WegWijzer 1602 by johan leroy

wegwijzer

wereld

de om zeep ?

Wegwijzer is een eigentijds driemaandelijks blad. Het weerspiegelt de diepere thema’s die de maatschappij boeien en daagt de lezer uit om zelf na te denken. Het blad is een uitgave van de evangelische kerk. De evangelische christenen vormen een groeiende groep van gelovigen voor wie het evangelie centraal staat. Met de Bijbel als basis voor alle facetten van het leven, willen ze zich zowel in de kerk als in de maatschappij inzetten voor de medemens. Meer informatie op www.eavlaanderen.be

Colofon... Coördinatie:

Kristel De Leenheer, Lambermontlaan 158, 1030 Brussel. tel. 02 241 30 15

Mail:

wegwijzer@hetgoedeboek.be

Web: www.eavlaanderen.be Redactie:

Editoriaal

Natuurtalent p4

In het ootje genomen

Tanja zegt het met bloemen

Twee eieren voor een liter melk

Werken aan een duurzame toekomst

p 10

Het vuil zit in de mens

Ciara Goossens, Kristel De Leenheer, Johan Leroy, Yvan Thomas, Don Zeeman.

Eindcorrectie: Marijke Verbrigghe Vormgeving: Jehtron Wervik © Overname van artikelen is mogelijk, mits voorafgaande toestemming van de uitgever.

WEGWIJZER - IS DE WERELD OM ZEEP ?

p 21

EDITORIAAL

Kristel De Leenheer

p 12

Het nummer dat je nu in handen hebt, is een groen blaadje. Niet letterlijk, niet figuurlijk, maar qua inhoud. De artikels hebben een voor een met ecologie en natuur te maken. We hebben in zekere zin de natuur nodig en die mag dus ook eens besproken worden in Wegwijzer. In ‘NATUURTALENT’ wordt een van de bekendste, en misschien zelfs het bekendste Bijbelverhaal op een eigentijdse manier verteld. Herken je het en kun je het ook vertellen zoals het in de bijbel staat?

p 18

De natuur van Zuid-Afrika is heel prachtig. Yvan begint zijn artikel ‘IN HET OOTJE GENOMEN’ met vogels. Van daaruit gaat hij verder op de vraag in op wat er het eerst was ‘de kip of het ei’. Hoe ziet de wetenschap dit, hoe ziet de bijbel dit? In het artikel ‘WERKEN AAN EEN (DUURZAME) TOEKOMST, MOSTERDZAADJE VOOR MOSTERDZAADJE' stelt Vanya de vraag waarom we ecologisch zouden leven. Als antwoord hierop deelt hij zijn ervaringen en toont hij, aan de hand van voorbeelden, hoe hij en zijn gezin dit doen. ‘TANIA ZEGT HET MET BLOEMEN’. In een interview vertelt Tania hoe ze gepassioneerd raakte door bloemen en hoe ze geëvolueerd is daarin. Maar ook welke haar lievelingsbloemen zijn en waarom ze er zo graag mee werkt. Ook Kathia vindt de natuur heel belangrijk. Net zoals de andere geïnterviewden in dit nummer, ligt haar drijfveer in de bijbel. In ‘TWEE EIEREN VOOR EEN LITER MELK’ kun je lezen hoe geloof en natuur samengaan. Maar ook de combinatie economie en ecologie wordt besproken. Het slotartikel draagt de titel ‘HET VUIL ZIT IN DE MENS’ of de afvalproblematiek. Luc De Baere houdt zich al sinds de jaren ’70 hiermee bezig. Wat motiveerde hem om in die richting te gaan studeren en werken? Kunnen de natuurproblemen nog opgelost worden? Wordt de wereld properder? Zoals steeds hopen we ook nu weer dat we erin geslaagd zijn om voor elk van jullie een boeiende Wegwijzer te hebben gemaakt! Veel leesplezier!

DE WERELD IS OM ZEEP ? - WEGWIJZER 3

Natuurtalent … Hij had niets, maar wilde iets maken. Niet dat het moest, maar creativiteit zoekt altijd een uitweg. Hij begon er aan en zo kwam er een begin aan alles.

Van lucht kan je niet leven, maar zonder gaat het ook niet. Hij maakte dus de atmosfeer, zodat je kon ademhalen. Maar er was nog niemand die naar lucht wilde happen.

Maar kijk, daar trok de zee zich terug en kwam het land te voorschijn! Was het een paradijselijk zandstrand of waren het kale rotsen? We weten het niet. Maar waar de grond vruchtbaar was, kwam het eerste groen te voorschijn. Van een miezerig grassprietje tot een majestueuze boom. Hij deed de vruchten groeien en de groenten opschieten. Maar er was nog niemand die kwam om te oogsten. Het gras was groen, en nog groener aan de andere kant van de heuvel. En al die bloemen! Het witte canvas was in een schitterend kleurenpalet veranderd. Maar het is een schilderij in een museum zonder bezoekers.

Er was licht en de wolken dreven langs de hemel. Maar nog altijd was er water, niets dan water. Geen plaats om je voet op neer te zetten. En je kunt toch niet iedereen constant laten zwemmen?

Kijk daar is de zon! Alle kleuren komen tot leven en de warmte doet goed. Na heel de boog van Oost naar West gemaakt te hebben, verdwijnt de gloeiende bol achter de horizon en wordt het donker – al zorgt

Het was donker en alles stond onder water. Geen mens die in zulke omstandigheden leven kan. Hij deed het licht aan en had daar maar een paar woorden voor nodig. En toen kon je zien dat er eigenlijk nog niets was – een woestenij, een levenloze plas water die zich uitstrekte zover je kon zien. Maar er was nog niemand om te kijken.

WEGWIJZER - DE IS DE AARDE WERELD DRAAIT OM ZEEP DOOR ?

een klein licht aan de hemel samen met ontelbaar veel witte sterretjes dat het niet helemaal donker is. Maar er is niemand om van die prachtige zonsondergang te genieten en niemand die wacht tot de zon weer tevoorschijn zou komen. Een kunstenaar heeft nooit gedaan en misschien begint het ook nog maar. In het water komt beweging: een wonderlijke onderwaterwereld komt tot leven. Van de kleine garnalen tot de grote vissen. En door de lucht zweven de vogels alsof vliegen de gewoonste zaak van de wereld is. Maar er is nog geen kat die er van kan genieten â&#x20AC;Ś Het natuurtalent komt nu pas goed op gang: Hij zorgt ook op het droge land voor leven. De onvoorstelbare diversiteit van de dierenwereld, een boeiende mix

van fantasie en vakbekwaamheid. Alles functioneert perfect en verspreidt zich over de aarde. En dan, als slotakkoord, de meest gecompliceerde realisatie van alles: de eerste mens. Hij ziet dat het goed is. Het is tijd om te rusten. Hij ziet hoe de wereld draait en hoe alles zich ontwikkelt. En ook al blijven de paradijselijke toestanden niet voor eeuwig, Hij zorgt voor Zijn creatie. Een onwaarschijnlijk mooi verhaal dat niemand kan bedenken? Je kunt natuurlijk ook een theorie verkondigen over een grote knal en heel veel toeval. Maar is dat dan zo geloofwaardig? Mijn voorkeur gaat uit naar zoâ&#x20AC;&#x2122;n Natuurtalent.

DE AARDE WERELDDRAAIT IS OM ZEEP DOOR? - WEGWIJZER

Yvan Thomas

Heet was het, bloedheet. Daar zat ik dan, ineengezakt en uitgeblust op het terras van een huisje in de middle of nowwhere in Citrusdal, zo’n 300 km van Kaapstad – Zuid-Afrika.

Onze oudste zoon en schoondochter, die inwoners zijn van Zuid-Afrika, hadden een weekendje gepland voor ons allen. De streek was heel mooi, maar door de constante droogte, dor, zanderig en … bloedheet. Er was sprake van zo’n 45° in de schaduw. Wandelen zat er bij dergelijke temperaturen niet in en we hingen met z’n allen rond de airco om toch maar wat te kunnen afkoelen. Af en toe kon ik het niet laten om het terras op te zoeken, maar veel meer dan rond kijken en proberen enkele vogels te spotten, zat er niet in. Iedere beweging was enorm uitputtend. Maar dat observeren was meer dan de moeite waard. Enkele

vogelexemplaren waren zo prachtig dat ik verwoed probeerde ze op foto vast te leggen. Maar niemand uit de naaste omgeving kon me vertellen om welke vogels het ging. Dus plaatste ik de foto’s op Facebook. Een antwoord liet niet lang op zich wachten. Peter reageerde meteen en wist zowaar alle vogels te benoemen: een poelifinario, een roepieroepie, een kroet, … Henri wist meteen aan te vullen dat de zang van een roepieroepie gewoonweg prachtig was. Mijn mond viel open bij zoveel vogelkennis. Hoe wist Peter dit allemaal. Zijn antwoord was ontnuchterend: “Yvan, dat is een hobby van mij. Ornithologie. Ik kreeg de microbe te

…

pakken dankzij een vriend van mij, nl. Toon Hermans.” En met een link naar een YouTube-filmpje https://www.youtube. com/watch?v=x3UDctkmriQ. En ik die dacht wat bij te leren over vogels. Mijn vrienden hadden me goed bij de neus genomen. Gelukkig heb ik later via de vader van Henri de juiste namen in het bezit gekregen. En die kan zich wel met recht en reden ornitholoog noemen. Maar weet je dat, zeker als het gaat over de natuur en de schepping, heel wat mensen in het ootje worden genomen. Onder het mom van wetenschap geloven de mensen de gekste dingen. Als je maar tijd en toeval combineert. Bij mijn bezoeken in de gevangenis, grappen de gedetineerden wel eens als ik het heb over de Schepper: “En wat was er het eerst, de kip of het ei?” Mijn antwoord is dan meestal dat het voor mij wel duidelijk is, maar of het voor hen ook duidelijk is?! Als er enkel een kip was – en geen haan – dan kon het ei niet bevrucht worden en kon er geen sprake zijn van een kuiken. Er moest dus niet alleen een kip zijn, maar ook een haan. En veronderstel nu even dat er

eerst een ei was – vòòr de kip – een ei dat door toeval en tijd bevrucht was, en zich doorheen miljoenen jaren ontwikkelde tot een kip. Dan weten wij dat dit ei niet meer zou worden dan een rot ei, dat enkel goed was ver van je weg te gooien. Maar veronderstel dat je geloof zo groot is, dat je toch gelooft dat er een kip uit dat ei ontstaat, dan nog hebben we weer een probleem. Want waar is de haan terug, die nodig is om de eieren te bevruchten zodat er een nageslacht is. Er zou dus minstens sprake moeten zijn van twee

“Wat was er het eerst, de kip of het ei?” Mijn antwoord is dan meestal dat het voor mij wel duidelijk is. eieren, waarbij de ene zich wonderwel ontwikkelt tot een kip en de andere tot een haan. En waarbij die kip en die haan zo op elkaar afgestemd zijn dat ze een nageslacht kunnen ontwikkelen. Ik heb

DE WERELD IS OM ZEEP ? - WEGWIJZER

Bijen in je tuin Kleinschalige biotopen zijn voor solitaire bijen van levensbelang. Ze vliegen immers maar in een klein gebied. Verbindingen tussen deze gebiedjes zijn nog belangrijker. Je kan jouw tuin vrij eenvoudig ombouwen tot een geschikt biotoopje voor bijen. Je doet dat door de juiste insectenvriendelijke planten in jouw tuin te zetten als bvb. vlinder-, scherm-, klokjesbloemigen, primula’s, ... Ook vlinders en fraaie zweefvliegen zullen je aankoop waarderen. Bij je aanschaf moet je erop letten om geen cultuurvariëteiten te kopen met dubbele, gevulde bloemen. Bij die bloemen is het nectar geven er uit geselecteerd en daarmee dus minder geschikt voor insecten. Koop planten die in ons land ook in de vrije natuur voorkomen. Kies naast nectarplanten ook voor planten die veel stuifmeel leveren (zoals composieten-Paardenbloem, Boerenwormkruid, Grote centaurie, Duizendblad, Kogel- en akkerdistel). Zorg voor bloeiende planten gedurende het gehele seizoen. En weet dat solitaire bijen niet gevaarlijk zijn.

het hier enkel over pure speculatie, want de wetenschap heeft geen plausibele uitleg voor dergelijke vraagstukken. Als je een beetje logisch nadenkt, dan kan je enkel toegeven dat de meeste zaken in de schepping geen tussenvormen kennen en dat ze eigenlijk wel in een heel korte, korte tijd tot stand kwamen. Opzoekingen tonen aan dat er geen alternatieven zijn. Of laat het ons hebben over de bloemetjes en de bijtjes. Heel wat planten, bomen en bloemen hebben de bijtjes nodig om zich voort te planten en vruchten te krijgen. Een hedendaags probleem is zelfs dat heel wat planten en bloemen met uitsterven

“Jouw geloof is veel groter dan het mijne.” bedreigd zijn, omdat de bijenpopulatie afneemt. Eén van de oorzaken zou bijvoorbeeld een bepaalde ingevoerde maïssoort zijn. Deze maïs voorziet rijkelijk in nectar, maar is schadelijk voor onze westerse bij. Op die manier is de kans groot dat ook andere planten en bloemen, die de bij nodig hebben, het moeten ontzien. Hoe zouden dan de planten destijds zonder bijen geleefd kunnen hebben want sommige wetenschappers beweren dat er miljoenen jaren tussen

WEGWIJZER - IS DE WERELD OM ZEEP ?

het ontstaan van de planten en de dieren moet geweest zijn? Er is de – alweer onwetenschappelijke – bewering dat uit dode materie, levende materie is ontstaan. Kun je je voorstellen hoe die overgang zou geweest zijn tussen dode en levende

Wordt het niet de hoogste tijd om op dat vlak ons verstand te gebruiken? materie? En hoe mettertijd een ontluikende bloem, langzaamaan door een ontwikkelend insect, dat later een bij werd, bevrucht werd. Bestaan dergelijke tussenvormen? Ik vrees dat we er geen enkele zullen vinden. Dergelijke vooronderstellingen berusten niet op wetenschap en nog veel minder op gezond verstand.

wat ik zie.” En dan schud ik zo iemand de hand met de mededeling: “Jouw geloof is veel groter dan het mijne.” “Maar ik geloof in niets!”, reageert men dan. “Juist dan is je geloof veel groter dan het mijne: ik geloof dat alles ontstaan is uit Iemand, jij gelooft dat alles ontstaan is uit ‘niets’. Dit laatste is zo onwetenschappelijk als dat het maar groot is. Dus is jouw geloof veel groter dan het mijne.” Wees je er bewust van dat je in het ootje genomen wordt, als je gelooft in een Schepping zonder Schepper. Wordt het niet de hoogste tijd om op dat vlak ons verstand te gebruiken? Ik dacht vroeger altijd dat je dat juist moest uitschakelen als het om geloof ging, maar zegt het hoogste gebod niet dat we God moeten liefhebben met heel ons hart, met geheel onze ziel, maar ook met geheel ons verstand?” Ik vermoed dat heel wat mensen zich liever laten beetnemen, dan met een levende God geconfronteerd te worden. Maar dit is louter ontvluchten van de realiteit om daarna tot het besef te komen dat je je flink hebt laten beetnemen.

Zo word ik wel eens meer geconfronteerd met iemand die ‘nergens in gelooft’. En dan wordt nog vaak toegevoegd: “Behalve in

DE WERELD IS OM ZEEP ? - WEGWIJZER

TANIA ZEGT HET ... Yvan Thomas

Gods schepping, de natuur en dan in het bijzonder bloemen en planten hebben mij van jongs af aan intens geboeid. Door omstandigheden ben ik wat later dan normaliter het geval is in het vak terecht gekomen. Hiermee bedoel ik dat ik een gewone middelbare schoolopleiding heb genoten, jong gehuwd ben en reeds op 22-jarige leeftijd in de kinderen zat. Ik kan zeggen dat mijn keuze om een opleiding te volgen in avondonderwijs aan de tuinbouwschool in Mechelen (waar ik destijds woonde), een gevolg was van een verlangen (roeping) dat God in mij gelegd heeft. Deze opleiding heb ik gevolgd toen mijn kinderen kleuters waren en ik huismoeder was gedurende 8 jaar. Tijdens en na die opleiding ben ik dan deeltijds beginnen werken in de sector en dat was een goede start en leerschool. Toen we tien jaar geleden naar Lauwe

verhuisden, ben ik zelfstandig beginnen werken op bestelling voor mijn eigen klanten in de regio waar ik woon. Dat heb ik gecombineerd met een freelance job in West- en Oost-Vlaamse bloemenwinkels bij collega-floristen. Die doen een beroep op mij als ze extra werkkracht nodig hebben. Dit was geen evidentie, ik kende niemand in deze sector, sprak de ‘taal’ niet J ... kortom was een ‘outsider’… Het is een lange weg geweest van contacten leggen, vertrouwen opbouwen en kansen krijgen om mij te ontpoppen tot wie ik ben geworden. Mijn lievelingsbloemen zijn fragile (veld) bloemen en ééntje in het bijzonder is de papaver of de klaproos. Velen denken hierbij onmiddellijk aan de rode klaproos. Deze komt in de natuur echter ook voor in de ‘kleuren van de regenboog’: oranje, geel, wit en zelfs blauw. De papaverbloem is een pioniersoort en betekent : spontane vreugde van de natuur. De bloem is bovendien vervuld met symboliek (In Flanders Fields), en is het christelijk symbool van lijden en verlossing bij uitstek geworden. Het mooie van mijn vak is dat je altijd mensen blij maakt. Zelfs in tijden van

WEGWIJZER - IS DE WERELD OM ZEEP ?

. MET BLOEMEN lijden en rouw zijn bloemen balsem voor de ziel. Ik geloof dat je met bloemen een boodschap kan overbrengen van liefde, vriendschap, genegenheid, medeleven, dankbaarheid, troost, waardering, ... je brengt altijd een positieve boodschap met bloemen. Ik streef ernaar om met mijn floraal werk de gevoelens en de emoties die de schepping en de seizoenen met hun bonte kleurenpracht bij mij teweeg brengen te communiceren op een toegankelijke manier: natuurlijk, puur en eenvoudig. In mijn dagelijks werk ben ik gepassioneerd bezig met bloemen maar ik ben en voel mij meer kunstenaar dan commerçant. Als floral designer ga je een stap verder dan het commerciële steekwerk alleen. Ik ben met kunst bezig en de florale werken die ik creëer zijn vaak geïnspireerd door andere kunstvormen Dat kan taal zijn, een gedicht of haiku, een schilderij, een object, een architecturale vorm, nerven van een blad, een zaaddoos, enz. Als floraal ‘kunstenaar’ kan ik mij uiten op events en wedstrijden. Zo heb ik de afgelopen tien jaar aan verschillende wedstrijden deelgenomen omdat ik op die manier in de gelegenheid werd gesteld om mijn grenzen te verleggen, te leren en te groeien in mijn vak. De voorlopig laatste wedstrijd waaraan ik heb deelgenomen was in 2014: het Belgisch kampioenschap voor floristen. Heb ik een speciale band met de Schepper van bloemen? Ik heb voor zover ik mij kan herinneren altijd al van God gehouden. Jezus is echter bijzonder wezenlijk echt voor mij geworden tijdens en na een

depressie die ik enkele jaren geleden heb doorgemaakt. Een crisis. Een lange donkere weg waar ik zonder Jezus' hulp nooit was uitgeraakt. Hij heeft mij zoveel liefde bewezen, is voor mij letterlijk door het ‘vuur’ gegaan. Ik leef alleen maar voor Hem met vallen en opstaan, uit dankbaarheid voor de liefde en vriendschap die Hij mij dagelijks bewijst! Ik verlang en streef er dan ook naar om met mijn florale creaties de schoonheid van Gods karakter te tonen, want alles aan God is mooi !

Tania Huyghe “Ik hou van mensen en hun geschiedenis…” Tania is moeder van drie jonge adolescenten en gehuwd met een rasechte West-Vlaming, woonachtig in Lauwe, ‘dorp’ aan de Leie. www.bloem-en-zaak.be/index.html.

DE WERELD IS OM ZEEP ? - WEGWIJZER

Twee eieren voor ee Don Zeeman

Christenen zijn enthousiast op weg naar de hemel en trekken zich niet al te veel van het aardse aan.

Je zou het kunnen denken als je gelovigen bezig hoort over de toekomst. Maar is dat beeld correct? Zeker niet volgens Kathia Reynders, die met volle teugen van de natuur geniet en hoopt dat nog lang te kunnen doen. Maar dan moet de mensheid wel dringend in actie schieten en meer werk maken van de bescherming van het milieu, van zijn natuurlijke omgeving. Dat is haar overtuiging, als mens, maar zeker ook als christen. We zetten daarover graag een boom met haar op â&#x20AC;Ś

WEGWIJZER - IS DE WERELD OM ZEEP ?

en liter melk … Kathia zag het levenslicht in de buurt van Brussel, maar verhuisde later naar Limburg. Van de grootstad naar de groene provincie en dat heeft wellicht haar interesse voor de natuur aangewakkerd. Later keerde ze terug naar Brussel voor haar studies: handelswetenschappen met een specialisatie in internationale betrekkingen. Het was vooral de interesse voor hoe het internationaal beleid wordt gemaakt, hoe de landen zich tot elkaar verhouden en welke rol grote organisaties als de Europese Unie en de Verenigde Naties daarbij spelen. Als je het verhaal vanuit de optiek van de handel bekijkt, dan merk je dat de commerciële wereld vaak op gespannen voet met een propere omgeving staat: veel natuurschoon vind je doorgaans niet in industriegebieden … Maar Kathia verloor haar belangstelling voor de zorg voor het milieu niet uit het oog. Ze schreef haar thesis over de visserijsector om te onderzoeken hoe landen tot afspraken met elkaar komen om de zeeën niet binnen de kortste keren leeg te vissen. Duurzaamheid is daarbij het vertrekpunt en dan heb je naast het milieuaspect ook de economische en de sociale kant van het verhaal.

Economie en ecologie: het lijkt vaak een onmogelijke combinatie, maar na haar opleiding in de handelswetenschappen, begon Kathia aan een tweede ‘master’, dit keer over milieu en natuurlijke bronnen –

DE WERELD IS OM ZEEP ? - WEGWIJZER

een studie die ze in IJsland volgde. “Niet dat ik zo’n hele groene ben, maar ik wilde weten hoe je een beleid kunt uitwerken waarin je alle aspecten van duurzaamheid terug vindt. Vooral de internationale dimensie van het thema boeide mij. Daarbij, IJsland was prachtig, al viel het milieubeleid me daar toch wel tegen. Ze hebben zoveel natuurlijke bronnen, dat ze eigenlijk niet echt spaarzaam moeten zijn”. De natuur van IJsland heeft Kathia ook heel wat bewondering voor de omgeving bijgebracht. “Ik vind de natuur heel

We kunnen verwonderd zijn over de natuur, de pracht van de schepping, en we kunnen genieten van wat ons gegeven is. mooi, het is iets wat rust kan bieden. Zeker in een drukke en gestresseerde maatschappij, waarin alles heel snel moet gaan, kan je in de natuur terug ontspannen. Het is zo’n prachtig geschenk, zoiets moois en we zouden daar meer bewust van moeten genieten. We blijven veel te vaak binnen, vooral als het nat en koud is, maar waarom niet meer bewegen en een frisse neus halen? Er zijn zoveel prachtige dingen te zien. In onze samenleving is de relatie met de natuur vaak helemaal verbroken”.

Spiritueel

Als Kathia over de natuur spreekt,

klinkt het bijna spiritueel. Voor veel milieuactivisten is dat ook zo: sommigen aanbidden de natuur, vereren ‘Moeder Aarde’ en richten zich op kosmische krachten. Dan gaat het al snel in de richting van New Age-achtige toestanden, waar mensen bedreigde bomen gaan omhelzen en gaan huilen als die worden omgekapt. “Ik voel me daar zelf niet in thuis. Ik geloof wel in een God die de Schepper is, die de natuur heeft gemaakt, die ons heeft gemaakt en een relatie met ons wil. Die heeft er voor gezorgd dat we een relatie met de natuur kunnen hebben. We kunnen verwonderd zijn over de natuur, de pracht van de schepping, en we kunnen genieten van wat ons gegeven is. Van daaruit ook mijn verlangen om zorg voor de omgeving te dragen”. Vanwaar komt je interesse voor het geloof? Is dat ook een bewuste keuze geweest? “Ik heb heel bewust gekozen om christen te zijn. Dat is een lange weg geweest. Hoewel ik thuis al in aanraking was gekomen met het geloof, heb ik zelf heel wat jaren van omzwervingen achter de rug, buiten kerk en geloof om. In die tijd ben ik op zoek gegaan naar zaken als: waarin geloof ik, waar draait de wereld om, de existentiële vragen dus. Ik wilde antwoorden hebben en kwam zo terug bij God uit”. Heeft dat ook je houding ten opzichte van de omgeving beïnvloed? Kathia: “Toen ik milieu studeerde, was ik net in de beginfase van mijn christen-zijn en het was niet gemakkelijk om alles wat ik leerde in een christelijk wereldbeeld te

WEGWIJZER - IS DE WERELD OM ZEEP ?

e etj e W an v WW plaatsen. Ik moest leren om dat toe te passen op alle facetten van de maatschappij. Ik vond niet direct alle antwoorden en wist zelfs niet eens welke vragen te stellen. Het is dus een hele zoektocht geweest, maar door veel te onderzoeken, de Bijbel te lezen en te gaan kijken naar wie God was, heb ik een beter besef gekregen van hoe ik het milieu kon plaatsen binnen mijn leven als christen. Ik wilde weten welk plan Hij met ons en met de aarde had. In de natuur kan een mens tot rust komen, maar de verering van onze omgeving geeft geen echte antwoorden als het gaat om het doel van je leven te vinden en te weten waar je naderhand naartoe gaat. Door de Bijbel te lezen en veel met God bezig te zijn, heb ik een veel completer, een logischer beeld gekregen”. Heeft je geloof dan op alles wat God en wereld betreft een antwoord gegeven? “Ik heb zeker nog niet de antwoorden op alle vragen en het zal me een heel leven kosten om die te vinden”.

Plastic Soep

Plastic soep is de populaire benaming voor een drijvende vuilnisbelt in het noorden van de Stille Oceaan. Door de grote ringvormige stroming in dat gebied, verzamelt hier zich een onmetelijke hoeveelheid afval dat er blijft drijven – en dan gaat het vooral om plastic. De exacte omvang is niet bekend, maar de schattingen gaan in de richting van miljoenen vierkante kilometer. Dat de vervuiling komt door het onverantwoord storten van afval in de zee is duidelijk. Hoe het afval moet verdwijnen is nog een groot raadsel.

Engagement

Zorg voor het milieu lijkt eerder iets voor heel geëngageerde mensen. Dat merkte Kathia ook tijdens haar studie. “Ik zat in de klas met heel wat mensen met sterk ideologische ideeën over het milieu. Er werd vaak heel emotioneel gereageerd en doorgaans werd de schuld van alle vervuiling op het kapitalisme geschoven. En dan vroeg ik me af: wat is het alternatief? Moeten we weer twee eieren ruilen voor een liter melk of iets dergelijks?” Is milieuzorg dan iets voor naïevelingen? Kathia: “Nee, het is iets voor bewuste burgers. Ik denk dat je heel bewust keuzes moet maken en voor jezelf moet weten waarom je dingen

Vogels liggen dood op de grond, de maag en ingewanden gevuld met plastic afval.

DE WERELD IS OM ZEEP ? - WEGWIJZER

Become greener Be green

doet. Het is ook heel gemakkelijk om te zeggen wat anderen moeten doen, maar we zijn allemaal zelf verantwoordelijk voor ons eigen deel. Het zou in de eerste plaats uit je eigen overtuiging moeten komen. De overheid kan bepaalde regels en belastingen opleggen om de

We kunnen verwonderd staan over de natuur, de pracht van de schepping, en we kunnen genieten van wat ons gegeven is. bevolking in een bepaalde richting te sturen, maar mensen hebben hun eigen verantwoordelijkheid. Hier in het Westen, waar we de luxe van het kunnen kiezen hebben, gaat onze voorkeur toch nog vaak uit naar wat we zelf leuk vinden. En het is vaak ook een financiële keuze: als iets biologisch geteeld is, of niet, dat

verschil voel je al snel in je portefeuille.” Welke impact een mens op het milieu heeft, is afhankelijk van zijn gedrag, en dat effect noemen we de ecologische voetafdruk. Voor Kathia is het al een tijd geleden dat ze die nog eens gemeten heeft. Haar job bij het Schuman Centre (genoemd naar een van de stichters van wat nu de Europese Unie is) houdt in dat ze nogal vaak moet reizen, ook met het vliegtuig, maar aan de andere kant heeft ze geen auto en probeert ze alles met het openbaar vervoer te doen. Misschien zorgen die twee uitersten voor wat evenwicht … “Bij mijn persoonlijke aankopen probeer ik er toch wel op te letten: zomin mogelijk producten die voorverpakt zijn en zoveel mogelijk vers. Als je de supermarkt binnenkomt, dan merk je gelijk dat er maar weinig dingen in aanmerking komen. Ik merk dat door er mee bezig te zijn, er ook een sterkere bewustwording komt. Niet dat ik er slaafs mee bezig ben; ik wil er vanuit een vrije en positieve houding aan werken. Ik merk dat door de dingen vers te kopen en de

WEGWIJZER - IS DE WERELD OM ZEEP ?

verse groenten in uw handen te hebben en de verschillende smaken te proeven en de kleuren te zien, je het bijzonder mooie van de natuur kunt zien. Het is beter voor mijzelf en het is beter voor het milieu, als je er zo mee omgaat”. Zijn er zo nog voorbeelden? “Ik heb een redelijk klein budget, dus ik kan niet alles kopen. Maar ik moet ook niet alles kopen, zoveel heb ik niet nodig. We moeten ons afvragen of we allemaal wel een groot huis en drie TV’s en zoveel andere elektrische toestellen nodig hebben. Door kleiner te wonen, blijft er meer plaats voor bos over, bijvoorbeeld. Er zijn zoveel keuzes die gemaakt kunnen worden, maar het is vooral de vraag of we met wat minder comfort willen leven”.

De Bijbel is ook heel duidelijk: de mens krijgt de opdracht om de aarde te bewerken en te bewaren. Dit getuigt van verantwoordelijkheid met de nodige zorg. Bewerken en bewaren

De noodzaak om voor het milieu te zorgen, vindt Kathia ook terug in de Bijbel, waar op de eerste bladzijden al te lezen staat dat de mens de opdracht krijgt om de aarde te bewerken en te bewaren. Die verantwoordelijkheid werd vaak eenzijdig opgevat en dat heeft er voor gezorgd dat

de natuurlijke rijkdommen voor eender wat gebruikt, of zelfs misbruikt worden. Teveel wordt er gekeken naar de winst die we uit onze omgeving kunnen halen, en wint het economische, zowel op het lokale, nationale als internationale niveau. Vooral als het op korte termijn iets oplevert – wat het voordeel op lange termijn is, wordt vaak vergeten. Je kunt de politiek en het systeem overal de schuld van geven, maar wat minstens even belangrijk is, is hoe een mens er persoonlijk mee omgaat: “Vanuit het Godsbeeld, een God die ons geschapen heeft, en die een doel en een plan heeft, kun je veel ontdekkingen doen. Ik heb veel sleutels gevonden in het feit dat we naar Zijn beeld geschapen zijn. Het mooie is dat wanneer je het verhaal van de schepping leest, je ziet dat God telkens terugkijkt naar wat Hij gemaakt heeft, en zegt: het is goed. Ik las ergens: de schepping op zich had geen zin, maar God had er zin in. Hij heeft de dingen mooi gemaakt en ons er middenin gezet. Dat is prachtig. Dus kan ik genieten van een mooie zonsondergang en dankbaar zijn dat ik die mag zien”. Genieten van de natuur is mooi, maar wat levert het op? We willen uiteindelijk toch ook dat de economie vooruit gaat en dat onze welstand verhoogt? Geld verdienen of voor de natuur zorgen: het blijft moeilijk te verenigen. En daar is Kathia zich van bewust: “Ik zal dus ook nooit rijk worden, maar daar leef ik niet voor …” Maar kan een mens ooit rijker zijn dan wanneer hij heeft wat hij nodig heeft en van het leven kan genieten?

DE WERELD IS OM ZEEP ? - WEGWIJZER

We zijn het erover eens dat de aarde een gemeenschappelijke erfenis is waarvan de vruchten allen ten goede moeten komen. De aarde is ons gemeenschappelijke huis hier op aarde. We moeten er samen zorg voor dragen. 18

WEGWIJZER - IS DE WERELD OM ZEEP ?

mosterdzaadje voor mosterdzaadje ... In het eerste boek van de Bijbel (Boek Genesis hfdstk. 2 vers 5) kreeg de mens de opdracht om de tuin te bewerken en erover te waken. Het is onze taak als mens om goed om te gaan met de schepping die ons is gegeven. We moeten haar op die manier bewerken met het oog op de toekomstige generaties. Ecologisch leven is leven in overeenstemming met de mechanismen die God in de natuur gelegd heeft, zodat iedereen over heel de aarde (nu en toekomstige generaties) kan genieten van een gezond leefklimaat en gezond voedsel. “Waarom zouden we ecologisch leven? Er zijn toch wel belangrijkere zaken in het leven, en zeker als de wereld toch kapot aan het gaan is?” Toch is onze verantwoordelijkheid groot. De vleesproductie bijvoorbeeld zorgt voor maar liefst 14,5% van de broeikasgassen; dat is meer dan de broeikasgassen die alle auto’s, vliegtuigen, schepen en treinen bij elkaar veroorzaken! Daarnaast worden enorme oppervlakten bos gekapt (sommige oppervlaktes zo groot als België!), zodat er soja (voedsel voor de dieren) kan op geteeld worden. Minder bos betekent ook (opnieuw) meer CO2 in de atmosfeer, én ook minder planten -en dierendiversiteit. En dan hebben we het nog niet gehad over de impact van vlees op je eigen lichaam.

Of denk aan groenten. In de schepping zijn er ontelbaar veel mechanismen die prachtig op elkaar inwerken. Elk zaadje, celletje, soort plantje, insectje,... heeft een doel en draagt bij tot het bekomen van mooie vruchten. Biologische landbouw maakt 100% gebruik van deze natuurlijke mechanismen die God erin gelegd heeft. Niet-bio landbouw daarentegen maakt deze mechanismen kapot door de zware machines en de giftige sproeistoffen. En dan hebben we het ook nog niet gehad over de impact op je eigen lichaam.

In de schepping zijn er ontelbaar veel mechanismen die prachtig op elkaar inwerken. Elk zaadje, celletje, soort plantje, insectje heeft een doel. • We kunnen proberen onze negatieve impact te verminderen, maar ook onze positieve impact te vergroten. Stapje voor stapje. • Doe mee aan boomplantacties of onderhoud je tuin op een natuurvriendelijke manier. • Kies eens meer voor de fiets of koop je biologisch groenten en fruit bij de lokale boer. • Eet één dag per week geen vlees.

DE WERELD IS OM ZEEP ? - WEGWIJZER

Het hoeft allemaal niet groots of spectaculair te zijn. Elke boom extra telt. Elke druppel minder sproeistof is positief. Elke kilometer minder met de auto is prachtig. Elk biefstuk minder maakt een verschil. Ik sta nog telkens verbaasd over Gods inventiviteit en creativiteit. Hoe is hij op de idee van een giraffe gekomen, een komkommer, de boventonen, seksuele voortplanting, zwaartekracht, dolfijnen en aardbeien? Ongelooflijk maar waar. Als mens krijgen we de kans om ook op een creatieve manier uitdrukking te geven aan die mooie natuur.

Als mens krijgen we de kans om ook op een creatieve manier uitdrukking te geven aan die mooie natuur. Concreet kozen we er als gezin voor om op een andere manier te gaan wonen en leven. We kozen ervoor om in een arme en gekleurde buurt te wonen om zo van betekenis te zijn. We renoveerden zo goed als volledig met ecologische materialen. Daarnaast startten we de coöperatie www.stadsboerderijkortrijk.be op, vanuit de overtuiging dat we onze biologische landbouwers een eerlijk loon moeten uitbetalen en dat we via voeding mensen kunnen samen brengen. We eten maximum één keer per week (biologisch) vlees, wat dan voor de kinderen altijd een groot feest is :-) We delen onze wagen met enkele

andere gezinnen, en doen de meeste verplaatsingen met de fiets. Dit alles doen we uit ecologische overtuiging, maar tegelijk helpt het ons ook om rustiger in het leven te staan, gezonder te leven en veel geld te sparen. Ondanks het feit dat onze wereld in een razend tempo verandert, zijn wij ervan overtuigd dat God nog steeds aan het werk is op manieren die voor ons niet altijd onmiddellijk duidelijk zijn. Maar wij hoeven maar kleine keuzes te maken en kleine daden te doen maar die toch een grote uitwerking kunnen hebben, net als mosterdzaadjes die tot enorme bomen uitgroeien. We willen jullie prikkelen om in jullie dagdagelijkse leven ook op zoek te gaan naar creatieve manieren om mee zorg te dragen voor Gods schepping. Het is een zoek -en leerproces dat nooit ophoudt. Maar élk mosterdzaadje telt. En laat ons elkaar daarin bemoedigen. Je kunt onze ideeën en gedachten volgen via www.debazuin.be en via http://eenvatvolvita.blogspot.be/ (Artikel geïnspireerd op de boodschap van paus Franciscus voor de maand april, op het boek ‘De Nieuwe Samenzweerders’ van Tom Sine en op de website https://timetoturn.wordpress.com/) Saar, Vanya, Amos, Oskar

WEGWIJZER - IS DE WERELD OM ZEEP ?

HET VUIL …

foto: Jason Child

ZIT IN DE MENS …

Er was eens een tijd dat we al ons afval ongegeneerd en ongesorteerd in de vuilnisbak gooiden. Vandaar vertrok het naar de stortplaats of de verbrandingsoven. Gevolgen voor onze omgeving? Geen haan die er naar kraaide. Toch was het een verhaal met een luchtje aan, vooral voor wie in de buurt van ‘het stort’ of de ‘verbrandingsoven’ woonde. Dus groeide langzamerhand het besef dat er iets moest veranderen.

DE WERELD IS OM ZEEP ? - WEGWIJZER 21

HET VUIL …

ZIT IN DE MENS …

Don Zeeman

Luc De Baere, afgevaardigd bestuurder van het Gentse Organic Waste Systems, houdt zich al sinds de jaren ’70 met de afvalproblematiek bezig en heeft baanbrekend werk op dat vlak verricht. Hij heeft een nuchtere kijk op de toestand van het milieu: het is geen horrorverhaal, maar ook geen sprookje. Er kan veel verbeterd worden, maar ten gronde zit het vuil in de mens … Het was vooral de liefde voor de natuur die beslissend was bij de studiekeuze van Luc De Baere. Die maakte hij in de tweede helft van de jaren ’70 en er was toen heel wat te doen rond de vervuiling van het oppervlaktewater. De Club van Rome schreef rapporten over de sombere toekomstverwachtingen van de wereld. Ook al noemt hij zich nog altijd geen ‘groene jongen’, idealisme is hem zeker niet vreemd. Tijdens de laatste jaren in het secundair onderwijs, kwam De Baere in contact met een ‘uitwisselingsstudent’ uit de Verenigde Staten. Die nodigde hem uit om de oceaan over te steken voor zijn universitaire opleiding. Zijn gastgezin had een boerderij en daar hielp Luc een biogasinstallatie bouwen – ze waren hun tijd eigenlijk ver vooruit …

Op die manier kwam hij dan in aanraking met de techniek die zijn professionele loopbaan zou bepalen. Zijn thesis ging over anaerobe vergisting – kortweg gezegd een proces waarbij bacteriën, die zonder zuurstof leven, organisch materiaal kunnen afbreken zodat er zowel compost als biogas ontstaat.. Sindsdien is Luc er van overtuigd dat er, naast het organisch materiaal, heel veel materialen in huishoudelijk afval gerecycleerd kunnen worden en hij pleit er dan ook voor om alleen nog te storten wat echt niet verwerkt kan worden. Dat er de laatste jaren heel wat (kleinere) stortplaatsen en verbrandingsovens in ons land weggesaneerd werden, heeft dan ook zijn volle instemming.

WEGWIJZER - IS DE WERELD OM ZEEP ?

Extra dimensie

In het laatste jaar van zijn studie in de Verenigde Staten, maakte Luc deel uit van een groep van een vijftal studenten die een cursus opstelden over verschillende aspecten van de milieuzorg en hernieuwbare energie. Zelf werkte hij rond de mogelijkheid van anaerobe vergisting, terwijl anderen met thema’s als zonne- en windenergie aan de slag gingen. Jammer genoeg zag Luc dat het verhaal van de idealisten al vrij snel negatief werd. Dat had niet zozeer met de academische insteek te maken als met persoonlijke factoren: “Er waren relaties kapot gegaan, er werd geroddeld, bij wijze van spreken ook gevochten. Ik voelde op dat moment dat we wel met een aantal mensen samen waren die iets voor het milieu wilden doen, maar dat het probleem veel dieper zat dan ‘nieuwe energie’ vinden. Het ging veel verder dan het technische aspect. Ik kwam toen tot de conclusie dat het probleem eigenlijk in de mens zelf zit”. Deze vaststelling was het

Luc zette zijn onderzoek met evenveel enthousiasme voort, waarbij zijn christen-zijn een extra dimensie toevoegde. begin van een zoektocht die ertoe leidde dat hij tot geloof kwam. Dat wilde niet zeggen dat hij minder milieubewust werd: Luc zette zijn onderzoek met evenveel

Organic Waste Systems waar Luc De Baere werkzaam is.

enthousiasme voort, waarbij zijn christenzijn een extra dimensie toevoegde. Zelf is hij er van overtuigd dat de tijd die hij in de VS doorbracht niet ‘toevallig’ was, maar dat God hem daar geplaatst en geroepen heeft. Hij plukt er nog altijd de vruchten van: “Zonder geloof zou het leven een stuk zwaarder zijn. Het heeft dagelijks een impact op hoe ik functioneer”.

Evenwicht

Het beschermen van het milieu werd in zekere zin ook een roeping: zodra Luc terug in België kwam, kreeg hij de vraag om een proces op te zetten om huishoudelijk afval te verwerken, er energie uit te halen en er compost van

DE WERELD IS OM ZEEP ? - WEGWIJZER

de juiste prioriteiten stelt. Ik ben dus niet heel negatief over wat er gebeurt. Op het vlak van de waterzuivering is er al veel gerealiseerd en ook wat de ‘zure regen’ betreft, is er al veel gedaan. Natuurlijk zijn er zaken die wereldwijd spelen, zoals het broeikaseffect, maar ik zie oplossingen, zolang maar op een bepaald moment de juiste stappen en beslissingen genomen worden”.

te maken. De techniek daarvoor was ontwikkeld door professor Verstraete van de universiteit van Gent. In samenwerking met het bedrijf waar De Baere voor werkte, werd het procédé gecommercialiseerd. Het milieu kreeg in de jaren ’70 en ’80 steeds meer aandacht, al was het verhaal doorgaans niet erg opwekkend: “Het was allemaal heel zwart, heel extreem. Ik ben geen doemdenker. Je moet voorzichtig zijn, want wat het milieu betreft, kun je ook te ver gaan en eenzijdig zijn . De vervuiling is inderdaad een probleem, maar het is niet de enige problematiek van de mens. Denk aan mensen die te veel drinken of die overgewicht hebben. Mensen vinden vaak geen evenwicht, en datzelfde geldt ook voor het milieu. Eigenlijk kunnen heel wat problemen heel eenvoudig opgelost worden als men

Sommige landen minimaliseren of ontkennen de milieucrisis en geven de indruk dat de zorg voor de natuur van weinig belang is – de beschuldigende vinger wijst al snel naar de Verenigde Staten. Luc De Baere vindt dat je dit niet moet overschatten: “Ik heb in NoordAmerika een enorme liefde voor de natuur gezien, ook in christelijke kringen. Gelovigen hebben veel respect voor de schepping. Er zijn daar ook prachtige natuurreservaten, die heel bewust apart gezet zijn en zorgvuldig worden bewaard. Bij ons hebben we zo goed als geen natuurgebieden meer over”.

Verbeteren

De omvang van de milieuproblematiek, en de rol van de mens daarin, valt vaak moeilijk vast te stellen, ook als het gaat over – bijvoorbeeld – het broeikaseffect. Luc ziet ook een ‘geestelijk aspect’ aan de materie, al is de wereld voor hem zeker geen ‘Gaia’, een soort ‘Moeder Aarde’ die vereerd moet worden. God geeft wel aan de mens de mogelijkheden om het leven op aarde te verbeteren. “In de jaren ’20 en ’30 ontdekte men de kunstmest, waardoor de landbouw intensiever werd

WEGWIJZER - IS DE WERELD OM ZEEP ?

e etj e W an v WW

en meer opbracht. Dankzij die ontdekking zijn we vandaag in staat de meer dan 7 miljard bewoners van deze wereld in leven te houden. Zo is er nu een enorme omwenteling wat energie betreft aan de gang. We gingen er altijd van uit dat de beschikbare energie beperkt was, maar we hebben intussen heel wat andere bronnen aangeboord. Ik ben dus helemaal niet pessimistisch. Als ik zie wat zonne- en windenergie nu allemaal produceert – en tegen welke prijsdit gebeurt – dan denk ik dat de energie ineens heel goedkoop gaat worden. En als er een probleem is met CO2: er zijn processen beschikbaar die dat uit de lucht kunnen trekken en dan kunnen we er plastics van maken. Eigenlijk is het een bouwsteen en we gebruiken die in ons labo. We moeten het probleem onderkennen, maar je moet de problematiek niet overdrijven. Er zijn andere problemen in de wereld: mensen die aan het verhongeren zijn bijvoorbeeld.

Als ik zie wat zonne- en windenergie nu allemaal produceert dan denk ik dat de energie ineens heel goedkoop gaat worden. Dus waaraan geef je de prioriteit? En als er daadwerkelijk een CO2 probleem is, dan kunnen we dat binnen 10 jaar oplossen – als men overal in de wereld wil meewerken.”.

Zware vuilnisbak … Zware vuilnisbak …

Het grootste deel is industrieel afval. Iedere Belg produceert gemiddeld ongeveer 450 kilo huishoudelijk afval, waarvan 1/3 restafval. Het is niet voor niets dat het buiten zetten van de vuilbak een zwaar karwei is … In ons land wordt het meeste nietrecycleerbare afval verbrand. Maar waar het mogelijk is, wordt afval herbruikt of tot compost verwerkt. In Europa staat ons land op de derde plaats wat recyclage betreft. Eigenlijk is België dus een proper land …

Een kwestie van economie …

Bij de oplossing van milieukwesties ziet Luc De Baere veel meer de invloed van de economische belangen dan van de politieke beslissingen. Volgens hem wordt het belang van milieuconferenties, zoals die in Parijs, vaak overschat. De industrie zoekt immers steeds naar de goedkoopste optie, en als duurzame energie goedkoper wordt dan fossiele brandstoffen, zullen de consumenten snel overschakelen. “De prijs van hernieuwbare energie zakt enorm en dan zie je een enorm economisch

DE WERELD IS OM ZEEP ? - WEGWIJZER

Bij de verkoop worden komkommers met plastiek folie beter beschermd.

mechanisme op gang komen. Er zal in de komende tijd veel minder olie nodig zijn – vandaar dat de olieproducerende landen nu al hun verkoop willen stimuleren om straks niet met veel overschotten te zitten. Immers, de prijzen van hernieuwbare energie liggen al veel lager dan men ooit gedacht had. Alternatieve energie is nu niet meer onbetaalbaar, het is een wezenlijk alternatief. Natuurlijk, de wetten helpen, maar de kracht van de economie is nog zoveel sterker”.

Er zijn processen beschikbaar die dat uit de lucht kunnen trekken en dan kunnen we er plastics van maken. OWS beschikt onder andere over een laboratorium waar een veertigtal mensen werken. Ook stond het bedrijf in voor de controle van alle glasbollen in België en wordt er gewerkt voor Fost Plus, bekend

van de blauwe PMD-zakken. In het labo worden tevens testen uitgevoerd op de biologische afbreekbaarheid van verpakkingsmaterialen. Met de resultaten kunnen de producenten de nodige kwaliteitslabels aanvragen bij de bevoegde instanties. Maar is het niet beter om veel minder te verpakken? “Er wordt al veel bespaard doordat men bepaalde etenswaren niet verpakt. Ook hier is het een kwestie van de kosten: een producent gaat niets onnodig verpakken”. Maar waarom moet er dan zo nodig een plastiek folie zitten rond de komkommers in de winkel? Luc: “Vaak zijn daar heel goede redenen voor. In dit geval worden de komkommers beter beschermd, waardoor je er ook minder van moet weggooien. Dan is de kostprijs van het verpakken niks in vergelijking met de verspilling die je krijgt door ze niet te verpakken. De komkommers die je weggooit, moesten ook gekweekt en getransporteerd worden … Je moet dus niet te snel conclusies trekken. Ik houd ook niet van slogans die niet wetenschappelijk onderbouwd zijn”.

WEGWIJZER - IS DE WERELD OM ZEEP ?

Toekomst

Wordt de wereld properder? “We gaan naar een circulaire economie toe, waarbij grondstoffen voortdurend herbruikt worden. Als je veel producten uit organische materialen kunt maken – en dus niet meer uit petroleum – dan los je ook het CO2-probleem op. De technieken worden steeds beter. We slagen er nu in om ook uit gemengd afval propere compost te maken – ook al blijft het voorlopig nog altijd beter als het afval gesorteerd is. Er zijn bij ons voortdurend medewerkers bezig om betere processen te ontwikkelen”. In hoeverre de mens een doorslaggevende invloed op zijn omgeving heeft en in hoeverre de natuur zelf een herstellend vermogen heeft, blijft een onderwerp van discussie. Ook op dat vlak speelt voor Luc het geloof een rol: “God heeft ons in een natuur geplaatst die heel wat corrigeert en bijstuurt. Hij heeft veel meer voorzien in Zijn schepping dan wij gezien hebben of dan we zien op dit moment. We mogen daarover nog veel ontdekken. Dankzij de moderne wetenschap kunnen we ook problemen oplossen. Mochten de huidige kwesties zich 1000 jaar geleden gesteld hebben, dan zou men er niets van begrepen hebben. We kunnen nu ten minste bijsturen. God verlangt wel van ons dat we ons op een evenwichtige, Bijbelse manier gedragen. Dat houdt in dat we zorgen voor ons lichaam, voor ons gezin, voor onze omgeving enzovoort. Als we geen zorg geven, dan loopt het fout.”. Eerder dan te zeggen dat de wereld om zeep is, denkt Luc dat de mensheid om zeep is: “Er zijn veel meer problemen op

menselijk vlak, zoals hebzucht en egoïsme waardoor veel dingen vierkant draaien. En toch is er hoop zowel voor de aarde als voor de mens”. Tijdens zijn carrière heeft Luc De Baere veel zien veranderen. Hij maakte de opgang van de selectieve inzameling mee, het streven naar zoveel mogelijk recyclage en het sluiten van veel stortplaatsen. Het waren allemaal stappen die heel wat verbetering voor de omgeving en de natuur betekend hebben. De huidige situatie is een wereld van verschil vergeleken met 30, 40 jaar geleden. “Ik denk dat het een hele goede ontwikkeling is geweest. We gaan er op vooruit, al is er nog heel wat te doen. In Europa staan we wel al ver, en ik hoop dat de rest van de wereld zal volgen. Er zijn problemen, maar als we ons inspannen, dan zijn er mogelijkheden om er uit te geraken”.

God heeft ons in een natuur geplaatst die heel wat corrigeert en bijstuurt. Hij heeft veel meer voorzien in Zijn schepping dan wij gezien hebben. Maar de aarde zal niet veranderen als niet eerst haar bewoners veranderen. Het is uiteindelijk de mens die vervuilt …

DE WERELD IS OM ZEEP ? - WEGWIJZER

Voor het andere boek naar... uw boek- en muziekwinkel

Kortrijk:

Brugge:

Hét adres voor alles wat met de Bijbel te maken heeft.

Meensestraat 79 8500 Kortrijk 056 35 78 99 kortrijk@hetgoedeboek.be

Moerkerksesteenweg 56 8310 Sint-Kruis 050 37 54 57 brugge@hetgoedeboek.be

(Jona & Sara Govaert)

(Luc & Anke Hoedt)

www.hetgoedeboek.be

Gent:

Genk:

Grotesteenweg-Noord 15 9052 Zwijnaarde 09 220 17 02 gent@hetgoedeboek.be (Dirk De Baere + team)

Leuven:

Verzending door heel België

Vennestraat 345 3600 Genk 089 30 58 86 genk@hetgoedeboek.be (Bouke & Karin Middelbos)

alles in verband met de Bijbel

Tervuursesteenweg 192 3001 Heverlee 016 25 93 83 leuven@hetgoedeboek.be (Linda Smit + team)

• wenskaarten • geschenken • romans • muziek • films • Bijbels

• verklaringen • wetenschap • huwelijk & gezin • kinderen • jeugd • jongeren

Een enthousiast en luisterend team staat voor je klaar om je advies te geven voor je juiste behoefte.

webshop: hetgoedeboek.be

Abonnement

Abonnement op Wegwijzer

Wil je een abonnement nemen op Wegwijzer? Of wens je iemand een abonnement te schenken? Vul de bon in, stuur ‘m op, en jij of je kennis ontvangt per post viermaal per jaar Wegwijzer. Je betaalt slechts e 9,5 voor een heel jaar.

✃

vzw

Ja, ik neem een abonnement op Wegwijzer Naam:

..........................................................................................................................................

Adres:

..........................................................................................................................................

Stuur deze bon naar Wegwijzer, Lambermontlaan 158, 1030 Brussel.

WEGWIJZER - IS DE WERELD OM ZEEP ?