Beeld van Overijssel by Jessica Oosten

Dick Buursink gedeputeerde Cultuur van de provincie Overijssel

Beeldspraak www.beeldvanoverijssel.nl

Tja, ineens krijg je de eer

Het zou een abstracte voorstelling worden, gemaakt

het voorwoord te schrijven van

van klei. Die klei is langs de beken en rivieren van

het allereerste kunsten cultuur-

Overijssel te vinden. Het beeld zal de vorm krijgen van

magazine van Overijssel.

een introvert, naar binnen gerichte verbeelding die niet

In plaats van te schrikken van deze

om aandacht schreeuwt, maar zich wonderwel voegt in haar

opdracht, grijp ik mijn kans.

omgeving. Met ruwe kanten naast gepolijste, omdat dat het

De kans om mij eens uit te leven als

leven is. Met veel kleine kleuraccenten, niet opdringerig

een eigenzinnige kunstenaar. Hoe zou die naar onze provincie kijken? Al snel krijg ik inspiratie om aan de slag te gaan met een letterlijk (stand)beeld van Overijssel.

maar wel symbool staand voor

staan. Kwaliteit van het leven

Kunst en cultuur geven ons

de veelkleurigheid van het

in harmonie met de omge-

vaak een stukje van die

kleinschalige landschap in

ving en duurzaamheid als

levensvreugde. Wellicht ervaart

Overijssel. Het heeft als titel

harde randvoorwaarden, dat

u dat ook tijdens het lezen van

‘de Droom’. Het wordt een

is Overijssel. Aandacht voor

dit mooie magazine, waarin

duidelijk zichtbaar gebaar

elkaar, bewustzijn rond het

bekende en minder bekende

op de scheidslijn van het

subjectieve begrip ‘mooi’. Het

Overijsselaren hun beeld van

‘waterland’ en de zand-

beeld voegt zich harmonieus

onze provincie met u delen.

gronden van Salland en

in het bestaande en verrijkt

Twente. Daar vallen zaken die

dat bestaande met toevoeging

Voelt u het ook borrelen?

er toe doen mooi samen.

van nieuwe vormen die zicht-

Inspiratie gekregen om de

Mijn klei-sculptuur heeft

baar maken dat de bestaande

creatieve kant van Overijssel

een kwaliteit die (voor liefheb-

kwaliteiten al onderscheidend

te ontdekken? Dan nodig ik u

bers) onmiddellijk herkenbaar

zijn.

van harte uit op de website

www.beeldvanoverijssel.nl

is als gelaagd en aansluitend Het beeld symboliseert waar

Daar vindt u een selectie van

Overijssel heeft. De glooiende

het in het leven om moet

kwaliteitskunst en cultuur.

hellingen, de beekdalen, de

gaan. Aandacht voor je om-

En dat vormt het prachtige

heuvels en het waterland

geving, voor je relaties, voor

mozaïek dat we zijn.Daarin

worden er verbeeld. Het

levensvreugde, voor de kleine

voelt ook mijn kleibeeld zich

introverte van de bewoners

dingen die vaak over het

prima thuis!

die weliswaar bescheiden zijn

hoofd worden gezien, maar

maar ook zelfbewust, wetend

juist vaak onbewust de zin

Veel leesplezier en kijkgenot,

wat ze willen en waarvoor ze

aan het leven geven.

Dick Buursink

beeld van overijssel || 2009

bij de beelden die men van

Totaalbeeld

Jonnie en Thérese Boer De goede smaak van Overijssel

Kunststadje geportretteerd

Willem Wilmink Ode aan een ware woordkunstenaar

Voedingsbodem voor kunst en cultuur

28 50

44 Foto: Margreet Vloon

Ralph Keuning Ontdek de nieuwe cultuurroute!

En verder: 10

Langs Heilige Huisjes in Overijssel

Stadsdichter Enschede

Column Sara Kroos

Museumbeeld in de zomer

Stadsdichter Zwolle

Librije’s zomerrecept

Denkbeeld cultuurwoordvoerders

Ontdekkingsuitjes voor kinderen

Poëzie in de provincie

Beeldige routes

Overijsselaren aan het woord

Colofon

Stadsdichter Deventer

Jeroen Krabbé Literaire wandeling door Kop van Overijssel

beeld van overijssel || 2009

Proef de festivalsfeer in Overijssel

Ilse de Lange Terug naar de roots

Boekenmarkt Deventer Bijzondere monumenten Overijssel

1 Bunkers IJssellinie in Olst

6 Leenmansmolen in Vriezenveen 7 Sint-Regimiuskerk in Weerselo

2 Bussemakershuismuseum in Borne 3 De Waag in Deventer

Kop van overijssel

8 Tuinen Mien Ruys in Dedemsvaart 9 Vrouwenhuis Aleida Greven in Zwolle

4 Havezate de Oosterhof in Rijssen 5 Het Wevershuisje in Almelo

Vechtdal

Doordraaien met WIEK Boukje Schweigman is al jaren gefascineerd door de draaibeweging. Zij presenteert dan ook op het Dinkeldalfestival haar nieuwe locatievoorstelling WIEK. Voor WIEK liet zij zich inspireren door de doorgaande beweging van molenwieken en de lichtstralen van een vuurtoren. Deze beweging hypnotiseert, werkt

Overijsselse monumenten

‘Op de kaart’

Salland

In 1987 werd in navolging van Frankrijk in Nederland de

Geen dag zonder gedicht

Twente

Open Monumentendag geïntroduceerd. In 2009 staat het weekend van 12 en 13 september in het teken van de monu-

rustgevend, maar in het optische

menten. Met het thema ‘Op

versnellingsmoment kan een wiek

de kaart’ vraagt de organisatie

Sovjetkunst op Gogbot festival

ook dreigend overkomen. Dit is de

Overijssel is rijk aan poëzie. Dat

aandacht voor monumenten

trip waar toeschouwer en performer

bewijst het prachtige gedichtenboek

die van oudsher al aangege-

in terechtkomen. Boukje Schweig-

‘Geen dag zonder gedicht’. Vol met

ven staan op landkaarten en

man staat namelijk bekend om haar

kunstzinnige fotografie en met maar

plattegronden. Deze gebou-

Multimediakunstenaars en designers verzamelen zich op het jaarlijkse Gogbot festival in

gave het publiek mee te nemen naar

liefst 365 gedichten, voor elke dag

wen zijn vaak de iconen van

Enschede. Atoompunk (’45-’65 cold war modernisme) is het thema dat dit jaar centraal staat.

een wereld van verbeelding.

één. Het boek bundelt werk van heel

een stad of dorp. Ze worden

Kunstenaars anno 2009 grijpen hierbij terug op een periode uit de 20e eeuw die we kennen

In de voorstelling WIEK belanden

uiteenlopende dichters. Van Ida

beschreven in reisgidsen

als het begin van het atoomtijdperk. Nu het einde van de koude oorlog, de val van de muur en

drie danseressen in een ruimte van

Gerhardt en Paul Gellings tot Jan

en zijn ook op ansichtkaart

de opkomst van internet lang achter ons liggen, gebruiken

ronddraaiende wieken. Ze raken erin

Cremer en Willem Wilmink. Moderne

verkrijgbaar. Meestal zijn het

kunstenaars de vele fascinerende elementen uit die periode

gevangen. Het publiek zit rondom

Devoten en nieuwkomers van internet

dezelfde gebouwen die ook de

voor eigentijdse kunst en vormgeving. Denk daarbij aan

en sluit zo de ontsnappingsmogelijk-

staan gebroederlijk naast elkaar. Maar

verbeelding van kunstenaars

Spoetniks, de eerste satellieten, Sovjet-kosmonauten en com-

heid af; de danseressen kunnen niet

er is één belangrijke overeenkomst:

prikkelden en hun inspiratie

munistische vormgeving als erfgoed van een cultuur die lang

anders dan de confrontatie aangaan.

het onderwerp van de gedichten is

gaven voor tekeningen, schil-

verborgen schatten heeft gekend.

De toeschouwer wordt medeplichtig

Overijssel. Het landschap, de rivieren,

derijen en gedichten.

gemaakt aan het gevecht van de nie-

de steden en dorpen en het dagelijkse

tige mens tegen krachten die groter

leven in deze mooie provincie.

Gogbot is een bruisend platform voor ruim 200 multimediaMeer informatie en een uitge-

kunstenaars, ontwerpers, schrijvers, denkers, architecten en technici die het thema Atoompunk springlevend maken.

monumenten, vindt u op

Het Gogbot festival vindt plaats van 10 tot en met 13 septem-

Boukje Schweigman met haar voorstelling WIEK

365 gedichten uit Overijssel.

www.openmonumentendag.nl

ber in Enschede.

op het Dinkeldalfestival op 20, 21 en 22 augustus

Samenstelling: Gees Bartels-Martens, Jan-

om 20.00 uur bij Lutterzand in de Lutte. Prijs €

neke Jansen-Willems, Jan Kristen, Harry

11,00 voor volwassenen en € 5,00 voor kinderen.

Morshuis. Foto’s: Erwin Zijlstra. Uitgever:

Kaarten verkrijgbaar bij VVV de Lutte. Meer

Waanders. Prijs:

informatie op www.kunstenopstraat.nl

€ 19.95 (406 pag.)

Meer informatie op www.planetart.nl

beeld van overijssel || 2009

breid overzicht van Overijsselse Geen dag zonder gedicht.

zijn dan zichzelf.

Tip! Zondag 5 juli is het Kastelendag in Diepenheim!

in beeld

Tekst: Wiek, Eco/Den Dinkel,

Thorbeckegracht

festival De historische Thorbeckegracht in Zwolle vormt het ideale decor voor een uniek en nieuw muziekfestival.

Nieuw

in Zwolle

Puur Twente Event

500 IJsselsterk monumenten IJsselstad Kampen is een bezienswaardigheid op zich. U ontdekt de trotse historie in de 500 monumenten die

Op drijvende pontons spelen

Kampen rijk is, maar ook in

muzikanten op zaterdagavond 12 september klas-

Puur Twente Event, dit jaar

de fraaie collectie van het

sieke muziek, jazz en lichte

gehouden in het kunststadje

Stedelijk Museum.

muziek. Mathilde Santing is

Diepenheim, belooft een

In Kampen is het heerlijk

de hoofdgast van deze eerste

culinaire ervaring te worden

dwalen door de historische

editie. Zo’n vijftienduizend

op zaterdag 22 en zondag

stadskern met alle monu-

23 augustus. U kunt er ge-

mentale panden, karakteris-

nieten van Twentse Happas,

tieke straatjes, musea, winkels

biologische lekkernijen, kook-

en galeries. Let u tijdens

theater, lezingen, workshops,

uw dwaaltocht vooral op de

natuurtochten en wijnritu-

recentelijk herstelde muur-

De Cultuurmijl in Enschede is een unieke route die van de

elen. Bij Puur Twente Event

reclames, daterend uit 1930.

binnenstad naar de wijk Roombeek leidt langs diverse cul-

speelt ‘Het goede des levens’

De invloed van Jugendstil en

turele instellingen, zoals het Nationaal Muziekkwartier, het

de hoofdrol. Genieten, ont-

De Stijl zijn hierin onmisken-

Rijksmuseum Twenthe en TwentseWelle. Langs de route staan

dekken, proeven en beleven

baar aanwezig. Bij de VVV

kunstwerken die dit jaar met elkaar gemeen hebben dat ze over

met respect voor natuur en

is een speciale wandelroute

het thema licht of geluid gaan. De internationaal befaamde

samenleving.

langs deze ‘fresco’s van de

mensen kunnen op de kade of op het water in kleine bootjes luisteren naar de muziek. De organisatie van het festival ontwikkelde samen met Odeon De Spiegel theaters, poppodium Hedon en Conservatorium ArtEZ ook de eerste UITmarkt in Zwolle. Op en rond de kade van de Thorbeckegracht treden de

Kampen

Kunst in het Volkspark

Enschede

Kunst aan

de C u l t u u r m

ijl

De Tuin der Lusten

hele dag verschillende arties-

Alweer de zestiende editie van

geluidskunstenaar Bill Fontana ontwikkelde ter gelegenheid

ten op, die in de loop van het

het kunsten cultuurevene-

van de Cultuurmijl voor het Rijksmuseum Twenthe een project

Puur Twente Event, 22 en

seizoen in Odeon of De Spie-

ment ‘Kunst in het Volkspark’

in de serie ‘Speeds of Time’. Deze reeks interactieve geluids-

23 augustus bij de Galerie Koffie

Meer informatie op

podium op Overijsselse grond. De Tuin

gel zullen staan, zoals Wouter

vindt plaats op zondag 14 juni

sculpturen werd in 2004 en 2008 ontworpen voor de klokken

- Theeschenkerij Erve de Wezel

www.vvvkampen.nl

der Lusten presenteert theater en dans

Hamel en Theater Gnaffel.

in Enschede. Een mani-

van de Big Ben in Londen. Fontana mixte het geluid van de

in Diepenheim. Meer informatie

op particuliere landgoederen in Overijs-

middenstand’ samengesteld.

Theater van hoog niveau, maar zonder

klokken met een digitale muziekcompositie die iedere tik en

op www.puurtwente.nu of bel

sel. De afgelopen jaren was het festival te

professionele Nederlandse

slag vermenigvuldigde. Voor de nieuwe versie van ‘Speeds of

naar (053) 483 68 90.

gast op vijf landgoederen in de provincie.

Zwolse UITmarkt, 12 september

en Duitse kunstenaars, die

Time’ in het Rijksmuseum Twenthe past Fontana de interac-

Dit jaar vormen twee andere het decor.

2009. Meer informatie op

de gelegenheid krijgen in het

tieve compositie toe op het tikken en het spel van de 18de-

Van 20 tot en met 23 augustus is het

www.thorbeckegrachtfestival.nl

mooie ruime Volkspark hun

eeuwse klokken in de Gobelinzaal van het museum. Het is

festival op landgoed De Haere in Olst

kunstuitingen te tonen aan

voor het eerst dat ‘Speeds of Time’ wordt gebruikt voor andere

een breed publiek. De kun-

klokken dan die van de Big Ben. Het project is op meerdere

stenaars tonen hun werken

plekken langs de Cultuurmijl te horen.

in tenten. De laagdrempeligheid, de sfeer en de kwaliteit

Bill Fontana langs de Cultuurmijl Enschede van 15 mei tot en met

van de kunstwerken zorgen

31 december. www.cultuurmijl.enschede.nl

ervoor dat een steeds grotere groep bezoekers het evenement bezoekt. Kunst in het Volkspark , 14 juni in Enschede. Meer informatie op

met vijf dans-, bewegings- en circus theatervoorstellingen. En van 24 tot en met 27 september speelt theatergroep Tuig de nieuwe voorstelling ‘Schraapzucht’ op landgoed Den Berg in Dalfsen. Met een glas in de hand kan het publiek flaneren langs verbazende en ontroerende voorstellingen en met volle teugen genieten van alle onderdelen in De Tuin der Lusten. Voor actuele informatie over het festival kijkt u op www.detuinderlusten.nl

beeld van overijssel || 2009

www.kunstinhetvolkspark.nl

Tip! Zondag 2 augustus is het weer Deventer Boekenmarkt!

festatie van zo’n 140 (semi) Thorbeckegrachtfestival en

Foto’s: Margreet Vloon

Beeld

Twente, streek van vertellers, sagen en legenden. Maar ook een streek vol religie en mystiek. Overal staan kerken, basilieken, torens, kloosters en bidkapelletjes als uiting van Twentse devotie. De route ‘Langs Heilige Huisjes’ maakt het religieuze erfgoed van Twente toegankelijk. Door wandelingen, fietsroutes en arrangementen, maar ook door kunstprojecten op bijzondere, religieuze en mystieke plekken te organiseren. Koepel op de Tankenberg

Volgens verhalen stond hier ooit de tempel van de 10

Germaanse vruchtbaarheidsgodin Tanfana. Haar tempel werd echter door de Romeinse veldheer Germanicus verwoest. Vandaag de dag discussiëren (amateur)historici over het daadwerkelijke bestaan van de tempel. Ze sluiten echter niet uit dat de godin

beeld van overijssel || 2009

Tanfana in Twente werd aanbeden en dat de Tankenberg daarin als religieuze plaats een grote rol speelde. Ontdek de stille kracht van Twente op www.twentejezelf.nl

Langs Heilige Huisjes ...

schoon

Tekst: Daniël Mulder Foto’s: Margreet Vloon

‘Waar ik ook ben ter wereld, ik denk altijd:

was ik maar

in Dalfsen’ Dalfsen, de plaats waar hij “ongeveer vier tot vijf dagen

acteur, regisseur, maar

per week woont, wandelt en schildert”, krimpt in de

bovenal schilder,

achteruitkijkspiegel. Het lenteweer is volmaakt: een

is verslingerd aan de

helderblauwe lucht, hier en daar schuift een wolk als een

Sallandse bossen. “Ook “Oh, laat dat kreng alsjeblieft

de rest van Overijssel vind

traag schip door de lucht en het bladgroen van de bomen is de aarzeling voorbij.

zijn mond houden”, roept

ik prachtig hoor”, zegt Jeroen Krabbé al na een paar

hij tijdens een literaire minuten als de TomTom de

zwerftocht door de Kop van rijaanwijzingen door de auto

Overijssel. “Als ik vanuit commandeert. Hij pakt de

Amsterdam kom en ik zie wegenkaart erbij en even later

de IJssel, dan roep ik vaak: geeft hij de aanwijzingen.

het feest kan beginnen!” On the road vertelt Krabbé over Bloem, Mulisch,

Vandaag gaan we on the road door de Kop van Overijssel, langs plekken waar schrijvers woonden, werkten of werden

“Veel cultuurdingen doe ik niet in Overijssel, laat mij maar schilderen!”

Jeroen Krabbé (1944),

geïnspireerd. En we zoeken naar mooie cultuurlandschap-

Paasloo, ten noordwesten van Steenwijk

pen, die geschikt zijn als decor voor een gesprek met deze markante inwoner van Overijssel. Het eerste doel is Paasloo, een gehucht ergens

ten noordwesten van Steen-

Want landschappen worden

titel ‘The Discovery of Heaven’.

wijk, waar volgens Krabbé

meer en meer zijn habitat.

Dat is toch die scène dat Max

een prachtig kerkje staat met

“Steden stoten mij steeds

een verhouding heeft met

een klein kerkhofje. “Laten

meer af. Hoe ouder ik word,

Tsjallingtsje en er verdwaalt?

we binnendoor rijden, dan

hoe meer ik mij terugtrek in

“Nee, in Steenwijk hebben

kom je zulke prachtige land-

de natuur.”

we niet gefilmd. De naam

schappen tegen.” Het woordje

Reve en natuurlijk zijn

landschap.

‘prachtig’ gebruikt hij vaak

We rijden door Hasselt,

ook niet in de film voor,

als het om landschappen gaat.

Zwartsluis, Giethoorn en

die kan geen buitenlander

scheren langs Steenwijk. In

uitspreken”, zegt hij vrolijk.

deze plaats speelt zich een

“Wel heb ik ervoor gepleit dat

scène af uit ‘De ontdekking

we bij Kasteel Het Nijenhuis

van de hemel’ van Harry

in Heino gingen draaien, kon

Mulisch. Krabbé verfilmde

ik ’s avonds lekker terug naar

het boek succesvol onder de

mijn huisje in het bos.”

beeld van overijssel || 2009

liefde voor het geschilderde

Tsjallingtsje komt trouwens

waarin klassieke verhalen uit

Jeroen Krabbé komt uit een

de wereldliteratuur in strip-

kunstenaarsfamilie. Zijn

vorm worden verteld. Home-

vader en grootvader waren

rus, Shakespeare, ik heb het

eveneens schilder en zijn

allemaal als strip gelezen. Ik

broer Tim Krabbé is schrijver.

weet nog wel dat ik als 11-jarig

Het werk van zijn zoon Jasper

jochie het ‘Dagboek van Anne

(ruim tweehonderd schilderij-

Frank’ las. Dat maakte een

en, tekeningen en aquarellen)

verpletterende indruk. Per

was begin dit jaar te bezich-

week zie je hoe dat meisje

tigen in Museum de Fundatie

emotioneel groeit, het is een

in Zwolle.

absoluut meesterwerk.”

Overijssel is nauw verbonden met de kleur groen. Geen hard groen, het is groen met een beetje waterig blauw erdoor”

Stripboek Shakespeare

geen hard groen

Zelf houdt hij geen dagboek Krabbé is een van Neder-

bij. Wel een schetsboek. Hij

lands succesvolste acteurs en

rommelt wat in zijn tas op

speelde onder meer in ‘The

schoot en pakt er een klein

living daylights’, ‘Jumping

zwart boekje uit waarin wat

Jack Flash’, ‘De vierde man’

schetsen van landschappen

en ‘Soldaat van Oranje’.

staan. Hier en daar staat er

Verder is hij regisseur, maar

een woord bij geschreven,

bovenal schilder. “Dat is wat

bijvoorbeeld welke kleur

ik echt ben. Ik ben schilder,

een helling had. “Ik maak

In één adem somt Krabbé

daarin geef ik mijzelf hele-

geen foto’s, dat is te vluchtig.

'Les fleurs du mal' van

maal bloot.” Een overzichts-

Als je tekent, kijk je beter

Baudelaire op.

tentoonstelling van zijn werk

én geconcentreerder. Dan

"Daar kreeg ik een tien

was, dankzij de inspanningen

onthoud je het ook beter. Mijn

voor, de enige tien die ik

van museumdirecteur Ralph

gewone geheugen is een zeef,

ooit haalde."

Keuning, in 2008 voor het

maar mijn visuele geheugen is

eerst te zien in Museum de

angstaanjagend goed.”

Fundatie. “Dat was dood-

Voorbij Bloem

één keer al mijn werken, die

Paasloo. We rijden erin en

verspreid zijn over de hele we-

na twee ademzuchten zijn we

reld, bij elkaar zien hangen.”

er weer uit. Keren dus. Is dat

J. C. Bloem begraven.”

woorden fluistren / Voorbij,

de kerk? Krabbé: “Ja, ja, dat

Voor onze voeten ligt rechts

voorbij, o en voorgoed voor-

Buiten flitsen frisgroene

moet het zijn. Het is echt een

Clara Eggink, de dichteres

bij’. Schitterend vind ik dit,

uitzichten voorbij. In het

prachtig kerkje, zo’n verstilde

waar Bloem een paar jaar mee

deze regel heb ik onlangs nog

centrum van Steenwijkerwold

plek vind je in het westen niet

getrouwd is geweest. Links

bij een begrafenis uitgespro-

zegt Krabbé zuchtend: “Wat

meer.” Op het kerkhof is het

ligt Bloem (1887 – 1966).

ken. Jazeker, ik grijp af en toe

een inwisselbaar plaatsje

oorverdovend stil, ook hangt

Op zijn grafsteen staat een

Bloem uit de boekenkast.”

is dit, hier wil je toch niet

er een typische zondagmid-

beroemde regel van hem:

Hij blijkt een liefhebber van

wonen?” Terug naar de litera-

dagsfeer. Er zijn geen mensen.

‘Voorbij, voorbij, o en

de oude garde dichters.

tuur. Wat las hij op school?

Het dak van de kerk glinstert

voorgoed voorbij’. Dan pakt

“Kouwenaar, Campert,

“Oooo, dat weet ik echt niet

donker als het schild van een

Krabbé een verzamelbundel

Lucebert, Vasalis en natuurlijk

meer. Hugo Claus misschien?

zwarte kever. “Zie je die twee

van de dichter uit zijn tas.

Reve met de bundel ‘Nader

Wel las ik als kind ‘Illustra-

witte stenen?”, vraagt Krabbé.

Zoekt het gedicht met de

tot U’, dat is prachtig. Ook

ted Classics’, dat is een serie

“Daar ligt de dichter

beroemde regel op en leest

haiku’s vind ik mooi. Dat

de laatste strofe voor: “ ‘Tot

zijn net zeepbellen, als je ze

aan het zwichten en het laatst

probeert te pakken, spatten ze

getij / Wanneer de wereld één

uiteen in je handen.”

Overijssel heeft niet alleen afwisselende landschappen, ook het literaire landschap bloeit er weelderig. Waanders Uitgevers heeft zes wandelgidsen uitgebracht die je langs de literaire hoogtepunten en woon- en werkplekken van schrijvers voert.

De zwerftocht met Jeroen Krabbé is gebaseerd op de gids Literaire wandelingen in Overijssel, Noordwest-Overijssel (ISBN 978 90 400 8675 5, € 14,95). Het 144 pagina’s dikke gidsje is geschreven door Gees Bartels en schrijfster Marjan Berk, die Krabbé goed kent. Marjan Berk heeft overigens een huisje in Kalenberg,

wordt met het duistren / En wij de niet te horen

Literaire wandelingen >>

lees verder op pagina 17

dat middenin De Weerribben ligt. Ook de dichter Bloem woonde daar.

beeld van overijssel || 2009

eng, maar ik wilde graag nog

[ advertorial ]

“Ik ben verslingerd aan dat dorp. De mensen zijn heel ontspannen, nuchter en oprecht en de omgeving is nog puur natuur.”

donderdag 2 t/m zondag 5 juli 2009 Vier dagen hoogstaand buitentheater met ruim 100 gratis voorstellingen!

gelijk zo realistisch. Ik citeer

stopt met lopen en kijkt

graag Reve om dit toe te lich-

zoekend om zich heen. Als

ten. Die zei over zijn schrij-

schilder kijkt hij graag zorg-

ven: “Ik lieg de waarheid.” Ik

vuldig naar een landschap.

doe hetzelfde als ik schilder.”

Na een tijdje turen zegt hij: “Als het moest zou ik er best

Ambassadeur van Dalfsen

een schilderij van kunnen

Krabbé navigeert wederom,

maken hoor. Die lijnen van de

ditmaal terug naar Dalfsen.

bomen, die twee witte berkjes

“Ik ben verslingerd aan dat

en natuurlijk het blauw van

dorp. De mensen zijn heel

de lucht dat in water weer-

ontspannen, nuchter en

spiegelt. Ja, als ik de hulp van

oprecht en de omgeving is

de kleur blauw inroep, lukt

nog puur natuur. Nee, ik ben

het zeker. Blauw is namelijk

geen Dalfsenaar, wel ben ik

Bij de auto herinnert hij zich

Koektrommellandschap

de enige kleur die ik helemaal

ambassadeur van het dorp.

ineens iets. “Op school heb ik

Hobbelend komt de auto tot

begrijp, ik snap die kleur, die

Maar de rest van Overijssel is

ooit een gedicht voorgedragen

stilstand op een met bomen

heb ik in mijn macht. Als

ook mooi hoor. Als ik vanuit

van Baudelaire uit de bundel

omzoomd grasveld. Locatie:

ik in de knoop zit met een

Amsterdam kom en ik zie

van ‘Les fleurs du mal’.” Dan

Woldlakebos in Nationaal

schilderij, dan pak ik een

de IJssel liggen, dan roep ik

somt hij het gedicht in een

Park De Weerribben –

tube blauwe verf en dan kom

vaak: het feest kan beginnen!”

adem op. “Daar kreeg ik een

Wieden. We struinen over

ik uit het doolhof.” Groen

Komt hij nog wel eens in een

tien voor, mijn enige tien

een graspad langs water, riet,

vindt hij een van de moeilijk-

lokaal museum of galerie?

die ik in mijn hele leven heb

berken en weilanden. Een

ste kleuren die er is. “Waarom

“Veel cultuurdingen doe ik

gehaald.” Er schiet hem nog

totaal ander landschap dan

precies? Tja, dat is lastig uit

niet in de provincie, laat mij

iets te binnen. “In de film

de Sallandse bossen rondom

leggen.” Overijssel is volgens

maar schilderen.”

‘De vierde man’, naar het

Dalfsen, waar de schilder

hem nauw verbonden met

prachtige boek van Reve,

Krabbé vaak wandelt. “De

de kleur groen. “Geen hard

Dan veert hij ineens op: “Kijk

citeer ik Bloem een keer:

bossen van Dalfsen kan ik

groen, het is groen met een

toch eens, wat een lelijkheid,

‘Denkend aan de dood kan

dromen, ik ken ieder paadje,

beetje waterig blauw erdoor.”

hoe kunnen ze al deze bedrij-

ik niet slapen / En niet

maar het verveelt nooit. Ik ga

slapend denk ik aan de

er zelfs steeds meer zien. Dit

Op de vraag of zijn karakter

in dit mooie Overijsselse land.

dood’.” Dan herhaalt hij

landschap is mooi, maar heeft

bepalend is voor het soort

Wat maken ze het toch lelijk

die regels nog een keer, met

ook iets ‘koektrommeltrut-

schilderijen dat hij maakt,

af en toe. Dat vind ik dus echt

zachte stem. “Echt mooi.”

tigs’. Ik kan hier minder mee

zegt hij volmondig ‘ja’. “Ik

heel erg.”

Hij blikt nog even naar de

dan met een bos.”

ben positief ingesteld, ik

grafstenen in de verte. “Kijk,

De kleuren van de natuur

wil jubelende schilderijen

Dalfsen binnenrijdend, steekt

die man maakt een foto van

warmen vandaag langzaam op

maken.” Als hij zo rondloopt,

Krabbé juichend zijn armen in

de zerk. Bloem leeft nog!”,

in het lentelicht, ze worden

denkt hij in schilderijen en

de lucht. Met een grijns op zijn

zegt hij lachend.

steeds iets voller. De wind

kleuren. Soms maakt hij een

gezicht zegt hij: “We zijn terug

schets die hij thuis gebruikt

in het middelpunt der aarde.”

om een schilderij uit te wer-

Dan serieus: “Waar ik ook ben

ken. Maar Krabbé schildert

ter wereld, ik denk altijd: was

geen realistische landschap-

ik maar in Dalfsen.”

venterreinen toch aanleggen

pen. “Het gaat mij niet om de

Bekijk het complete programma:

www.deventeropstelten.nl

Vogels ook, dat maakt het

duwtjes in de rug. Krabbé

realiteit, ik wil een landschap naar mijn hand kunnen [foto] Jef Rabillon

zetten. Ik laat mensen en dieren er ook altijd uit.

beeld van overijssel || 2009

o . a. J o B i t h u m e [Fr ]  T U I G [ NL ]  Malabar [ Fr ]  Oplas Te atro [ It]  Cavaluna [Fr] M a k a d a m Kan i b al [Fr ]  G rote st Mar u [ Dts]  Gaj e s [ NL ]  Ch abatz d ’Entrar [Fr]

geeft tijdens het lopen kleine

Tekst: Jessica Oosten, m.b.v. diverse bronnen

Eerbetoon Willem Wilmink

tijds

Beeld

Op nen dag dreenk

Met de allerliefste in een trein kan aangenaam en leerzaam zijn.

iej gin Grolsch meer …

De prachtig vormgegeven stoel geeft allebei een blij gevoel. Voor ‘t verre reisdoel kant en klaar zit ik dus tegenover haar.

‘Het is het eindpunt van de trein, bijna geen mens hoeft er te zijn, bijna geen hond gaat zover mee: Enschede.’ * Hij blies er in augustus 2003 zijn laatste adem uit, op de Javastraat 13. Zes jaar later eert zijn geliefde stad hem

De trein maakt zijn vertrouwd geluid en zij rijdt vóór- , ik achteruit. We zien dezelfde dingen wel, maar ik heel traag en zij heel snel. Zij kijkt tegen de toekomst aan, ik zie wat is voorbijgegaan.

Dood zijn duurt zo lang, schreef Wilmink. Hij

De weidsheid en afwisseling van zijn repertoire

vroeg zich af: Als je dood bent, droom je dan?

is aanzienlijk. Richtte hij zich in eerste instantie

Droom je dan dat je leeft? Het antwoord schreef

op volwassen, later voelde hij zich beter thuis

hij op het einde van zijn leven: “Als ik dood

bij de jeugdige doelgroepen. Wilmink schatte

ben, moeten jullie mijn verhalen doorvertellen.

zijn eigen emotionele leeftijd op elf.

Als iemand getroost moet worden, kunnen jullie altijd bellen. In het stralendst van de

De kindertijd, de dood en de angst dat aan

hemel zal ik niet zijn neergezeten, want daar is

al het goeds ooit een einde komt, zijn terug-

allang geen plaats meer voor neurotische

kerende thema’s in zijn werk. Ondanks deze

poëten. Ik ben niet meer op aarde, maar je

zware onderwerpen, knipoogt Wilmink in

kunt me heel goed vinden: bel gewoon

bijna al zijn teksten. Een levenslustige en

Harry Bannink en hij zal je doorverbinden.”

jolige schrijfstijl beheerste hij als geen ander, getuige zijn briljante, blijmoedige bijdragen

door 2009 uit te roepen tot ‘zijn’ jaar. Willem Wilmink, beroemd dichter en tekstschrijver, maakt het de organisatoren niet eenvoudig:

Zo is de huwelijkse staat: de vrouw ziet wat gebeuren gaat, terwijl de man die naast haar leeft slechts merkt wat zijn beslag al heeft.

Ware woordkunstenaar

aan ‘De stratenmaker op zeeshow’, ‘Kinderen

Zijn toegankelijke teksten (hij had een hekel

voor kinderen’, ‘Sesamstraat’ en ‘Het Klokhuis’.

aan elitaire kunst) ontlokken bij menig lezer

Hij haalde zijn inspiratie dicht bij huis. Geen

een grijns, maar ook regelmatig ontroeren zijn

hogere abstracte ingevingen, hij verhaalde

pennenvruchten tot op het bot. Wilmink was

gewoon over zijn buurjongetje of broertje. Ook

een ware woordkunstenaar die nostalgie, heim-

Enschede, Ootmarsum en Almelo fungeerden

wee, humor en mededogen op onovertroffen

als zijn muzen.

wijze wist samen te smelten. Wie kent niet het zijn meer dan 1500 gedichten en liedjes strijden allen om een prominente plek in dit eerbetoon.

Van nieuw begin naar nieuw begin rijdt zij de wijde toekomst in, en ik rij het verleden uit.

van jeugdverlangen doortrokken ‘Hilversum 3’,

Wilmink-festival

dat door Herman van Veen de hitparades werd

Hoewel de bescheiden Wilmink zelf meestal

ingezongen? Of de vrolijke mantra uit ieders

niet op de voorgrond trad en zijn teksten liet

jeugd ‘Deze vuist op deze vuist’ van Ome

vertolken door andere kleinkunstenaars, kent

Willem?

iedere Nederlander, van jong tot oud, wel een lied, tekst, gedicht of boek van zijn hand. Een

En beiden aan dezelfde ruit.

opmerkelijke prestatie. En die prestatie van formaat zorgt ervoor dat 2009 in Overijssel is

Echtpaar in de trein (voor Wobke, zijn echtgenote)

uitgeroepen tot het Wilmink-jaar, met als hoogtepunt het Willem Wilmink Festival van 4 tot en met 7 juni in Enschede.

beeld van overijssel || 2009

* (Uit ‘Textielstad’ van Willem Wilmink)

Column Sara Kroos

Programma Een fervent vertolker van Wilminks teksten is Herman van Veen. In vele interviews spreekt hij zijn bewondering uit voor ‘de man uit de

Reuzenrad met uitzicht

Tijdens het festival op 4 tot en met 7 juni kunt u een prachti-

Javastraat’. “Sinds zijn dood in 2003 neem ik

ge stadswandeling maken door

elke avond, waar ook ter wereld, letterlijk even

Enschede. De tocht start bij

mijn hoed af voor hem”, gedenkt Van Veen.

het geboortehuis van Wilmink

Hij meldde zich dan ook spontaan bij de orga-

en eindigt bij zijn stamcafé

nisatoren van het festival. Hij zette het gedicht

Ik durf niet goed

‘Het Bolwerk’ aan de Stads-

‘Javastraat 13’ op muziek. Dit lied staat symbool

maar tegen dochters

gravenstraat.

voor een tolerante samenleving. Van Veen zong

is uiteindelijk niks bestand

het lied op televisie bij ‘Pauw & Witteman’.

laat staan mijn angst voor hoogte, dus

Ook heeft hij een CD opgenomen met uitslui-

we gaan

tend Wilmink-liedjes, onder de titel ‘Uit de tijd

Foto: Jan van Breda

Schatplichtig

je eigen ding doen’ toch ooit zijn geadopteerd in onze dagelijkse taal blijft mij een raadsel.

Het festivalprogramma bestaat uit een mix van professionele

Iedereen die op het podium staat met Neder-

Ik laat mij ook wel eens verleiden tot een

artiesten, amateurs en ama-

lands gesproken en gezongen woord, kent

discussie over literatuur of lectuur, of over

teurgroepen. Zij staan op ver-

het werk van Willem Wilmink. En velen zijn

wat poëzie mag heten en wat platte rijmelarij.

gekomen’. Van Veen is niet de enige die zijn

In het reuzenrad lijkt Enschede

schillende locaties, waaronder

schatplichtig aan hem. Vele schrijvers en

Het enige voordeel van mijn strengheid op de

bewondering kenbaar maakt. Bekende artiesten

wel een Echte Stad, zo ver keek

het Nationaal Muziekkwartier

artiesten hebben zelfs de eer gehad om les

schoonheid van taal is dat ik die strengheid

en bewonderaars als Ernst Daniël Smit,

ik nog nooit, zo over de rand

en de Grote Kerk, maar ook

van hem te krijgen; helaas ben ik er daar

bovenal toepas op mijn eigen liedteksten. Maar

Maarten Roozendaal, Wieteke van Dort, Carry

is het bijna buitenland

de kleine zelfstandige podia

niet een van. Maar of het nu is omdat je als

die teksten mogen nog steeds weinig naam

hebben hun eigen Wilmink-

artiest simpelweg je klassiekers kent of dat

hebben, dus wellicht ligt daar de sleutel: wel

programma.

je een connectie hebt met Wilmink die meer

nauwkeurig, niet zo streng. Wat had ik graag

Hoogtepunt van het festival is

nabij is; niemand kan om Wilmink heen.

dat ene café in Enschede eens bezocht en de

Tefsen, Joke Bruis, Sara Kroos en Erik van Muiswinkel maakten tijd vrij in hun drukke

alleen

agenda’s om hun bijdrage aan dit festival te leveren. Wilmink is voor hen nog steeds een

de klok van de ouwe kerk

een speciaal voor dit festival

onuitputtelijke inspiratiebron en leeft voort in

is zo dichtbij dat ik schrik

ontwikkelde voorstelling met

Mijn eerste ont-

ken. En hem eerlijk

hun kleinkunstharten.

de wijzers tellen af:

als titel ‘Ik droomde dat ik

moeting met het

te vertellen hoe

daar gaat je laatste ogenblik

wakker was’. Twee keer te zien

werk van Wilmink

moeilijk ik het vind

in Enschede op 6 en 7 juni,

was op de middel-

gepresenteerd door Daphne

bare school toen ik

Bunskoek en éénmaal op

mij wilde verdie-

Geen Grolsch meer

Wilmink sprak net als zijn vriend Herman

omlaag

Finkers met een Twents accent. Hij schreef ook

durf gehad om meneer Wilmink aan te spre-

in het Twents, in ’t Kupersdieks om precies

langs de grote brand

11 juni in Odeon De Spiegel

pen in Nederlands-

te zijn. Volgens Finkers stierf Wilmink in zijn

en de vuurwerkramp en meer

in Zwolle, gepresenteerd door

talige liedteksten.

geboortestad met een glas, door hem zo geliefd

geschiedenis die gaten slaat

George Groot.

Persoonlijk vind

bier in de hand en luisterend naar zijn favoriete

in het verdwijnend nu

Al oew’ wille en al oew hartzeer

vinden in een lied. Om toegankelijk te schrijven, maar niet makkelijk. Om verfijnd te schrijven, maar niet zo verfijnd

kunt u krijgen aan de kassa

teksten.

van de betreffende culturele

Het werk van

waar naast de torenspits plots Wilmink

instelling.

Willem Wilmink

op vleugels aan komt zweven

Kijk voor meer informatie over

wordt omschreven

woorden toever-

“Noem je dit hoog?”, roept hij en fladdert

het volledige programma op

als helder en

trouwd? Of juist niet

jubelend met het laatste woord

www.wilminkfestival.nl

direct; voor ieder-

zo wijs, maar kin-

dat het gevoel uitblijft. Had hij deze

Uit ‘Signalen’

een aan te

jonge telg dan wijze

derlijk simpel zoals

Festival gemist?

voelen en te begrijpen. Ook is er over Wilmink

alleen hij dat dan kon? Ik zal het nooit weten.

geschreven dat hij weigerde onderscheid te

Maar in de week van 4 juni reis ik af met de

Geen nood. U kunt het hele jaar door

maken tussen literatuur en lectuur, banaal en

trein naar het Willem Wilmink Festival in

Frank Wijerink,

de Willem Wilmink sfeer proeven in

verheven. Ook daar kan ik persoonlijk nog wat

Enschede, het eindpunt van de trein, om daar

Stadsdichter Enschede

Enschede. Bij de VVV van Enschede

van leren. Niet alleen van Wilminks teksten

in het Nationaal Muziekkwartier een aantal

kunt u de route van de stadswande-

dus, maar ook van zijn insteek en zijn mening

teksten van zijn hand te mogen zingen. En dan

ling aanschaffen. Deze wandeling

over teksten. Zelf kan ik mij namelijk regelma-

ga ik zeker wat drinken in dat café. En wat die

start bij zijn geboortehuis in de

tig enorm ergeren aan het slordige of weinig

onbeantwoorde vragen over teksten schrijven

Javastraat 167 en loopt via plekken

verfijnde taalgebruik in het Nederlandse lied.

betreft: wellicht moet ik dan toch …

uit Wilmink’s gedichten en verhalen,

Laat staan in het dagelijks leven. Hoe termen

‘gewoon lekker mijn eigen ding doen’. <<

naar zijn favoriete café Het Bolwerk

als ‘Een stukje bevestiging’ of ‘Gewoon lekker

uit zicht.

He’j dan had.”

aan de Stadsgravenstraat. VVV Enschede, prijs € 4,00

beeld van overijssel || 2009

Vertaling: “Op een dag, drink je geen Grolsch meer … Loop je niet meer door de stad Al je plezier en al je hartzeer Heb je dan wel gehad.”

Loop iej nich meer deur de stad.

het juiste metrum te

van zijn mooiste

omhoog

“Op nen dag dreenk iej gin Grolsch meer …

ik ‘Signalen’ een

om de perfecte toon,

Vervolgden om geloof of ras Vervolgden om wat vader was Vervolgden met een schietgebed Van Jezus, Marx of Mohammed Vervolgden met een ideaal Geef hun een teken, een signaal Dat geen enkele deur eeuwig dicht mag zijn Dat aan het eind van de tunnel weer licht zal zijn

Kaartjes voor de voorstellingen

compositie van Mozart.

Willem Wilmink Festival

Foto’s: Margreet Vloon

Beelden

directeur Museum de Fundatie

de nieuwe cultuurroute

“Brutaliteit tonen, lef heb-

ging in het prachtige, groene

onze kracht. En ondanks dat

ben, contrasten zoeken, ‘the

IJsseldal heeft de stad betere

de regio’s Twente, Salland, het

cutting edge’; daar gaat het

papieren dan menig andere

Vechtdal en de Kop allen hun

om! Daar moet de kracht lig-

provinciehoofdstad. Als onder-

eigen cultuur, gewoonten en

gen van cultureel Overijssel.

nemende citymarketeer zou ik

rituelen hebben, is Overijssel

Randstad-Zwolle-Enschede-

het wel weten; vermarkten die

een hele krachtige eenheid.

Osnabrück-Hannover-Berlijn.

unieke sfeer.

De verscheidenheid, ook in sfeer, geeft juist die benijdens-

Dat is dé hoofdroute naar ‘het nieuwe Europa’. De beweging

Deventer, de andere histori-

waardige rijkdom aan ons

op die route is al voelbaar.

sche en industriële Hanze-

culturele klimaat.

Het is een tocht waarvan

stad. Succesvol in festivals en

cultuurminnende mensen

boekenmarkten. De creativiteit

Verscheidenheid, contrasten;

rechtop gaan zitten. En ja, die

is voelbaar. Waar culturele

ze horen bij mijn innerlijke

route voert door Overijssel.

ondernemers enthousiast uit-

drive en culturele missie.

Het eerste rustige stukje dat

roepen:

Af en toe publiekslievelingen

je tegenkomt als je vanuit de Randstad vertrekt. Waar je een gevoel van gastvrijheid en

“We kunnen het pakken!” “We hebben er zin in!”

programmeren, maar zeker de gewaagde niches niet schuwen. Zo stelt jong internationaal toptalent tentoon in Kasteel

beschaving ervaart. Waar de toonzetting deugt. Waar een

En Enschede, waar je de oude

Het Nijenhuis in Heino. Moet

authentieke sfeer hangt. Waar

textielindustrie nog inademt.

je via een beukenalleetje naar

je nog kunt ontdekken en op

De stad die aan het zaaien

toe rijden. Met een beetje

culturele safari gaat.

is met nieuwe festivals, zoals

brede wagen moet je oppassen

GrensWerk, waarmee ze straks

voor je spiegels. Maar mensen

Als eerste is daar Zwolle,

gaan oogsten. Waarmee Overijs- maken die reis!

de deftige stad, die voelt als

sel ook de Duitse cultuurlief-

een ‘echte meneer’ of ‘chi-

hebber gaat veroveren.

Randstedelijken komen ervoor de IJssel over! Want dat con-

que mevrouw’. Zwolle, het Nederlandse Oxford, Gent

Die stevige stedelijke compo-

trast van moderne kunst in een

of Weimar, waar toeristen

nenten Zwolle, Deventer en

oude Havezate te midden van

regelmatig verzuchten: “Tjee,

Enschede liggen een roteind

groen, ruimte en historie is

nooit verwacht, dat het hier zo

uit elkaar, dat maakt het

waanzinnig. >>

mooi zou zijn.” Die aangename

decentraal. Was die verhou-

verrassing. Door de makkelijke

ding tussen stad en platteland

bereikbaarheid en de lig-

eerder een probleem, nu is het

beeld van overijssel || 2009

brutaliteit

“In Overijssel kun je nog op culturele safari”

stormer

Ralph Keuning,

[ advertorial ] R.H. (Ralph) Keuning (1961) is getrouwd en vader van een drieling van acht.

Hij studeerde kunstgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht en de Freie Universität Berlijn.

contrast

Tussen 1990 en 1992 werkte hij

brutaliteit

bij de Staatliche Museen zu Berlin in de Neue Nationalgalerie. “Honderdduizenden bezoekers, grote projecten, volstrekt fascinerend!”

verbonden aan het Kröller-

alleen aan mij, maar hele

Müller Museum in Otterlo

der volkeren op te stoten.

van ‘De nieuwe cultuurroute’

volksstammen reizen die kant

in verschillende functies, on-

voordat de kunstliefhebber

op. Op de nieuwe cultuurroute

der meer als hoofd communi-

Ik lever graag mijn bijdra-

Rusland induikt: Berlijn. Mijn

wordt het druk. Wat mooi dat

catie en hoofd sector publiek

gen. In heel Overijssel proef

‘oude’ grote liefde. De stad

wij ook ‘op de weg’ liggen! Wat

en presentaties. “Het museum

ik het enthousiasme en de

waarin ik net afgestudeerd een

geweldig dat al die mensen de

waar ik als jongetje met mijn

ondernemende houding. We

bijbaan had als fietskoerier.

kunst en cultuur in Overijs-

vader heenging”.

werken samen en met name

150 kilometer per dag op de

sel gaan ontdekken! En mijn

op de as Zwolle-Enschede zie

pedalen door het centrum van

motto is altijd al geweest: Het

Van begin 2004 tot begin 2007

ik enorme mogelijkheden. We

de kunst en het brandpunt van

is pas iets, als er ook iemand

was Keuning directeur van

zijn cultureel aanzienlijk ster-

de koude oorlog. ‘The place to

naar komt kijken!” <<

het Nieuw Land Erfgoed-

ker dan ‘men’ weet. Het is onze

be’. Het was een politieke tijd,

centrum in Lelystad. “Daar

taak jaarlijks hele ambitieuze,

scherpe discussies tussen links

heb ik het ‘managen’ echt

kansrijke projecten te identifi-

en rechts, Oost en West. Dis-

ceren en de brutaliteit te heb-

cussies die leidden tot stevige

ben op een groot nationaal, ja

strijd. Ik kan wel stellen dat

zelfs, internationaal publiek te

ik destijds een monumentaal

mikken. Richtingwijzend zijn!

generatieconflict uitvocht met

Ook onze festivals kunnen

mijn vader, wat ons allebei ver-

bijdragen aan dat doel. Festival

rijkte. De klassieke vader-zoon-

Zwart in Zwolle beleeft dit jaar

stijd uit die tijd. Berlijn was

pas zijn tweede editie, maar

de perfecte voedingsbodem

ik zie de potentie om onder-

voor een jonge, ambitieuze en

scheidend te zijn op die druk

ondernemende kunsthisto-

bevochten festivalmarkt.

ricus. Daar ging het immers

Bij Museum de Fundatie

over kunst en macht, kunst

hebben we alvast alle teksten

en politiek en ook over hoe

Nederlands-Engels gemaakt.

machthebbers die kunst ge- of

We verwachten niet onmid-

misbruikten. Berlijn was mijn

dellijk hordes Amerikanen uit

speeltuin, de plaats waar ik die

touringcarbussen, maar het is

bewuste dag in november 1989

een wezenlijk gevoel waarop

op de muur stond.

heel Overijssel zich zou moeten richten. Het is een ‘state of mind’, een duidelijke claim: ‘We zijn er voor elk publiek, ook het internationale’.

onder de knie gekregen”. In februari 2007 is hij benoemd tot directeur van Museum de Fundatie met vestigingen in Zwolle en Heino/Wijhe. Hij is bestuurder van de Stichting Hannema – de Stuers Fundatie.

“Wij zijn gezegend met een prachtige collectie. Eentje die flamboyant en zonder dogma’s is verzameld. Dirk Hannema kocht gewoon wat hem aanstond, wat hij mooi vond. Gelukkig had hij een uitstekende smaak. Daardoor biedt de collectie veel aanknopingspunten voor mooie tentoonstellingen. Met nog een heel klein duwtje in de rug kan dit topmuseum het internationale podium op!”

beeld van overijssel || 2009

WWW.GRENSWERK.NL

Nog steeds trekt Berlijn. Niet

aan bij de laatste tussenstop

de nieuwe cultuurroute

25 SEP - 11 OKT ‘09

Uiteindelijk komen we dan

Overijssel in de culturele vaart

Ralph Keuning

GRENSVERLEGGEND KUNSTENFESTIVAL ENSCHEDE

Een prachtige taak om

“Het is pas iets, als er ook iemand naar komt kijken!”

Hierna was hij tot begin 2004

Het katholieke geloof

van Toorop

DDR Museum TwentseWelle presenteert een unieke tentoonstelling over het dagelijks leven in de DDR als Gesamtkunstwerk. Van Trabant tot marxistische woningbouw, van kleding tot televisieprogramma’s. Aan de hand van originele bruiklenen uit diverse Duitse musea zoals interieurs, auto’s, films, kleding, maquettes en foto’s wordt een beeld geschetst van het leven in het voormalige socialistische paradijs. De expositie vindt precies 20 jaar na het vallen van de Berlijnse muur plaats. Die gebeurtenis luidde het einde in van 40 jaar communisme in Oost-Duitsland. De tentoonstelling over de kunstmatige heilstaat bestaat uit een introductie

en vijf hoofdthema’s, te weten: de periode vlak na de oorlog 1945-1949 tot ontstaan DDR, de Partij, de economie, het dagelijks leven en de aanleiding van de val van de muur en periode daarna. Deze tentoonstelling wordt geopend tijdens het festival GrensWerk in Enschede. Het festival vindt plaats van 25 september tot en met 11 oktober.

28 februari 2010 in TwentseWelle, Het Rozendaal 11

Karel de Bazel (1869-1923) en Piet Hein Eek (1967): twee veelzijdige ontwerpers die het begin van de 20 ste en de overgang naar de 21ste eeuw markeren. Hun werken zijn deze

aan portrettist, schilder en lithograaf Jan Theodoor Toorop,

zomer in het Rijksmuseum Twenthe te zien,

geboren 1858 in Poerworedje (Java) en overleden in 1928 in

met veel voorbeelden van andere ontwerpers

Den Haag. Hij was in zijn tijd een echt rolmodel in de kunst

uit de vorige eeuw. Zij blijken niet alleen

wereld; een impressionist, symbolist en art nouveau schilder.

exclusieve en kostbare objecten te hebben ont-

Met name het dualisme in antropologische zin, de tegenstelling

worpen, maar ook voorwerpen die veel mensen

tussen lichaam en geest, tussen sterfelijkheid en onsterfelijk-

nog steeds in huis hebben. De tentoonstelling

heid, stelde hij steeds aan de orde. In 1905 liet hij zich katholiek

is samengesteld uit de collectie 20 ste eeuwse

dopen. Zijn serieuze belangstelling voor het katholieke geloof

vormgeving van het museum. Naast de objecten

vond vanaf dat moment zijn weerslag in zijn werk. Hij portret-

van De Bazel en Eek is er ook meubilair, glas

teerde veel geestelijke heren, waaronder Ariens, de Kannuni-

en keramiek te zien van Mathieu Lauweriks,

onderGOED & reCREEER

ken Paters én zichzelf als apostel.

In Museum de Fundatie is voor het eerst een

Lambertus Nienhuis, Gerrit Rietveld, Andries

Hij verzorgde pagina’s in de Katholieke Illustratie en Onze Tijd

prachtig overzicht te zien van zo’n zestig kun-

Copier, Marcel Breuer, Charles en Ray Eames,

en schilderde verder vele madonna’s en engelen. De katho-

stenaars die ieder op hun eigen, uitzonderlijke

Arne Jacobsen en Jan van der Vaart.

lieken verwelkomden Toorops werk als verbeelding voor de

wijze het kunstenaarsboek gestalte hebben

vernieuwde leer.

gegeven. De tentoonstelling ‘Caldic Collectie –

De collectie vormgeving van het museum bevat

Artists’ Books’ presenteert de omvangrijke

de meest uiteenlopende objecten, variërend

Een ontmoeting tussen histo-

De expositie is te zien van 15 juni tot eind september in Museum de

verzameling kunstenaarsboeken van Joop van

van handgemaakte stukken tot ogenschijnlijk

rische ondermode en beelden-

Pelgrim, de Hofmeystraat 1-3 in Oldenzaal, www.museumdepelgrim.nl,

Caldenborgh. De tentoonstelling toont werk

zeer alledaagse gebruiksvoorwerpen. Deze

de kunst. De tentoonstelling

entree € 3,00

van onder meer Jean Arp, Louise Bourgeois,

combinatie van uitersten laat de veelvormig-

‘onderGOED & reCREEER’

Sonia Delaunay, Wassily Kandinsky, Ellsworth

heid van industriële vormgeving zien. Duide-

is tot 21 juni te bewonderen in

Kelly, Joan Miró, Fernand Leger, Sol LeWitt,

lijk wordt dat ontwerpers, hoe verschillend

het Stedelijk Museum Zwolle.

Henry Matisse, A.R. Penck, Pablo Picasso en

ook, al meer dan honderd jaar lang worstelen

De tentoonstelling is ontstaan

Andy Warhol.

met dezelfde vragen: hoe geef je een gebruiks-

uit een samenwerking tussen

Joop van Caldenborgh, oprichter van che-

voorwerp een meerwaarde die het alledaagse

het museum en de ArtEZ

miebedrijf Caldic BV, is één van de grootste

overstijgt? En hoever wil je daarin gaan?

kunstacademie. Tweedejaars

privéverzamelaars van beeldende kunst in

studenten Beeldende Kunst

Nederland. Weinig mensen weten dat Van

hebben zich laten inspireren

Caldenborgh een uitgebreide collectie kun-

door borstrokken, crinolines,

stenaarsboeken bezit. Deze verzameling is

gebreide wollen hemden,

ontstaan vanuit zijn liefde voor zowel kunst als

Franse onderbroeken, step-

literatuur; deze liefdes verenigen zich in het

ins, korsetten en meer frivole,

medium kunstenaarsboek. Dat deze boeken

dan wel Spartaanse onder-

zelden in musea te zien zijn, ligt in het feit dat

mode uit de eerste helft van

een boek zich lastig laat tonen aan een groot

de vorige eeuw. Onder leiding

publiek. Een boek is eigenlijk een tentoonstel-

van vormgeversduo Spijker

ling voor één persoon. Het liefst houd je het

& Splinter zijn er door de

vast, wil je er doorheen bladeren en de geur

studenten objecten en instal-

van het papier opsnuiven. In de bijzondere

laties gemaakt die als drager

presentatiewijze van de tentoonstelling in

dienen voor de ondermode.

Museum de Fundatie blijft de intimiteit van Tentoonstelling ‘onderGOED

deze ervaring voelbaar.

& reCREEER’ tot 21 juni in

in Enschede, www.twentsewelle.nl, entree € 10,00 Tentoonstelling ‘Caldic Collectie - Artists’ Books’

Tentoonstelling ‘De Bazel tot Eek’ van 20 juni 2009

Stedelijk Museum Zwolle,

van 21 mei tot en met 30 augustus 2009 in Museum

t/m 10 januari 2010 in Rijksmuseum Twenthe,

Melkmarkt 41 in Zwolle,

de Fundatie, Paleis a/d Blijmarkt in Zwolle,

Lasondersingel 129-131 in Enschede,

www.stedelijkmuseumzwolle.nl,

www.museumdefundatie.nl, entree € 7,50

www.rijksmuseumtwenthe.nl, entree € 6,00

entree € 5,00

beeld van overijssel || 2009

Tentoonstelling DDR van 2 oktober 2009 tot

museum beeld

Stiftung Haus der Geschichte der Bundesrepublik Deutschland, Sammlung Industrielle Gestaltung.

Museum De Pelgrim wijdt deze zomer een speciale expositie

Zeldzame kunstenaarsboeken

De Bazel tot Eek

Ze zijn onlosmakelijk verbonden; ‘De Librije’

culinaire echtpaar komt juist in deze regio uitstekend tot haar recht. Het beroemde driesterren restaurant en de ‘groene’ provincie, ze versterken als het ware elkaars ‘natuurlijke’ imago. “Ergens anders was ons concept misschien niet eens gelukt”.

Die man heeft daar echt een verhaal

om kunst te kunnen waarderen. Maar

bij. Ons netwerk van al die regionale

kunst richt zich vooral op zintuigen

leveranciers is door hard werken

als oog en oor. Bij ‘De Librije’ niet,

opgebouwd in de loop der jaren. Je

hier staat die goede smaak letterlijk

raakt dan door elkaar besmet om

centraal. Is koken een kunst?

aan de slag te gaan met pure spullen.

Is Jonnie een kunstenaar? “Dat heeft

Vandaag de dag loopt de aanleve-

niks met koken te maken. Ik ben op

ring van die natuurlijke producten

een héél ander gebied een kunste-

zonder enige moeite. Omdat je een

naar”, knipoogt hij suggestief naar

naam hebt. Je wilt niet weten hoeveel

Thérèse. Ze grinnikt. “Ik heb Jonnie

leveranciers aan onze deur kloppen

in interviews weleens een kunstenaar

met hun oogst of fabricaat. Als het

genoemd. Zijn gerechten zijn ook echt

kwalitatief perfect is, doen we er wat

kleine kunstwerkjes. Mensen reageren

mee. Maar de samenwerkingspartners

net als bij schilderijen of muziek ook

uit onze begintijd zijn we nog steeds

emotioneel op de prachtige compositie

trouw. Met sommigen doe ik al twintig

op hun bord of op de smaaksensatie

jaar zaken.”

die ze beleven. We hebben soms hui-

lende gasten aan tafel. Pure ontroering.

Kus van Thérèse

Ik heb ervaren dat gasten echt

Ook wijnexpert Thérèse gaat

‘dronken’ kunnen worden, niet van

‘regionaal’. Ze heeft een eigen wijn-

de alcohol, maar van alle indrukken

rank in de buurt en vanaf mei serveert

in combinatie met de smaak en de

zij de gasten haar eigen wijn met de

emotie.”

prachtige naam: ‘De Kus van

gastronomisch summum

Jonnie: “In het Westen vinden ze Overijssel ‘ver weg’. Na Zwolle houdt de wereld wel op,

De pure en authentieke filosofie van het

Jonnie. “Zoals de asperges van Ogink.

dat je ‘een goede smaak’ moet hebben

schamperen sommigen. Je pikt die lui er zo uit. Ze staan altijd véél te vroeg bij het

van Jonnie en Thérèse Boer én Overijssel.

Ironisch genoeg wordt er vaak gezegd

van Overijssel restaurant. Denken dat ze rekening moeten houden met uren reistijd. Vind ik wel lachen!”

smaak

Fotografie: Margreet Vloon

“Ik ben het spuugzat dat men roept dat Nederland geen eetcultuur heeft”

De goede

Tekst: Jessica Oosten

blijkt te zijn. “Maar”, zegt hij, “ik creëer soms ook gerechten uit frustratie. Om iets te bewijzen, te laten zien. Ik ben het dan spuugzat dat sommigen roepen dat Nederland geen kookcultuur heeft of geen goede streekproducten. Wij bewijzen toch al ruim vijftien jaar het tegendeel. Laatst had ik nog weer zo’n discussie. Beweerde iemand dat de allerbeste tong in Bretagne wordt gevangen. Je hebt gelijk, zeg ik dan. En als ze in Bretagne niet worden gevangen, zwemmen ze twee dagen later bij Katwijk. Dus daar hebben ze dan óók de allerbeste tong. Het is allemaal slap gelul, of wilde je soms beweren dat die tong ter hoogte van België ineens z’n

smaak verliest?”

Thérèse’. “Zo leuk om dat zelf samen

“Soms huilen gasten van pure ontroering!”

te stellen, om een eigen wijn te

De Librije-ervaring

“Soms zijn gasten echt heel

druiven van die soort, een klein beetje

zenuwachtig als ze bij ons

In de culinaire hoogstandjes van ‘De

van die andere. Het is een heel proces.

komen eten”, onthult Thérèse.

Librije’ proeven de gasten een vleugje

Ik heb in mijn leven natuurlijk veel

“Ze hebben dan zulke hoge

‘Overijssel’, want Jonnie haalt veel

wijn geproefd, en ik kan zeggen dat

verwachtingen. Die verwach-

ingrediënten uit de nabije natuur. Zo

dit echt een hele mooie wijn is. Het is

tingen en dat vertrouwen wil

komt het lamsvlees uit natuurgebied

mijn passie om met mooie producten

ik waar maken. Dat vind ik

‘De Wieden’, de zuivel uit Raalte en

bezig te zijn en sublieme combinaties

het leukst om te doen. Als

de kruiden plukt hij uit zijn eigen tuin

te maken.” Ook Jonnie laat de pure

gastvrouw zet ik me helemaal

aan de IJssel. “Overijssel heeft heel

producten voor zich spreken en verzint

in om het iedereen naar de zin

veel kleine bedrijfjes die hoogwaar-

daarbij, “dat gaat vanzelf ”, een recept

te maken. Dat is aftasten.

dige producten leveren”, overtuigt

dat vervolgens een absoluut

beeld van overijssel || 2009

creëren”, zegt ze genietend. “Zoveel Pure spullen

Stelletjes hebben vaak genoeg

Spaghetti

Een ieder wil zijn stad verkopen,

aan elkaar, weer anderen willen graag persoonlijke

zo zegt men van Deventer, ‘ dat is andere koek’.

aandacht van ons. Dat maatwerk leveren we. Het is een

Die koek is dus op en ik ga nu voor Zwolle

Peperbus zien. We voelen ons

wat we bieden. Hoe groot ons

in deze omgeving heel ‘happy’.

bedrijf ook wordt, het restau-

Overijssel en ook de stad

rant blijft de basis. We zijn

Zwolle zijn de laatste jaren

iedere dag op de werkvloer te

enorm gegroeid. Er wordt veel

vinden. Je kunt ook maar één

geïnvesteerd in het uiterlijk

ding echt goed doen, vinden

en de verzorging, bijvoorbeeld

wij. We hebben een uitsteken-

van gebouwen. Mensen zijn

de groep mensen om ons heen

vaak aangenaam verrast, zelfs

verzameld, die we allemaal

overdonderd door de schoon-

persoonlijk trainen. Zo weet

heid van Zwolle, dat merk ik

iedereen, of ze nu in het res-

aan al onze gasten.” Jonnie

taurant, het hotel, de Librije-

komt nu ook dreef: “Als je

winkel, het kookatelier of ons

een restaurant hebt, ontdek

theaterrestaurant werken, wat

je verschillen tussen mensen

onze standaard is”. “Klopt”,

uit bepaalde gebieden en kun

beaamt Jonnie, “ze weten

je vergelijken. Ik vind mensen

welke product-kwaliteit we

uit Overijssel lekker relaxed.

wensen en dat ze niet met

Hier kun je normaal doen,

ellende moeten aankomen”.

het hoeft niet zo nodig, het ligt er allemaal niet zo dik op.

‘Thuis’ is de Peperbus

Oh ja, en natuurlijk het water.

De ‘Librije’ heeft een onge-

Zonder water om me heen en

kende aantrekkingskracht

mijn bootje in Giethoorn, zou

op culinaire liefhebbers en

ik gek worden”. <<

daardoor heeft het de pro-

naar een nieuwe, spraakmakende slogan op zoek.

met bejaarde Reypenaer en gerookte IJsselmeerpaling

Lucullus*, een rijk man en consul in Rome zou ’t hier kunnen vinden – dus zeker ook komen – een maal, overheerlijk en zeer exclusief, in onze stad heeft men het tafelen lief.

Hoofdgerecht met vis voor 4 personen

De stad met De Peperbus geldt als smaakmakend, als tikkie Bourgondisch, maar ook eigen-wijs vernieuwend, zichzelf, sterke hang naar traditie,

Ingredienten

beetje olijfolie tot hij net niet gaar is.

•

500 gr Spaghetti

Giet de spaghetti af in een vergiet en spoel

•

Olijfolie

onder stromend water koud, laat goed uitlek-

•

1 st Knoflook teentje

ken. Fruit de knoflook en de sjalotjes zonder

•

2 st Sjalotjes, fijngesnipperd

te kleuren in wat olijfolie. Voeg de spaghetti

•

1 st Flinke scheut Prosecco

toe en blus met een goede scheut Prosecco.

•

2 st Jonge preien, schoongemaakt

Laat even met het deksel op de pan warm

en in ringentjes gesneden

worden. Voeg op het laatst de prei, de paling,

250 gr Gerookte IJsselmeer paling

de peterselie en de tomaat toe.

voor ieder wat wils, maak naar Zwolle die reis.

•

Hef hoog dan het glas en toost op het leven,

vinciestad Zwolle zeker mede Thérèse: “We maken zelf niet

komen van heinde en verre.

echt veel culturele uitstapjes.

Jonnie en Thérèse zijn ware

Tijdsgebrek. Wij werken tot

ambassadeurs als het gaat

midden in de nacht, dus een

om citymarketing en pro-

avondje theater zit er niet

vinciale promotie. De liefde

snel in. Uitgaan houdt bij

voor de regio zit diep bij deze

ons meestal ‘uit eten’ in. Dat

culinaire ondernemers. “Mis-

doen we op zondag met onze

Alet Boukes

schien omdat we er allebei

kinderen. We zijn dan vaak

Stadsdichter Zwolle

geboren zijn”, oppert Jonnie.

ergens in de Kop van Overijs-

“Het is gewoon mijn gebied,

sel te vinden. De ‘Lindenhof ’

punt”, vat hij het samen

in Giethoorn is een aanrader.

in een krachtig statement.

Laatst zijn we wel naar een

Thérèse is wat scheutiger in

optreden van de ‘Golden

haar uitleg waarom Overijs-

Earring’ geweest. Was toe-

Dit is een gedicht uit mijn bundel ‘Licht op Zwolle’ (2008)

sel als ‘thuis’ voelt. “Voor ons

vallig op onze vrije maan-

* Lucullusmaal- genoemd naar Lucius Licinius Lucullus

werk reizen we natuurlijk best

dagavond. Dat is toch ook

(ca. 117-56 v. Chr), wiens naam spreekwoordelijk is

veel, maar als we dan weer

cultureel?”

geworden als gastronoom- heerlijk, overdadig maal.

Tast toe en geniet van het goede in Zwolle, de stad voor de fijnproever; ster(k) op de kaart!

op de A28 rijden, zijn we

** le chajim ( Hebr) – op het leven, dikwijls verbasterd tot

iedere keer weer blij als we de

‘daar ga je’

beeld

‘le chajim’**, daar ga je , de stad is het waard.

in stukjes

Schep de spaghetti goed om en serveer in

•

1 st Bos platte peterselie fijngehakt

een schaal met de geraspte Reypenaer en

•

4 st Grote rijpe tomaten in blokjes

partjes limoen.

•

Reypenaer kaas, geraspt

•

2 st Limoenen in partjes

beeld van overijssel || 2009

op de kaart gezet. Mensen

boeg

Bereiding:

Kook de spaghetti in ruim water met een

CULINAIR

avondvullend programma

Jonnie: “Dit is de eerste maaltijd die ik voor mijn vrouw Thérèse heb gemaakt. Ik heb er goede herinneringen aan, vandaar dat dit mijn favoriete maaltijd is geworden!”

Jonnie Boer van de Librije ...

Jonnie Boer werkt alleen met pure producten en die koop je het best regionaal. Overijssel

Zuivel

Asperges beschikt over voldoende regionale producenten die aan zijn hoge eisen voldoen.

Waar haalt De Librije het vandaan?

Asperges van Ogink

“Op slechts een paar kilometer van ons restaurant vind ik de beste asperges van Nederland. Zelfs tijdens onze presentatie in Pamplona, het Spaanse Mekka van de asperges, waren ze enthousiast over deze asperges. Tuinderij Ogink kiest al meer dan 40 jaar voor kwaliteit in plaats van kwantiteit. Ik combineer deze Sallandse asperges bijvoorbeeld met kabeljauw en aardpeer, echt geweldig.” Tuinderij Ogink, Overkampseweg 3 in Raalte, telefoon (0572) 351 404, www.oginkasperges.nl

Vitale Groente Vitale Groente van Eef Stel

“Groenten halen we bij Eef Stel in Dalfsen. Vitale groenten die ze oogsten wanneer zij dat willen. Hier hebben wij ook zelf een deel van de kas tot onze beschikking waar we met de vakkennis van Eef onze eigen kruiden en vergeten groenten kweken. Door deze regionale betrekking kunnen we groenten van topkwaliteit gebruiken, verser kan niet.” Kwekerij Eef Stel, Ankummer-es 11 in Dalfsen, telefoon (0529) 432 742, www.vitalegroenten.nl

Wiede Lam Wiede Lam van Jan de Boer

“‘De Wieden’ ligt in de kop van Overijssel vlakbij Giethoorn. Een prachtig natuurgebied maar ook erg vruchtbaar. De lammeren die daar vandaan komen zijn niet voor niets de mooiste die er in Nederland te vinden zijn. Het lamsvlees heeft een voortreffelijke vlees-vet verhouding, een fijne structuur en een zachte smaak. We maken niet alleen gebruik van de filet maar bijvoorbeeld ook van de nek. Die garen wij langzaam op lage temperatuur, erg mooi met ansjovisjus.” Schapenhouder Jan de Boer, Veneweg 57 in Wanneperveen, telefoon (0522) 281 260

Koffie en Thee & Sigaren

De Eenhoorn Koffie en Thee & Sigarenfabriek De Olifant

“Ambachtelijk, met de hand gemaakte sigaren uit Kampen en eigen import van prachtige theesoorten. Thee is geen product uit onze regio, maar het is wel geweldig om een regionale leverancier te hebben die topkwaliteit kan leveren.

“Landwinkel ‘De Knapenvelder’ in Raalte is vanaf het prille begin een van

We kunnen bij De Eenhoorn de Grand Cru onder de theesoorten krijgen, met

onze vaste leveranciers. De familie Tuten maakt voor ons heerlijke boerenboter,

de hand geplukt en zorgvuldig door hun eigen theemeester bereid. Van witte en

kazen en room. Puurder kan zuivel niet zijn en dat maakt het ook zo mooi om

groene thee tot volledig gefermenteerde zwarte thee of de gearomatiseerde thee

met deze producten te werken. Aan alles proef en ruik je dat het direct van het

van De Eenhoorn. Pure regionale traditie en ambacht.”

land komt.”

De Eenhoorn, Oudestraat 101-103 in Kampen, (038) 333 72 97,

De Knapenvelder, Knapenveldseweg 29 in Raalte, telefoon (0572) 352 238,

www.eenhoornkoffiethee.com en Sigarenfabriek De Olifant,

www.deknapenvelder.nl

Oudestraat 101 in Kampen, telefoon (038) 331 21 55, www.olifant.nl

beeld van overijssel || 2009

Zuivel van de Knapenvelder

Tekst: Michael Amsman

Beelden van Overijssel

Fotografie: Margreet Vloon Illustraties: Henk Schut

Politiek kijkt in de spiegel Albert Smits

Albert Smits (60), VVD

tussen wat er al is. De festivals, de musea, de streekcultuur en ook de sport kun je erbij betrekken. Ik zou alle activiteiten, in de steden

“Er is al heel veel. Koester dat en maak het zichtbaar”

en het buitengebied, digitaal willen ontsluiten. Als bewoner of toerist moet je kunnen zeggen: laten we vanmiddag wat leuks doen, eens

Schut is in de weer met zijn ‘Spiegelproject’, dat te zien is tijdens de festivals in Enschede en Zwolle en tijdens de Deventer

politici namen alvast een kijkje in de spiegel en vertelden over hun beeld van Overijssel.

soort Uitburo voor Overijssel.”

turfschip en binnenkort ook de gerestaureerde

festivals en alles wat daar aan kunst en cultuur

gashouder, een cultuurhistorische parel.

tussen zit. De musea, de muziek met de Reis-

Netals bijvoorbeeld molen Massier in Nieuw

opera, het orkest van het Oosten en Kamer-

leusen, waar met inzet van vrijwilligers heel

Opera Festival, maar ook de marathon in En-

veel bereikt wordt. Ik heb een enorm respect

schede en de Ster van Zwolle. Het omvangrijke

voor vrijwilligers, die zich belangeloos inzet-

en gevarieerde aanbod aan kunst en cultuur

ten voor culturele activiteiten. Ook voor de

doet mij deugd. Ook het enthousiasme waar-

aanpak van het festival ‘KUNSTen op Straat’

mee de gemeenten en de provincie met al die

“Ik zie een man die is opgegroeid in een vrij

“Als ik in de spiegel kijk, dan zie ik een man

heb ik veel waardering. Ik zou het liefst al die

kunstbeoefenaars en cultuurondernemingen

streng gereformeerd milieu; ik zie dat mijn

die, naast zijn statenwerk voor de provincie,

parels beter aan elkaar sleutelen. De slimme

optrekken bevalt mij uitstekend. We moeten

keuze voor de sociaaldemocratie een logische

met ontzettend veel plezier camping ’t Reest-

verbinding van onze culturele parels kan daar-

het culturele ondernemerschap aanmoedigen.

optelsom is van dat milieu en het ‘opgroeien

dal runt. Ik streef daarbij naar een duurzame

mee ook een impuls geven aan onze regionale

Cultuur was te lang een speeltje van over

en ontworstelen’ zoals dat ging in de jaren ’60

bedrijfsvoering, met respect voor mens en

economie. Ik zou vanuit de toeristische en

heden. Maak het aantrekkelijk dat talent hier

en ’70. Ik zie een man die vanaf zijn studietijd

natuur. En als Overijssel in een spiegel zou

cultuurhistorische kwaliteiten verbindingen

blijft en hier doet waar het goed in is. Dat kun

de waarde van kunst en cultuur steeds meer is

kunnen kijken, dan zien we een veelzijdig

zoeken, waardoor het voor de toeristen en

je doen door regels af te schaffen die kunste-

gaan inzien. Kunst en cultuur houden ons een

beeld. Onze sterke punten zijn de veelal nog

dagrecreanten nog aantrekkelijker wordt om

naars belemmeren, maar ook door vrijplaatsen

spiegel voor. Zij dagen ons uit om zaken ook

aanwezige ruimtelijke kwaliteit, de cultuurhis-

in Overijssel te zijn. En daarbij moeten we

aan te wijzen waar ze kunnen pionieren.

eens van de andere kant te bekijken, nopen

torische plekjes, de culturele basisinfrastruc-

goed luisteren naar het werkveld. We hebben

Minder goed vind ik de toegankelijkheid van

ons tot het innemen van standpunten. Overijs-

tuur en de vriendelijke bevolking. Overijssel is

als provincie de ambitie cultuur en toerisme te

informatie over de kunsten cultuurrijkdom

sel is een prachtige provincie. Rust en groen in

een gastvrije provincie, waar het voor toeristen

ondersteunen, maar ik vind wel dat de burger

van Overijssel. Het is nu vaak een zoekplaatje

een cultuurlandschap rond vitale en bruisende

goed toeven is. Die kwaliteit moeten we uit-

zich moet kunnen vinden in wat we doen.

voor inwoners en gasten om al die cultuur te

steden. Waar we voor moeten waken, is dat we

stralen en communiceren. Er is zoveel moois

We moeten duidelijk communiceren waar elke

ontdekken. Koester al dat moois, maak het

inslapen. Als we ons tevreden wentelen in ons

te ontdekken. In mijn omgeving zijn bijvoor-

provinciale euro aan wordt besteed.”

zichtbaar. Door meer verbinding te zoeken

cultureel erfgoed moeten we steeds bedenken

Jeroen Slager (47) CDA

“We moeten van al die losse parels een mooie ketting maken”

Jannes Bouma (54), PvdA

“Kunstenaars houden de bevolking scherp”

beeld van overijssel || juni 2009l

beeld van overijssel || juni 2009

Boekenmarkt. Provinciale

een portal, maar ook via informatiezuilen. Een

ik zie in de spiegel. Onze culturele rijkdom is heel breed, van cultureel erfgoed tot bruisende

beelden en een fascinerend lijnenspel. Kunstenaar Henk

kijken wat er allemaal is te doen. Dat kan via

culturele rijkdom van Overijssel, dat is wat beeld de kalkovens in Dedemsvaart, met het

Jeroen Slager

Lichtflitsen, reflecterende

“Een Zwolse Overijsselaar, die geniet van de

F estival

[ advertorial ]

Jannes Bouma

aan een klimaat waarin kunst en cultuur gedijen, waar ruimte is voor creativiteit en waarin het mogelijk is professioneel bezig te zijn met kunst en cultuur. Primair moeten we zorgen voor een prettige omgeving voor de mensen en bedrijven die in de provincie

25–>28 juni in Zwolle

thuis zijn. Dat is een voorwaarde om anderen

www.festivalzwart.nl

gastvrij te kunnen ontvangen. Onze startpositie is prima, want Overijssel beschikt over een goede culturele infrastructuur. Er zijn uitstekende podia en gezelschappen, we hebben moderne bibliotheken en er zijn diverse broedplaatsen voor beeldend kunstenaars. De Fundatie in Zwolle is een fantastisch museum geworden, het Muziekkwartier in Enschede heeft nationale allure. Soms droom ik van een combinatie van productiehuis en podium, samen in één modern architectonisch gebouw, waar internationaal vermaarde (pop)artiesten gewoon gestaan móeten hebben. Nashville aan dat het met zweet en tranen is gecreëerd. Het

de IJssel.” <<

heeft onvoldoende prioriteit gekregen, maar we zijn momenteel een inhaalslag aan het maken. We moeten meer aandacht schenken

Kunstenaar houdt Overijssel spiegel voor

op een toren staat ziet diep beneden hem

Het zal rond 1965 zijn geweest, toen de vader

een licht schitteren, terwijl tegelijkertijd uit

van Henk Schut hem vroeg een kerktoren

een speaker geluiden komen die bij die plek

te beklimmen. Daar kon hij een cadeautje

horen. Een schittering uit de winkelstraat kan

vinden. Henk, nu 52, beklom de toren. Hij

bijvoorbeeld worden begeleid door het geluid

vond daar geen pakje, maar zag wel ergens

van kassa’s. Schut wil niet verklappen welke

diep beneden hem een fel licht schitteren. Zijn

plekken uitgelicht worden en welke geluiden

vader richtte via een spiegel de zonnestralen

die gaan krijgen. “Je moet het zo zien”, zegt de

op de ogen van zijn zoon.

Amsterdamse kunstenaar, “dat een glinste-

rend puntje in die huizenzee onder je tegen je De magie van dat moment is Schut nooit

begint te praten. Je legt zo een relatie tussen

kwijtgeraakt. De beeldend kunstenaar was al

de ruimte en de stad. Een levensklok, kun je

lang van plan er iets mee te doen, een halve

het noemen.”

eeuw later komt hij er eindelijk aan toe. Bij de Henk Schut is schilder, filmmaker, podiumregisseur

markt en GrensWerk in Enschede, laat Schut

en -ontwerper (in zowel theater als opera). Schut

fietsen door de stad rijden. De berijders

was daarnaast onder meer algemeen directeur en

hebben allemaal een grote spiegel bij zich,

artistiek leider van Dogtroep. Meer informatie op

die ze richten op hoge torens in de stad. Wie

www.henkschut.nl

beeld van overijssel || juni 2009l

bijzondere voorstellingen * spannende routes unieke locaties in de Zwolse binnenstad * veel kunstenaars ontmoeting * Bingotainment * Hendrick-Jan de Stuntman Wouter Hamel * Theater Gnaffel * en meer...

festivals Zwart in Zwolle, Deventer Boeken

Tekst en fotografie: Bas Jongerius

Zes Diepenheimers aan het woord met hun favoriete stuk

pandjes of in zelfontworpen

stadjes in Twente is Diepen-

atelierwoningen. Lopend

heim altijd het kleinst geble-

door Diepenheim zie je overal

ven. Vandaar dat inwoners

galeries, kunstwinkeltjes en

ook liefkozend spreken over

ateliers van kunstenaars die

‘het Stedeke.’ De industriële

graag hun werk tonen.

revolutie, die veel invloed had op andere steden in Twente,

In de expositieruimte van

ging grotendeels aan Diepen-

de Kunstvereniging aan de

heim voorbij. Des te groter is

Grotestraat is altijd verrassen-

de ontwikkeling nu. Steeds

de hedendaagse ruimtelijke

meer toeristen vinden hun

kunst te zien. De vereniging

weg naar het cultuurhistorisch

slaagt er telkens in gerenom-

erfgoed van Diepenheim, zoals

meerde kunstenaars naar

de zes kastelen die rondom

Diepenheim te halen. Ieder

het stadje liggen.

jaar in oktober vindt de manifestatie KunstMoment plaats,

‘Oh ja, Diepenheim, dat kunststadje.’ De toevoeging is een beetje

vandaar die bezem

Diepenheim

Van de acht middeleeuwse

Ton Besling voorzitter De Kunstvereniging, bij Herberg de Pol

In kunstzinnig opzicht is Die-

waarbij heel Diepenheim

“Dit is het oude centrum van Diepenheim. Tot de jaren vijftig

penheim een buitenbeentje.

wordt omgetoverd tot één

bruiste het hier. De gemeente wil deze authentieke plek gaan

Een groot aantal kunstenaars

grote kunstgalerie vol binnen-

omtoveren tot het artistieke centrum van Oost-Nederland.

vestigde zich in oude stads-

en buitenexposities.

Misschien is ons stadje wel zo bijzonder omdat iedereen een

boerderijen, karakteristieke

steentje bijdraagt. Als kunstenaar, of als vrijwilliger. Vandaar die bezem!” Meer informatie op www.kunstverenigingdiepenheim.nl

als vanzelf bij ‘het Stedeke’ gaan horen. De afgelopen halve eeuw

David Scheidler

groeide Diepenheim op eigen kracht uit tot een centrum

kunstenaar

Deze jonge kunstenaar exposeert in De Kunstvereniging. Hij

voor beeldende kunst, vooral ook

is genomineerd voor de Aan Zet Beelden Kunstprijs 2009, voor startend talent in de regio. “Mijn werk draait om het zichtbaar

dankzij de kunstenaars die zich

maken van geluid. Voor deze expositie haal ik oude zwart/wit

geluid zichtbaar maken

tv’s van heinde en verre. Ze maken deel uit van mijn eerste solo

er vestigden.

expositie genaamd Multiple Perception.”

Het Gazebo van Diepenheim bijzondere Hosta-tuin

Gerrit Mengerink en zijn vrouw Joke verzorgen deze bijzondere Urbain Mulkers. “We hebben hier 1300 soorten Hosta’s. Met wel duizend kleuren groen, zei de kunstenaar altijd. Hij vroeg me op zijn sterfbed zijn tuin te onderhouden. Er zijn in Diepenheim veel mensen die iets met hun handen kunnen, maar er zijn er weinig met groene vingers, zoals ik.”

wel duizend kleuren groen

beeld van overijssel || 2009

één grote kunstgalerie

Hosta-tuin, die werd ontwikkeld door de Belgische kunstenaar

mijn monumentale stijl

KUNSTen op Straat [ advertorial ]

voorheen Overijssel op Straat

KUNSTen op Straat wil de schakel zijn tussen de straat en het theater Theater dicht? Buiten ligt er een wereld open. Van begin mei tot eind september verzorgt KUNSTen op Straat 18 festivaldagen in de provincie Overijssel. Eventueel aangenaam opgerekt met een locatievoorstelling. KUNSTen op straathoeken, pleinen en stegen, buitengebieden, parken en tuinen in de provincie Overijssel. Van dans tot circus, van poppentheater tot locatievoorstellingen. Meer dan 250 voorstellingen zullen komende zomer, geheel gratis tenzij anders vermeld, te zien zijn in de volgende steden en dorpen in de provincie Overijssel.

Locatieprojecten Oldenzaal, 31 mei, 22.oo uur Walk the Plank (UK) – Le Jardin Flambé, Park Vondellaan Dinkelland, 22 augustus, Boukje Schweigmann (NL) – WIEK, Lutterzand aan de Dinkel Diepenheim, 17-18 oktober, 16.30 uur LMNO met Rouge Carmin

Straattheaterdagen

sieraad op de persoon

De 17e editie van KUNSTen op Straat met meer dan 400 optredens en 150.000 bezoekers, misschien wel het grootste straattheaterfestival van Nederland. Entree gratis tenzij anders vermeld.

een monumentale stijl. Veel van deze objecten zouden vijf meter hoog kunnen zijn, dat bedoel ik met monumentaal.” Fija Ossewaarde toonde vroeger ook werk van andere kunstenaars, “maar daardoor kwam mijn eigen werk in het gedrang.” Nu exposeert ze alleen nog maar haar eigen objecten. Ze is ook betrokken bij de organisatie van KunstMoment Diepenheim.

Frank van Zwicht Hij toont een van zijn ontwerpen, dat ook is opgenomen in de collectie van het Haags Gemeentemuseum. “Ik ben nu bezig aan mijn tweede ambtsketen. Ik had al de keten van de laatste burgemeester van Diepenheim ontworpen. Dat was een wat kleine mevrouw.

Alvast een kleine vooruitblik Enschede, zaterdag 8 en zondag 9 mei, 12.00 – 17.00 uur Buitenkans, centrum van Enschede. Podium voor straattheatertalenten en buitengewone straatmuziek. Met meer dan 50 groepen uit binnen- en buitenland. Zwolle, woensdag 5 mei, 13.00 – 18.00 uur, altijd magie en humor tijdens het Bevrijdingsfestival. Locatie festivalterrein Park De Wezenlanden Hellendoorn, donderdag 13 mei, 13.00 – 17.00 uur, tijdens het Dauwpop festival, even die andere aanblik, even het ontregelende, even die verwarring. Festival terrein Luttenbergstraat. Lochem, donderdag 13 mei, 13.30 – 18.00 uur steengoed straattheater tijdens de Keidagen in het centrum.

Voor meer informatie ga naar www.kunstenopstraat.nl Wijzigingen voorbehouden!

“Ik maak abstracte keramische objecten in

sieraadontwerper

2010

Op de dagen zelf zijn in alle plaatsen voldoende flyers met het dagprogramma verkrijgbaar.

Galerie Fija

De nieuwe burgemeester van het Hof van Twente is een grote forse man. Mijn ontwerp pas ik daarom eerst op een model.”

Ans Nijhof Galerie Nijehove

Ans Nijhof toont een schilderij van Henk Lasche, getiteld Landschap. “Dit heeft hij geschilderd in Zwartsluis, hier in de regio. Je ziet als je daar komt echt dat het dit landschap is.” Galerie Nijehove heeft werken van meer dan veertig moderne meteen thuis voelt. Je kunt overal zitten, vrij rondkijken en je bent altijd welkom.”

beeld van overijssel || 2009

hedendaagse kunstenaars. “Dit is echt een galerie waar je je

een galerie waar je je meteen thuis voelt

magazinenaam || juni 2009 || provincie overijssel

40 Dalfsen, vrijdag 5 juni, 19.00 – 22.00 uur, kleurrijk, vervreemdend en humoristisch straattheater in het centrum Zwolle, zaterdag 6 juni, 15.00 – 23.00 uur, met veel gevarieerd theater en een grote finale ’s avonds in het centrum Oldenzaal, zondag 7 juni, 13.00 – 18.00 uur, waar u theater op een hoog niveau mag verwachten, uitstijgend boven uw aardse bestaan en zonder twijfel blikverruimend, in het centrum Hengevelde, zondag 21 juni, 14.00 – 18.00 uur, tijdens de Höftedagen met van alles en nog wat, o.a. Fransen met fratsen op het festivalterrein aan de Goorsestraat Hengelo, zondag 28 juni, 13.00 – 17.00 uur, van hippies tot Fransen, van trommelaars tot magiërs in het centrum Denekamp, dinsdag 4 augustus, 11.00 – 17.00 uur, met kleurrijke, maffe en bijzondere theateracts Enter, vrijdag 21 augustus, 14.00 – 18.00 uur, brengt een gezelschap aan acrobaten, acteurs, hoogvliegers en laagspringers fris en verrassend theater op aanraakafstand in het centrum Wierden, zaterdag 22 augustus, 14.00 – 18.00 uur met ernstige, grappige, serieuze en komische vormen van straattheater in het centrum

Haaksbergen, vrijdag 18 september, 17.00 – 23.00 uur, van tragische trio’s tot Belgen en van magiërs tot slampampers. Plus nog loslopend volk dat ook om te lachen is. Tijdens de start van de Kennedymars in het centrum Almelo, zaterdag 19 september, 14.00 – 17.00 uur, straattheater van alle soorten en rangen in het centrum Raalte, zaterdag 26 september, 14.00 – 17.00 uur straattheater van een grote verscheidenheid tijdens Streetlive in het centrum Diepenheim, zondag 27 september, 14.00 – 18.00 uur, tijdens de Schuttersfeesten, met een keur aan internationale artiesten op het festivalterrein aan de Borculoseweg

Fija Ossewaarde

Theatergroep Tuig speelt ‘Schraapzucht’ waarin de Westerse consumptiemaatschappij symbolisch wordt verbeeld.

Deventer op stelten Op het programma staan meer dan

van Deventer is deze zomer weer het decor voor hoogwaardig buitentheater. Ook de 13e editie van het festival 42

Deventer op Stelten belooft een spektakel op hoog niveau te worden.

beeld van overijssel || juni 2009l

Het festival biedt podium aan nationale en internationale topacts, met als theatervorm het gebruik van stelten.

De historische binnenstad

100 voorstellingen, waarvan twee speciale festivalproducties. De fascinerende theatervoorstellingen zijn van groots en meeslepend tot ingetogen en klein, van komisch en acrobatisch tot diepgravend.

Deventer op Stelten begint op donderdagavond 2 juli met de openingsvoorstelling van Jo Bithume uit Frankrijk met de Nederlandse première van ‘Victor Frankenstein’. Tussen en hoog boven het publiek wordt het verhaal verteld over het monster Frankenstein. Een onvergetelijke voorstelling! Voor het volledige festivalprogramma, kijk op www.deventeropstelten.nl

Te zien tijdens GrensWerk

Te zien tijdens KUNSTen op Straat

Kleurrijk, vervreemdend en humoristisch In

Kleurrijk, vervreemdend en humoristisch straattheater

2009 wordt met ‘Das Rheingold’ de aftrap

in het centrum van Dalfsen op vrijdag 5 juni. Fransen met

gegeven voor de vierdelige cyclus ‘Der Ring

fratsen op het festivalterrein van Hengevelde op zondag

des Nibelungen’ van Richard Wagner.

21 juni. Fris en verrassend theater met acrobaten, acteurs, hoogvliegers en laagspringers op aanraakafstand in het

‘Hylozoic Soil’ van de Canadese kunstenaar-

centrum van Enter op vrijdag 21 augustus.

architect Philip Beesley. Deze interactieve installatie bestaat uit tienduizenden fiber-

Van tragische trio’s tot Belgen en van magiërs tot slam-

glasdeeltjes en wordt handmatig in elkaar

pampers. Plus nog loslopend volk dat ook om te lachen is.

gezet. Het is een van de beeldende werken

Tijdens de start van de Kennedymars in het centrum van

die te zien is tijdens GrensWerk en wordt

Haaksbergen op vrijdag 18 september.

gecombineerd met wisselende vormen van geluidskunst. De Nederlandse architect Gijsbert Friedhoff heeft een uitgebreid oeuvre van ‘gesamtkunstwerken’. Hij ontwierp het stadhuis van Enschede. Niet alleen de buitenkant, maar hij gaf ook het complete interieur vorm. Hij integreerde kunst in zijn ontwerpen van het

KUNSTen OP STRAAT

stadhuis. Een overzicht van dit werk is te

Festival GrensWerk, van 25 september tot en met 11 oktober. Kijk voor alle informatie, het programma, arrangementen en kaartverkoop op www.grenswerk.nl

GrensWerk is een nieuw cultureel festival in Enschede dat zich

van de zes muziekinstellingen die deelnemen aan GrensWerk. Hier vinden concerten en voorstellingen plaats. De Cultuurmijl

tot en met 11 oktober zal de stad in de ban zijn van onder andere

leidt naar de wijk Roombeek, een andere belangrijke locatie van

‘Der Ring’ van Wagner. Maar GrensWerk is meer! Muziekthea-

het festival, met tentoonstellingen in het Rijksmuseum Twenthe

ter en muziek, tentoonstellingen en voorstellingen waarbij de

en museum TwentseWelle.

samenwerking tussen de kunsten steeds weer centraal staat. In de binnenstad ligt het Nationaal Muziekkwartier, thuisbasis

KUNSTen op Straat is de schakel tussen de straat en het theater, want buiten ligt er immers een wereld open! Van begin mei tot eind september zijn er 18 festivaldagen met KUNSTen op straathoeken, pleinen, stegen,

KUNSTen op Straat van begin mei tot eind september in heel Overijssel. Kijk voor het programma van alle 18 festivaldagen op

buitengebieden, parken en tuinen.

www.kunstenopstraat.nl

Van dans tot circus, van poppentheater tot locatievoorstellingen. Meer dan 250 voorstellingen zullen komende zomer gratis (tenzij anders vermeld) te zien zijn in de hele provincie Overijssel

beeld van overijssel || juni 2009

beweegt op het grensvlak van kunstdisciplines. Van 25 september

KUNSTen op Straat met meer dan 150.000 bezoekers, misschien wel het grootste straattheaterfestival van Nederland?

zien in het Rijksmuseum Twenthe.

ZWART Te zien tijdens festival Zwart Festival Zwart beleeft deze zomer de tweede

een ontdekkingstocht door de binnenstad.

editie. Een kleurrijk en eigenzinnig festival

Bij de voorstellingen wordt het meester-leer-

met iedere dag meer dan 60 voorstellingen op

ling-gezel-model gehanteerd. Tijdens het

bijzondere en spannende locaties in het hart

festival ontmoeten jonge kunstenaars,

van Zwolle. Het thema dit jaar is RE:Creatie.

gevestigde namen en publiek elkaar.

8 kunstroutes waaronder ‘Re:member’ van Wies Merkx, ‘Re-place’ van Michael de Roo, ‘Zwolle-America lijn’ van Tom America en ‘Underground Zwolle’ van Jeroen Kriek. Hendrick Jan de Stuntman maakt multimediaal, fysiek theater vol uitbundig toneelspel. Stoer, ruig en recht uit het hart. Een voorstelling met video, hijskranen, internet, sloopkogels, lichtkranten en sms’jes.

One shot at happiness van Kalterflug gesellshaft. Er is een wedstrijd, een speciale waarin je een vrouw kunt winnen. De enige tegenstander is je broer die je al tien jaar niet had gesproken en dat ook graag zo had willen houden.

Festival Zwart, van donderdag

Festival Zwart biedt iedere avond een uniek

u kiezen uit 8 verschillende kunstroutes. Maar

optreden van bekende artiesten zoals NO

liefst 32 kunstenaars geven vorm aan hun fas-

Blues, Lady Linn and her Magnificant Seven,

Cohen in het Fries.

cinatie: dans, theater, beeldende kunst, video

Wouter Hamel en The Tunes.

Menschen im Hotel van Firma Weijland. De Firma strijkt voor 4 dagen neer in

25 tot en met 28 juni in Zwolle.

Martin Korthuis (& band) speelt Jacques Brel in het Gronings, Paul van Loo

Het volledige programma vindt u

en Ivo Rosbeek spelen Bob Dylan en Lou Reed in het Limburgs, Gooswijn van

op www.festivalzwart.nl

Rees speelt Tom Waits in het Genemuiders en Piter Wilkens speelt Leonard

hotel Fidder. Zij dompelen het hotel in een nieuw verhaal met sprankelende

en cross-overs. Iedere route neemt u mee op

kamermeisjes, eigengereide gasten en intrigerende gebeurtenissen.

beeld van overijssel || juni 2009l

beeld van overijssel || juni 2009

In het festivalhart op het Grote Kerkplein kunt

De Creatieve Fabriek: ruimte genoeg!

Hengelo heeft de voormalige fabrieksgebouwen van Hazemeyer omgetoverd tot een plek waar De Creatieve Fabriek is nog niet af. Er is vooral veel ruimte, voor ontwikkeling en

Simone

plafondplaat zou volgen.

de websites die we ontwerpen

vooral op een breder niveau.

“Van drie hoog naar beneden

bouwen door Lookin, het

“Moet je eens zien wat we nu

in het bestuursgebouw

gesjouwd, want de lift werkte

webbureau dat ook hier zit.

te bieden hebben in Hengelo.

“Hazemeyer was het eerste

niet.” De oude fabrieksgebou-

We werken veel samen met

Een state-of-the art biblio-

woord dat ik kon zeggen”,

wen zijn nu voor een groot

conceptbureau Europe

theek, het Rabotheater en de

lacht theatercoach Simone

deel gerenoveerd. Peter, trots:

Factory van hiernaast. En

Metropool als geweldig nieuw

Roersma. “Mijn vader werkte

“Mét behoud van de charme

laatst hebben we een schil-

poppodium. En dan de

hier een halve eeuw geleden.”

en authenticiteit van dit in-

derij voor in ons kantoor

Creatieve Fabriek en Akkuh.”

Nu huurt de creatieve onder-

dustriële erfgoed.”

gekocht van een kunstenaar

kunstenaars onderdak vinden en elkaar inspireren: voor dynamiek. Nu is er al teveel om op te noemen, maar er komt nog veel meer!

de Creatieve Fabriek. Oftewel een creatief bolwerk dat steeds meer uitgroeit tot het culturele hart van Een kleine greep: nieuwbouw en loftwoningen, een beeldentuin, evenementen,

Twente. Wie zijn de eigenzinnige bewoners en wat creëren ze eigenlijk? kunsten cultuurtentoonstellingen, beurzen, entertainment, media-activiteiten, festivals en speciale manifestaties. Het past allemaal in de Creatieve Fabriek!

die hier werkt. Mooi toch?”

neemster een ruimte in Het Tekst en fotografie: Bas Jongerius

Bureel, het voormalige bestuursgebouw . “Samen

Kees

met bedrijf De Kunsten-

Goede grond voor kunst en cultuur

De Creatieve Fabriek

inspireert

Gerben

Frank in het ketelhuis

makers, ook hier op de gang,

overal

voerde ik een kunstproject

Kees de Groot is kunstenaar

zit er bovenop

De Hengeler Club brouwt

uit op het Bevrijdingsfestival

en oprichter van PLANET

“Wat we hier creëren is een

zelf bier! Eigenaar Frank

in Zwolle. We maakten een

ART, een in 1995 opgericht

bijzonder stuk stad, waar

Hendriks: “Dit was het

kunstwerk samen met alle

kunstenaarsinitiatief.

werk, kunst, cultuur, ontwerp

ketelhuis van de Hazemeyer-

150.000 bezoekers. Te gek!”

Daarnaast is Kees creatief

en bedrijvigheid samengaan.

fabrieken. Nu staat hier een

directeur van de Creatieve

Een creatieve economie die

geavanceerde brouwerij,

Fabriek. “Ik ontwikkel plan-

veel bedrijvigheid gene-

waar een brouwmeester

nen, zoals festivals, manifes-

reert.” Gerben van Straaten,

drie nieuwe Twentse bieren

taties en kunstevenementen.

directeur van de Creatieve

heeft ontwikkeld. Een eerlijk

1e verdieping

Zo vindt hier in september

Fabriek heeft in anderhalf

Twents product, met ingre-

“Ik zie hier in drie maanden

een pilot plaats voor de Twente

jaar veel zien ontstaan. “Zo

diënten uit de regio.” Frank

al meer interactie en ideeën

Biënnale. Ik wil Europese

snel als hier heb ik nog nooit

vertelt dat zijn vader 43 jaar

dan in alle jaren hiervoor op

topkunstenaars in Hengelo.”

een project zien bloeien. Hier

werkte, op de plek waar hij

mijn oude werkplek”, aldus

De kunstenaar denkt groot:

gaan creativiteit, economische

nu aan zijn horecabedrijf

Martin Streng van Bubbling

de Twente Biënnale moet zich

en sociale ontwikkeling hand

bouwt. “Mijn vader komt nog

Minds. Martin, uitvinder van

straks meten met Sonsbeek of

in hand.” Maar de directeur

wel eens langs. In het begin

concepten en ideeën, zocht

Documenta: “Hengelo ligt aan

kijkt natuurlijk verder. “We

zei hij niet zo veel. Maar laatst

een plek die zijn creativiteit

de A1. Dat vormt geografisch

willen voeling hebben met

was hij hier en zei: “Pot-

stimuleerde. Dat vond hij in

een rechtstreekse verbinding

alles in de stad en de regio, er

verdorie, het wordt wel wat!”

de Creatieve Fabriek. “Als we

tussen London en Berlijn, met

bovenop zitten!”

Mooi toch?”

over samenwerken praten,

Hengelo er precies tussenin!

begint het brainstormen al op

Dit is zeker goede grond om

de gang. Vaak nemen we niet

kunst en cultuur te laten

Ronald

Willem

eens de moeite om te gaan

gedijen.” op 1.100 m2

komt binnenkort

“Het werkt, zo zou ik het sim-

Een nieuwe aanwinst voor de

pelweg willen zeggen”, aldus

Creatieve Fabriek is de

Martin

zitten!”

Peter

Tom

Ook creatief: café-restaurant

Willem Nijholt Academie.

Aktuele Kunst Hengelo (Ak-

Deze academie voor Musical-

vanaf dag één

“We zijn klein gestart; in

kuH), een centrum voor beel-

en Muziektheater opent haar

Hoe breng je een oud en

de huiskamer.” Inmiddels

dende kunst. AkkuH is met

deuren op 1 september 2009.

verlaten fabrieksterrein tot

huurt Tom Schepers met

1.100 vierkante meter een van

Vanaf die datum volgt een

leven? Gewoon maar begin-

zijn reclamebureau Creative

de grote huurders op het com-

selectie getalenteerde jonge-

nen met puin ruimen. “Ik was

Bastards twee ruimtes in De

plex. “We zitten op een plek

ren tussen de 16 en 23 jaar

hier als eerste en ben maar

Creatieve Fabriek. Hij heeft

waar de creativiteit stroomt.

een vierjarige opleiding tot

begonnen met een plafond-

een organogram ontworpen,

We organiseren tentoonstel-

musical- en muziektheater-

plaat eruit te trekken.” Peter

waarop je kunt zien wie met

lingen, zo’n tien per jaar, we

acteur. Willem Nijholt zal

van Straaten, nu locatie-

wie samenwerkt. De wirwar

hebben educatieve projecten

hoogstpersoonlijk lessen en

manager bij de Creatieve

van rode lijntjes geeft aan dat

en bieden kunstuitleen.”

workshops verzorgen. <<

Fabriek, wist niet dat er nog

bijna iedereen wel iets met

Ronald ziet de ontwikkelingen

2.500 vierkante meter tempex

elkaar doet. Tom: “Wij laten

rond de Creatieve Fabriek

beeld van overijssel || 2009

Ronald Schulp, directeur van begane grond

Blij

Tekst: Jos Schuring

met Twentse achtergrond

“De gemoedelijkheid en nuchterheid vallen me altijd op als ik in Overijssel ben. Maar dat komt misschien ook omdat ik dat zó nodig heb in een beroep vol glamour en waarbij status zo belangrijk is. Zolang ik mezelf kan blijven, kan ik er wel tegen, maar ik ben ervan overtuigd dat mijn Twentse achtergrond helpt. Mijn werk wordt er zelfs leuker door. Ik kan vaak lachen om het opgeklopte enthousiasme dat mij soms omringd.” 50

Deze uitspraken kenmerken Ilse de Lange. De

die op donderdagavond en zaterdag actief

frêle zangeres stelt zich aangenaam pretentie-

waren. Ik werkte bij de Schoenenreus en vond

loos op. De spontane charme die ze uitstraalt

dat erg leuk. Ik heb het anderhalf jaar gedaan.

wordt nog eens versterkt door haar nog steeds

In die tijd was ik overigens ook al bezig met de

hoorbare Twentse tongval. “Er is me wel eens

voorbereidingen van mijn debuutalbum.”

gezegd dat ik dat zou moeten afleren, maar beeld van overijssel || 2009

daar begin ik natuurlijk niet aan.” Ilse vertoont

Wij-gevoel

totaal geen trekken van de ster die ze toch wel

Overijssel blijft voor Ilse belangrijk, hoewel

degelijk is geworden sinds ze schoenen ver-

ze zich afvraagt of ze er heel erg geworteld is.

kocht in Almelo. Lachend: “Van dat beeld kom

“Bij Overijssel denk ik toch het eerst aan mijn

ik nooit meer af natuurlijk. Maar het maak me

familie in Almelo. Of mijn Overijsselse roots

niets uit. Destijds zat ik op de middenstands-

belangrijk zijn, weet ik eigenlijk niet zo goed.

opleiding in Almelo en had ik een bijbaantje

Wel is er altijd een apart gevoel als ik hier in

als ‘doza’. Zo noemden we de verkoopkrachten

de buurt optreed. Laatst was ik in Zwolle op

Ilse de Lange

het Bevrijdingsfestival. Dat is speciaal vanwege de aard van het

geles. “In Zweden werkte ik met Macho Psycho, een producers-

festival, maar ook omdat het ontzettend groots was. Ik denk dat

duo dat vooral bekend staat als beatcreators. Dat was erg gaaf.

er toch al gauw zo’n honderdduizend mensen waren. En wat

Zij kwamen met een geluid dat ze op de laptop hadden gemaakt

De carrière van de zangeres vertoont een fraai

me dan toch wel treft is het gevoel dat het publiek me extra wil

en daar begon ik dan melodieën bij te verzinnen. Zij vulden dat

verloop. Bij de lancering in 1998 waren er

omarmen. Het voelt alsof ik een van hen ben. Dat wij-gevoel is

soms weer aan en zo ontstond er eigenlijk vrij snel een heleboel

grote verwachtingen ten aanzien van succes

heel erg leuk. Ik koester dat wel. Dan betrap ik me zelf erop dat

materiaal. Als je begint met een groove of een beat kom je veel

in Amerika, die niet uitkwamen. Maar het in

ik toch wel chauvinistisch ben. Ik voel me dan toch anders dan

makkelijker tot swingende nummers dan wanneer je vertrekt

Nashville opgenomen debuutalbum ‘World of

wanneer ik bijvoorbeeld in Limburg optreed. Je zou denken

vanuit je gitaar. Maar ik heb bij het schrijven van liedjes wel

hurt’ bleek wel een groot succes in eigen land

dat de mensen daar wat uitbundiger zijn, maar mijn ervaring is

vaak iemand anders nodig. Creativiteit betekent voor mij nog

en leverde haar maar liefst drievoudig platina

juist dat het publiek in Limburg timide is.”

altijd deels onzekerheid, maar ik durf wel steeds beter op mijn

op. Dat is heel bijzonder, vooral omdat coun-

eigen mening te vertrouwen. Bij de uiteindelijke opnamen in

trymuziek over het algemeen in Nederland

Almelo niet spannend

Los Angeles bleek ook veel van het materiaal dat we eerder

niet erg populair is. Sindsdien is Ilse blijven

Ilse blijkt goed op de hoogte van het culturele leven in Overijs-

hadden opgenomen, heel erg goed te zijn. We hebben wel

pieken, waarbij vrijwel alle cd’s de platina-

sel. “Veel mensen denken dat er weinig gebeurt op cultureel

gebruik gemaakt van Amerikaanse studiomuzikanten, maar

status haalden. Naarmate haar carrière

gebied. Dat is achterhaald. Vooral in Zwolle en Enschede is

het liedmateriaal was prima. ‘Incredible’ was uiteindelijk een

vordert, ontwikkelt Ilse zich sterk.

veel activiteit. En er zijn steeds meer festivals. Weet je trou-

complex project waarbij veel mensen betrokken waren, maar ik

Door steeds meer eigen teksten te schrijven

wens dat er naast Herman Finkers, veel meer BN’ers van hier

stond wel zelf aan het roer. Dat de cd heel goed valt bij pers en

en liedjes te componeren, wordt haar crea-

zijn. Daphne Bunskoek en Tom Egbers bijvoorbeeld komen ook

publiek is dus fantastisch voor mijn zelfvertrouwen.”

tieve inbreng almaar groter. Zo maakte ook

uit Overijssel. Uit Almelo om precies te zijn. Ik moet wel zeg-

‘Miracle’ voor de film ‘Bride flight’. Met de

gen dat ik Almelo nooit spannend vond. Maar dat weet iedereen

Van Almelo naar Amerika

titelsong van laatste cd scoort ze uiteindelijk

natuurlijk wel sinds de befaamde stoplichtengrap van Herman

Ilse speelde een tijd geleden voor het eerst in grote zalen, zoals

de felbegeerde nummer 1 hit in de Single

Finkers. Een andere voor mij belangrijke link met Overijssel is

Ahoy en de Heineken Music Hall en was ook al eens gast bij de

Top 100, vroeger bekend als de Mega Top 50.

Bertolf. Hij komt uit Zwolle en heeft een tijdje dobro en steel-

shows van Marco Borsato in het Gelredome. Ideetje van haar

‘So Incredible’ bleek ook het meest gedraaide

gitaar gespeeld in mijn band. Later

manager die ook Marco Borsato ‘doet’.

nummer op 3FM in 2008. Eind april 2009

speelde hij in ons voorprogramma

Wil ze meer die kant op om daarmee

won ze bij de 3 FM Awards in drie catego-

en nu heeft hij zijn eigen soloalbum

rieën: beste zangeres, beste single en beste

uitgebracht en een hit gescoord met

album. Ook verdiende ze onlangs, voor de

‘Another Day’. Hij maakt erg goede

tweede keer, een Edison als beste vrouwelijke

muziek, zijn geluid gaat een beetje in

artiest.

de richting van Coldplay.” Beschouwt ze het scouten en coachen naast haar

"Ik heb altijd een apart gevoel als ik hier in de buurt optreed. Een beetje het wij-gevoel, zeg maar."

te gaan voor het grotere geld? “Nee, dat is het niet. Ik wil vooral kunnen variëren. Nederland is klein. Je kunt niet eindeloos toeren met dezelfde show. Je moet telkens iets anders kunnen doen. Ik vond Ahoy geweldig en

eigen werk ook als een soort missie?

ook die grote festivals vind ik te gek.

“Ik wil zelf vooral de mooiste liedjes

In het Gelredome zag ik hoe Marco

blijven maken met de beste mensen

met zijn publiek omgaat en realiseerde

die ik kan krijgen. Ik mag wat dat

ik me dat je het als entertainer veel

betreft niet mopperen. En inderdaad vind ik het heel gaaf om

makkelijker hebt, als je een flinke trits hits hebt. Ik heb er wel

mensen een lift te geven. Anderen laten profiteren van mijn

een paar, maar Marco natuurlijk veel meer en hij heeft een nog

succes voelt erg goed.”

groter publiek. Bij zo’n grote show merk je dat heel goed. Je

wordt er als het ware opgetild. Ik ben dus eigenlijk druk bezig Creativiteit en onzekerheid

om mij de grotere optredens meer eigen te maken. En dat gaat

Ilse de Lange wordt omringd door veel adviseurs. Zelf spreekt

goed. Ik beweeg me makkelijker en ben niet meer zo onzeker.

ze over ‘mijn team’. Haar carrière is zorgvuldig en strategisch

Maar komend najaar gaan we wel weer een clubtoernee doen.

gepland. Wie het boekje van haar laatste cd bekijkt, ziet

Spelen in kleinere zalen met meer intimiteit vind ik ook fijn

vele namen en opnamelocaties. Een cd maken is bij Ilse dan

omdat je dan veel dichter bij de mensen bent.” Misschien

ook een langdurig proces dat zich op verschillende plaatsen

heeft het team bedacht dat Ilse de Lange toch eindelijk eens

afspeelt. Liedjes heeft ze nog niet als ze aan opnamen begint.

in het buitenland moet gaan doorbreken. Is ‘Incredible’ al

“Mijn manier van werken aan nieuwe songs is veranderd.

uitgebracht buiten Nederland? “We denken erover na.” Alsnog

Dat komt vooral omdat ik merkte dat ik eigenlijk te weinig up

van Almelo om Amerika te veroveren? “Dat zou wel te gek zijn,

tempo materiaal heb. Vroeger begon ik zelf wat te pielen op

het is toch wel mijn allergrootste droom. Maar ik zou ook graag

mijn gitaar, maar dat leverde toch wel vaak ballads op. Maar

meer in Duitsland willen werken. We zetten nu gewoon een

ik heb al zoveel melancholieke liedjes. Zeker nu ik ook grotere

aantal deuren op een kiertje.”

optredens doe, heb ik behoefte aan wat meer swingend werk.” ‘Incredible’ werd opgenomen in London, Göteborg en Los An-

www.ilsedelange.com

beeld van overijssel || 2009

Blij

... met Ilse

Ik heb het gevoel dat ze me wel extra omarmen.

Fraaie carrière

25 tot en met 28 juni

Verbeeldingskracht Ontdekkingsuitjes voor kinderen

r u e l k t f e ge aan de r! zome 6+

soms een beetje saai. Maar

gehele jaar

niet als je te maken krijgt met

gehele jaar

mammoeten en wolharige

Ben jij een Lucky Luke?

neushoorns. Het Grote

Ooit waren de cowboys uit het

Verhaal van TwentseWelle

Wilde Westen in Amerika

begint dan ook in de prehis-

helemaal gek van de goud-

torie. Je gaat op ontdekkings-

Tijdens Festival Zwart komen

koorts. Met een pannetje

tocht met een echte speur-

de mensgrote poppen van

stonden ze in rivieren goud

koffer. Hierin zitten kaarten

Theater Gnaffel op magische

te zeven. Zo werden ze heel

wijze tot leven. Ze vertellen

rijk. Hoe het voelt om goud

hun eigen verhaal. De pop-

of kristal te vinden, kun je nu

pen blazen nieuw leven in

zelf ervaren in museum De

het bijzondere en beeldende

Oude Aarde in Giethoorn.

avontuur van de gelukszoeker

Daar hebben ze een rivier vol

Peer Gynt. Peer Gynt is een

kostbare kristallen. Met echte

opschepper en een dromer.

goudzoek-pannen ga je op

Hij liegt en bedriegt om er

zoek naar alles wat glinstert.

zelf beter van te worden. Al

En het mooie is dat je een

Wil jij beleven hoe mensen vroeger reisden? Dat kan op de

zijn omzwervingen komen aan

deel van wat je vindt, mee

125 jaar oude spoorlijn die tussen Haaksbergen en Boekelo

bod. Zal hij uiteindelijk wijzer

naar huis mag nemen.

ligt! Stichting Museum Buurtspoorweg (MBS) laat er een echte

TwentseWelle, Het Rozendaal 11

stoomlocomotief rijden. Als reiziger in het historische spoor-

in Enschede, telefoon (053) 480

worden en zijn leven beteren?

ALL

met vragen en opdrachten. Zo zit er een doosje in waarmee je je eigen afdruk van een fossiel kunt maken. Thuis

gehele jaar

heb je ook nog plezier van je

Kedeng Kedeng Oehoe!

koffer, want je kunt er een kijkdoos van maken. Of het memoriespel spelen dat erin zit. Een museum saai? Echt niet!

Tijdens het festival speelt

Museum De Oude Aarde,

wegbedrijf mag je een rit maken in de oude rijtuigen, die wor-

76 80, www.twentsewelle.nl, de

Theater Gnaffel zeven keer de

Binnenpad 43 in Giethoorn,

den voortgetrokken door een puffende stoomlocomotief. Op

speurkoffer kost € 4,95

speciale familievoorstelling

telefoon (0521) 36 13 13,

de stations (waarvan één uit 1884!) zie je veel oude treinen en

op een bijzondere locatie.

www.oudeaarde.nl, kosten € 5,50

spullen die de machinisten en conducteurs vroeger gebruikten.

Speurneuzen in TwentseWelle

ALL

Bruisend Poppentheater

ALL

Een museum bezoeken is

10+ 5 juli

Theater Gnaffel speelt op festival Zwart in Diff Dansschool, Juf-

ALL

ferenwal 17 in Zwolle, speeltijden

gehele jaar

Museum Buurtspoorweg, Stationstraat 3 in Haaksbergen, telefoon (053) 572 15 16, www.museumbuurtspoorweg.nl, entree kinderen € 5,00, volwassenen € 8,00

staan op www.festivalzwart.nl, toegang € 7,50

Het Geheim van Hades 10+ ‘Het Geheim van Hades’ is een fietsspeurtocht in De Lutte waarbij je met behulp van GPS, internet en bewijsmateriaal een 54

gehele jaar

Jungletocht in Ecodrome

Kruistocht in Kampen

8+ gehele jaar

Circus

Poehaa

Wie kent niet het boek ‘Kruistocht

Altijd al eens de wereld van

in Spijkerbroek’ van kinderboe-

boven willen bekijken? Dat

kenschrijfster Thea Beckman, dat

kan! De circusartiesten van Circus Poehaa leren jou stelt-

In de Jungle Expeditie van het

je dat veel van Beckmans verhalen

lopen tijdens het festival

te ontrafelen, moet je het dorpje en de bossen verkennen. Het

Ecodrome lijkt het net alsof je in het

zich afspelen in de eeuwenoude

Deventer op Stelten op

is een bizar avontuur waarbij werkelijkheid en spel door elkaar

oerwoud van Zuid-Amerika loopt. In

stad Kampen? Je kunt nu in haar

zondag 5 juli. Jij speelt dus

lopen! Je sluit je aan bij een geheime organisatie die onderzoek

het gigantische aquarium zwemmen

voetsporen de Thea Beckman-route lopen. Deze historische

de hoofdrol in de voorstelling

doet naar mysteries in Twente. Sinds een paar dagen is een lid

enorme vissen (ook familie van de

wandeling leidt jou langs de plekken uit haar boeken.

en wie weet barst je van het

van deze organisatie spoorloos verdwenen. Het enige wat is

Piranha), terwijl verderop een prach-

Zo loop je langs de IJsselkade, de stadsbrug, de stadsmuren

talent. Je voelt hoe het is om

teruggevonden is zijn tas met bewijsmateriaal. Wie of wat was

tige vogel brutaal naar je schreeuwt.

en eeuwenoude kerken. Tijdens de wandeling moet je verschil-

een reus te zijn, niet alleen

hij op het spoor? Wat is er gebeurd met het verdwenen lid?

En pas op voor de twee Breedsnuit-

lende vragen beantwoorden. Lezen dus, die spannende boeken

omdat je zo groot bent, maar

Kun jij dit mysterie oplossen? Als speler ga je aan de slag

kaaimannen die zich hier verborgen

van Thea Beckman. En daarna controleren of het waar is wat ze

ook omdat je reuzenstappen

met geheime websites, een GPS-apparaat, foto’s, video- en

houden!

schrijft! Je doet ongeveer twee uur over de wandeling.

kunt nemen. Durf jij?

Jungle-expeditie in Ecodrome,

De route is verkrijgbaar bij de VVV/ANWB in Kampen, telefoon

Festival Deventer op Stelten,

Willemsvaart 19 in Zwolle, telefoon

(0900) 112 23 75, www.vvvkampen.nl, kosten € 3,95

2 tot en met 5 juli,

geluidsopnames en nog veel meer! Geschikt voor volwassenen en kinderen, maximale groepsgrootte 4 personen. Je kunt je aanmelden voor het spel bij VVV De Lutte, telefoon (0541) 55 25 39, www.vvvdelutte.nl, kosten € 14,95

Ssssssst ...

(038) 423 70 30, www.ecodrome.nl, entree

www.deventeropstelten.nl,

(tot 11 jaar) €12,50 (boven 11 jaar) € 13,95

gratis toegang

beeld van overijssel || 2009

kortgeleden nog is verfilmd? Wist

www.geheimvanhades.nl, maar om het raadsel echt helemaal

duister mysterie moet oplossen. Je start thuis al op de website

Tekst: Michael Amsman Fotografie: Margreet Vloon

Overijsselse provinciedichter

vol inspiratie Zo overzichtelijk en homogeen als Zeeland is, zo rijk geschakeerd is Overijssel. “Het is een mozaïek van culturen en landschappen”, zegt Koos Geerds (1944), sinds januari de dichter van Overijssel én de eerste provinciedichter van Nederland. “Ik zie het als een groot emplacement waarop ik ruim kan rangeren.” 56

U hebt, als eerste dichter van

U bent opgegroeid in de ge-

Overijssel, nogal een provincie

meente Staphorst. Een goede

onder uw hoede. Gevarieerder

voedingsbodem voor poëzie?

heb je ze niet vaak.

“Toch wel, ja. Toen ik 50 werd

“Dat klopt. Overijssel bestaat

heb ik de bundel ‘Staphorst’

niet, wordt wel eens gezegd.

geschreven, een klein monu-

Je hebt de waterrijke Kop, je

ment voor het kleinschalige

hebt Twente, en daar tussenin

dorp dat ik in de jaren vijftig

Salland. Maar al die culturen,

nog heb meegemaakt. Dat was

dialecten en landschappen

toen al een echo van het Ne-

vormen een prachtig mozaïek.

derland van voor de oorlog.”

Een ‘Fundgrabe’ voor gedich-

De bundel werd enkele malen

ten. Aan inspiratie zal het dus

herdrukt, wat allerminst ge-

niet ontbreken. Maar er zijn

bruikelijk is in poëzieland en

ook genoeg zaken die ons bin-

Geerds was te gast in diverse

den, hoor. De neiging om de

cultuur- en actualiteitenpro-

kat uit de boom te kijken en je

gramma’s op radio en tv. “Dat

te conformeren aan de ander,

was een erg intensieve tijd.

bijvoorbeeld.” Geerds moet

Ik was leraar Nederlands, het

twee jaar lang zes gedichten

dichten deed ik ernaast. Ik

per jaar maken, maar na drie

was na ‘Staphorst’ helemaal

maanden staat de teller al

leeg; mijn creativiteit was

op acht. “Het gaat hard, ja.

even opgedroogd.” Het zou

Ze hoeven me niet achter de

allemaal goed komen. Geerds

broek aan te zitten.”

heeft inmiddels acht dicht-

Koos Geerds werd in 1948 geboren in Friese Ureterp. Vijf jaar later verhuisde het elfkoppige gezin naar Rouveen, een lintdorp in de gemeente Staphorst. Geerds studeerde Nederlandse taal- en letterkunde aan de Rijksuniversiteit Groningen en begon in 1975 als leraar Nederlands aan het Zwolse Greijdanus College. In 2000 zegde hij het onderwijs vaarwel en begon een eigen coachingbureau.

bundels op zijn naam staan, het gros uitgegeven door de gerenommeerde Arbeiders-

beeld

keer aan proza bezondigd,

‘Insekten’, ‘Het Goutbeek-archief’

maar dat is mijn ding niet. Het is me te wijdlopig, het glipt me uit de handen.”

en ‘Staphorst’.

beeld van overijssel || 2009

woord

Hij schreef onder meer de dichtbundels

pers. “En ik heb me een paar

“Ik ben net een accu: op een gegeven moment zit ik vol en vloeit het ene na het andere gedicht uit mijn pen.”

De ene provincie is de andere niet.

Hof Espelo

Wanneer ontwaakte het dichterschap? “Het vliegwiel begon te

vol inspiratie vader overleed. Ik merkte

is daarin een omnivoor; geen dichtvorm of de provinciedichter heeft hem wel eens gebruikt. “Sonnetten, haiku’s, rondelen, vrije vorm;

ik heb ze allemaal weleens

Welke dichters hebben u

toegepast.” Zijn meest recente

geïnspireerd? De Overijsselse

opdracht, een gedicht over

poëet J.C. Bloem wellicht?

baron Van Dedem, de grond-

“Bloem was absoluut een

legger van Dedemsvaart,

groot dichter. Altijd novem-

wordt een rondeel. “Het zit in

ber, altijd regen, altijd dit

mijn hoofd, ik ga vanzelf die

moede hart, altijd… Als je in

kant op, maar vraag me niet

een melancholieke bui bent,

waarom. Mijn hoofd is net een

pak dan Bloem erbij, dan heb

accu: op een gegeven moment

je een geweldige avond. Het

is hij volgeladen en vloeit het

gekke is dat hij bij leven een

ene na het andere gedicht uit

minor poëet was, ook in zijn

mijn pen.” Al is hij ook weer

eigen perceptie.” Geerds’

geen Willy Alfredo, die vanaf

grootste inspirator was Chris

een podium, ‘Roept u maar!’,

van Geel. ‘Het is onze plicht

spontaan rijmpjes uit de

een stem te geven aan al wat

mouw schudde. “Men zal mij niet als een standwerker zien

mozaïek van culturen

uitdrukken in poëzie.” Geerds

voor beeldige routes

vanuit het koetshuis recht door de lanen –

draaien in 1979, toen mijn

toen dat ik me heel goed kon

Tips

zoals de dochter van de hofmeier placht, die haar gemaal ertoe had bewogen dat hij het erf met toebehoren kocht, want zij verstond dat in vereniging van beurs en bed hun beider toekomst lag;

Jugendstilstadwandeling

kunt u twee dagen op de fiets genieten van het historische Sallandse landschap. Tijdens

Verhalenpad Gramsbergen

de fietstocht heeft u ontmoeEen stadwandeling door

tingen met kunstuitingen

In Gramsbergen vindt u

Steenwijk die u uiteindelijk

van kunstenaars en theater-

prachtig gerestaureerde

naar de Jugendstilvilla ‘Rams

groepen op ongebruikelijke

historische panden, authen-

Woerthe’ leidt, waar u de

locaties.

tieke straatjes en een oude

uitgebreide collectie van kunstenaar Hildo Krop kunt bewonderen. Daarna is het tijd

stadspoort. Uw ontdekkings-

Hanzewandeling

voor koffie en zelfgebakken

tocht begint bij het Historisch Cultureel Informatiecentrum. Hier maakt u uitgebreid ken-

appeltaart bij de Theekoepel,

Een boeiende wandeling

nis met de cultuur en historie

voordat u de wandeling her-

langs de topstukken van

van het Overijsselse Vechtdal.

vat. Een goede afsluiter is een

Deventer. Met een ervaren

En dan op Verhalenpad! Op

diner in De Proefkamer van

gids loopt u door de mid-

deze route van 14 kilometer

Steenwijk.

deleeuwse straatjes langs

terug in de tijd, hoort u de

historische pakhuizen,

meest bijzondere smokkel

monumentale gebouwen en

verhalen uit de omgeving.

kerken, het oudste stenen huis

Om daarna op verhaal te ko-

van Nederland en Bussink’s

men, staat er in Bierbrouwerij

De fietstocht ‘Kunst van hier

Koekhuisje. Na afloop van de

Mommeriete een drankje

tot ginder’ is 25 kilometer

wandeling is een bezoek aan

voor u klaar.

zwijgt’, schreef van Geel. Dat

lang en wordt gecombineerd

het Speelgoedmuseum de

is toch een mooie gedachte?

met kunst, poëzie, theater en

moeite meer dan waard.

optreden. Mijn opdracht is

Dit is er nog één: taal behoedt

muziek in het buitengebied

en nadere informatie over

om mijn licht te laten schijnen

de cultuur voor erosie.” Het

van Deventer. Op zaterdag

deze routes op

over zaken die in Overijssel

zou de functieomschrijving

13 juni en zondag 14 juni

www.beeldvanoverijssel.nl

spelen, en dat zal ik geregeld

van de provinciedichter

doen.”

kunnen zijn. <<

soms bleef zij bij de vloeiweide dralen of bij de vischvijver op het rondeel bepeinzend wat in en om haar zich roerde; zij zag in het verschiet hof en boeren toevallend aan vele geslachten –

met in de aanvang een wakkere vrouw

Kunstfietstocht

Kijk voor prijzen, openingstijden

Overnachten in stijl! (Geschreven in opdracht van Landschap Overijssel)

Hoeve De Haar is een rijksmonument en ligt midden in misschien wel het mooiste stuk van Twente, op het landgoed van kasteel Twickel. Het hoofdgebouw heeft zeven zelfstandige luxe

beeld van overijssel || 2009

(2-persoons)appartementen, elk met een eigen ingang en badkamer. Er is een grote huiskamer en een kleine salon (de vroegere jachtkamer). De eigenaren, Francine en Pieter Berntsen, zorgen ervoor dat u zich snel thuis zult voelen. Er hangt een creatieve sfeer op deze hoeve: Francine schildert en Pieter heeft er als interieuradviseur een ontwerpstudio. Er is geen tuin; de hoeve en haar grondgebied zijn namelijk één geheel met het karakteristieke Twentse landschap. Het gehele terrein van de hoeve valt daarom onder de Natuurschoonwet. Als u vroeg wakker bent, kunt u de reeën op het erf zien lopen. www.hoevedehaar.nl

[ advertorial ]

;Zhi^kVah YgV\Zc W^_ VVc ZZc \dZY XjaijgZZa à^bVVi Zc YZ XjaijgZaZ jîhigVa^c\ kVc DkZg^_hhZa# ;Zhi^kVah odg\Zc kddg dcibdZi^c\Zc Zc hVbZco^_c ^c ZZc dciheVccZc h[ZZg# 9Z egdk^cX^Z lâ YVi j ^c jl Z^\Zc db\Zk^c\ `jci \Zc^ZiZc kVc Xjaijjg# DkZg^_hhZa `Zci XjaijgZaZ [Zhi^kVah kVc VaaZgaZ^ VVgY lVVg `jchiZcVVgh Zc ejWa^Z` Za`VVg dcibdZiZc# =Zi egdk^cX^VaZ XjaijjgWZaZ^Y YgVV\i ]^ZgVVc W^_# 9Z egdk^cX^Z DkZg^_hhZa hi^bjaZZgi YVi Zg kdaYdZcYZ XjaijgZaZ kddgo^Zc^c\Zc Zc VXi^kîZîZc o^_c! odVah i]ZViZgh! edeedY^V Zc bjhZV#

DkZg^_hhZa L^_ cdY^\Zc j j^i YZ DkZg^_hhZahZ [Zhi^kVah iZ WZodZ`Zc Zc lZchZc j kZZa eaZo^Zg

Tekst en foto’s: Daniël Mulder

Wie: Gert Bartelink (1945) Woonplaats: Nunspeet Waar: Stedelijk Museum Kampen Website: www. stedelijkemuseakampen.nl

In het hart van Kampen staat het Oude

bijzonder interessant. Maar mijn interesse

Raadhuis uit 1350 en sinds enkele maanden

gaat vooral uit naar schilderkunst uit de 15 e

is het geheel gerenoveerde Stedelijk Museum

en 16 e eeuw. Mijn belangstelling ligt bij kunst

Kampen er gevestigd. Ook het naastgelegen

die dicht bij het realisme ligt. Ik vind het ook

Nieuwe Raadhuis uit 1830 is onderdeel van

leuk om schilderijen uit deze tijdsperiode

het museum, dat bezoekers inzicht biedt in de

die in Kampen hangen, te vergelijken met de

eeuwenoude historie van Kampen.

oude meesters uit bijvoorbeeld het Frans Hals

Gert Bartelink, die in de Hanzestad is geboren

Museum in Haarlem en het Mauritshuis in

en opgegroeid, is ‘onder de indruk’ van het

Den Haag.”

vernieuwde museum. Bartelink, die de kunst-

Niet alleen in Nederland bezoekt Bartelink

route in Kampen wandelt, noemt de inrichting

regelmatig musea, ook in het buitenland gaat

en het interieur van het museum voortreffelijk.

hij er langs. “Ik ben met de VUT, maar voor

“Ook de belichting van de kunstwerken is

werkgeversorganisatie VNO-NCW coördineer

prima.”

ik op vrijwillige basis ontwikkelingswerk in

Hier is duidelijk een liefhebber aan het woord,

verschillende landen. Daarvoor ga ik regel

toch? De oud-Kampenaar, die nauwkeurig

matig op reis. Ik ben net terug uit Egypte waar

een schilderij bekijkt, beaamt dat. “Ik heb

ik in Luxor een archeologische opgraving heb

net uitgebreid tekst en uitleg gehad over de

bewonderd. Maar de kunst in Overijssel is ook

antieke schouw in de Schepenzaal, dat was

zeer de moeite waard hoor”, zegt hij lachend.

“Ik hou van realistische kunst”

Dol op oude meesters

Kunst met een grote X werken in een ring kwam van Jan en

valt de ring aan de rechterhand van

Ien. Het zijn twee bijzondere mensen

Hella Markink direct op. Twee x-en

die heel goed het gevoel van mensen

zitten in het sieraad verwerkt, een grote

weten te vertalen naar een sieraad.

Even een middagje cultuur

en een kleine x. “Een verwijzing naar

Het werk van hun zoon vind ik ook

mijn beide dochters”, legt Markink uit.

speciaal”, zegt ze, terwijl ze naar een

“Mijn oudste dochter heet namelijk

muur van de winkel wijst waar een

Xanae en de jongste Xylia.”

sieraadkunstwerk hangt. “Diede

Markink is net binnen komen lopen

maakt kunst die je kunt dragen en

Overal in Overijssel lopen iedere dag weer mensen een museum, galerie of

bij Perrier Edelsmeden, dat is geves-

die je aan de muur kunt hangen.”

tigd in een fraai gerestaureerd pand.

Hoe gecharmeerd de Diepenheimse

De inwoonster van het kunststadje

ook is van het werk van Perrier, een

Diepenheim is een liefhebber van het

overdreven kunstliefhebber is ze niet.

werk van de sieraadontwerpers Jan en

“Ik kom buiten Diepenheim eigenlijk

Ien en hun zoon Diede Perrier.

nooit in een museum of galerie.” Wel

Markink: “Vijftien jaar geleden kreeg

doet ze samen met een paar stads

ik van mijn vriend een halsketting,

genoten de PR voor KunstMoment.

die hij bij Perrier had gekocht. Later

“Dat is een manifestatie in oktober,

kwam daar deze ring bij, die ik sinds-

waarbij Diepenheim dagenlang in

dien altijd draag. Het idee om de twee

het teken staat van kunst en cultuur”,

voorletters van mijn dochters te ver-

aldus Markink.

historisch monument binnen. Maar waarom eigenlijk, en wat vinden ze van beeld van overijssel || 2009

de plekken die ze bezoeken?

Zes bezoekers vertellen over hun beleving van kunst en cultuur.

Wie: Hella Markink (1968) Woonplaats: Diepenheim Waar: Perrier Edelsmeden, Diepenheim Website: www.perrier-edelsmeden.nl

“Het is kunst die je kunt dragen én aan de muur kunt hangen”

beeld van overijssel || 2009

Het ontwerp is ingetogen, maar toch

Filmfan en kunstliefhebber

Tekst en foto’s: Daniël Mulder

Volgens hun eigen website heeft Filmhuis

De filmfan houdt ook van kunst. “Mijn favoriete

De Keizer de meest sfeervolle filmzalen van

plek in Overijssel is Kasteel Het Nijenhuis in

Oost-Nederland. De twee filmzalen (de Rogge

Heino, ik bezoek er regelmatig een expositie.”

zaal heeft 90 stoelen en de Keizerzaal 49)

In Deventer bekijkt hij af en toe exposities in

zijn in ieder geval prettig kleinschalig, vindt

het oude Davo-gebouw en in het Kunstenlab,

filmliefhebber Ruud Verkerk. De winkel

wat voorheen het Centrum Beeldende Kunst

medewerker van cd-keten Plato én toevallig

In de ban van bakstenen

Woonplaats: Losser

De 45 meter hoge bakstenen schoorsteen van

wat meer weten over de steenfabriek in zijn

Steenfabriek De Werklust is net een vuurtoren

eigen dorp. Hij volgde een excursie en sinds-

in het Twentse landschap. Je kunt de fabriek,

dien is hij een beetje in de ban van De Werk-

Deventer was. Over het aanbod van kunst en

die sinds 1999 een rijksmonument is, al van

lust. “Het is terecht dat dit een rijksmonument

ook vrijwilliger bij ditzelfde filmhuis, komt

cultuur in Overijssel is Verkerk tevreden: “Als

ver zien liggen. Eenmaal op het terrein van

is, De Werklust vertelt een belangrijk verhaal

hier dan ook graag. “Ik doe twee keer per

je een beetje goed zoekt, valt er veel te ontdek-

De Werklust valt pas de tweede, veel kleinere,

in de Twentse streekhistorie. Het is industrieel

maand een bardienst, maar zie nauwelijks

ken. Het enige dat ik mis is een groot museum

(water)toren op. Naast deze watertoren liggen

erfgoed.”

méér films dan voor ik vrijwilliger was.”

voor moderne kunst, dat zou bijvoorbeeld

aan beide zijden lange droogloodsen. En daar

“Ik heb sowieso interesse in de streekcultuur”,

Verkerk, die is opgeleid als grafisch vormgever

prima in Deventer passen.”

staat Johan Wams bij te kijken.

vertelt Wams terwijl hij een baksteen van

en een meubelmakeropleiding deed, heeft

Volgens Wams, die gefascineerd is door de

een stapel pakt. “Daarom bezoek ik af en toe

recent de maffiafilm ‘Gomorra’ bekeken. “Een

steenfabriek, werden hier vroeger de bak-

museum TwentseWelle in Enschede en Natura

harde, realistische film die goed werd verteld.

stenen te drogen gelegd. “En net ben ik nog

Docet, een natuurhistorisch museum

bij de ringoven geweest. Die oven is verdeeld

in Denekamp. Musea buiten Overijssel bezoek

in achttien kamers en in iedere kamer kunnen

ik niet doelgericht. Als ik ergens kom, dan is

ongeveer dertienduizend stenen worden gesta-

dat als ik een dag een stad bezoek.” Dan laat

peld. Vroeger dan, de steenfabriek is al ruim

hij enthousiast de baksteen zien: “Dit is een

Waar: Filmhuis De Keizer, Deventer

tien jaar gesloten.”

Ossesteen, vernoemd naar de eigenaar van

Website: www.filmhuisdekeizer.nl

Wams werkte eerder in de houthandel en had

Ik heb sowieso een voorkeur voor Spaanse,

“Als je goed zoekt, valt er veel te ontdekken”

Wie: Ruud Verkerk (1960)

Italiaanse en Franse films. De sfeer en de taal spreken mij aan. Het werk van bijvoorbeeld

Woonplaats: Deventer

regisseur Jacques Tati vind ik erg fraai.” Verkerk draait niet alleen bardiensten, hij filmhuis te zien zijn. Verkerk: “Zo bieden we kunstenaars een platform om hun werk aan

veel met woningbouw te maken. En daar zijn

een redelijk groot publiek te laten zien.”

stenen voor nodig, dus wilde Wams wel eens

Uiteraard heeft de Utrechtse ook het kasteel, dat stamt uit

van Kasteel Het Nijenhuis een klein beetje hemel op aarde. Het

1382, bezocht om te kijken naar de tijdelijke tentoonstelling

is er ook nog eens ongewoon rustig; er zijn zo weinig mensen in

van de Zwolse kunstenaar Jan van Merwijk, een leerling van

de beeldentuin dat je er de stilte zachtjes hoort zingen tussen

Paul Citroen. “Ik vond het mooi, vooral de portretten, maar ik

de stenen die beeldhouwer Adri Verhoeven her en der heeft

vind het lastig om aan te geven waarom. Ik ben geen kunst

geplaatst. “De stenen met de ronde vormen vond ik mooi”,

kenner, een kunstwerk spreekt me wel of niet aan.”

vertelt Marga Swierstra, die in de tuin op het terras van de late

Swierstra bezoekt regelmatig musea, verspreid over het land.

zon geniet. “Ik heb een beetje door de tuin geflaneerd en naar

“Ja, en dan beland je hier in Heino in een prachtig landschap

de beelden gekeken. Vooral de gladde beeldhouwwerken moest

met dit prachtige kasteel. En binnenkortgaan we toch ook nog

ik even aanraken.”

even naar Zwolle om Krabbé te bekijken.”

Heino gereden. “We wilden eerst naar Museum de Fundatie in Zwolle om het werk van Jasper Krabbé te bekijken. Maar omdat het mooi weer zou worden, besloten we naar Heino te gaan, omdat je hier ook lekker in de tuin kunt wandelen.”

Woonplaats: Utrecht Waar: Kasteel Het Nijenhuis, Heino Website: www.museumdefundatie.nl

slentert Han Kamphuis gefascineerd rond het skelet van een mammoet. “Bijzonder dat deze Wie: Han Kamphuis (1963 )

dieren ooit in Twente hebben rondgelopen.” Dat Kamphuis onder de indruk is van dit

Woonplaats: Enschede Waar: Museum TwentseWelle, Enschede Website: www.twentsewelle.nl

Museum moet geen pretpark worden

oerdier is niet vreemd, als geoloog is hij ge-

ontstaansgeschiedenis van de aarde. “Ik loop

ïnteresseerd in zaken die uit een ver verleden

hier dus vooral beroepsmatig rond.”

stammen. TwentseWelle is een fonkelnieuw museum

Over het Overijsselse aanbod van kunst en

dat het verhaal vertelt over hoe de mens

cultuur heeft hij zeker een mening:

zich vestigde in Twente. Het museum, dat

“Overijssel is bezig met een inhaalslag, maar ik

de uitstraling heeft van een museum voor

vind wel dat de verdeling van de subsidies niet

moderne kunsten, richt zich op onderwerpen

klopt. Grote musea zoals TwentseWelle krijgen

als natuur, jacht, landbouw en de opkomst van

tonnen aan subsidies, terwijl kleine musea

industrie en arbeid. Kamphuis: “Het museum

vaak niets krijgen. Die verhoudingen liggen

is prachtig, en het is leuk voor volwassenen

scheef. Steenfabriek De Werklust in Losser is

én kinderen. Er zijn veel doe-activiteiten voor

een belangrijk industrieel monument, dat zou

jongeren, maar hier en daar neigt het museum

bijvoorbeeld wel wat meer geld mogen krijgen.

iets te veel naar een pretpark. Het verhaal is

En ons Kristalmuseum, dat toch veertigduizend

soms ondergeschikt aan het spel. Ik snap dat

bezoekers per jaar trekt, krijgt niets. Naar de

ze het doen, maar nu worden zaken iets te

verdeling van de subsidies moet de politiek

simpel voorgesteld.”

beter kijken.”

De geoloog weet waar hij over praat. Hij is namelijk zelf collectiebeheerder bij het Kristalmuseum in Borculo, dat gaat over de

“Overijssel is bezig met een inhaalslag”

beeld van overijssel || 2009

Wie: Marga Swierstra (1953)

Website: www.dewerklust.nl

“Het is terecht dat dit een rijksmonument is”

In een donkere zaal van museum TwentseWelle

“Een kunstwerk spreekt me aan of niet. Daarvoor hoef je geen kunstkenner te zijn”

Op een van de eerste lentedagen van het jaar is het in de tuinen

Samen met een vriendin is Swierstra vanuit Utrecht naar

Waar: Steenfabriek De Werklust, Losser

De Werklust. Mooi hè.”

regelt ook de wisselexposities die in het

Flaneren langs gladde stenen

Wie: Johan Wams (1945)

Colofon

Beeld van Overijssel is een uitgave van de

culturele routes & arrangementen

KUNSTen op straat

GrensWerk

literaire wandelingen

zich sterk voor de stimulering van de

kunst

Twente Biënnale

creatie

provincie Overijssel. De Provincie maakt culturele positie van Overijssel. Concept en realisatie:

Festivalbureau Overijssel Postbus 1229

letteren

Overijssel Deventer op stelten Gogbot

kunststadje Diepenheim zomertentoonstellingen

Zwart

klank

Willem Wilmink festival

(038) 422 17 37 www.beeldvanoverijssel.nl

Heilige Huisjes

cultuur

festivals

8001 BE Zwolle

podium

Hoofdredactie:

Jessica Oosten Berber van Oyen Redactie:

Jeffrey Meulman Lia Tromp Art Direction:

gewoon biel.

www.gewoonbiel.nl

Beeldredactie/ fotografie:

Margreet Vloon fotografische vormgeving Aan dit nummer werkten mee:

Michael Amsman, Dick Buursink, Bas Jongerius, Ralph Keuning, Sara Kroos, Rita Landaal, Bonnie van der Meer, Daniël Mulder, Jos Schuring, Peter Voorn. Speciale dank aan:

Bureaus voor Toerisme, culturele instellingen, festivalorganisaties, VVV’s in Overijssel en Kunst en Cultuur Overijssel (KCO). Druk:

Senefelder Misset Doetinchem Oplage:

100.000 Copyright:

BeeldvanOverijssel is een uitgave van de Provincie Overijssel. Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, foto-kopie, film of welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke

beeldvanoverijssel.nl

toestemming van de uitgever.