wegwijzer
S choonheid
4
Je bent geen dier
8
Schoonheid is een zorg …
Wegwijzer is een eigentijds driemaandelijks blad. Het weerspiegelt de diepere thema’s die de maatschappij boeien en daagt de lezer uit om zelf na te denken. Het blad is een uitgave van de evangelische kerk. De evangelische christenen vormen een groeiende groep van gelovigen voor wie het evangelie centraal staat. Met de Bijbel als basis voor alle facetten van het leven, willen ze zich zowel in de kerk als in de maatschappij inzetten voor de medemens.
13
Waar komt schoonheid vandaan?
14
Schoonheidskoningin
18
A thing of beauty
24
Aangetaste schoonheid
26
Schoonheidstips voor vrouwen
p4
p8
Meer informatie op www.weg-wijzer.net www.eavlaanderen.be
Colofon... Evangelische Volwassenen Werking vzw afd. Wegwijzer Coördinatie: Yvan Thomas, Stationstraat, 8900 Ieper. tel. 059 Mail:
p 13
info@weg-wijzer.net
Bestel: bestel@weg-wijzer.net Web: www.weg-wijzer.net Redactie:
Kristel De Leenheer, Johan Leroy, Yvan Thomas, Martin Turner, Ann van der Flaas, Don Zeeman.
Correctie: Peter Vermeersch Eindcorrectie: Marijke Verbrigghe Vormgeving: Jehtron Wervik Frontcover:
Nienke Thomas
© Overname van artikelen is mogelijk, mits voorafgaande toestemming van de uitgever.
2
WEGWIJZER - SCHOONHEID
p 24
EDITORIAAL
Schoon genoeg … Ziet ‘ie er niet mooi uit? We hebben het niet over deze Wegwijzer (hoewel die er zeker ook mag zijn). Het is eerder zo’n typische vraag over een pasgeboren baby, zo’n wolk van een kind, gezien door de trotse ogen van de kersverse ouders.
p 14
p 18
p 26
Mooi of niet mooi – het begint al in de eerste dagen van een mensenleven. Het geldt voor meisjes nog meer dan voor jongens. Toch groeit niet iedere droomdochter uit tot Miss België. Geen ramp, maar wanneer je als mens je levensloop moet afleggen zonder het ideale formaat … Dankzij de cosmetica kunnen we veel foutjes verbergen, maar er zijn helaas ook grenzen. Helaas? Zijn het eigenlijk wel foutjes? Waarom laten we ons leiden door de dictatuur van het droombeeld? Zijn we misschien niet schoon genoeg? Dus zoeken we in deze Wegwijzer wat andere wegen op. Wat te denken van de natuur? Kunnen we niet genieten van de kleurenpracht van de bloemen, of van het fascinerende dierenrijk? Of dieren ook over ons uiterlijk mijmeren, weet ik niet, we zijn tenslotte ook geen dieren … In dit themanummer over schoonheid raadplegen we ook een (schoonheids) specialist – om te leren dat het niet allemaal om poedertjes en crèmes draait. Schoonheidszorg is blijkbaar soms echt een hele zorg. Waar schoonheid vandaan komt is niet zo simpel om te
ontdekken, maar dankzij de Amerikaanse theoloog John Piper komen we een stapje verder. Liever dan ‘toeval’ ziet hij een ‘Persoon’ achter de zichtbare wereld. En wie filosofie net iets te zwaar vindt wegen, kan ook eenvoudigweg blij zijn met alles wat mooi is. Zoals John Keats het ooit poëtisch uitdrukte: a thing of beauty is a joy 'for ever'! Zijn gelijknamige gedicht wordt in het onderwijs nog dikwijls gebruikt als kennismaking met de Engelse dichtkunst – deze pennenvrucht zal ook nog wel een eeuwigheid meegaan. Als u in dit nummer de titel ‘Schoonheid in duplo’ tegenkomt, denk dan niet aan de veelkleurige blokjes van de Deense speelgoedfabrikant die in legio verpakkingen aan de man (of liever gezegd aan het kind) worden gebracht. Nee, we hadden de tweeledige schoonheid, uiterlijk en innerlijk op het oog. Maar aan het slot van deze Wegwijzer geven we toch nog een aantal schoonheidstips voor vrouwen – we konden het niet laten. Niets voor u? Niet erg, al hopen we natuurlijk dat u er nog niet schoon genoeg van hebt … Geniet ervan, ‘for ever’, de redactie.
SCHOONHEID - WEGWIJZER 3
4
WEGWIJZER - SCHOONHEID
Yvan Thomas
Dieren kunnen ons in ieder geval bepaalde inzichten geven. Hoe komt het bijvoorbeeld dat bijna elke vogel in ons land in mei een ei legt? Alles heeft te maken met de hoeveelheid licht en de hoogte van de temperatuur. Om die reden leggen ze niet in de winterperiode omdat de dagen dan veel te kort zijn en de temperatuur te laag. Toch bestaat er een kans dat vogels in de winter jongen krijgen? Hoe is dat mogelijk? Gaat het om een bijzondere soort? Hoor maar hoe bepaalde vogelkwekers het fixen. Vanaf de kerstperiode proberen ze de dagen kunstmatig langer te maken. Ze doen dit door in het vogelhok een lamp en een klok te installeren en een kacheltje doet de rest. Zo wordt het voor vogels mogelijk om in februari al kleintjes te hebben‌ De periode wordt dus vervroegd door manipulatie van licht en temperatuur.
SCHOONHEID - WEGWIJZER
5
Het hoeft je dan ook niet te verwonderen dat een dergelijke manipulatie wel eens uit de hand kan lopen. En dat kan al door heel simpele zaken, zoals bijvoorbeeld een stroompanne terwijl de vogelkweker een weekendje weg is. Spontaan vallen de vogels in de rui. Midden in de winter was het voor hen juli, maar nu worden de dagen plots korter. En het wordt kouder. Het ritme is volledig verstoord. Een vogeloogst mag je dan vergeten.
God heeft het besef van tijd in het hart van de mens gelegd. De mens geeft zich rekenschap van zijn verleden. Hij weet zich ook verantwoordelijk voor de toekomst, alhoewel je tegenwoordig sterk zou beginnen twijfelen. Hij denkt meestal over alles na, vraagt zich af waarom iets gebeurt, wat voor zin het allemaal heeft. Een mens wil antwoorden op de vraag: vanwaar kom ik, wat doe ik hier en waar ga ik naartoe?
Historisch besef
Een dier denkt niet na, het reageert gewoon.
Een vogel, en dat geldt eigenlijk voor alle dieren, heeft geen besef van tijd en kent dus de kalender niet. Maar hij reageert wel op heel wat andere dingen, zoals daarnet aangegeven: licht en warmte. Een mens is dan weer heel anders: hij heeft een historisch besef. Naast het heden is hij ook bezig met het verleden. Hij denkt na over de toekomst.
De mens denkt na! Prediker, een schrijver uit de Bijbel, typeert de mensen heel mooi: God heeft de eeuw in zijn hart gelegd. Dieren kunnen niet praten of houden geen rekening met het verleden (tenzij er ergens een heel ingrijpende negatieve ervaring geweest is, zoals een kat die het vogelnest aanviel, en dan nog…), laat staan met de toekomst. Ook het feit dat sommige vogels in de herfst naar het zuiden trekken, heeft alles te maken met een ingebouwd mechanisme: sommige vogelsoorten doen het, andere helemaal niet. Ze zijn precies zo geprogrammeerd.
6
WEGWIJZER - SCHOONHEID
We zijn dus geen dier Het zou dus dom zijn om te kiezen voor een leven als dier. Dit zou inhouden dat we het nadenken achterwege laten en geen tijd meer nemen voor het ‘waarom’ van het leven. Dat wil zeggen: enkel reageren op de omstandigheden. Nee hoor, genieten als er wat te genieten valt, kijken naar de schoonheid in de natuur om je heen (en de vogeltjes…), huilen als andere huilen, is typisch voor de mens. Over het verleden niet willen (en zelfs kunnen) nadenken en de toekomst heel ver weg achter je schuiven. Alleen maar leven voor het nu… Je bent toch geen dier…
Vliegend wonder Vogels zijn geweldige musici. Wij hebben een enkele stem, maar zangvogels hebben een dubbele stem. Daardoor kunnen ze prachtig zingen. Sommige vogels kunnen gelijktijdig twee noten zingen. Een vogel zingt niet zomaar wat, maar heeft een repertoire. De nachtegaal kan wel honderd tot driehonderd melodieën zingen. Er zijn zelfs vogels die samen een duet kunnen zingen, waarbij ze elkaar aanvullen! Mooi zingen is helemaal niet nodig. Sommigen zeggen dat de vogel zijn stem alleen maar nodig heeft om te communiceren. Maar een vogel doet veel meer! Die vindt het heerlijk om met een paar andere vogels gewoon muziek te maken. Dat is schoonheid, dat is mooi. Wij mogen zeggen: de zang van dat vogeltje laat iets horen van de goedheid en de wijsheid van de Schepper. God verheugt zich daarover. Hij kan ervan genieten. Hij ziet alles. Elke dag. Wij zien maar een klein beetje, maar Hij ziet alles. God ziet heel Zijn schepping, met al die duizenden dieren, met al die kleuren, met al die muziek. En Hij verheugt Zich daarover! Zelfs hoog in de bergen, waar wij niet kunnen leven, zijn er vogels die Zijn naam lof zingen. Zelfs diep in het water, waar wij niet kunnen leven, zijn vissen die met duizend kleuren vertellen: kijk, ik ben het werk van mijn Schepper. Ze laten allemaal op hun manier iets zien van de grootheid en wijsheid van hun Schepper. (naar “En toch geloof ik” - Bijbels dagboek voor studerende jongeren. Heerenveen 2010)
SCHOONHEID - WEGWIJZER 7
Don Zeeman
Iets schrijven over schoonheid? Daar moet ik een specialist over raadplegen. Een schoonheidsspecialist wel te verstaan. Ingrid Delafortie uit Mechelen leerde het vak in de jaren ’80 en had meer dan 20 jaar een eigen schoonheidsinstituut. Uitstekende ingrediënten voor een gesprek over mooi en minder mooi, over oppervlakkigheid en diepgang, maar ook over vergankelijkheid en zelfs de dood. En toch, een mooi verhaal …
8
WEGWIJZER - SCHOONHEID
In de tijd dat Ingrid voor de richting schoonheidszorg koos, draaide de cosmetica-industrie op volle toeren. Het waren de jaren van grote groei voor de zonnebankcentra. Nu zijn die helemaal niet meer in omdat men er de gevaren voor de huid van ontdekte. Maar toen waren ze immens populair. Ingrid volgde de lessen in een school waar de meisjes met een beauty-case naar de klas kwamen in plaats van met een boekentas. “Je leerde er gelaatsverzorging, de manicure en de pedicure, en de massage van kop tot teen”. Ondanks haar keuze stond Ingrid wat argwanend tegenover het oppervlakkige wereldje van het schoonheidsideaal. Eerder had ze verpleging gedaan. Maar daar vond ze haar draai niet echt omdat er te weinig tijd was voor contact met de patiënten. Wat haar aantrok in de schoonheidszorg waren de beide componenten: schoonheid en zorg. In feite was dat laatste nog het belangrijkste. “Ik heb er altijd naar gestreefd dat er een balans was tussen de buitenkant en de binnenkant. Natuurlijk kwamen de mensen voor de behandeling: de nagels moesten geknipt worden, de voeten moesten worden verzorgd. Toch merkte ik dat veel mensen kwamen voor wat ik ‘rustzorg’ zou noemen. Het was het moment dat ze even aan zichzelf konden denken: ze hadden een job en een gezin. En te midden van alle drukte hadden ze behoefte aan wat ze tegenwoordig ‘me-time’ noemen. Ze kwamen dus vaak ook voor een gesprekje”.
schoonheid en aantrekkelijkheid zijn niet altijd synoniemen. ‘Het zit van binnen en niet van buiten’ is een cliché, maar toch zit er waarheid in. Ingrid komt daarom in het gesprek regelmatig op het innerlijke terug: “Iemand die inspireert, vind ik een mooi mens. Iemand die verbonden is met zichzelf, die zichzelf accepteert. Die mensen stralen dat ook uit en je bent graag bij die mensen. Dat komt niet vanzelf; soms gaat daar een hele strijd aan vooraf, maar daar komt schoonheid van, daar komt echtheid van”.
"Ik heb er altijd naar gestreefd dat er een balans was tussen de buitenkant en de binnenkant." Echtheid is voor de een heel natuurlijk, maar voor de ander een opgave. Make-up kan handig zijn om veel te verbergen.
Ingrid: “Je ziet dat niet altijd, dat kan een
vrouw alleen maar zelf weten. Wij mogen als schoonheidsspecialisten niet invullen wat dat voor een ander betekent. Soms denk ik wel eens: laat eens wat meer van jezelf doorkomen. Maar het heeft met zoveel te maken en er is zoveel dat de mensen willen verbergen”.
Een kwestie van smaak
WW: Is het wellicht ook de angst voor het ouder worden?
Wat is schoonheid en wat is een mooi mens? Het zijn vragen die niet altijd even gemakkelijk te beantwoorden zijn. Mooi zijn is een kwestie van smaak, en
“Ik zeg altijd: hoe ouder je wordt, hoe minder make-up. Een twintiger kan veel hebben. Maar als je vijftig bent, moet je oppassen. Het moet rustiger, eenvoudiger ...”
SCHOONHEID - WEGWIJZER
9
WW: Anders wordt het fake? “Fake is iets verkopen dat niet waar is en daar kan ik niet tegen. Als je valse wimpers opplakt, dan is dat fake, nep, maar zeg het dan ook gewoon. Het is maar hoe je er mee omgaat, wees eerlijk”. Wie zichzelf wil accepteren, zal eerst zichzelf moeten ontdekken. En niet alleen zichzelf, ook de diepere zin van het leven. In dezelfde tijd dat Ingrid voor schoonheidsspecialiste ging studeren, maakte ze kennis met het geloof. In hoeverre heeft dat haar kijk op schoonheid veranderd? “Ik kan me, dertig jaar later, nauwelijks nog voorstellen om niet te geloven. Toch kijk je door een heel andere bril naar de wereld. Je kijkt anders naar de mensen, je beziet de natuur anders. Je ziet het mooie dat God in de mens gelegd heeft. Geloven is voor mij een heel proces dat nog altijd doorgaat. Als je weet dat God, de Vader, je aanvaardt, onvoorwaardelijk, en dat je altijd tot Hem mag komen, dan leer je ook om de echtheid te zien”.
Je ziet het mooie dat God in de mens gelegd heeft. Geloven is voor mij een heel proces dat nog altijd doorgaat. Geloven en mooi zijn: in de loop van de geschiedenis botsten die twee zaken regelmatig. Vaak had de kerk de reflex
10
WEGWIJZER - SCHOONHEID
om het geestelijke te benadrukken en het lichamelijke te wantrouwen. Immers, het uiterlijke vergaat, maar het innerlijke blijft bestaan. “Ja, dat had ook met genot in het algemeen te maken. Het lichaam werd vaak beschouwd als vies en zondig. Je kunt in zekere zin het lichaam ook beschouwen als de verpakking van de geest. Ik bedoel: je kunt soms aan een lichaam zien hoe het geestelijk met iemand is, want eigenlijk kan je de twee niet van elkaar scheiden. Er zijn veel lichamelijke klachten doordat er ‘achter de coulissen’ iets niet goed is. In die zin is het lichaam een toetssteen van wat er van binnen gebeurt”.
Vrijwillig in het hospitaal Naast haar werk als schoonheidsspecialiste begon Ingrid op een bepaald moment ook met vrijwilligerswerk in een ziekenhuis. Ze was regelmatig te vinden op de palliatieve dienst en op de afdeling oncologie. De liefde voor verzorging zat er diep in. Maar omgaan met mensen die de dood voor ogen hebben, is toch wel iets speciaals. En uiteindelijk, wat voor schoonheid zit er in de dood? “In de dood zit wellicht geen schoonheid, maar ik ben ook niet bang voor de dood. Wat ik wel lelijk vind, is kanker, want dat kan een afschuwelijk
dat zo is, maar ik vond het een mooie plek. Het is een plaats waar de buitenkant wegvalt en waar de echtheid naar boven komt. Eigenlijk was ik daar graag, omdat daar niets meer moet en er veel gerelativeerd wordt. De gesprekken zijn daar anders, het contact is daar anders”.
WW: Kon je de mensen daar ook hoop geven?
proces zijn. Voor die patiënten kan de dood een verlossing zijn, ze hebben al zo lang gestreden. Soms denk je dan: dat ze maar gaan, want daar is het beter…”
WW: Is het leven na de dood echt beter? Ingrid: “Voor sommige mensen absoluut wel. Het is hier mooi op aarde, maar ik geloof dat het na de dood beter is. Daarmee wil ik zeker niet zeggen dat ik nu ongelukkig ben of dat er iets niet in orde is. Maar we leven hier in het onvolmaakte en dat geldt ook voor mezelf”.
WW: Is het werk op de palliatieve dienst zwaar? “Dat vond ik niet. Veel mensen denken dat
“Als er vragen waren, ging ik daar wel op in. Maar ik wilde zeker geen misbruik maken van de situatie en het geloof opdringen. Het ging er ook vooral om dat je iets voor de mensen kon betekenen. Daarbij besefte ik dat de liefde van God nog veel groter is dan wat ik bij dat bed aan de mensen kan geven. Maar God kan ons gebruiken als we een glas water aan een zieke geven, als we er gewoon voor hem of haar zijn, als mens”. Toen de kans zich voordeed om een cursus ‘schoonheid voor kankerpatiënten’ te volgen, aarzelde Ingrid geen moment. Het gaf haar de kans om mensen tijdens hun behandeling en in hun
Ik besef dat de liefde van God nog veel groter is dan wat ik aan de mensen kan geven. herstelproces te ondersteunen. Dan ging het over problemen als haar dat uitvalt, of wenkbrauwen die verdwijnen: “Daar leerde
SCHOONHEID - WEGWIJZER
11
je om dan toch een mooie wenkbrauwboog te maken of ook hoe je de huid van iemand die chemo heeft, kunt behandelen. Mooi is het allemaal niet tijdens de therapie. Maar als je iemand wat kunt ondersteunen, dan is dat belangrijk. Mensen hebben er behoefte aan om te zeggen: ik heb een kaal hoofd, ik voel me onaantrekkelijk. Een dokter heeft vaak minder tijd om daar aandacht aan te besteden. Maar ik was dan vaak de persoon om naar het verhaal te luisteren en te kijken wat we eraan konden doen”. Goed verzorgd zijn en er treffelijk uitzien, is belangrijk; ook als men zwaar ziek is, en zelfs na het sterven. Dat ondervond Ingrid toen ze onlangs haar eigen vader verloor: “Hoewel het misschien weinig betekenis heeft, was ik blij dat hij kort voor zijn sterven nog naar de kapper geweest was. Zijn baardje was geknipt en ik was blij dat hij er goed bij lag”.
Geen schrikbeeld … WW: Heb je zelf schrik van vergankelijkheid? Schoonheid vergaat immers? “Schrik heb ik daar niet van, het gebeurt gewoon. Het gaat ook niet ineens, je groeit daar in. Natuurlijk sta ik ook wel eens voor de spiegel en dan besef ik: het is niet meer dan twintig jaar geleden. Maar dan denk
12
WEGWIJZER - SCHOONHEID
ik: stop daarmee Ingrid, het is goed zo. Maar soms vliegt mij dat wel eens aan. Dat hoort er ook bij. Ik ben niet bang voor rimpels, zo zit ik niet ineen. Maar ik zie wel eens foto’s van vroeger en dan zeg ik tegen mijn man: we zijn intussen wel een dagje ouder geworden. Maar dan denk ik: als we ooit samen oud mogen worden en we kunnen nog alles blijven doen wat we doen, dan is dat een cadeau. Het is goed dat we dat als koppel samen kunnen beleven”. Het leven kan heel mooi zijn, zeker als je af en toe ook aan nieuwe dingen kunt beginnen: “Ik houd van vernieuwing, ook al is het niet altijd gemakkelijk als je dingen moet loslaten. Uiteindelijk weet je niet wat je ervoor in de plaats krijgt. Het is wel iets dat dynamiek geeft in het leven en ik wil zeker niet vastgeroest zitten. Je kunt niet langs de kant blijven staan, op een bepaald moment moet je springen en zwemmen. Dat kunnen de moeilijkste momenten van het leven zijn, maar ook de mooiste. Als je weet dat je steeds naar God kunt gaan en beseft dat Hij er altijd is en voor alles zal zorgen, dan is dat een grote steun. Maar ja, dat springen en zwemmen, dat moet je wel zelf doen. Het leven blijft een mooie uitdaging …” En zo eindigen we ons gesprek … in schoonheid.
Weetje
Helix Nebula.
Waar komt schoonheid vandaan?
WW's
Stel dat ik probeer om miljoenen of miljarden jaren terug te gaan om een beeld te krijgen van de werkelijkheid aan het begin van de tijd. Hoe zag die eruit? Dan kom ik tot de verbluffende ontdekking dat die werkelijkheid toen evengoed een Persoon kan zijn geweest als een gas. Sta daar eens bij stil. Datgene wat er aan het begin was, heeft altijd al bestaan. En daarom kan er absoluut niets zijn geweest wat ervoor heeft gezorgd dat die werkelijkheid aan het begin een gas was in plaats van een Persoon. Ieder weldenkend mens moet toegeven dat het toen, aan het begin van de eeuwigheid, kruis of munt was. Misschien was er iets als een stof, maar misschien was het ook wel een Persoon! Als je toegeeft dat het niet onredelijk is om te denken dat die uiteindelijke werkelijkheid persoonlijk is, schep je voor jezelf ruimte om het bewijs voor die stelling rustig te bekijken. Dat bewijs is in het vervolg weergegeven. Zelf kom ik op grond van gewetensbesef van het heelal en het persoonszijn van de mens en het universeel gewetensbesef (de morele maatstaf waarmee wij anderen beoordelen die onze eer schaden) tot de onvermijdelijke conclusie dat de Uiteindelijke Werkelijkheid niet onpersoonlijk is, maar persoonlijk. Volgens mij is het simpelweg onmogelijk om te geloven dat het menselijk schouwspel door de eeuwen heen, de grote zoektocht naar zin en schoonheid en waarheid, niet meer is dan een proces van moleculaire mutaties. Johan Piper, Verlangen naar God, blz. 310
SCHOONHEID - WEGWIJZER 13
Don Zeeman
Ze was een weeskind en werd grootgebracht door haar oom. Een kind van gedwongen migranten. Veel had ze niet, maar ze was mooi. Hadassa heette ze, ofwel Esther in de taal van haar nieuwe vaderland. Dat betekent Ster – een schitterende naam eigenlijk. En ondanks haar afkomst zou ze schitteren in het leven. Haar uiterlijk zou daar een grote rol bij spelen: het staat te lezen in de Bijbel.
Te vaak wordt gedacht dat de Bijbel niet veel aandacht heeft voor uiterlijke schoonheid. Maar er zijn genoeg voorbeelden van het tegendeel. Neem nu Sarai, de vrouw van Abram. Ondanks haar leeftijd bleek ze er nog aantrekkelijk uit te zien. Toen de familie vanwege een hongersnood naar Egypte trok, viel ze al snel in de smaak bij de Farao. Dat zorgde voor heel wat problemen …
14
WEGWIJZER - SCHOONHEID
Maar terug naar Esther. Haar verhaal begint wanneer de koningin van het Perzische rijk door haar echtgenoot wordt ‘opgevorderd’ om haar schoonheid te tonen. Niet alleen aan hem, maar aan zijn hele entourage. Die mannen hebben een stevig feest achter de rug. En de koning, met zijn dronken kop, wil opscheppen over de
SCHOONHEID - WEGWIJZER
15
Esther dankt veel aan het feit dat ze mooi is, maar haar schoonheid is niet alleen uiterlijk, maar ook innerlijk.
schoonheid van zijn vrouw. Die ziet zo’n show niet zitten en hij weigert. Groot gelijk, maar het kost haar de koninklijke waardigheid. De vorst zoekt daarna noodgedwongen naar een nieuwe echtgenote. Hij laat daarvoor in zijn hele rijk mooie meisjes verzamelen. Een soort missverkiezing dus, maar dan met een echte kroon als hoofdprijs. En alles wordt goed voorbereid: eerst een schoonheidsbehandeling, zes maanden om de mooie maar fragiele huidjes met mirre-olie te behandelen, en zes maanden voor andere middeltjes. Een jaar dus, het moet een record geweest zijn. Lang, maar het loont. Esther valt in de smaak en mag naar het paleis verhuizen. Ook koningen zijn dus onder de indruk van vrouwelijk schoon – het zijn mannen, nietwaar? Niet alleen de Perzische Ahasveros, maar ook Salomo, koning van Israël en auteur van het boek Hooglied. Vers na vers bezingt hij de schoonheid: je bent mooi, mijn lief, klinkt het keer op keer. De beeldspraak in het boek is nogal
16
WEGWIJZER - SCHOONHEID
cultuurgebonden. Maar de boodschap is duidelijk: het oog wil ook wat. Esther, de schoonheidskoningin van Perzië had veel te danken aan het feit dat ze mooi was, maar het is niet daarom dat iedereen zich haar nog herinnert. Toen haar volk bedreigd werd was ze bereid om haar mooie leven te riskeren om haar landgenoten te redden. Op dat moment kwam de echte schoonheid naar boven. Gesteund door het gebed van velen die de dood voor ogen hadden, liet ze zien wat ze werkelijk waard was. Is het juist niet de opofferingsgezindheid die een mens speciaal maakt? Schoonheid, je kan er je voordeel mee doen, maar daarom is een mooi lichaam nog niet altijd zuivere winst. Het uiteindelijke oordeel over mooi of niet ligt niet in de handen van een jury. De Bijbel laat zien wat een mensenleven werkelijk waarde geeft. Wie dat niet ontdekt, slaat de bal mooi (of is het lelijk?) mis – ook al ben je dan een schoonheidskoningin.
wegwijzer
5
waarheden die je moet weten over God
1. De mens heeft geen persoonlijke relatie met God.
Nochtans verlangt God naar een intieme en vertrouwelijke band met jou. Want je bent geschapen om te leven in relatie met je liefhebbende Schepper. Hij wil je leven zinvol maken en vullen met Zijn liefde.
2. De afstand tussen de mens en zijn Maker is er doordat de mens Hem de rug heeft toegekeerd.
God schiep je met een vrije wil. Daarbij kreeg de mens de keuze: leven in gehoorzaamheid aan zijn Schepper, met alle positieve gevolgen vandien. Ofwel toegeven aan het kwaad, met alle negatieve gevolgen vandien. De meeste mensen kiezen voor het tweede omdat dit schijnbaar de meeste vrijheid biedt.
3. We kunnen niet uit eigen kracht bij God komen.
De scheiding tussen God en jou, die is onoverkomelijk. De vele pogingen om de relatie met God te herstellen, lopen telkens op niets uit. Welke inspanningen je ook levert, je slaagt er niet in om zelf terug contact te maken met God.
4. Jezus Christus is de brug tussen de mens en God.
We maken allemaal fouten en hebben moeite om ons aan Zijn geboden te houden. Jezus heeft de straf voor onze misstappen op Zich genomen toen Hij stierf aan het kruis. Als gevolg daarvan kan Hij iedereen die dit erkent, vergeven. Op die manier staat er niets meer tussen jou en God in.
5. Geef je leven over aan Jezus Christus.
Als je beseft dat er een barrière is tussen God en jou die je niet op eigen houtje kunt overbruggen, weet dan dat Jezus Christus de brug is naar God. Hij heeft de weg vrijgemaakt en je moet dit enkel in geloof beamen. Als je dat doet, schenkt Hij je een volledig nieuw en eeuwig leven. Hij komt in je wonen en je krijgt contact met Hem. Je kunt Hem iedere dag beter leren kennen, onder andere door het lezen van de Bijbel.
Geef in gebed jezelf aan Jezus. Dan ontvang je het echte leven en word je een geliefd kind van God. Voor eeuwig !!! SCHOONHEID - WEGWIJZER 17
Marieke Rommel
"A thing of beauty is a joy forever"! is een citaat uit een gedicht van John Keats dat mijn leraar Engels, meneer Devriese, ons heeft ingeprent. Ik moet daar vaak aan denken wanneer we een museum bezoeken en ik oog in oog sta met het echte werk van een artiest die me aanspreekt. Ook wanneer ik in een boek een prachtig geformuleerd idee ontdek of een perfect blijmakend liedje op de radio hoor. Mijn leraar had gelijk: van iets moois word je altijd blij.
Het voordeel van een tentoonstelling is dat je ziet welke evolutie een schilder heeft doorgemaakt, door wie of wat hij zich heeft laten inspireren. Of hoe hij anderen heeft geïnspireerd. Iedereen kent Mondriaan van de geometrische blokkleuren en zwarte lijnen. ‘Een klein kind kan dat!’ hoor je dan. Wanneer je echter een overzicht van zijn werk ziet, dan besef je wat een vakkundig schilder hij was. Ik kan vol bewondering en ontroering voor een schilderij staan, dankbaar dat iemand zoiets moois heeft bedacht en gemaakt.
18
WEGWIJZER - SCHOONHEID
Stel je voor dat je in een land woont waar elke vorm van creativiteit of decoratie zou gebannen worden. Misschien heb je de film ‘1984’ ooit gezien of het gelijknamige boek van George Orwell gelezen? Dat is zo’n samenleving. Wat een totale wanhoop heerst er, wanneer je oren geen muziek meer mogen horen, en je ogen geen mooie dingen meer mogen zien. Of misschien herinner je je de scène uit ‘La vita è bella’ nog, waarin een aria door de luidsprekers van een concentratiekamp schalt, plots voor licht en hoop zorgt.
Wanneer je kijkt naar de skyline van sommige steden, de veelheid aan muziekstijlen probeert op te sommen, de verhalen die er geschreven zijn om te vervoeren, te ontroeren en te doen fantaseren, dan zijn het allemaal bewijzen van de creativiteit van de mens. Toch hebben we niet het alleenrecht op schoonheid. Misschien heb je op BBCEarth ook wel de aflevering gezien over de Japanse kogelvis? Een schijnbaar onooglijk, grijs visje tekent alleen met zijn vinnen als werktuigjes een wondermooi en perfect symmetrisch patroon op de zeebodem om
indruk te maken op een wijfje. Zou dit visje oog voor schoonheid hebben? Er circuleren ook filmpjes waarin een spin in close-up gefilmd wordt bij het spinnen van haar web. Met adembenemende precisie, doeltreffendheid en vakkundigheid doet de spin haar werk. Niemand heeft haar moeten leren wat de perfecte vorm is voor een spinnenweb. Hetzelfde patroon komt telkens terug. Natuurlijk, zowel het visje als de spin doet dit om te kunnen overleven, louter
SCHOONHEID - WEGWIJZER
19
"Ik word intens blij wanneer ik de handtekening van de grote Kunstenaar herken in de natuur."
uit instinct. Om dezelfde reden vinden ouders hun kind het mooiste van de hele wereld. Toch valt het niet te ontkennen dat schoonheid eigen is aan deze planeet. Wanneer de schoonheid wordt uitgebannen, gebeurt het vaak uit cynisme en zeer kwalijke bedoelingen. Het gebeurt in onderdrukking en oorlog. Noch het lelijke, noch schoonheid ontstaat bij toeval. Er zit een concept, een idee achter. Wanneer je miljoenen letters jarenlang of onder bepaalde omstandigheiden dooreenschudt, zal er geen roman ontstaan. Hoe zou een willekeurig aantal cellen door toeval geschud en bijeengebracht, tot zoveel soorten met elk hun schoonheid en specifieke instincten kunnen leiden? Iemand moet eerst iets bedenken om dan met gegeven materialen aan de slag te gaan, te bouwen, te creëren. Een
Niet te koop
schrijver, een Kunstenaar, een Schepper. Wat doen wij met de schoonheid die ons omringt? Verwonderen we ons en proberen we zelf uit in hoeverre wij iets van dat creatieve karakter hebben geërfd. Of wentelen we ons in de cynische gedachte dat het niet meer dan een aardig allegaartje is dat overblijft van een toevallige samenloop van omstandigheden? Ik word intens blij wanneer ik de handtekening van de grote Kunstenaar herken in de natuur. In schoonheid door mensen gecreëerd, of het nu Mondriaan, een fluitende vogel of een tekening van mijn dochter is. God zij dank voor de schoonheid die ons omringt!
Wat je voor geld kunt kopen: Een bed, maar geen slaap, Versiering, maar geen schoonheid; Een huis, maar geen thuis. Geneesmiddelen, maar geen gezondheid. Plezier, maar geen geluk. Etenswaren, maar geen eetlust. Luxe artikelen, maar geen cultuur. Boeken, maar geen intelligentie. Een kruis, maar geen Heiland. Onbekend
20
WEGWIJZER - SCHOONHEID
Endymion A Thing of Beauty is a Joy Forever John Keats
A thing of beauty is a joy for ever: Its loveliness increases; it will never Pass into nothingness; but still will keep A bower quiet for us, and a sleep Full of sweet dreams, and health, and quiet breathing. Therefore, on every morrow, are we wreathing A flowery band to bind us to the earth, Spite of despondence, of the inhuman dearth Of noble natures, of the gloomy days, Of all the unhealthy and o'er-darkened ways Made for our searching: yes, in spite of all, Some shape of beauty moves away the pall From our dark spirits. Such the sun, the moon, Trees old, and young, sprouting a shady boon For simple sheep; and such are daffodils With the green world they live in; and clear rills That for themselves a cooling covert make 'Gainst the hot season; the mid-forest brake, Rich with a sprinkling of fair musk-rose blooms: And such too is the grandeur of the dooms We have imagined for the mighty dead; All lovely tales that we have heard or read: An endless fountain of immortal drink, Pouring unto us from the heaven's brink.
Iets van schoonheid schenkt ons eindeloos plezier: Wat mooi is wordt alleen maar mooier: hier Krijgt vergankelijkheid geen vat op, maar er wacht Ons immer een stil prieel, en dromen zacht Met rustig ademen — een heilzaam leven. Daarom, bij ieder ochtendgloren, weven Wij een bloemenlint dat ons bindt aan deze plek, Ondanks wanhoop, het onmenselijk gebrek Aan edelen van hart, de dagen beladen, De heilloze, oversomberde paden Waar we tastend gaan… Maar hoe dit zij, Soms schuift schoonheid de sluiers opzij Van ons wangemoed. Zo de zon, de maan, Bomen oud en jong, die een morsel schaduw slaan Voor schaapjes; zo in het groen de narcissen; Zo het stille beekje met de vissen Dat zichzelf beschutting schept en koelte; Het midwouds varenbosje in de zwoelte Waar de muskusroos haar geurenpracht ontbot; Zo ook en niet anders de grandeur van ’t lot Waarmee wij de grote doden bekleden; — Die eeuwige bron vloeit onsterfelijk voort, Voor ons ontspringend aan de hemelpoort.
(vertaling Endymion van John Keats, 1818) door Robbert-Jan Henkes
SCHOONHEID - WEGWIJZER
21
Adri Van den Berk
Wat is het voornaamste: uiterlijke of innerlijke schoonheid? Vele politiek-correctdenkende christenen zullen deze vraag beantwoorden met: “Innerlijke schoonheid natuurlijk!” Dat de schoonheid van binnen moet zitten, is een cliché dat veel waarheid bevat. Wat is schoonheid? Is dat objectief vast te stellen? Of is schoonheid subjectief; een kwestie van smaak, een idee of gevoel? En wie bepaalt wat het ultieme schoonheidsideaal is? Schoonheid bij personen is een eigenschap om mooi te zijn via zijn of haar positieve karaktereigenschappen. En dat noemt men dan "innerlijke schoonheid" … Bij uiterlijke schoonheid wordt er enkel en alleen naar de buitenkant gekeken. Bijvoorbeeld het charmante van een knappe, representatieve en gracieuze vrouw. Of een goed uitziende man inclusief "sixpack" (ook wel 'wasbord' genoemd) waarbij de buikspieren veelvoudig gegolfd zijn. Als er één ding is wat meetelt in onze maatschappij, dan is het wel de lichamelijke schoonheid. Ofwel de representativiteit om er tenminste goed uit zien. Want dan hoor je erbij… Sommigen voelen zich daardoor ook veel zekerder. Zelfs met solliciteren ben je ermee in het voordeel. Er heeft eens iemand gezegd, dat: “Schoonheid een betere hulp is dan alle aanbevelingsbrieven"…
22
WEGWIJZER - SCHOONHEID
Een onderzoek of het uiterlijk van de mens ertoe doet, heeft dat met zekerheid bevestigd. Schoonheidsidealen verschillen per persoon en zijn vaak het resultaat van de opvoeding. Al veranderen de denkbeelden over schoonheid geregeld. Het schoonheidsideaal verschilt ook van land tot land. Schoonheid is een obsessie die onhaalbaar en toch overal aanwezig is in elke cultuur. "Forever young", dan tel je mee in onze geïdealiseerde jeugdcultuur. Iedereen is bang om oud te worden en toch willen de meeste mensen zo oud mogelijk worden! Wanneer wordt iemand echt oud? Als mensen tegen iemand zeggen dat hij of zij er nog goed uitziet… Natuurlijk is schoonheid niet te beperken tot een mooie vrouw of een gespierde man. Het kan van alles zijn. Zoals kunst, een prachtig landschap, mooie kleren, bijzondere muziek, enz., enz. Elke tijd heeft zijn eigen beauty-beeld waarbij men er alles aan doet om uiterlijke
vertaling Latijn duplo Nederlands tweevoudig
schoonheid te optimaliseren. Maar… is dat niet om het gebrek aan innerlijke schoonheid te verbloemen? Een façade om zichzelf achter te verbergen? Uiterlijke menselijke schoonheid is slechts oppervlakkig en kan de innerlijke schoonheid niet beïnvloeden. Iemand wordt verliefd omdat hij of zij in eerste instantie alleen de buitenkant ziet. Pas na een paar dagen gaat hij of zij de binnenkant ontdekken; en dat correspondeert dan niet altijd met de uiterlijke schoonheid. Toch verbloemt ook de Bijbel niet de uiterlijke schoonheid van een man of vrouw. Daar zijn veel voorbeelden van. Zoals in het Bijbelboek "Samuel" waar geschreven staat: ‘Nu was er in heel Israël geen man zo knap als Absalom buitengewoon prijzenswaardig. Van zijn voetzool af tot zijn schedel toe was er aan hem geen gebrek. Bij Absalom werd een dochter geboren van wie de naam Tamar was. Zij was een vrouw knap om te zien’. Deze vader en dochter zagen er beiden fantastisch uit… Later gooide deze knappe prins zijn eigen vader (koning David) van de troon. In het Bijbelboek "Jesaja" wordt er reeds over Jezus als mens gesproken. Er wordt dan al voorzegd:
"Gestalte of glorie had Hij niet; als wij Hem aanzagen, was er geen gedaante dat wij Hem begeerd zouden hebben". Ogenschijnlijk, was Hij als mens op aarde geen opvallende verschijning. Maar op een gegeven moment nam Hij drie van Zijn apostelen mee een hoge berg op. En daar onderging Hij voor korte tijd een metamorfose. Zijn gezicht schitterde en ook Zijn kleren werden wit als het licht. Zijn uiterlijk was indrukwekkend en oogverblindend. Hij straalde als de zon. Een voorproefje van Zijn hemelse heerlijkheid. Deze ervaring was bij Petrus zo sterk blijven hangen dat hij aan het einde van zijn leven schreef: ‘Wij zijn ooggetuigen geweest van Zijn Majesteit!’. Ook Johannes maakt hier melding van: 'Wij hebben Zijn heerlijkheid gezien… vol van genade en waarheid.' Als mens heeft Jezus als Enige die ooit op aarde geleefd heeft, een 100% zuiver innerlijk, zonder zonde. En Zijn karakter wordt in het Nieuwe Testament getekend als: de hoogste vorm van liefde (dat weerspiegelt het sterkst de aard van God), rechtvaardig, betrouwbaar, trouw, goed, barmhartig, zachtmoedig, vriendelijk, rein, heerlijk, geduldig, enz...
Schoonheid in Duplo! SCHOONHEID - WEGWIJZER
23
Peper & zout, J. John en Mark Stibbe, blz. 217
Het verhaal achter het schilderij van het Laatste Avondmaal is buitengewoon interessant en leerzaam. Twee voorvallen in verband met dit schilderij leren ons een zeer overtuigende les ten aanzien van het effect van iemands gedachten in zijn of haar leven. Het Laatste Avondmaal is geschilderd door Leonardo da Vinci, een beroemd Italiaanse kunstenaar. Hij deed er zeven jaar over. De figuren van de twaalf apostelen en Christus zijn geschilderd naar levende modellen. Het model voor de figuur van Jezus werd het eerst gekozen. Toen vaststond dat Da Vinci dit geweldige schilderij zou maken, werden honderden jongemannen zorgvuldig gescreend. Dit in een poging een gezicht en persoonlijkheid te vinden dat volkomen vrij waren van verdorvenheid, veroorzaakt door zonde. Na weken van naarstig zoeken selecteerde men een 19-jarige jongeman als model voor de figuur van Christus. Zes maanden lang werkte Da Vinci aan deze hoofdfiguur van het beroemde schilderij. Gedurende de zes jaar die volgde, wijdde Da Vinci zich aan dat sublieme kunstwerk. Eén voor één werden geschikte personen uitgekozen voor de uitbeelding van de elf apostelen. Daarbij liet hij ruimte vrij voor de figuur van Judas Iskariot, het laatste onderdeel van zijn meesterwerk. Judas Iskariot was, zoals u weet, de apostel die Jezus verraadde voor dertig zilverstukken. Wekenlang zocht Da Vinci naar een man met een hardvochtig gezicht, een man met een gelaat dat getekend is door gierigheid en bedrog, een man die zijn beste vriend
24
WEGWIJZER - SCHOONHEID
zou verraden. Na menige teleurstelling in zijn zoektocht naar het type persoon dat geschikt was als model voor Judas, kreeg Da Vinci te horen dat men een man gevonden had wiens voorkomen aan alle eisen voldeed. Hij zat in een kerker te Rome, waar hem de doodstraf wachtte na een leven van misdaad en moord. Da Vinci vertrok meteen naar Rome. De man werd uit zijn kerker gehaald en naar buiten geleid in het licht van de zon. Daar zag Da Vinci een duistere, donkergekleurde man voor zich, met lange, onverzorgde haren die warrig over zijn gezicht hingen. Een gezicht dat een toonbeeld was van boosaardigheid en volslagen verderf. Eindelijk had de schilder de persoon gevonden die hij wilde hebben als model voor de figuur van Judas in zijn
karakterdeskundige, nam Da Vinci de man, wiens gezicht hij zes maanden lang geobserveerd had, zorgvuldig op. Hij antwoordde: "Nee, toen u uit de kerker te Rome voor mij werd gebracht, had ik u nooit eerder gezien." Toen sloeg de gevangene zijn ogen ten hemel en zei: "O God, ben ik dan zo diep gevallen?" Daarna wendde hij zijn blik naar de schilder en zei: "Leonardo Da Vinci, kijk me nog eens aan. Want ik ben dezelfde man die u zeven jaar geleden hebt geschilderd als de figuur van Christus!"
schilderij. Met speciale toestemming van de koning werd de gevangene naar Milaan gebracht, de plaats waar het fresco gemaakt werd. Zes maanden lang zat de gevangene elke dag op gezette uren voor Da Vinci. Intussen legde de begenadigde kunstenaar zich met ijver toe op de getrouwe weergave van dit laaghartige karakter, in de figuur van de verrader van de Heiland. Toen hij de laatste hand aan het werk had gelegd, zei hij tegen de bewakers: "Ik ben klaar: jullie mogen de gevangene meenemen". Plotseling rukte de gevangene zich echter los. Hij rende naar Da Vinci toe terwijl hij riep: "O, Da Vinci, kijk me aan! Weet u wie ik ben?" Met het getrainde oog van een groot
Dit is het waar gebeurde verhaal van de totstandkoming van het Laatste Avondmaal. Een verhaal waaruit blijkt hoe sterk het effect van goede of slechte gedachten op een mens is. Het karakter van de jongeman was zo zuiver en niet door zonden aangetast. Hij straalde een onschuld en schoonheid uit die hem geschikt maakte als model voor de figuur van Christus. Maar in die zeven jaar dat hij een leven van zonde en misdaad leidde, veranderde hij in een perfect model voor het beruchtste personage uit de wereldgeschiedenis. De geschiedenis is bezaaid met voorbeelden van mensen die goden wilden worden. Maar die kent slechts ĂŠĂŠn voorbeeld van God die mens werd.
SCHOONHEID - WEGWIJZER
25
‘Schoonheid van binnen naar buiten en van buiten naar binnen’: mooi zijn is een kwestie van de binnen- én buitenkant. “Hoe we er uit zien heeft te maken met hoe we van binnen zijn. Wie in God gelooft, weet dat Jezus Christus nieuwe mensen van ons kan maken. Door te luisteren naar Zijn woorden verandert ons denken in positieve zin. Hoe meer we dit proces van innerlijke vernieuwing doorgaan, hoe meer we dat uitstralen – en Onze huid is het grootste orgaan van ons lichaam. Van de huid kan je veel aflezen. Je kan in meer of mindere mate de levensstijl van iemand afleiden. Zo kan je zien hoe oud iemand is, of iemand veel zon (of zonnebank) heeft gezien, of iemand rookt, of iemand veel water of veel alcohol drinkt… Van de huid kan je zelfs ziekten afleiden, zoals een gele huidskleur kan wijzen op een leveraandoening. Omdat onze huid het grootste orgaan is dat zichtbaar is en het meest blootgesteld is aan de buitenwereld, is huidverzorging van vitaal belang. Daarom geef ik je graag enkele tips en tricks mee om je huid te verzorgen en te beschermen:
Reiniging van de huid
Een goede reiniging van de huid is de basis voor een goede huidverzorging. Dagelijks je gelaat reinigen met een huidvriendelijke reinigingsgel of -crème houdt je huid in goede conditie. Vanaf de leeftijd van 20 jaar kan je starten met een hydraterende dagcrème. In de zomer kies je best een
26
WEGWIJZER - SCHOONHEID
dagcrème met een SPF beschermende factor 20 of meer. Gebruik eenmaal per week een lichaamsscrub om de dode huidcellen te verwijderen. Het stimuleert tegelijk je doorbloeding, wat een gezonde huidskleur geeft. Met natuurlijke middelen uit de keuken kan je zelf een scrub maken, bv met rietsuiker, honing en lavendelolie.
Water
Voldoende water drinken houdt het hydratatieniveau van de huid op peil. Voor elke tas koffie die je drinkt, heeft je huid 2 glazen water nodig om gehydrateerd te blijven.
Voeding
Gezonde en gevarieerde voeding met veel anti-oxidanten voorkomt dat je huid onrein wordt en gaat ontsteken. Ongezonde vetten veroorzaken onreinheden. Gezonde vetten daarentegen voeden je huidconditie van binnenuit rijkelijk en verbeteren die.
Slaap
Een beautysleep doet wonderen. Voldoende slaap gaat huidveroudering
dat willen we graag benadrukken”. Dat is in een notendop de visie die Tanja Horemans op 'schoonheid' heeft. Ze is ervan overtuigd dat wie een leven met inhoud heeft, dat laat zien door hoe hij of zij eruit ziet. “Als een vrouw veel aandacht besteedt aan haar lichaam, is dat dan ook geen kwestie van ijdelheid? Ze toont daarmee dat ze zich geliefd voelt, en zich aanvaard tegen. Wat goed is voor je lichaam is goed voor je huid! Dus blijf ook bewegen en sporten!
Zon
Zonlicht is gezond en nodig voor de aanmaak van vitamine D. Tussen 12 en 15 uur vermijd je best de zon als ze te hevig is. Drink voldoende water en gebruik een hydraterende crème nadien. Zonnebanken versnellen het verouderingsproces van de huid aanzienlijk.
Verzorgingsproducten
Wanneer je verzorgingsproducten aankoopt, kies dan producten waar geen parabenen (bewaarmiddelen), aardoliederivaten of andere chemische stoffen in verwerkt zitten. Bezoek minstens 2 keer per jaar een schoonheidsspecialiste om je huid in de diepte te laten reinigen en je huid een extra hydratieboost te bezorgen. De gelaatsmassage werkt ontspannend en laat de producten dieper inwerken.
weet door de Schepper. Je bent een dochter van de Koning der koningen, heel bijzonder dus. Lichaamsverzorging is daarom een kwestie van zorg dragen voor het lichaam dat je gekregen hebt, een bescherming van je lichaam uit dankbaarheid en respect”. Hoe start je daarmee? Een goed beginpunt is de huid …
Make up
De beste make up benadrukt je mooiste trekken en camoufleert oneffenheden. Soms kan een beetje mascara en een glanzende, doorschijnende of lichtroze lippenbalsem al veel verschil maken. Verwijder je make up met kokosolie voor je slapen gaat.
Handen
Schenk ook aandacht aan je handen, want die verraden vaak meer je leeftijd dan je gelaat, door rimpels en pigmentvlekken. Je kan een verzorgende handcrème of arganolie gebruiken.
Stijl
Als je je kleedt naar je model en naar je natuurlijke huidskleur, dan zet je je mooie kanten in de spotlight en verdoezel je je mindere kanten. Het advies van een kleur- en stijlconsulente kan je hierbij op weg helpen met enkele eenvoudige tips. Je voelt het ook snel in je portemonnee wanneer je geen miskopen meer doet dankzij de stijltips. Doe eens zot en verander eens van haarstijl. Een goed geknipt kapsel en een flatterende haarkleur kunnen al wonderen doen.
SCHOONHEID - WEGWIJZER
27
Genk: Gent: Kortrijk: Genk:Genk: Kortrijk: Kortrijk:345 Vennestraat Grotesteenweg-Noord 15 Meense 3600 Genk Vennestraat 345 345 Zwijnaarde 8500 Ko Grotesteenweg-Noord Grotesteenweg-Noord 15 15 9052Vennestraat Meensestraat Meensestraat 79 79 089 30 58 86 09 220 17 02 3600 3600 GenkGenk 9052 9052 Zwijnaarde Zwijnaarde 8500 8500 Kortrijk Kortrijk genk@hetgoedeboek.be gent@hetgoedeboek.be 089 30 089 5830 8658 86 09 220 0917 220 0217 02 056 35 056 7835 9978 99 kortrijk (Esméralda Vermeesch + (William en Lyssa Bode) genk@hetgoedeboek.be genk@hetgoedeboek.be gent@hetgoedeboek.be gent@hetgoedeboek.be ( kortrijk@hetgoedeboek.be kortrijk@hetgoedeboek.be Chris Desmet + team) (Esméralda (Esméralda Vermeesch Vermeesch + + (William (William en Lyssa en Lyssa Bode)Bode) (Jona(Jona & Sara & Govaert) Sara Govaert) Chris Chris Desmet Desmet + team) + team)
Gent:Gent:
webshop: Leuven: Genk: Kortrijk: webshop: webshop: Leuven: Leuven: Vennestraat 345 Tervuursesteenweg 192 hetgoedeboek.be Grotesteenweg-Noord 15 Meensestraat 79 3600 3001 Heverlee Tervuursesteenweg 192 Genk 192 9052 Zwijnaarde Tervuursesteenweg 8500 Kortrijk hetgoedeboek.be hetgoedeboek.be 089 30 58 86 016 25 93 83 09 2203001 17 02 3001 Heverlee Heverlee 056 35 78 99 genk@hetgoedeboek.be gent@hetgoedeboek.be 016 25 016 93 25 8393 83 leuven@hetgoedeboek.be kortrijk@hetgoedeboek.be (Esméralda Vermeesch + (William en Lyssa Bode) Casier & team) (Jona & Sara Govaert) (Marcel leuven@hetgoedeboek.be leuven@hetgoedeboek.be Chris Desmet +(Marcel team)(Marcel Casier Casier & team) & team)
Gent:
webshop:
Leuven: Tervuursesteenweg 192 3001 Heverlee 016 25 93 83 leuven@hetgoedeboek.be (Marcel Casier & team)
hetgoedeboek.be
Abonnement op Wegwijzer
✃
Wil je een abonnement nemen op Wegwijzer? Of wens je iemand een abonnement te schenken? Vul de bon in, stuur ‘m op, en jij of je kennis ontvangt per post viermaal per jaar Wegwijzer. Je betaalt slechts e 9 voor een heel jaar. Ja, ik neem een abonnement op Wegwijzer Naam:
........................................................................................................................
Adres:
..........................................................................................................................................
Stuur deze bon naar Evangelische Volwassenen Werking vzw - Wegwijzer, Lambermontlaan 158, 1030 Brussel.
Vriendelijk aangeboden door: