. Van der Sijde kon lange tijd over een dergelijke historische lozingsvergunning beschikken omdat lozing bij het houtbedrijf al plaatsvond vóór het inwerking treden van de wet.

Vanuit de provincies en gemeenten waren er meerdere bestuursorganen die, elk met hun eigen bevoegdheden, toezagen op de naleving van de regels en het verstrekken van vergunningen. Zo heeft het houtbedrijf ten aanzien van milieubeheer en vergunningen door de jaren heen te maken gehad met meerdere instanties zoals gemeente, milieudienst, waterschap en zuiveringschap.

Pagina 90

Daarbij komt dat het bedrijfsterrein voor de chauffeurs moeilijker bereikbaar wordt.

Waar voorheen alleen nog met vrachtwagens werd gereden, is het houtbedrijf in de loop van de jaren overgegaan op transport met langere opleggers en wordt het minder eenvoudig om het terrein aan de Schenkeldijk op te draaien.

Dan sneuvelde er nog wel eens een stoepje of zonnescherm van de omwonenden.

Marjan van der Sijde – Van der Pligt

De steeds langer wordende vrachtauto’s maken dat het terrein aan de Schenkeldijk moeilijker bereikbaar wordt

Ook de gemeente Strijen ziet Van der Sijde graag uit de dorpskern vertrekken. Zo kan worden ingegaan op de toenemende klachten van de omwonenden, maar daarnaast speelt nog een ander belang. De locatie aan de Schenkeldijk is namelijk een uitgelezen plek voor projectontwikkeling. Er zijn zelfs al plannen voor woningbouw. Daarnaast ziet de gemeente graag dat een nieuw gepland bedrijventerrein door lokale bedrijven in gebruik zal worden genomen. Vanuit het perspectief van de gemeente en de omwonenden, past het houtbedrijf niet langer binnen de dorpskern en dringt de gemeente aan op verplaatsing naar een nieuw bedrijventerrein buiten de dorpskern.

In dezelfde periode wordt een wet op ‘Milieuhinderlijke bedrijven in een woonomgeving’ aangenomen. Hierdoor is vanuit de provincie Zuid-Holland financiële steun mogelijk voor bedrijven, die hun activiteiten willen verplaatsen naar een locatie buiten de bebouwde kom. Dit is voor de gemeente Strijen aanleiding om Van der Sijde als milieuhinderlijk bedrijf aan te merken en te gaan praten over herplaatsing naar een bedrijventerrein buiten het dorp. Teun en Cees zijn niet direct enthousiast om op het verzoek in te gaan.

Hout is ons leven

1974 - 1984 Met vallen en opstaan

Milieukundig bodem- en wateronderzoek In 1975 voert de gemeente Strijen in samenwerking met het waterschap een milieukundig bodemonderzoek uit op het bedrijfsterrein aan de Schenkeldijk. Van der Sijde is het eerste bedrijf in de branche van houtverduurzaming dat aan een dergelijk onderzoek wordt onderworpen. Het onderzoek volgt op de toegenomen klachten van omwonenden tegen de geluid- en stankoverlast van het houtbewerken en creosoteren. De bodemmonsters wijzen uit dat de grond van het bedrijfsterrein inderdaad aanzienlijk is verontreinigd door gemorste creosootolie.

Kraanmachinist Klaas zet hout klaar om te impregneren

Als medewerkers van Van der Sijde korte tijd later kikvorsmannen in de haven zien ronddobberen, blijkt dat het zuiveringschap monsters neemt in de Strijense haven. Dit onderzoek toont aan dat er ook olie is aangetroffen in dit aan het bedrijfsterrein grenzende water. Een deel daarvan is vrijgekomen bij het conserveren van hout, doordat via lozing van regen- en afvalwater gemorste creosootolie is afgevloeid naar het oppervlaktewater. Bovendien was tijdens de watersnoodramp een tank met 40 ton olie op drift geraakt en in de haven gezonken.

Hoewel er meer bedrijven olie hadden geloosd ten tijde van de minder strenge milieueisen, wordt Van der Sijde volledig verantwoordelijk gehouden voor de waterverontreiniging in de haven. Het is het begin van een langslepende periode van milieukwesties.

Vergunning onder druk De bevindingen van het bodemonderzoek uit 1975, komen acht jaar later opnieuw op de agenda te staan wanneer het zuiveringschap in 1983 naar buiten komt met een milieurapportage. Op basis van dit rapport wil het zuiveringsschap bereiken dat de bestaande lozingsvergunning van Van der Sijde wordt ingetrokken. Tot dan toe was het op basis van de ‘Wet verontreiniging oppervlaktewateren’ mogelijk geweest regen- en procesafvalwater te lozen op grond van een historische milieuvergunning. Nu deze vergunning onder druk komt te staan, staat het houtbedrijf voor een probleem. Het verduurzamen van hout is immers van vitaal belang voor de bedrijfscontinuïteit. De milieurapportage van het zuiveringschap vormt dan ook een reële bedreiging.

Als echtgenote Truus verneemt dat de vergunning onder druk staat, raadt ze haar man Cees aan met één van de nieuwe leden van haar bridgeclub te gaan praten.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 91

1974 - 1984 Met vallen en opstaan

‘Ah joh, zo’n Rotterdammer, wat weet die d’r nou van!’ Het was het steevaste antwoord van Cees geweest, wanneer ze hem meerdere keren had voorgesteld om eens met Dion Mouwen te gaan praten.

Ach, ze begreep zijn weerstand wel.

verhuisd. Tijdens hun eerste ontmoe-

Maar vanavond ziet het ernaar uit dat

Cees had inmiddels schoon genoeg van

ting was ze er achter gekomen dat

haar plannetje alsnog gaat werken.

de druk vanuit de gemeente en het zui-

Dion goed thuis was op het gebied van

Met een tevreden glimlach bekijkt ze

veringschap en was niet te porren voor

milieutechnologie en hij in de kranten

het tafereel aan de keukentafel. Cees en

een zoveelste gesprek hierover. En toch

het nieuws over het op handen zijnde

Dion buigen zich over het milieurapport

wilde ze voor elkaar krijgen dat de twee

lozingsverbod op de voet had gevolgd.

van het zuiveringschap. Ze had Dion

mannen elkaar eens zouden ontmoe-

Toen hij zich bereid had getoond om

zover gekregen dat hij aan huis bijles

ten.

eens over de kwestie mee te denken,

wiskunde kwam geven aan hun zoon

had ze bij Cees aangedrongen op een

Goris. Terloops had ze Cees vanavond

Op de bridgeclub had ze Dion leren

ontmoeting. Ze betreurde het dan ook

gevraagd of hij even koffie wilde bren-

kennen. De chemisch ingenieur was

dat Cees daar aanvankelijk niets van

gen, en waar ze op rekende was ook

onlangs vanuit Rotterdam naar Strijen

wilde weten.

precies uitgekomen. Het duurde niet lang of de twee mannen waren al snel in een discussie verwikkeld.

‘Iemand nog een kopje koffie?’, vraagt ze opgewekt als ze quasi nonchalant langs de keukentafel loopt. Maar de mannen horen haar al niet eens meer.

Ze zijn verdwenen in de wereld van cijfers en grafieken. Haar missie is geslaagd.

Truus weet haar man Cees en Dion (rechts) met elkaar in contact te brengen

Pagina 92

Hout is ons leven

1974 - 1984 Met vallen en opstaan

De ingenieur heeft sterke twijfels over bepaalde berekeningen in het milieurapport en steekt er de nodige vrije tijd in om zijn bevindingen over deze materie op papier te zetten. Gesteund door deze bevindingen, stapt Van der Sijde vervolgens naar de afdeling geschillen van de Raad van State, om zich te verweren tegen het opgelegde lozingsverbod. Het verweer heeft succes. De bevindingen in het milieurapport van het zuiveringschap worden herroepen, waarmee het lozingsverbod voorlopig van de baan is. Het houtbedrijf krijgt van de rechter echter wel de opdracht een saneringsmilieuplan aan het zuiveringschap voor te leggen. In dit plan moet duidelijk worden gemaakt hoe verdere vervuiling in de toekomst kan worden voorkomen. Van der Sijde zal alleen nog een nieuwe vergunning kunnen krijgen, indien het bedrijf in staat is alleen nog maar ‘vergaand gezuiverd afvalwater’ te lozen.

Cees had al eens met het idee gespeeld om de restanten creosootolie in het afvalwater op natuurlijke wijze af te breken door middel van land farming, waarbij organische verontreiniging bacteriologisch wordt afgebroken. Hij besluit de milieukundig ingenieur in te huren, die een goede dienst had bewezen tijdens het opstellen van het verweer tegen het zuiveringschap. Ze zullen hun krachten bundelen om samen een biologische zuiveringsinstallatie te ontwikkelen.

Biologische zuiveringsinstallatie Met een enorme gedrevenheid werken Cees en Dion aan een oplossing voor de toekomst. Hun doel is een methode te bedenken, waarbij de aanwezige creosootolie in het procesafvalwater door middel van microben kan worden afgebroken. Hun experimenten beginnen in het klein. Op kantoor plaatsen ze een aquarium, waarin ze de eerste proeven doen. Na een aantal maanden bereiken ze een doorbraak. De door hen toegepaste methode blijkt de creosootolie in het water van het aquarium af te breken met een

In een aquarium op kantoor vinden de eerste proeven plaats met biologische zuivering

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 93

1974 - 1984 Met vallen en opstaan

zuiveringspercentage van 99,9 procent. Ze kunnen tevreden zijn, maar nu is het tijd om de bereikte resultaten op grotere schaal toe te passen.

Op het bedrijfsterrein worden twee grote containers vol gepompt met afvalwater. Net zoals bij de proeven in het aquarium, worden hier bacteriën aan toegevoegd die de creosootolie biologisch moeten afbreken. Ook in het grote ‘laboratorium’ blijkt de methode uitstekend te werken. Na nog een periode van experimenteren en verfijnen van de methode, is het doel bereikt. De biologische zuiveringsinstallatie wordt officieel in gebruik genomen, waardoor vanaf dat moment alleen nog maar gezuiverd water van het bedrijfsterrein wordt afgevoerd.

Wanneer het succes van de zuiveringinstallatie positief in het nieuws komt, krijgt het houtbedrijf veel bekijks van geïnteresseerden. Bij andere bedrijven in de sector van houtverduurzaming speelt inmiddels ook de druk vanuit de milieuregelgeving en is er grote behoefte ontstaan aan een dergelijke oplossing. Er is hierdoor veel belangstelling van concurrenten die meer over deze methode willen weten. Het procedé van de zuiveringsinstallatie wordt tot op de dag van vandaag nog veel toegepast, zowel binnen de sector van houtverduurzaming als bij garages, tankstations en andere bedrijven die met lekkage van olie of chemicaliën te maken hebben.

In afwachting Aanvankelijk heeft het milieukundig onderzoek uit 1975 lange tijd weinig gevolgen gehad. Alleen de vergunning voor het lozen van afval- en regenwater was begin jaren tachtig onder druk komen te staan. Om toch over een vergunning te blijven beschikken, is een biologische zuiveringsinstallatie in gebruik genomen. Ondanks deze relatieve stilte, hangt de directie van Van der Sijde echter nog steeds het zwaard van Damocles boven het hoofd. Het bedrijf wordt immers nog steeds verantwoordelijk gehouden voor de verontreiniging, die is aangetroffen in de grond van het bedrijfsterrein en in het slib van de haven. De kwestie blijft op deze manier jarenlang in de lucht hangen. Maar naarmate de jaren verstrijken weten Teun en Cees de aanklacht wat meer los te laten en gaan zij weer over tot de orde van de dag. Er zijn immers zaken genoeg die hun aandacht vragen. Wat zal de toekomst brengen, nu het bedrijf er niet al te best voor staat?

Moeten ze onder druk van de gemeente wel of niet verhuizen naar een locatie buiten de dorpskern? Moeten ze überhaupt nog wel verder gaan met het bedrijf? En hoe moet het later dan met de bedrijfsopvolging?

Wel of niet verhuizen?

Begin jaren tachtig gaat er meer druk uit van de gemeente om te verhuizen naar een andere bedrijfslocatie. Het transport met de opleggers en de toenemende klachten vanuit het dorp vormen een groter wordend probleem. Voor de medewerkers is het dan ook wel begrijpelijk dat omwonenden rond het bedrijfsterrein klagen. Maar in een tijd dat het aanbod van werk afneemt en tegelijkertijd de druk van de gemeente en de milieudienst toeneemt, ontstaat bij de medewerkers een sfeer van ‘ze zitten aan onze boterham’.

In een aantal opzichten kan het ook voor Van der Sijde gunstig zijn om te verhuizen, maar een aantal factoren maakt deze keuze er niet eenvoudiger op. Aan een grootscheepse verhuizing hangt een aanzienlijk prijskaartje en dat vormt in een tijd, waarin

Pagina 94

Hout is ons leven

1974 - 1984 Met vallen en opstaan

de zaken minder goed gaan, een lastige afweging. Daarbij komt dat de broers Teun en Cees niet veel animo meer hebben om het bedrijf voort te zetten. Teun is op dat moment 58 en Cees 55 jaar. Ze hebben geen verwachtingen ten aanzien van bedrijfsopvolging, aangezien Teun geen kinderen heeft en het niet vanzelfsprekend is dat de kinderen van Cees het bedrijf ooit zullen overnemen.

Eind jaren zeventig is in de directe omgeving bovendien weinig geschikte grond te vinden, dat vergelijkbaar is met de tweeënhalve hectare van het bestaande terrein aan de Schenkeldijk. Nog even overwegen ze het bedrijf naar Moerdijk te verhuizen, in de veronderstelling dat de milieuregels daar wat minder streng zijn. Dit blijkt echter geen optie. Provincie, waterschap, milieudienst en gemeente wijzen het voorstel af met de stelling: ‘als jullie gaan verhuizen, dan moet dat binnen de gemeente Strijen plaatsvinden’.

Minder werk Wanneer het overwerk begin jaren tachtig afneemt, begint het voor de personeelsleden duidelijk te worden dat er een einde is gekomen aan de grote orderstroom. Niet lang daarna ontstaat de situatie dat er alleen nog maar om de dag voldoende werk is. Uiteindelijk leidt dit er zelfs toe dat de medewerkers nog maar één dag per week op het bedrijf aanwezig zijn, omdat er nog maar nauwelijks iets te doen is. De salarissen worden aanvankelijk nog wel gewoon doorbetaald. Van der Sijde kan dit nog een jaar lang volhouden, maar uiteindelijk moet steeds meer personeel het bedrijf verlaten totdat alleen nog de ketelstoker, de machinebediende en de kraanmachinist over blijven.

Kraanmachinist Klaas Neels blijft als één van de weinigen over

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 95

Bedrijfsterreinen Locaties door de jaren heen

Op de Schenkeldijk stond vaak een lange stoet opgesteld om hout te laden en te lossen. Als die er tegen het einde van de middag nog stonden, wisten we dat er ’s avonds nog lang overgewerkt moest worden.

Aart Versendaal

Pagina 96

Hout is ons leven

1950

1940

1930

1920

1910

1900

Bedrijfsterreinen

2013

2010

2000

1990

1980

1960

1970

Bedrijfsterreinen

Goris begint zijn handeltje in ruiterstokken en draineerbuizen in 1928 vanuit het ouderlijk huis. De woning is gelegen aan de Schenkeldijk in Strijen. Op het achtererf staat een schuur, waar Goris zijn houtvoorraad en gereedschappen kan opslaan. Hier geeft hij zijn houthandel gestalte, totdat hij in 1932 in het huwelijk treedt met Burgje en zij een woning betrekken aan het Spui 40. Vanaf dat moment verplaatst Goris zijn houthandel naar hun eigen huis, dat in de bedrijfsgeschiedenis bekend staat als ‘Het Spui’. Er is in de begindagen nog geen kantoor, maar de grond daarachter kan worden gebruikt als bedrijfsterrein waar voornamelijk steigerpalen, steigerplanken en het zaagwerk liggen opgeslagen. Later wordt hier, naast een kantoor, ook een zagerij gebouwd. Goris en Burgje blijven hier aan het Spui wonen, totdat ze in 1958 verhuizen naar de Molenstraat.

Dat is namelijk het jaar waarin zoon Teun trouwt met Marjan. In die tijd is het gebruikelijk dat, als de oudste zoon in de zaak werkt, deze in de woning van de ouders trekt.

Vanaf dat moment hebben Teun en Marjan nu ‘kantoor aan huis’ aan het Spui.

In 1941 besluit Goris zijn firma uit te breiden en koopt een stuk grond aan de Schenkeldijk 59, anderhalve kilometer verderop gelegen aan de Strijense Haven. Het is het voormalige terrein van de ‘Hoepmakerij’, een fabriekje dat hoepelvormige ringen fabriceerde die om houten tonnen werden gemonteerd. Dit tweede terrein staat in de bedrijfsgeschiedenis te boek als ‘Schenkeldijk’.

Hoewel ‘Het Spui’ nog tot 1965 als bedrijfsterrein fungeert, verdwijnen steeds meer activiteiten in de loop van tijd naar het nieuwe terrein aan de Schenkeldijk. Het begint met het verplaatsen van de handel in rondhout. Al snel koopt Goris grond bij en breidt hij het terrein uit met een aantal opslagloodsen voor gezaagd hout, dat op maat wordt geleverd voor uiteenlopende bouwtoepassingen en droog moet worden opgeslagen.

Later wordt ook de houtzagerij overgehaald van het Spui. Het aantal machines voor de houtbewerking neemt al snel toe om de productie op te kunnen voeren. Kort daarop komt daar ook een schillerij en slijperij bij. In 1951 wordt bovendien een zelfgebouwde fabriek in gebruik genomen om in eigen beheer hout te verduurzamen met creosootolie. Tevens komen op het bedrijfsterrein een aantal aardappelbewaarplaatsen waar boeren uit de omgeving hun pootaardappelen in bewaring geven.

In 1965 gaan ook de laatste activiteiten van Spui 40 over naar de Schenkeldijk. Het oude terrein dient dan alleen nog als loods voor de vrachtwagens en de kraan. In 1968 wordt de woning en het achtergelegen terrein aan het Spui 40 verkocht.

Schenkeldijk is vijfenveertig jaar lang het kloppend hart van de onderneming waar het houtbedrijf, vooral in de jaren vijftig en zestig, een bloeiperiode doormaakt. In de hoogtijdagen zijn op het terrein aan de Schenkeldijk circa 40 mensen werkzaam. De suikerfabriek in Puttershoek zorgde in het najaar voor een toestroom van seizoensarbeiders uit Brabant en Zeeland. Arbeiders, die rondom het suikerbietenseizoen wat vroeger kwamen of wat langer in de streek bleven, vonden loonwerk bij de firma G. van der Sijde. Alleen al voor het schillen van palen zijn in de hoogtijdagen acht man in dienst, waarbij iedere schiller over een eigen schilmachine beschikt. Later, in de jaren zeventig, wordt het schillen meer geautomatiseerd. Het bedrijfsterrein Schenkeldijk blijft dienst doen tot 1986, het jaar waarin het houtbedrijf verhuist naar het bedrijventerrein OudBonaventura aan de Antonie van Leeuwenhoekstraat.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 97

1974 - 1984 Met vallen en opstaan

Interessante voorstellen Van der Sijde geeft zich in deze periode niet zomaar gewonnen en verweert zich tegen de druk van de gemeente om te moeten verhuizen. De gemeente blijft daarentegen stellig van mening dat het houtbedrijf verplaatst moet worden naar een locatie buiten de dorpskern van Strijen. Hierbij stelt de gemeente tegen een goede prijs een stuk grond beschikbaar op het nieuwe bedrijventerrein Oud-Bonaventura. Daarnaast doet de gemeente het voorstel het bedrijfsterrein aan de Schenkeldijk te kopen, met het plan daar huizen te gaan bouwen. Aangezien op dit terrein vervuiling is geconstateerd, komt Van der Sijde met de gemeente een afkoopsom overeen. Het waterschap zegt daarop toe, in samenwerking met de provincie, medewerking te zullen verlenen aan het opruimen van de geconstateerde vervuiling.

De vraagprijs voor de grond op het nieuwe bedrijventerrein en de kosten voor de verhuizing blijken voor het houtbedrijf op dat moment nog te hoog. Maar er komt een meevaller: de provincie Zuid-Holland stelt geld beschikbaar uit de subsidiepot ‘Verplaatsing van milieuhinderlijke bedrijven in de woonomgeving’. Deze vergoeding vormt een extra stimulans om te verhuizen, maar dekt de lading nog steeds niet. Er moet een nog veel te groot bedrag worden overbrugd om de verhuizing mogelijk te maken. Met de gemeente wordt opnieuw onderhandeld, waarbij de handelswijze met de sigarendoos van Pa weer even denkbeeldig tot leven komt. Teun en Cees sturen bij de onderhandeling aan op het delen van het verschil. En met succes: de gemeente is bereid het bedrag te delen dat Van der Sijde moet overbruggen.

Het bedrijfsterrein aan de Schenkeldijk maakt na de verhuizing plaats voor een nieuwe woonwijk

Sprong in het diepe Om in te gaan op het aanbod van de gemeente en de provincie, is eerst nog veel overleg nodig met de accountant, de advocaat, de gemeente en het waterschap. De onderhandelingen met de gemeente en de provincie duren dan ook een aantal jaren. In 1984 komt hier een einde aan, als Cees voor de derde keer voor de rechter van de Raad van State verschijnt.

Pagina 98

Hout is ons leven

1974 - 1984 Met vallen en opstaan

Het statige gerechtsgebouw met zijn donkerbruine stenen en hoge ramen straalt weinig compassie uit. Met lood in zijn schoenen, maakt Cees zich op voor een volgende episode van gerechtelijke procedures.

De afgelopen nacht was kort geweest.

de bekende opstandigheid weer in zich

Na zich te hebben vervoegd bij de por-

Nog lang had hij met Truus alle voors

groeien. Na maanden van overleg met

tier, worden ze samen verzocht plaats te

en tegens aan de keukentafel doorge-

de gemeente en het herhaaldelijke be-

nemen op een van de harde bankjes in

nomen. Een zelfde gesprek had ook

zoek aan dit sombere gebouw, begint

de galmende hal. Starend naar de pun-

plaatsgevonden aan de keukentafel bij

hij genoeg te krijgen van al dat gedoe.

ten van zijn schoenen, besluit Cees zich

Teun en Marjan. Aanvankelijk waren

Inmiddels lijkt het treffen van een schik-

niet te laten kisten.

Die slepende zaak hield ons meer van het werk dan ons lief was.

Cees van der Sijde

Teun en hij zeer stellig geweest: ze zou-

king met de gemeente nog niet zo’n

Hij schrikt op uit zijn gedachten, wan-

den zich niet zomaar laten afpoeieren.

gekke gedachte.

neer een beambte zijn naam noemt.

Nu hij de trappen voor het gerechtshof

Eenmaal binnen staat zijn raadsman

In stevig tempo lopen ze door de holle

met twee treden tegelijk neemt, voelt hij

Aart Jan Suyver al op hem te wachten.

gangen van het gerechtsgebouw, totdat ze de kamer van de rechter worden binnengeleid.

‘Gaat u zitten’, hoort hij zeggen. De anders zo energieke rechter klinkt vandaag wat vermoeid, maar komt gelijk ter zake.

Cees wordt juridisch bijgestaan door zijn raadsadviseurs

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 99

1974 - 1984 Met vallen en opstaan

Opnieuw zet Cees de bezwaren tegen de verhuizing uiteen, maar de rechter denkt er anders over. Hij dringt aan op een spoedige ontknoping in het al jaren slepende overleg met de gemeente. De rechter acht de voorstellen, die de gemeente en de provincie hebben gedaan, zeer billijk. In een slotbetoog stelt hij dan ook een ultimatum: ‘Er is nu nog een pot geld beschikbaar voor het verplaatsen van milieuhinderlijke bedrijven. Ik kan niet zeggen hoe lang dit zo blijft, maar erg lang zal dat naar mijn verwachting niet duren. Als u iets wilt doen, dan moet u nu snel beslissen’.

Cees begrijpt dat ze niet langer moeten treuzelen. Er lijkt een eindbod te zijn bereikt met de gemeente en ook hij wil, na al dat touwtrekken van de afgelopen jaren, wel eens tot een besluit komen. Ook de juridische adviseur van Van der Sijde voelt aan dat het nu tijd is om knopen door te hakken.

Toen heb ik gezegd: ‘En nou is het afgelopen met dat gedonder.

Nu gaan we tekenen!’

Cees van der Sijde

Cees en Teun nemen zich voor op het voorstel van de gemeente in te gaan. Hun besluit om opnieuw te beginnen krijgt een finaal zetje als Goris junior, de zoon van Cees, aangeeft het bedrijf door te willen starten op de nieuwe locatie. Later zal blijken dat het een goede keuze is. Zeven maanden na het tekenen van de overeenkomst, is de subsidiepot, zoals de rechter van de Hoge Raad had voorspeld, ook daadwerkelijk leeg en had het bedrijf geen aanspraak meer kunnen maken op overheidssteun voor het verplaatsen van het bedrijf buiten de woonkern van Strijen.

Het aangekochte nieuwe perceel op het bedrijventerrein Oud-Bonaventura

Als Van der Sijde met de gemeente tot een akkoord komt, kan het bedrijf opnieuw beginnen

Pagina 100

Hout is ons leven

1974 - 1984 Met vallen en opstaan

De witte porseleinen kopjes blijven onaangeroerd op het dienblad staan. Het licht in de raadszaal maakt slagschaduwen op de grijze wanden, die het zonder enige wandversiering of ornamenten moeten stellen. Het blauwe tapijt onder hun voeten is hier en daar versleten, maar geeft de kamer nog enige kleur. Aan de wand tikt een klok. In gespannen afwachting kijken de aanwezige ambtenaren Teun en Cees zwijgend aan.

Het voorstel ligt midden op tafel. Het is

gedoe rond die vervuilde grond daar-

Mag ik u er wel op wijzen dat u op dit

al meerdere keren tegen het licht ge-

mee uit de wereld is. Al dat gedonder

punt nog maar weinig onderhande-

houden en binnenstebuiten gekeerd,

heeft ons al tonnen gekost. We worden

lingsruimte over heeft? Daar wil ik ove-

zowel door de accountant als door hun

gewoon de nek omgedraaid’.

rigens aan toevoegen dat ik dit een ver-

advocaat. Alles is gezegd wat er gezegd

De wethouder laat zich door deze op-

standig besluit acht en dat ik u verzeker

moest worden. Eigenlijk moesten ze het

merking niet van de wijs brengen en

dat de gemeente alle medewerking zal

maar niet langer uitstellen. Teun zucht

neemt bedachtzaam een slok van zijn

verlenen om de verplaatsing van uw be-

nog eens en neemt dan het woord:

inmiddels koud geworden koffie. Hij

drijf tot een goed einde te brengen’.

‘We hebben er nog eens goed over na-

weet wat er voor beide partijen op het

gedacht. Als de zaken er zo voor staan,

spel staat.

Een aantal vastberaden handtekenin-

dan gaan we op het voorstel in. Maar

‘Wel, ik heb alle begrip voor uw situ-

gen onder de overeenkomst maakt een

er is één voorwaarde. We willen dat het

atie’, spreekt hij met uiterste kalmte. ‘

einde aan de jarenlange onderhandelingen. Met een ferme handdruk neemt het gezelschap afscheid van elkaar.

Eenmaal op de stoep voor het gemeentehuis kijken de broers elkaar aan. Teun haalt zijn schouders op. ‘Ik geloof dat we er goed aan hebben gedaan’, zegt hij als ze naar de auto lopen. Cees voelt zich er nog niet helemaal gemakkelijk onder. Maar de zaken zijn gedaan. Nu is het tijd om vooruit te kijken en voorbereidingen te treffen voor de aankomende verhuizing.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 101

1974 - 1984 Met vallen en opstaan

Waterschap en zuiveringschap Het waterschap ‘De Groote Waard’ was in de tijd van de milieukwesties verantwoordelijk voor de dijken, watergangen en wegen. Het waterschap voerde in samenwerking met de gemeente Strijen in 1975 het bodemonderzoek uit op het bedrijfsterrein aan de Schenkeldijk.

Aansluitend werd onderzoek gedaan naar de kwaliteit van het water in de Strijense haven. Dit onderzoek is uitgevoerd door het zuiveringschap Zuid-Hollandse Eilanden en Waarden. Het zuiveringschap was destijds de controleur van het oppervlaktewater en is later opgegaan in het waterschap.

Teun en Cees hebben de sprong in het diepe gewaagd door in te gaan op het voorstel van de gemeente. De grond van het oude terrein is aan de gemeente verkocht en Van der Sijde zal zich gaan vestigen op het bedrijventerrein Oud-Bonaventura. Het voelt als een opluchting nu dit hoofdstuk eindelijk kan worden afgesloten. Onterecht, zoals kort daarop zal blijken, als het zuiveringschap opnieuw van zich laat horen. Bovendien zal iets over het hoofd worden gezien.

In de overeenkomst met de gemeente, waarin ‘om niet’ afstand wordt gedaan van het oude bedrijfsterrein, is geen expliciete vrijwaring voor de geconstateerde bodemverontreiniging opgenomen. Voor Van der Sijde is deze zaak afgedaan, aangezien aan de gemeente een vergoeding is betaald. In ruil voor deze vergoeding heeft de gemeente immers toegezegd, in de toekomst geen kosten meer te zullen verhalen op Van der Sijde als het gaat om het opruimen van de bodemverontreiniging op het bedrijfsterrein Schenkeldijk. Dat deze belofte echter weinig soelaas biedt, zal blijken als het houtbedrijf tien jaar later weer voor een onaangename verrassing zal komen te staan.

Beslaglegging April 1984. Er is een einde gekomen aan een lange periode van wikken en wegen en juridisch touwtrekken. Al vanaf 1974 hebben de onderneming en de gemeente lijnrecht tegenover elkaar gestaan. Maar na jarenlange besprekingen over het verplaatsen van het bedrijf is de kogel nu dan eindelijk door de kerk. Er is een akkoord bereikt over de aanschaf van grond op het nieuwe industrieterrein en over het achterlaten van het oude terrein. Mede door de verplaatsingssubsidie vanuit de provincie is de knoop doorgehakt om te gaan verhuizen. Nu is alles voor elkaar, moeten Teun en Cees hebben gedacht.

Maar er komt opnieuw een kink in de kabel.

De beslaglegging door het zuiveringschap krijgt veel publiciteit in de plaatselijke kranten

Pagina 102

Hout is ons leven

1974 - 1984 Met vallen en opstaan

Het zuiveringschap, dat in 1974 de verontreiniging in de Strijense haven had geconstateerd, wil financiële zekerheid hebben dat de kosten voor de sanering op Van der Sijde kunnen worden verhaald. Het zuiveringschap was echter niet aanwezig bij het bereiken van het akkoord met de gemeente en daardoor niet inhoudelijk op de hoogte van de gemaakte afspraken hieromtrent. Wanneer het nieuws van de overeenkomst tussen Van der Sijde en de gemeente wereldkundig wordt, trekt de toenmalige directeur van het zuiveringschap hieruit aanvankelijk een verkeerde conclusie. Hij veronderstelt dat Van der Sijde zich terug zal trekken uit de onderhandelingen en ‘met het subsidiegeld in het achterzakje zal vertrekken’.

De directeur van het zuiveringschap zet een stevig machtsmiddel in en laat beslag leggen op de banktegoeden en handelsvoorraad van Van der Sijde, alsook op het privébezit van beide directeuren. Dit echter zonder het eigen bestuur en andere betrokken partijen, zoals gemeente en provincie, hiervan vooraf op de hoogte te stellen. Het blijkt een kwalijke vergissing die veel verwarring veroorzaakt bij alle partijen. De beslaglegging komt daags nadat Van der Sijde en de gemeente het eens zijn geworden over de verplaatsing van het bedrijf.

Het geld opstrijken en vertrekken was voor Van der Sijde niet de bedoeling, noch een optie geweest. De overheidssubsidie was alleen ter beschikking gesteld onder de uitdrukkelijke voorwaarde dat het bedrijf zou herinvesteren in een nieuwe locatie binnen de gemeente Strijen. De wethouder was er immers duidelijk over geweest: ‘De vestiging van Van der Sijde op het nieuwe bedrijventerrein is een essentiële voorwaarde in de overeenkomst. Als dat niet doorgaat, krijgen ze geen gulden’.

Maar het kwaad is al geschied. De beslaglegging krijgt de nodige publiciteit. In de lokale en landelijke dagbladen valt met grote letters te lezen hoe de directeuren van het familiebedrijf als ‘milieucriminelen’ aan de schandpaal worden genageld.

Het is maar goed dat opa dit niet meer heeft meegemaakt.

Goris van der Sijde

De actie van het zuiveringschap doorkruist het zojuist bereikte akkoord met de gemeente. Door de beslaglegging is de hele verplaatsing op losse schroeven komen te staan. Het is wel duidelijk dat Van der Sijde door deze beslaglegging onmogelijk een doorstart kan maken. De gemeente ziet de plannen nu in gevaar komen en is zelf dan ook allerminst gelukkig met de gang van zaken.

Maar de soep wordt uiteindelijk minder heet gegeten dan die is opgediend. Van der Sijde spant met succes een kort geding aan en komt met de schrik vrij wanneer de beslaglegging door de rechter ongedaan wordt gemaakt. Als Van der Sijde bovendien een schadeclaim indient vanwege geleden omzetverlies en imagoschade, krijgt het zuiveringschap voor de gevolgde procedure nog een flinke boete opgelegd.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 103

Een nieuwe start

De periode, waarin het houtbedrijf zich opmaakt voor een verhuizing naar een nieuwe locatie, staat te boek als een periode van tegenvallers: de zogenaamde magere jaren. Een internationaal avontuur in BelgiĂŤ is geen succes gebleken en werd vroegtijdig afgebroken. Door de strengere milieueisen en de daaruit voortvloeiende druk van de gemeente om het bedrijf te verplaatsen, ontstond bij de directieleden sterke twijfel over het voortzetten van het bedrijf. De animo, die er bij beide directeuren al een tijdje uit is, wordt steeds meer op de proef gesteld. Financieel gezien staan de zaken er niet rooskleurig voor. De inkomsten nemen sterk af terwijl de juridische kosten alleen maar oplopen. De broers krijgen bovendien te maken met gezondheidsproblemen. Teun geeft te kennen dat er in de zaak niet al te veel meer op hem gerekend moet worden.

Ondertussen vragen veel dagelijkse beslommeringen hun aandacht. De ontstane situatie doet de ondernemerszin geen goed. De anders altijd strijdbare broers komen op een punt dat ze het niet meer zien zitten om verder te gaan. Maar met de verhuizing komt ook een aantal positieve vernieuwingen op gang en vindt het bedrijf zijn veerkracht langzaam maar zeker weer terug.

Pagina 104

Hout is ons leven

1950

1940

1930

1920

1910

1900

1985 1998

2013

2010

2000

1990

1970

1960

1980

1985 - 1998 Een nieuwe start

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 105

1985 - 1998 Een nieuwe start

Derde generatie Van der Sijde staat op Het is eind 1983, wanneer Goris jr. besluit een punt achter zijn studie aan de HTS te zetten. Nadenkend over een volgende stap, overweegt hij als overbrugging een tijdje in het familiebedrijf te gaan werken. Bij vader Cees krijgt hij aanvankelijk nul op het rekest.

Met het idee ‘van een ander neem je meer aan dan van je eigen familie’, moedigt Cees zijn zoon aan om eerst over de grenzen van het familiebedrijf heen te kijken en ergens anders kennis op te doen. Later besluit Cees, in overleg met broer Teun, dat Goris het dan toch maar eens drie maanden moet proberen. ‘Dan kijken we wel wat je waard bent’. Aangemoedigd door deze kans vraagt de jonge Goris verwachtingsvol: ‘kan ik dan iets verdienen?’ Waarop zijn oom verongelijkt antwoordt: ‘Dat denk ik niet. Kost en inwoning krijg je al bij je moeder’.

Aan Goris de uitdaging, om zich in deze proefperiode van drie maanden, waar te maken. Zoals te doen gebruikelijk binnen het familiebedrijf, moet hij daarbij vanaf de onderste tree beginnen. In de loodsen werkt hij vele maanden om in de dagelijkse praktijk de kneepjes van het vak in de houthandel te leren. Aansluitend komt hij op kantoor terecht om te werken op de verkoop en de administratie en neemt na verloop van tijd de werkzaamheden van de vertrekkende boekhouder over.

In het prille begin loopt Goris echter nog niet erg warm voor het houtbedrijf Van der Sijde. De geschiedenis lijkt zich te herhalen als hij net als zijn vader in de zaak rolt. En zoals zijn vader er wel eens van droomde de ijzerhandel in te gaan, had Goris wel eens met de gedachte gespeeld om in de landbouw te gaan werken.

In de periode dat Goris zijn eerste schreden in het bedrijf zet, gaat het niet goed met de zaak. Als noodmaatregel is een aantal machines, dat door het teruglopende werk geen dienst meer deed, verkocht aan een firma in Duitsland. Bij aanvang van zijn proeftijd in januari 1984, gaat Goris met vader Cees en een aantal installateurs mee om de in Strijen ontmantelde machines in Duitsland weer op te bouwen. Op een maandagmorgen om negen uur komen ze in Duitsland aan. Om elf uur ziet Cees dat hij de klus wel aan zijn zoon kan toevertrouwen en keert direct met de trein naar huis terug. Goris krijgt hiermee de volledige coördinatie van het project, dat uiteindelijk zes weken in beslag neemt.

Na twee uur zei mijn vader al: ‘Ik weet waar het treinstation is.

Ik ga naar huis’. Daar stond ik dan.

Goris van der Sijde

Als de klus in Duitsland geklaard is, keert Goris terug naar Nederland om daar nog de nodige hand- en spandiensten te verrichten op het bedrijfsterrein in Strijen. In de maanden die volgen, punt hij een paar duizend palen, verwisselt menig ketel en maakt vele kilometers op de vorkheftruck. Van elders solliciteren komt niets meer. De accountant dringt er op aan Goris op de loonlijst te zetten, omdat hij anders onverzekerd rond zou lopen. In april 1984 treedt Goris dan ook officieel in dienst. Hij kan op dat moment niet vermoeden dat hij nog lang bij het familiebedrijf zal blijven.

Pagina 106

Hout is ons leven

1985 - 1998 Een nieuwe start

Geflankeerd door oom Teun (rechts), slaat Goris met oma Burgje de eerste heipaal in de grond

Wat Goris direct bij indiensttreding opvalt, is dat in het bedrijf nog maar weinig ‘jeu’ te bespeuren valt. Er worden nauwelijks nog activiteiten ondernomen. Naast de kraanmachinist Klaas Neels, die Goris de eerste kneepjes van het vak bijbrengt, is er op het buitenterrein nauwelijks nog iemand te bekennen. Het personeelsbestand is sinds begin jaren tachtig teruggedrongen naar nog maar vijf mensen, inclusief de directie.

Van de magere jaren hadden de kinderen tot dan toe nauwelijks iets gemerkt. Net zoals zijn opa, liet ook vader Cees het niet graag merken wanneer het tegenzat. Maar nu wordt het de jonge Goris duidelijk dat het bedrijf door een zware tijd heen gaat. De uitverkoop van het eigen machinepark is immers een teken aan de wand dat de zaken er niet best voor staan. De strengere milieunormen, de verminderde animo van oom Teun en vader Cees, en de economische crisis van begin jaren tachtig, hebben hun tol geĂŤist.

Het bedrijf is op sterven na dood.

Als je het hebt over pieken en dalen, dat kun je wel stellen dat we nog nooit zo diep zijn gegaan.

Goris van der Sijde

De eerste heipaal Van der Sijde heeft na jarenlang onderhandelen, in 1984 een stuk grond van de gemeente gekocht op het bedrijventerrein Oud-Bonaventura in Strijen. Met achtduizend vierkante meter bedraagt de oppervlakte hiervan nog maar een derde ten opzichte van het voormalige terrein aan de Schenkeldijk. Het nog braak liggende terrein in ogenschouw nemend, is het aanvankelijk nog niet zo makkelijk om hier een voorspoedige toekomst in te ontwaren. De bedrijfsactiviteiten zijn op dat moment beperkt en het

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 107

1985 - 1998 Een nieuwe start

personeelsbestand is flink ingekrompen. Toch zal deze plek de start vormen voor een nieuw begin. Want nu het besluit begin 1985 dan eindelijk is genomen om door te starten op het nieuwe terrein, komt alles in een stroomversnelling. Het bedrijf kan zich nu voorbereiden op de aanstaande verhuizing. Het is tijd om de contracten te tekenen, bouwplannen te maken en een bouwaanvraag in te dienen. In het najaar van 1985 slaat Goris samen met oma Burgje de eerste heipaal in de grond. Het is een symbolisch begin van een nieuwe start die in augustus 1986 feestelijk wordt ingeluid met de officiële opening van het nieuwe bedrijfsterrein. Naast diverse genodigden geven een gedeputeerde van de provincie Zuid-Holland en een afvaardiging van het Strijense gemeentebestuur acte de présence.

Medewerkers van Van der Sijde plaatsen de impregneerinstallatie op het nieuwe terrein

De bouw van het nieuwe terrein Geleerd hebbend van de milieuperikelen uit het verleden, treft Van der Sijde op het nieuwe terrein een aantal ingrijpende maatregelen om zo zorgvuldig mogelijk aan de dan geldende milieunormen te kunnen voldoen. Het is een kans om opnieuw te beginnen en het in één keer goed te doen. Er wordt dan ook flink geïnvesteerd in de nieuwste technologische mogelijkheden om het terrein zodanig op te bouwen dat het ook is voorbereid op de milieueisen van de toekomst.

Activiteiten die stank- en lawaaioverlast geven, zoals schillen, schaven en houtverduurzaming door middel van creosootolie, zullen op het nieuwe terrein niet meer worden uitgevoerd. Het bedrijf mag nog wel handelen in gecreosoteerd hout, maar deze verduurzamingmethode zelf niet meer toepassen. Alleen de houthandel en het verduur-

Pagina 108

Hout is ons leven

1985 - 1998 Een nieuwe start

Smid Teun den Tuinder werkt samen met ketelaar Gert aan het operationeel maken van de nieuwe fixeerketel

zamen door impregneren met wolmanzouten, het zogenaamde wolmaniseren, wordt gehandhaafd. Met de verhuizing wordt het procedĂŠ van wolmaniseren zelfs verbeterd door er een nabewerking met stoom aan toe te voegen.

Aangezien er in die tijd nog wel gecreosoteerd hout op het terrein ligt, moet het hemelwater worden opgevangen, om het na zuivering opnieuw te gebruiken voor het impregneren en opwekken van stoom of gereguleerd af te kunnen voeren via de riolering.

Op het oude terrein aan de Schenkeldijk was al begonnen met bacteriologische afbraak van organische verontreinigingen door middel van een biologische zuiveringsinstallatie. Het succes, dat hiermee was bereikt, wordt herhaald op het nieuwe terrein. Een nieuwe, grotendeels onder de grond gebouwde installatie zorgt ervoor dat al het afvalwater wordt opgevangen en door middel van microben wordt gezuiverd.

De infrastructuur van het bedrijfsterrein wordt ingenieus op de zuiveringsinstallatie afgestemd. Het zijn aanzienlijke investeringen, maar het resultaat is er dan ook naar. Binnen het bedrijf wordt wel eens gekscherend beweerd, dat tweederde van de investering zich onder de grond bevindt en slechts een derde er boven zichtbaar is.

Zo worden er op het terrein meer dan twintig putten aangelegd, waarmee via een aparte riolering het regenwater wordt opgevangen in een ondergronds bassin, waar de biologische zuivering plaatsvindt. Na zuivering komt het water in een tweede kelder terecht, waar het via pompen omhoog wordt gehaald voor het impregneren, of om het gezuiverde water af te voeren op het rioleringstelsel.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 109

1985 - 1998 Een nieuwe start

In de productie- en opslagloods wordt een extra dikke, vloeistofdichte vloer aangelegd.

Om eventuele bodemverontreiniging onder het opslagterrein te voorkomen, wordt het buitenterrein voor de zekerheid voorzien van een scheurvrije verharding die in samenwerking met specialisten van het Ministerie van VROM is uitgedacht.

Jaarlijks zullen grondmonsters worden genomen om aan te tonen dat er geen vervuiling op het terrein plaatsvindt en worden de kelders gecontroleerd of ze waterdicht zijn.

Bij de officiĂŤle opening van het nieuwe bedrijfsterrein houdt Cees van der Sijde een toespraak voor de genodigden

Aanpoten en opkrabbelen Als het nieuwe terrein in 1986 in gebruik wordt genomen, is het bij de overgang in de beginmaanden nog even behelpen. Het nieuwe bedrijfsterrein is nog niet helemaal operationeel en er zijn aanvankelijk nog weinig inkomsten. EfficiĂŤnte bevoorrading wordt bemoeilijkt doordat een deel van de machines en de houtvoorraad nog op het oude terrein ligt opgeslagen. De klus moet bovendien worden geklaard met weinig mensen.

De vakantiemaanden worden gebruikt om het nieuwe terrein in te richten om zo snel mogelijk operationeel te kunnen zijn.

Het enige wat ons bezig hield was zo snel mogelijk overgaan met die toko. En dan draaien en doorgaan!

Cees van der Sijde

Het is een zware klus, maar er heerst optimisme. Na de verhuizing zal het allemaal anders gaan. Door de handen uit de mouwen te steken, wordt er weer gebouwd aan de toekomst. De milieukwesties en het touwtrekken met de gemeente behoren nu tot het verleden. Er zijn belangrijke lessen geleerd en die zijn op het nieuwe bedrijfsterrein in

Pagina 110

Hout is ons leven

1985 - 1998 Een nieuwe start

de praktijk vertaald naar milieubewuste oplossingen. Het is nu tijd om vooruit te kijken en alles op alles te zetten om de zaak weer van de grond af aan op te bouwen. Met deze uitdaging voor ogen is er een nieuw elan te bespeuren. De kleine groep die over is heeft de blik scherp gericht op de toekomst. Een houding die nodig is om het bedrijf weer uit het slop te halen, maar die eerst nog even op de proef zal worden gesteld.

Nieuwe locatie markeert een nieuw begin Het bedrijf is klaar voor de toekomst. Al snel na de verhuizing komt er weer leven in het bedrijf. Er is een klantenbestand en er is veel kennis opgedaan op het gebied van milieutechniek en houtverduurzaming. De voorraad bestaat op dat moment vooral uit elders gecreosoteerde palen en ruwe planken, maar de opdrachten nemen weer toe. Het zijn de eerste signalen dat er weer leven in het bedrijf komt.

Het nieuwe bedrijfsterrein markeert een nieuw begin

We hadden net een fax. We vonden het heel knap dat zo’n brief door het kabeltje ging, opgerold en wel.

Goris van der Sijde

Met het idee ‘buurmans land is maar één keer te koop’, wordt al snel geïnvesteerd in de aankoop van nieuwe grond om het bedrijfsterrein uit te breiden. Een deel hiervan wordt tijdelijk verhuurd aan een transportbedrijf. De zuiveringsinstallatie wordt verder uitgebreid en er wordt een begin gemaakt met een nieuw procedé van verduurzamen.

In de jaren negentig wordt een loods bijgebouwd en in de daaropvolgende jaren zal nog meer grond worden bijgekocht, totdat het oorspronkelijk oppervlak van het voormalige bedrijfsterrein weer is bereikt.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 111

1985 - 1998 Een nieuwe start

Even schrikken Om aan te tonen dat er geen vervuiling plaats vindt op het nieuwe bedrijfsterrein, is Van der Sijde verplicht jaarlijks grondmonsters te laten nemen. De eerste keer dat deze periodieke controle in 1986 plaatsvindt, is er volop zelfvertrouwen. Er kan immers niets mis gaan nu met het nieuwe bedrijfsterrein zoveel zorg is besteed aan een ecologisch verantwoorde infrastructuur. Maar deze geruststellende gedachte wordt toch even ruw op de proef gesteld wanneer bij de metingen een hoge concentratie zink in de bodem wordt aangetroffen. Bij het bedrijf zelf heerst verbazing alom: ‘Zink? Waar komt dat vandaan als dat helemaal geen onderdeel uitmaakt van ons productieproces?’.

De aangetroffen zink komt direct in het nieuws. Met grote krantenkoppen wordt Van der Sijde opnieuw beschuldigd van vervuiling. Met de milieukwesties uit het verleden nog vers in het geheugen, slaat de verbazing nu toch even om in schrik. In allerijl overlegt het bedrijf technische rapportages om aan te tonen dat het middel, dat wordt gebruikt voor impregneren van hout, geen zink bevat. Toch wordt het bedrijf gesommeerd de grondwaterstroming van het hele bedrijfsterrein te onderzoeken. Uit de bevindingen hiervan komen geruststellende resultaten. Het aanwezige zink in de grond blijkt te zijn veroorzaakt door het hekwerk rondom het bedrijfsterrein. De kwestie loopt met een sisser af. Uit het onderzoek blijkt bovendien dat de grond van nature al stoffen bevat, zoals koper en arseen, die wel worden gebruikt voor het impregneerproces van wolmaniseren. Met deze nulmeting is de al aanwezige hoeveelheid van deze stoffen goed in kaart gebracht, waarmee eventuele aansprakelijkheid in de toekomst kan worden voorkomen.

Hout verduurzamen door wolmaniseren en fixeren Vanaf de begindagen werd hout bij Van der Sijde verduurzaamd met creosootolie.

Vanaf eind jaren vijftig gebeurt dit ook met wolmanzouten. Bij de verhuizing in 1986 is besloten niet langer te verduurzamen met creosootolie en alleen nog met wolmaniseren verder te gaan. Er moest echter een oplossing worden gevonden voor de relatief lange tijd die nodig was om de wolmanzouten te laten fixeren met het hout. Het fixatieproces duurde namelijk twee tot zes weken en het doel was deze wachttijd te verkorten.

Halverwege de jaren tachtig zijn bij Van der Sijde hiervoor al proeven gedaan om de temperatuur na het impregneren te verhogen tot circa 75 graden. Door het hout na deze behandeling bloot te stellen aan verzadigde stoom, bleek dat de benodigde fixeertijd werd gereduceerd tot drie uur in

Pagina 112

Op stoom met een nieuwe manier van verduurzamen In de jaren vlak na de verhuizing ligt de ambitie hoog. Door de toegenomen druk op het naleven van milieueisen heeft het bedrijf veel geleerd. Er is veel kennis en ervaring opgedaan over de wet- en regelgeving op het gebied van milieu en veiligheid en er is flink geïnvesteerd in een nieuw milieuverantwoord bedrijfsterrein. De nieuwe locatie moet dan ook een nieuw begin markeren. Van der Sijde wil vanaf nu voldoen aan de nieuwste verduurzamingtechnologieën en aan de meest recente milieueisen. Om deze ambities waar te maken, heeft het bedrijf na de verhuizing besloten alleen nog in eigen beheer te wolmaniseren en het creosoteren uit te besteden.

Het wolmaniseren kende echter een belangrijk nadeel: de droogtijd ervan duurt relatief lang, doordat er tijd nodig is om de metalen na behandeling goed aan het hout te laten fixeren. Samen met de technische ingenieur, die ook mee had gewerkt aan het ontwikkelen van de biologische zuiveringsinstallatie, bedenkt Cees hier een oplossing voor.

Voortbouwend op een al bestaand Duits snelfixeerproces, slagen ze erin het wolmaniseren zodanig te verbeteren, dat het nalekken van metalen vrijwel tot nul is gereduceerd.

Het nieuwe procedé krijgt de naam Wolfix, een combinatie van wolmaniseren en fixeren onder stoom.

Om de nieuwe verduurzamingtechniek toe te passen, investeert het bedrijf in een nieuwe ketel die het hout onder lage druk door stoom kan verhitten en de wolmanzouten zo goed aan het hout kunnen fixeren. Van der Sijde ziet hierin een grote verbetering ten opzichte van andere verduurzamingmethoden en ze zullen hierin gelijk krijgen. Met de

Hout is ons leven

1985 - 1998 Een nieuwe start

plaats van meerdere weken. Het procedé is daarna verder ontwikkeld en op de markt gebracht onder de naam Wolfix.

Hout dat op deze manier is behandeld, kan worden toegepast zonder dat er nog risico bestaat op afgifte van ongebonden impregneermiddel. De combinatie van wolmaniseren en stoomfixeren heeft als bijkomend voordeel dat eventueel achtergebleven schimmels door de verhitting worden vernietigd, waardoor de levensduur aanzienlijk toeneemt.

Sinds 2004 vindt er geen separaat fixatieproces meer plaats. Onder de druk van wet- en regelgeving zijn de metalen chroom en arseen niet meer toegestaan en wordt bij Van der Sijde alleen nog geïmpregneerd met het koperhoudende middel Tanalith E. Bijkomend voordeel is dat met dit middel geen aparte fixatie meer nodig is, omdat het zich al direct bij het impregneren goed aan het hout fixeert.

Wolmaniseren wordt verbeterd door het nabewerken met stoom

komst van een nieuwe ketel voor het wolmaniseren komt Van der Sijde zowel letterlijk als figuurlijk op stoom. Het procedé, dat in 1987 in gebruik wordt genomen, blijkt een groot succes en vindt veel navolging.

Van der Sijde is aanvankelijk van plan deze vinding voor zichzelf te houden. Het ontwikkelen ervan had veel tijd en geld gekost en vormt een uitgelezen kans om de concurrentiepositie hiermee te versterken. De overheid dringt er echter op aan het Wolfix-procedé openbaar te maken voor andere bedrijven. Van der Sijde besluit het procedé dan ook te verkopen aan een Amerikaanse leverancier van wolmanzouten met een vestiging in Nederland, waarna het idee wereldwijde navolging krijgt.

Bestuursoverdracht aan de derde generatie Na bijna 40 jaar bij het familiebedrijf te hebben gewerkt, is het voor Teun en Cees tijd om het rustiger aan te gaan doen. Begin jaren negentig, trekken de broers zich als directieleden gefaseerd terug uit de onderneming. Na de verhuizing naar het nieuwe bedrijventerrein in 1986, heeft Teun al wat meer afstand genomen van de zaak. Zijn buitendienstwerkzaamheden worden overgedragen aan Maarten, die als vertegenwoordiger gedurende achttien jaren de commerciële activiteiten voor zijn rekening neemt. In 1990 draagt Teun zijn aandelen in de zaak over aan Goris junior. Twee jaar later, wanneer het bedrijf bijna 65 jaar bestaat, draagt ook Cees zijn de aandelen in de zaak formeel over aan zijn zoon.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 113

1985 - 1998 Een nieuwe start

Vertegenwoordiger Maarten neemt de buitendienstactiviteiten over van Teun

Goris neemt als nieuwe directeur het roer over in een tijd waarin verplichte milieuaanpassingen, diverse aantijgingen tegen houtverduurzaming en een moordende concurrentie de boventoon voeren. Het is een periode waarin het voor Goris lijkt alsof hij het houtproduct meer moet verdedigen dan dat hij het kan verkopen.

Na zijn terugtreding uit de zaak komt Teun nog dagelijks even op het bedrijf langs.

Als hij later naar Papendrecht verhuist, wordt het bezoek gereduceerd tot één keer per week. Hoewel hij het niet graag liet merken, had hij er best moeite mee om afscheid te nemen van het bedrijf. Teun overlijdt op 13 oktober 1998. Zijn wekelijkse bezoek op vrijdag rond de klok van tien wordt als een gemis ervaren.

Cees blijft na de aandelenoverdracht nog zo’n vijf jaar actief in de zaak meewerken.

Aangezien er in die periode relatief weinig personeel is, houdt hij zich aanvankelijk nog veel bezig met het besturen van de heftruck en de kraan en met het wisselen van de ketels. Op kantoor is Cees niet veel meer te vinden. Aangezien hij het toch niet zo op had met papierwerk, komt dat hem wel goed uit.

Ook voor hem was het nog niet zo vanzelfsprekend om het familiebedrijf na de bestuursoverdracht helemaal los te laten. Met zijn hart bij de zaak en zoon Goris als opvolger, blijft hij zich nog lang betrokken voelen. Als dochter Ageeth in 1994 ook officieel aan boord komt, is aan Cees te merken dat hij het rustiger aan gaat doen en meer afstand neemt van de zaak. Op 1 januari 1996 treedt Cees op zestigjarige leeftijd vervroegd uit, het ‘podium’ overlatend aan de volgende generatie.

Pagina 114

Hout is ons leven

1985 - 1998 Een nieuwe start

Jubilarissen Teun en Cees met hun echtgenotes Marjan en Truus.

Na veertig jaar bij de zaak dragen zij kort daarop het stokje over aan Goris

Adviseren vanachter de coulissen Nadat Teun en Cees zich begin jaren negentig hebben teruggetrokken, vervullen ze nog een adviserende rol en staan de nieuwe generatie na hun uitdiensttreding nog een aantal jaren met raad en daad bij. De nieuwe generatie kan zo nog steeds gebruik maken van hun jarenlange kennis, ervaring en betrokkenheid bij het bedrijf.

Maar de jongere generatie bekijkt de zaken ook wel eens vanuit een andere invalshoek dan de oudere generatie dat deed. Het is wat dat betreft niet anders dan de periode waarin Cees en Teun zelf de leiding over het familiebedrijf kregen. Pa Goris kwam, na zijn terugtreding uit het bedrijf, ook nog graag regelmatig op het terrein langs en wilde nog wel eens over de schouder meekijken naar de dagelijkse praktijk. Als Pa Goris nog wel eens met adviezen of suggesties kwam, waren Teun en Cees het ook niet altijd met hem eens. Toen een verschil van inzicht tot een meningsverschil leidde, spraken de broers hun ongenoegen naar hun vader uit: ‘maar nou doen wij het, en wij doen het op deze manier!’ Toen Goris de leeftijd van 65 jaar bereikte, kreeg hij zelfs een ultimatum van zijn zoons: ‘het is tijd dat je er nu echt uitgaat en dat wij het roer overnemen’.

Vandaag de dag is Cees nog bijna dagelijks te vinden op het bedrijfsterrein. Soms zou hij zich nog wel eens willen bemoeien met de dagelijkse gang van zaken, maar beseft dat het roer nu in handen is van de nieuwe generatie. Meedenken mag, meesturen niet meer.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 115

Dromen van méér...

Ambities buiten het bedrijf

Mijn moeder zei altijd: ‘trouw jij maar met een herenboer, dan kun je zoveel honden en paarden nemen als je wilt!’

Ageeth van der Sijde

Pagina 116

Hout is ons leven

1950

1940

1930

1920

1910

1900

Dromen van méér... ambities buiten het bedrijf

2013

2010

2000

1990

1980

1970

1960

Dromen van méér... ambities buiten het bedrijf

Toen Pa Goris, de grondlegger van het familiebedrijf, met zijn vader bij de boeren langs ging om varkens te slachten en rieten daken te bedekken, werd hem gevraagd of hij houten palen kon leveren. Het idee ontstond zo om een handeltje in hout op te zetten.

Hij sprong in op de vraag en bleef dat doen in de jaren die volgden. Maar of de pure houtbusiness hem nou echt door de aderen zinderde, was nog maar de vraag. Want wat zou er bijvoorbeeld gebeurd zijn, als de boeren om hele andere producten hadden gevraagd? Het is bovendien bekend dat opa Goris aanvankelijk liever boer had willen worden.

Teun en Cees Dat de zoons Teun en Cees vervolgens in zijn voetsporen zouden treden en het houtbedrijf zouden voortzetten, was al evenmin een uitgemaakte zaak. Want hoewel beide broers gedurende hun hele loopbaan bij het houtbedrijf zijn blijven werken, koesterden ze diep van binnen ook wel andere dromen.

Als het aan de oudste zoon Teun had gelegen, was hij liever een eigen doe-het-zelf zaak begonnen. Cees had er aanvankelijk ook niet zoveel oren naar om bij zijn vader in de zaak te gaan. Wanneer hij als jongen zijn vader helpt met klusjes, ontdekt hij namelijk een voorliefde voor ijzer. Als zijn vader hem wel eens meenam naar de beurs in Rotterdam, gingen ze graag even langs bij een bevriende ijzerhandelaar. De handelaar kocht restanten ijzer op van fabrieken die met hun activiteiten stopten of net een verbouwing hadden doorgevoerd.

Ik wilde eigenlijk niet en was een beetje dwars. Ik was altijd bezig met oud ijzer. Dat heb ik nog wel. Een erg leuke handel.

Cees van der Sijde

Het is een aandachtsgebied waar Cees sterk in geïnteresseerd raakt, en die belangstelling is nooit helemaal weggegaan. Wellicht heeft het een aanzet gegeven om bij Van der Sijde ook ijzerwaren te verkopen en zijn die tot op de dag van vandaag nog steeds als een bijproduct in het assortiment opgenomen.

Goris en Ageeth Ook de huidige generatie zal later bij wijze van spreken ‘toevallig’ in de zaak terecht komen, zonder daarbij een langdurige loopbaan in de houthandel voor ogen te hebben gehad. Goris komt bij de zaak om zich een jaartje te bezinnen op vervolgstappen.

Diep van binnen ging zijn hart ernaar uit om zich bezig te houden met agrarisch loonwerk. Ageeth die altijd gedacht had professioneel met paarden te willen werken, komt aanvankelijk in het bedrijf terecht om bij te springen op het gebied van kwaliteit- en milieuzorg en orde op zaken te stellen in het archief. Het verklaart dat er soms ook een verlangen bestaat om eens over de horizon te kijken en voorbij het familiebedrijf activiteiten te ondernemen. Ageeth en Goris geven elkaar dan ook de ruimte om zo nu en dan even afstand te nemen, om te onderzoeken en te experimenteren met interesses die verder reiken dan de grenzen van het houtbedrijf.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 117

1985 - 1998 Een nieuwe start

Uitbreiding derde generatie In 1990, wanneer Goris inmiddels zijn eerste lustrum bij Van der Sijde in gaat, meldt zijn acht jaar jongere broer Arno zich aan de poort. Pas van school af, heeft Arno nog geen duidelijk beeld van wat hij wil gaan doen. Het lijkt dan ook een logische stap om te proberen of een plek binnen het familiebedrijf wat voor hem is.

Dat een lange loopbaan binnen Van der Sijde niet voor hem is weggelegd, blijkt echter al snel als de samenwerking met Goris geen onverdeeld succes is. Meningsverschillen tussen de broers steken meteen vanaf het begin de kop op en worden er in de loop van de daarop volgende maanden niet beter op. Goris is als kersverse directeur van mening dat Arno, net als hij, op de onderste sport van de ladder moet beginnen en stelt Arno te werk in de productieloods. Kraanmachinist Klaas, die zich in de jaren daarvoor over Goris had ontfermd, krijgt nu de taak om Arno onder zijn hoede te nemen en hem de kneepjes van het vak bij te brengen. Het is voor Arno palen punten, schotten timmeren en ketels wisselen geblazen. Het gaat niet altijd van harte. Klaas leert Arno tot tien tellen als probaat middel om de ruzies met Goris te bezweren. Maar als ook dat op den duur niet mag baten, raadt Klaas de jonge Arno aan zijn eigen weg te vinden en niet langer bij de zaak te blijven. Het is een advies dat Arno niet in de wind slaat. Na zes maanden in de productieloods te hebben gewerkt, geeft hij er de brui aan om met de noorderzon te vertrekken. De wijde wereld voorbij het Strijense bedrijfsterrein roept en als hij een baan krijg als steward bij een grote luchtvaartmaatschappij, grijpt de avontuurlijk gezinde Arno deze kans aan om zijn vleugels uit te slaan.

Arno (rechts) verkiest een baan als steward bij een luchtvaartmaatschappij

Pagina 118

Hout is ons leven

1985 - 1998 Een nieuwe start

Arno zal niet de enige zijn die het waagt zich aan te sluiten bij de gelederen van het familiebedrijf. Eind 1993 schrijft Ageeth een open sollicitatie aan haar broer. Ze werkt op dat moment bij een bedrijf in de grootmetaalindustrie, waar ze als directiesecretaresse actief betrokken is bij het opzetten van een kwaliteitssysteem. Goris, die nu de verantwoording heeft over het bedrijf, ziet zijn zus graag aan boord komen. Hij zit tot over zijn oren in het werk. Daarbij komt de noodzaak om over te gaan tot kwaliteitsbeheer en ISO certificering, taken die hij er zelf liever niet bij neemt. Het zal echter nog meer dan een half jaar duren voordat Ageeth in dienst treedt. Aanvankelijk is er wat weerstand tegen de komst van Ageeth, onder andere van de accountant die het afraadt om familie in dienst te nemen. Toch besluit Goris om Ageeth met ingang van september 1994 een jaarcontract bij Van der Sijde aan te bieden. Ze zal zich voornamelijk bezighouden met de aandachtsgebieden kwaliteit, veiligheid en milieuzorg. Het zal nog enige jaren duren, voordat Ageeth een nog prominentere rol zal innemen binnen het familiebedrijf.

Nadat zij vanaf 2000 opereert als adjunct-directeur, zal zij in 2004 samen met Goris het directieteam gaan vormen.

In deze periode kan het bedrijf zich verheugen op de komst van nog een familielid. Na eerst een jaartje via een uitzendbureau te hebben gewerkt, treedt Burgo, de tante van Goris, Arno en Ageeth, in 2001 officieel in dienst bij Van der Sijde om daar de scepter te zwaaien over de financiële administratie.

Aandacht voor kwaliteit Om over een milieuvergunning te kunnen beschikken moet de branche van impregneerbedrijven vanaf eind jaren tachtig aan steeds meer milieueisen voldoen. Begin jaren negentig verlangt de overheid dat de branche bovendien overgaat tot ISO certificering op het gebied van kwaliteit, waarbij de bedrijfsprocessen zeer gedetailleerd in kaart worden gebracht. Het is een flinke opgave, want hiervoor moeten talloze procedures en werkinstructies worden opgezet. Maar eigenlijk is er geen keuze aangezien overheid en aannemers zich steeds meer gedwongen zien te werken met gecertificeerde bedrijven.

Wanneer Ageeth in 1994 in dienst komt, coördineert zij de certificering voor Van der Sijde. Hiervoor stelt zij een kwaliteitshandboek samen, waarin zij uitvoerig vastlegt welke processen en afspraken er binnen het bedrijf gelden om de kwaliteit van de dienstverlening optimaal te laten zijn. Ageeth staat er niet helemaal alleen voor. Bij het opzetten van het handboek krijgt zij assistentie vanuit de brancheorganisatie. Bovendien had Ageeth, nadat op het terrein een nieuw kantoor was gebouwd, alle dossiers in handen gehad en deze een gerubriceerde plek in het nieuwe archief gegeven. Dit vormt nu een meevaller, want hiermee worden de voorbereidingen voor het behalen van het certificaat een stuk eenvoudiger.

85 jaar

Van der Sijde

ISO certificering Met ISO certificering kan een bedrijf aantonen dat het aan de voorwaarden voldoet, volgens vastgestelde normen van de Internationale Organisatie voor Standaardisatie. Wanneer een organisatie volgens bepaalde ISO-normen werkt, kan zij een certificaat aanvragen dat dit bewijst. Bij een gecertificeerde organisatie komt er regelmatig iemand van het certificeringbureau langs, om via een zogenaamde audit vast te stellen of de organisatie inderdaad nog aan de eisen voldoet.

Kwaliteitszorg Een organisatie die aan kwaliteitszorg doet, werkt systematisch en doelgericht aan het verbeteren van haar kwaliteit. De ISO 9000-serie zijn standaarden die vastleggen hoe een organisatie zijn kwaliteit kan waarborgen. In een kwaliteitsmanagementsysteem worden de processen beschreven, die nodig zijn om te voldoen aan de wensen van de klanten en de wettelijke eisen die van toepassing zijn op het product of de dienst. Volgens deze standaard moet het kwaliteitsbeleid op papier staan en moet dit beleid bekend zijn bij alle medewerkers.

Milieuzorg Milieuzorg is het nemen van maatregelen om de milieubelasting van activiteiten te beheersen en te verminderen. Een milieuzorgsysteem zorgt ervoor dat dit op georganiseerde manier gebeurt.

De ISO 14000-serie vormt een hulpmiddel voor organisaties om te voldoen aan weten regelgeving, maar ook om proactief met milieurisico’s van het bedrijf om te gaan.

Een milieurisicoanalyse is hier een belangrijk onderdeel van. Bij deze analyse wordt beoordeeld wat de milieurisico’s zijn en worden beheersmaatregelen vastgelegd in een milieuplan.

Pagina 119

1985 - 1998 Een nieuwe start

Goris en Ageeth nemen het behaalde ISO-certificaat feestelijk in ontvangst

In december 1994 komt de grote dag. De handboeken staan klaar voor een doorlichting door het certificeringbureau. De inzet is niet voor niets, want in december 1994 wordt Van der Sijde beloond met het ISO-9002 certificaat, waarna de officiĂŤle uitreiking daarvan plaatsvindt in maart 1995. Met het in de wacht slepen van het certificaat, heeft Van der Sijde een nieuwe mijlpaal bereikt en voldoet het bedrijf vanaf dat moment aan de Europese richtlijnen. Het is een reactie op de vraag vanuit de markt, maar ook een stok achter de deur om goed te willen presteren op het gebied van ecologisch verantwoord ondernemen. Het hebben van een gecertificeerd kwaliteitsysteem is tot op de dag van vandaag nog steeds een vereiste om met grotere aannemers en opdrachtgevers zaken te kunnen doen.

Milieuwetgeving bodemsanering Begin jaren tachtig werd Nederland opgeschud door een omvangrijk gifschandaal.

In Lekkerkerk is een woonwijk gebouwd op zwaar verontreinigde grond. Het is de eerste grote bodemvervuilingaffaire in Nederland, en kort daarop zullen er meer volgen.

De maatschappelijke onrust hierover plaatst bodemverontreiniging hoog op de politieke prioriteitenlijst. Vanuit de overheid wordt haast gemaakt met het tot stand brengen van een wettelijke regeling, om onderzoek en sanering van verontreinigde grond vorm te geven.

Pagina 120

Onaangename verrassing In het voorjaar van 1995 belandt een onopvallende brief in de postbus. Het betreft een korte, maar totaal onverwachte mededeling. Het kost enige moeite om de inhoud ervan ten volle te laten doordringen. Maar de boodschap valt niet te ontkennen: de landsadvocaat stelt het houtbedrijf aansprakelijk voor de vervuilde grond op het oude terrein aan de Schenkeldijk.

Er heerst enige verbazing. Van der Sijde lijkt een zichzelf herhalende geschiedenis als een dood paard achter zich aan te slepen. De vorige generatie had zich er, in een lange en kostbare juridische strijd, al eindeloos mee bezig gehouden. Het speelde immers al sinds het milieukundig bodemonderzoek dat in 1975 plaatsvond. Na de verhuizing in 1986 was de herinnering daaraan zoetjesaan naar de achtergrond verdwenen, ervan uitgaande dat deze langslepende zaak voorgoed tot het verleden behoorde. Maar twintig jaar na het bodemonderzoek is de kwestie ineens weer actueel. Nog meer verbazing volgt, wanneer de landsadvocaat in de brief aankondigt een boete op te leggen ter hoogte van 4,3 miljoen gulden.

Hout is ons leven

1985 - 1998 Een nieuwe start

Maar met de gemeente was begin 1985 toch na lang juridisch touwtrekken een overeenkomst bereikt? De grond was daarbij, als onderdeel van de overeenkomst immers toch aan de gemeente overgedragen. Daarbij was een afkoopsom betaald in ruil voor de belofte dat er geen kosten meer verhaald zouden worden voor de sanering daarvan.

Het nieuws moet even landen. Maar ook de derde generatie laat zich niet zo maar uit het lood slaan, als het op deze manier betrokken raakt bij een lastige periode uit de bestaansgeschiedenis van het familiebedrijf.

De volgende ronde Nadat de ernst van de situatie duidelijk is, verandert het kantoor in een crisiscentrum.

De juiste mensen worden gebeld, die gelukkig à la minuut beschikbaar zijn en te hulp schieten. Al de volgende ochtend zit een bijeengekomen crisisteam klaar om een adequaat antwoord te vinden op de cruciale vragen: ‘Oké, en nu, hoe gaan we met deze kwestie om? En hebben we een archief en in hoeverre is dat compleet?’

Een hectische periode van intern onderzoek breekt aan. Het speurwerk moet in de dagelijkse gang van zaken worden ingepast, want in de tussentijd moet ook nog hout worden verkocht.

In de loop van de jaren is een goed onderbouwd dossier ontstaan tijdens het juridische touwtrekken gedurende ‘de magere jaren’. Het kost dan ook weinig moeite om een aantal nuttige documenten daaruit op te vissen. Bij de accountant blijkt eveneens bruikbare informatie beschikbaar te zijn, die kan helpen bij het zoveelste verweer. Bovendien had Ageeth, vlak na haar indiensttreding in 1994, het archief zoveel mogelijk op orde gebracht, zodat al veel gegevens binnen handbereik zijn. Voor nader speurwerk gaat zij in het gemeentearchief op zoek naar nog ontbrekende informatie, zoals krantenknipsels en correspondentie over de periode van de jaren zeventig en tachtig.

Op 1 januari 1987 wordt de Wet bodembescherming van kracht. De landelijke overheid neemt hiermee concreet stelling ten aanzien van de aansprakelijkheid bij geconstateerde bodemverontreiniging. In deze wet is bepaald dat degene die vóór 1 januari 1975 bodemverontreiniging heeft veroorzaakt, in het algemeen niet onrechtmatig heeft gehandeld en daardoor niet aansprakelijk is voor de bodemsaneringskosten die daarvoor zijn gemaakt.

Het jaartal 1975 geldt vanaf dat moment als belangrijk criterium voor het vaststellen van aansprakelijkheid. Voor verontreiniging, die vóór dat moment heeft plaats gevonden, geldt een generaal pardon. Dit betekent dat een eigenaar of erfpachter niet op de verontreiniging worden aangesproken. In die gevallen wordt saneren een taak voor de overheid geacht. Maar alle vervuiling, die na die datum heeft plaatsgevonden, valt onder het motto ‘De vervuiler betaalt, de overheid verhaalt’.

Het is raar, maar als dit soort dingen gebeuren, dan krijgen we daar enorm veel energie van.

Goris van der Sijde

In verweer Van der Sijde vraagt direct uitstel aan om te kunnen reageren op de brief van de landsadvocaat. Hiermee wordt tijd gewonnen om een goed doortimmerd verweer op schrift te stellen. Wat betreft de bodemverontreiniging op het oude terrein wil Van de Sijde zich erop beroepen dat het historische vervuiling betreft van vóór 1975 en daardoor niet meer aansprakelijk kan worden gesteld.

Voor Ageeth breekt hiermee een moment aan waarop zij voor het eerst diep in de geschiedenis van het bedrijf duikt. De tenlastelegging gaat over een periode van vóór haar tijd. De zoektocht naar dit deel van de familiegeschiedenis doet vreemd aan, maar levert ook een zeer welkom krantenberichtje op.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 121

1985 - 1998 Een nieuwe start

Pagina 122

Hout is ons leven

1985 - 1998 Een nieuwe start

Het is alweer ver na lunchtijd. Haar maag geeft knorrend aan te willen vertrekken. Ze heeft zich die week al voor de derde keer teruggetrokken in dit oersaaie kamertje van het gemeentearchief, dat zich voor een deel onder de grond van de dijk bevindt. De toezichthoudende gemeentearchivaris, die zo nu en dan poolshoogte komt nemen, lijkt op de een of andere manier altijd in het gebouw aanwezig te zijn. Ook als hij niet in de buurt is, kan ze zijn aanwezigheid voelen.

Bij binnenkomst had hij haar vanoch-

De afgelopen dagen waren fascinerend

een man is te zien die in de stuurhut van

tend, vanachter de bovenrand van zijn

en onthutsend tegelijk geweest. Ze was

een rondvaartschip een viertal mensen

te grote bril, op die achterdochtige ma-

de meest vreemde berichten tegengeko-

toespreekt. In het bijschrift leest ze dat

nier aangekeken. ‘Alweer hier?’ leek hij

men, waarbij haar mond af en toe open

het Schelto Patijn is, de toenmalige

daarbij met opgetrokken wenkbrauwen

was gevallen van verbazing. Ze had er

commissaris van de Koningin. Op het

te willen zeggen. Ageeth vermoedt dat

geen idee van gehad waar haar ouders

rondvaartschip op het water van het

hij haar niet kent en dus niet precies kan

en oom Teun en tante Marjan tijdens ‘de

Hollandsch Diep geeft hij het startschot

weten wat ze hier doet. Ze had zich op de

magere jaren’ doorheen waren gegaan.

voor de saneringsoperatie van het oude

vlakte gehouden over het doel van haar

Thuis werd er niet over gesproken. Als

bedrijfsterrein van Van der Sijde en de

meerdaagse bezoek. Vaag had ze nog

kind had ze dan ook niets gemerkt van

aangrenzende haven.

iets genoemd over het maken van een

de malaise waarin het familiebedrijf

Haar lippen bewegen mee als ze de

afstudeeropdracht en zich daarbij ‘een

had verkeerd. Nog meer verbazing volgt

woorden van het artikel aandachtig

beetje blond’ voorgedaan.

als ze leest hoe vaak het bedrijf met ne-

begint te lezen. Halverwege het artikel

gatieve publiciteit in de kranten is ver-

leest zij dat de saneringsoperatie in dit

Nu is ze alleen in het halfduistere kel-

schenen. Wel herinnert ze zich op school

geval niet op Van der Sijde kan worden

dertje onder het Strijense gemeente-

soms voor ‘vervuiler’ te zijn uitgemaakt.

verhaald. De journalist komt tot deze

huis. Alleen een paar hoge ramen laten

Ze had zich er, niet veel van begrijpend,

conclusie door de commissaris van de

nog wat daglicht van het grijze middag-

weinig van aangetrokken. Maar kranten-

koningin letterlijk te citeren: “Je kunt de

uur door. Eén van de tl-balken boven

koppen als ‘Vervuiler moet betalen voor

vervuiler als hij veel geld heeft terug la-

haar hoofd flikkert en maakt een licht

schoonmaken haven’, ‘Omstreden Strij-

ten betalen en als hij niet veel geld heeft

zoemend geluid. Voor haar op het grijze

ens bedrijf vecht om hoofd boven water

failliet laten gaan, en dan kom je ook

tafeltje liggen haar tas, een notitieblok,

te houden’ en ‘Beslag op eigendommen

niet veel verder. We hebben deze beslis-

een pen en een aantal genummerde do-

Van der Sijde’, spreken nu boekdelen.

sing nu eenmaal genomen, ook omdat

zen met stapels dossiers en kranten. Net

Zich voornemend om wat haast te gaan

er al sprake was van vervuiling vóórdat

als in de vorige dagen hoopt ze iets te

maken, pakt ze geeuwend de volgende

de milieuwetgeving van kracht was”.

vinden dat kan helpen bij het opbouwen

krant van de stapel. In de regionale

Aan het einde van het artikel stelt Patijn

van het dossier, wat ze kan aanleggen

krant ‘Hoeksche Waard’ van 25 maart

dat het principe ‘de vervuiler betaalt’ in

als verweer tegen de landsadvocaat.

1988 stuit ze al bladerend op een arti-

de toekomst van kracht blijft, maar on-

Opnieuw een dag van speurwerk dus,

kel dat gaat over de sanering van het

derstreept dat er in dit geval een uitzon-

gravend in het verleden van het bedrijf

voormalige bedrijfsterrein van Van der

dering wordt gemaakt.

van haar eigen familie.

Sijde. Haar oog valt op de foto, waarop

Ageeth vermoedt dat ze beet heeft.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 123

1985 - 1998 Een nieuwe start

Ik zat in het gemeentearchief en ik had het idee dat ik gegevens over een heel ander bedrijf zat te lezen.

Ageeth van der Sijde

Het verweer wordt, aangevuld met het artikel uit de ‘Hoeksche Waard’, opgestuurd naar de landsadvocaat. Kort daarop volgt een brief met de mededeling dat het verweer in behandeling is genomen en nader onderzoek van de kant van de landsadvocaat volgt. Van der Sijde richt zich vervolgens weer op de dagelijkse gang van zaken, in afwachting van een nadere reactie van de landsadvocaat. Voor de zekerheid wordt het bedrijf intussen opgesplitst in twee werkmaatschappijen, zodat de schade beperkt zal blijven wanneer het verweer van Van der Sijde onverhoopt door de landsadvocaat wordt afgewezen en de opgelegde boete daadwerkelijk effectief wordt.

In de jaren die volgen, komt de landsadvocaat echter niet tot concrete uitspraken ten aanzien van de aansprakelijkheid. Hierdoor breekt opnieuw een periode van afwachten aan. Hoewel er sprake is van een langdurige radiostilte, hangt de dreiging van de aanklacht al die tijd nog wel in de lucht. Het blijft dan ook tot op het laatste moment spannend wat de uitkomst zal zijn.

Uiteindelijk wordt de soep weer minder heet gegeten dan deze is opgediend. Zo geruisloos als de brief met de claim op de mat was gevallen, zo stilletjes komt na vijf jaar aan de kwestie weer een einde als de aanklacht in 2000 simpelweg verjaart.

Van der Sijde is weer met de schrik vrij gekomen. De aansprakelijkheid voor de verontreiniging is daarmee na twintig jaar in elk geval eindelijk voorgoed van de baan. Er hangt een uitgelaten stemming op kantoor. De vlag hangt in de top, het gebak wordt aangesneden. Het is tijd om te vieren dat deze langslepende kwestie eindelijk definitief achter de rug is.

Nieuwe investeringen In de jaren negentig staat het bedrijf er goed voor, waardoor het ook weer mogelijk is een aantal omvangrijke investeringen te doen. Zo wordt in 1994 op het bedrijfsterrein een grote opslagloods gebouwd, en in het jaar daarop komt hier nog eens een tweede productieloods bij. Intussen hebben het kantoorpersoneel en de directie het noodkantoor achter zich gelaten, om een nieuw gebouwd kantoor te betrekken.

In datzelfde jaar vindt nog een belangrijke investering plaats wanneer het bedrijf veel aanvragen krijgt voor impregneerwerk. De computergestuurde installatie, die hiervoor al sinds de verhuizing wordt gebruikt, is het neusje van de zalm op impregneergebied.

Toch wil het bedrijf een aantal verbeteringen doorvoeren in het productieproces.

Om het vele werk aan te kunnen hadden de medewerkers van Van der Sijde al enige jaren behoorlijk op de tenen gelopen. Om alle klanten tevreden te houden, waren dagen van vijftien uur geen uitzondering. Om aan deze grote vraag te kunnen voldoen, is het dan ook nodig om een verdubbeling van de wolfixproductie te realiseren, waarbij het de bedoeling is dat de machine door slechts één man kan worden bediend. Maar er is ook een oplossing nodig voor een ander probleem. Het blijkt dat sommige delen van het

Pagina 124

Hout is ons leven

1985 - 1998 Een nieuwe start

hout, bovenin de ketel, niet helemaal worden geïmpregneerd en er daardoor op sommige plaatsen witte vlekken op het geïmpregneerde hout achterblijven.

Cees gaat aan de slag om voor deze uitdagingen een oplossing te vinden. Door met een fles water te experimenteren, komt hij erachter wat de oorzaak van deze witte vlekken is. Als hij water in de fles giet en deze vervolgens afgesloten neerlegt, is duidelijk te zien dat bovenin de fles een luchtbel ontstaat. Het doet hem beseffen dat dit ook gebeurt bij het sluiten van de ketel en het impregneermiddel door de ontstane luchtbel geen volledig contact maakt met het hout. Met dit experiment vindt hij de oplossing. Door de fles te kantelen, gaat de luchtbel naar het hoogste punt, waar het eenvoudig kan worden ontlucht door de dop eraf te halen. Met dit inzicht ontstaat het idee om een nieuw aan te schaffen ketel te voorzien van een hydraulische pomp, zodat de ketel kan worden gekanteld. Bijkomend voordeel hiervan is dat het hout, na het impregneren, beter kan uitlekken en de uitloging daarmee ver tot onder de toegestane normering komt.

Om dit concept door te voeren in een geheel nieuwe installatie, gaat het houtbedrijf niet over één nacht ijs. Maar in 1996 wordt de knoop doorgehakt om voor miljoenen guldens een sprong in het diepe te wagen. Vooralsnog wijst niets erop dat binnen drie jaar opnieuw een kink in de kabel zal komen, wanneer de houtverduurzaming in Nederland onder vuur komt te liggen.

Volgende stap in certificeren Voortbordurend op het behaalde ISO certificaat voor kwaliteit in 1995, zet Van der Sijde een volgende stap door het kwaliteitsysteem uit te breiden. Dit wordt mede ingegeven door de aanschaf van de nieuwe impregneerinstallatie. Om deze installatie in gebruik te kunnen nemen, is het nodig een nieuwe milieuvergunning aan te vragen. Inmiddels was het duidelijk dat een milieuvergunning voor bedrijven makkelijker verkrijgbaar is als zij naast een gecertificeerd kwaliteitsysteem ook beschikken over een milieusysteem.

Van der Sijde besluit dan ook het bestaande kwaliteitsysteem verder uit te breiden door de pijlen te richten op het behalen van het ISO milieucertificaat 14001.

Dat ook hierin de ambities verder gaan, blijkt uit het voornemen het kwaliteitsysteem dan ook gelijk maar uit te breiden met de pijler arbeidsomstandigheden en preventie, aangezien de zorg om milieu en arbeidsomstandigheden in veel gevallen hand in hand gaan. In de veronderstelling dat een goed doortimmerd systeem zal helpen bij het optimaal managen van de bedrijfsprocessen, staan de jaren 1996 en 1997 volop in het teken van KAM, ofwel: kwaliteit, arbo en milieu.

Met de komst van de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) in januari 1994, werden bedrijven en instellingen verplicht gesteld om een risico-inventarisatie en -evaluatie op te stellen. Deze zogenaamde RIE vormde voor Van der Sijde destijds al de basis voor het opstellen van een arbeidsomstandighedenbeleid. Hiervoor worden jaarlijks verbetervoorstellen gedaan en nieuwe doelstellingen bepaald. Naast het opleiden van bedrijfshulpverleners, komt er beleid voor toxische stoffen en persoonlijke beschermingsmiddelen. Daarnaast komt er een onderhoudsschema voor kritische productiemiddelen, een geluidsbeheersplan en een procedure bij ongevallen en calamiteiten. Omdat de praktijk nog altijd de beste leermeester is, vindt in 1997 ook een eerste brandweeroefening plaatst, die sindsdien periodiek wordt herhaald.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 125

1985 - 1998 Een nieuwe start

Terreinbeheerder Johan tijdens een brandweeroefening op het terrein

In de loop van de jaren zijn de eisen ten aanzien van bedrijfsveiligheid steeds strenger geworden en loopt aandacht voor het arbo- en milieuzorgsysteem als een rode draad door het bedrijf. Het is voor Van der Sijde van belang er streng op toe te zien dat vooral de mensen op het bedrijfsterrein zich bewust zijn van risico’s op de werkvloer, temeer daar in het verleden een tweetal fatale ongelukken heeft plaatsgevonden. Zo was vlak na de oorlog de rechterhand van Goris, de knecht Henk de Koning, door een exploderend teervat om het leven gekomen. Begin jaren zeventig vond een tweede fataal bedrijfsongeval plaats toen terreinmedewerker Kees den Besten, tijdens het lossen van een vracht hout, op ongelukkige wijze van de vrachtwagen was gevallen. Deze ongevallen gebeurden in een tijd dat er wel sprake was van oplettendheid en zelfs van arbeidsinspectie, maar waarin zaken als arbozorg en ongevallenpreventie nog niet bestonden. Ongevallen die weliswaar al verder terug in de bedrijfsgeschiedenis hadden plaatsgevonden, maar desalniettemin een diepe indruk hebben achtergelaten en aantonen dat de zorg om gezondheid en veiligheid nog altijd actueel is en hoog op de agenda staat.

Milieuprijs In het najaar van 1996 ontvangt Goris een uitnodiging om mee te dingen naar een milieuprijs. Het betreft de ‘Golden Jubilee Award for Environmental Achievement’, die zal worden uitgereikt door een zakenrelatie van Van der Sijde op een jaarlijks terugkerend internationaal congres met deelnemers uit binnen- en buitenland. Bedrijven die zich aantoonbaar hebben onderscheiden op het gebied van milieutechnische innovaties, kunnen zich aanmelden om mee te dingen naar de jubileumprijs. Met een terloops ‘Kijk maar of je er wat mee doet’, speelt Goris het bijbehorende deelnameformulier door naar Ageeth.

Pagina 126

Hout is ons leven

1985 - 1998 Een nieuwe start

Door zich in de voorgaande jaren voortdurend aan te passen aan de laatste milieuregels, heeft Van der Sijde op milieutechnisch gebied een koploperspositie verworven. Een milieuprijs als deze, zou een welkome aanmoediging zijn om door te gaan op het ingeslagen pad en zou het imago van het bedrijf wel eens ten goede kunnen komen. Maar van het invullen van het formulier komt niets. Het is aan de kant geschoven omdat andere zaken op dat moment meer aandacht vragen. Pas wanneer het organiserende bedrijf weer contact opneemt, denkt Ageeth er weer aan. De inschrijfdatum is inmiddels al verstreken, maar Van der Sijde krijgt uitstel om alsnog mee te doen.

Het op orde brengen van het archief en het behalen van het ISO kwaliteitscertificaat in 1995, blijken nu een goede voorbereiding te zijn geweest. In een paar dagen tijd weet Ageeth een document op te stellen over de bedrijfsvoering en de innovaties op milieugebied, en stuurt dit samen met het deelnameformulier alsnog in.

Enige weken later komt het verheugende bericht dat Van de Sijde Hout, met nog acht andere bedrijven, is genomineerd voor de jubileumprijs. De verkiezingen voor het bedrijf met de beste milieukundige prestaties, zal die zomer worden gehouden in het Noord-Franse badplaatsje Le Touqet.

Goris en Ageeth denken direct na over hun presentatie. Nu ze eenmaal genomineerd zijn, is het toch wel even spannend. Met meer kapers op de kust, waaronder een aantal toonaangevende spelers op de Europese markt, willen ze Van der Sijde in het meest gunstige daglicht zetten. Het houtbedrijf heeft zich in voorgaande jaren weliswaar ingespannen om milieutechnische verbeteringen door te voeren en zich daarmee kunnen onderscheiden, maar om dit op een pakkende en overtuigende wijze over te brengen, is een tweede.

Het idee ontstaat om het een beetje ludiek aan te pakken. Met een knipoog en een glimlach willen Goris en Ageeth aandacht vragen voor milieubewust ondernemen in de houtindustrie. Om de presentatie een beetje luchtig te houden, laten ze voor de gelegenheid speciaal een bomenpak ontwerpen. Ageeth zal tijdens de presentatie in het bomenpak kruipen, om met mime het verhaal van Goris uit te beelden. Als bijkomend voordeel zou zij, al zwaaiend met haar takken, Goris kunnen soufleren in het geval er inhoudelijke vragen zouden komen over het document dat Ageeth voor de nominatie opgesteld en ingezonden had.

Het is een warme dag als Goris en Ageeth begin juli 1997, met het bomenpak achter in de auto, langs de Franse kust rijden. Ze maken er echt een uitje van. Eenmaal aangekomen in het mondaine badplaatsje, nemen zij hun intrek in het prachtige hotel waar ook het symposium plaatsvindt. Tijdens een formeel diner dat diezelfde avond plaatsvindt, ontmoeten ze de andere deelnemers. Als Ageeth met een glas champagne in haar hand het gezelschap op een afstandje gadeslaat, begint ze te twijfelen over de aanpak van hun presentatie. De deftige entourage van het weelderige hotel, doet haar bovendien beseffen dat dit symposium meer is dan zo maar een ongedwongen bijeenkomst van een branchevereniging.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 127

1985 - 1998 Een nieuwe start

De digitale wekkerradio laat een rode gloed achter op het nachtkastje. De cijfers tonen meedogenloos aan dat het middernachtelijk uur al lang is verstreken, maar de slaap kan ze niet vatten. Het was een inspannende dag met veel indrukken.

De autorit langs de slingerende kust-

makend, terwijl Goris zijn verhaal aan

anders bedenken. Aangezien van slaap

weg was aangenaam geweest. Even

het publiek aflevert. De al eerder ont-

toch geen sprake is, begint ze koorts-

weg van kantoor, genietend van de zo-

stane twijfel begon toen toch echt om

achtig aan een alternatieve tekst.

merzon, hadden Goris en zij onderweg

te slaan in een wat ongemakkelijk buik-

veel lol gehad. Maar nu zat haar toch

gevoel.

Mogelijk valt het verhaal zo nog een

iets niet lekker.

Met bonkend hart flipt ze het schemer-

beetje om te buigen en past dat malle

lampje boven haar hoofd aan. Met het

bomenkostuum toch nog enigszins bin-

Na het diner waren ze gisterenavond ter

Franse rolkussen in haar rug, zit ze

nen het professionele karakter van dit

voorbereiding nog even de vergader-

rechtop in bed te broeden op een oplos-

symposium.

zaal ingelopen om te inspecteren wat ze

sing. Nee, zo kan het niet. Ze moet iets

daar de volgende dag konden verwachten. Vanuit de openslaande deuren keek ze de ruimte in. Morgen zouden de lege rijen stoelen bezet worden door de vele deelnemers van verschillende nationaliteiten. Ageeth zag het al helemaal voor zich. Morgen zou zij samen met Goris voorin deze zaal plaats nemen.

Zij, gehuld in een levensgroot pak met takken en bladeren, malle bewegingen

Pagina 128

Hout is ons leven

1985 - 1998 Een nieuwe start

Wanneer ze de volgende ochtend naar de eetzaal van het hotel lopen, spreekt Ageeth voorzichtig haar onrustige voorgevoel uit over de op handen zijnde presentatie. Eenmaal aangeschoven aan de ontbijttafel, laat Goris weten dat hij er zelf ook nog eens over heeft nagedacht. Pragmaticus als hij is, oppert hij de scène met het bomenpak dan maar gewoon helemaal te schrappen.

Ageeth slaakt inwendig een zucht van verlichting. Ze weet dat Goris ijzersterk is in presenteren en dat ze dit, ook zonder souflerend bomenpak, met een gerust hart aan hem kan overlaten. En dat maakt Goris dan ook ruimschoots waar. Met een presentatie van formaat, weet hij die middag de zaal aan zijn verhaal gekluisterd te houden.

In het mondaine Le Touqet dingen de deelnemers uit diverse landen mee naar de internationale milieuprijs

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 129

1985 - 1998 Een nieuwe start

Nu de gasten opstaan van het officiële diner, is het weer tijd om terug te keren naar de zaal waar de presentaties eerder die dag hebben plaatsgevonden.

Binnen enkele ogenblikken zal de prijswinnaar bekend worden gemaakt.

Het was een inspannende dag geweest

over. Schoorvoetend vinden ze een plek

Een golf van euforie maakt dat alle

in deze donkere zaal, waarin ze het zon-

in de donkere zaal. Alle kandidaten

vermoeidheid van de slapenloze nacht

der ramen en daglicht hadden moeten

hebben hun beste beentje voorgezet en

en de afgelopen dag van haar afglijdt.

stellen. Aan het einde van deze vermoei-

een aantal van hen heeft laten zien dat

Goris en Ageeth zien kans elkaar nog

ende dag waren ze even aan de plech-

zij zich stevig profileren op het gebied

even enthousiast in de armen te val-

tigheden in het hotel ontsnapt. Na een

van milieu en innovatie. Nu het erop

len, voordat Goris naar voren loopt om

verkoelende duik in zee, waren broer en

aankomt, is de spanning dan ook om te

de prijs in ontvangst te nemen. Met

zus met een biertje op het strand neer-

snijden. Na de lange introductie horen

een overwinningstoespraak weet hij

geploft en hadden ze het thuisfront ge-

ze de voorzitter eindelijk zeggen: ‘And

de toehoorders, die de prijs zojuist aan

beld. Gekscherend hadden ze zichzelf

the winner is …’. Met geritsel wordt de

zichzelf voorbij zagen gaan, opnieuw te

terplekke uitgeroepen tot de onversla-

enveloppe opengemaakt. De voorzitter

boeien alsof hij het zijn dagelijkse werk

gen winnaars en lacherig gespeculeerd

tuurt tergend lang over de rand van zijn

is. Een daverend applaus volgt. Het is

wie er na hun als tweede zou eindigen.

bril. En de winnaar is …

een overwinning, een zege van formaat, een bevestiging dat ze nu op de goede

Maar nu de zaal weer volloopt en het

In een moment van ongeloof horen

plechtige gedeelte zijn aanvang neemt,

Goris en Ageeth, dat Van der Sijde de

is er van hun bravoure niet veel meer

prijs in de wacht heeft gesleept.

Pagina 130

Hout is ons leven

weg zijn.

1985 - 1998 Een nieuwe start

Naast de eer van de eerste plaats, bestaat de prijs uit een reis voor twee personen naar het Amerikaanse Atlanta. Goris en Ageeth krijgen het voor elkaar dat vader Cees ook mee mag. In november steken ze per vliegtuig de oceaan over voor een kleine week overzees avontuur. Er vinden vele ontmoetingen plaats met lokale impregneerbedrijven, waar hen door de vele rondleidingen menig blik in de keuken wordt gegund bij Amerikaanse spelers op de houtmarkt. Daarnaast is er genoeg gelegenheid voor ontspanning en vertier, als ze op sleeptouw worden genomen langs de diverse musea, sportevenementen en overdadige lunches.

Na een vol programma in Atlanta ontspannen Cees en Goris even in de middagzon

Het in de wacht slepen van de milieuprijs geeft voor Ageeth en Goris een duwtje in de rug. In de afgelopen jaren is hard gewerkt aan het tot stand brengen van verbeteringen op het gebied van kwaliteit, arbo en milieu. De gewonnen prijs is een signaal dat de inspanningen niet voor niets zijn geweest. Dit wordt nog eens bevestigd wanneer een paar maanden later nog een belangrijke uitreiking plaats vindt. In het najaar van 1998 komt de kroon op het werk wanneer Van der Sijde het felbegeerde ISO milieucertificaat 14001 officieel in ontvangst mogen nemen.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 131

Zoeken naar balans

De periode rond het millennium kenmerkt zich door een aantal snel opeenvolgende ontwikkelingen. Nieuwigheden als de computer en de mobiele telefoon zijn tot de standaarduitrusting gaan behoren en via het wereldwijde web komt een grenzeloze informatiestroom binnen handbereik. Een nieuwe manier van handel en consumentengedrag komt op gang als winkelen via internet een opmars maakt. Maar er zijn meer ontwikkelingen die elkaar in deze periode van hoogconjunctuur in snel tempo opvolgen.

De Europese eenwording groeit aan met voormalige Oostbloklanden en de Euro doet zijn intrede. De zorg om het milieu intensiveert, want de tijd lijkt nu meer te dringen dan ooit. Er ontstaat belangstelling voor ecologisch verantwoorde producten en diensten met een duurzame meerwaarde. Nog meer dan voorheen, ontstaat het besef dat iedereen bewust kan bijdragen aan het verkleinen van de eigen ecologische voetprint.

De welvaart zit stevig in het zadel, maar zal vanaf 2007 barsten gaan vertonen als zich in Amerika een kredietcrisis aandient en deze in korte tijd overslaat naar Europa. Het is een periode waarin alles in beweging is. Verhoudingen verschuiven, niet alleen in de wereld, maar ook binnen Van der Sijde. Alles lijkt te vragen om een nieuwe balans.

Pagina 132

Hout is ons leven

1950

1940

1930

1920

1910

1900

1999 2008

2013

2010

2000

1990

1970

1960

1980

1999 - 2008 Zoeken naar balans

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 133

1999 - 2008 Zoeken naar balans

Organisatie onder de loep Het economisch gunstige klimaat van de jaren negentig bracht voorspoed. Ondanks de milieuclaim van de landsadvocaat en het negatieve imago rondom houtverduurzaming, weet Van der Sijde goede bedrijfsresultaten te boeken. Het gaat zelfs zo goed, dat in deze periode een record wordt bereikt in de hoogste omzet ooit. Er was dan ook volop ruimte voor uitbreiding, zowel in personeel als in grond, loodsen en apparatuur. Het is een tijd waarin successen steeds bewuster worden gevierd.

Met het aansnijden van de taart wordt het succes van een recordomzet gevierd

Dat de bomen niet eindeloos tot in de hemel groeien, blijkt echter wanneer de groeiverwachting en het daaraan gekoppelde vertrouwen aan het eind van dit decennium barsten gaat vertonen. Goris en Ageeth moeten constateren dat het bedrijf in een te ruime jas heeft geleefd en zien zich genoodzaakt uit te pluizen wat er aan de hand is.

Een aantal zaken is goed verklaarbaar, zoals het doen van de vele investeringen waarbij de pijlen vooral gericht waren geweest op het intensiveren van impregneerwerkzaamheden voor derden. Het neerzetten van een goed doortimmerd managementsysteem op het gebied van kwaliteit, arbo en milieu had eveneens veel tijd en geld gevergd. En hoewel het winnen van een milieuprijs een opsteker was, heeft dit het negatieve imago, waar de gehele branche van impregneerbedrijven al jaren te kampen had, niet kunnen doorbreken.

Maar er is meer aan de hand. De personeelskosten beginnen te drukken op de resultaten. In de periode van turbulente groei was er bovendien weinig oog geweest voor sturing en visie. Waar veel werd uitgegaan van de zelfwerkzaamheid van medewerkers, ontbrak het feitelijk aan lijn, leiding en structuur in de organisatie. Het team lijkt hierdoor minder dan voorheen gemotiveerd aan het werk te zijn. Goris en Ageeth beginnen zich af te vragen hoe ze de greep op het bedrijf weer meer terug kunnen krijgen in plaats van voortdurend ‘brandjes te moeten blussen’. Om het bedrijf weer goed op koers

Pagina 134

Hout is ons leven

1999 - 2008 Zoeken naar balans

te brengen, zal meer nodig zijn dan het doorvoeren van kostenbesparingen alleen. Het begint te dagen dat ze ook meer richting moeten gaan geven om het bedrijf met een inhaalslag weer slagvaardig en efficiënt te laten opereren.

Besloten wordt niet langer zelf aan te modderen, maar zich bij te laten staan door een vooraanstaand training- en adviesbureau dat in de succesvolle jaren al eens eerder was ingehuurd. Met de hulp van een vaste consultant kijken Goris en Ageeth met een nieuwe blik naar het bedrijf om een aantal verbeterslagen door te voeren. De rollen van Goris en Ageeth worden opnieuw bekeken en er wordt begonnen met het gestructureerd opzetten en uitvoeren van een ondernemingsplan.

Ingehuurde consultant Eric Hooftman vormt jarenlang een drijvende kracht tijdens de professionalisering van de organisatie

Tegelijk wordt begonnen met een tevredenheidonderzoek onder de teamleden. Nadat alle medewerkers zijn geïnterviewd, worden zij betrokken bij het verbeteren van de organisatie en het versterken van de marktpositie. In intensieve bijeenkomsten worden nieuwe doelen uitgestippeld, formuleren ze een gezamenlijk gedragen visie op de toekomst en vindt een aantal verkooptrainingen plaats. Dat deze aanpak al snel vruchten afwerpt, is te zien aan een toenemend enthousiasme onder de teamleden. Nu duidelijk is waar het bedrijf naartoe wil, lijken de neuzen allemaal weer dezelfde kant op te staan en veert de motivatie weer op. Het lijkt nu een kwestie van de goede voornemens verder uit te dragen en het bedrijf naar het volgende niveau te tillen door met elkaar de schouders eronder te zetten. Deze nieuwe koers zal hetzelfde jaar echter nog op de proef worden gesteld.

Verduurzamen onder vuur De plannen voor een zonnige toekomst zijn nog maar net voltooid, of donkere wolken pakken zich boven ‘impregneerland’ samen. Het College voor de Toelating van Bestrij-

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 135

1999 - 2008 Zoeken naar balans

dingsmiddelen (CTB) is voornemens de toelating van op koper gebaseerde houtverduurzamingsmiddelen in te trekken.

Aangezien naast de handelstak ook het impregneren een belangrijke plaats inneemt in de kersverse toekomstvisie van Van der Sijde, is dit nieuws een domper op het zojuist weer opgeleefde enthousiasme. Hoeveel roet het voornemen van het CTB in het eten zal gooien, is nog niet direct duidelijk, maar het vermoeden bestaat dat de onlangs voorgenomen doelstellingen en toekomstvisie niet meer vanzelfsprekend haalbaar zullen zijn. Het is nu onzeker geworden of het productieproces van wolmaniseren, waarbij koperhoudende middelen worden gebruikt, in de toekomst nog wel mogelijk zal zijn.

Aanvankelijk wordt het nieuws nog met enige scepsis en optrekkende schouders afgedaan als onrealistisch. Maar in het voorjaar van 1999 wordt Goris, als bestuurlid van de Vereniging van Houtimpregneerbedrijven in Nederland (VHN), als één van de eersten opgeschrikt door nieuws uit politiek Den Haag. Het gerucht gaat dat Jan Pronk, de minister van VROM, het advies van het CTB navolging geeft en met ingang van 1 januari 2000 een verbod tot stand wil brengen op koperhoudende houtverduurzaming in Nederland. Als duidelijk wordt dat het de minister bittere ernst is, en er geen sprake is van een gerucht, vormt het nieuws een regelrechte bedreiging voor de gehele branche.

De plannen van de minister zijn tekenend voor de toegenomen zorg om de kwaliteit van het milieu, die al sinds de jaren zeventig in toenemende mate op de politieke agenda is komen te staan. In de jaren tachtig was nog meer duidelijk geworden dat er grenzen waren aan het toelaatbare. Signalen als landelijke gifschandalen en door zure regen aangetaste bossen, toonden aan dat onachtzaam bloemetjes langs de afgrond plukken niet zonder risico’s is. Rampen zoals de ontplofte kerncentrale in Tjernobyl en verontreinigde Nederlandse rivieren door lozingen van buitenlandse industrieën hadden bovendien duidelijk gemaakt dat de zorg om het milieu over landsgrenzen heen reikt en steeds meer om een internationale aanpak vraagt. In de daarop volgende jaren werd vanuit de overheid dan ook steeds strenger toezicht gehouden.

Van der Sijde ontvangt politici en vertegenwoordigers van de provincie en gemeenten uit de Hoeksche Waard om de bedrijfstak bij de politiek positief onder de aandacht te brengen

Pagina 136

Hout is ons leven

1999 - 2008 Zoeken naar balans

Door voortdurende aanpassingen in de landelijk en Europese wet- en regelgeving ontstaat echter een kleurrijk palet aan geboden en verboden. Voor bedrijven, die met deze wijzigende milieuwetgeving te maken hebben, is het niet eenvoudig om hiermee in de pas te blijven lopen. Ook de branche van houtverduurzaming ziet zich regelmatig voor deze uitdaging gesteld. Daarbij komt dat het imago van deze bedrijfstak in de afgelopen jaren door negatieve publiciteit een flinke deuk heeft opgelopen.

Over een periode van ruim tien jaar heeft de branchevereniging hard gewerkt aan een antwoord op het negatieve imago dat is ontstaan ten aanzien van impregneren. Onder het motto ‘samen sta je sterk’, hebben de leden ecologisch verantwoord ondernemen hoog op de gezamenlijke agenda geplaatst. Door onderzoek te doen, te certificeren en kennis te delen, was de branche er dan ook veel aan gelegen om het ‘beste jongetje van de klas’ te zijn en in Europees opzicht een koploperspositie in te nemen. Het ging daarbij om het streven naar een betere wereld, maar dit was eveneens ingegeven door pure noodzaak. Alleen door binnen de marges van voortdurend wijzigende wet- en regelgeving te blijven, was het mogelijk te overleven

Tijdens een symposium ‘Het Milieuzorgsysteem van de Houtimpregneerindustrie’ spreekt voorzitter van de VHN Kees Boon (rechts) in 1993 met Nico Nelissen, hoogleraar bestuurskunde, bouwkunde, natuur- en milieuvraagstukken

Maar nu slaat de geest van welwillendheid om in onzekerheid over het voorbestaan van de branche als geheel. Waar moeten ze nu rekening mee houden? Het voorstel van de minister komt ook voor Van der Sijde bijzonder ongelegen. Naast de handel in hout is verduurzaming nog één van de grote pijlers waar het bedrijf op draait. Bovendien is na de verhuizing naar het nieuwe terrein een aantal grote investeringen gedaan in het waarmaken van de ambities op het gebied van kwaliteit en milieu. In 1996 is voor miljoenen guldens geïnvesteerd in een nieuwe installatie voor een procedé van impregneren en versnelde fixatie, de enige vorm van verduurzaming die op dat moment in

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 137

1999 - 2008 Zoeken naar balans

Nederland was toegestaan. Ook is veel aandacht uitgegaan naar ISO certificering om er voor te zorgen dat de productieprocessen in de pas lopen met de voortdurend wijzigende normeringen.

Spoedberaad Binnen de aangesloten bedrijven van het VHN gaan de alarmbellen rinkelen. Telefoons staan roodgloeiend. De bestuursleden van de branchevereniging steken de koppen bij elkaar voor spoedberaad. Hoe kunnen ze hun stem laten horen in politiek Den Haag en dit onheil afwenden?

Binnen de sector bestaat het vermoeden dat de actie van de minister een proef is om diverse wetswijzigingen op milieugebied te toetsen om deze later op grotere schaal door te kunnen drukken. Door zich in eerste instantie te richten op de relatief kleine branche van houtverduurzaming, zouden de weerstand en de eventuele gevolgen voor de werkgelegenheid te overzien zijn en daarmee een mooie testcase vormen. Het gevoel van onrecht dat hieruit voortkomt, geeft binnen de branche alle aanleiding om tegen dit aanstaande verbod in verweer te komen.

Er is alleen één probleem: binnen de branchevereniging, bestaande uit vijfentwintig leden, bevinden zich geen doorgewinterde politici die het ijzer in Den Haag weten te smeden. Het voelt aan alsof zij het als kleine dwergen moeten opnemen tegen een grote reus. Ze spreken af binnen hun netwerk op zoek te gaan naar iemand die de weg goed kent in het politieke Den Haag en die zo snel mogelijk bij de juiste personen aan kan kloppen om hun bezorgdheid uit te spreken.

Goris laat zijn gedachten gaan over een mogelijke kandidaat en begint zelf voorzichtig eens rond te vragen. Via-via komt hij in contact met Ed Nijpels, op dat moment de commissaris van de koningin in Friesland. Al vrij snel krijgt Goris te horen dat ze vanuit die hoek niet op steun hoeven te rekenen.

Naarstig op zoek naar een andere oplossing om dit tij te keren, herinnert Goris zich een gesprek van een paar maanden daarvoor met zwager Larry, die op dat moment werkzaam is bij één van de grootste verzekeraars van Nederland. Hij vertelde dat dit bedrijf voor lobbywerk nog wel eens gebruikmaakt van Robin Linschoten. Mogelijk kan hij voor een ingang in politiek Den Haag zorgen.

In politiek vaarwater Goris trekt de stoute schoenen aan, belt zijn zwager op om het probleem uit te leggen en hem te vragen of Linschoten wellicht iets voor de branchevereniging zou kunnen betekenen. Dat goede raad niet altijd duur hoeft te zijn, blijkt als Goris binnen vijf minuten Robin Linschoten zelf aan de lijn heeft. Na het verhaal op hoofdlijnen van Goris geboeid te hebben aangehoord, is hij wel bereid om, zoals hij dat in politiek correcte termen uitdrukt, ‘dit fenomeen eens nader tegen het licht te houden’. Ze maken de afspraak elkaar te zullen ontmoeten op het kantoor van de verzekeraar. Daags daarna vertrekt Goris met Kees Boon, de voorzitter van de branchevereniging, voor een ontmoeting met Robin Linschoten in eigen persoon. Het is de aftrap voor een heldhaftig gevecht met politiek Den Haag.

Pagina 138

Hout is ons leven

1999 - 2008 Zoeken naar balans

Sinds het voorstel van de minister was het een gekkenhuis. Als het er door komt, dan kan elk houtbedrijf wel opdoeken. Het is een dolksteek voor de hele branche. Zelf had hij het wel zien aankomen, maar zich er aanvankelijk ook niet zo druk over gemaakt. Niemand had toch verwacht dat het zo’n vaart zou lopen en de houtverduurzaming in Nederland zo snel onder vuur zou komen te liggen? Maar nu zitten ze toch wel even met de handen in het haar. De dagen daarvoor waren dan ook hectisch geweest.

Beneden in de ontvangstruimte naast

delijk komen hoor’, had de secretaresse

Goris is te rusteloos om te kunnen zit-

de receptie hadden ze enige tijd moeten

aangekondigd terwijl ze koffie voor hen

ten. Met de handen op de rug en zijn

wachten. Postmoderne schilderijen met

bracht.

neus vlak tegen de hoge ramen gedrukt,

schreeuwerige kleuren en onbegrijpe-

overziet hij het schouwspel beneden

lijke voorstellingen hadden hen intus-

Kees heeft plaatsgenomen aan de ein-

zich. Het uitzicht is fenomenaal. In een

sen ernstig aangestaard. In een diepe

deloos lange vergadertafel van de beste

wirwar aan straten en wegen, speelt

conversatie beland met hun mobieltjes,

kwaliteit mahoniehout. Aan het formaat

zich daar beneden een wereld af die ver

was een schare werknemers als een be-

ervan te zien, had deze bij wijze van

weg lijkt. Ver van de problemen waar ze

zig bijenvolkje aan hen voorbij gepara-

spreken ook ruimte kunnen bieden aan

nu mee te maken hebben in elk geval. In

deerd waarbij ze, innig verdiept in hun

een internationale conferentie van re-

de verte ziet hij de snelweg, waarop ze

mobieltjes, weinig acht op hen hadden

geringsleiders. Hier gaat het er wel

zich vanochtend door het verkeersin-

geslagen. Aan de dress code te zien,

even anders aan toe dan op het Strijen-

farct van de ochtendspits een weg had-

gold hier geen casual Friday. Van koker-

se bedrijfsterrein. Onwillekeurig moet

den weten te banen. Vanaf deze hoogte

rok tot maatpak. Ze zagen er allemaal

Goris denken aan zijn eigen werkruim-

ziet hij dat het verkeer nu in beweging is

piekfijn uit, als om door een ringetje te

te: de plant die nodig water behoeft en

gekomen en geruisloos, als een stoet

halen. Het is maar goed dat ze hierop

het ladekastje dat hij onlangs een nij-

miniatuur autootjes in Madurodam,

hadden geanticipeerd door zichzelf

dige trap had verkocht en er sindsdien

over het asfalt voortraast.

vanochtend ook in hun beste pak te hij-

wat gebutst en gammel bij staat. Ja, ze

De deur gaat open. Een ontspannen

sen, anders zouden ze er nu beslist

waren natuurlijk trots op hun eigen

ogende Linschoten maakt met lichte

clownesk bij hebben gezeten.

stek: het spiksplinternieuwe kantoor

tred zijn entree, alsof hij zojuist op het dek van een luxueus zeiljacht is gestapt.

We hebben geknokt als tijgers!

‘Heren!’ zegt hij terwijl hij de deur achter zich sluit. Een goed gemanicuurde

Goris van der Sijde

hand voor zich uitstekend, loopt hij Nu ze door een secretaresse op de elfde

waarin ze, na bijna tien jaar hokken in

energiek op zijn bezoek af. ‘Laten we er

verdieping naar één van de vergaderza-

een noodcabine, hun intrek hebben ge-

maar even bij gaan zitten’, spreekt hij

len waren geloodst, moeten ze opnieuw

nomen. Maar dit is natuurlijk wel even

gebarend naar een groepje gerieflijke

wachten. ‘Meneer Linschoten zal zo da-

andere koek.

fauteuils vlakbij het raam.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 139

1999 - 2008 Zoeken naar balans

afdwingt: voormalig staatsecretaris Sociale Zaken en Werkgelegenheid en nu lid van de Sociaal Economische Raad en lobbyist bij deze grote verzekeringsmaatschappij. Ze mogen niet klagen, als ze hem voor hun zaak weten te winnen. Hoe groot zijn inschattingsvermogen is, blijkt wel uit de scherpe analyse die hij, ondanks de beknopte uitleg van Goris, van de situatie maakt.

In de comfortabele leunstoel houdt Linschoten zijn handen onder zijn kin gevouwen, zijn hoofd hangt een beetje scheef. Een kortstondig moment is hij in Politicus Robin Linschoten, links op de foto, speelt vanaf 2000 een rol van betekenis in het verweer tegen het verbod op houtverduurzaming in Nederland

gedachten verzonken. Uitkijkend over de skyline van de stad, schieten zijn grijsblauwe ogen rusteloos heen en

Linschoten laat er geen gras over groei-

noten op zijn zang om een tikkeltje ar-

weer. Aan de binnenkant van zijn hoofd

en en komt direct ter zake, alsof hij de

rogant over te komen. Maar goed, dit

lijkt zich een aanvalsplan te ontvouwen.

tijd die hij hen heeft laten wachten nu

heeft ook iets geruststellend.

‘Laten we het als volgt aanpakken’,

goed wil maken. Met zijn deftige tong-

Deze man heeft immers een flinke staat

spreekt hij ten slotte gedecideerd, als

val, heeft deze VVD coryfee voldoende

van dienst, wat toch het nodige respect

hij zijn stoel naar hen toedraait.

Pagina 140

Hout is ons leven

1999 - 2008 Zoeken naar balans

Linschoten kent de klappen van de Haagse zweep maar al te goed, en weet als volbloed lobbyist als geen ander zijn weg in Haagse kringen te vinden om de belangen van de VHN te behartigen. Inzet van het verweer is dat het voorstel van minister Pronk moet worden afgewogen tegen het licht van de Europese regelgeving. Als in Nederland de houtverduurzaming wordt verboden, maar dit in omringende landen gewoon door kan blijven gaan, zou er sprake zijn van een ongelijke situatie die tot marktverstoring leidt.

De inzet van Linschoten blijkt een schot in de roos. Hij weet de juiste politieke kanalen aan te boren en kan bovendien redactionele ondersteuning bieden bij het opstellen van Kamervragen. Hij vormt ook de aanjager voor vele gesprekken die plaatsvinden met Kamerleden en in het bijzonder met een aantal ministers, zoals onder andere minister Annemarie Jorritsma van Economische Zaken. Het valt Goris op den duur niet mee om bij dit soort gesprekken aanwezig te zijn. Hoewel hij ooit wel eens had overwogen zelf de politiek in te gaan, wordt hem deze lust wel ontnomen bij het horen en zien van dit politieke gekonkel. Het ‘knokken met Pronk’ gaat hem niet in de koude kleren zitten. Gelukkig is Robin Linschoten er om nog in menig Haags wandelgangetje en achterkamertje zijn standpunten uit de doeken te doen en het politieke pluche met zijn argumenten glad te strijken.

Bij een Europees verbod was het gelijke monniken, gelijke kappen geweest. Maar toen het verbod alleen voor Nederland gold, ging dat te ver!

Goris van der Sijde

De bemiddeling van Linschoten krijgt uiteindelijk het gewenste effect als hij menig minister warm weet te krijgen voor de belangen van houtverduurzamingsbedrijven. Dit leidt er uiteindelijk toe dat het verbod op houtverduurzaming van minster Pronk van tafel gaat. Het wetsvoorstel krijgt niet de volle steun van de Tweede Kamer en wordt daarmee verwezen naar het domein van de mislukte proefballonnetjes. Een aantal Kamerleden dringt vervolgens aan op een gelijke behandeling binnen Europees verband, de zogenaamde ‘harmonisatie’, waarbij binnen de EU nationale wet- en regelgeving op elkaar worden afgestemd en waar nodig gelijk getrokken. In december 1999 neemt de Tweede Kamer een motie aan om de regelgeving voor houtverduurzaming inderdaad op Europees niveau te harmoniseren.

Gesteld kan worden dat, door de goede afloop van deze zaak, de branche als zodanig in Nederland nog bestaat. Hiermee was deze kwestie echter nog niet van de baan. Na het gevecht, dat bijna vijf jaar heeft geduurd, zou deze materie nog meerdere keren op de agenda staan van menig minister in de Tweede Kamer, alsook op die van de Hoge Raad.

Het zal echter nog tot 2011 duren voordat de voorgestelde harmonisatie daadwerkelijk plaatsvindt en de regelgeving voor geïmpregneerd hout onder vacuümdruk op Europees niveau is geregeld.

De strijd is echter niet voor niets geweest. Er is veel inzicht verkregen over hoe de hazen in politiek Den Haag lopen. Dit heeft er mede toe geleid dat de branche nog kritischer naar zichzelf is gaan kijken. Op milieugebied zijn intussen zevenmijlsstappen gezet.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 141

1999 - 2008 Zoeken naar balans

De branche is er trots op sindsdien voorloper te zijn geweest op de rest van de wereld.

De sector blijft intussen initiatieven nemen die hierop vooruit lopen, zoals het door de branche ontwikkelde KOMO certificaat voor houtverduurzaming. Dit certificaat geeft de gebruiker de zekerheid dat het verduurzaamde product op een professionele manier is geĂŻmpregneerd en aan alle wettelijke eisen voldoet.

Momenteel worden in Nederland alleen nog middelen gebruikt die zijn toegelaten na beoordeling op grond van een wettelijk toelatingsbesluit. Deze beoordeling gebeurt door het College voor de Toelating van Bestrijdingsmiddelen (CTB) dat erop toeziet, dat de gebruikte verduurzamingmiddelen geen onaanvaardbare schadelijke nevenwerkingen hebben. Hier wordt steeds meer gewerkt op basis van Europees aanvaarde normen en criteria om zeker te stellen dat milieu en gezondheid geen onaanvaardbare risico’s ondervinden.

Over de muren heen kijken Sinds de begindagen heeft Van der Sijde voornamelijk bestaan van de handel in naaldhout en de verduurzaming hiervan. Rond de eeuwwisseling begint echter het besef te komen dat er een andere koers moet worden gevaren. Het avontuur met minister Pronk laat immers zien dat het verduurzamen van hout steeds meer aan banden wordt gelegd.

Met de voortdurend veranderende regelgeving ontstaat het vermoeden dat impregneren voor derden zijn langste tijd heeft gehad en daar niet al te veel toekomst meer in te verwachten is.

Inmiddels was in de samenwerking met een externe adviseur vanaf 1999 een goede start gemaakt met het op orde brengen van de interne organisatie en was een omschakeling op gang gebracht van productiebedrijf naar handelsonderneming. Maar waar klanten vroeger vanzelf kwamen, was dat door de negatieve publiciteit rond houtverduurza-

Met een professionele stand op de Infratech in Ahoy profileert Van der Sijde zich als belangrijke leverancier voor de grond-, weg- en waterbouw

Pagina 142

Hout is ons leven

1999 - 2008 Zoeken naar balans

ming geen vanzelfsprekendheid meer. Het gevoel het hout ‘meer te moeten verdedigen dan te kunnen verkopen’, is al jaren aanwezig. Het is dan ook hoog tijd om ook naar de marktpositie van Van der Sijde te kijken en in kaart te brengen waar eventuele nieuwe mogelijkheden in het verschiet liggen. De daad wordt bij het woord gevoegd door een marktonderzoekbureau in de arm te nemen. Door middel van een productanalyse worden de kansen en bedreigingen van de huidige producten in kaart gebracht en worden scenario’s geschetst als antwoord op het eventuele verbod op het huidige impregneerprocedé. Op basis van de bevindingen uit het onderzoek besluit Van der Sijde het bestaande assortiment uit te breiden met andere producten. De voorraad, die tot dan toe voornamelijk uit vuren- en grenenhout had bestaan, wordt uitgebreid met partijen hardhout. Ook artikelen zoals platen van glasvezelbeton voor beschoeiingen, geotextiel en draad, gaas en ijzerwaren krijgen een plek in het assortiment. De gedachte hierbij is een compleet pakket in een one stop shop aan te bieden om het voor aannemers, professionele klusbedrijven en hoveniers gemakkelijker te maken een breed scala aan producten op één plek in te kopen.

Een separate winkel doet twee jaar dienst als one stop shop

Met het uitbreiden van het assortiment met hardhout zijn de pijlen vooral gericht op de grond-, weg- en waterbouw. Maar ook voor het inrichten van tuinen neemt de belangstelling voor hardhout toe. Van der Sijde ziet dat het tijd is om de bakens te verzetten.

Het is de eerste aanzet tot een verschuiving van de handel in verduurzaamd zachthout naar het steeds meer aanbieden van hout dat van zichzelf al een stootje kan hebben.

De overstap naar hardhout blijkt in de jaren daarna een goede beslissing. Wanneer de regelgeving rond de houtverduurzaming vanaf 2004 steeds strenger wordt, raakt het impregneren voor derden steeds meer naar de achtergrond, vooral wanneer veel tuinhout steeds meer al in het land van herkomst wordt verduurzaamd.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 143

1999 - 2008 Zoeken naar balans

Balans in duurzaam ondernemen Nu de handel in hardhout zich de laatste jaren steeds meer uitbreidt, moet een nieuwe afweging worden gemaakt. Binnen de onderneming bestaat immers het streven het bedrijf te ‘vergroenen’ en leeft de ambitie om in de toekomst over te kunnen stappen op uitsluitend milieuverantwoorde producten. Het is natuurlijk een mooi streven om de lat hoog leggen als het gaat om duurzaam ondernemen. Maar ervoor zorgen dat dit meer is dan luchtfietserij alleen en dit ook nog bedrijfstechnisch verantwoord blijft, is een tweede.

Als je een groene stikker op je bedrijf wil plakken, zul je dat in de praktijk ook goed moeten doorvoeren.

Goris van der Sijde

Verantwoord bosbeheer Europees naaldhout groeit snel, maar gaat in het gebruik korter mee. Hardhout uit tropische bossen, heeft echter vele tientallen jaren nodig om weer aan te kunnen groeien.

Om ervoor te zorgen dat de tropische wouden worden beschermd tegen ongebreidelde houtkap, is een aantal organisaties in het leven geroepen die hier toezicht op houdt, zowel binnen Europa als daarbuiten. Hiervoor is een aantal certificeringen in het leven geroepen, om aan te kunnen tonen dat hout afkomstig is uit goed beheerde bossen.

Bij deze certificering wordt gelet op de economische en ecologische aspecten van de houtwinning, maar in bepaalde gevallen ook op de sociale omstandigheden van de werknemers. Het toezicht op verantwoord bosbeheer is in ontwikkeling, waardoor in de loop van de tijd meer controlerende organisaties en bijbehorende certificaten te verwachten zijn om de handel in hout te reguleren.

FSC Forest Stewardship Council is een non-profitorganisatie, die is opgericht om het verantwoord beheer van bossen te bevorderen.

De FSC-standaard staat voor een balans tussen het natuurbelang, sociale aspecten en economische belangen. Het certificaat is vooral gericht op de handel in hardhout uit tropische gebieden, maar er komt ook steeds

Pagina 144

Aangezien hardhout van zichzelf langer mee gaat, is verduurzamen niet nodig. De handel in hardhout kan echter wel een reële bedreiging vormen voor de tropische bossen waar het hardhout vandaan komt. Om deze bossen te beschermen tegen roofbouw, zijn door een aantal non-profit organisaties keurmerken in het leven geroepen. Van der Sijde past sinds 2001 dan ook het FSC keurmerk toe. Wanneer de handel in zachthout ook steeds meer aan richtlijnen wordt gebonden, gaat het bedrijf ook over tot het voeren van het PEFC certificaat. Voor het in stand houden van deze certificaten vindt, net als bij ISO-certificering, jaarlijks een controle plaats door een inspectiebedrijf.

Een toenemend aantal keurmerken moet er op toe zien dat hout op een duurzame manier wordt geëxploiteerd

Hout is ons leven

1999 - 2008 Zoeken naar balans

Van der Sijde zou het liefst partijen hout inkopen die voldoen aan alle certificaten, echter een aantal factoren maakt het niet mogelijk daar vandaag de dag al aan te voldoen.

Zo is het aanbod van gecertificeerd hout beperkt, waardoor nog niet alle houtproducten met de gewenste certificaten verkrijgbaar zijn. Bovendien zit aan gecertificeerd hout een hoger prijskaartje, waardoor de kans bestaat dat de concurrentiepositie kwetsbaarder wordt. Het is en blijft een voortdurende afweging. Gecertificeerd of niet, nu de EUTR Houtverordening van kracht is, heeft Van der Sijde in elk geval de garantie dat het ingekochte hout volgens de Europese richtlijnen legaal is verkregen.

Eigen wijsheid Met een goed doortimmerd managementsysteem voor kwaliteit en milieu is de organisatie beheersbaar en wordt niets meer aan het toeval overgelaten. Althans, dat was het devies geweest in de afgelopen jaren. Maar nu begint Ageeth hier kanttekeningen bij te plaatsen. De kosten en baten tegen elkaar afwegend, blijft er onder aan de streep niet veel over. Van gebraden kippen die zomaar de mond in vliegen, is geen sprake. Het was niet alleen een behoorlijke opgave geweest om alle goede intenties op papier te krijgen, het tot op de letter nauwkeurig navolgen van alle procedures en werkvoorschriften van het managementsysteem bleek ook bepaald geen sinecure.

De vraag rijst dan ook of het doorvoeren van al deze gedetailleerde verbeteringen het bedrijf wel ten goede waren gekomen. Waren ze de weg niet een beetje kwijt geraakt in ‘certificeringsland’, waarin het volgen van gedetailleerde regeltjes zich lijkt te verheffen boven praktisch en logisch koersen op je gezonde boerenverstand. Misschien waren ze wel ziende blind geweest door erop te vertrouwen dat alleen ‘meten is weten’ zaligmakend is.

Vanuit overheidswege was bovendien geen enkele interesse getoond, laat staan dat er blijk was geweest van waardering of aanmoediging om toch vooral door te gaan op het ingeslagen pad. Eerder was er sprake van tegenwerking door de wet- en regelgeving voortdurend te veranderen en de lat van de normeringen daarbij steeds hoger te leggen.

De ambtelijke formaliteiten maakten de operationele gang van zaken er niet makkelijker op. Wanneer de politiek steeds ontvankelijker wordt voor de kritische opinies vanuit de milieubewegingen, is het ondoenlijk een positief imago op te bouwen. Het avontuur met Pronk doet eveneens steeds meer twijfelen aan alle goede bedoelingen. Droegen de geleverde inspanning van de afgelopen jaren wel vrucht? En zo niet, waar deden ze het dan eigenlijk nog voor?

Een audit voor het milieucertificaat roept vervolgens nog meer twijfel op. Het gevoel hierbij te zijn afgerekend op de kleinste pietluttigheden heeft de animo om het beste beentje voor te zetten flink getemperd. Misschien was dit wel de spreekwoordelijke druppel geweest die de emmer had doen overlopen en Ageeth ertoe aanzet het certificeringbureau een brief te sturen met de mededeling dat Van der Sijde het ISO milieucertificaat niet langer wenst voort te zetten. Naast het uiten van haar verbolgenheid over de hele gang van zaken is er ook enige hoop op begrip, of zelfs op een mea culpa naar aanleiding van de laatste strenge beoordeling. Maar tot haar verbazing krijgt Ageeth twee weken later een kort en onpersoonlijk antwoord terug. Op koele en zakelijke wijze wordt zij verzocht het milieucertificaat te retourneren. En dat was dat. Geen blijk van empathie, geen bedankje, noch excuses voor het ongemak.

85 jaar

Van der Sijde

meer zachthout met een FSC keurmerk beschikbaar.

PEFC Programme for the Endorsement of Forest Certification schemes is een wereldwijd onafhankelijk keurmerk ter bevordering van duurzaam bosbeheer. Door middel van deze certificering kunnen boseigenaren laten zien dat zij hun bos duurzaam beheren volgens de eisen van deze non-profit organisatie. PEFC is vooral bestemd als houtkeurmerk voor houtsoorten uit NoordEuropa en Noord-Amerika.

Europese regelgeving Het keurmerk CE op niet-eetbare consumentenproducten, geeft aan dat een product voldoet aan de Europese wetgeving. Het maakt inzichtelijk dat het product aan de minimale veiligheid- en kwaliteitseisen van de EU voldoet. Sinds 2011 geldt ook een vereiste CEmarkering voor constructiehout, zoals voor het naaldhout dat voor woningbouw wordt gebruikt, maar ook voor openbare draagconstructies zoals bruggen.

Met ingang van maart 2013 is in alle EUlidstaten de Europese Houtverordening van kracht. De EUTR (European Union Timber Regulation) is een nieuwe wetgeving die er op is gericht illegaal hout van de Europese markt te weren.

Pagina 145

1999 - 2008 Zoeken naar balans

Het handhaven van het ISO 14001 certificaat vraagt om het bijhouden van een aanzienlijke papierwinkel Pagina 146

Hout is ons leven

1999 - 2008 Zoeken naar balans

Met hun normformulieren en checklists als heilige relikwieën onder de arm geklemd, waren de twee controleurs van het certificeringbureau vanochtend plechtig het kantoor binnengetreden. Het is opvallend hoezeer deze mannen uiterlijk op elkaar lijken. Met hun donkere krijtstreeppakken, grijze haren en formele voorkomen, stralen ze een grote mate van senioriteit en zelfgenoegzaamheid uit.

Op de punten van hun neus balanceren

maanden moeten worden opgelost om

heren een behoorlijke staat van dienst

brilglazen in metalen monturen, waar

het ISO milieucertificaat te kunnen pro-

opgebouwd. Ze stralen dan ook een

ze overheen turen met de strenge blik

longeren. Maar het is vooral de preten-

deskundige autoriteit uit, maar wat

van een tuchtschoolmeester uit het be-

tieuze toon die de muziek maakt, en die

haar betreft was dat nog geen reden om

gin van de vorige eeuw. Het onzekere

staat Ageeth geenszins aan.

autoritair te doen. Ze lijken wel directe

gevoel was er al meteen geweest en ze

De mannen hebben hun werk grondig

afgezanten van minister Pronk of de mi-

kon het de hele dag niet meer van haar

gedaan en hun feedback is natuurlijk

lieubeweging, gezien de felheid waar-

afzetten. Ageeth had de mannen met

bedoeld om tot een nog professionelere

mee zij de punten ter verbetering nu op

alle egards ontvangen en van koffie

organisatie te komen. Maar de bevin-

haar afgevuurd krijgt. Met een stem zo

voorzien, om ze daarna hun gang te la-

dingen, die de mannen hier aan de an-

droog als een knisperend herfstblad,

ten gaan in het bedrijf. Een vleug pene-

dere kant van de tafel presenteren,

ratelt één van de mannen ongenaak-

trante aftershave als geurvlaggen ach-

doen haar humeur geen goed. Ze kan

baar door over wat er volgens hem al-

terlatend, waren ze voortvarend aan

het niet helpen, maar het voelt alsof ze

lemaal niet deugt. Ze kan het gevoel

hun taak begonnen.

voortdurend in de verdediging wordt

niet van zich afzetten dat haar flink de

gedwongen. De punten van kritiek voe-

les wordt gelezen over de kleinste piet-

Nu, aan het einde van de dag, is het mi-

len aan als persoonlijke aantijgingen.

luttigheden. En dat terwijl ze als KAM-

lieuhandboek grondig tegen het licht

Het is alsof ze wordt aangeklaagd voor

coördinator de afgelopen jaren zo haar

gehouden en is de dagelijkse praktijk

nalatigheid of het voeren van een chao-

best had gedaan om een goed milieu-

op werkvloer aan hun inspectie onder-

tisch wanbeleid.

systeem op de rails te krijgen.

haar en Goris aan tafel en is begonnen

‘Nou, zet je maar schrap meisje, want

Het zweet begint haar nu uit te breken,

met het vellen van hun oordeel: een

wij zijn alles behalve tevreden’, leken

de stoel waar ze op zit lijkt steeds groter

gele en rode kaart. Regel nummer één

deze strenge schoolmeesters haar met

te worden en het bonken van haar hart

bij het brengen van slecht nieuws na-

hun gefronste wenkbrauwen te willen

wordt er niet minder op. Nors, onper-

tuurlijk, direct met de deur in huis val-

waarschuwen voordat ze begonnen met

soonlijk en net even een tikkeltje te aan-

len en er niet omheen draaien. Maar

het één voor één doornemen van hun

matigend rollen de op- en aanmerkin-

ach, op zich valt dit nog wel mee. Het

bevindingen. Goed, als gepensioneerd

gen over de tafel. Ze begrijpt het niet

betekent dat er nog enige punten ter

specialisten uit de multinationale we-

helemaal. Vorige controles waren veel

verbetering zijn en dat die binnen drie

reld van oliewinning hadden deze twee

prettiger verlopen en opbouwend ge-

worpen. Het tweetal zit weer tegenover

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 147

1999 - 2008 Zoeken naar balans

weest, maar deze keer hangt er een

Maar nee, dit is toch echt de werkelijk-

sfeer van vijandigheid in de lucht en

heid van het moment bij Van der Sijde.

lijkt niets de toets van deze controleurs

Het voelt alsof alle goede bedoelingen

te kunnen doorstaan. Nu ze geen enkele

van het bedrijf, om tot een werkbaar mi-

ruimte krijgt om iets toe te lichten of

lieusysteem te komen, in deze golf van

haar standpunt of bedoeling uit te leg-

kritiek steen voor steen worden afge-

gen, staat het huilen haar nader dan

broken.

het lachen. En als ze er met veel te hoge

In haar hoofd maakt ze snel een reken-

stem toch nog een punt ter verdediging

sommetje wat het kost om deze jaarlijk-

tussen weet te krijgen, volgen er stee-

se controle uit te laten voeren. Om nog

vast van die dooddoeners als: ‘ja, maar

maar niet spreken over alle tijd en geld

zó staat dat niet letterlijk in het hand-

die er is gestoken in het opstellen van

boek!’ of ‘ het is er of het is er niet, dan

de procedures en de investeringen die

had u dat maar moeten omschrijven’.

nodig zijn geweest voor onderzoek, het kalibreren van de machines en de aan-

Blijkbaar is het één van de controleurs

schaf van alle meet- en regelappara-

nu ook een beetje te gek geworden,

tuur. De ingehouden tranen komen haar

aangezien hij zijn collega erop wijst dat

nu als stoom uit de oren.

hij nu toch wel wat al te hard optreedt.

Maar dat lijkt bij de andere man alleen

‘Bent u nou helemaal gek geworden?

maar olie op het vuur te gooien, want

Daar is het gat van de poort! U kunt wat

zijn toon klinkt steeds harder en on-

mij betreft uw fraaie formulieren weer

vriendelijker.

onder uw arm steken en ophoepelen om

Is ze soms beland in een scene uit een

nooit meer terug te komen!’.

slechte politieserie of zo? Het lijkt an-

In gedachte dient ze deze mannen ste-

ders wel een soort kruisverhoor in een

vig van repliek. Alle beleefdheden ver

halfduister kamertje met een doorkijk-

achter zich latend, zou ze wel in hun ge-

bare spiegelwand, waarbij de ene in-

zicht willen uitschreeuwen hoe ze over

specteur de ‘aardige’ speelt en de an-

dit hele circus denkt! Maar ondertussen

dere de rol van ‘kwade’ op zich neemt.

verbijt ze haar woede.

Pagina 148

Hout is ons leven

1999 - 2008 Zoeken naar balans

We waren steeds afhankelijker geworden van managementrapportages en het ‘meten is weten’. Maar hierdoor zijn we steeds meer van ons onderbuikgevoel afgeraakt.

Ageeth van der Sijde

Hiermee is de zorg voor het milieu voor Van der Sijde niet van de baan. Het bedrijf moet immers voor wat betreft arbeidsomstandigheden en milieu te allen tijde blijven voldoen aan de geldende wet- en regelgeving. Weer een ervaring rijker, wordt echter besloten vanaf dat moment pragmatischer te werk te gaan. Met ‘een betere balans tussen regels en vertrouwen’ als uitgangspositie, wordt het managementsysteem opnieuw tegen het licht gehouden en herschreven waar nodig. Naast een pragmatischere insteek op het gebied van arbeidsomstandigheden en milieu, worden ook nieuwe strategieën ontwikkeld om de klantenloyaliteit te bevorderen en de winst te verhogen.

Uitbreiding kantoorpand Als halverwege de jaren negentig de verkoop aan particulieren en hoveniers een vlucht neemt, wordt in 2003 besloten hiervoor een separate winkel te openen aan de Edisonweg. Dit marktsegment via een apart loket bedienen, leek aanvankelijk de perfecte oplossing. Klanten konden daardoor ook buiten kantooruren terecht, zoals op zaterdagen, en het bedienend personeel kon zich volledig wijden aan de particuliere verkoop en het advies hieromtrent. Toch bleek een aparte winkel niet altijd even praktisch. Op die momenten dat er weinig klanten in de winkel waren, kon het winkelpersoneel niet bijspringen op kantoor. En hoewel een aparte winkel een goede uitstraling had, waren de kosten hiervan relatief hoog. Na twee jaar wordt dan ook besloten alle diensten weer onder één dak terug te brengen. Aangezien het huidige kantoorpand weinig ruimte biedt en er financieel geen ruimte is voor een grootscheepse nieuwbouw, is dit echter geen vanzelfsprekendheid.

Cees van der Sijde en zijn kleinzoon Stef leggen de eerste steen van het nieuw aan te bouwen kantoor

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 149

1999 - 2008 Zoeken naar balans

Vader Cees komt met het creatieve voorstel met een lokale aannemer te gaan praten om het winkelpand en de daarbij behorende grond uit te ruilen tegen het realiseren van een uitbreiding van het huidige kantoorpand. En zo kan in 2005 worden begonnen met het uitbouwen van het kantoor, waardoor het in vloeroppervlakte verdubbelt en daarmee een transparante werkomgeving ontstaat waarbij je over de volledige lengte van het kantoor van de ene naar de andere kant kunt kijken.

Uitbreiding van de directie Na de indiensttreding van Ageeth in 1994, waren de rollen van broer en zus aanvankelijk goed gescheiden. Waar Goris zich vooral richtte op de commerciële en administratieve kant van het bedrijf, hield Ageeth zich voornamelijk bezig met kwaliteitszorg, personeelsaangelegenheden, marketing en communicatie.

Toen ik in dienst kwam zei Goris: ‘alles goed en wel, maar ik wil niet dat je op mijn stoel komt zitten’.

Ageeth van der Sijde

In 2004 moet het bedrijf echter constateren dat de bedrijfsresultaten achterblijven bij de verwachtingen. Goris en Ageeth zien zich genoodzaakt iets aan de situatie te doen en beseffen dat het treffen van halve maatregelen daarbij niet voldoende zal zijn. Om winstgevender te opereren, moeten de kosten tegen het licht worden gehouden. Voor Ageeth vormt dit de aanleiding om zich meer te gaan richten op de bedrijfsresultaten.

In de jaren die volgen, blijkt het onvermijdelijk dat van een aantal mensen afscheid moeten worden genomen. Een aantal van hen kiest ervoor hun loopbaan buiten het bedrijf voort te zetten. Van andere collega’s wordt afscheid genomen vanwege meningsverschillen.

We hebben in die periode een aantal keren op minder leuke wijze afscheid van medewerkers moeten nemen. We stonden altijd achter de beslissing maar het was nooit een gemakkelijke opdracht.

Ageeth van der Sijde

Langzaam maar zeker acteert Ageeth steeds meer vanuit een strategische rol. Het is dan ook een logische stap dat zij meer taken en bevoegdheden krijgt op directieniveau.

Hoewel in 2000 al de intentie was uitgesproken dat Ageeth toe zou treden tot de directie, fungeert zij eerst nog enige jaren als adjunct-directeur. In 2004 treedt zij met een aandelenovername alsnog formeel toe tot de directie van de Van der Sijde Groep BV. Samen werken aan samenwerken De samenwerking tussen Goris en Ageeth verloopt aanvankelijk niet altijd zonder slag of stoot. Vooral wanneer zij in het jaar 2004 de gezamenlijke directie over het bedrijf gaan voeren, maken ze zoals ze zelf uitdrukken, ‘best pittige tijden met elkaar mee’.

Door onderlinge verschillen valt het hen niet altijd eenvoudig om op één lijn te komen.

Dat de onderlinge verhouding in de privésfeer uitstekend is, kan blijkbaar niet verhin-

Pagina 150

Hout is ons leven

1999 - 2008 Zoeken naar balans

deren dat er op het werk nog wel eens een harde noot moet worden gekraakt. Omdat ze moeite hebben uiting te geven aan wat hen dwars zit, ontstaan regelmatig irritaties tussen broer en zus. Lange tijd gaat het nog goed, maar eind 2008 beginnen zich tekenen aan te dienen dat het zo niet langer kan. Het is nodig een nieuwe balans in de samenwerking te vinden.

Met het tekenen van de aandelenovereenkomst treedt Ageeth formeel toe tot de directie van Van der Sijde

Waar bij Goris steeds meer behoefte ontstaat aan nieuwe uitdagingen, begint het dagelijks blussen van allerlei brandjes Ageeth boven het hoofd te groeien. Het plezier in het werk krijgt er steeds meer onder te lijden en de vraag of zij zo nog wel met elkaar door willen gaan, wordt steeds nijpender.

Als we puur zakelijke compagnons waren geweest, dan weet ik niet of we nog met elkaar verder waren gegaan.

Goris van der Sijde

Maar zoals de geschiedenis heeft geleerd, weet het bedrijf problemen doorgaans om te zetten in kansen en ook deze twee Van der Sijdes zijn er niet de mensen naar om de oren te laten hangen. Het is tijd om het over een andere boeg te gooien. De onderlinge strubbelingen en afnemende interesse in het werk, zien ze dan ook als een oproep tot zelfreflectie. Hiermee komen ze aan de vooravond te staan van een zoektocht, waarin Goris en Ageeth hun eigen functioneren en ambities tegen het licht zullen houden.

Het vinden van een nieuwe balans is confronterend, maar er ligt ook een belofte in het verschiet. Zodra ze zich in de volgende jaren door de zure appel heen weten te bijten, komt een beweging op gang, die zowel voor henzelf als voor het hele team een positieve uitwerking zal krijgen.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 151

Naar een nieuw perspectief

De kredietcrisis is niet overgewaaid, maar juist steviger in het zadel terecht gekomen. Het vertrouwen in de oververhitte economie is afgenomen. Europa krijgt te maken met een eigen eurocrisis waardoor het prijskaartje aan de eenwording steeds hogere bedragen gaat vertonen.

Intussen volgen veranderingen, zowel in technologisch als in sociaal opzicht elkaar in hoog tempo op. De besparende en goed geĂŻnformeerde consument vertoont een grillig koopgedrag, vooral nu de meeste goederen en diensten ook via digitaal winkelen op grote schaal, snel en eenvoudig te bestellen zijn. Niet langer wordt het marketingbeleid alleen vanachter de bestuurstafel gedicteerd, maar verschuift de regie over het imago meer naar de kant van de publieke opinie van de afnemer. Nu het oude niet meer werkt, klinkt de roep om creatieve en flexibele oplossingen luider. Ook Van der Sijde ziet zich steeds meer geplaatst voor een veranderende vraag bij haar afnemers.

Maar er zijn meer horden die gelopen moeten worden, en dit keer is het anders. De oproep om te veranderen wordt niet door een gebeurtenis van buitenaf ingegeven, maar komt van binnenuit. Om een nieuw perspectief te vinden, moet een andere beweging worden gemaakt. Verrassend genoeg ligt de oplossing hiervoor dichter bij huis dan verwacht.

Pagina 152

Hout is ons leven

1950

1940

1930

1920

1910

1900

2009 2013

2013

2010

2000

1990

1970

1960

1980

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 153

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

Ondernemen anno nu Toen opa Goris in 1928 officieel begon met het verkopen van ruiterstokken en draineerbuizen, kon hij niet vermoeden dat zijn firma ooit zou uitgroeien tot het moderne bedrijf van nu. Al evenmin kon hij vermoeden, dat de weg daar naartoe vol hobbels en kronkelige bochten zou zijn. Roerige perioden, waarin voor- en tegenspoed elkaar opvolgden, getuigen van een reeks uitdagende gebeurtenissen, die veel van het incasseringsvermogen en de inventiviteit van het bedrijf hebben gevraagd.

Als het succes niet vanzelfsprekend was, wat maakt dan dat het bedrijf zich door de jaren heen niet alleen staande wist te houden, maar ook heeft kunnen uitgroeien tot een gerenommeerd impregneerbedrijf en leverancier van houtproducten met een eigen gezicht binnen de houtbranche?

Deze vraag laat zich het best beantwoorden door het bedrijf en de mens daarbinnen nader te bekijken. Wat ligt er in het DNA van de onderneming opgeslagen? En wat valt er uit de bedrijfsgeschiedenis te leren, opdat de toekomst met vertrouwen tegemoet kan worden gezien?

Veranderende tijden De komst van nieuwe communicatiemiddelen zoals social media, mobile internet, smartphone en tablet pc, maakt het mogelijk om voortdurend met elkaar in verbinding te staan. De goed geïnformeerde, moderne mens is mondig en is zich in netwerken gaan bewegen. Met de nieuwe mogelijkheden neemt de informatiestroom gestaag toe en wordt de wereld steeds kleiner. Nieuws circuleert snel, waardoor een grote mate van openheid en transparantie ontstaat. Datgene wat eerst verborgen kon blijven, komt steeds meer naar de oppervlakte. Doofpotten worden omgekieperd, waardoor onethisch handelen niet eenvoudig meer valt te verbergen. Rolmodellen uit de politiek, sport en cultuur trekken het boetekleed aan om in alle openheid ‘overtredingen’ aan een breed publiek te ventileren. Gevoelige informatie van overheden vindt via internet een weg naar de openbaarheid. Ook bedrijven krijgen te maken met een veranderende wereld en moeten hun eigen manier van doen tegen het licht houden.

In een veranderende markt is het steeds meer nodig pasklare antwoorden te bieden en maatwerk te leveren

Pagina 154

Hout is ons leven

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

Met de continue toegang tot informatie via de digitale media lijkt het nieuws over het huidige onrustige financiële klimaat een algemeen gevoel van onveiligheid te versterken. Aangezien Van der Sijde doorgaans twee jaar later de effecten van conjunctuurschommelingen ondervindt, krijgt het bedrijf nu dan ook te maken met een veranderde klantvraag. Niet langer kan er worden gerekend op een relatief grote orderportefeuille, maar komen aanvragen steeds meer op het laatste moment binnen. Voor klanten zijn korte termijn beslissingen in deze onzekere tijden immers beter te overzien. Hierdoor is een ‘kort cyclische markt’ ontstaan, waarin vooruit plannen steeds moeilijker wordt.

Het is nu meer dan ooit van belang snel te kunnen reageren op diverse ad hoc verzoeken. Vandaag bestellen en overmorgen leveren, is verschoven naar extreme voorvallen als: ‘ik bestel nu en ik wil het over twee uur hebben’. Dit betekent dat de voorraad die binnenkomt er vaak ook even snel weer uit gaat.

Met passen en meten wordt een ingediend bouwplan beoordeeld op te leveren producten

De lage orderportefeuille baart het bedrijf echter nog geen zorgen voor de bedrijfscontinuïteit. Ook al zijn grote orders natuurlijk welkom en nodig, de huidige kort cyclische markt met meer kleine orders is immers ook rendabel. Bovendien gaat de veranderde vraag gepaard met een positieve ontwikkeling. Hoewel in de branche het aanbieden tegen de laagste prijs enige tijd een belangrijk criterium was, is daar recent ook weer een ommekeer in waar te nemen. Van der Sijde heeft zich bewust niet gepositioneerd als ‘prijsvechter’, maar eerder als een ‘meedenker’ die samen met haar klanten aan adequate oplossingen werkt. Klanten, die op basis van prijs kozen voor een andere leverancier, komen vaak weer bij Van der Sijde terug, juist omdat in de fluctuerende markt behoefte is aan ‘meedenkers die met een snelle oplossing komen’.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 155

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

We staan niet stil, we springen in op de vraag van de klant en denken mee in oplossingen.

Michel de Baat

De adviserende rol neemt hierdoor toe, vooral voor grotere klanten die met complexe bouwbestekken te maken hebben. Deze bouwbestekken worden steeds vaker rechtstreeks naar Van der Sijde gestuurd, om uit te laten zoeken wat er aan materialen nodig is voor een bouwplan. Dat geeft aan de ene kant beduidend meer werkdruk, aan de andere kant levert het ook een voordeel op. Op basis van het bestek kan namelijk zeer nauwkeurig worden berekend wat een klant precies nodig heeft. Hierdoor kan Van der Sijde ook producten onder de aandacht brengen, waar de klant in eerste instantie zelf niet aan heeft gedacht. De kans dat Van der Sijde voor de klant hiermee een one stop shop vormt, neemt toe.

De adviserende rol van de medewerkers neemt toe, zowel bij de telefonische verkoop als in het directe klantcontact

Wel is het zo dat de mensen van Van der Sijde in deze dynamische markt steeds vaker voor flinke uitdagingen komen te staan. Het werk vraagt veel van hun vermogen om snel te kunnen schakelen. Ook wordt er meer aanspraak gedaan op hun deskundigheid en sociale vaardigheden om, soms in bijna onmogelijke situaties, samen met klanten en toeleveranciers toch nog tot de juiste oplossingen te komen.

Meer dan ooit is het nodig om flexibel in te springen op de vraag. En het is juist deze flexibele dienstverlening, wat Van der Sijde altijd in huis heeft gehad. Terugkijkend op de geschiedenis is goed te zien dat het houtbedrijf altijd sterk is geweest in het inspelen op acute uitdagingen. Voor een groot deel is het bestaansrecht en het voortbestaan te danken geweest aan inventief optreden en met adequate oplossingen komen wanneer de omstandigheden daarom vroegen. En ook juist nu, in de huidige gespannen markt, komt deze sterke kant van het bedrijf goed tot zijn recht.

Pagina 156

Hout is ons leven

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

Op een stevig fundament De mensen bij Van der Sijde zijn er trots op wanneer het ze lukt om voor bijna onmogelijke vragen een goede oplossing te bieden. Het is een manier van werken die ervoor zorgt dat het bedrijf, ondanks de huidige economische tegenwind, op koers kan blijven.

Maar deze manier van doen komt niet helemaal uit de lucht vallen.

Als aan medewerkers wordt gevraagd wat de kracht van de onderneming is, doet een aantal oude waarden namelijk van zich spreken, die zich het beste laten samenvatten tot drie kernwoorden: saamhorigheid, betrouwbaarheid en flexibiliteit. Het zijn de pijlers waarop het bedrijf is gefundeerd en die bepalend zijn voor de omgang met elkaar als collega’s, maar ook voor de omgang met klanten en toeleveranciers. Blijkbaar liggen deze waarden diep in het bedrijf verankerd, aangezien ook het huidige team er nog groot belang aan hecht.

Saamhorigheid Saamhorigheid en teamgeest vormen belangrijke bouwstenen voor een succesvolle samenwerking. Het zorgt ervoor dat medewerkers betrokken zijn bij het bedrijf en de onderlinge verbondenheid sterk is. Oud-medewerkers herinneren zich hoe alle collega’s, inclusief de directie, destijds de handen uit de mouwen staken en juist daardoor het gevoel van saamhorigheid en betrokkenheid zo groot was. En ook nu springt Goris nog regelmatig bij wanneer er op het bedrijfsterrein handen tekort zijn en vult Ageeth

In een middag tijd bouwden we met elkaar de loods om tot een voetbalspektakel met een tribune voor vijfhonderd genodigden.

Ook na werktijd hielp iedereen nog enthousiast mee.

Ageeth van der Sijde

Het vieren van successen en het organiseren van evenementen draagt bij aan de nodige onderlinge saamhorigheid en betrokkenheid

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 157

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

eigenhandig duizend enveloppen om een mailing te verzenden. Deze betrokkenheid maakt dat collega’s er voor elkaar zijn en teamleden op elkaar kunnen rekenen op het moment dat het nodig is.

Betrouwbaarheid ‘Je levert goede kwaliteit, je levert snel en je betaalt je crediteuren op tijd. Dat bepaalt de kracht van het bedrijf ’. Het zijn de woorden die opa Goris zijn zoons Teun en Cees vroeger goed inprentte. Afspraken waren er om je aan te houden. Wellicht was hij er zo op gebrand, omdat hij er zelf een hekel aan had wanneer afspraken niet werden nagekomen. Het nakomen van afspraken wordt nog steeds belangrijk gevonden. ‘Zeggen wat je doet, doen wat je zegt en ook bewijzen dat je doet wat je zegt’ is het parool dat in het bedrijf regelmatig te horen is. Betrouwbaarheid is volgens de teamleden de kracht van het bedrijf. Het zorgt ervoor dat klanten terugkomen en er een goede band bestaat met leveranciers.

‘Zeggen wat je doet en doen wat je zegt’, is hier een bekende uitspraak.

Jaco Bongers

Flexibiliteit Uit de verhalen valt op te maken dat opa Goris in moeilijke tijden het hoofd boven water wist te houden. Waar problemen opdoemden zocht zijn scherpe geest naar mogelijkheden. Ook de tweede generatie wist zich in moeilijkere tijden staande te houden door een hoge mate van aanpassingsvermogen aan de dag te leggen. Door handig in te spelen op de vraag van het moment en tijdig van koers te veranderen als de omstandigheden daarom vroegen, wist het bedrijf zich door weer en wind staande te houden. Dit beeld is niet veranderd bij het houtbedrijf van vandaag de dag. Als de vraag verandert, is het nog steeds de kunst zich zo goed mogelijk aan te passen en de situatie te benutten.

Ook vandaag de dag is anticiperen en snel schakelen een belangrijke voorwaarde om in te spelen op nieuwe bewegingen in de markt en het bedrijf klaar te maken voor de vraag van de toekomst.

Medewerkers benoemen ‘flexibel kunnen optreden’ als een van de belangrijkste onderdelen van het dagelijks werk. Het opereren in een fluctuerende markt vraagt veel van ze, maar dat maakt ook dat het werk des te meer een uitdaging vormt en hier een zekere trots aan kan worden ontleend.

Flexibiliteit onderstreept bovendien het gevoel van betrokkenheid en betrouwbaarheid.

Eén van de leden van het verkoopteam verwoordt het als volgt: ‘Flexibiliteit kunnen we bieden omdat we goed op elkaar zijn ingespeeld. Het is elke dag anders. Daarom hebben we ’s morgens kort overleg om met elkaar te bespreken wat we die dag gaan doen. Als het dan toch anders loopt gedurende de dag, dan valt daar wel een mouw aan te passen. Dan vangen we dat met elkaar op. We hebben wat voor elkaar over en willen elkaar helpen’.

Een andere medewerker vertaalt het zo: ‘Om in het team te passen moet je als medewerker flexibel en behulpzaam naar elkaar toe zijn. Het is ook van belang om snel op de vraag van de klant te kunnen reageren.

Pagina 158

Hout is ons leven

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

Mensen van het verkoopteam springen bij om het productieteam in tijden van drukte te helpen

Flexibel inspelen op de vraag is altijd één van de speerpunten geweest binnen het bedrijf en dat is nog steeds zo’.

Een lange traditie van crisismanagement Uit de geschiedenis valt op te maken dat het bedrijf altijd in staat was mee te bewegen op de deining van de tijdgeest. De uitdagingen die het houtbedrijf in de loop van de bestaansgeschiedenis heeft gekend, stonden immers niet op zich. Crisissituaties vloeiden doorgaans voort uit de maalstroom van gebeurtenissen op grotere schaal.

Een inundatie tijdens de Tweede Wereldoorlog leidde tot de aanleg van de Gorisdam, waardoor het dagelijkse leven in de dorpskern van Strijen na de oorlog relatief snel kon worden opgepakt. De watersnoodramp deed het bedrijf bij de wederopbouw investeren in nieuwe machines, precies op tijd voor de vele opdrachten die in de gouden jaren zouden volgen. De daarop volgende magere jaren liepen synchroon met de crisis van halverwege de jaren zeventig tot half jaren tachtig.

Met het toegenomen milieubewustzijn, brak in die zelfde tijd een periode aan van touwtrekken in diverse milieukwesties. Uiteindelijk leidde dit tot de verhuizing naar het nieuwe bedrijfsterrein, waarbij met het moderniseren van de productieomgeving grote stappen werden gezet in een ecologisch verantwoorde manier van ondernemen en hierdoor weer tijdig aan de veranderde vraag kon worden voldaan. Toen aansluitend daarop een economische opleving volgde, kwam het houtbedrijf weer in beter vaarwater terecht.

85 jaar

Van der Sijde

Fasering in crisismanagement Bij een fikse tegenwind, zit het bedrijf niet bij de pakken neer. Juist het omgekeerde doet zich in lastige tijden voor: als er een flinke storm op komst is, worden de zeilen gehesen. Tegenslagen zijn er immers om beetgepakt te worden en om te zetten in kansen, en dat verloopt bij Van der Sijde volgens een bepaald patroon.

Verbazen Wanneer een onheilstijding aan de horizon verschijnt, volgt een kort moment van verbazing om deze gebeurtenis te verwerken.

Dit gaat niet gepaard met een emotionele schok of paniek, noch wordt er onder het uiten van krachttermen met de vuist op de tafel geslagen. Het nieuws wordt eerder met een zekere onverschilligheid van alle kan-

Pagina 159

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

ten bekeken, alsof er even tijd nodig is om de volle omvang ervan in te schatten. Toch is deze eerste reactie niet gelaten, maar eerder bedeesd strijdvaardig te noemen. Want onderhuids betreft het een geladen kalmte, die wordt gevoed vanuit het besef dat er iets aan gedaan moet worden.

Verzamelen Er volgt een moment van opkrabbelen.

Dit wordt niet zozeer ingegeven door een toekomstdroom, als wel door ‘niet te willen verliezen’. Op basis hiervan wordt het besluit genomen om ‘door te gaan’. Dit besluit krijgt vervolgens vorm door een steeds sterker toenemende wilskracht en vechtlust om het gelijk te willen halen. Het is opmerkelijk dat dergelijke onprettige tijdingen geen verlammende werking hebben.

Integendeel, het wekt juist een enorme hoeveelheid energie op, waardoor in korte tijd adequate actie kan worden ondernomen.

Deze bevlogenheid wordt des te meer aangewakkerd, wanneer er naar hun gevoel oneerlijkheid in het spel is en hen op een of andere manier onrecht is aangedaan.

Wanneer het gevoel ontstaat onheus bejegend te zijn, werkt dat als een rode lap op een zelfbewuste stier.

Handelen Na het moment van overdenken, is het tijd voor actie. Met opgeheven hoofd worden de mouwen opgestroopt. In korte tijd verzamelen ze de juiste mensen om zich heen, worden moedige besluiten genomen en komen ze in actie in de vorm van een verweer, een innovatie of een aangepaste werkwijze.

Pagina 160

Hoewel crisissituaties aanvankelijk voor tegenspoed zorgden, bleken deze na herstelperioden juist ook weer kansen te bieden die bijdroegen aan het bestaansrecht van de onderneming. Het lijkt een samenspel waarbij een crisis ervoor zorgt dat alle krachten worden verzameld, om daarmee een nieuwe koers te varen die later weer vruchten afwerpt.

Geplaatst voor lastige dilemma’s, zijn de mensen bij Van der Sijde wel even van hun à propos gebracht. Niets menselijks is hen vreemd. Maar ze zijn niet geneigd machteloos af te wachten of alles wel weer goed komt. Gebeurtenissen, die de voortgang van het bedrijf nadelig kunnen beïnvloeden, worden daarvoor veel te serieus genomen. Of een bedreiging wordt ingegeven door de krachten van moeder natuur, een economische crisis of een politiek besluit, het roept steevast de strijdlust op en maakt een creatieve pioniersgeest wakker.

Onaangename verrassingen blijken iets aan te wakkeren, waardoor durf en vechtlust de overhand nemen boven angst en verslagenheid. Weigeren genoegen te nemen met onrecht, in combinatie met wilskracht en gevoel voor avontuur, maken dat de rug met trots wordt gerecht en er actie wordt ondernomen wat later van grote waarde blijkt te zijn. Wanneer het aankomt op het managen van een crisis, zijn de Van der Sijdes als een vis in het water.

Als de onderneming door externe gebeurtenissen in beweging komt, leidt dat in de regel tot een positieverbetering op de langere termijn. Zodra het bedrijf zich eenmaal heeft aangepast aan de nieuwe situatie, ontstaan er positieve leerervaringen en nieuwe mogelijkheden. Gelukkig is het bedrijf tot nu toe sterk uit dergelijke gebeurtenissen tevoorschijn gekomen. Crisismanagement is daarmee een probaat middel gebleken voor groei en vooruitgang.

Toch kan worden gesteld dat het managen van een op handen zijnde crisis voor het bedrijf ook nadelige kanten kent. In afwachting van een volgende crisis, om daarin de volgende uitdaging te vinden, kunnen mogelijkheden die nu al voor de voeten liggen over het hoofd worden gezien. Bovendien behoort crisismanagement wel tot de kernkwaliteiten, maar niet tot de kernactiviteiten. Het reageren op ongemakkelijke gebeurtenissen van buitenaf, gaat doorgaans gepaard met tijd- en geldconsumerende tegenmaatregelen. Daarnaast werkt het enigszins verslavend. Het gaat te ver om te vermoeden dat het bedrijf naar een crisissituatie verlangt of op deze manier over zich af wil roepen. Het ligt subtieler dan dat. Het verlangen ligt eerder gelegen in een streven de pioniersgeest levendig te houden. Het zorgt ervoor dat men scherp blijft en initiatieven ontplooit om kansen te creëren voor de toekomst.

Wanneer alles zo zijn gangetje gaat, begint een onderhuids verlangen op te borrelen.

Er ontstaat behoefte aan opwinding, een uitdaging of prikkelende gebeurtenis in welke mate of vorm dan ook. Want juist dan kunnen de mouwen weer flink worden opgestroopt en de ware kracht van het bedrijf worden aangesproken.

Hout is ons leven

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

Iemand die met zijn rug tegen de muur staat, wordt inventief.

Goris van der Sijde

Van crisismanagement naar visiemanagement Het aanpassen aan externe gebeurtenissen vormde in de bestaansgeschiedenis een effectieve stok achter de deur om veranderingen in het bedrijf door te voeren. Externe gebeurtenissen zullen naar verwachting ook in de toekomst nog altijd om aandacht blijven vragen. Toch is de huidige generatie steeds minder geneigd te wachten op gebeurtenissen van buitenaf, om vervolgens de ontstane situatie als gladiatoren te bevechten. Er is een groeiend verlangen om op gerichte manier sturing te geven aan de toekomst. Was voorheen nog een crisis nodig om in beweging te komen, nu wil het huidige directieteam meer van binnenuit en vanuit een eigen visie tot verandering komen. Regelmatig stellen Goris en Ageeth zichzelf de vraag: ‘Hoe kunnen we als bedrijf onze innovatieve krachten aanspreken, zonder ons te laten leiden door externe gebeurtenissen en daarbij strijd te hoeven voeren?‘ Om over te stappen van reactief reageren op externe gebeurtenissen, naar proactief koers bepalen van binnenuit, is een flinke omslag nodig. In dit verlangen liggen echter de eerste zaadjes besloten, die zullen uitgroeien tot een nieuwe visie. Maar voor het zover is, zal eerst opnieuw een crisis moeten worden overwonnen. En toeval of niet, deze keer is de aanleiding niet ingegeven door een externe gebeurtenis; de roep om te veranderen komt nu van binnenuit.

De tocht naar binnen Na zo’n vijftien jaar met elkaar binnen het familiebedrijf te hebben gewerkt, waren Goris en Ageeth in de loop van 2008 tot de conclusie gekomen dat zij steeds minder belangstelling voor het werk kregen. Onderlinge onenigheid en het gevoel niet met de juiste dingen bezig te zijn, dwongen hen te zoeken naar een nieuwe balans. Er breekt een lastige fase aan die in 2009 een hoogtepunt bereikt. Waar bij Goris het verlangen naar een nieuwe manier van werken bijna uitmondt in desinteresse, lijkt Ageeth af te stevenen op overspannenheid. Ondertussen moet het bedrijf, met circa vijftien mensen in dienst, gewoon verder en vragen de dagelijkse zaken veel van hun aandacht. Maar ze zien in dat als ze zo doorgaan, dit op den duur zal leiden tot zelfsabotage en dat zij daarmee ook het bedrijf en hun directe omgeving geen goede dienst bewijzen.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 161

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

Met een passie voor varen begeeft Goris zich graag met zijn boot op het water Pagina 162

Hout is ons leven

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

Nu een baan zonlicht zich langs een kier in de donkerblauwe gordijnen naar binnen wist te dringen, had het prille ochtendlicht de punt van zijn neus bereikt. Het verre geluid van de wekker had hem uit een diepe slaap gehaald. Met één oog open, laat Goris de wereld langzaam toe.

Op zich gaan de zaken goed en ook op

gen van de laatste tijd doen hem geen

Maar de laatste tijd is hij meer bezig

het thuisfront is er alle reden om tevre-

goed en zijn enthousiasme om samen

met brandjes blussen dan met het in-

den te zijn. Toch zit hem iets niet lekker,

te werken begint nu wel een beetje af

zetten van zijn commerciële talenten.

en het is niet iets van de laatste tijd. Hoe

te bladderen. En ja, zelf was hij de laat-

Genoeg heeft hij van het aanmodderen

meer hij erover nadenkt, hoe meer het

ste tijd op kantoor ook niet het zonnetje

en het dweilen bij een openstaande

hem opvalt dat het alweer een tijdje ge-

in huis geweest, vooral nu hij zich ook

kraan. Het signaal is duidelijk: het moet

leden is dat hij fluitend naar de zaak is

steeds meer begint af te vragen of hij

vanaf nu anders.

vertrokken.

nog wel met de juiste dingen bezig is.

Liever zou hij een lange neus maken en

Met moeite slaat hij het warme dekbed

de boel vandaag de boel laten. Er met

Het is alweer zo’n vijfentwintig jaar ge-

open. Als hij eenmaal rechtop zit en zijn

een zeiljacht op uit trekken om te ont-

leden dat hij zijn eerste dagen bij het

benen over de rand van het bed slin-

dekken welke onverwachte mogelijk-

familiebedrijf begon. Als een jonge

gert, staat hem helder voor de geest

heden achter de denkbeeldige horizon

god kon hij dagenlang buffelen. In die

wat ze moeten doen. Al vele malen eer-

schuilgaan. Maar de plicht roept.

dagen kon hij eindeloos op de vorkhef-

der was gebleken dat het bedrijf sterker

truck over het terrein rond cruisen. Dat

uit dit soort situaties tevoorschijn was

Twee handen op één buik waren ze. Al-

deed hij overigens nog steeds graag,

gekomen. Waren de oplossingen van

thans, als hij terugdacht aan de eerste

maar het kwam er de laatste tijd niet zo

vandaag immers niet het gevolg van de

jaren, alweer vijftien jaar geleden, toen

veel meer van. Het zou aanvankelijk nog

moeilijke periodes van toen? Ze hebben

ze schouder aan schouder met een vlie-

even duren voordat hij destijds het ver-

er altijd een mouw aan weten te pas-

gende start aan hun samenwerking wa-

trouwen van zijn vader en oom Teun kon

sen, en dat zal hen ook nu wel weer luk-

ren begonnen en dat vele jaren voortva-

winnen. Maar kort daarop zou hij toch

ken. Maar dan zullen ze met de tijd mee

rend hadden gedaan. Maar de laatste

aantonen dat hij naast de twee ‘linker

moeten gaan en de oude manier van

tijd gaat Ageeth steeds meer haar eigen

technische handen’, zoals zijn vader dat

doen achter zich moeten laten.

weg en hij weet niet wat hij ervan moet

uitdrukte, ook beschikte over twee com-

denken. Ook de onderhuidse spannin-

merciële rechterhanden.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 163

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

Er is werk aan de winkel en in 2009 vatten ze de koe bij de horens door gezamenlijk op zoek te gaan naar een nieuwe richting. Wat volgt is een periode van zelfonderzoek, waarin Goris en Ageeth hun rol binnen het bedrijf heroverwegen. Het is een noodzakelijke stap om bij henzelf te rade te gaan wat de gewenste koers en de voorgestelde toekomst is, zowel van het bedrijf als van henzelf.

De vorige generaties droegen het hart niet graag op de tong, vooral als het ging om zakelijke aangelegenheden. Het lag niet in hun natuur om hun gevoelens te delen binnen de familie of met de medewerkers. Bepaalde onderwerpen bleven wellicht liever onbesproken, dan dat men het risico nam ‘de lieve vrede’ te verstoren. Beslommeringen op de zaak werden thuis evenmin besproken. Zo hadden de kinderen er bijvoorbeeld geen idee van wat er speelde tijdens de magere jaren waar het bedrijf en hun ouders in de jaren zeventig en tachtig doorheen gingen.

Het naar elkaar uiten van gevoelens bleek ook voor Goris en Ageeth geen vanzelfsprekendheid. Het feit dat zij broer en zus waren, maakte bovendien dat ze vaak aan een half woord genoeg hadden. De familieband is in dat opzicht een groot voordeel, maar er schuilt ook een zekere kwetsbaarheid in. Het kan er namelijk ook voor zorgen dat ze te voorzichtig met elkaar omgaan en bepaalde gevoelige zaken ‘met de mantel der liefde’ bedekken. Nu zij merken dat het gebrek aan openheid de goede samenwerking in de weg staat, besluiten ze de sprong in het diepe te wagen. In plaats van ongemakken op te sparen en die uiteindelijk met frustratie naar buiten te laten komen, beginnen ze ermee tijdig uiting te geven aan wat hen dwars zit.

Om op een andere manier met meningsverschillen om te gaan en in het werk beter op elkaar afgestemd te raken, laten ze zich bijstaan door een externe consultant. Kritische

De hechte band binnen de familie is een groot voordeel, maar kent ook een kwetsbare kant

Pagina 164

Hout is ons leven

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

vragen dwingen hen tot nog meer zelfonderzoek. Het vraagt de nodige inspanningen, maar na wat vallen en opstaan, lukt het om hun professionele verstandhouding op constructieve wijze te verbeteren. Waar de onderlinge verschillen voorheen tot botsingen konden leiden, worden deze nu steeds meer benut om aanvullend aan elkaar te zijn.

De sterke kanten van Ageeth blijken de minder goede kanten van Goris, en andersom.

In onze verschillen zijn we complementair en dat kunnen we nu waarderen. Je moet elkaar dus niet willen veranderen of gelijk willen maken.

Ageeth van der Sijde

De vorige generatie was zes dagen per week aan het werk, de grondlegger zo mogelijk nog meer. Van sjouwen tot beslissen, de eerste en tweede generatie vonden het vanzelfsprekend om alles binnen het bedrijf op te pakken. Zo was men als directielid vaak ook meer buiten op het terrein te vinden, dan binnen op kantoor.

Aanvankelijk gingen Goris en Ageeth, net als de vorige generaties, veel op in de operationele werkzaamheden van het bedrijf. Een voordeel daarvan is dat zij de dagelijkse gang van zaken en de bijbehorende klappen van de zweep goed kennen. Maar na de periode van zelfonderzoek, kiezen ze ervoor het technische productieproces en de verkoop zoveel mogelijk aan de deskundigheid van de medewerkers toe te vertrouwen en aan te sturen op een hoge mate van zelfwerkzaamheid. Door de dagelijkse werkzaamheden meer te delegeren, komt er meer ruimte voor het ontwikkelen van een visie en het bewaken van de bedrijfscontinuïteit. Wanneer verkoopmanager Jos deelneemt aan het managementteam en hij daarmee het operationele reilen en zeilen van het verkoopteam onder zijn hoede neemt, zijn Goris en Ageeth beter in staat om zich bezig te houden met de bedrijfsvoering vanuit een tactisch en strategisch oogpunt. Daar waar Ageeth graag nadenkt over de toekomst van het bedrijf, is Goris in staat deze visie beet te pakken en hier praktisch handen en voeten aan te geven. Waar Ageeth zich meer richt op het leiden van het bedrijf vanuit een visie voor de langere termijn, houdt Goris zich meer bezig met het managen van het bedrijf op de kortere termijn, waarbij hij meer vanaf de zijlijn stuurt op de dagelijkse gang van zaken.

Het nemen van meer afstand blijkt een positieve uitwerking te hebben op de hele onderneming. Door verantwoordelijkheden te delegeren en zelfwerkzaamheid bij de teamleden te stimuleren, hervindt Goris de animo voor het werk en ontstaat voor Ageeth meer ruimte om zich te wijden aan een langetermijnvisie voor het bedrijf. Nu operationele beslissingen steeds meer aan de teamleden zelf wordt overgelaten, nemen zelfbeschikking en vrijheid van handelen toe, waardoor ook zij meer plezier in het werk ervaren.

Idealen van een nieuwe generatie De periode van zelfreflectie heeft Goris en Ageeth een schat aan nieuwe inzichten opgeleverd. In de eerste plaats hebben zij zichzelf bewust de vraag durven stellen: ‘zitten wij nog wel op de juiste stoel?’. Daarnaast hebben ze vraagtekens durven zetten bij een

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 165

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

aantal ingesleten patronen en oude manieren van doen, in hun verlangen zich te ontworstelen aan een aantal oude zienswijzen die vanzelfsprekend als ongeschreven regels van de vorige generaties was overgenomen.

Ze hebben geleerd uiting te geven aan hun ideeën en gevoelens, waardoor meer wederzijdse openheid en waardering is ontstaan. Nu ze hun persoonlijke verschillen, talenten, ambities en gemeenschappelijke doelen eens goed tegen het licht hebben gehouden, zijn ze beter in hun vel komen te zitten op een plek die het beste bij hen past.

Het succes wat ze daarmee voor zichzelf hebben bereikt, willen ze niet onthouden aan de rest van de organisatie, vooral omdat ze de positieve effecten daarvan op de teamleden zien. Ze besluiten daarom een aantal opvallende veranderingen door te voeren die meer passen bij een hedendaagse manier van bedrijfsvoering.

Gedurende een zogenaamde Vision Board sessie brengt het Management Team de doelstellingen voor het bedrijf en hun eigen bijdrage en rol letterlijk in beeld

Om een nieuwe richting in te slaan, is het nodig een aantal oude conventies te doorbreken. Het afscheid nemen van bepaalde oude gewoonten wil overigens niet zeggen dat de generaties vóór hen het niet goed deden. In de tijdgeest van toen, hebben zij juist een belangrijk fundament gelegd voor het bedrijf van vandaag de dag. Zoals het bedrijf door de eerste generatie is opgebouwd en vervolgens is voortgebouwd door de tweede generatie, kunnen Goris en Ageeth op de schouders van hun voorgangers naar verdere idealen reiken. Idealen die passen binnen de huidige tijdgeest, maar tegelijk verrassend genoeg toch ook voor een groot deel gestoeld blijven op de waarden en overtuigingen van weleer. Het is dan ook aan de huidige generatie om een mix te vinden, waarmee het erfgoed kan worden voortgezet, op een manier die passend is voor de tijd van nu.

Pagina 166

Hout is ons leven

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

Mensgericht perspectief Net zoals er vroeger op tijd werd geïnnoveerd, wanneer de omstandigheden en de tijdgeest daarom vroegen, staat Van der Sijde in deze periode wederom aan de vooravond van vernieuwing. Maar dit keer gaat het niet zozeer om het doorvoeren van veranderingen op technologisch gebied. Hoewel de laatste ontwikkelingen op het gebied van verduurzaming op de voet worden gevolgd, staat de vernieuwingsdrang minder in het teken van productinnovatie. Aangemoedigd door hun eigen zelfreflectie en de positieve veranderingen die daarna hebben plaatsgevonden, richten Goris en Ageeth hun pijlen nu op het doorvoeren van een aantal sociale veranderingen binnen de organisatie. Ze stellen het als volgt: ‘De technologie is wel belangrijk, maar nog belangrijker is het om van binnenuit een sociale innovatie teweeg te brengen. Op deze manier verwachten wij met een goed geoliede organisatie klaar te zijn voor de toekomst en weer verder te kunnen groeien’.

Tijdens het maandelijkse werkoverleg wisselt het team van Van der Sijde kennis uit door aan elkaar producten en toepassingen te presenteren

Vanuit hun nieuwe rol binnen het bedrijf, staan Goris en Ageeth een mensgerichte manier van leidinggeven voor, waarbij ondernemerschap en betrokkenheid samengaan.

Want hoewel ondernemerschap een drijvende kracht is achter het bedrijf, is het voor de derde generatie nog maar de vraag of dit moet worden afgemeten aan het maken van winst. Er is behoefte aan meer en het bedrijfsbelang gaat volgens hen verder dan het boeken van bedrijfseconomisch succes alleen. Het gaat ze ook om de zachte factoren als passie en talentmanagement, bezieling en zingeving, openheid en transparantie, inspraak en samenwerking. Zacht, maar paradoxaal genoeg wel degelijk met de harde bedoeling om daarmee een gezonde onderneming met klinkende bedrijfsresultaten neer te zetten. Het gaat erom binnen de organisatie een andere manier van denken en doen op gang te brengen, waardoor het familiebedrijf zich naar een hoger niveau weet te til-

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 167

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

len. Het insteken op sociale innovatie, eerder dan op technologische- of productinnovatie, wordt door het bedrijf niet gezien als een luxe, maar eerder als een voorwaarde voor de bedrijfscontinuïteit. Innoveren in het teken van mensgericht ondernemen, is dan ook een weloverwogen richting om de concurrentiekracht te vergroten. Door hiermee een nieuw perspectief neer te zetten wil Van der Sijde zich op een verfrissende manier in de markt onderscheiden en zich klaar maken voor de toekomst.

Van dromen naar doen De medewerkers van Van der Sijde beschouwen zichzelf als een ‘gouden team’ dat niet zomaar vanzelf tot stand is gekomen. Het team heeft naar deze gouden samenstelling moeten groeien door de gemeenschappelijke inspanning van zowel de directie als van de medewerkers zelf. Om in dit team te passen, moet je overigens wel wat meenemen.

Je moet uit ‘Van der Sijde hout’ zijn gesneden, en de lat ligt daarbij behoorlijk hoog.

Het team van enthousiaste medewerkers is gedreven. Gepassioneerd bijten zij zich vast in een uitdagende klus om te laten zien wat ze waard zijn. Ze hebben kennis van de producten, kennen hun weg in de markt en zijn sterk in het geven van adviezen en het aandragen van alternatieven. Er is ook een aantal kernkwaliteiten nodig, zoals flexibel zijn en snel kunnen schakelen, respect hebben voor elkaar en elkaars werkzaamheden en open zijn in de communicatie. Dergelijke kwaliteiten komen er doorgaans niet vanzelf. Het vergt voor ieder teamlid een continu proces van verbeteren, bijschaven en leren.

Na een eerste SijdKick traject in 2010, met als thema Samen werken, Samen leren, is het team symbolisch onderscheiden met een zilveren medaille. Bij de WNF Challenge in 2011 gaat het team voor goud

Voor de mensen bij Van der Sijde is werk meer dan alleen een manier om in onderhoud te voorzien. Werk moet bij voorkeur ook uitdagend zijn, plezier opleveren en in dienst staan van persoonlijke groei en professionele ontwikkeling. Door regelmatig met elkaar te reflecteren over de vraag wat men in het dagelijks werk wil doen en bereiken, ontstaat ruimte om datgene te doen wat past bij ieders talenten en wensen. Maar om zover te komen, is meer nodig dan zelfreflectie alleen.

Pagina 168

Hout is ons leven

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

Er hangen hier geen spiegels, maar in elkaars gezelschap zijn er constant ‘spiegels’ aanwezig. Je moet wel bereid zijn om daar zelf in te kijken.

Goris van der Sijde

SijdKick Eind 2009 gaat een intern programma van start onder de naam ‘SijdKick’, dat met deze naam en bijpassend logo een eigen gezicht geeft aan dit verandertraject. De naam is afgeleid van het Engelse woord sidekick, wat staat voor aangever of rechterhand. Deze naam geeft uitdrukking aan de belangrijkste boodschap van het programma: ondersteun elkaar in het werk en maak daarbij gebruik van elkaars kracht door onderlinge verschillen te begrijpen, te respecteren en te benutten. Met het credo ‘have a nice life’ is het programma er bovendien vooral op gericht plicht, plezier en succes in het werk met elkaar te combineren. Door activiteiten te ondernemen op het gebied van sport, veiligheid, en gezondheid en door interne trainingen, werkoverleg en productpresentaties te organiseren, wordt gewerkt aan een nieuwe vorm van leiderschap, samenwerken, organiseren en leren.

Door letterlijk zelf de teugels in handen te nemen, ervaart het Van der Sijde team dat het mennen van paarden veel overeenkomsten heeft met leidinggeven, coachen en samenwerken

Het programma daagt ieder teamlid persoonlijk uit om binnen het bedrijf een adviserende rol op zich te nemen. Dit geldt niet alleen voor het adviseren van klanten, ook collega’s onderling worden aangemoedigd elkaar als ‘interne klant’ te benaderen en elkaar van advies te dienen. De gedachte erachter is dat klantgericht handelen naar buiten toe, alleen echt mogelijk is als je binnen de eigen organisatie ook klantgericht naar elkaar optreedt.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 169

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

Een andere belangrijke pijler van het programma is ervoor te zorgen dat teamleden hun eigen verantwoording nemen voor veiligheid en professionele groei. Naast de insteek om elkaar intern meer als ‘klant’ te beschouwen, komt het thema ‘samenwerken vanuit zelfwerkzaamheid’ dan ook regelmatig onder de aandacht. Goris en Ageeth zijn er op gebrand een goede onderlinge samenwerking te creëren, waarbij aandacht is voor elkaar. Elk teamlid vormt een schakel die de klanten aan de organisatie bindt. Het is voor de bedrijfsresultaten dan ook van belang dat de afzonderlijke schakels als een ketting ineen grijpen. Het programma nodigt daarom uit om regelmatig over de ‘muren’ van het eigen werk en de eigen afdeling heen te kijken.

Op de juiste plek Als Goris en Ageeth merken dat het prettig is om aanvullend aan elkaar te zijn, kunnen ze ook de verschillen binnen het team met andere ogen bekijken. Door de aanwezige talenten en ambities in kaart te brengen, ontstaat een goed beeld van de kwaliteiten binnen de onderneming en kunnen deze optimaal worden ingezet.

Er wordt bekeken op welke plek je het beste thuishoort.

Hierdoor kun je flexibel inspringen waar het nodig is.

Sjanie Deunhouwer

Door teamleden tijdelijk te laten wisselen van werkplek, ontstaat inzicht in elkaars werkzaamheden. Mensen van het productieteam nemen wel eens plaats achter het bureau van het verkoopteam. Andersom kunnen verkoopmedewerkers een overall aantrekken om op het bedrijfsterrein aan de slag te gaan. Er ontstaat praktisch inzicht in hoe bepaalde werkzaamheden op elkaar volgen en wat men van elkaar nodig heeft om dit proces goed te laten verlopen. Het ‘bij elkaar in de keuken kijken’ leidt ertoe dat ervaringen worden uitgewisseld en er meer begrip en respect ontstaat voor elkaars werkzaamheden.

Betrokkenheid door openheid Ook de pas verworven openheid naar elkaar toe, willen Goris en Ageeth doortrekken naar de rest van de organisatie. Daar waar het bespreken van de bedrijfsvoering met de medewerkers vroeger geen vanzelfsprekendheid was, besluiten ze nu openheid te geven over de bedrijfsresultaten en toekomstplannen. Tijdens een zeepkistsessie, die vier keer per jaar wordt gehouden, vertelt de directie over de stand van zaken binnen het bedrijf en de plannen voor de toekomst.

De openheid waarmee medewerkers worden benaderd en geïnformeerd, maakt dat zij zich sterk bij het bedrijf betrokken voelen. Ze worden op de hoogte gehouden van de nieuwe ontwikkelingen binnen de onderneming, er is veel ruimte voor discussie en men voelt zich uitgenodigd mee te denken.

Pagina 170

Hout is ons leven

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

Blijvend aandacht geven aan de mensen en de visie van het bedrijf vormt een dagelijkse taak van Goris en Ageeth

Door regelmatig met elkaar te overleggen is het hele team bovendien op de hoogte van lopende projecten. Dit maakt Van der Sijde volgens de teamleden een ‘erg open bedrijf ’.

Dit wordt niet alleen hoog gewaardeerd, maar ook ervaren als een belangrijke voorwaarde om het werk goed te kunnen doen.

De sprong voorwaarts In 2011 zijn er de eerste tekenen die erop wijzen dat de koers van het sociale perspectief vruchten begint af te werpen. Dit laat zich wellicht nog het best terugvertalen in de zichtbare motivatie van de medewerkers en de onderlinge goede sfeer.

Iedereen is trots om hier te werken. Dat doen we op eigen kracht door logisch nadenken met ons eigen gezond verstand.

Jos Kruijthof

Het inbedden van een aantal zachte factoren binnen de organisatie, heeft positieve gevolgen voor de arbeidsvreugde en zorgt, ondanks de huidige economische omstandigheden, voor relatief goede bedrijfsresultaten.

Op de vraag ‘Wat kenmerkt de huidige directie?’ vat één van de teamleden het bondig samen: ‘Er is aandacht voor de medewerker. Het verdiende geld wordt in het bedrijf en de medewerkers geïnvesteerd, bijvoorbeeld door nieuwe machines te kopen en te investeren in opleidingen. De directie denkt vanuit een sociale houding met je mee en als het even wat minder gaat, staan ze voor je klaar. Er wordt per persoon gekeken wat er nodig is om te presteren. Je krijgt het vertrouwen en je wordt vrij gelaten binnen bepaalde lijnen’.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 171

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

Het SijdKick traject 2012, met als thema ambassadeurschap en inzet van Social Media voor zakelijke doeleinden, wordt door vakblad Houtwereld bekroond met de benoeming van Corina tot Jong Houttalent 2012

Maar ook de feedback vanuit de buitenwereld spreekt boekdelen. Bij concurrenten en toeleveranciers begint het op te vallen dat Van der Sijde aan de weg timmert. Het opvallen in de markt gaat niet zozeer gepaard met ‘toeters en bellen’, maar is des te meer merkbaar. Het wordt vooral bereikt door een geloofwaardig optreden naar klanten en leveranciers toe en doordat medewerkers als katalysatoren het ambassadeurschap op zich nemen, simpelweg omdat ze er oprecht trots op zijn om bij het houtbedrijf te werken. Het ambassadeurschap wordt gezien als een belangrijk punt en daarom ook sterk aangemoedigd. Van der Sijde ziet haar medewerkers, klanten en toeleveranciers als een met elkaar verbonden netwerk. Van iedere medewerker wordt gevraagd binnen dit netwerk een initiërende voorbeeldfunctie te vervullen.

De onderliggende strategie daarbij is vooral trouw te blijven aan de toeleveranciers en daar een goede samenwerking mee op te bouwen. Zo ook kan er, bijvoorbeeld op het gebied van transport, snel worden geschakeld. De samenwerking met externe partijen maakt deel uit van het DNA van de organisatie. Gedurende vijfentachtig jaar is door drie generaties altijd verder gekeken dan de interne behoeften en processen alleen. Voor wat betreft de samenwerking met lokale bedrijven, of het nu de plaatselijke smid, het installatiebureau, de transporteur of de accountant is, is het voor Van der Sijde van belang dat je trouw bent aan elkaar. Zo zijn er samenwerkingsverbanden ontstaan die al langer dan dertig jaar naar volle tevredenheid stand houden en die ook weer over gaan van generatie op generatie.

Pagina 172

Hout is ons leven

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

Met de samenwerkingspartners ontstaat vaak een langdurige band, zoals met vaste chauffeur Louis die al meer dan dertig jaar het vervoer voor Van der Sijde verzorgt

De kern van de zaak Wanneer binnen een organisatie een nieuwe manier van denken en doen wordt geïntroduceerd, is het niet vanzelfsprekend dat dergelijke veranderingen automatisch met open armen worden ontvangen. Des te opmerkelijker is het dat de nieuwe koers binnen het houtbedrijf in relatief korte tijd op de rit is gekomen. Als het directieduo wordt gevraagd wat het geheim van hun nieuwe koers is, komen zij tot een eenduidig conclusie: ‘Onverdeelde aandacht voor de wensen en de noden van elke medewerker is de sleutel.

Want als de mensen binnen de organisatie goed in hun vel zitten, laat deze aandacht zich vervolgens ook merkbaar doorvertalen naar klanten en leveranciers. De menselijke factor is bij jezelf nagaan hoe je behandeld zou willen worden en van daaruit de dialoog aan gaan’.

Het gemak en de vanzelfsprekendheid waarmee het nieuwe perspectief is geadopteerd, is bewonderenswaardig. De platte hiërarchische structuur en de korte lijnen binnen het bedrijf zullen wellicht hebben bijgedragen aan de veranderingsbereidheid. Het is echter ook aannemelijk dat de voorwaarden hiervoor deels al in de bedrijfscultuur verankerd lagen. De identiteit, de waarden en de idealen voor de toekomst zijn immers gebouwd op een historie van vijfentachtig jaar bestaansgeschiedenis. Dit vormt een stevig fundament voor het bedrijf, om ‘anno nu’ een nieuwe koers in te kunnen zetten. Het gaat er nu vooral om de menselijke maat terug te brengen, door het opnieuw benadrukken van de oude waarden als ‘betrokkenheid, betrouwbaarheid en flexibiliteit’ in combinatie met de nieuwe koers van ‘openheid, erkenning en aandacht’. Nieuwe inzichten en oude waarden vloeien samen tot een nieuw perspectief. Een perspectief dat uitdrukking geeft aan het eigen gezicht van de onderneming en dat de slagkracht voor de toekomst bepaalt.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 173

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

Bij de opening van een inspiratietuin, waartoe zij zelf het initiatief hebben genomen, dragen medewerkers op hun eigen manier bij aan het verwezenlijken van de doelstellingen van de organisatie

Het gewenste gedrag herhaaldelijk onder de aandacht brengen en positief waarderen, is al genoeg om ‘de troepen mee te krijgen’. De effectiviteit schuilt wellicht in de alledaagse gewoonheid. De gewenste gedragsfactoren zijn eenvoudig te begrijpen, omdat ze niet stoelen op ingewikkelde theorieën of bedrijfskundige formules. Er is ook geen sprake van hoogdravende interne campagnes die de weg moeten wijzen met deftige woorden, holle slagzinnen of met al evenmin tot de verbeelding sprekende doelstellingen. Wel is er het continue programma SijdKick, dat de onderlinge samenwerking en de professionalisering bevordert. Ook geldt een heldere afspraak over de sociale omgang, die concreet terug is te brengen tot één aloude en eenvoudig te begrijpen boodschap: behandel elkaar, de klanten en alle andere betrokkenen bij het bedrijf, zoals je zelf wilt worden behandeld.

In die zin is er wellicht niet zozeer sprake van de kaarten opnieuw schudden om nieuwe waarden uit te delen, als wel de oude waarden opnieuw betekenis geven door ze in een nieuw daglicht te stellen. Bij de tweekoppige directie drong tijdig het besef door dat de sociale waarde van saamhorigheid en betrokkenheid door de jaren heen wellicht wat naar de achtergrond waren verschoven. Als een ondergrondse rivier waren ze weliswaar nog altijd aanwezig, maar lagen ze enigszins verbleekt in de schaduw, deels aan het gehoor en zicht onttrokken, in afwachting om opnieuw te worden ontdekt.

De sociale omgang, zoals opa Goris die kende binnen de dorpsgemeenschap, zijn we in de loop van de tijd wellicht een beetje kwijt geraakt. Ik denk dat we dat, hier intern, weer terug hebben gehaald.

Ageeth van der Sijde

Pagina 174

Hout is ons leven

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

Om het nieuwe perspectief als richtsnoer in de organisatie in te bedden, is het van belang dat Goris en Ageeth hierin als voortrekkers blijven fungeren. Ook hier geldt immers ‘zeggen wat je doet en doen wat je zegt’. Hun betrokkenheid is dan ook van groot belang. Dat deze voorbeeldfunctie een uitdaging op zich is, ligt voor de hand. Er is moed en doorzettingsvermogen voor nodig om het nieuwe perspectief ook voortdurend zelf uit te blijven stralen en over te dragen, want evenmin beschikken zij over een onfeilbaar karakter of over magische krachten. Desondanks is het hun streven om vanuit hun rol de nieuwe koers stevig in te bedden, om samen met de medewerkers en alle betrokkenen bij het bedrijf de organisatie klaar te maken voor de nabije toekomst.

De weg naar duurzaam ondernemen Aangezien Van der Sijde groot voorstander is van het handelen in duurzame producten, heeft het bedrijf zich ten doel gesteld om binnen een termijn van vijf jaar uitsluitend in gecertificeerd hout te handelen. Hoewel dit streven het liefst vandaag al zou worden gerealiseerd, speelt op dit moment een aantal dilemma’s waardoor deze doelstelling nog niet volledig haalbaar is. Het blijft een lastig evenwicht vinden tussen het nastreven van idealen en oog hebben voor commerciële haalbaarheid.

Sinds 2012 koopt het bedrijf gecertificeerd tuinhout in en adviseert zij klanten zoveel mogelijk duurzame tuinhoutproducten te kopen. Toch kiezen veel consumenten nog regelmatig het ‘goedkoopste’ product in plaats van de duurzamere alternatieven. Niet meer aan deze vraag voldoen, zou op dit moment de eigen concurrentiepositie nog te veel onder druk zetten. Het impregneren van naaldhout voor tuinhout en afrasteringen vormt op dit moment dan ook nog steeds een weloverwogen alternatief voor hardhout.

Aangezien de ontwikkelingen op dit gebied niet stilstaan, houdt Van der Sijde hierbij de vinger stevig aan de pols. Door de horizon te verbreden en nieuwe mogelijkheden te blijven ontdekken, heeft Van der Sijde ook recent nog gesprekken gevoerd over mogelijke innovaties op het gebied van houtverduurzaming van de toekomst. Het blijkt op dit moment echter nog niet mogelijk om met geheel metaalvrije conserveringsmiddelen dezelfde resultaten te bereiken als met de huidige metaalhoudende producten.

Vanuit de grond-, weg- en waterbouw is voor bepaalde toepassingen nog voornamelijk vraag naar hardhoutproducten. Inmiddels groeit echter de belangstelling voor Europese houtsoorten met een hogere natuurlijke duurzaamheid zoals kastanje, eiken en robinia; houtsoorten die een goed alternatief vormen voor de Braziliaanse en Afrikaanse hardhoutsoorten.

Hoewel het realiseren van volledig duurzaam ondernemen een lange termijndoelstelling betreft, heeft het bedrijf al een aantal ferme stappen gezet op de weg daar naartoe.

Werd in het verleden vooral aan duurzaamheid gewerkt binnen de marges van voorgeschreven wet- en regelgeving om aansprakelijkheid te voorkomen, nu neemt het bedrijf een meer proactieve houding aan als het gaat om een bijdrage te leveren aan een betere wereld. Met een kritische blik op het eigen handelen, staat men een bedrijfsvoering ‘met gezond verstand’ voor, eerder dan afwachten wat er vanuit overheidswege aan regels wordt opgelegd. In een tijd waarin greenwashing een begrijpelijk antwoord is op de steeds strenger wordende regels en normeringen, wil Van der Sijde de oren niet laten

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 175

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

Van der Sijde sponsort en begeleidt een team sporters dat deelneemt aan de WNF Challenge 2011 om in- en externe betrokkenheid bij maatschappelijke onderwerpen te onderstrepen

hangen naar datgene wat ‘hip’ is. Liever staat het bedrijf een meer praktische aanpak waarbij concretere maatregelen worden genomen, niet alleen maar vanuit kostenefficiëntie, maar vooral vanuit een zelfopgelegde discipline om de daad bij het woord te voegen. Op dit moment vertaalt zich dit bijvoorbeeld in het kritisch omgaan met de afvalstroom door hergebruik van materialen en door de dialoog met klanten en leveranciers aan te gaan over hun duurzaamheidsstrategie en idealen. Met de zorg voor de medewerkers hoog in het vaandel is er aandacht voor arbeidsveiligheid, inspraak en gezondheid. Om mensen te binden wordt regelmatig gesproken over hun ambities, talenten en toekomstverwachtingen.

Vertrouwen in de toekomst Zoals het niet meer mogelijk is een precies beeld te hebben van de begindagen van het bedrijf, zo is het evenmin mogelijk te voorspellen hoe de toekomst van Van der Sijde er uit zal zien. Want hoe zal het bedrijf er voor staan als het in 2018 het negentigjarige bestaan viert? Zullen de doelen, die nu hoog in het vaandel staan, zijn behaald? Zal de economische crisis weer achter de rug zijn en het bedrijf daarna nieuwe kansen van binnenuit hebben kunnen benutten? Zal ecologisch, verantwoord en duurzaam ondernemen een feit zijn geworden? Zal het bedrijf überhaupt in zijn huidige vorm nog bestaan? Gelet op de geschiedenis van het bedrijf, kunnen we wel verwachten dat er tegen die tijd het een en ander zal zijn veranderd. Nieuwe ideeën en vormen van samenwerking zullen wellicht leiden tot nieuwe innovaties en mogelijk ook weer tot nieuwe idealen, passend bij de tijdgeest van morgen.

Pagina 176

Hout is ons leven

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

Er zal altijd een situatie van buitenaf zijn. Maar we kunnen de controle loslaten, nu we het vertrouwen hebben gekregen dat we als bedrijf toch wel zullen mee bewegen.

Ageeth van der Sijde

Hoe mooi het ook zou zijn om even in een glazen bol te kijken, voor Van der Sijde is dit geen noodzaak. Er is sprake van een groot vertrouwen in de toekomst en daar is ook een goede reden voor. De vijfentachtig jaar bestaansgeschiedenis in ogenschouw nemend, zijn drie karakteristieke eigenschappen al vanaf de begindagen bepalend voor dit vertrouwen: flexibiliteit, doorzettingsvermogen en inventiviteit. Flexibiliteit als in: een nieuwe koers en bestemming kiezen, eerder dan je van de wijs laten brengen door externe opinies of omstandigheden. Doorzettingsvermogen als in: bij slecht nieuws met volharding de draad weer veerkrachtig oppakken zodra de eerste schok is verwerkt.

Inventiviteit als in: voordurend open blijven staan voor nieuwe mogelijkheden en oplossingen zien zodra de omstandigheden daarom vragen.

Het zijn eigenschappen die de bouwstenen vormen waarop het vertrouwen van het bedrijf is gefundeerd en die door het cement van saamhorigheid en betrokkenheid stevig bij elkaar worden gehouden.

De mensen bij Van der Sijde vormen een hecht team

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 177

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

Dit vertrouwen is als een rode draad onlosmakelijk verbonden met de bedrijfsgeschiedenis. Het is het verhaal van de mens achter het bedrijf die door de jaren heen reageerde op de politieke, technologische en sociale veranderingen en de manier waarop men zich daaraan heeft weten aan te passen zodat problemen omsloegen naar kansen. Een bedrijf van drie generaties familie en medewerkers. Mensen die, ondanks hun minder sterke kanten, door hun saamhorigheid en betrokkenheid, het bedrijf op koers wisten te houden en dat, aangepast aan de tijdgeest van nu, tot op de dag van vandaag nog met dezelfde overtuiging doen.

Filosoferen over morgen In het huidige economische klimaat en de fluctuerende, kortcyclische markt van vandaag, is het ‘koffiedik kijken’ wat betreft plannen voor de langere termijn. Het heeft volgens de directie momenteel weinig zin om een vijfjarenplan te maken. Twee jaar is wellicht nog realistisch, maar nog liever kijken ze niet langer dan een jaar vooruit.

Je kunt een onderneming niet sturen met ‘pak op wat voor je voeten waait’. Maar in deze dynamische tijd is het toch vooral ‘flexibel open staan voor wat zich aandient’.

Ageeth van der Sijde

De ontwikkelingen gaan snel en worden op hun beurt weer binnen de kortste keren door de tijd ingehaald. Dan is het reëler om een beknopt plan voor de korte termijn te maken en je daaraan zoveel mogelijk te houden, maar ook weer bij te stellen wanneer dat nodig is.

Verder doorkijkend naar de toekomst, hebben beide directieleden geen verwachtingen ten aanzien van een eventuele opvolging door eigen kinderen. Hoewel de opvolging pas op langere termijn zou gaan spelen, is dit al wel een punt van aandacht geweest. Zal de opvolging geregeld kunnen worden vanuit de eigen gelederen van het medewerkersteam? Ook samenvoegen met één of meerdere branchegenoten is een scenario waar Goris en Ageeth in dit kader wel eens over na hebben gedacht. Hoewel de inbreng van buitenaf stimulerend zou kunnen werken voor de bedrijfsvoering en schaalvergroting kan zorgen voor een toename in kostenefficiency, expertise en marktaandeel, moet over een nauwe samenwerking met andere branchegenoten nog wel de nodige nachtjes worden geslapen. Een dergelijke omslag kan immers ook een aantal potentiële nadelen met zich meebrengen. Een eventuele versmelting met een andere branchegenoot heeft wellicht gevolgen voor de eigen manier van ondernemen. Want zal de informele sfeer van samenwerken bijvoorbeeld nog wel kunnen blijven voortbestaan of zal deze hierdoor formeler en afstandelijker worden? Kunnen ze nog blijven doen zoals ze gewend zijn en ondernemen vanuit hun eigen kracht, of zullen ze meer rekening moeten houden met verschillende meningen over de bedrijfsvoering en de toekomstvisie? Mogelijk zullen ook de eigen identiteit en de daaruit voortkomende waarden, die diep in de bestaansgeschiedenis van het familiebedrijf zijn geworteld, meer naar de achtergrond verdwijnen.

In het licht van deze dilemma’s zijn oriënterende gesprekken met andere branchegenoten nu dan ook bij kennismakingsgesprekken alleen gebleven.

Pagina 178

Hout is ons leven

2009 – 2013 Naar een nieuw perspectief

We moeten altijd van onszelf uit blijven gaan. Hoe willen wij erin staan en hoe zien wij zelf onze toekomst?

Ageeth van der Sijde

Pas op de plaats Je zou kunnen stellen dat bij Van der Sijde de laatste jaren een beweging naar binnen is gemaakt, zonder de buitenwereld daarbij uit het oog te verliezen. Er is een nieuwe balans gevonden. Het bedrijf heeft kracht verzameld en als een hecht team gezamenlijk een nieuw perspectief in de organisatie op gang gebracht. Maar Goris en Ageeth hebben echter ook geconstateerd dat er risico’s zijn verbonden aan het invoeren van het menselijk perspectief. Door meer verantwoordelijkheid bij de medewerkers te leggen, wordt het benutten van het persoonlijke potentieel weliswaar gestimuleerd, maar kan dit er ook toe leiden dat teamleden teveel hooi op de vork nemen. De kenmerkende eigenschappen ‘kwaliteit leveren’ en ‘snel optreden’ vormen weliswaar sinds jaar en dag de beide zijden van de medaille als het gaat om klantgericht ondernemen, maar kunnen ook op gespannen voet met elkaar staan. Werkdruk en gespannenheid gaan doorgaans nou eenmaal niet altijd hand in hand met kwaliteit en inspiratie. Vanuit de verruimde blik van een ontspannen werkhouding is het makkelijker met vakmanschap goed werk af te leveren en met creativiteit nieuwe dingen te ontwikkelen.

In het jubileumjaar van het 85-jarige bestaan wordt de ingeslagen weg van de afgelopen periode voortgezet, om het bedrijf voor te bereiden op 2014 en de jaren daarna. Niet door nog meer vernieuwing aan te brengen, maar door de doorgevoerde veranderingen te verdiepen en te verduurzamen. De insteek daarbij is ‘alles met honderd procent aandacht doen’, met het vertrouwen dat hierdoor meer rendement en kwaliteit wordt verkregen dan door snel en onzorgvuldig te werk te gaan.

Het jubileumjaar is dan ook eerder een tijd om even pas op de plaats te maken en het menselijk perspectief binnen het bedrijf een rotsvaste plek te geven, om daarna weer met gepaste ambitie en bevlogenheid naar buiten te treden. Om zo gestaag en creatief door te bouwen aan een organisatie die staat voor zelfvertrouwen, saamhorigheid en trots. Om klaar te staan voor de toekomst en voor de kansen die daar in het verschiet liggen. Een nieuwe wereld, waarin het niet langer gaat om het bezweren van crises, maar om vanuit visie en een zekere nuchterheid verder te ondernemen en vanuit een sociaal verband samen te werken binnen de sociale structuur van een eigen netwerkgemeenschap.

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 179

Nawoord Toen ik in 2010 droomde van méér, besloot ik een opleiding te gaan volgen voor het coachen met paarden vanuit het systemisch perspectief. Geen idee wat het exact inhield, maar wat kon er mis zijn met het leren coachen van mensen en daar ook nog paarden bij gebruiken? Er ging voor mij een geheel nieuwe wereld open. Ik raakte gebiologeerd door de systeemwetten, de dynamiek van familiebanden en ook organisatieopstellingen waren voor mij een openbaring. Natuurlijk doorliep ik tijdens deze opleiding ook mijn eigen proces en vroeg ik mezelf af wat mijn plaats en mijn rol was binnen de familie.

Ook kreeg ik door deze opleiding uiteindelijk antwoord op de vraag waarom ik toch zo loyaal bleef aan ons familiebedrijf, ondanks mijn worstelingen en soms mijn behoeften om er van weg te vluchten. Ik herinner me nog precies dat moment in 2010 dat ik in tranen tegenover Goris zat en hem, tevergeefs overigens, probeerde uit te leggen dat dit externe traject voor mij geen weglopen was maar een thuiskomen. Het heeft nog tot het voorjaar van 2013 geduurd voordat het voor ons allebei helemaal duidelijk werd wat ik toen, drie jaar terug, probeerde te zeggen.

Na mijn opleiding besloot ik verder te gaan met mijn zoektocht naar mijn eigen familiebanden en de daarbij behorende dynamieken. Tijdens de gesprekken die ik daarbij met mijn familieleden voerde, viel mij op dat steeds weer ons bedrijf ter sprake kwam, terwijl veel van hen er zelfs nog nooit hadden gewerkt. Toen ontstond bij mij het verlangen de geschiedenis van ons bedrijf en de daarmee onlosmakelijke samenhangende familiegeschiedenis in boekvorm vast te leggen. Het verhaal geeft niet alleen inzicht in datgene wat onze identiteit kleurt en waar we trots op kunnen zijn maar het maakt tegelijkertijd duidelijk waar we hiervan zijn afgeweken en zelfs waar we onszelf soms zijn kwijtgeraakt. Het is heel begrijpelijk dat je nu veel leest en hoort over het nut van het zogenaamde Corporate Storytelling als managementtool, want veel bedrijven zijn niet alleen in een economische en financiële moeilijke tijd beland, maar verkeren tevens in een identiteitscrisis.

Daarom is dit jubileumboek voor ons meer dan een terugblik en een tastbare herinnering aan 85 jaar Van der Sijde Hout. Wij hebben tijdens het samenstellen meer begrip gekregen voor onze geschiedenis en het heeft tegelijkertijd ruimte gegeven om zaken die in het verleden hebben plaatsgevonden een plek te geven. Hiervan geleerd hebbende geeft dit ook meer mogelijkheden om met een hernieuwde blik naar de toekomst te kijken. Hoewel ik heel blij ben met dit prachtige gedrukte exemplaar, is ook dit keer het resultaat niet het hoofddoel geweest maar de weg er naar toe. Die weg is voor Goris en mij een ware ontdekkingstocht geweest. De gekozen titel, ‘Van der Sijde Hout 3.0’, staat dan ook symbool voor deze ontdekkingstocht, dwars door onze bedrijfsgeschiedenis heen, zoals die door drie generaties tot stand is gebracht. Zoals Goris in het voorwoord al aangaf, heeft het ons vertrouwen gegeven, hoe onzeker de toekomst ook is. Wat er ook gebeurt, zolang we trouw aan onszelf en onze verlangens blijven, zullen we altijd de juiste keuzes maken.

Goris is van beetpakken en afmaken, dus toen hij de opdracht kreeg het voorwoord te schrijven, liet hij alles vallen en zat hij enkele uren driftig en vol vuur achter zijn computer te rammelen op zijn toetsenbord. In één keer goed! Typisch Goris. Sinds

Pagina 180

Hout is ons leven

1995 hebben we een personeelsblaadje. Eén, soms twee keer per jaar vroeg ik hem een voorwoord te schrijven. Een terugblik op wat was geweest. Het lukte hem altijd, ogenschijnlijk zonder moeite en in héél veel woorden. Aan mij de taak dit terug te vertalen tot pakweg vierhonderd leestekens, want de Sijdelinks is maar een heel klein blaadje.

Ook deze keer leek hij het zo uit zijn mouw te schudden. Goris stelde weer de, voor mij inmiddels bekende, vraag: ‘Heb ik het gras nu voor je voeten weggemaaid?’ ‘Nee joh!’, zei ik, ‘Trinke en Wolter hebben mij verzocht in een nawoord een doorkijkje te geven naar de toekomst. Geen punt, toch?’ Ik realiseerde mij echter niet dat ik die laatste woorden, ‘geen punt’, wel heel letterlijk moest nemen. Want het concept nawoord heeft weken over mijn bureau gezworven en is ontelbare keren in mijn tas mee naar huis gereisd, over en weer gemaild en weer in de prullenbak beland. Typisch Ageeth. Nooit goed genoeg en tien keer herkauwen. Het lukte mij dus werkelijk niet er een punt achter te zetten of er een einde aan te breien.

Inmiddels heb ik er vrede mee dat veel van onze bestaansgeschiedenis onbeschreven is gebleven en niet alle leuke foto’s en anekdotes erin staan. Mijn grote angst om mensen of belangrijke gebeurtenissen te vergeten, willen wij ondervangen door een pagina achter in het boek leeg te laten. Speciaal voor wat of wie er eventueel niet is gezien. Maar waar ik maar geen eenvoudige oplossing voor leek te vinden, is het moment bepalen van werkelijk die punt zetten. De ontwikkelingen gaan immers snel. Zo valt in het laatste hoofdstuk nog te lezen dat wij ons eind 2012 aanvankelijk nog geen zorgen maakten over de veranderde markt, maar in dit jubileumjaar blijken we toch te moeten constateren dat ook wij niet aan de gevolgen van een ongunstig economisch klimaat ontkomen.

In slechts een paar maanden tijd zag de werkelijkheid er weer anders uit. Gelukkig hebben wij de afgelopen jaren geleerd om in crisistijd alle zeilen bij te zetten en nog flexibeler en creatiever in te spelen op alle snelle veranderingen, maar de zee is grillig en het lijkt wel of de wind ook steeds van richting verandert. Hoe moeilijk is het dan om in het nawoord af te sluiten met een concrete vooruitblik op de toekomst. Daarnaast werkt het voor mij persoonlijk ook nog eens zo, dat de noodzakelijke volgende stap bij mij ontstaat vanuit een gevoel, het herkennen van een collectieve behoefte. In dat stadium kan ik er niet eens woorden aan geven, het is meer een soort weten wat nodig is en dan gewoon handelen. Goris weet inmiddels dat ik het bedrijfsbelang nooit uit het oog zal verliezen en gelukkig heb ik zijn vertrouwen, want het moet voor hem soms echt klinken als een wild plan of vaag verhaal. Toch denk ik dat deze manier van ondernemen, vanuit ons gezonde verstand, en niet met blind maar met geïnformeerd vertrouwen, ons een voorsprong geeft en mede future proof maakt.

Wij dragen al enkele jaren uit dat het bij Van der Sijde om de maximalisatie van impact gaat en niet om de maximalisatie van financiële winst. Dat is voor onze accountant en de bank meerdere malen een reden geweest om bezorgd de wenkbrauwen te fronsen.

Natuurlijk moeten we financiële doelen realiseren want dat heb je nodig voor continuïteit en je wilt je tenslotte ook kunnen blijven ontwikkelen en kunnen blijven investeren.

Maar het is nu wel tijd voor een nieuwe economische beschaving. Niet zelf je zakken vullen en toewerken naar een soort eindstreep wat nu nog pensioen heet. Ongetwijfeld geniet mijn vader van zijn pensionering. Maar hoe zou het zijn geweest als hij gedu-

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 181

rende zijn werkzame leven gepassioneerd en bevlogen in oud ijzer had gehandeld en aan dit ideaalbeeld had vastgehouden? Was hij dan ook op zestigjarige leeftijd gestopt met werken?

Wat wij geleerd hebben van onze geschiedenis is dat het niet alleen gaat om de munten maar ook de zingeving die ondernemen vanuit collectiviteit, creativiteit, transparantie en positiviteit met zich meebrengt. Daar zit geen houdbaarheidsdatum op. Dus als de toekomst zo onzeker en onvoorspelbaar is en er geen einddatum is waar je naar toe kunt werken, dan kun je maar beter werken aan een goede gezondheid en streven naar een goed evenwicht in plicht, succes en plezier. Geen burn-out, geen bore-out, gewoon iedere dag met frisse moed een betere versie van jezelf uitvinden.

Met elkaar doorwerken, ook op latere leeftijd, geeft weer andere uitdagingen want met een geringe instroom van jonge medewerkers moet je met het huidige team wel een goede kwalitatieve output blijven leveren. Dat betekent niet alleen slimmer en anders werken, maar ook nog meer aandacht hebben voor vitaliteit en gezondheid. Ik zie het als een grote uitdaging om ook op dit punt te inspireren en bewustwording te creĂŤren.

Tevens zal er bij de medewerkers nog meer eigen verantwoordelijkheid neergelegd worden, want de traditionele organisatie verliest zijn betekenis. Je bent allemaal directeur van je eigen leven en je zult je zo ook op moeten stellen, want de arbeidsrelaties zullen veranderen en vangnetten verdwijnen.

De afgelopen jaren hebben wij het traject naar gedeeld leiderschap ingezet. Dit vergt tijd. Je moet dit begeleiden, het lef hebben om te stimuleren dat er fouten gemaakt mogen worden en het experimenteergedrag belonen. Je kunt ook niet van de ene op de andere dag het hiĂŤrarchische systeem zomaar loslaten. Wil je dit een kans van slagen geven, dan lukt dat alleen als je goed met elkaar blijft communiceren, elkaar blijft informeren en je bewust bent dat je een gezamenlijk doel nastreeft. Ik kan het niet genoeg herhalen: de definitie van een team is geen groep mensen die samenwerkt, maar een groep mensen die elkaar vertrouwt.

Onze volgende stap is nu dat iedereen bij Van der Sijde uitgedaagd zal worden om zich te verbinden met netwerken buiten de organisatie. Wij zijn groot voorstander van het uitwisselen van kennis en middelen omdat het gezamenlijk realiseren van bepaalde werkzaamheden en doelen belangrijker is dan hoeveel het jezelf oplevert. Door de enorme toename van online kennis en informatie die wereldwijd beschikbaar is, moeten we functioneler gaan werken. Iedereen googelt zich suf en komt om in het aanbod, maar welke keuze moet je maken? Het is aan ons de taak om met onze klanten, onze leveranciers en andere belanghebbenden in een meer persoonlijk contact de dialoog aan te gaan, om er gezamenlijk voor te zorgen dat we verstandige keuzes maken vanuit duurzaamheid die vol te houden is en niet met een vanzelfsprekendheid van verspilling en individualisme. Niet veroordelend of ter overtuiging, maar ter overweging. Tenslotte moet iedereen voor zichzelf op het juiste moment de juiste keuze maken.

Pagina 182

Hout is ons leven

Concreet betekent dit dat we voortborduren op de weg die we zijn ingeslagen. Daarvoor wil ik iedereen bedanken die een bijdrage hebben geleverd aan onze geschiedenis, ons heden en onze toekomst. Door jullie saamhorigheid, flexibiliteit en betrouwbaarheid vormen we het bedrijf dat we vandaag de dag zijn. Een bedrijf waarin de mens centraal staat. Het blijft tenslotte allemaal mensenwerk en dat is ook wat het uiteindelijk zo boeiend maakt. En ook al zitten we op het goede spoor, er zullen nog voldoende uitdagingen zijn. Het zal wellicht nog heel wat jaren duren voordat de noodzakelijke veranderingen zijn doorgevoerd in het sociaaleconomische en maatschappelijk leven.

Ook werkgevers- en werknemersorganisaties, overheden en onderwijsinstellingen zullen een belangrijke bijdrage moeten gaan leveren.

En wat de toekomst brengt? Ik weet het niet‌ en dat is wat mij betreft volkomen goed zo. Toen ik dat durfde uit te spreken enkele maanden terug, herinnerde ik me het gesprek met Goris in 2010, en wist dat ik eindelijk thuisgekomen was.

Ageeth van der Sijde

85 jaar

Van der Sijde

Pagina 183

Deze pagina geeft ruimte aan alles wat nog niet is gezien, benoemd of beschreven en wat het levensverhaal van dit bedrijf verder compleet maakt

Pagina 184

Hout is ons leven

Als de grondlegger in 1928 in de punt van Zuid-Holland met goede moed een houthandel begint, kan hij niet vermoeden waar dit toe zal leiden. Op de golfbewegingen van de roerige tijden die volgen, weet hij zich echter staande te houden. Tegen wil en dank, en tegelijk ook weer met liefde voor de zaak, treden later zijn twee zoons en aansluitend twee van zijn kleinkinderen in zijn voetsporen.

Het verhaal ‘Van der Sijde Hout 3.0’ vertelt over de drie generaties, die elk hun eigen weg zoekend, zich geplaatst zien voor uitdagingen binnen de geest van hun tijd. Het vertelt hoe zij de strijd aanbinden met de omstandigheden die zich daarin voordoen. Hoe zij hun leermomenten vinden en deze benutten om zich zowel in zakelijk als in persoonlijk opzicht te sterken en op basis daarvan keer op keer keuzes te maken voor een nieuwe toekomst.

Het verhaal eindigt in het jaar 2013, wanneer het familiebedrijf vijfentachtig jaar bestaat. De wereld ziet er dan anders uit en de onderneming heeft zich hieraan aangepast. Wat is gebleven, is een aantal oude waarden die van generatie op generatie is overgedragen, die het bedrijf en de mensen daarbinnen vandaag de dag nog stuurt in het denken en handelen en Van der Sijde Hout daarmee uniek maakt.