༄༅། །དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་ ལོ་རྒྱུས་སྙིང་བསྡུས།
སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་ནས་པར་འགྲེམས་ཞུས། ༢༠༡༤
First Edition 2014 No. Of Copies 500 ISBN No. 978-93-80091-45-7
© Office of Auditor General དེབ་ཐེར་འདིའི་གཞི་རྩའི་པར་སྐྲུན་བདག་དབང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ ལས་ཁང་ལ་ཡོད།
Office of the Auditor General Central Tibetan Administration Gangchen Kyishong Dharamsala-176215 HP INDIA E-mail: tsishib@tibet.net www.tsishib.net
དཀར་ཆག ས་བཅད་དང་པོ།
ངོ་སྤྲོད།་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་1
ཞུས་སྟངས།་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་5
ས་བཅད་གཉིས་པ། ས་བཅད་གསུམ་པ།
ས་བཅད་བཞི་པ། ས་བཅད་ལྔ་པ།
ས་བཅད་དྲུག་པ། ས་བཅད་བདུན་པ། ས་བཅད་བརྒྱད་པ། ས་བཅད་དགུ་པ།
ས་བཅད་བཅུ་པ།
ས་བཅད་བཅུ་གཅིག
རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང༌ཐོག་མར་འགོ་འཛུགས་
བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་གཏན་ འབེབས་རྗེས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་།་་་་་་་་་་9 སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་འགན་
དབང་དང་ཁྱབ་ཚད།་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་19 རྩིས་ཞིབ་ཀྱི་རྩ་འཛིན་ཞུ་ཡུལ་དང༌།
རྩིས་ཞིབ་བྱེད་ཚུལ།་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་21
སྙན་ཐོ་འགོད་ཕྱོགས་དང་འབུལ་ཕྱོགས།་་་་་་་་་་་་་་་་་་25 རྩིས་ཞིབ་བྱ་ཡུལ་སྡེ་ཚན།་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་28
རྩིས་ཞིབ་བྱ་ཡུལ་ས་གནས།་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་30 སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་འཛིན་སྐྱོང་
སྒྲོམ་གཞི།་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་31
རྩིས་ཞིབ་ཡན་ལག་གསར་འཛུགས།་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་35 ལས་བྱེད་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་
ཕྱོགས་སྐོར།་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་41
ས་བཅད་བཅུ་གཉིས།
འབབ་ཁྲལ་དང་འབྲེལ་བའི་མཐུན་འགྱུར་ཞུས་པ།་་་་་་་44
རྩིས་ཞིབ་དང་ཡོང་འབབ་ཁྲལ་གྱི་ ལས་དོན་
ས་བཅད་བཅུ་གསུམ། ས་བཅད་བཅུ་བཞི།
ས་བཅད་བཅོ་ལྔ། ས་བཅད་བཅུ་དྲུག
ས་བཅད་བཅུ་བདུན།
ས་བཅད་བཅོ་བརྒྱད། ས་བཅད་བཅུ་དགུ།
ས་བཅད་ཉི་ཤུ།
ས་བཅད་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག
ས་བཅད་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས།
ཕྱག་སྦྲེལ་དང་མཉམ་རུབ་ཀྱིས་ཁྲིམས་མཐུན་
གནང་རྒྱུ་མཚམས་འཇོག་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་47 སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་རྩིས་ཞིབ།་་་་་་་་་་་་་་་་་་་48 རྒྱུན་གྲོན་དང་། དམིགས་བསལ། རྩིས་ཞིབ་
གླ་འབབ།་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་49 བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཚོང་ལས་སྡེ་ཚན་
སྒེར་བདག་ཅན་དུ་བསྒྱུར་བ་དང་སྒོ་བརྒྱབ་པ།་་་་་་་་་་་་50 སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་ནས་ཁྲིམས་གཏུགས་
ཁག་གསུམ་ཞུས་སྐོར།་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་53 རྩིས་ཞིབ་ལམ་སྟོན་མ་དེབ་དང་རྩིས་ཀྱི་
ཚིག་མཛོད།་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་68 སྡེ་ཚན་ཁག་ནས་འདི་གའི་སྙན་ཐོར་
མཇུག་གནོན།་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་70
རྩིས་ཞིབ་ཞུས་པའི་ཕན་ཡོན།་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་72 བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་
མང་ཚོགས་རྩིས་ཁྲའི་ཚོགས་ཆུང་ནས་
འདི་གའི་སྙན་ཐོར་ཞིབ་འཇུག་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་74 མཉམ་སྦྲེལ་དེབ་སྐྱེལ་ལས་ཁང་གི་རྩིས་ཞིབ་
བྱེད་པོ་འདི་གར་བསྐོ་གཞག་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་76
ས་བཅད་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ།
རོགས་ཚོགས་ཁག་ནས་འདི་གར་ཆ་འཇོག་་་་་་་་་་་་་་་་78
ས་བཅད་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ།
སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་དྲྭ་རྒྱ།་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་80
ས་བཅད་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི། ས་བཅད་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག
རྩིས་པའི་ཟབ་སྦྱོང་སྔ་ཕྱིར་སློབ་ཁྲིད་འགན་འཁུར།་་་་་79 མཇུག་བསྡོམས།་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་82
སྔོན་གླེང་།
༄༅། །སྤྱི་༷ དོན་ཁུར་དུ་འཁྱེར་བ་ན། །རང་དོན་ཞར་གྲུབ་ཀུན་ཁྱ༷བ་ལགས། ༷ ་པར་བཀྲ་ཤིས་ཤོག རྩི༷ས་དང་ལས་དོན་གང་ཡང་རུང་། །འཕྱུག་མེད་ཞིབ
གནོང་འགྱོད་སྡང་གཟུགས་མེད་པའི་བློས། །གཟུ་བོར་གནས་ཏེ་དཔྱད་པའི་ལ༷ས། ལྷ་ཁ༷ང་བཞིན་དུ་ཀུན་གྱིས་བཀུར། །དགེ་ཚོགས་འགྲུབ་པའི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །
ཅེས་བཀྲ་ཤིས་པའི་ཤིས་པས་སྔུན་བསུས་ཏེ། ཐོག་མར་སྤྱི་ལོ་
༡༩༦༢
ད་སྐབས་ཞུ་དོན་སྙིང་པོར་
ལོར་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁུངས་ཤིག་ཟུར་བཙུགས་
གནང་འདུག་ཀྱང་རང་དབང་ཅན་གྱི་སྡེ་ཚན་ཞིག་རེད་མི་འདུག དེ་ནས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༡
ལོར་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་རིན་པོ་ཆེ་གཏན་འབེབས་
གནང་བ་ནས་བཟུང་བཅའ་ཁྲི མ ས་དགོ ང ས་དོ ན ་སྤྱི ་ ཁྱབ་རྩི ས ་ཞི བ ་ལས་ ཁང་རང་དབང་ལྡན་པའི་ལས་ཁང་གི་ངོ་བོར་བསྒྱུར་བཀོད་གནང་བ་སོགས་
དང། སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གིས་སྔ་རྗེས་བར་གསུམ་གྱི་ལས་དོན་
ཇི་ཞུས་དང་ཞུ་ཕྱོགས་སྙིང་བསྡུས་བོད་མི་སྤྱི་དང་། ལྷག་པར་དུ་མ་འོངས་བོད་ ཀྱི་སོན་རྩ་ཚོས་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཕྱིར་མིག་བལྟ་རྒྱུའི་སླད་དུ་དང།
སྒོས་སུ་ད་ལྟ་
སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་དུ་ཕྱག་ལས་གནང་བཞིན་པ་དང་ཡང་སྒོས་སུ་མ་ འོངས་པར་ལས་བྱེད་གསར་དུ་ཕེབས་ཞུགས་གནང་མཁན་རྣམས་ལ་འདས་
པའི་སྐབས་སུ་ལས་ཁང་འདིས་ཕྱག་ལས་གནང་ཕྱོགས་གསལ་མཁྱེན་ཐུབ་
ངེས་བཅས་ཀྱི་ཆེད་དུ་དམིགས་ཏེ་ལོ་རྒྱུས་སྙིང་བསྡུས་འདི་བཀོད་དེ་དེབ་
གཟུགས་སུ་པར་བསྐྲུན་ཞུས་པ་ལགས་ན་དམིགས་དོན་བཞིན་ཡོང་བའི་རེ་ སྨོན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།
ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དེབ་ཆུང་འདི་འགོད་སྐབས་ཡིག་ཆ་རྙིང་པ་ཁག་འཚོལ་
ཞིབ་དང་འདི་གའི་ལས་བྱེད་ཟུར་པ་ཁག་ཅིག་ལ་འདྲི་རྩད་དང་འབྲེལ་ལམ། འདྲ་པར་འདུ་སློ ང ་བཅས་གང་ཐུབ་ཀྱི ས ་ཞི བ ་ཚགས་ཞུ་ཁུལ་ཡང་ད་དུང་
ཡང་ཆད་ལུས་དང་མ་འཐུས་པ་ཇི་སྙེད་ཅིག་ཡོད་ངེས་ལགས་ན་མཁྱེན་སྤྱན་ ཡངས་པ་ཚོར་ད་གཟོད་ནས་བཟོད་པར་གསོལ་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་པ་བཅས།
སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་ནས་བོད་རྒྱལ་ལོ་ ༢༡༤༡ རབ་གནས་ཤིང་རྟ་ ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༨ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༢ ལ།།
ས་བཅད་དང་པོ། ངོ་སྤྲོད།
གངས་རི་རྭ་བས་བསྐོར་བའི་ཞིང་ཁམས་འཕགས་མཆོག་སྤྱན་རས་གཟིགས་ ཀྱི་གདུལ་ཞིང་འཛམ་བུ་གླིང་གི་ཡང་སྟེང་གངས་ལྗོངས་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་
པོའ ་ི ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་ལ་དར་རྒུད་སྣ་མང་བྱུང་ཡོད་པ་རྒྱལ་རབ་ལོ་ རྒྱུས་ཁག་ནང་ཞིབ་གསལ་ལྟར་ནས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ ལོར་རྒྱ་ནག་བཅིངས་ འགྲོལ་དམག་མིས་བོད་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་ཨ་མདོ་དང༌།
ཁམས་ཀྱི་ས་ཁུལ་དུ་
བཙན་འཛུལ་དཔུང་བསྐྱོད་ཀྱིས་ཆབ་མདོའ ་ི བར་དྲག་པོའ ་ི བཙན་བཟུང་བྱས་ པ་དང༌། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༡ ལོར་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་ཟེར་བ་བཙན་
འོག་ཏུ་བཞག་སྟེ་བོད་ས་ཡོངས་རྫོགས་ཁྲིམས་འགལ་གྱིས་བཙན་བཟུང་བྱས་ པའི་རྗེས་འབྲེལ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་བོད་མིའི་ཞི་བའི་གྱེན་ལངས་ཀྱི་ལས་ འགུལ་ལ་དྲག་གནོན་ཚད་མེད་བཏང་ཞིང༌། སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ ཆེན་པོ་མཆོག་དང༌།
ཁོང་གིས་ཕེབས་རྗེས་སུ་བོད་མི་ཁྲི་ཚོ་བརྒྱད་ཙམ་རྒྱ་
བལ་འབྲུག་གསུམ་ནང་བཙན་བྱོལ་དུ་གྱར་དགོས་བྱུང༌ཡོད།
སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༢༤ ཉིན་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་
མགོན་ཆོན་པོ་མཆོག་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་བྱང་ཕྱོགས་མ་སུ་རིར་བཙན་བྱོལ་བོད་
གཞུང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་དེ་ཉིད་དབུ་འཛུགས་བསྐྱར་
གསོ་གནང་ཞིང༌། དེ་ནི་དེ་སྔ་རང་བཙན་ཡིན་པའི་སྐབས་ཀྱི་བོད་གཞུང་དེ་ཉིད་
རྒྱ་གར་ནང་གནས་སྤོས་གནང་བའི་ངོ་བོར་གྲུབ་ཡོད་ཅིང༌། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ཟླ་ ༥
པའི་ནང་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་བསྟི་གནས་བཞུགས་སྒར་རྡ་རམ་ས་ 1
ལར་སྤོ་བཤུག་གནང༌། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་སྒྲིག་འཛུགས་འདི་ནི། བོད་
གཞིས་བྱེས་གཉིས་སུ་གནས་པའི་བོད་མི་ཚོས་རང་གི་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ངོ་ བོ་མཚོན་པའི་གཞུང་ཞིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང༌།
ད་ཆ་
རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་གྲོས་ཚོགས་ཁག་གིས་ཀྱང་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡང་དག་
པར་མཚོན་པའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་མཁན་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་ བཞིན་ཡོད།
བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་འདི་བསྐྱར་གསོ་གནང་བ་ནས་བཟུང་བསྒྲུབ་
བྱའི་དམིགས་ཡུལ་གཉིས་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད་པ་ནི། བཙན་བྱོལ་བོད་ མིའི་བདེ་དོན་ལ་གཟིགས་སྐྱོང་གནང་རྒྱུ་དང༌།
གཞི་རྩའི་བོད་ཀྱི་རང་དབང་
སླར་གསོ་གནང་རྒྱུ་བཅས་ཡིན། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བདེ་དོན་གྱི་ལས་གཞིའི་ རྣམ་གྲངས་གཙོ་བོ་ནི།
བོད་མི་མང་གི་ཤེས་ཡོན་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ་དང༌།
མང་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་སྲ་བརྟན་འཛུགས་རྒྱུ། བོད་མི་རྣམས་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་རོགས་ རམ་ཁོ་ནར་བརྟེན་མི་དགོས་པར་རང་ཁ་རང་གསོ་ཐུབ་པའི་སྤོབས་ཉམས་ལྡན་ པའི་མི་རིགས་ཤིག་ཡོང་ཐབས་སུ་འབད་བརྩོན་གནང་རྒྱུ་བཅས་ཡིན།
མང་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་སྲ་བརྟན་འཛུགས་རྒྱུ་དེ་ནི་མ་འོངས་བོད་རང་
དབང་སླར་གསོ ་བྱུང་བའི་སྐབས་ཀྱི་སྔོན་འགྲོའ ་ི གྲ་སྒྲིག་གི ་ངོ་བོ ་གྲུབ་ཡོད་ ཅིང༌། དེའི་འཕེལ་རིམ་ནང་ཐོག་མར་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༢ ཉིན་བོད་
མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་དབུ་བརྙེས་པ་དང༌། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༣ ལོར་མ་
འོངས་བོད་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་འཆར་ཟིན་ཁྱབ་བསྒྲགས་མཛད་ཡོད། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༡
ལོར་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་དེ་བས་ཀྱང་ཟབ་ 2
ལྷིང་བརྟན་གསུམ་ངང་མང་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་ཡར་རྒྱས་དང༌། བརྟན་ཚུགས་ ཆེ་རུ་གཏོང་གནང་མཛད་ཐོག སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་གྲངས་འབོར་ཡང་ ༤༦ ལ་སྤར་ ཆ་གཏན་འབེབས་བསྐྱངས།
སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་འདི་བཞིན་ཁྲིམས་བཟོ་
ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ངོ་བོར་བསྒྱུར་གནང་གིས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་ དང་སྒྲིག་གཞི་ཁག་གཏན་ལ་ཕབ་གནང་མཛད་པ་དང་།
གྲོས་ཚོགས་ནས་
འཛིན་སྐྱོང་གི་འགན་འཛིན་བཀའ་བློན་རྣམས་བསྐོ་འདེམས་གནང་རྒྱུའི་འགན་
དབང་ཆ་ཚང་བཞེས་རྒྱུ་གནང༌། དེ་བཞིན་བཀའ་བློན་རྣམས་ནས་གྲོས་ཚོགས་
ལ་འགན་ཁུར་བའི་ཐོག་ནས་ལས་དོན་སྙན་སེང་དང༌། དྲི་བར་གསལ་བཤད་ ལན་འདེབས་གནང་དགོས་པ། མི་མང་གིས་ཞུ་གཏུགས་བྱ་ཡུལ་བཙན་བྱོལ་ བོད་མིའི་ཆེས་མཐོའ ་ི ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་བཅས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་བསྐྲུན་གནང་བ་མ་
ཟད། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ལོར་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་མི་མང་ནས་ཐད་ཀར་འོས་འདེམས་
དང༌། ལྷག་པར་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལོར་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་ པོ ་ མཆོ ག ་ནས་ཆབ་སྲི ད ་དང་འཛི ན ་སྐྱོ ང ་གི ་ སྐུ་དབང་ཡོ ང ས་རྫོ ག ས་བོ ད ་ རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་ནས་ཐད་ཀར་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཀ་བ་གསུམ་གྱི་འགོ་ཁྲིད་རྣམས་ལ་རྩིས་སྤྲོད་གནང་སྟེ་མང་
གཙོའི་ཡན་ལག་ཡོངས་སུ་ཚང་བའི་མི་མང་གི་ཆེད་དུ་མི་མང་ནས་འདེམས་ བསྐོ་བྱས་པའི་དབུ་ཁྲིད་ཀྱིས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་གནང་ ཐུབ་པའི་བསྒྱུར་བཀོད་གནང་།
དེས་ན་ད་ཆ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་
འཛུགས་འདི་ནི་ལེ་ལག་ཆ་ཚང་ལྡན་པའི་མང་གཙོའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཚད་ལྡན་ ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཏེ་རང་བཙན་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཆུང་ཚགས་ཁག་ཅིག་ལས་གོ་ རིམ་ལྡན་པ་ཡོད་པ་ནི་མི་རིགས་གཞན་རྣམས་ནས་ཀྱང་ང་ཚོའི་སྒྲིག་འཛུགས་ 3
ལ་བསྔགས་བརྗོད་ཞུ་ཡུལ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་དང་།
རང་རེ་རྣམས་ཀྱང་
དགའ་སྤོབ་ཞུས་འོས་པར་གྱུར་ཡོད། དེ་དག་ནི་ཁམས་གསུམ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་ པོ་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་དྲིན་ཁོ་ན་ལས་ གཞན་དུ་མ་མཆིས།
4
ས་བཅད་གཉིས་པ། རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང༌ཐོག་མར་འགོ་འཛུགས་ཞུས་སྟངས།
ཀ༽
འཛིན་སྐྱོང་ཁོངས་ཀྱི་ཚན་པ།
སྒྲིག་འཛུགས་གང་ཞིག་ལ་བསྒྲུབ་བྱའི་དམིགས་ཡུལ་ཡོད་པ་བཞིན་དེ་འབྲེལ་ དཔལ་འབྱོར་ཐབས་ཤེས་ཞུ་དགོས་པ་དང༌། དེ་ལ་གཞིགས་པས་ཁྲིམས་དང་
མཐུན་པའི་རྩིས་ཁྲ་འབྲི་ཉར་དགོས་པའི་ཐོག་རྩིས་ཞིབ་ཀྱང་ཞུ་དགོས་པ་ནི་ ལྟོས་གྲུབ་ཡིན་ཞིང༌།
དེར་བརྟེན་རྒྱལ་ཁབ་ཕལ་མོ་ཆེ་ལ་མཚན་མི་འདྲ་བ་
དང་བསྒྲུབ་བྱའི་དམིགས་ཡུལ་ཕྲན་བུས་རེ་མི་འདྲ་བ་ཡོད་པ་ཙམ་ལས། རྒྱལ་ ཁབ་སོ་སོའ ་ི ནང་ཆེས་མཐོའ ་ི རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་
tution)
(Supreme Audit Insti-
རེ་ཡོད་པ་གཅིག་མཚུངས་ལྟར། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༢ ལོའ ་ི ནང་བཙན་
བྱོལ་བོད་གཞུང་མང་གི་ལོ་འཁོར་སྲི་ཞུའི་ལས་བསྡོམས་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་
གསུམ་པའི ་ གྲོ ས ་ཆོ ད ་༸སྙན་ཞུས་བཀའ་འཁྲོ ལ ་གཞི ར ་བཟུང་རང་གཞུང་ ལས་ཁུངས་ཁག་གི་འགྲོ་སོང་གི་རྩིས་ཁྲར་རྩིས་ཞིབ་ཆེད།
རྩིས་ཞིབ་ལས་
ཁུངས་གསར་འཛུགས་གནང་བ་དང་། ལས་དོན་གནང་ཕྱོགས་ཀྱི་རྩ་འཛིན་ སྒྲིག་གཞི་ཡང་འཆར་ཕུལ་ཕྱག་རྟགས་རིན་པོ་ཆེ་ཕེབས་དོན་ལྟར།
ཞལ་
བཤུས་རེ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༢ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༢༩ ཉིན་ལས་ཁུངས་ཁག་ལ་རྩ་འཛིན་
ཕྱག་བསྟར་ཆེད་འགྲེམས་སྤེལ་གྱིས་བོད་གཞུང་ལས་ཁུངས་མ་ལག་གི་ལོ་
འཁོ ར ་སྔོ ན ་རྩི ས ་ཀྱི ་ བྱུང་སོ ང ་ཁག་ལ་རྩི ས ་ཞི བ ་ཞུ་རྒྱུ་སྐབས་དེ ་ ནས་འགོ ་ འཛུགས་ཞུས་ཡོད་འདུག།
སྐབས་དེ ར ་རྩི ས ་ཞི བ ་ལས་ཁུངས་ཀྱི ་ འགན་འཛི ན ་དང་པོ ར ་རྩེ ་ 5
མགྲོན་བར་ཞི་རྗེ་དྲུང་ངག་དབང་བསྟན་སྐྱོང་ལགས་དང་ཕྱག་རོགས་སུ་སྤྱི་
འཐུས་བསམ་མཁར་ཚེ ་ རི ང ་དབང་འདུད་གཉི ས ་ལ་བསྐོ ་ གཞག་བསྐྱངས་ འདུག་པ་དང་།
དེ་སྐབས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་ཆེ་ཁག་ལྔ་དང་ཁྱབ་ཁོངས་བཅས་
ཀྱི་ལས་དོན་གཞི་རྒྱ་ལ་གཞིགས་པས་རྩིས་ཞིབ་འགོ་འཛུགས་ཞུས་ཏེ་གཞུང་
གྲོན་ཆེ་ཕྲར་སྟངས་འཛིན་དང་བསྲི་ཚགས་གང་ལེགས་བྱུང་ཡོད་འདུག་པ་ དང༌། རིམ་པས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དང་རང་གཞུང་གི་
མཛད་འཕྲིན་ཉི་མ་ནས་ཟླ་བ་དང་། ཟླ་བ་ནས་ལོ་རེ་བཞིན་ཡར་ངོའ་ི ཟླ་བ་ལྟར་
གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་བ་དང་སྟབས་བསྟུན། རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁུངས་
ཀྱི་ལས་དོན་ཞུ་བྱ་ཡང་དེ་མཚུངས་འཕེལ་རྒྱས་སུ་སོང་སྟེ་ལས་བྱེད་ཀྱི་གྲངས་ འབོར་རིམ་འཕར་བྱུང་ཡོད། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ བར་ལས་བྱེད་ཀྱི་གྲངས་འབོར་དང་
བསྟུན་གཞུང་གི་རྒྱུན་གྲོན་ཁག་གཙོ་བོ་དང༌། ཡང་སྐབས་རེ་ས་གནས་ཁག་ཏུ་ རྩིས་དང་འབྲེལ་བའི་རྙོག་གླེང་བྱུང་སྐབས་ས་གནས་སོ་སོར་ཞིབ་འཇུག་ཆེད་ བསྐྱོད་བྱས་པ་མ་གཏོགས། གནས་ཡུལ་རྒྱ་གར་ཁྲིམས་ཀྱི་འོག་དེབ་སྐྱེལ་ཡོད་
པའི་ཚོགས་པ་འདྲ་མིན་ཁག་ལ་རྩིས་ཞིབ་ཐུབ་ཀྱི་མེད། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༩ ནས་ བཟུང་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁུངས་སུ་རྩིས་རིག་མཐོ་སློབ་ཐོན་པའི་གྲས་ལས་བྱེད་
དུ་རིམ་པས་བསྐོ་གཞག་དང༌། བོད་གཞུང་གི་མཛད་བྱུས་ཀྱང་རིམ་བཞིན་གོང་
འཕེལ་དུ་སོང་བས། བོད་གཞུང་གི་རྒྱུན་གྲོན་ཙམ་མ་ཡིན་པར་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༡
ཙམ་ནས་དབུས་ལས་ཁུངས་ཁག་གི་དམིགས་བཀར་རོགས་དངུལ་གྱི་རྩིས་ ཁྲ་དང༌། ཕྱོགས་མཐའི་མི་མང་མཉམ་སྦྲེལ། གཞན་ཡང་སྤྱི་ཚོགས་བདེ་རྩའི་ ཚན་པ་བོད་ཁྱིམ་དང། སྨན་ཁང་སོགས་ཀྱི་རྩིས་ཁྲ་ལའང་རྩིས་ཞིབ་ཆ་ཚང་ཞུ་
རྒྱུ་ལོ་རིམ་བསྟུད་ཀྱིས་སྡེ་ཚན་མང་དུ་སོང་ཡོད། དེ་ཡང་གནས་ཚུལ་འདི་དང་ 6
འབྲེལ་བའི་ཐོག་བཀའ་དྲུང་ཡིག་ཚང་ནས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༡ ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༢༣ འཁོད་བཀོད་ཁྱབ་གནང་བའི་ཡིག་ཆུང་གི་དཔར་བཤུས་ཟུར་འཛར་ ༡ པོར་ གསལ་ཡོད།
དེ ་ སྐབས་སྒྲི ག ་གཞི ་ ཁ་གསལ་མེ ད ་དབང་གི ས ་དེ བ ་སྐྱེ ལ ་ཡོ ད ་
པའི་མི་མང་མཉམ་སྦྲེལ་དང། སྤྱི་ཚོགས་བདེ་རྩའི་ཚན་པ་ཁག་ལ་རྩིས་ཞིབ་ ལས་ཁུངས་ནས་རྩིས་ཞིབ་མ་ཞུས་གོང་ཚོགས་པ་སོ་སོའ ་ི འགན་འཛིན་ལྷན་
ཚོགས་ནས་བོད་གཞུང་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁུངས་དང་ཕྱག་སྦྲེལ་རྒྱ་གར་ཆེས་
མཐོའ ་ི རྩིས་ཞིབ་པ་བཅས་ལ་ཚོགས་པ་དེའི་རྩིས་ཞིབ་པར་བསྐོ་གཞག་ཞུ་ དགོས་ཆགས་ཀྱི་ཡོད།
དེ་ནི་ཡུལ་ཁྲིམས་རྩིས་སྲོལ་དང་ཕྱི་རྒྱལ་རོགས་
ཚོགས་ཁག་ནས་རྩིས་ཞིབ་ཚད་འཕེར་ངོས་འཛིན་དང་ངོས་ལེན་ཡོང་ཆེད་ ཡིན་པ་དང་། སིམ་ལར་རྒྱ་གར་ཆེས་མཐོའ ་ི རྩིས་ཞིབ་པ་
Co.
K.N. Chandla &
ལྷན་ཐོག་མར་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༡ ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༡ ཉིན་དང་། དེ་ནས་རིམ་
བཞིན་རྡ་སར་ S.C. Dhar & Co. དང། ལྡི་ལི་ཁུལ་དུ་ George Koshi དང་ S.S. Pathania རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་ཁུལ་དུ་ P.S. Shurpali & Co.
སོགས་ལ་
རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་ཕྱག་སྦྲེལ་དུ་བསྐོ་གཞག་གནང་བ་བྱུང་ཡོད། དེ་དག་གི་ རྩིས་ཞིབ་དངོས་གཞི་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁུངས་ནས་ཞུས་པ་དང་། ས་གནས་ཀྱི་ ཁྲིམས་ལ་རྩིས་ཞིབ་དེ་དག་ཁྲིམས་འཕེར་ཆགས་ཆེེད་ཕྱག་སྦྲེལ་རྒྱ་གར་ཆེས་
མཐོའ ་ི རྩིས་ཞིབ་པ་ནས་རྩིས་ཁྲར་དག་མཆན་བཀོད་ཀྱིས་ཡོད། དེ་ལྟའི་རྩིས་
ཞིབ་ཞུས་པར་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁུངས་ནས་རྩིས་ཞིབ་གླ་ཡོན་གཏན་འབེེབས་
ལྟར་བཀའ་འཁྲོལ་ཞུས་ཏེ་ཕྱག་སྦྲེལ་ལ་འབབ་གཏན་འབེབས་ལྟར་ཕུལ་རྗེས་ ལྷག་འཕྲོས་ཇི་ཡོད་རང་གཞུང་གི་ཡོང་དམིགས་ལ་ཕན་པར་ཕུལ་བས་གཞུང་ 7
གྲོན་ལ་ཕན་ཐོགས་མི་དམན་ཙམ་བྱུང་ཡོད། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༡ ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༡
འཁོད་ཕྱག་སྦྲེལ་ K.N. Chandla & Co. Chartered Accountants, Shimla
མཉམ་གཉིས་མོས་གན་ཡིག་ཟུར་འཛར་ ༢ པར་གསལ་ཡོད།
ཁ༽
རྩིས་ཞིབ་འགན་འཛིན་རིམ་བྱུང་།
རྩ་བའི་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཞུ་བྱའི་ལས་འགན་གྱི་བབ་ནས་ལས་ཁུངས་ འདི་བཞིན་རང་དབང་ཅན་ཞིག་ཡིན་དགོས་ཀྱང་ཐོག་མའི་ཆར་འཛིན་སྐྱོང་
གི་ཚན་པ་ཞིག་གི་ངོ་བོར་གནས་ཡོད། དེས་ན་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཐོག་ མའི་འགན་འཛིན་གོང་དུ་གསལ་བཀོད་ཞུས་པ་ལྟར་ལགས་ཤིང་།
སྤྱི་ལོ་
༡༩༧༥ ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༡ ནས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༢༢ བར་རྩིས་ཞིབ་
འགན་འཛིན་དྲུང་ཆེའི་གནས་རིམ་ཅན་ཁྱོན་ལྔ་བྱུང་ཡོད་པ་གཤམ་གསལ་ རེའུ་མིག་གི་ནང་དུ་གསལ་བ་ལྟར་ལགས། ཨང་། མཚན། ༡། བྱམས་པ་དབང་འདུད།
ལས་ཡུན། ༡༩༧༥།༡༡།༠༡ ནས་ ༡༩༧༧།༠༩།༡༥ བར།
༢།
དཀོན་མཆོག་བསམ་གཏན།
༣།
འཇི ག ས་མེ ད ་ལྷུན་གྲུབ་རི ན ་ ༡༩༧༩།༡༢།༠༡ ནས་ ༡༩༨༦།༢།༠༥ བར།
༤།
སྐལ་བཟང་ཡར་འཕེལ།
༡༩༨༧།༠༤།༠༢ ནས་ ༡༩༨༩།༠༨།༣༡ བར།
དགོན་ཤར་རྡོ་རྗེ་དགྲ་འདུལ།
༡༩༨༩།༠༩།༠༡ ནས་ ༡༩༩༡།༠༩།༢༢ བར།
༥།
པོ་ཆེ།
༡༩༧༧།༠༩།༡༦ ནས་ ༡༩༧༨།༡༠།༠༡ བར། ཟུར་འཛར་ ༣ པར་གསལ་བ་ལྟར་བཀོད།
8
ས་བཅད་གསུམ་པ། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་གཏན་འབེབས་རྗེས་ ཀ༽
ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་།
སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་རང་དབང་ལྡན་པའི་ངོ་བོར་བསྒྱུར་པ།
སྤྱི ་ ནོ ར ་༸གོ ང ་ས་༸སྐྱབས་མགོ ན ་ཆེ ན ་པོ ་ མཆོ ག ་གི ས ་མང་གཙོ འི ་ ལམ་
སྟོན་ཆུ་མོའ ་ི རྒྱུན་བཞིན་གནང་བ་དང་ལྷག་པར་དུ་ ༡༩༩༡ ལོར་༸གོང་ས་ ༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་མིང་ དོན་མཚུངས་པའི་ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་ཚོགས་སུ་བསྒྱུར་གནང་མཛད་ཅིང།
དེ་
དང་བསྟུན་སྐབས་བཅུ་གཅིག་པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ནས་སྤྱི་
ལོ་ ༡༩༩༡ ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༡༤ ཉིན་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་གཏན་
འབེབས་ཀྱིས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༢༨ ཉིན་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་ཆོག་མཆན་བཀའ་དྲིན་བསྩལ་པ་ནས་བཟུང་བཙན་བྱོལ་ བོད་གཞུང་ཡང་ཁྲིམས་ཡིག་ལྡན་པའི་མང་གཙོར་གྱུར།
བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་ ༡༠༦ ནང་ “བཙན་
བྱོལ་བོད་གཞུང་དང༌།
གཞུང་འཛིན་གྱི་ལས་ཁུངས་མ་ལག་དང་བཅས་པའི་
ཡོང་འབབ་དང༌། འགྲོ་གྲོན་ཡོད་དོ་ཅོག་དང༌། གཞུང་གི་དགོས་དངུལ་གཏོང་
དགོ ས ་ཀྱི ་ སྒྲི ག ་འཛུགས་ཚང་མར་ཁྲི མ ས་ལུགས་ལྟར་རྩི ས ་ཞི བ ་ཆེ ད ་རང་ དབང་ལྡན་པའི་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་ཞིག་དགོས་པ་ཡིན་” ཞེས་གསལ་བ་ལྟར་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་མཐུན་པར་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་རྩིས་ཞིབ་ལས་ ཁང་ཡང་རང་དབང་ལྡན་པའི་ལས་ཁང་གི་ངོ་བོར་བསྒྱུར་གནང་མཛད། 9
སྤྱི་
ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོས་ཐད་བསྐོས་སྩལ་པའི་རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ ཁྱབ་འགན་འཛིན་ནས་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོའ ་ི སྐུ་མདུན་ དུ་ལས་འཁུར་དམ་འབུལ་ལམ་ཁས་ལེན་ཞུ་དགོས་པ་ལྟར་ད་ཕན་རྩིས་ཞིབ་
སྤྱི་ཁྱབ་པ་གསུམ་བྱུང་ཡོད་པ་ཁོང་རྣམས་ཀྱི་མཚན་དང་ལས་ཡུན་གཤམ་གྱི་ རེའུ་མིག་ཏུ་བཀོད་ཡོད།
སྤྱི་ལོ་
༢༠༡༡
ལོར་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་
མཆོག་ནས་ཆབ་སྲིད་དང་འཛིན་སྐྱོང་གི་སྐུ་དབང་ཆ་ཚང་མི་མང་གིས་ཐད་
ཀར་འོ ས ་འདེ མ ས་བྱས་པའི་ འགོ ་ ཁྲི ད ་རྣམ་པར་རྩི ས ་སྤྲོ ད ་གནང་སྟབས་ད་ ལྟའི་རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་པ་འཁྱུར་མཚམས་ཚབ་གསར་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་
༡༠༧ ནང་གསེས་ ༡ པོའ ་ི ཀ་པ་དང་ཁ་པ་ནང་གསལ་ལྟར་འོས་མི་འདེམས་ སྒྲུག་ཚོགས་ཆུང་གིས་འོས་འཆར་ཕུལ་བར་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སམ་སྤྱི་ འཐུས་རྒྱུན་ལས་ནས་འོས་ཐོན་བསྐོ་གཞག་དགོས་པ་དང་།
རྩིས་ཞིབ་ལས་
ཁང་གི་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༤ པ་ནང་གསལ་རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་པའི་འོས་
ཆོས་ཀྱང་རྩ་བའི་གཞན་དང་སྤྱི་མཚུངས་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད་ཀྱང་། འོས་ཆོས་དམིགས་བསལ་བ་ནི་དམའ་མཐར་རྩིས་ཀྱི་མཐོ་སློབ་
(M.Com.)
ཐོན་པའམ། ཡང་ན། རྩིས་པའི་ལས་འཁུར་ལོ་བརྒྱད་ལས་མི་ཉུང་བ་ཞུས་པའི་ རྩིས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་ཡོད་པ་ཞེས་སྐབས་བསྟུན་བསྒྱུར་བཀོད་གནང་ཡོད།
10
ཨང༌། མཚན། ༡། མདོ་སྔགས་བསྟན་འཛིན། ༢།
༣།
ལས་ཡུན། ༡༩༩༡།༠༩།༢༣ ནས་ ༡༩༩༦།༠༦།༠༣
འཁྱུར་དོན། བཀའ་བློན་དུ་
༢༠༠༤།༠༧།༡༥ ༢༠༠༤།༠༩།༠༤ ནས།
ལས་ཡུན་གཙང་། ལས་འཁུར་ཞུ་མུས།
འཇིགས་མེད་ལྷུན་གྲུབ་རིན་པོ་ཆེ། ༡༩༩༦།༠༦།༡༡ ནས་
བཀའ་བརྒྱུད་དོན་གྲུབ།
འདེམས་ཐོན། རང་ལོའ ་ི བབས་ནས་
ཁ༽ རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་འགན་འཛིན་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་སྙིང་བསྡུས། ༡། མདོ་སྔགས་བསྟན་འཛིན་མཆོག
མདོ་སྔགས་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ནི་སྤྱི་ལོ་
༡༩༣༧ ཟླ་ ༡ པོའ ་ི ནང་ལྷ་སར་ཡབ་ལྷུན་གྲུབ་
སྐལ་བཟང་དང་ཡུམ་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་མཚོ་ གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་འཁྲུངས་ཤིང། ༡༨ ཁོངས་ཞུགས་པ་དང་།
དགུང་ལོ་
ལ་སོན་མཚམས་ཕ་གཞིས་རྗེས་འབྲེལ་
ཁ་དང་གྲྭ་བཞི ་ དམག་སྒར་དུ་དམག་ཞབས་
༸གོང་ས་མཆོག་རྒྱ་གར་དུ་བཙན་བྱོལ་ལ་ཆིབས་
སྒྱུར་སྐབས་སྐུ་ཕྱྭའི་འགན་སྲུང་ཞབས་ཞུ་ཞུས་འདུག སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་ རྒྱ་གར་ལ་བྲོས་བྱོལ་དུ་ཕེབས་པ་དང་། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ལོར་མ་སུ་རི་གཏན་
སློབ་ཏུ་ཐོག་མའི་སློབ་ཕྲུག ༥༠ ཁོངས་སུ་སློབ་ཞུགས་གནང༌བ་དང་མཉམ་ རིང་མིན་སློབ་ཕྲུག་མང་དུ་སོང་བར་བརྟེན།
སློབ་དགེའི་ལས་ཁུར་ཡང་ཞུས་
མྱོང་འདུག མ་སུ་རིར་སློབ་སྦྱོང་གནང་མུས་སྐབས་སུ་རྡ་སར་ལས་བྱེད་སྦྱོང་ བརྡར་ཐེངས་དང་པོའ ་ི ཁོངས་བདམས་ཚུད་ཀྱིས་སློབ་ཐོན་རྗེས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༢ 11
ནས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༧ བར་ཏི་ཛུ་གཞིས་ཆགས་གསར་འཛུགས་སྐབས་གཞིས་
འགོའ ་ི འགན་ཁུར་བཞེས། དེ་རྗེས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༧ ནས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ བར་ ཨོ་རི་ས་དང་སློབ་ཁྱིམ་གཞིས་གཞིས་འགོ་དང་མི་མང་མཉམ་སྦྲེལ་དྲུང་ཆེའི་
འགན་ཁུར་བཞེས། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༧ ནས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༥ ཟླ་ ༡༠ བར་བོད་གཞུང་ལས་བྱེད་བདག་གཉེར་ཁང་གི་རྒྱུན་ལས་ཀྱི་འགན་
ཁུར་བཞེས། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༥ ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༣ ནས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༣ ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༣༡ བར་ཅོན་ཏ་ར་ནང་ཆེན་གཞིས་ཆགས་ཀྱི་གཞིས་འགོའ ་ི འགན་ཁུར་ བཞེས། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༣ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༡ ནས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༦
བར་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོའ ་ི མཛད་འགན་བཞེས། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༧ ནས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༢༢ བར་བཀའ་དྲུང་ གི་མཛད་འགན་བཞེས།
གཞིས་བྱེས་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་བླ་ན་
མ་མཆིས་པ་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་བཅའ་ ཁྲིམས་དོན་ཚན་ ༡༠༧ ནང་གསལ་ལྟར་བཀའ་དྲུང་མདོ་སྔགས་བསྟན་འཛིན་
མཆོག་ལ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༩ ཉིན་བོད་གཞུང་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་
ཞིབ་ལས་ཁང་གི་རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་པར་བསྐོ་གཞག་བསྩལ་སྨིན་བྱུང་འཕྲལ་ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༢༣ ཉིན་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོའ ་ི སྐུ་མདུན་ དུ་བཅའ་ཁྲིམས་དགོངས་དོན་ལས་ཁུར་དམ་བཅའ་འབུལ་ལམ་ཞུས་ཐོག་བོད་ གཞུང་རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་པའི་མཛད་འཁུར་བཞེས།
སྐབས་དེར་རྩིས་ཞིབ་
ལས་བྱེད་གྲངས་འབོར་སྤར་བྱའི་ཆེད་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་དང་
། རྡ་ས་བོད་ཁྱིམ། མ་སུ་རི་བོད་ཁྱིམ་བཅས་ནས་སློབ་ཡོན་ཐབས་ཤེས་ཀྱིས་ 12
གཞི་རིམ་སློབ་གྲྭ་ཐོན་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཁག་ཅིག་ལ་སློབ་ཡོན་མཐུན་སྦྱར་གྱིས་ རྩིས་རིག་མཐོ་སློབ་ཆེད་གཉེར་གྱིས་མཐོ་སློབ་ཐོན་མཚམས་འདི་གའི་ལས་ བྱེད་དུ་བསྐོ་གཞག་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད།
བཅའ་ཁྲིམས་དགོངས་དོན་རྩ་བའི་རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་པའི་ལས་ཡུན་
ལོ་བཅུའམ་རང་ལོ་ ༦༥ གང་སྔའི་བར་ཡིན་རུང། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༦ ཟླ་ ༦ ཚེེས་ ༣ ཉིན་བཀའ་བློན་དུ་འདེམས་ཐོན་གྱིས་བདེ་སྲུང་བཀའ་བློན་གྱི་མཛད་འགན་ བཞེས། བཀའ་བློན་ཡིན་མུས་སྐབས་༸གོང་ས་མཆོག་ནས་ཁྲིམས་ཞིབ་པའི་ འོས་མིར་གནང་བ་ལྟར་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ནས་སྤྱི་མོས་འོས་
འདེམས་ཀྱིས་ཁྲིམས་ཞིབ་པའི་མཛད་འཁུར་བཞེས་ཏེ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ལོར་ རང་ལོའ ་ི བབས་ནས་བགྲེས་ཡོལ་དུ་ཕེབས་ཏེ་མི་ཚེ་ཧྲིལ་པོ་༸གོང་ས་མཆོག་ གི་དཔུང་འོག་ཏུ་བོད་བསྟན་པ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དོན་དུ་ཞི་དྲག་གཉིས་ཀྱི་མཛད་ ཁུར་བཟང་མཐའ་ཁྱོལ་བའི་མི་སྣ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ༢། འཇིགས་མེད་ལྷུན་གྲུབ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག
འཇི ག ས་མེ ད ་ལྷུན་གྲུབ་རི ན ་པོ ་ མཆོ ག ་སྤྱི ་ ལོ ་
༡༩༣༩ ལོར་མདོ་སྨད་རེབ་གོང་རྒྱལ་པོ་དཔོན་ ཚང་དུ་འཁྲུངས་ཏེ།
རེབ་གོང་རོང་པོ་དགོན་
ཆེ ན ་གྱི ་ འཇི ག ས་མེ ད ་སྤྲུལ་སྐུའི ་ ཡང་སྲི ད ་དུ་
ངོས་འཛིན་གནང་ཞིང། དགོན་ཆེན་དེར་ཡི་གེ་ འབྲི ་ ཀློ ག ་ཀྱི ་ གཙོ ས ་ནང་ཆོ ས ་ལ་སློ བ ་གཉེ ར ་
མཛད། ༡༩༥༩ ལོར་རྒྱ་གར་དུ་བཙན་བྱོལ་ལ་ཕེབས། འཇིགས་མེད་ལྷུན་ 13
གྲུབ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༦ ལོར་སྐབས་གསུམ་པའི་བོད་མི་མང་ སྤྱི་འཐུས་ཁོངས་མདོ་སྨད་སྤྱི་འཐུས་སུ་འོས་འདེམས་བྱུང་བ་ནས་རིམ་བཞིན་
སྐབས་བཞི་པ་དང་། སྐབས་ལྔ་པ། སྐབས་དྲུག་པའི་སྤྱི་འཐུས་སུ་འོས་འདེམས་ ཀྱིས་སྐབས་ལྔ་པའི་ཚོགས་གཞོན་དང། སྐབས་དྲུག་པའི་ཚོགས་གཙོ་བཅས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༩ བར་ལོ་བཅུ་གསུམ་རིང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་ལས་འཁུར་ ཞུས་ཡོད་འདུག
སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༩ ལོར་སྤྱི་འཐུས་ནས་འཁྱུར་བ་དང་སྟབས་བསྟུན་དྲུང་
ཆེའི་གནས་རིམ་ཐོག་བོད་གཞུང་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁུངས་ཀྱི་འགན་འཛིན་དུ་
བསྐོ་གཞག་གནང་འདུག དེའི་སྐབས་སུ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁུངས་རྒྱ་སྐྱེད་དང༌། བོད་གཞུང་གི་ཕྱག་གྲོན་ཁེར་རྐྱང་ལ་རྩིས་ཞིབ་མ་ཡིན་པར།
བོད་གཞུང་གི་
ཁྱབ་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་དེབ་སྐྱེལ་ཅན་གྱི་ཟུར་སྐྱོང་སྡེ་ཚན་བོད་མིའི་མཉམ་ སྦྲེལ་ཁག་གཙོས་བོད་ཁྱིམ་ཁག་དང་། སྨན་ཁང༌། དཔེ་མཛོད་ཁང་ལ་སོགས་ པར་རྩིས་ཞིབ་གནང་འགོ་བཙུགས་ཐུབ་པ་བྱུང་འདུག
སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ལོར་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནང་སྲིད་བཀའ་བློན་གྱི་ཕྱག་
རོ ག ས་དང་རི མ ་བཞི ན ་བདེ ་ སྲུང་བཀའ་བློ ན ་དུ་བསྐོ ་ གཞག་བྱུང་སྟེ ་ སྤྱི ་ ལོ ་
༡༩༩༠ བར་མཛད་འགན་བཞེས། དེ་རྗེས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ ནས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༦ ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༡༠ བར་བོད་གཞུང་བོད་གནས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ གྱི་མཛད་འགན་བཞེས།
སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༦ ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༡༡ ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་
ཁྲིམས་དོན་ཚན་ ༡༠༧ འོག་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ 14
གི ས ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི ་ དབུ་འཛི ན ་གྱི ་ མཚན་ཐོ ག ་ནས་སྤྱི ་ ཁྱབ་རྩི ས ་ཞི བ ་ལས་ ཁང་གི་རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་པར་བསྐོ་གཞག་གིས་མཛད་འགན་བཞེས།
སྤྱི་ལོ་
༢༠༠༤ ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༡༥ ཉིན་རང་ལོ་ ༦༥ ལ་ཕེབས་ཏེ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་
བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་ ༡༡༠ ནང་གསལ་ལས་འཁུར་ཡུན་ཚད་ལོ་བཅུའམ།
རང་ལོ་དྲུག་ཅུ་རེ་ལྔ་ལོན་པ་གང་སྔའི་བར་ཡིན་ཞེས་པའི་དགོངས་དོན་རང་ ལོའ་ི བབས་ནས་ལས་འཁྱུར་གནང། མཐར་ཡུན་རིང་སྙུང་གཞིའི་རྐྱེན་པས་སྤྱི་ ལོ་ ༢༠༡༢ ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༢༦ ཉིན་རྒྱབ་ཀང་ར་སྨན་ཁང་དུ་དགོངས་པ་རྫོགས། ༣༽ བཀའ་བརྒྱུད་དོན་གྲུབ་མཆོག
བཀའ་བརྒྱུད་དོན་གྲུབ་མཆོག་ནི་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༧ ལོར་སྟོད་མངའ་རིས་རོང་ཆུང་སྲིབ་སྐྱིད་ཁྱིམ་ འོག་མའི་གྲོང་ཁྱིམ་དུ་ཕ་ཚེ་བརྟན་དོན་གྲུབ་དང་
མ་བསོ ད ་ནམས་མཚོ ་ མོ ་ གཉི ས ་སུ་འཁྲུངས།
སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་ཕ་མ་སྤུན་མཆེད་དང་ལྷན་
དུ་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༥ ལོར་
སིམ་ལ་གཏན་སློབ་ཏུ་འཛུལ་ཞུགས་ཀྱིས་འཛིན་གྲྭ་ ༦ པ་བར་དང་། རིམ་ བཞིན་མོན་གྷོ་གཞིས་ཆགས་སློབ་གྲྭར་འཛིན་གྲྭ་ ༩ པ་བར། མ་སུ་རི་གཏན་
སློབ་ཏུ་འཛིན་གྲྭ་ ༡༠ པ། མཐར་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༦ ལོར་རྡོར་གླིང་གཏན་སློབ་ ནས་འཛིན་རིམ་ ༡༡ ཐོན་པ་དང་། སྤྱི་ལོ་༡༩༧༦ ནས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༩ བར་ རྩིས་རིག་ཐོག་སློབ་སྦྱོང་གནང་སྟེ་མཐོ་སློབ་མཐར་སོན་བྱུང་བ་དང།
བོད་
གཞུང་གི་ལས་བྱེད་གསར་འདེམས་ཀྱི་ཡིག་རྒྱུགས་ནང་ཞུགས་ཏེ་ལས་བྱེད་ 15
དུ་འདེམས་ཐོན་བྱུང་སྟེ། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༡༥ ནས་བཟུང་བོད་ གཞུང་གི་སྲི་ཞུའི་ལས་ལ་ཞུགས་ཏེ་གཤམ་གསལ་ལྟར་ཐེག་པ་རིམ་འཛེགས་ ཞུས།
ཨང༌།
གནས་རིམ་དང་ལས་འགན།
ནས།
༡།
སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་གཞོན་
༢།
ལོ་གསུམ་རིང་སློབ་སྦྱོང་ཆེད་དགོངས་པ་ ༡༩༨༡།༠༧
དྲུང་གི་ལས་འཁུར་ཞུས།
དུས་ཡུན།
༡༩༨༠།༠༥།༡༥
ཞུས་ཏེ་སྦེང་ལོར་ K.V.Hariharan
བར།
༡༩༨༡།༠༦
༡༩༨༤།༡༠
& Co. Chartered Accoun-
tants འོག་ཆེས་མཐོའ ་ི རྩིས་ཞིབ་པའི་ ཉམས་གསོག་སྦྱོང་བརྡར་ (Articleship) ལེགས་པར་ཟིན།
༣།
རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་རྒན་དྲུང་ལས་
༡༩༨༤།༡༡།༠༡
༡༩༨༧།༠༣།༠༨
༤།
རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་དྲུང་གཞོན་ལས་
༡༩༨༧།༠༣།༠༩
༡༩༩༢།༠༧།༣༡
༥།
རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་ཟུང་འབྲེལ་དྲུང་
༡༩༩༢།༠༨།༠༡
༡༩༩༣།༠༣།༡༤
གནས་ཐོག་ཕྱག་ལས་གནང༌།
གནས་ཐོག་ཕྱག་ལས་གནང༌།
ཆེའི་ལས་གནས་ཐོག་ཕྱག་ལས་གནང་།
༦།
ཟུང་དྲུང་གནས་རིམ་ཐོག་རྩིས་ཞིབ་ལས་ ༡༩༩༣།༠༣།༡༥
༡༩༩༦།༠༤།༡༡
༧།
དྲུང་འཕར་དུ་གནས་སྤར་དང་རྩིས་ཞིབ་
༡༩༩༦།༠༤།༡༢
༡༩༩༩།༠༡།༡༤
༨།
དྲུང་ཆེར་གནས་སྤར་དང་རྩིས་ཞིབ་དྲུང་
༡༩༩༩།༠༡།༡༥
༢༠༠༡།༠༧།༣༡
ཁང་གི་དྲུང་ཆེའི་མཛད་འགན་བཞེས།
དྲུང་ཆེའི་མཛད་འགན་མུ་མཐུད་བཞེས། ཆེའི་མཛད་འགན་མུ་མཐུད་བཞེས།
16
༩།
Fulbright སློབ་ཡོན་ཐོག་ལོ་གཅིག་
རིང་ཨ་རིའི་ Rochester Institute
༢༠༠༡།༠༨།༠༡
༢༠༠༢།༠༧།༣༡
༢༠༠༢།༡༠།༠༡
༢༠༠༤།༠༩།༠༣
of Technology མཐོ་སློབ་ནང་
རྩིས་དང་དཔལ་འབྱོར་རིག་པའི་སྐོར་
སློབ་སྦྱོང་སྦྱང་འབྲས་ཡིག་རྒྱུགས་ཁག་
ནང་སློབ་སྦྱོང་རྩེ་ཕུད་ Dean's List ༡༠།
མཚན་སྙན་ཐོབ་པ་བྱུང་།
དུས་བཀག་ལྟར་ཨ་རི་ནས་ཕྱིར་ལོག་ གནང་སྟེ་མུ་མཐུད་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ ལས་ཁང་གི་དྲུང་ཆེའི་མཛད་འགན་
བཞེས།
བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་ ༡༠༧ ཆ་རྐྱེན་འོག་
སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་འགན་འཛིན་གཅིག་དགོས་ པ་ ༼ཆེས་མཐོའ ་ི ཁྲིམས་ཞིབ་ཆེ་བ་དང༌། སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་ཚོགས་ གཞོན། བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་བཅས་ནས་མི་འགྲོ་གསུམ་དམིགས་འཛུགས་གནང་
བའི་ཚོགས་ཆུང་དེས་ཉིས་ལྡབ་ལས་མ་ཉུང་བ་འོས་འཆར་ཕུལ་བར། སྤྱི་ནོར་ ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་རྒྱལ་ཁབ་དབུ་འཛིན་མཚན་
ཐོག་བསྐོ་གཞག་གནང་རྒྱུ་ཞེས་གསལ་བའི་༽འཆར་འབུལ་ཕྱག་རྟགས་ཀྱི་ དགོངས་དོན། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༡༣ ཉིན་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོ་བཀའ་ བརྒྱུད་དོན་གྲུབ་ལགས་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་པར་ བསྐོ་གཞག་བསྩལ་དོན་ལྟར། ཁོང་གིས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༤ ཉིན་ སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་སྤྱན་སྔར་རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ 17
པའི་ལས་འཁུར་དམ་འབུལ་ཞུས་ཏེ་ད་ལྟའང་མཛད་འཁུར་བཞེས་མུས་ཡིན།
གོང་གསལ་ལས་འཁུར་ཁག་ཞུས་པའི་ཐོག་ཁོང་གིས་ལོ་མང་རིང་
བོད་གཞུང་རྩིས་པའི་གཞུང་ཞབས་སྔ་རྗེས་མང་པོར་ཟབ་སྦྱོང་ཁག་ལ་ཟབ་ ཁྲིད་དང༌།
ཡིག་རྒྱུགས་ཚོགས་ཆུང་གི་རྩིས་རིག་སྐོར་དྲི་ཤོག་བཟོ་འགོད།
དམིགས་བསལ་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་ཆུང་ཁག་གི་ཚོགས་མི་སོགས་གཞུང་ དང༌། གོང་རིམ་ནས་བཀོད་སྒྲིག་གང་ཞིག་གནང་ཡང་དགའ་སྤྲོ་ཆེན་པོས་དང་ ལེན་དང་འགན་འཁུར་འཐུས་ལེགས་ཞུས་པའི་གཞུང་ཞབས་མྱོང་ཅན་ ཞིག་རེད། ག
སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་དྲུང་ཆེ་རིམ་བྱུང་།
སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༣ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༥ ནས་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་
གི་ཉིན་རེའི་འཛིན་སྐྱོང་ཆེད་དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོའ ་ི ས་མིག་གསར་གཏོད་ཀྱིས་ད་ ཕན་དྲུང་ཆེ་ཁྱོན་བསྡོམས་བདུན་བྱུང་ཡོད་པ་གཤམ་གསལ། ཨང༌། ༡ ༢
༣ ༤ ༥ ༦ ༧
མཚན།
བཀའ་བརྒྱུད་དོན་གྲུབ། པདྨ་དགྲ་འདུལ། བཀའ་བརྒྱུད་དོན་གྲུབ། ལྷ་རྩེ་བསམ་གྲུབ། འཇིགས་མེད་འབྱུང་གནས། ཆོས་དབྱིངས། མགོན་པོ་ཕུན་ཚོགས།
ལོ་ཁམས།
༡༩༩༣།༠༣།༡༥ ནས་ ༢༠༠༡།༠༧།༣༡ བར། ༢༠༠༡།༡༡།༠༡ ནས་ ༢༠༠༢།༠༤།༣༠ བར། ༢༠༠༢།༠༩།༡༣ ནས་ ༢༠༠༤།༠༩།༠༣ བར། ༢༠༠༤།༡༢།༠༡ ནས་ ༢༠༠༦།༠༢།༡༩ བར། ༢༠༠༦།༠༢།༢༠ ནས་ ༢༠༠༩།༠༨།༣༡ བར། ༢༠༠༩།༠༩།༠༡ ནས་ ༢༠༡༠།༠༡།༡༢ བར། ༢༠༡༠།༡༢།༡༦ ནས་ལས་འཁུར་ཞུ་མུས། 18
ས་བཅད་བཞི་པ། སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་འགན་དབང་དང་ཁྱབ་ཚད།
བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་ ༡༠༨ དང༌། རྩིས་ཞིབ་
ལས་ཁང་གི་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༥ པ་བཅས་ཀྱི་ནང་གསལ། རྩིས་ཞིབ་ལས་ ཁང་གི་རྩིས་ཁྲ་ཕུད། དབུས་སྒྲིག་འཛུགས་དང་། གཤམ་འོག་ལས་ཁུངས་མ་
ལག དབུས་ནས་དགོས་དངུལ་གཏོང་དགོས་ཀྱི་སྒྲིག་འཛུགས། གཞུང་ནས་ དགོས་དངུལ་ཆ་ཚང་ངམ་ཆ་ཤས། བའི་རང་སྐྱོང་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག
དམིགས་བསལ་ལས་དོན་ཆེད་བསྩལ་
གཞུང་གི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་གཏོགས་ཀྱང་
དགོས་དངུལ་གཞུང་ནས་སྩལ་མ་དགོས་པའི་རང་སྐྱོང་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གི་
ལོ་རེའི་འབབ་གྲོན་དང། དཔལ་འབྱོར་གནས་སྟངས་བཅས་པར་ཞིབ་འཇུག་
དང༌། སྟངས་འཛིན། འདྲི་རྩད་བཅས་བྱ་རྒྱུའི་འགན་དབང་ཆ་ཚང་དང༌། སྙན་
ཐོ་འགོད་འབུལ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༩ པ་ ནང་གསལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་གསང་བའི་ཕྱག་གྲོན་ཁག་ལའང་རྩིས་ ཞིབ་གནང་ཆོག་པ་ཡིན།
དེ་མཚུངས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ལོར་བཅའ་ཁྲིམས་གཏན་འབེབས་གནང་
བ་དང་། ༢༠༡༡ ལོར་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སྐབས་ ༡༥ པའི་གྲོས་
ཚོགས་ཚོགས་དུས་ ༢ པའི་ཐོག་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་སྒྲིག་
གཞི་དོན་ཚན་ ༥ དང་ ༦ གཉིས་ཀྱི་ནང་གསལ་སྒྲིག་འཛུགས་དང། ཁྱབ་ ཁོངས་སྡེ་ཚན་ཁག་གི་མཚན་ཐོ་གཏན་འབེབས་མཛད་པ་ནས་བཟུང་ཚན་པ་
དེ་དག་ལ་འདི་གའི་རྩིས་ཞིབ་ངེས་ཅན་དུ་གྱུར་པ་དང་བསྟུན་རྩིས་ཞིབ་གནང་ 19
ཕྱོགས་ཀྱི་རིམ་པ་དང་ལམ་ཕྱོགས་བཅས་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད།
20
ས་བཅད་ལྔ་པ། རྩིས་ཞིབ་ཀྱི་རྩ་འཛིན་ཞུ་ཡུལ་དང༌། རྩིས་ཞིབ་བྱེད་ཚུལ།
སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ བར་རང་གཞུང་ལས་ཁུངས་ཁག་གི་རྒྱུན་གྲོན་མ་གཏོགས། གཞན་སྡེ་ཚན་ཁག་ལ་རྩིས་ཞིབ་བྱ་དགོས་ངེས་ཅན་མ་ཡིན་སྟབས་སྡེ་ཚན་
སོ་སོ་ནས་འདི་ག་དང༌། འདི་གའི་ཕྱག་སྦྲེལ་རྒྱ་གར་ཆེས་མཐོའ ་ི རྩིས་ཞིབ་པ་
གང་རུང་ཞིག་སྡེ་ཚན་སོ་སོའ ་ི རྩིས་ཞིབ་པར་བསྐོ་གཞག་དགོས་པ་ཆགས་ཀྱི་ ཡོད། ཡིན་ནའང་སྤྱི་ལོ་༡༩༩༡ ལོར་བཅའ་ཁྲིམས་གཏན་འབེབས་གནང་བ་
ནས་བཟུང་འདི་གའི་རྩིས་ཞིབ་ངེས་ཅན་དུ་གྱུར་པ་དང་བསྟུན་རྩིས་ཞིབ་བྱེད་
ཚུལ་གྱི་རིམ་པ་དང། ལམ་ཕྱོགས་བཅས་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད། རྩིས་
ཞིབ་ཞུ་ཡུལ་སྡེ་ཚན་སོ་སོའ ་ི གནས་བབས་ལ་གཞིགས་པའི་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་
ཞིབ་ལས་ཁང་གི་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༦ པ་དགོངས་དོན་ཡོང་འབབ་རྩིས་ ཞིབ་དང༌།(Revenue
Audit)
མ་གནས་རྩིས་ཞིབ།(Cost
སྐྱོང༌རྩིས་ཞིབ།(Administrative
& Management Audit)
གནད་སྨིན་དང་གྲུབ་འབྲས་རྩིས་ཞིབ། བདེ་རྩའི་རྩིས་ཞིབ།
Audit)
(Performance Audit)
(Social Audit)
འཛིན་
ལས་དོན་
སྤྱི་ཚོགས་
རྩིས་ཞིབ་རགས་པ།(Test
Audit)
བཅས་གང་འོས་སྐབས་བསྟུན་གྱིས་བྱ་ཆོག་པ་དང༌། རྩིས་ཞིབ་གནང་ཕྱོགས་ བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཆགས་ཡུལ་གྱི་ཡུལ་ལུང་སོ་སོའ ་ི ཁྲིམས་ སྒྲིག་ཁག་ཐོག་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་གཙོ་བཟུང་དང་འབྲེལ་དེ་ འོག་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་སྒྲིག་གཞི་གཙོ་བོ་ཁག་སྟེ། དཔེར་ན། ༡།
བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞུང་དངུལ་འདུ་འགོད་དང༌། ལོ་འཁོར་སྔོན་ 21
རྩིས། དངུལ་རྩིས་སྟངས་འཛིན་བཅས་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི།
དག་གི་འབུལ་འབབ་ཁྲིམས་ཡིག
༢། ༣།
༤།
བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་དང་བླངས་དཔྱ་དངུལ་དང་བསྡུ་དངུལ་གཞན་ བོད་རང་དབང་བདེན་པའི་ལས་འགུལ་གྱི་ས་གནས་ཚོགས་ཆུང་གི་ སྒྲིག་གཞི།
བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་སྒྲིག་གཞི།
༥། མཛད་གཙོ་རྣམ་པའི་མཐུན་རྐྱེན་དང་འབྲེལ་བའི་སྒྲིག་གཞི་ཁག ༦།
ལས་བྱེད་འདེམས་བསྐོ་ལྷན་ཁང་གི་སྒྲིག་གཞི།
༨།
ལས་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་བླང་དོར་དང་ཐོབ་ཐང་གི་སྒྲིག་གཞི།
༧། ༩།
ལས་ཤག་དང་བགྲེས་ཤག་བགོ་འགྲེམས་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི།
བཙན་བྱོ ལ ་བོ ད ་མི འི ་ སྤྱི ་ ཁྱབ་རྩི ས ་ཞི བ ་ལས་ཁང་གི ་ སྒྲི ག ་གཞི ་
སོགས་དང་། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་སྐབས་ སོ་སོར་གྲོས་ཆོད་བཞག་གནང་མཛད་པ་ཁག
དེ་བཞིན་བཀའ་ཤག་གི་
བཀོད་ཁྱབ༌རྩ་འཛིན་ལམ་སྟོན། གཞན་ཡང་དཔལ་འབྱོར་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ རྩ་འཛིན་ལམ་སྟོན་ལྟ་བུ་སྐབས་དུས་སོ་སོར་བཀོད་ཁྱབ་ལམ་སྟོན་གནང་ དང་གནང་མུས་བཅས་ལ་རྩ་འཛིན་ཞུས་དང་ཞུ་མུས་ཡིན།
དེབ་སྐྱེལ་
ཅན་གྱི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་ལ་རྩིས་ཞིབ་ཞུ་སྐབས་ཚོགས་པའི་ཁྲིམས་ཡིག་
དང་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་ཁག་ལ་རྩ་འཛིན་ཞུས་དང་ཞུ་ 22
བཞིན་ཡོད།
གོང་དུ་གསལ་བཀོད་ཞུས་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། ད་དུང་ལས་གཞི་དང་
དགོས་གལ་ལ་གཞིགས་པའི་རྩིས་ཞིབ་ངོ་བོ་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་ཞིག་གནང་རྒྱུ་
ཡོད། དཔེར་ན། དངུལ་རྩིས་ཀྱི་རྩིས་ཞིབ་དང་།(Financial Audit) ཁོར་ཡུག་ རྩིས་ཞིབ།(Environment
Audit)
སྒེར་བདག་ཅན་དུ་བསྒྱུར་ཕྱོགས་རྩིས་
ཞིབ། (Privatisation Audit) སྒྲིག་མཐུན་བྱུང་མིན་རྩིས་ཞིབ། (Regularity
Audit)
ལམ་དང་ལུགས་སྲོལ་རྩིས་ཞིབ།
(Systems Audit)
ཡང་དག་རྩིས་
ཞིབ། (Propriety Audit) སོགས་དགོས་གལ་དང་བསྟུན་གནང་སྲོལ་ཡོད།
རྩིས་ཞིབ་བྱེད་པོ་ལ་ཆ་མཚོན་ནའང་མི་འདྲ་བ་ཡོད།
དཔེར་ན།
གཞུང་གི་རྩིས་ཞིབ་པ། མཉམ་སྦྲེལ་དེབ་སྐྱེལ་ལས་ཁང་གི་རྩིས་ཞིབ་པ། ཆེས་ མཐོའ ་ི རྩིས་ཞིབ་པ། ནང་ཁུལ་རྩིས་ཞིབ་པ་སོགས་ཡོད། གཞུང་གི་རྩིས་ཞིབ་ དང་མཉམ་སྦྲེལ་དེབ་སྐྱེལ་ལས་ཁང་གི་རྩིས་ཞིབ་ནི་སོ་སོའ ་ི ཁྱབ་འོག་ཏུ་ཡོད་ པའི་སྡེ་ཚན་ཞིག་ལ་མ་གཏོགས་རྩིས་ཞིབ་གནང་མི་ཆོག་པ་དང་།
ནང་ཁུལ་
རྩིས་ཞིབ་པ་ནི་སྡེ་ཚན་རང་གི་ནང་ཁུལ་ཚན་པ་ཞིག་ཡིན། ཆེས་མཐོའ ་ི རྩིས་ ཞིབ་པ་ནི་གླ་གླས་རྩིས་ཞིབ་པ་རྩིས་ཞིབ་ངོ་བོ་མི་འདྲ་བ་གང་རུང་ཆེད་གླ་ཡོན་ གནང་སྟེེ་ལས་དོན་ཆེད་བསྐོ་གཞག་ཆོག་པ་ཞིག་ཡིན།
འདི་གའི་རྩིས་ཞིབ་ནི་གོང་གསལ་གཞུང་གི་རྩིས་ཞིབ་པའི་ངོ་བོར་
མཚོན་གྱི་ཡོད་པར་བརྟེན་རྩིས་ཞིབ་ཀྱང་དངུལ་རྩིས་ཀྱི་རྩིས་ཞིབ་ཁེར་རྐྱང་ མ་ཡིན་པར་བཅའ་ཁྲིམས་ནང་ཁྲིམས་ལུགས་ལྟར་རྩིས་ཞིབ་ཆེད་ཅེས་གསལ་ བ་ལྟར་སྒྲིག་མཐུན་དང་ཡང་དག་བྱུང་མིན་དང་། 23
ལས་དོན་གནད་སྨིན་དང་
གྲུབ་འབྲས་ལྡན་མིན། འཛིན་སྐྱོང་ཚགས་སུ་ཚུད་མིན། སྒྲིག་སྲོལ་ལ་ཞིབ་ འཇུག སྤྱི་ཚོགས་བདེ་རྩའི་རྩིས་ཞིབ་སོགས་བྱ་ཆོག་པ་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་ མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བྱ་ར་བ་ལྟ་བུ་ཆགས་ཡོད།
སྡེ་ཚན་ཁག་ཅིག་ནས་རྒྱ་གར་ཆེས་མཐོའ ་ི རྩིས་ཞིབ་པ་ཚོས་ཉིན་རེ་
གཉིས་ནང་རྩིས་ཞིབ་ཚར་ཐུབ་སར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་རྩིས་ཞིབ་པ་
ཚོ་ཟླ་བ་བསྟུད་དེ་འགོར་གྱི་འདུག་ཅེས་བསམ་ཚུལ་ཡོང་གི་ཡོད། དེ་ནི་འདི་ གའི་རྩིས་ཞིབ་པ་ཚོའི་རྩིས་ཞིབ་རུ་ང་ཞིབ་ཚགས་ཞུས་དང་ཞུ་བཞིན་པ་ནི་
རྩིས་ཞིབ་སྙན་ཐོ་ནས་ཁ་གསལ་ཆགས་ངེས་དང་། རྩིས་ཞིབ་པ་ཚོ་དུས་ཚོད་
ཆུད་ཟོས་བཏང་སྟེ་བསྡད་ཀྱི་ཡོད་མེད་རྩིས་ཞིབ་སྐབས་ཐུགས་སྣང་གྱུར་ངེེས་ སྙམ།
ཡང་རྩིས་ཞིབ་སྙན་ཐོ་དང་རྩིས་ཁྲ་བཅས་ཀྱང་རྩིས་ཞིབ་པ་ནས་དྲུང་
གཞོན་ནམ་ཡན་ལག་འགན་འཛིན་དང་། ཟུང་དྲུང་། དྲུང་འཕར། དྲུང་ཆེ། རྩིས་ ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་པ་བཅས་ལ་རིམ་བཞིན་ཕུལ་ཏེ་ཞིབ་འཇུག་གནང་མུས་ནས་
དུས་འགོར་ཡོང་མུས་ཡིན། དེར་བརྟེན་རྩིས་ཞིབ་སྙན་ཐོ་དང་རྩིས་ཁྲ་བཅས་ རྩི ས ་ཞི བ ་ཟི ན ་ཏེ ་ ཟླ་བ་ཁ་ཤས་རྗེ ས ་སུ་མ་གཏོ ག ས་འབུལ་ཐུབ་ཀྱི ་ མེ ད ་པ་ དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ལ་སོང་ཚང་མས་དེར་བསམ་གཞིགས་གནང་གལ།
24
ས་བཅད་དྲུག་པ། སྙན་ཐོ་འགོད་ཕྱོགས་དང་འབུལ་ཕྱོགས།
རྩིས་ཞིབ་ཞུས་རྗེས་རྩིས་ཞིབ་ཀྱི་སྙན་ཐོ་ཞིག་འབུལ་དགོས་པ་ནི་འཛིན་སྐྱོང་
གི ་ ལས་དོ ན ་དང་འབྲེ ལ ་བའི ་ སྐྱོ ན ་གནད་ཡོ ་ བསྲང་ཐོ ག ་ཞུ་སྒོ ་ ཚགས་ཚུད་ འབྱུང་སླད་དུ་དམིགས་པ་ཞིག་ཡིན།
མཐའ་མའི་སྙན་ཐོ་མ་བཞེངས་གོང་
འབྲེལ་ཡོད་རྩིས་ཞིབ་པས་དོགས་འདྲི་ཞུས་ཁག་ལ་སྡེ་ཚན་སོ་སོ་ནས་གསལ་ བཤད་གནང་སྟེ་དག་པའི་རིགས་བསུབ་རྒྱུ་དང༌། མ་དག་པའི་རིགས་རྩིས་ཞིབ་
ཆ་ཚང་ཟིན་པའི་རྗེས་འཛིན་སྐྱོང་ཚང་འཛོམས་སར་རགས་ཟིན་སྙན་ཐོ་སྙན་སྒྲོན་ གྱིས་གསལ་བཤད་ཀྱི་གོ་སྐབས་འབུལ་སྲོལ་ཡོད་པ་མ་གཏོགས།
སྙན་ཐོར་
ཇི་སླེབས་སྡེ་ཚན་སོ་སོ་ནས་སྔོན་ནས་མ་ཤེས་པ་སོགས་རྩ་བ་ནས་ཆགས་ཀྱི་ མེད། གནད་དོན་ཆུང་ཙག་རིགས་སྙན་ཐོར་འགོད་མ་དགོས་པར་མེས་ཚིག་མེར་
གཏུགས་ཀྱིས་གཙང་བཟོ་དང། ད་དུང་ཡང་མཇུག་འདེད་དགོས་རིགས་སྡེ་ཚན་ རེར་མ་དེབ་རེ་ཟུར་ཡོད་ལྟར་དེའི་ནང་ཟུར་བཀོད་ཀྱིས་གཙང་བཟོ་ཞུ་བཞིན་
ཡོད། བཅའ་སྒྲིག་དགོངས་དོན་སྙན་ཐོ་ངོ་མ་སྡེ་ཚན་སོ་སོར་དང༌། ངོ་བཤུས་རེ་ བཀའ་དྲུང་ཡིག་ཚང་དང་འབྲེལ་ཡོད་ལས་ཁུངས་དབུས་མ་བཅས་སུ་འབུལ་ མུས་སུ་ཡོད། བཅའ་སྒྲིག་དགོངས་དོན་སྡེ་ཚན་སོ་སོ་ནས་ལས་ཁུངས་དབུས་ མ་བརྒྱུད་རྩིས་ཞིབ་སྙན་ཐོ་དང་རྩིས་འབྲས་ཀྱི་ངོ་བཤུས་རེ་དང༌།
དགེ་སྐྱོན་
གནས་ལུགས་གསལ་བའི་སྙན་ཐོར་གསལ་བཤད་དང་སྦྲགས་ཚོགས་དྲུང་ལས་ ཁུངས་སུ་འབུལ་དགོས།
གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་མང་ཚོགས་རྩིས་ཁྲའི་ཚོགས་ཆུང་
གིས་རྩིས་ཞིབ་སྙན་ཐོར་དགེ་སྐྱོན་གནས་ལུགས་གསལ་ཁག་ལ་ཞིབ་འཇུག་ དང་འབྲེལ་གྲོས་ཚོགས་སུ་རྒྱབ་གཉེར་སྙན་ཐོ་ཕུལ་ཏེ་གཙང་བཟོ་གནང་བཞིན་ 25
ཡོད།
རྩིས་ཞིབ་ཀྱི་ལས་འགན་གྱི་ངོ་བོའ ་ི ཆ་ནས་འཐུས་པ་ཁག་དེ་མུར་
སོང།
སྐྱོན་གནད་རིགས་ཐེར་འདོན་ཞུ་སྐབས་སྤྱི་པའི་ལས་དོན་གྱི་ངོ་བོར་
འཇོ ག ་རྒྱུ་དང་མ་འཐུས་པའི ་ རི ག ས་ཐེ ར ་འདོ ན ་ཡོ ་ བསྲང་ཞུ་དགོ ས ་པར་ ངོས་འཛིན་མེད་པར་སྒེར་ལ་ཕོག་ཐུག་འགྲོ་བཞིན་འདུག་པ་ནི་བློ་ཕམ་གྱི་རང་
བཞིན་ལས་མ་འདས། འདི་ལྟ་བུ་དེ་སྔ་ཡང་ཡོང་གི་ཡོད་བཟོ་ལ་རྡ་ས་བོད་ཀྱི་ དཔེ་མཛོད་ཁང་ནས་དཔར་བསྐྲུན་གནང་བའི་སྐུ་ངོ་བར་ཞི་རྗེ་དྲུང་ངག་དབང་
བསྟན་སྐྱོང་གི་ཕྱག་དེབ་མི་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་དངོས་བྱུང་བདེན་པའི་རང་སྒྲ་ཞེས་ པའི་ཤོག་གྲངས་ ༢༦༦ ཡིག་ཕྲེང་ ༧ པའི་ནང་ཕྲན་རྩིས་ཞིབ་པའི་འགན་ འཁུར་བྱེ ད ་རི ང ་གཞུང་གྲོ ན ་ཆེ ་ ཕྲར་སྲི ་ ཚགས་ཡོ ང ་ཐབས་དོ ་ དམ་གང་ཆེ ་
བྱས་རྐྱེན་ཕལ་མོ་ཆེས་རྒྱབ་སྐྱོར་བསྔགས་བརྗོད་གནང་གི་འདུག་རུང་། ཁག་ གཅིག་རང་འདོད་ལྟར་འགུལ་བསྐྱོད་མ་ཐུབ་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཁོ་བོར་མི་དགའ་
ཞེ་འཛིན་བྱེད་མི་རིམ་ཅན་བྱུང་རུང་། གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་ཕག་པ་དབྱར་ལམ་དུ་ བཅུག་ཐུབ་པ་བྱུང་སོང་བས་གཞུང་གི་དཔལ་འབྱོར་ཆ་སྙོམས་ཐད་སྲི་ཚགས་ དང་ལས་བྱེད་ཚོར་ཡང་མིག་ལྟོས་འཕེལ་ཆེད་སློབ་སྦྱོང་ཕྲན་བུ་ཐོབ་བཟོ་ཡོད་ ཅེས་གསལ།
དེ་བཞིན་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་མང་ཚོགས་རྩིས་
ཁྲའི་ཚོགས་ཆུང་སྐབས་ལྔ་པའི་སྙན་ཐོ་དོན་ཚན་ ༧ པ་ཚོགས་ཆུང་གི་མཐོང་ ཚུལ་གྱི་འགོ་བརྗོད་འོག་ནང་གསེས་དོན་ཚན་ ༨ པའི་ནང་རྩིས་ཞིབ་པས་ ཁྲི མ ས་སྒྲི ག ་དགོ ང ས་དོ ན ་རྩི ས ་ཞི བ ་གནང་སྐབས་རྩི ས ་ཞི བ ་ཀྱི ་ རི ག ་པའི ་ 26
གཞུང་ལུགས་དང་འགྲོ་སྟངས་ཀྱི་ཐོག་ནས་སྤྱི་དོན་འབའ་ཞིག་ལ་གཟིགས་ཏེ་ སྐྱོན་གནད་སྟོན་པ་དང་།
དེའི་དབང་གིས་འབྲེལ་ཆགས་རེ་ཟུང་ལ་ཉེས་ཆད་
ཀྱང་ཕོག་པའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་སྐབས་འབྲེལ་ཡོད་རྩིས་ཞིབ་འགན་འཛིན་ནམ་
རྩིས་ཞིབ་པར་སྒེར་འཁོན་ལྟ་བུའི་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་པ་སོགས་མང་གཙོའི་འགྲོ་ སྲོལ་དང་མི་མཐུན་པའི་བྱ་སྤྱོད་ཀྱང་ཡོང་གི་ཡོད་པའི་མཐོང་ཚུལ་བྱུང་ཞེས་
གསལ་བ་ལྟར། དེ་ནི་དངོས་སུ་འདི་གའི་ལས་བྱེད་མཐོ་འབྲིང་དམའ་གསུམ་ ནས་དུས་རྒྱུན་དུ་མྱོང་ཚོར་ཡོང་བཞིན་པའི་དངོས་འབྲེལ་གནས་སྟངས་ཤིག་ ཡིན།
27
ས་བཅད་བདུན་པ། རྩིས་ཞིབ་བྱ་ཡུལ་སྡེ་ཚན།
བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་ ༡༠༨ ནང་གསེས་ ༡ པོའ ་ི ནང་ རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་ནས་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་རྩིས་ཁྲ་ཕུད།
དབུས་སྒྲིག་
འཛུགས་དང་། གཤམ་འོག་ལས་ཁུངས་མ་ལག་དང་། དབུས་ནས་དགོས་ དངུལ་གཏོང་དགོས་ཀྱི་སྒྲིག་འཛུགས་ཡོངས་ཀྱི་ལོ་རེའི་རྩིས་ཁྲ་དང་།
བྱུང་
སོང་ཁ་འཐབ་ཀྱི་མཇུག་བསྡོམས་ཁ་ཤོག་བཅས་ཁྲིམས་ལུགས་ལྟར་གཏན་ འབེབས་གཞིར་བཟུང་བཟོ་འགོད་བྱས་པའི་རྩིས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་ཡོངས་རྫོགས་
ལ་ཞིབ་འཇུག་དང་། སྟངས་འཛིན། འདྲི་རྩད་བཅས་བྱ་རྒྱུའི་འགན་དབང་ཆ་ ཚང་ཡོད་ཅེས་དང་།
ཡང་གྲོས་ཚོགས་ནས་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་རྩིས་
ཞིབ་ལས་ཁང་གི་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༥ ནང་གསེས་ ༤ པའི་ནང་གཞུང་གི་ ཁྱབ་ཁོངས་སུ་གཏོགས་ཀྱང་དགོས་དངུལ་གཞུང་ནས་སྩལ་མ་དགོས་པའི་
རང་སྐྱོང་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གི་ལོ་རེའི་འབབ་གྲོན་དང་དཔལ་འབྱོར་གནས་ སྟངས་བཅས་པར་ཞིབ་འཇུག་སྟངས་འཛིན་བྱ་རྒྱུ།
དེ་ལྟའི་རྩིས་ཞིབ་སྙན་ཐོ་
དང་རྩིས་འབྲས་རྩིས་ཞིབ་ཟིན་པ་ནས་ཟླ་བ་གསུམ་ནང་ཚུན་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ ཚན་ལ་འབུལ་དགོས་པ་དང་། སྡེ་ཚན་སོ་སོས་དབུས་ལས་ཁུངས་བརྒྱུད་ཟླ་ བ་ལྔ་ནང་ཚུན་གསལ་བཤད་དང་བཅས་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སུ་ཕུལ་ཟིན་པ་
དགོས་ཞེས་གསལ་ཡང། འདི་ནས་རྩིས་ཞིབ་ཞུ་དགོས་ཀྱི་སྡེ་ཚན་ཐད། ༡༽ དེ་སྔ་སྒྲིག་གཞི་མེད་པའི་སྐབས་དང་། ༢༽ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ལོར་བཅའ་ཁྲིམས་
དང་སྒྲིག་གཞི་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་རྗེས་ཀྱི་གནས་སྟངས། ༣༽ དཔལ་ ལྡན་བཀའ་ཤག་ནས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལོར་ལོ་གཉིས་རིང་འདི་ནས་རྩིས་ཞིབ་ 28
ཞུ་དགོས་ལས་ཁུངས་སམ་སྡེ་ཚན་གྲངས་ ༢༧༣ གཏན་འབེབས་གནང་བ།
༤༽ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལོར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་སྒྲིག་གཞིའི་
དོན་ཚན་ ༥ དང་ ༦ ནང་གསལ་གྱི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་ཁྱབ་ཁོངས་སྡེ་ཚན་ བཅས་ཀྱི་ཐོ་གཞུང་གཏན་འབེབས་གནང་བ་བཅས་སྔ་རྗེས་བསྒྱུར་བ་འདི་ལྟར་ སོང་ཡོད།
དངོས་སུ་ད་ལྟའི་ཆར་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལོར་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་
ལྷན་ཚོགས་སྐབས་ ༡༥ པའི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་ ༢ པའི་ཐོག་བོད་མིའི་
སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༥ པ་དང་། ༦ པ་གཉིས་ཀྱི་ ནང་གསལ་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་དང་། ཁྱབ་ཁོངས་སྡེ་ཚན་ཁག་གི་ཟུར་འཛར་ མཚན་ཐོ་གཏན་འབེབས་གནང་དོན་ལྟར་སྤྱི་ལོ་
༢༠༡༣
ལོ་ནས་དེ་དག་
གཞིར་བཟུང་འདི་ནས་རྩིས་ཞིབ་ཞུ་དགོས་ཀྱི་ཚན་པ་གྲངས་ ༢༩༠ བྱེད་ཀྱི་
འདུག་པ་ཟུར་འཛར་ ༤༽ པ་ནང་གསལ་ལྟར་ཡིན་ལགས་ཀྱང་། དེའི་ཁོངས་ ནས་ད་ལྟ་འདི ་ གའི ་ མི ་ བྱ་དང་བསྟུན་དངོ ས ་སུ་རྩི ས ་ཞི བ ་ཐུབ་པའི ་ སྡེ ་ ཚན་ གྲངས་ ༢༢༩ བྱེད་ཀྱི་འདུག་པ་ཟུར་མཆན་བཀོད་པ་ལྟར་ལགས།
ཡང་རྩ་བའི ་ བཙན་བྱོ ་ བོ ད ་མི འི ་ སྒྲི ག ་འཛུགས་ཀྱི ་ ཁྱབ་ཁོ ང ས་སུ་
གཏོགས་ཀྱང། ད་ལྟའི་ཆར་གོང་གསལ་ཐོ་གཞུང་གཏན་འབེབས་ནང་གསལ་ མི ན ་གྱི ས ་འདི ་ ནས་རྩི ས ་ཞི བ ་ཞུ་བདེ ་ མ་གྱུར་པ་དཔེ ར ་ན་བོ ད ་རང་དབང་
བདེན་པའི་ལས་འགུལ་གྱི་ས་གནས་ཚོགས་ཆུང་ཁག་དང་། ས་གནས་འཐུས་ ཚོགས་སོགས་ཡོད།
29
ས་བཅད་བརྒྱད་པ། རྩིས་ཞིབ་བྱ་ཡུལ་ས་གནས།
གོང་གསལ་རྩིས་ཞིབ་བྱ་ཡུལ་སྡེ་ཚན་ ༢༩༠ ཡོད་ཁོངས་ནས་རྒྱ་གར་ནང་སྡེ་
ཚན་གྲངས་ ༢༢༧ དང༌། བལ་ཡུལ་ཁུལ་ནང་སྡེ་ཚན་གྲངས་ ༤༡ གཞན་ཡང་ ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཏུ་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་གི་རྒྱུན་གྲོན་དང་ཟུར་བཀོལ་
རྩིས་ཁྲ་གྲངས་ ༢༢ བཅས་ཡོད། དབུས་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་ནས་
དབུས་ལས་ཁུངས་མ་ལག་ཁྱབ་ཁོངས་དང་། ཟུར་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། དེ་བཞིན་ཉེ་ འགྲམ་སྦིར་དང༌། ཌལ་ཧོར། མ་ན་ལི་སོགས་དང༌། ལྷོ་ཕྱོགས་རྩིས་ཞིབ་ཡན་
ལག་ལས་ཁང༌ནས་ལྷོ་ཕྱོགས་དང་དབུས་ཁུལ་གྱི་སྡེ་ཚན་ཁག བལ་ཡུལ་རྩིས་ ཞིབ་ཡན་ལག་ལས་ཁང༌ནས་བལ་ཡུལ་ཁུལ་སྡེ་ཚན་ཁག བདེ་སྐྱིད་གླིང་རྩིས་
ཞིབ་ཡན་ལག་ལས་ཁང་ནས་སྡེ་ར་ལྡུན་དང་། ལྡི་ལི། ལ་དྭགས། རྒྱ་གར་བྱང་ ཤར་ཁུལ་གྱི་སྡེ་ཚན་བཅས་ལ་རྩིས་ཞིབ་ཞུ་དགོས་ཆགས་ཀྱི་ཡོད།
སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ ལོར་ཐོག་མར་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ཏུ་ཡོད་པའི་ཕ་རན་སི་
དང་། སུད་སི། ཨིན་ལེན། ཨ་རི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་བཅས་ཀྱི་རྩིས་ཞིབ་
གནང་འགོ་བཙུགས་པ་དང་། ད་ལྟའི་ཆར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཕྱག་གྲོན་ དང་རྩིས་ཞིབ་བྱེད་པོའ ་ི དུས་གྲོན་གཉིས་ལ་བསམ་གཞིགས་ཀྱིས་དོན་ཁང་
ཚོར་ལོ་རེའི་རྩིས་ཞིབ་མི་དགོས་པར་ཕྱི་རྒྱལ་དོན་ཁང་ཡོངས་ལ་རིང་མཐར་ ལོ་གཉིས་རེ་མཚམས་རྩིས་ཞིབ་ཐེངས་རེ་ངེས་པར་ཐུབ་པ་ཞུ་བཞིན་ཡོད།
30
ས་བཅད་དགུ་པ། སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་འཛིན་སྐྱོང་སྒྲོམ་གཞི།
དཔལ་ལྡན་བཀའ་ཤག་ནས་སྤྱི་ལོ་
༢༠༠༤།༡༢།༢
འཁོད་བོད་མིའི་སྒྲིག་
འཛུགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་མ་ལག་བཅས་པའི་སྒྲིག་འཛུགས་བསྐྱར་བཅོས་དང་
ལས་བྱེད་ས་མིག་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་རྩ་འཛིན་བཀོད་ཁྱབ་དགོངས་ དོན། སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་ལ་མཚོན་ན་ལས་བྱེད་གནས་རིམ་འདྲ་མིན་
ཐོག་ཁྱོན་ལས་བྱེད་གྲངས་ ༥༤ ཡི་ས་མིག་གཏན་འབེབས་གནང་ཁོངས་ད་
ལྟའི་ཆར་ལས་བྱེད་ངོ་ཡོད་ ༥༠ དང༌། ས་མིག་སྟོང་པ་གྲངས་ ༤ ཡོད་པའི་ གནས་སྟངས་གཤམ་གསལ།
འདི་ནས་རྩིས་ཞིབ་ཞུ་དགོས་སྡེ་ཚན་གྱི་ས་
གནས་ཀྱི་བབས་ནས་ཁག་བཞི་རུ་དབྱེ་ཏེ་དེ་བསྟུན་གོང་གསལ་ལས་བྱེད་ ཁག་དབུས་དང་ཡན་ལག་གསུམ་ལ་ཆ་བགོས་ཀྱིས་རྩིས་ཞིབ་ཞུ་མུས་སུ་
ཡོད་པ་དེ་ལྟར་ཡང་། དཔལ་ལྡན་བཀའ་ཤག་ནས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ཟླ་ ༠༧ ཚེས་ ༢༩ འཁོད་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་མ་ལག་
ཁྱབ་ཁོངས་དང་བཅས་པའི་ས་མིག་བསྐྱར་བཅོས་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་
རྩ་འཛིན་བཀོད་ཁྱབ་ཏུ་འདི་གར་ཁྱོན་ས་མིག་གྲངས་ ༥༩ བཀའ་འཁྲོལ་གཏན་ འབེབས་གནང་ཡོད།
31
ཨང༌། ༡།
༢།
༣།
༤། ༥།
གནས་རིམ།
དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོ།
ས་མིག་བཀའ་ འཁྲོལ། ༢༠༠༨།༡༢།༢ ༡
དྲུང་ཆེ་ལས་འཕར།
༡
ཟུང་འབྲེལ་དྲུང༌ཆེ།
༣
དྲུང་གཞོན་ལས་རོཌ།
༧
དྲུང་ཆེ་གཞོན་པ།
༢༠༡༤།༦།༣༠ བར། ངོ་ཡོད། ༡
༡
༣
༥
༤
༡
༡༡
༡
སྡེ་ཚན་འགན་འཛིན།
༢༠
༡༩
༨།
ལས་དྲུང༌།
༢
༢
ལས་ཁུངས་དོ་དམ་པ།
༩།
རྒན་དྲུང༌།
༡༡།
ལས་བྱ།
༡༠།
༡༢ ༠
གཞོན་དྲུང་།
༠
༣
བསྡོམས།
༥༤
32
༡
༦
༦། ༧།
ས་སྟོང་།
༡
༠ ༠
༣
༥༠
༤
6 རྩིས་དྲུང།
6
6 དྲུང་གཞོན།
དབུས་སྡེ། ཀ་པ།
བདེ་གླིང་ཡན་ལག་ ལས་བྱེད།
དབུས་རྩིས་ཞིབ་ལས་བྱེད།
6
6
6
6 དྲུང་ལས།
66
6 དྲུང་གཞོན།
6
6 དྲུང་གཞོན།
རྒྱུན་གྲོན།
དབུས་སྡེ། ཁ་པ།
བདེ་གླིང་ཡན་ལག
6 ཟུང་འབྲེལ་དྲུང་ཆེ།
དྲུང་ཆེ་ལས་འཕར། 6
འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན།
དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོ།
6
6 ཟུང་འབྲེལ་དྲུང་ཆེ།
རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ།
བལ་ཡུལ་ཡན་ལག་ ལས་བྱེད།
6
6 དྲུང་གཞོན།
བལ་ཡུལ་ཡན་ལག
སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་འཛིན་སྐྱོང་སྒྲོམ་གཞི། 6
33
6 དྲུང་གཞོན།
དབུས་སྡེ། ག་པ།
6 ལྷོ་ཕྱོགས་ཡན་ལག་ ལས་བྱེད།
6 དྲུང་ལས།
ལྷོ་ཕྱོགས་ཡན་ལག
6 ཟུང་འབྲེལ་དྲུང་ཆེ།
ད་ལྟའི་ཆར་དབུས་དང་ཡན་ལག་གསུམ་བཅས་སུ་སྤྱི་ལོ་
༢༠༡༤ ཟླ་ ༦
ཚེས་ ༣༠ ཉིན་ལས་བྱེད་ཇི་ཡོད་དང་དེ་དག་གི་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས་ཟུར་ འཛར་ ༥༽ པ་ལ་གཟིགས་གནང་ཡོང་བ།
ད་བར་འདི་གར་གཞུང་བསྐོས་ལས་བྱེད་དང་།
འཕྲལ་སེལ་ལས་
བྱེད། རང་ཁོངས་ལས་བྱེད། དུས་རིང་ཉིན་གླའི་ལས་བྱེད། དང་བླངས་ལས་ བྱེད་བཅས་མང་དག་གཅིག་བྱུང་ཡོད་པ་ཚང་མས་སོ་སོའ ་ི གཞུང་དང་མི་མང་
ལ་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གིས་ཞབས་འདེགས་ཞུས་པ་འདི་ནས་ངོས་འཛིན་ དང་འབྲེལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ཞུ་བཞིན་ཡོད།
དེའི་ཁོངས་ནས་གཞུང་བསྐོས་
ལས་བྱེད་ཇི་བྱུང་ནས་གནས་སྤོས་དང་རྩ་དགོངས་སོགས་སོང་བའི་ལས་བྱེད་ ཀྱི་ཐོ་གཞུང་ཟུར་འཛར་ ༦༽ པ་ནང་གསལ་ལྟར་ཡིན།
34
ས་བཅད་བཅུ་པ། རྩིས་ཞིབ་ཡན་ལག་གསར་འཛུགས།
འདི་གར་མི་ཆའི་དཀའ་ངལ་མུ་མཐུད་འཕྲད་མུས་ཐོག་རྡ་ས་ནས་ལྷོ་ཕྱོགས་ དང་། བལ་ཡུལ་ཁུལ་སོགས་ལ་རྩིས་ཞིབ་པ་ཆེད་གཏོང་ཞུ་རྒྱུར་དུས་གྲོན་དང་
ཕྱག་གྲོན་གང་ཐད་ནས་འཕར་གྲོན་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ལོར་ ལྷོ་ཕྱོགས་སྦེལ་ཀོབ་ཏུ་ཡན་ལག་གཅིག་དང༌། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༣ ལོར་བལ་ཡུལ་ ཀ་ཐ་མན་གྲུར་ཡན་ལག་གཅིག ཡང་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལོར་སྡེ་ར་ལྡུན་བདེ་སྐྱིད་
གླིང་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་སུ་ཡན་ལག་གཅིག་བཅས་ཡན་ལག་གསུམ་ གསར་འཛུགས་ཐུབ་སྟེ་ལས་འཕེར་ཆེ་བ་དང་གཞུང་གྲོན་ཐོག་བསྲི་ཚགས་
གང་ལེགས་བྱུང་བཞིན་ཡོད། ཡང་སྐབས་རེ་དབུས་དང་ཡན་ལག་ལས་བྱེད་
རྣམས་ནས་ཕར་རུབ་ཚུར་རུབ་ཀྱིས་གང་ལྟར་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་ནས་རྩིས་
ཞིབ་ཞུ་བཞིན་པའི་སྡེ་ཚན་ཡོངས་རྫོགས་ལ་ལོ་འཁོར་གཅིག་གཉིས་ནང་ཚུན་ རྩིས་ཞིབ་ཐེངས་རེ་ངེས་པར་ཐུབ་ཐབས་སུ་འགན་འཁུར་འབད་བརྩོན་ལྷོད་ མེད་ཞུས་དང་ཞུ་མུས་ཡིན།
ཕྱི་རྒྱལ་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁག་གི་རྩིས་ཞིབ་
ཆེད་རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་དང་དྲུང་ཆེ་གཉིས་གོ་བསྡུར་གྱིས་ལས་བྱེད་སོ་སོའ ་ི ཞབས་ལོ་དང་ལས་དོན་ལ་གཞིགས་ཏེ་རིམ་བཞིན་གོ་སྐབས་ཕུལ་དང་འབུལ་ བཞིན་ཡོད།
ཀ༽ ལྷོ་ཕྱོགས་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ཡན་ལག་ལས་ཁང༌།
རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་སྦེལ་ཀོབ་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ཡན་ལག་ལས་ཁང་
འདི་བཞིན་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༢༣ ཉིན་ལུགས་བསམ་མཉམ་ 35
སྦྲེལ་གྱི་མགྲོན་ཁང་རྙིང་པར་ Hill View Guest House འགོ་བཙུགས་ཤིང༌། ལས་ཁུངས་ཆུང་བའི་ཁར་ལས་ཤག་ཆུང་བ་གཉིས་ལས་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་
སེལ་ཐབས་སུ་དཔལ་འབྱོར་ལས་ཁུངས་དང་འདི་ག་གཉིས་མོས་ཐོག་སྤྱི་ཁྱབ་ རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་དགོས་མཁོ་ལྟར་ལས་ཁུངས་གཅིག་དང་།
ལས་ཤག་
ཁང་མིག་གྲངས་དགུ་ཅན་གསར་རྒྱག་གནང་སྟེ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༦།༤།༡ ནས་ཁང་ གླའི་ཐོག་གནས། བཀའ་དྲུང་ཡིག་ཚང་གིས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༤།༦།༡ འཁོད་པའི་
བཀའ་ཡིག་དགོངས་དོན། དཔལ་འབྱོར་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སྦེལ་ཀོབ་
ཕྱུགས་ལྟོ་བཟོ་གྲྭ་ནས་ལྷོ་ཕྱོགས་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་དང་བཞུགས་ཤག་བཅས་ ལ་གཡར་གཏོང་ཞུས་པའི་ཁང་ཁུངས་དེ་དག་ཡོངས་རྫོགས་ཁྲིམས་མཐུན་ བདག་ཐོབ་ཡིག་ཆ་ཇི་ཡོད་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་ལ་རྩིས་སྤྲོད་བྱུང་བར།
ཐོག་བརྩེགས་གཉིས་ཡོད་པའི་ཁང་པ་དང་དེའི་མཐའ་སྐོར་གཡས་གཡོན་དང་ རྒྱབ་མདུན་ས་ལྷག་བཅས་ཀྱི་རྒྱ་ཁྱོན་དཀྱུས་ལ་ཕི་ཀྲི་ ༡༢༠ དང་ཞེང་ལ་ཕི་ཀྲི་
༥༨ ཡོད་པའི་སྟེང་འདི་ནས་རེ་འདུན་ཞུས་པ་བཞིན་བདེ་སླར་མཉམ་སྦྲེལ་ལས་ ཁང་ནས་དགོངས་པ་ཆེ་བཞེས་ཀྱིས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༥།༩།༥ འཁོད་འགན་ལྷན་ 36
གྲོས་ཆོད་ཨང་ ༢ ནང་གསལ་མཉམ་སྦྱར་མཉམ་སྦྲེལ་གྱི་ས་ཆ་ནས་ཕི་ཀྲི་ ༡༠ ཐམ་པ་ཞིག་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་ལ་རིན་མེད་ཕུལ་བ་བསྣན་པས་ཁྱོན་
བསྡོམས་ས་ཁྱོན་དཀྱུས་ལ་ཕི་ཀྲི་ ༡༣༠ དང༌། ཞེང་ལ་ཕི་ཀྲི་ ༥༨ ཅན་ལ་རྡོ་ ཡི་ར་བ་བསྐོར་ཏེ་འཛུལ་འགྲོའ ་ི ཆེད་རྒྱལ་སྒོ་གཅིག་ཡོད་པ་ས་གནས་སྤན་ཆ་ ཡཌ་
(Panchayat)
ནས་ཆོག་མཆན་ས་རྟགས་འཁོད་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་སྤྱི་ལོ་
༢༠༠༥།༡༠།༡ ནས་ལྷོ་ཕྱོགས་རྩིས་ཞིབ་ཡན་ལག་ཁང་ལ་རྩིས་སྤྲོད་བྱུང་ཡོད། ཡན་ལག་འདི་ནས་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་ཁུལ་དང་། རྒྱ་གར་དབུས་བྷན་རྡ་ར་ནོར་ རྒྱས་གླིང་། མན་སྤར་ཕན་བདེ་གླིང་། ཨོ་རི་ས་ཕུན་ཚོགས་གླིང་བཅས་སུ་ཡོད་ པའི་སྡེ་ཚན་ཁག་ལ་རྩིས་ཞིབ་འགན་འཁུར་ཞུ་བཞིན་ཡོད། ཁ༽ བལ་ཡུལ་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ཡན་ལག་ལས་ཁང༌།
བལ་ཡུལ་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ ཞིབ་ཡན་ལག་ལས་ཁང་ ཐོག་མར་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༣ ལོ ར ་བལ་ཡུལ་མཆོ ད ་
རྟེ ན ་ བ ཟོ ་ གྲྭ འི ་ ན ང ་
ཁང་གླའི་ཐོག་གསར་ བཙུགས་ཞུས་པ་དང།
སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༦ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༡ ནས་བལ་ཡུལ་ 37
རྩི ས ་ ཞི བ ་ ཡ ན ་ ལ ག ་
ལས་ཁང་ས་གནས་གཞན་དུ་གནས་སྤོས་བྱ་དགོས་བྱུང་བས་འཇོ་འཁེལ་དང་ ཐ་མེལ་
(Jawalakhel & Thamel)
བཅས་སུ་ལས་ཁང་ཚུགས་དགོས་བྱུང་
ཡོད། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༡ ནས་མཆོད་རྟེན་ཆེན་མོ་བྱ་རུང་ཁ་ཤོར་
ཉེ་འཁྲིས་དུ་ཡོད་པའི་གངས་ཅན་བདེ་རྩའི་ས་ཁང་རྒྱ་ཁྱོན་ཨ་ན་ ༦ པད་ཤག ༢ དང་ཁང་པ་ཐོག་རྩེག་གཉིས་ཅན་ཞིག་བལ་སྒོར་ ༢,༨༠༠,༠༠༠་༠༠ ཐོག་གླས་ ཉོས་ཀྱིས་ས་ཁང་རིན་འབབ་ཟླ་རེར་བལ་སྒོར་ ༡༦,༠༠༠་༠༠ རྩིས་འབུལ་ཞུ་ མུས་སུ་མཆིས། དབུས་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་ནས་རོགས་དངུལ་ཐབས་འཚོལ་
གྱིས་གོང་གསལ་ས་ཁང་སྟེང་ཐོག་རྩེག་གཅིག་གསར་རྒྱག་ཟིན་འཕྲལ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༡༢ ཉིན་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་སྐབས་དེའི་བལ་ཡུལ་དོན་
གཅོད་མཆོག་དང་། བལ་ཡུལ་ཁུལ་གྱི་རང་རེའི་སྡེ་ཚན་ཁག་གི་འགན་འཛིན་ དང་རྩིས་པ་བཅས་མགྲོན་འབོད་ཐོག་བལ་ཡུལ་རྩིས་ཞིབ་ཡན་ལག་ལས་ཁང་
གསར་པའི་དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོ་ལེགས་གྲུབ་གནང་། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༡ ནས་དབུས་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སི་ཀྲི་སི་
(CTC)
གདན་ཚོང་ཁང་ནས་འདི་ལས་ཀྱི་ལས་ཁང་དང་ཡིག་ཆ་འཇོག་ཡུལ་ཆེད་ཁང་ མིག་གཉིས་གླ་མེད་གཡར་གཏོང་ཞུས་ཡོད་པ་བཞིན་ལས་ཁང་གནས་སྤོས་ ཀྱིས་ད་ལྟའི་ཆར་མུ་མཐུད་དེ་གར་གནས་མུས་སུ་ཡོད།
ལོ་ཤས་རིང་བལ་ཡུལ་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ཡན་ལག་ལས་ཁང་ནས་རྒྱ་གར་ཀ་ རྡོར་སྒང་གསུམ་དང་བྱང་ཤར་ཁུལ་གྱི་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྡེ་ཚན་མ་ ལག་ཁག་ལ་རྩིས་ཞིབ་ཞུས་པ་ནས་གཞུང་གྲོན་བསྲི་ཚགས་དང་ལམ་འགོར་ དུས་གྲོན་ཆུང་ཁྱད་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་།
རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་ས་མཚམས་སུ་
དཀའ་ངལ་རིམ་འཕྲད་ལ་བརྟེན་དེ་དག་མཚམས་འཇོག་བྱ་དགོས་བྱུང་ཡོད། 38
ད་ལྟའི ་ ཆར་ཡན་ལག་ལས་ཁང་འདི ་ ནས་བལ་ཡུལ་ཁུལ་གྱི ་ བོ ད ་མི འི ་ སྤྱི ་ ཚོགས་བདེ་རྩའི་ཚན་པ་ཁག་གི་རྩིས་ཞིབ་ཆ་ཚང་འགན་འཁུར་ཞུ་བཞིན་ཡོད། ག༽ བདེ་སྐྱིད་གླིང་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ཡན་ལག་ལས་ཁང༌།
བདེ་སྐྱིད་གླིང་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ཡན་ལག་ལས་ཁང་འདི་བཞིན་སྤྱི་
ལོ་ ༢༠༠༣ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༢༨ ཉིན་གཞུང་འབྲེལ་དབུ་འཛུགས་གནང་ཞིང༌། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ཟླ་ ༩ བར་གཞུང་གི་སྲི་ཞུ་བ་རྣམ་པའི་བགྲེས་ཤག་བང་རིམ་ གསུམ་པའི་སྡོད་ཤག་ནང་དང༌། དེ་རྗེས་ ༢༠༠༨ ཟླ་ ༡༠ ནས་ས་གནས་འགོ་
འཛིན་ལས་ཁང་གི་ཁྱབ་ཁོངས་བདེ་གླིང་བཟོ་གྲྭའི་སྟེང་ཐོག་ཏུ་ཚོགས་ཁང་ ཞིག་གཡར་གཏོང་བྱུང་བའི་ནང་ཡན་ལག་ལས་ཁུངས་ཚུགས་ཡོད།
༢༠༠༨
ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༨ ནས་ཨར་ལས་འགོ་འཛུགས་ཀྱིས་ ༢༠༡༠ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༥
ཉིན་ལས་ཁུངས་མདོ་སྦུག་གཉིས་དང་། ཐབ་ཚང་། གསང་སྤྱོད་བཅས་ཡོད་པ་
དང་། ནང་མི་ཅན་གྱི་ལས་ཤག་གྲངས་ ༨ དང་། ནང་མི་མེད་པའི་ཧྲེང་པོའ ་ི ལས་ 39
ཤག ༣ མགྲོན་ཁང་གཅིག་བཅས་ཀྱི་ཨར་ལས་འཛུགས་བསྐྲུན་ལེགས་གྲུབ་ དབུ་འབྱེད་ཀྱིས་དེེའི་ནང་གནས་བཞིན་ཡོད།
ཡན་ལག་འདི་ནས་སྡེ་ར་ལྡུན་དང་།
ཧི་མ་ཅལ་གྱི་སིར་མུར་རྫོང་
ཁོང་བོད་མིའི་སྡོད་སྒར་ཁག ལྡི་ལི། ལ་དྭགས། ཀ་རྡོར་སྒང་གསུམ། བྱང་ཤར་ ཁུལ་གྱི་བོད་མིའི་སྡོད་སྒར་བཅས་ཀྱི་རྩིས་ཞིབ་འགན་འཁུར་ཞུ་བཞིན་ཡོད།
40
ས་བཅད་བཅུ་གཅིག ལས་བྱེད་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་ཕྱོགས་སྐོར།
རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་སྒྲིག་གཞིའི་ནང་རྩིས་ཞིབ་ཀྱི་ལས་བྱེད་རྣམས་རྩིས་
ཞིབ་ཆེད་སྦྱོང་ཐོན་པ་ཞིག་དགོས་ཞེས་གསལ་བ་དང་། ལྷག་པར་དུ་རྩིས་དང་
རྩིས་ཞིབ་སྐོར་ཉིན་རེ་ནས་ཉིན་རེར་ཡར་རྒྱས་དང་འགྱུར་བ་མང་དག་ཅིག་ འགྲོ་མུས་བཅས་ལ་བརྟེན་ད་བར་རྒྱ་གར་དབུས་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་
(Office of the Comptroller and Auditor General of India) ཁྱབ་ཁོངས་
སིམ་ལ་དང༌སྦེང་ལོར་གཉིས་སུ་ཧི་མ་ཅལ་དང་ཀར་ན་ཊ་ཀ་མངའ་སྡེའི་རྩིས་ ཞིབ་ལས་ཁང་ (Office of the Accountant General H.P & Karnataka) དུ་ཐོག་མར་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༣ ལོར་འགོ་འཛུགས་ཀྱིས་ཚར་ཁ་ཤས་ཟླ་བ་དྲུག་
དང་ཕྱིས་སུ་ཟླ་བ་གསུམ་གྱི་རྩིས་ཞིབ་སྦྱོང་བརྡར་སྔ་རྗེས་ཁག་ ༧ གྱི་མཐའ་ མ་དེ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་གོ་སྒྲིག་ཞུས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལྡི་ལི་རྒྱ་གར་འཛིན་ སྐྱོང་སྦྱོང་བརྡར་སྡེ་ཚན་ (Indian
New Delhi)
Institute of Public Administration,
དང༌། ཧེ་དར་བྷཌ་འཛིན་སྐྱོང་མཐོ་སློབ་སྡེ་ཚན་ (Administra-
tive Staff College of India, Hyderabad)
སོ་སོར་རྩིས་དང་རྩིས་ཞིབ་
ལས་དོན་ལ་སྨིན་པའི་ཟབ་སྦྱོང་ཐེངས་འགར་གོ་སྒྲིག་དང་མཉམ་ཞུགས་ཐུབ་ པ་བྱུང་ཡོད། ཡང་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ དང་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལོར་འདི་ག་རྡ་སར་རྩིས་ དང་རྩིས་ཞིབ། ཡོང་འབབ་ཁྲལ་དང་ཕྱི་རྒྱལ་རོགས་དངུལ་ཞུ་བེད་སྐོར་བཅས་ ཀྱི་སློབ་ཁྲིད་པ་ལྡི་ལི་ནས་ཆེད་འབོད་དང་། ཀམ་པུའི་ཊར་ནང་རྩིས་ཁྲ་འཇོག་
ཚུལ་དང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི། སྙན་ཐོ་འགོད་ཕྱོགས་བཅས་ 41
ཀྱི་སློབ་ཁྲིད་རང་མི་རང་ལས་ཀྱི་སྦྱོང་བརྡར་སྔ་རྗེས་གཉིས་གོ་སྒྲིག་ཞུས།
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལོར་ལྡི་ལིར་ Indian Institute of Public Admin-
istration, (IIPA)
དུ་ལས་བྱེད་ཁག་ཅིག་ ༢༠༡༤།༤།༢༡ ནས་ ༢༠༡༤།༥།༢
བར་རྩིས་ཞིབ་དང་ཡོང་འབབ་ཁྲལ།
ཕྱི་རྒྱལ་རོགས་དངུལ་ཞུ་བེད་བཅས་
སྐོར་ཟབ་སྦྱོང་དང། རྡ་སར་ ༢༠༡༤།༥།༥ ནས་ ༢༠༡༤།༥།༡༧ བར་རྩིས་ ཞིབ་ལས་བྱེད་ཡོངས་ལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་ཁག་དང་འདི་ གའི་རྩིས་ཞིབ་ལམ་སྟོན་མ་དེབ། རྩིས་ཞིབ་སྙན་ཐོ་འགོད་ཕྱོགས་སོགས་སློབ་ ཁྲིད་དང་།
དེ་བཞིན་ཆེས་མཐོའ ་ི མི་སྣ་གདན་ཞུས་ཀྱིས་ནང་ཆོས་དང་ཆབ་
སྲིད། འཛིན་སྐྱོང་བཅས་སྐོར་ལས་བྱེད་ཚོར་གོ་རྟོགས་སྤེལ་རྒྱུའི་ལས་རིམ་གོ་ སྒྲིག་ཞུས།
ལྷག་པར་དུ་སྡེ་ཚན་ཁག་གི་རྒྱ་གར་ཡོང་འབབ་ཁྲལ་སྐོར་ཁྲིམས་
མཐུན་ལས་དོན་དང་ལམ་སྟོན་ཐུབ་སླད་འདི་གའི་སིམ་ལའི་ཕྱག་སྦྲེལ་ལས་ ཁང་དུ་སྔ་རྗེས་སུ་ལས་བྱེད་དྲུག་ལ་དུས་ཡུན་ལོ་གཅིག་རིང་སྦྱོང་བརྡར་གོ་ སྒྲིག་ཞུས་ཏེ་རྒྱ་གར་ཡོང་འབབ་ཁྲལ་གྱི་ལས་དོན་བྱ་ཆོག་པའི་ལག་འཁྱེར་
(Income Tax Practitioner)
སོན་ཏེ་འདི་གའི་ལས་དོན་བསྒྲུབས་རྒྱུར་ཕན་
ཐོགས་ཅི་ཆེ་བྱུང་ཡོད། ཡོང་འབབ་ཁྲལ་སྐོར་དང་ཟླ་དྲུག་གམ་ཟླ་གསུམ་རྩིས་ ཞིབ་ཆེད་སྦྱོང་ཕེབས་མི་རྣམས་ཀྱི་མཚན་གཞུང་ཟུར་འཛར་ ༧ ནང་གསལ་ ལྟར་ཡིན།
ཡང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་
བོད་མིའི་མཉམ་སྦྲེལ་ ༡༥ དང་། གཞན་ཡང་ལྷོ་ཕྱོགས་གཞིས་ཆགས་ཁག་ 42
ནང་འོ་མ་མཉམ་སྦྲེལ་ཁ་ཤས་ཡོད་པ་བཅས་ལ་དམིགས་ཏེ་འདི་ནས་
Ra-
jiv Gandhi Regional Co-operative Training Centre Chandigarh
དུ་མཉམ་སྦྲེལ་རྩིས་ཞིབ་དང་འབྲེལ་བའི་ཟླ་གསུམ་སྦྱོང་བརྡར་སྔ་རྗེས་ཁག་
གསུམ་དང་། Regional Institute of Co-operative Management, Ban-
galore
རུ་མཉམ་སྦྲེལ་འཛིན་སྐྱོང་སྦྱོང་བརྡར་ཚར་གཅིག་གོ་སྒྲིག་ཞུས་ཐུབ་
པ་བྱུང་ཡོད།
ཡང་བལ་ཡུལ་ཡན་ལག་ལས་བྱེད་ཚོར་བལ་ཡུལ་གྱི་ཁྲིམས་དང་
སྒྲིག་གཞི་ཁག་ཤེས་རྟོགས་དགོས་གལ་གཟིགས་ཏེ་འདི་ནས་ཡན་ལག་གི་ ལས་བྱེད་ཡོངས་ལ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ ལོར་སྦྱོང་བརྡར་གོ་སྒྲིག་ཞུས།
43
ས་བཅད་བཅུ་གཉིས། འབབ་ཁྲལ་དང་འབྲེལ་བའི་མཐུན་འགྱུར་ཞུས་པ།
ཀ༽
བོད་གཞུང་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༢༌༌༠༣ ལོའ ་ི རྩིས་ཁྲར་
འབབ་ཁྲལ་ལས་ཁུངས་ནས་ཞིབ་འཇུག་གནང་བར་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ཡོང་
འབབ་ནས་སྒོར་ ༨༨,༧༨,༢༤༤༌༠༠ ཞིག་བོད་གཞུང་དཔལ་འབྱོར་ལས་ ཁུངས་སུ་གཙང་ཁེའི་འབུལ་འབབ་སུ་སྤོ་ཤུགས་གནང་འདུག་པ།
དེར་སྨན་
རྩིས་ཁང་འདི་ཟུར་སྐྱོང་ཚོགས་པ་དེབ་སྐྱེལ་བྱས་ཡོད་པའི་ཐོག འབབ་ཁྲལ་ ཆག་ཡང་དེ བ ་སྐྱེ ལ་འོག་འབབ་ཁྲལ་ཆག་ཡང་ཐོབ་མི ན ་ཞི བ ་དཔྱད་གནང་
བར། དངུལ་འབབ་དེར་འབབ་ཁྲལ་ཆག་ཡང་ཐོབ་ཀྱི་མེད་པས་འབབ་ཁྲལ་དུ་ སྒོར་ ༢༥,༠༢,༦༠༢༌༠༠ གཞུང་ལ་འབུལ་དགོས། ཞེས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦།༣།༢༧
འཁོད་འབབ་ཁྲལ་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ Assistant Commissioner, Income Tax, མཆོག་ནས་བཀའ་བཅད་གནང་ཡོད། བཀའ་བཅད་ལ་བསྐྱར་
Palampur
ཞིབ་ཡོང་བའི་ཆེད་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་སྐུ་ཚབ་ཏུ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་ནས་ཆོས་ དབྱིངས་ལགས་དང། འབབ་ཁྲལ་ཁྱད་ལས་སློབ་སྟོན་པ་ mar Sood
གཉིས་ལ་ཁྲིམས་ཐོག་འགན་དབང་གནང་སྟེ་ Commissoner of
Income Tax, Palampur
བྱུང་སྟབས་
Shri Dinesh Ku-
མཆོག་ལ་དགོངས་བཞེས་ཡོང་བ་ཞུས་པར་མ་
Commissoner of Income Tax (Appeals), Shimla
ལ་
ཞུ་གཏུགས་ཀྱིས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧།༡༠།༡༨ ཉིན་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ཡོད་ཀྱང་། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧།༡༢།༡༨ ཉིན་
Palampur
Deputy Commissioner of Income Tax, Circle-
ནས་མོས་མཐུན་མ་གནང་སྟེ་གོང་རིམ་
Chandigarh
Appellate Tribunal,
ལ་ཞུ་གཏུགས་གནང་ཡོད། དེའང་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨།༣།༣༡ ཉིན་ 44
རང་ཕྱོགས་ལ་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་སྟེ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨།༤།༡༥ ཉིན་རྒྱ་གར་འབབ་ཁྲལ་ ལས་ཁུངས་ནས་གོང་གསལ་དངུལ་འབབ་ངོ་སྐྱེད་དང་བཅས་ཕྱིར་བཞེས་ ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། ཁ༽
འབབ་ཁྲལ་དང་འབྲེལ་རྩིས་ཞིབ་གནང་ཡུལ་དང་ལོ་རེའི་ཁྲལ་གྱི་ སྙན་ཤོག་འབུལ་དགོས་ཀྱི་སྡེ་ཚན་ཁག་གཤམ་གསལ།
༡། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ཚོགས་པ།
༢། ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དབུས་བོད་མིའི་ངལ་སེལ་ཚོགས་པ།
༣། ཤེ ས ་རི ག ་ལས་ཁུངས་ཀྱི ་ བོ ད ་ཕྲུག་ཤེ ས ་ཡོ ན ་དང་བདེ ་ དོ ན ་མ་ དངུལ།
༤། དཔལ་འབྱོར་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཡར་རྒྱས་ཐེབས་རྩ།
༥། འཕྲོ ད ་བསྟེ ན ་ལས་ཁུངས་ཀྱི ་ བོ ད ་མི འི ་ དང་བླངས་འཕྲོ ད ་བསྟེ ན ་ ཚོགས་པ།
༦། བོད་ཕྲུག་ཁྱིམ་སྡེ། ༧། ༨།
བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང༌།
བོད་གཞུང་སྨན་རྩིས་ཁང༌།
༩། བོད་ཀྱི་ཟློས་གར། ༡༠། སྦིར་བོད་ཚོགས།
༡༡། རྡ་ས་བོད་མིའི་མཉམ་ལས་བཟོ་གྲྭ། 45
༡༢། བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས ཁང༌།
༡༣། བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང༌།
༡༤། སྤོན་ཊ་ཆོལ་གསུམ་བཟོ་གཞིས་ལས་ཁང༌། ༡༥། ཁམས་ཀཿཐོག་བཟོ་གཞིས་ལས་ཁང༌། ༡༦། ཌལ་ཧོར་ཕུན་ཚོགས་གླིང་བཟོ་གྲྭ། ༡༧། བོད་མིའི་སྤྱི་མཐུན་མཉམ་སྦྲེལ། ག༽
བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་སྨན་པ་རྣམས་དང་འགན་འཛིན་བཅས་སྒེར་ གྱི་ཡོང་འབབ་ཀྱི་ཁྲལ་ཐོག་ཀྱང་མཐུན་གྱུར་ཞུས།
46
ས་བཅད་བཅུ་གསུམ། ཕྱག་སྦྲེལ་དང་མཉམ་རུབ་ཀྱིས་ཁྲིམས་མཐུན་རྩིས་ ཞིབ་དང་ཡོང་འབབ་ཁྲལ་གྱི་ལས་དོན་གནང་རྒྱུ་མཚམས་འཇོག
འདི་ནས་རྩིས་ཞིབ་ཞུ་དགོས་སྡེ་ཚན་རིམ་འཕར་བྱུང་བ་དང་། རྩིས་དང་རྩིས་
ཞིབ་སྐོར་དང་ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་གར་གྱི་ཡོང་འབབ་ཁྲལ་ཁྲིམས་ལ་ལོ་རེ་བཞིན་ བསྒྱུར་བ་མང་དག་ཅིག་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་པས་འདི་ནས་རྗེས་ཟིན་དཀའ་ བ་དང། ཁྲིམས་མཐུན་རྩིས་ཞིབ་ཞུ་དགོས་མཐའ་དག་དུས་ཚོད་ངེས་ཅན་ནང་ ཟིན་དགོས་པ་དང། རྩིས་ཁྲ་ཆ་ཚང་ལ་རྩིས་ཞིབ་ཐུབ་མིན་དང་ཚོད་ལྟའི་རྩིས་
ཞིབ་ཞུ་དགོས་བཅས་འདི་གའི་ཞུ་བྱར་འཐུས་ཤོར་འགྲོ་ཉེན་དང། གཞན་ཡང་ བཅའ་སྒྲིག་དགོངས་དོན་འདི་ནས་ངེས་ཅན་རྩིས་ཞིབ་ཞུ་དགོས་སྡེ་ཚན་མང་ དག་ཡོད་པར་བརྟེན།
འདི་གའི་ད་ཡོད་ལས་བྱེད་ཀྱིས་བསྐོར་བ་འཁོར་མིན་
སོགས་རྒྱུ་མཚན་དུ་མ་དང། ཕུགས་སུ་བཅའ་སྒྲིག་དགོངས་དོན་གྱི་འདི་གའི་ ཞུ་བྱར་དོ་ཕོག་མི་འབྱུང་ཆེད་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༩༌༌༡༠ ལོ་ནས་རིམ་པས་འདི་ནས་
སྡེ་ཚན་ཁག་ལ་འདི་ག་དང་ཕྱག་སྦྲེལ་རྒྱ་གར་ཆེས་མཐོའ ་ི རྩིས་ཞིབ་པ་ཟུང་ སྦྲེལ་གྱིས་རྩིས་ཞིབ་ཞུ་རྒྱུ་མཚམས་འཇོག་ཞུས། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་ད་ལྟའི་ ཆར་སྡེ་ཚན་ཁག་ནས་འདི་གར་ཡོང་འབབ་ཁྲལ་ཁྲིམས་དང་ཕྱི་རྒྱལ་རོགས་ དངུལ་ཞུ་བེད་ཁྲིམས་དང་འབྲེལ་བའི་སྐོར་འདྲི་རྩད་བྱུང་བར་ཇི་འོས་ཀྱི་ལམ་ སྟོན་ཕུལ་བ་མ་གཏོགས།
དེ་སྔ་ལྟར་ཁྲལ་དང་འབྲེལ་བའི་རྩིས་ཤོག་འབུལ་
རྒྱུའི་ལས་དོན་མཆིས་རིགས་འདི་ནས་མཚམས་འཇོག་བྱས་པ་ཡིན།
47
ས་བཅད་བཅུ་བཞི། སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་རྩིས་ཞིབ།
སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ཕན་འདི་ག་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་རྩིས་ཁྲར་དཔལ་
འབྱོར་ལས་ཁུངས་ནས་རྩིས་ཞིབ་གནང་ཡོད་ཅིང་། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ལོར་ བཅའ་ཁྲིམས་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ནས་བཟུང་གཙོ་བོ་འདི་ག་ལས་ཁང་གི་ངོ་བོར་ བསྒྱུར་བ་བཏང་བ་དང།
སྒོས་སུ་བཅའ་ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞིའི་ནང་གསལ་
གཏོད་མེད་པ་བཅས་ལ་བརྟེན། འདི་གའི་རྩིས་ཁྲར་ཕྱི་ནས་ཟུར་དུ་རྩིས་ཞིབ་
མ་དགོས་པར་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་ནང་ཁུལ་སྡེ་ཚན་གཅིག་ནས་རྩིས་ཞིབ་ གནང་ཡོད། དེ་ནི་གཙོ་བོ་བཅའ་ཁྲིམས་དགོངས་དོན་རང་དབང་ལྡན་པའི་སྡེ་ ཚན་གྱི་རང་དབང་ལ་དོ་ཕོག་མི་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད།
འོན་ཀྱང་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༢།༠༣།༣༡ ཉིན་བཅའ་ཁྲིམས་ལ་བསྐྱར་བཅོས་གནང་སྟེ་
སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་རྩིས་ཁྲར་རྩིས་ཞིབ་བྱེད་པོ་རྩིས་ཞིབ་ཚོགས་ ཆུང་རེ་ལོ་ལྟར་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ཀྱིས་བསྐོ་གཞག་དང་འབྲེལ་རྩིས་ཞིབ་
བགྱིས་ཏེ་ཟླ་བ་དགུའི་ནང་ཚུན་ཚོགས་དྲུང་ལས་ཁུངས་སུ་དག་མཆན་འཁོད་ པའི་སྙན་ཤོག་ཕུལ་ཟིན་པ་དགོས་ཞེས་གསལ་བ་ལྟར་ད་ལྟའི་ཆར་དེ་དོན་ཕྱག་ བསྟར་གནང་མུས་སུ་ཡོད།
48
ས་བཅད་བཅོ་ལྔ། རྒྱུན་གྲོན་དང་། དམིགས་བསལ། རྩིས་ཞིབ་གླ་འབབ།
འདི་གའི་ལོ་རེའི་ལས་བྱེད་ཀྱི་གསོལ་ཕོགས་དང་། གཞན་རྒྱུན་གྲོན། དམིགས་ བསལ་ལས་རིགས་ཀྱི་འགྲོ་གྲོན་ཇི་བྱེད་སྔོན་རྩིས་ཁོངས་བཀའ་འཁྲོལ་ཞུས་
ཏེ་དཔལ་འབྱོར་ལས་ཁུངས་ནས་དངུལ་འབབ་རྒྱག་སྤྲོད་གནང་བ་དང་། འདི་ ནས་རྩིས་ཞིབ་ཞུས་པའི་སྡེ་ཚན་ཁག་ཅིག་ནས་རྩིས་ཞིབ་གླ་འབབ་སྣེ་སེལ་
རེ་དེ་སྔ་ནས་གཏན་འབེབས་ཡོད་པ་བཞིན་མ་རྩ་ཁུངས་སྐྱེལ་རྩིས་ཤོག་གི་
བསྡོམས་འབོར་ལ་གཞི་བཅོལ་བའི་ཐོག་ཞུ་བཞིན་ཡོད་ཅིང་། གླ་འབབ་ཇི་བྱུང་ བོད་གཞུང་སྔོན་རྩིས་ཀྱི་ཕྱག་གྲོན་ལ་ཕན་པར་དཔལ་འབྱོར་ལས་ཁུངས་སུ་ གྲངས་ཚང་འབུལ་བཞིན་ཡོད།
དཔལ་ལྡན་བཀའ་ཤག་གིས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༠
ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༤ འཁོད་བཀོད་རྒྱ་དགོངས་དོན་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡།༡།༡ ནས་
རྩིས་ཞིབ་བྱ་ཡུལ་སྡེ་ཚན་ཁག་ནས་དེ་ལྟའི་རྩིས་ཞིབ་གླ་འབབ་བསྡུ་འབུལ་མི་ དགོས་པའི་བཀོད་ཁྱབ་བསྩལ་དོན་ལྟར་བསྡུ་འབུལ་མཚམས་འཇོག་ཞུས།
49
ས་བཅད་བཅུ་དྲུག བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཚོང་ལས་སྡེ་ཚན་སྒེར་བདག་ ཅན་དུ་བསྒྱུར་བ་དང་སྒོ་བརྒྱབ་པ།
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ཕྱི་ཟླ་ ༩ པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་སྐབས་བཅུ་གསུམ་པའི་
གྲོ ས ་ཚོ ག ས་ཚོ ག ས་དུས་གཉི ས ་པའི་ཐོག ་བཀའ་ཁྲི ་ ཟམ་གདོ ང ་རི ན ་པོ ་ ཆེ ་
མཆོག་ནས་དབུ་ཁྲིད་པའི་བཀའ་ཤག་སྐབས་ ༡༢ པ་ནས། འཛིན་སྐྱོང་དང་ འབྲེལ་བའི་སྲིད་བྱུས་དོན་ཚན་གལ་ཆེ་སྙན་འབུལ་ཞུས་ཁོངས་དཔལ་འབྱོར་ དང་འབྲེལ་བའི་དོན་ཚན་སྙན་འབུལ་ཞུས་པའི་ནང་།
སྐབས་བབས་བཙན་
བྱོལ་བོད་མིའི་དགོས་མཁོ་དང་འཚམས་ཤིང་མཐར་ཐུག་མ་འོངས་བོད་ཀྱི་ དཔལ་འབྱོར་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་ཐུབ་པ་ཞིག་གཏན་འབེབས་བྱ་རྒྱུ་ཞེས་ དང་།
བཙན་བྱོལ་གཞུང་གི་ཐད་འཛིན་བྱེད་པའི་བཟོ་ཚོང་ལས་རིགས་གྱོང་
གུན་ཆེ་བ་ཁག་བཞི་ཙམ་སྒོ་རྒྱབ་རྒྱུའི་ལས་རིམ་འཕྲལ་དུ་འགོ་འཛུགས་བྱ་
རྒྱུ། གྱོང་གུན་མེད་པའི་སྡེ་ཚན་རྣམས་འབྱུང་འགྱུར་ལོ་ལྔའམ་བཅུའི་ནང་སྒེར་
བདག་ཅན་དུ་བསྒྱུར་ཐབས་ཀྱི་འཆར་གཞི་བརྟན་པོ་བཀོད་དེ་རིམ་པས་ལག་ བསྟར་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་གཏན་འབེབས་བྱ་རྒྱུ་ཞེས་གསལ་བར།
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ཟླ་ ༡༠ ཚེེས་ ༡ འཁོད་འདི་ནས་དཔལ་ལྡན་བཀའ་
ཤག་ལ་ད་ལྟའི་དཔལ་འབྱོར་ཚོང་འབྲེལ་སྡེ་ཚན་ཁོངས་ནས་སྡེ་ཚན་ཁག་ཅིག་
ལོ་བསྟུད་མར་གྱོང་གུན་དུ་འགྲོ་མུས་དེ་དག་སྒོ་བརྒྱབ་པའམ་སྒེར་བདག་ཅན་ དུ་བསྒྱུར་རྒྱུ་སོགས་གང་ཡང་གནང་འོས་ཀྱང་། སྡེ་ཚན་ཁག་ཅིག་དེ་སྔ་གྱོང་
གུན་ཐོག་སོང་ཡོད་ཀྱང་འདས་པའི་ལོ་གཉིས་གསུམ་ནང་ཚུན་དུ་ཚོང་ཁེ་བྱུང་ 50
ཡོད་པ་དང་།
ལྷག་པར་དུ་སྡེ་ཚན་ཁག་ཅིག་ལ་ལོ་རིམ་བསྟུད་ཁེ་བཟང་ཡོང་
བཞིན་པ་བཅས་གྲུབ་འབྲས་གང་ལེགས་ཡོད་པའི་སྡེ་ཚན་དེ་དག་སྒེར་བདག་
ཏུ་བསྒྱུར་ཚེ། སྤྱིར་བཏང་ཚོང་འབྲེལ་གྱི་ལྟ་གྲུབ་ཐོག་ནས་མ་མཐུན་པ་ཆགས་
པ་དང་། རང་གཞུང་ལའང་གྱོང་གུན་ཆགས་རྒྱུ་ཞེས་དང་། ད་དུང་ཡང་ཚོང་
འབྲེལ་སྡེ་ཚན་ཁག་སྒོ་བརྒྱབ་རྒྱུར་དགེ་མཚན་ཆེ་བ་གཟིགས་ཚེ་སྡེ་ཚན་ཁག་ གཅིག་གི་མཚན་ཐོ་ཟུར་བཀོད་ལྟར། དེ་དག་ཚོང་བསྒྱུར་མ་ཡིན་པར་ལོ་ཚད་ གཏན་འབེབས་ཀྱིས་བོགས་མར་གཏོང་ཕྱོགས་དགོངས་བཞེས་དགོས་གལ་
དུ་མངོན། མ་འོངས་པར་ད་ཡོད་ས་ཁང་དེ་ལྟ་བུ་གསར་བསྐྲུན་མཛད་དགོས་ ཤར་ཚེ་ཤིན་ཏུ་སྐུ་ངལ་ཆེ་བ་ཞེས་དང་།
སྒང་ཏོག་དང་ལྡི་ལི་ཁུལ་གྱི་ས་ཁང་
བཅས་མ་འོངས་བོད་རྒྱ་དཀའ་རྙོག་སེལ་མཚམས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་ཐུགས་ཕན་
གསོས་པ་ཡོང་རྒྱུར་བརྟེན་དེ་དོན་དགོངས་བཞེས་མཛད་ཕྱོགས་ཡོང་བ་ཞུས་ ཀྱང་དགོངས་བཞེས་གནང་མེད།
འདི་ནས་ཚོང་ལས་སྡེ་ཚན་ཁག་སྒེར་བདག་ཅན་དུ་བསྒྱུར་ཟིན་རྗེས་
གནང་ཕྱོགས་གནང་ལམ་ཚུལ་མཐུན་བྱུང་མིན་དང་།
ཁེེ་གྱོང་གནས་སྟངས་
སོགས་གསལ་བཀོད་ཀྱིས་དེ་འབྲེལ་སྙན་ཐོ་ཤོག་གྲངས་ ༡༢༥ ཅན་ཞིག་སྤྱི་
ལོ་ ༢༠༠༧།༡༠།༢༥ འཁོད་སྐབས་ ༡༢ པའི་དཔལ་ལྡན་བཀའ་ཤག་ལ་ཕུལ་ བ་དང་། དེའི་ངོ་བཤུས་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་དང་དཔལ་འབྱོར་ལས་ཁུངས་
བཅས་སུ་ཕུལ་བར། སྐབས་ ༡༢ པའི་དཔལ་ལྡན་བཀའ་ཤག་ནས་དེ་འབྲེལ་ གསལ་བཤད་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༥ ཉིན་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སུ་ ཕུལ་ཡོད་ཀྱང་། སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་མང་ཚོགས་རྩིས་ཁྲའི་ཚོགས་ཆུང་
སྐབས་ ༤ པ་དང་། སྐབས་ ༥ གཉིས་ནས་གོང་གསལ་སྒེར་བདག་ཅན་དུ་ 51
བསྒྱུར་ཕྱོ ག ས་དང་འབྲེལ་བའི་རྩི ས ་ཞི བ ་སྙན་ཐོའ ་ི ཐོ ག ་མཇུག་གནོ ན ་ཞི བ ་ འཇུག་གནང་ཕྱོགས་གང་ཡང་བྱུང་མེད།
52
ས་བཅད་བཅུ་བདུན། སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་ནས་ཁྲིམས་གཏུགས་ཁག་ ཀ༽
གསུམ་ཞུས་སྐོར།
བཀའ་དྲུང་ཡིག་ཚང་དང་འདི་ག་དབར་གཞུང་ཞབས་འདེམས་ལྷན་ གྱི་སྒྲིག་གཞིའི་གནད་དོན་སྐོར་གྱི་ཁ་མཆུ།
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༢༠ འཁོད་འདི་ནས་དཔལ་ལྡན་ཆེས་མཐོའ ་ི ཁྲིམས་
ཞིབ་ཁང་ལ་འདེམས་བསྐོ་ལྷན་ཁང་གི་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༡༩ ནང་གསེས་ འོག་གཞུང་ཞབས་དམིགས་བསལ་བསྐོ་གཞག་གི་ལམ་སྲོལ་སྤྱི་ལོ་
༢༠༠༠
ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༢༧ ཉིན་༸གོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་འཁྲོལ་གཟིགས་མཆན་དང་
བཅས་གཏན་འབེབས་མཛད་པའི་དོན་ཚན་ ༥ པའི་ནང་གསལ་བསྐོ་གཞག་ བཀའ་འཁྲོལ་བྱས་པ་དེ་ནས་ལོ་གསུམ་རིང་གནས་སྤོས་དང་གནས་སྤར་མི་ ཆོག་ཅེས་གསལ་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་ལགས་ཀྱང་བཀྲིས་ཕུན་ཚོགས་ལགས་ལྷོ་
ཨ་ཕེ་རི་ཀའི་དོན་གཅོད་དུ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༡༡ ཉིན་གོང་གསལ་ དམིགས་བསལ་ཁོངས་བསྐོ་གཞག་གནང་སྟེ་ཟླ་ངོ་བཅུ་ལས་མ་སོང་བར་སྤྱི་ ལོ་ ༢༠༠༡ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༡༡ ཉིན་ཕ་རན་སི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་དུ་གནས་སྤོས་ གནང་འདུག་པ་གོང་གསལ་སྒྲིག་དོན་དང་འགལ་འདུག་ཞུས་པར།
བཀའ་
དྲུང་ཡིག་ཚང་ནས་སྒྲིག་འགལ་ཆགས་ཀྱི་མེད་ལུགས་ཕེབས་པ་བཅས་ནས་
ཁྲིམས་གཏུགས་ཞུས་པར། ཁ་མཆུ་ཞུ་སྦྱོར་དེབ་འགོད་ཨང་ ༦ ལོ་དུས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡
འོག་དེབ་བཀོད་ཀྱིས་དཔལ་ལྡན་ཆེས་མཐོའ ་ི ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་ནས་
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༡༤ ཉིན་གཤམ་གསལ་ལྟར་ཐག་གཅོད་མཛད། 53
༡།
གོང་གསལ་རྒྱུ་མཚན་ཞིབ་འཁོད་ལྟར། གཞུང་ཞབས་འདེམས་
བསྐོ་ལྷན་ཁང་གི་སྒྲིག་གཞི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༢༡ ཉིན་པར་འགྲེམས་བྱས་པ་དེའི་དོན་ཚན་ ༡༩ པའི་ནང་གསེས་ ༡ པོའ ་ི ནང་སྒྲིག་གཞི་འདིའི་དོན་ཚན་ཁག་དང་བསྟུན་མ་དགོས་ ཤིང་། བསྐོ་གཞག་འདི་རིགས་ཀྱི་མི་འགྲོ་གཞུང་ཞབས་སྡེ་ཚན་ དུ་མ་གཏོགས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ཕོགས་རི མ ་དང་ཁེ་ཕན་གཞན་
དག་བསྐོ་གཞག་དང་ཆབས་ཅིག་གཏན་འབེབས་གནང་རྒྱུ་དང་ ༢།
ཞེས་པ་ཆད་ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་ཐག་གཅོད་གནང་།
གཞུང་ཞབས་འདེམས་བསྐོ་ལྷན་ཁང་གི་སྒྲིག་གཞིའི་ནང་༸གོང་ ས་མཆོ ག ་གི ་ དམི ག ས་བསལ་སྐུ་དབང་དང་འབྲེ ལ ་བའི ་ ཚི ག ་ བརྗོད་ཆད་ལུས་གྱུར་པར་བཀའ་ཤག་ནས་ཐུགས་སྣང་གནང་
མེད་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། སྒྲིག་གཞི་འདིའི་དོན་ཚན་ཁག་དང་བསྟུན་
མ་དགོས་ཤིང་ཞེས་པ་བསྐྱར་བཅོས་ཀྱིས་ཕྱིར་བསྡུ་སོང་བར་ ངོས་འཛིན་གནང་སྟེ་ཞུ་ལན་ནང་བཀོད་པ་བཅས་འགན་འཁུར་ ༣།
༤།
ཆུང་སྐྱོན་བྱུང་འདུག
ཞུ་སྦྱོ ར ་བས་བོ ད ་མི ་ མང་སྤྱི ་ འཐུས་ལྷན་ཚོ ག ས་ནས་བསྐྱར་
བཅོས་གནང་བའི་ཡིག་ཆ་ཨང་ ༥༩ པའི་འབྲུ་དོན་ལ་ཉམས་སྣང་ ཆུང་སྐྱོན་བྱུང་འདུག
གོང་གསལ་རྒྱུ་མཚན་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ལྷོ་ཨཕ་རི་ཀའི་སྐུ་
ཚབ་དོན་གཅོད་བཀྲ་ཤིས་ཕུན་ཚོགས་ཕ་རན་སི་དོན་གཅོད་དུ་ 54
གནས་སྤོ་ཆོག་པར་ཐག་གཅོད་གནང་བ་བཅས་ཀྱི་བཅད་ཁྲར་ ཁ༽
ཞེས་གསལ།
བཀའ་ཤག་དང་འདི་ག་དབར་ཁྲིམས་སྒྲིག་གི་ཚིག་དོན་འགྲེལ་བརྗོད་ བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁ་མཆུའི་སྐོར།
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༧ འཁོད་དཔལ་ལྡན་ཆེས་མཐོའ ་ི ཁྲིམས་ཞིབ་
ཁང་ལ་ཕུལ་བའི་འདི་གའི་ཞུ་རྩ་དོན་ཚན་ ༩ ཅན་དེ་དག་ཆེས་མཐོའ ་ི ཁྲིམས་
ཞིབ་ཁང་ནས་ཁ་མཆུ་ཞུ་སྦྱོར་དེབ་འགོད་ཨང་ ༡༦ ལོ་དུས་ ༢༠༠༦ འོག་དེབ་
བཀོད་གནང་བ་དང་འབྲེལ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༢༥ ཉིན་ཐག་གཅོད་ མཛད། ཞུ་རྩའི་དོན་ཚན་དང་ཐག་གཅོད་བཅས་སྙིང་བསྡུས་གཤམ་གསལ། དོན་ཚན་ ཞུ་རྩ་སྙིང་དོན། ཨང༌། ༡ ཁྲི མ ས་སྒྲི ག ་ཁག་ཅི ག ་ལུང་འདྲེ ན ་ བྱས་ཏེ་དེ་དོན་རྩ་འཛིན་ཞུ་བཞིན་ ཡོད་ཅེས་པ་དང་། གནད་དོན་ གཞན་ཞི ག ་དངོ ས ་དོ ན ་གྱི ་ གནད་ དོན་ཆགས་པ་ལས་ཁྲིམས་དོན་གྱི་ གནད་དོན་མ་ཆགས་པ།
55
ཐག་གཅོད་ཇི་བྱུང༌།
བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་དོན་ཚན་ ༦༦ གི་ ནང་གསེས་ ༢ པའི་ ཀ༽ པ་དང། སྤྱི ་ མང་གཏུག་བཤེ ར ་འགྲོ ་ ལུགས་ རྩ་འཛི ན ་ཁྲི མ ས་ཡི ག ་གི ་ དོ ན ་ཚན་ ༩ པའི་ནང་གསེས་ ཁ་༼༡༽ པོ་ དང་། དོན་ཚན་ ༦༨ ཀྱི་ནང་གསེས་ ༼ཀ༽ པ་བཅས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་གྱི་འོག་ འགྲེལ་བརྗོད་གནང་མི་དགོས་པ་ ཐག་གཅོད་གནང་།
༢ཀ
སྔོན་རྩིས་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༥ ནང་གསེས་ ༣ འགྲོ་སོང་སྔོན་ བཏང་བཀའ་འཁྲོལ་རྗེས་ཞུ་མི་ ཆོག་པ།
56
ཐོག་མའི་ལོ་འཁོར་སྔོན་རྩིས་བཀའ་ འཁྲོལ་གྱི་རྩིས་འགོ་མིང་གསལ་སོ་ སོ ར ་དངུལ་འབབ་བཀའ་འཁྲོ ལ ་ཇི ་ ཐོ བ ་ལས་ལྷག་བསྐྱར་བཅོ ས ་སྔོ ན ་ རྩིས་གོང་དངུལ་འབབ་ཆེ་ཆུང་གང་ ཡང་འགྲོ་སོང་བཏང་མི་ཆོག་པ་དང་། གལ་ཏེ་ཐོག་མའི་ལོ་འཁོར་སྔོན་རྩིས་ བཀའ་འཁྲོལ་དངུལ་འབོར་གྱིས་མི་ འདངས་བ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ན། བསྐྱར་ བཅོ ས ་སྔོ ན ་རྩི ས ་སུ་བཀའ་འཁྲོ ལ ་ ཞུས་ཐོན་རྗེས་ལས་གཞི་ལག་བསྟར་ འགྲོ ་ སོ ང ་གཏང་རྒྱུ་ལས་ཐོ ག ་མའི ་ ལོ ་ འཁོ ར ་སྔོ ན ་རྩི ས ་བཀའ་འཁྲོ ལ ་ དངུལ་འབབ་ཀྱི ས ་ལྡེ ང ་མི ན ་ལ་མ་ ལྟོ ས ་པར་རྩི ས ་འགོ ་ བཀའ་འཁྲོ ལ ་ ཡོད་དབང་དུ་ངོས་འཛིན་བགྱིས་ཏེ་ ཐོག་མའི་ལོ་འཁོར་སྔོན་རྩིས་བཀའ་ འཁྲོ ལ ་དངུལ་འབབ་ཀྱི ས ་མ་ལྡེ ང ་ བའི ་ ཆ་དེ ་ བསྐྱར་བཅོ ས ་སྔོ ན ་རྩི ས ་ བཀའ་འཁྲོལ་མ་ཐོན་གོང་དུ་དངུལ་ འབབ་འགྲོ་སོང་བཏང་ནས། བསྐྱར་ བཅོ ས ་སྔོ ན ་རྩི ས ་སུ་དངུལ་འབབ་ གང་དེ་བཞིན་བཀའ་འཁྲོལ་ཞུས་ཐོན་ བྱུང་ན། ཐོག་མའི་ལོ་འཁོར་སྔོན་ རྩིས་སུ་བཀའ་འཁྲོལ་རྗེས་ཞུ་ཆགས་ པར། བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་དོན་ཚན་ ༦༦(༢)ཀ་ དང་།
སྤྱི ་ མང་གཏུག་བཤེ ར ་འགྲོ ་ ལུགས་ རྩ་འཛི ན ་ཁྲི མ ས་ཡི ག ་གི ་ དོ ན ་ཚན་ ༩(ཁ)༡ དང་། དོན་ཚན་ ༦༨(ཀ) བཅས་ཀྱི ་ ཆ་རྐྱེ ན ་འོ ག ་ཐག་གཅོ ད ་ གནང་། ༢ཁ
རྩིས་ལོ་ ༢༠༠༢་་༠༣ ལོའ ་ི དགོས་ དངུལ་མ་འདངས་པ་ཞིག་རྩིས་ལོ་ ༢༠༠༣་་༠༤ ལོའ ་ི ལོ་འཁོར་སྔོན་ རྩི ས ་ནང་བཀའ་འཁྲོ ལ ་ཞུས་ཐོ བ ་ མེད་པར་འགྲོ་སོང་བཏང་སྟེ་བསྐྱར་ བཅོས་སྔོན་རྩིས་ནང་བཀའ་འཁྲོལ་ ཞུས་ཐོབ་བྱུང་བ་གོང་གསལ་སྒྲིག་ གཞི་དོན་ཚན་ ༥ ནང་གསེས་༣) ནང་གསལ་འགྲོ ་ སོ ང ་སྔོ ན ་བཏང་ བཀའ་འཁྲོལ་རྗེས་ཞུ་གནང་བ་སྒྲིག་ འགལ་བྱུང་བར་ངོས་འཛིན།
57
བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་དོན་ཚན་ ༦༦ གི་ ནང་གསེས་ ༢ ༼ཀ༽ པ་དང་། སྤྱི ་ མང་གཏུག་བཤེ ར ་འགྲོ ་ ལུགས་ རྩ་འཛི ན ་ཁྲི མ ས་ཡི ག ་གི ་ དོ ན ་ཚན་ ༩ པའི་ནང་གསེས་ ༼ཁ༽ ༡ པོ་ དང༌། དོན་ཚན་ ༦༨ ཀྱི་ནང་གསེས་ ༼ཀ༽ པ་བཅས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་གྱི་འོག་ འགྲེལ་བརྗོད་གནང་མ་དགོས་པ་ ཐག་གཅོད་གནང་།
༣
བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞུང་དངུལ་ འདུ་འགོད་དང༌། ལོ་འཁོར་སྔོན་ རྩིས། དངུལ་རྩིས་སྟངས་འཛིན་ གྱི་རྒྱུན་གྲོན་སྔོན་རྩིས་འགྲོ་ཁུངས་ རྩིས་འགོ་གཏན་འབེབས་ཡོད་ པའི་ཡིག་ཆ་ཨང་ ༥ པའི་རྩིས་ འགོ ་ སོ ་ སོ འ ་ི འགྲོ ་ ཁུངས་སྤྱི ་ མང་ གཏུག་བཤེར་འགྲོ་ལུགས་རྩ་འཛིན་ ཁྲིམས་ཡིག་གི་དོན་ཚན་ ༤༠ པའི་ནང་གསེས་ ༼ཀ༽ ༤ པ་ དང༌། ༼ཁ༽ པའི་ཆ་རྐྱེན་གྱི་འོག་ ཁྲིམས་དོན་གྱི་གནད་དོན་ཆགས་ པ།
58
བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་རྒྱུན་གྲོན་ སྔོན་རྩིས་འགྲོ་ཁུངས་གཏན་འབེབས་ ཡིག་ཆ་ཨང་ ༥ པ་ནང་གསལ་འགྲོ་ ཁུངས་རྩི ས ་འགོ ་ ཨང་དང་པོ ་ ནས་ བཅོ་ལྔ་བར་གྱི་འགྲོ་ཁུངས་རེའུ་ མི ག ་རྩི ས ་འགོ ་ གང་ཡང་འབྲེ ལ ་བ་ མ་ཆགས་པའི་འགྲོ་གྲོན་རིགས་འགྲོ་ ཁུངས་རྩི ས ་འགོ ་ ཨང་བཅུ་དྲུག་པ་ སྤྱིར་བཏང་ནང་གཏོང་དགོས་པ། བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་ ༦༦ གི་ནང་ གསེས་ ༢ ༼ཀ༽ པ་དང༌། སྤྱི་མང་ གཏུག་བཤེར་འགྲོ་ལུགས་རྩ་འཛིན་ ཁྲིམས་ཡིག་གི་དོན་ཚན་ ༩ པའི་ ནང་གསེས་ ༼ཁ༽ ༡ པོ་དང༌། དོན་ ཚན་ ༦༨ ཀྱི་ནང་གསེས་ ༼ཀ༽ པ་བཅས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་འོག་ཐག་གཅོད་ གནང༌།
༤
བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞུང་དངུལ་ འདུ་འགོད་དང༌། ལོོ་འཁོར་སྔོན་ རྩིས། དངུལ་རྩིས་སྟངས་འཛིན་ གྱི་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༩༽ ནང་ གསེས་ ༢ པ། “ཕོགས་ཐོབ་ཕུད་ པའི ་ རྩི ས ་འགོ ་ གཅི ག ་ནས་གཞན་ དུ་དངུལ་འབབ་ཁ་བསྒྱུར་དགོ ས ་ རིགས་ལོ་ལྟར་ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༥ ནང་ཚུན་དཔལ་འབྱོར་ལས་ ཁུངས་བརྒྱུད་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ སུ་ཕུལ་ཏེ་བཀའ་འཁྲོལ་ཞུ་ཐུབ་པ་ བྱ་དགོས་ཐོག་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ ཁག་ལོ་ལྟར་ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༥ ནང་ཚུད་བྱ་ཐུབ་པ་བྱ་དགོས།” ཞེས་པའི་དགོངས་དོན་གྲོན་དངུལ་ རྩིས་འགོ་གཅིག་ནས་གཞན་དུ་ཁ་ བསྒྱུར་བྱ་ཕྱོ ག ས་སྤྱི ་ མང་གཏུག་ བ ཤེ ར ་ འ གྲོ ་ ལུ ག ས ་ རྩ ་ འ ཛི ན ་ ཁྲིམས་ཡིག་གི་དོན་ཚན་ ༤༠ པའི་ ནང་གསེས་ ཀ༽ ༢༽ པ་དང༌། ཁ༽ ༢ པའི་ཆ་རྐྱེན་འོག་ཁྲིམས་ དོན་གྱི་གནད་དོན་ཆགས་པ།
59
བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞུང་དངུལ་ འདུ་འགོད་དང༌། ལོ་འཁོར་སྔོན་རྩིས། དངུལ་རྩི ས ་སྟངས་འཛི ན ་གྱི ་ སྒྲི ག ་ གཞི་དོན་ཚན་ ༩ པའི་ནང་གསེས་ ༢ པའི་ཚིག་དོན་འགྲེལ་བརྗོད་ནི། ལས་བྱེ ད ་པའི ་ ཕོ ག ས་ཐོ བ ་ཀྱི ་ རྩི ས ་ འགོ་འགྲོ་གྲོན་ནས་རྩིས་འགོ་གཞན་ གང་རུང་ལ་ཕར་དང༌། ཕོགས་ཐོབ་ ཀྱི ་ རྩི ས ་འགོ ར ་ཚུར་དངུལ་འབབ་ གང་ཡང་ཁ་བསྒྱུར་བྱས་མི་ཆོག་པ་ ཕུད། དེ་མིན་རྩིས་འགོ་གཅིག་ནས་ རྩིས་འགོ་གཞན་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ རུང༌། དུས་བཀག་ནང་ཕན་ཚུན་ དངུལ་འབབ་ཁ་བསྒྱུར་བཀའ་འཁྲོལ་ ཞུ་གཏོང་བྱས་ན། སྒྲིག་དོན་དེ་རང་ གི ་ ངོ ་ གདོ ང ་ལྟར་ཁ་བསྒྱུར་བྱས་ན་ འགལ་གཞིའི་ཚིག་བརྗོད་གང་ཡང་ མེད་པས། ཆོག་པར་བཅའ་ཁྲིམས་ ཀྱི་དོན་ཚན་ ༦༦ གི་ནང་གསེས་ ༢ པའི་ ༼ཀ༽ པ་དང་། སྤྱི་མང་ གཏུག་བཤེར་འགྲོ་ལུགས་རྩ་འཛིན་ ཁྲིམས་ཡིག་གི་དོན་ཚན་ ༩ པའི་ ནང་གསེས་ ཁ་ ༡༽ པོ་དང༌། དོན་ ཚན་ ༦༨ པའི་ནང་གསེས་ ཀ༽ པ་བཅས་ཀྱི ་ ཆ་རྐྱེ ན ་གྱི ་ འོ ག ་ཐག་ གཅོད་གནང་། མ་འོངས་སྒྲིག་གཞིར་ གསལ་ཁ་གཏོད་དགོས་ཡོད་ན་ གནང་འཐུས།
༥
བཙན་བྱོ ལ ་བོ ད ་གཞུང་གི ་ འཛི ན ་ སྐྱོང་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༨ པའི་ ནང་གསེས་ ༡ པོ་དང༌། བཙན་ བྱོ ལ ་བོ ད ་མི འི ་ གཞུང་དངུལ་འདུ་ འགོད་དང༌། ལོ་འཁོར་སྔོན་རྩིས། ད ངུ ལ ་ རྩི ས ་ སྟ ང ས ་ འ ཛི ན ་ གྱི ་ སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༡༡ པའི་ནང་ གསེས་ ༡ པོ་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ ཤག་གི་འགན་དབང་དང༌། དཔལ་ འབྱོར་དབང་ཚད། གཏོང་ལེན་ འགན་འཁུར་ཡོད་པའི་བཀོད་ཁྱབ་ འགྲེལ་བརྗོད་སྤྱི་མང་གཏུག་བཤེར་ འགྲོ་ལུགས་རྩ་འཛིན་ཁྲིམས་ཡིག་ གི་དོན་ཚན་ ༤༠ པའི་ནང་གསེས་ ཀ༼༤༽ པ་དང༌། ༼ཁ༽ ༢ པའི་ ཆ་རྐྱེན་གྱི་འོག་ཁྲིམས་དོན་གྱི་ གནད་དོན་ཆགས་པ།
60
བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་འཛི ན ་ སྐྱོང་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༨ པའི་ ནང་གསེས་ ༡ པོ་དང༌། བཙན་བྱོལ་ བོ ད ་མི འི ་ གཞུང་དངུལ་འདུ་འགོ ད ་ དང༌། ལོ་འཁོར་སྔོན་རྩིས། དངུལ་ རྩིས་སྟངས་འཛིན་གྱི་སྒྲིག་གཞི་དོན་ ཚན་ ༡༡ པའི་ནང་གསེས་ ༡ པོ་ འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་གི་འགན་ དབང་དང༌། དཔལ་འབྱོར་དབང་ ཚད། གཏོང་ལེན་འགན་འཁུར་ཡོད་ པའི ་ འཛི ན ་སྐྱོ ང ་གི ་ བཀོ ད ་ཁྱབ་ཀྱི ་ ལམ་ནས་གཏན་འབེབས་བྱུང་བ་ དང༌། དུས་གཅིག་གི་འགྲོ་གྲོན་མ་ ཡིན་པར་རྟག་འཁོར་ལས་བྱེད་པའི་ ཕོགས་དང་འབྲེལ་བའི་ཁེ་ཕན་དང༌། ཕོ ག ས་དངུལ་རྩི ས ་འགོ ་ ལོ ་ འཁོ ར ་ སྔོན་རྩིས་སུ་བཀའ་འཁྲོལ་ཡོད་ པ་བཅས་ལ་བརྟེ ན ་པའི ་ སྒྲི ག ་གཞི ་ དགོངས་དོན་དང་འགལ་བ་མེད་པར། བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་དོན་ཚན་ ༦༦ གི་ ནང་གསེས་ ༢ པའི་ ༼ཀ༽ པ་དང༌། སྤྱི་མང་གཏུག་བཤེར་འགྲོ་ལུགས་རྩ་ འཛིན་ཁྲིམས་ཡིག་གི་དོན་ཚན་ ༩ པའི་ནང་གསེས་ ཁ་༼༡༽ པོ་དང༌། དོན་ཚན་ ༦༨ པའི་ནང་གསེས་ ༼ཀ༽ པ་བཅས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་གྱི་འོག་ ཐག་གཅོད་གནང༌།
༦
སྲི་ཞུ་བའི་བླང་དོར་སྒྲིག་གཞི་དོན་ ཚན་ ༣༦ པའི་ནང་གསེས་ ཀ༽ པ་དང༌། ཁ༽ པའི་འོག་སྲི་ཞུ་བ་ རྣམས་ནས་སོ ་ སོ འ ་ི གནས་རི མ ་ ལ་གཞི ག ས་པའི ་ མེ ་ འཁོ ར ་དང༌། སྣུམ་འཁོར་གྲལ་རིམ་ཐོབ་ཐང་སོ་ སོ ར ་བསྐྱོ ད ་ཕྱོ ག ས་འགྲེ ལ ་བརྗོ ད ་ སྤྱི་མང་གཏུག་བཤེར་འགྲོ་ལུགས་ རྩ་འཛིན་ཁྲིམས་ཡིག་གི་དོན་ཚན་ ༤༠ པའི་ནང་གསེས་ ཀ༽ ༤ པ་ དང་། ཁ༽ ༢ པའི་ཆ་རྐྱེན་གྱི་འོག་ ཁྲིམས་དོན་གྱི་གནད་དོན་ཆགས་ པ།
61
སྲི ་ ཞུ་བའི ་ བླང་དོ ར ་སྒྲི ག ་གཞི ་ དོ ན ་ ཚན་ ༣༦ པའི་ནང་གསེས་ ཀ༽ པ་དང༌། ཁ༽ པའི་འོག་སྲི་ཞུ་བ་ རྣམས་ནས་སོ་སོའི་ གནས་རིམ་ ལ་གཞིགས་པའི་མེ་འཁོར་དང༌། སྣུམ་འཁོ ར ་གྲལ་རི མ ་ཐོ བ ་ཐང་སོ ་ སོར་བསྐྱོད་ཆོག ཅེས་གསལ་བ་ ལས། ངེས་པར་བསྐྱོད་དགོས་པ་ གསལ་མེད་སྟབས། ལས་བྱེད་པ་ གནས་རི མ ་གོ ང ་འོ ག ་སོ ་ སོ འ ་ི ཐོ བ ་ ཐང་གསལ་བ་ལས་གྲལ་རི མ ་མཐོ ་ བའི ་ མེ ་ འཁོ ར ་དང་སྣུམ་འཁོ ར ་ནང་ བསྐྱོད་དགོས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་དང་ བཅས་བཀའ་འཁྲོལ་ཞུ་སྤྲོད་བྱས་ན་ འགྲིགས་པར། བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ ཚན་ ༦༦ གི་ནང་གསེས་ ༢༼ཀ༽ པ་དང་། སྤྱི་མང་གཏུག་བཤེར་འགྲོ་ ལུགས་རྩ་འཛིན་ཁྲིམས་ཡིག་གི་དོན་ ཚན་ ༩ པའི་ནང་གསེས་ ཁ༽ ༡ པོ་དང༌། དོན་ཚན་ ༦༨ ནང་གསེས་ ཀ༽ པ་བཅས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་གྱི་འོག་ ཐག་གཅོད་གནང༌།
༧
བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞུང་དངུལ་ འདུ་འགོད་དང་། ལོ་འཁོར་སྔོན་ རྩིས། དངུལ་རྩིས་སྟངས་འཛིན་ གྱི་རྒྱུན་གྲོན་སྔོན་རྩིས་འགྲོ་ཁུངས་ རྩིས་འགོ་གཏན་འབེབས་ཡོད་པའི་ ཡིག་ཆ་ཨང་ ༥ པའི་རྩིས་འགོ་སོ་ སོའ ་ི འགྲོ་ཁུངས་དང༌། བཙན་བྱོལ་ བོད་མིའི་གཞུང་དངུལ་འདུ་འགོད་ དང༌། ལོ་འཁོར་སྔོན་རྩིས། དངུལ་ རྩི ས ་སྟངས་འཛི ན ་གྱི ་ སྒྲི ག ་གཞི ་ དོན་ཚན་ ༡༡ པའི་ནང་གསེས་ ༡ པོ་ “བཙན་བྱོལ་གཞུང་གི་དཔལ་ འབྱོར་གྱི་དབང་ཚད་དང༌། གཏོང་ ལེན་དང༌། རྩིས་ཀྱི་འགན་འཁུར་ ཡོངས་རྫོགས་བཀའ་ཤག་ལ་ཡོད་ པར་ངོས་འཛིན་བྱ་རྒྱུ་དང༌། དཔལ་ འབྱོར་བཀའ་བློན་བརྒྱུད་དབང་ ཚད་ཁྱབ་བསྒྱུར་བྱ་རྒྱུ། དོན་ཚན་ དེའི་ནང་གསེས་ ༢ པར། ལས་ ཁུངས་སོ་སོའ ་ི དྲུང་ཆེ་དང༌། འགན་ འཛིན། དེ་དག་གི་ལས་རོགས། ཡ ང ་ ན ་ ལ ས ་ བྱེ ད ་ ག ཞ ན ་ ད ག ་ བཅས་ལ་སྐབས་བསྟུན་དངུལ་ འབོར་གྲངས་བཅད་ཀྱི་དཔལ་ འབྱོ ར ་དབང་ཚད་དུས་ནས་དུས་ སུ་སྤྲོད་རྒྱུ་དང༌། གཏོང་ལེན་འགན་ འཛིན་དུ་བསྐོ་བཞག་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ 62
བཙན་བྱོ ལ ་བོད་གཞུང་གི ་ དཔལ་ འབྱོར་དབང་ཚད་དང༌། གཏོང་ལེན། རྩིས་ཀྱི་འགན་འཁུར་ཡོངས་རྫོགས་ བཀའ་ཤག་ལ་ཡོ ད ་པ་ལྟར་བཙན་ བྱོལ་བོད་མིའི་གཞུང་དངུལ་འདུ་ འགོད་དང༌། ལོ་འཁོར་སྔོན་རྩིས། དངུལ་རྩི ས ་སྟངས་འཛི ན ་གྱི ་ སྒྲི ག ་ གཞི་དོན་ཚན་ ༡༡ པའི་ནང་གསེས་ ༡༽ པོ་དང་ ༢༽ པ་ནང་གསལ་ དངོས་སུ་མི་འགལ་ཞིང༌། འཛིན་སྐྱོང་ གི་ལས་དོན་བྱ་ཕྱོགས་སྟབས་བདེའི་ གྲོན་ཆུང་ལ་དམིགས་པའི་འཛིན་སྐྱོང་ གི་བཀོད་ཁྱབ་འོག གཞུང་གི་ཕེབས་ ཊོར་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་སྤུངས་ཏེ་འཛིན་ སྐྱོང་བྱེད་པ་དང༌། དེ་དག་གི་སྣུམ་ རིན་དང༌། བཟོ་བཅོས་ཀྱི་གྲོན་དངུལ་ སྡེ་ཚན་སོ་སོར་སྔོན་རྩིས་བཀའ་ འཁྲོལ་ཡོད་པ་ཕྱོགས་བསྡོམས་བཀའ་ འཁྲོལ་དངུལ་འབོར་ལས་མ་བརྒལ་ བ་ཞིག་དགོས་རྒྱུ་ལས། དཔལ་འབྱོར་ ལས་ཁུངས་གཞུང་གི ་ སྡེ ་ ཚན་ཚན་ པ་གཅིག་གི་རྩིས་འགོའ ་ི ནང་བཀའ་ འཁྲོལ་དངུལ་འབབ་ཀྱི་འདངས་དང་ ལྡེ ང ་མི ན ་ལ་བལྟོ ས ་མི ་ དགོ ས ་པར་ གནད་དོ ན ་གཙོ ་ བོ ་ འཛི ན ་སྐྱོ ང ་གི ་ བཀོ ད ་ཁྱབ་འོ ག ་གཞུང་གི ་ ཕེ བ ས་ ཊོར་སྡེ་ཚན་གཅིག་ནས་སྟངས་འཛིན་
བཀའ་ཤག་གིས་འཛིན་སྐྱོང་བཀོད་ ཁྱབ་བརྒྱུད་བྱ་རྒྱུ།” ཞེས་གསལ་ བར། སྤྱི་མང་གཏུག་བཤེར་འགྲོ་ ལུགས་རྩ་འཛི ན ་ཁྲི མ ས་ཡི ག ་གི ་ དོན་ཚན་ ༤༠ པའི་ནང་གསེས་ ཀ༽ ༤ པ་དང༌། ཁ༽༢ པའི་ཆ་ རྐྱེན་གྱི་འོག་འགྲེལ་བརྗོད་ཁྲིམས་ དོན་གྱི་གནད་དོན་ཆགས་པ།
63
བྱེད་པ་དང༌། དེའི་འགན་འཁུར་ འོ ག ་བཀའ་འཁྲོ ལ ་ཡོད ་པའི ་ དགོ ས ་ དངུལ་ཕྱོགས་བསྒྲིལ་བྱས་པར་ གཞུང་གཅིག་གི་གྲོན་དངུལ་ངོ་བོར་ དམི ག ས་པས་རྩི ས ་ཞི བ ་ལས་ཁང་ གི་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༧ པའི་ནང་ གསེས་ ༢ པ་དང༌། བཅའ་ཁྲིམས་ ཀྱི་དོན་ཚན་ ༦ པ་བཅས་འགལ་བ་ མ་ཆགས་པས། བཙན་བྱོལ་བོད་ མི འི་གཞུང་དངུལ་འདུ་འགོད་དང༌། ལོ་འཁོར་སྔོན་རྩིས། དངུལ་རྩིས་ སྟངས་འཛིན་གྱི་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༡༡ པའི་ནང་གསེས་ ༡༽ པོ་དང༌། ༢༽ པའི་ཆ་རྐྱེན་གྱི་འོག་འགྲིགས་ པར། བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་དོན་ཚན་ ༦༦ གི་ནང་གསེས་ ༢༽ ཀ པ་དང༌། སྤྱི་ མང་གཏུག་བཤེ ར ་འགྲོ ་ ལུགས་རྩ་ འཛིན་ཁྲིམས་ཡིག་གི་དོན་ཚན་ ༩ པའི་ནང་གསེས་ ཁ༽ ༡ པོ་དང༌། དོན་ཚན་ ༦༨ པའི་ནང་གསེས་ ཀ༽ པ་བཅས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་གྱི་འོག་ ཐག་གཅོད་གནང༌།
༨
༩
འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་དང་། དེ་ འོ ག ་སྡེ ་ ཚན་སྐུ་ཚབ་དོ ན ་གཅོ ད ་ ཁང་ཁག་བཅས་ཀྱི ་ ལས་དོ ན ་ཞུ་ ཕྱོགས་དང༌། གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ གྲོས་ཆོད་ལ་འཛིན་སྐྱོང་གིས་ ཕྱག་བཞེ ས ་གནང་ཕྱོ ག ས་བཅས་ དངོ ས ་དོ ན ་གྱི ་ གནད་དོ ན ་ཆགས་ པ་ལས། ཁྲིམས་དོན་གྱི་གནད་དོན་ མ་ཆགས་པ།
བཙན་བྱོལ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་འདུའི་འགྲོ་ ལུགས་དང༌། ལས་དོན་བྱེད་ཕྱོགས་ ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༢༦ པའི་ ནང་གསེས་ ༡༤ ནང་གསལ། “བཀའ་བློ ན ་ལྷན་ཚོ ག ས་ཀྱི ་ གྲོ ས ་ བསྡུར་རིགས་དང༌། བཅའ་ཁྲིམས་ དང་ཁྲི མ ས་ལུགས་ཀྱི ་ ལམ་སྲོ ལ ་ ཐོག་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་ཕུལ་ བའི་གསལ་འདེབས་ཀྱི་གནད་དོན་ ལྟ་བུ་གསང་རྒྱའི་རིགས་ལ་དྲི་བ་མི་ བྱེད།” ཅེས་པ་དང༌། ཡང་བཙན་ བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་རྩིས་ཞིབ་ལས་ ཁང་གི་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༦ པའི་ ནང་གསེས་ ༤ པ་ནང་གསལ། “རྩི ས ་ཞི བ ་དངོ ས ་གཞི འི ་ སྐབས། བྱུང་སོང་དང་འབབ་གྲོན་རྩིས་དང༌། དངུལ་ཁང་རྩིས་ཐོ་ཁ་འཐབ། ལག་ ཡོད་དངུལ་དངོས་བཅས་ལ་འགྲེལ་ 64
བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་ ༦༦ པའི་ ནང་གསེས་ ༢ ༼ཀ༽ པ་དང༌། སྤྱི་མང་གཏུག་བཤེར་འགྲོ་ལུགས་རྩ་ འཛིན་ཁྲིམས་ཡིག་གི་དོན་ཚན་ ༩ པའི་ནང་གསེས་ ཁ་ ༼༡༽ པོ་དང༌། དོན་ཚན་ ༦༨ པའི་ནང་གསེེས་ ༼ཀ༽ པའི་ཆ་རྐྱེན་གྱི་འོག་འགྲེལ་ བརྗོད་གནང་མི་དགོས་པ་ཐག་ གཅོད་གནང༌།
བཙན་བྱོ ལ ་བོ ད ་མི ་ མང་སྤྱི ་ འཐུས་ ལྷན་ཚོ ག ས་ཀྱི ་ ཚོ ག ས་འདུའི ་ འགྲོ ་ ལུགས་དང༌། ལས་དོན་བྱེད་ཕྱོགས་ ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༢༦ པ་དྲི་བ་ ཆོག་མིན་གྱི་ཚད་གཞིའི་ནང་གསེས་ ༡༤ ནང་གསལ་གྱི་འགྲེལ་བརྗོད་ནི། འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་གི་བཀའ་བློན་ ལྷན་ཚོ ག ས་སྐབས་བཀའ་གྲོ ས ་ཇི ་ བྱུང་དང༌། བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་ ལུགས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ཐོག་ནས་ ༸གོ ང ་ས་༸སྐྱབས་མགོ ན ་ཆེ ན ་པོ ་ མཆོ ག ་ལ་གསལ་འདེ བ ས་དང་འདྲ་ བའི ་ གསང་བའི ་ གནད་དོ ན ་རི ག ས་ ལ་དྲི་བ་བྱེད་མི་ཆོག་པའི་ཚད་བཀག་ ཡོད་པ་འདི་དང༌། བཙན་བྱོལ་བོད་ གཞུང་གི་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་སྒྲིག་ གཞི་དོན་ཚན་ ༦ པའི་ནང་གསེས་ ༤ པ་གཉིས་དོན་ཚན་མི་འདྲ་བ་ཁག་ གཉིས་དང༌། དེ་དག་གི་གོ་དོན་འགྲེལ་
ཡོད་ཀྱི་དེབ་གཞི་དང༌། ཡིག་སྣོད། ཡིག་ཆ། དན་རྟགས་གང་ཡོད་རྩིས་ ཞིབ་པར་མིག་བསྟར་དགོས་པ་ དང༌། དགོས་གལ་བྱུང་ན་འབྲེལ་ ཡོད་གསང་བའི་ཡིག་ཆ་ཡང་རྩིས་ ཞི བ ་འགན་འཛི ན ་ལ་མི ག ་བསྟར་ བྱེད་དགོས།” ཞེས་པ་བཅས་སྤྱི་ མང་གཏུག་བཤེར་འགྲོ་ལུགས་རྩ་ འཛི ན ་ཁྲིམས་ཡིག་གི་དོན་ཚན་ ༤༠ པའི་ནང་གསེས་ ཀ༽ ༤ པ་ དང༌། ཁ༽ ༢ པའི་ཆ་རྐྱེན་གྱི་འོག་ ཁྲིམས་དོ ན ་གྱི ་ གནད་དོ ན ་ཆགས་ པ།
65
བརྗོད་ཀྱང་རྦད་དེ་མི་འདྲ་བས། ཕན་ ཚུན་དཔེ་གཞི་འཇོག་པའི་མཚུངས་ བསྡུར་མི་འགྲོ་བ་ལོགས་སུ་ཡིན་པའི་ ངོས་འཛིན་ཐོག བཙན་བྱོལ་བོད་ གཞུང་དང་། གཞུང་གི་ཁྱབ་ཁོངས་ སུ་ཡོ ད ་པའི ་ སྡེ ་ ཚན་ཁག་ལ་བཙན་ བྱོ ལ ་བོ ད ་གཞུང་གི ་ རྩི ས ་ཞི བ ་ལས་ ཁང་གིས་རྩིས་ཞིབ་དངོས་གཞི་བྱེད་ པའི་སྐབས་སུ་སྡེ་ཚན་སོ་སོའ ་ི བྱུང་ སོ ང ་བསྡད་གསུམ་གྱི ་ དངུལ་རྩི ས ་ དང་འབྲེལ་བའི་ཁུངས་སྐྱེལ་དན་ རྟགས་ཡིག་ཆ་ཇི་ཡོད་འབྲེལ་ཆགས་ སོ་སོས་རྩིས་ཞིབ་པར་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་ དགོས་པ་དང༌། རྩིས་འབྲེལ་གསང་ བའི ་ ཡི ག ་ཆ་ཡང་དགོ ས ་གལ་བྱུང་ ན་རྩིས་ཞིབ་འགན་འཛིན་ལ་གསལ་ སྟོན་བྱེད་དགོས་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་དོན་ ཚན་ ༦༦ གི་ནང་གསེས་ ཁ་ ༢ ཀ༽ པ་དང༌། སྤྱི་མང་གཏུག་བཤེར་འགྲོ་ ལུགས་རྩ་འཛིན་ཁྲིམས་ཡིག་གི་དོན་ ཚན་ ༩ པའི་ནང་གསེས་ ཁ་ ༼༡༽ པོ་དང༌། དོན་ཚན་ ༦༨ པའི་ནང་ གསེས་ ཀ༽ པ་བཅས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ གྱི་འོག་ཐག་གཅོད་གནང་བ་བཅས་ ཀྱི་བཅད་ཁྲ་དང༌། གོང་གསལ་བཅད་ ཁྲའི་འབྲུ་དོན་རྣམས་ཁུངས་སོ་སོས་ ཉམས་ལེན་གནང་དགོས་པའི་བཀོད་ ཁྱབ་གཅིག་བསྡུས་སུ།
ག༽
བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་དང་འདི་ག་དབར་སྒྲིག་གཞིའི་གོ་ དོན་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁ་མཆུའི་སྐོར།
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༧ འཁོད་དཔལ་ལྡན་ཆེས་མཐོའ ་ི ཁྲིམས་ཞིབ་
ཁང་ལ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་དང་འདི་ག་དབར་ ༡༽དཔལ་ལྡན་ སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པ་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་ཕུད་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུར་ཕྱོགས་བསྐྱོད་
ཕེབས་སྐབས་ཀྱི་ཉིན་དོད་ཟུར་ཕོགས་ཞུ་ཕྱོགས་ཁ་གསལ་མེད་པ་དང་། ༢༽
དཔལ་ལྡན་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་རྣམ་པར་གཟིགས་གསོལ་གནང་ཕྱོགས་སྐོར་ བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་མཐོང་དོད། ཉིན་རེའི་ལས་དོད། ཐོབ་ ཐང་གཞན་དག་བཅས་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་ནང་གསལ་མིན་དང་འབྲེལ་སྒྲིག་གཞིའི་
གོ་དོན་འགྲེལ་བརྗོད་མ་མཐུན་པའི་སྐོར་འདི་གའི་ཞུ་རྩ་དོན་ཚན་ ༢ ཅན་ཕུལ་ བར།
དེ་དག་ཆེས་མཐོའ ་ི ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་ནས་ཁ་མཆུ་ཞུ་སྦྱོར་དེབ་འགོད་
ཨང་ ༡༧ ལོ་དུས་ ༢༠༠༧ འོག་དེབ་བཀོད་གནང་ཡང་། དཔལ་ལྡན་ཆེས་
མཐོའ ་ི ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གི་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༢༨ འཁོད་བཀའ་ཁྱབ་ ནང་གོང་གསལ་ཞུ་རྩ་དོན་ཚན་ ༢ བཙན་བྱོ ལ ་བོ ད ་མི འི ་ བཅའ་ཁྲི མ ས་ ཀྱི་དོན་ཚན་ ༥༠ པའི་ནང་། སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་འཐུས་རྣམས་ལ་ མཚན་མཐོང་དོད་དང་། ཉིན་རེའི་ལས་དོད་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་གཏན་
འབེབས་ཁྲིམས་ལུགས་ལྟར་སྤྱི་འཐུས་དམ་བཅའ་ཕུལ་ཉིན་ནས་མ་འཁྱུར་ བར་འཐོབ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་ཅེས་གསལ་བ་དང་།
བཙན་བྱོོལ་བོད་མིའི་
བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་དོན་ཚན་ ༤༦ པའི་ནང་གསེས་ ༢ པའི་ནང་། སྤྱི་འཐུས་ལ་ དམིགས་བསལ་ཐོབ་ཐང་གཞན་དག་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་རང་ནས་སྐབས་
སྦྱར་ཁྲིམས་ལུགས་བཟོ་རྒྱུ་ཞེས་གསལ་བ་བཅས་ལ་འབྲེལ་བ་ཆགས་ཡོད་ 66
པའི་ཐག་གཅོད་གནང་། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་དོན་ཚན་ ༥༨ པའི་ནང་གསེས་ ༢ པའི་འབྲུ་དོན་ལྟར། ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་དུ་ཞུ་གཏུགས་ཆོག་ པའི་ཁྲིམས་ཁོངས་ཁྱབ་ཚད་མེད་པའི་ཐག་གཅོད་གནང་བ།
དེར་བརྟེན་ཁ་
མཆུ་འདི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གི་སྤྱི་མང་གཏུག་བཤེར་འགྲོ་ ལུགས་རྩ་འཛིན་ཁྲིམས་ཡིག་གི་དོན་ཚན་ ༣༡ པའི་ནང་གསེས་ ཁ༽ པའི་ ཆ་རྐྱེན་གྱི་འོག་ངོས་བཞེས་རྩིས་མེད་ཀྱི་ཐག་གཅོད་གནང་བའི་བཀའ་ཁྱབ་ཏུ་ ཞེས་ཐག་གཅོད་མཛད།
67
ས་བཅད་བཅོ་བརྒྱད། རྩིས་ཞིབ་ལམ་སྟོན་མ་དེབ་དང་རྩིས་ཀྱི་ཚིག་མཛོད།
བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞི་ཁག་དགོངས་དོན་འདི་ནས་ གཞུང་འཛིན་ལས་ཁུངས་མ་ལག་དང་བཅས་པ་དང་།
དངུལ་ཆ་ཚང་བསྩལ་ཡུལ་གྱི་རང་སྐྱོང་སྒྲིག་འཛུགས།
གཞུང་ནས་དགོས་ གཞུང་ནས་དགོས་
དངུལ་ཆ་ཤས་སམ་དམིགས་བསལ་ལས་དོན་ཆེད་བསྩལ་བའི་རང་སྐྱོང་སྒྲིག་ འཛུགས་ཁག
གཞུང་གི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་གཏོགས་ཀྱང་དགོས་དངུལ་གཞུང་
ནས་བསྩལ་མ་དགོས་པའི་རང་སྐྱོང་སྒྲིག་འཛུགས་ཆ་ཚང་གི་རྩིས་ཁྲར་རྩིས་
ཞིབ་བྱ་དགོས་གསལ་བ་དང་། རྩིས་ཞིབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡང་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་ཡོད་ པ།
རྩིས་ཞིབ་སྐབས་རྩ་འཛིན་ཞུ་ཡུལ་ཡང་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བ་སོགས་ནས་རྩིས་
ཞིབ་པ་ཚོར་ལས་དོན་གནང་བདེ་དང་ཞུ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཆེད་འདི་ག་ ལས་ཁང་ནས་ལམ་སྟོན་ཞིག་བོད་ཡིག་ཐོག་ཕབ་ཏེ་ལས་བྱེད་ཚོར་རྩ་འཛིན་ ལག་བསྟར་ཆེད་གནང་བ་དེ་དག་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་བྱུང་བར་བརྟེན།
སྤྱི་ལོ་
༢༠༠༤ ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༤ ཉིན་ལམ་སྟོན་ལག་དེབ་ལ་དུས་བསྟུན་བསྐྱར་བཅོས་ ཇི་དགོས་ཞུས་ཏེ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༦ ནང་གསེས་ ༡ འོག་བོད་ཡིག་དང་དབྱིན་ཡིག་ཤན་སྦྱར་གཏན་འབེབས་ཀྱིས་དེབ་གཟུགས་
སུ་དཔར་བསྐྲུན་གྱིས་གོང་གསལ་རྩིས་ཞིབ་ཞུ་ཡུལ་སྡེ་ཚན་ཁག་དང་འདི་གའི་ ལས་བྱེད་ཚོར་འགྲེམས་སྤེལ་ཞུས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལོར་སླར་ཡང་བསྐྱར་ཞིབ་ དང་དོན་ཚན་ཁག་གཅིག་འཕར་སྣོན་གཏན་འབེབས་ཀྱིས་དཔར་བསྐྲུན་གཉིས་ པ་འགྲེམས་སྤེལ་ཞུས།
68
རྩིས་ཀྱི་རིག་པ་དང་འབྲེལ་དབྱིན་ཡིག་ཐོག་ཚིག་མཛོད་ཟུར་དུ་ཡོད་
ཀྱང། དེ་དག་ཆ་ཚང་ཞིག་འདི་གར་འབྲེལ་བ་ཆགས་མིན་ཇི་ལྟར་ཡང། འདི་
གའི་ཉིན་རེ་བཞིན་སྒྲུབ་བྱའི་ལས་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་རྩིས་ཚིག་ཁག་འདི་ ནས་བོད་སྒྱུར་གྱིས་དབྱིན་བོད་རྩིས་ཀྱི་ཚིག་མཛོད་དཔར་ཐེེངས་དང་པོ་སྤྱི་ ལོ་ ༡༩༩༥ ལོ་དང་དཔར་ཐེངས་གཉིས་པ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ལོར་དཔར་བསྐྲུན་
ཞུ་ཐུབ་པ་དེས་རང་རེ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་བོད་ཡིག་ཐོག་རྩིས་ཁྲ་འགོད་རྒྱུ་དང། ལས་བསྡོམས་སོགས་འགོད་སྐབས་དབྱིན་ཡིག་ཚིག་འགོད་མི་དགོས་པར་ བོད་ཡིག་ཐོག་ཐད་ཀར་འགོད་ཐུབ་པ་སོགས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་མི་ཆུང་བ་བྱུང་བཞིན་ ཡོད།
69
ས་བཅད་བཅུ་དགུ། སྡེ་ཚན་ཁག་ནས་འདི་གའི་སྙན་ཐོར་མཇུག་གནོན།
རྩིས་ཞིབ་བསྒྲུབས་རྗེས་དགེ་སྐྱོན་གསལ་བའི་སྙན་ཐོ་ཞིག་འཐོན་རྒྱུ་ཡིན་པ་ནི་ སྨོས་མེད་ཀྱང་། ད་བར་འདི་གའི་སྙན་ཐོར་ཐུགས་སྣང་གནང་ཕྱོགས་ནི་ཡུལ་
ལུང་གཞན་དང་སྤྱི་མཚུངས་ཚ་ཚ་འུར་འུར་གནང་མཁན་ཤིན་ཏུ་དཀོན་པོ་ བྱུང་ཡོད། སྡེ་ཚན་སོ་སོར་སྙན་ཐོ་འབྱོར་མཚམས་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ སུ་སྙན་སེང་ཞུས་ཏེ་ཐག་གཅོད་གནང་དགོས་ཀྱང།
དེ་ལྟར་གནང་རྒྱུ་ཕར་
བཞག་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་མང་ཆེ་བས་སྙན་ཐོ་མ་གཟིགས་པ་ཡང་ཡོང་ བཞིན་ཡོད།
འདི་འབྲེལ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་མང་ཚོགས་
རྩིས་ཁྲའི་ཚོགས་ཆུང་སྐབས་དང་པོའ ་ི སྙན་ཐོའ ་ི ནང་དབུས་དང་ཕྱོགས་མཐའི་
སྡེ ་ ཚན་ཁག་གཅི ག་ནས་རྩིས་ཞིབ་སྙན་ཐོ་ལ་ལན་འདེ བ ས་ཚུལ་བཞི ན ་མ་ རྒྱབ་པ་དང་། རྩིས་ཞིབ་སྙན་ཐོར་འགན་འཁུར་ལན་འདེབས་ཞུ་རྒྱུ་གལ་ཆེར་ མ་རྩིས་པ་སོགས་བྱུང་འདུག་ཅེས་དང་། ཡང་མང་ཚོགས་རྩིས་ཁྲའི་ཚོགས་ ཆུང་སྐབས་གཉི ས ་པའི ་ སྙན་ཐོ འ ་ི ནང་རང་དབང་ལྡན་པའི ་ རྩི ས ་ཞི བ ་ལས་
ཁུངས་ནས་འཛེམས་ཟོན་སྤངས་ཏེ་རྩིས་སྙན་སྟོན་པ་དང་། མང་ཚོགས་རྩིས་ ཁྲའི་ཚོགས་ཆུང་གིས་རྩིས་སྙན་དང་དེའི་ལན་འདེབས་བཅས་ལ་དོ་སྣང་ཆེན་ པོས་རྟོག་ཞིབ་ཞུས་ནའང༌།
གཙོ་ཆེར་འགན་འཛིན་རྣམ་པས་སྐབས་དུས་
སུ་སྟངས་འཛིན་ལུགས་མཐུན་གནང་མ་ཐུབ་པའམ་མ་གནང་ན།
འབྲེལ་
ཡོ ད ་ཁག་གཅི ག ་ནས་གཡས་ཁག་གཡོན་དཀྲི ་སྣ་ཚོ ག ས་ཀྱི ས ་དཀའ་ངལ་ མུ་མཐུད་འབྱུང་ཉེན་དུ་མཐོང་ཞེས་གསལ།
དེས་ན་སྡེ་ཚན་སོ་སོ་ནས་དགེ་
སྐྱོན་གནས་ལུགས་གསལ་བའི་རྩིས་ཞིབ་སྙན་ཐོར་ལུགས་མཐུན་བདག་སྤྲོད་ 70
གནང་སྟེ་མཇུག་གནོན་གནང་ཚེ་སྡེ་ཚན་སོ་སོའ ་ི དཔལ་འབྱོར་གནས་སྟངས་ དང་འཛིན་སྐྱོང་བཅས་ལ་ཐུགས་ཕན་མི་ཆུང་བ་ཞིག་ངེས་པར་དུ་གསོ་ངེས་ལ་ གནང་ཕྱོགས་ཡོང་བ།
71
ས་བཅད་ཉི་ཤུ། རྩིས་ཞིབ་ཞུས་པའི་ཕན་ཡོན།
ད་ཆ་རྩ་བའི་སྡེ་ཚན་ཁག་ལ་འདི་གའི་རྩིས་ཞིབ་ཞུ་རྒྱུ་བཅའ་ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་
གཞི་ཁག་དགོངས་དོན་ཡིན་ཡང་། སྡེ ་ ཚན་ཁག་ལ་འདི ་ ནས་རྩི ས ་ཞི བ ་ ཞུས་ཐུབ་པ་ནས་དགེ་མཚན་ཡང་གང་ཙམ་བྱུང་བཞིན་ཡོད། དེ་དག་གི་ནང་ ནས་གལ་ཆེ ་ཤོ ས ་ནི ་ དཔལ་ལྡན་བོ ད ་མི ་ མང་སྤྱི ་ འཐུས་ལྷན་ཚོ ག ས་དང་།
དཔལ་ལྡན་བཀའ་ཤག འབྲེལ་ཡོད་ལས་ཁུངས་དབུས་མ་བཅས་ནས་སྡེ་ཚན་ དེའི་ཕྱག་ལས་གནང་ཕྱོགས་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གནས་སྟངས་བཅས་ཞིབ་
ཕྲ་མཁྱེན་ཐུབ་པ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། སྡེ་ཚན་རང་ཉིད་ལའང་འཛིན་སྐྱོང་ཚགས་ ཚུད་ཡོང་རྒྱུར་ཐུགས་ཕན་དངོས་སུ་གསོ་བ་མ་ཟད། སྡེ་ཚན་ཁག་གཅིག་ནང་ ལས་བྱེད་ནས་མ་ཤེས་ནས་ནོར་འཁྲུལ་གྱུར་པ་དང་།
ཁག་གཅིག་ནང་ལས་
བྱེད་ནས་ཤེས་བཞིན་ནོར་འཁྲུལ་བཏང་བ་སོགས་ཇི་ཡོད་ཐེར་འདོན་ཞུས་པ།
ལྷག་པར་དུ་ཚོང་ཤག་ནས་སྦིལ་འཛིན་ཐོག་ཧེ་བག་བཟོས་པ་དང་དངུལ་ཁང་ ནས་དུས་བཀག་དངུལ་བཅོལ་གྱི་སྐྱེད་འབབ་ལ་ཧེ་བག་བཏང་བ་སོགས་ཐེར་ བཏོན་གྱིས་སྡེ་ཚན་སོ་སོར་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཐོག་ནས་ཀྱང་ཁེ་ཕན་མི་ཉུང་བ་
བྱུང་ཡོད། ཡང་དེ་སྔ་རྩིས་ཞིབ་གླ་འབབ་ཞུ་སྐབས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ ཕྱག་གྲོན་ལའང་ཕན་ཐོགས་མི་ཉུང་བ་ཙམ་བྱུང་ཡོད།
རྩི ས ་ཞི བ ་ཀྱི ་ ལས་འགན་གྱི ་ ངོ ་ བོ འ ་ི ཆ་ནས་འགྲི ག ས་པ་དེ ་ མུར་
འཇོག་རྒྱུ་དང་མ་འགྲིགས་པ་ཇི་ཡོད་ཐེར་འདོན་དགོས་པ་སྨོས་མེད་ལ་སོང།
འདི་ནས་སྐྱོན་གནད་ཇི་ཡོད་རྩིས་ཞིབ་སྙན་ཐོར་གསལ་བཀོད་ཞུས་པར་རེ་ 72
ཟུང་ནས་སུན་གཙེར་གནང་བཞིན་འདུག དཔེེར་ན། དེ་སྔ་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་དེ་དག་ཕྱི་དྲིལ་ལས་ཁུངས་
ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་ཚན་པ་ཡིན་སྐབས་འདི་གའི་རྩིས་ཞིབ་ཞུ་མ་དགོས་པ་འགན་ འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ནས་གྲོས་ཆོད་བཞག་པའང་བྱུང་ཡོད།
73
ས་བཅད་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་མང་ཚོགས་ རྩིས་ཁྲའི་ཚོགས་ཆུང་ནས་འདི་གའི་སྙན་ཐོར་ཞིབ་འཇུག
བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་འདུའི་འགྲོ་ལུགས་དང་ལས་དོན་ བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༡༢༠ ནང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཁང་ནས་བཙན་
བྱོ ལ ་བོ ད ་མི འི ་ སྒྲི ག ་འཛུགས་ཀྱི ་ འགྲོ ་ གྲོ ན ་ཆེ ད ་བཀའ་འཁྲོ ལ ་བསྩལ་བའི ་ དངུལ་འབོར་གྱི་རྩིས་ཤོག་དང་། གཞུང་གི་ཚོང་ལས་སྡེ་ཚན་ཁག དམིགས་ བཀར་རོགས་དངུལ་ཚུད་པའི་ལོ་འཁོར་དངུལ་གྱི་རྩིས་ཤོག་འཆར་རྩིས་ཁག གཞན་ཡང་སྤྱི་ལྷན་ལ་འབུལ་དགོས་ངེས་ཀྱི་རྩིས་ཤོག་བཅས་ལ་ཞིབ་འཇུག་
ཆེད་ཚོགས་མི་ལྔ་ལས་མི་ཉུང་བའི་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ ནས་འཛུགས་ཆོག
འདིའི་དུས་ཡུན་ཚོགས་ཆུང་བཙུགས་པ་ནས་ཟླ་བ་བཅུ་
གཉིས་ཀྱི་བར་ཡིན་ཞེས་དང་།
ཡང་སྒྲིག་གཞི་དེའི་དོན་ཚན་ ༡༢༡ ནང་གསལ་མང་ཚོགས་རྩིས་
ཁྲའི་ཚོགས་ཆུང་གི་ལས་འགན་རྣམ་གྲངས་ ༡༤ གསལ་བཀོད་ཡོད་ཁོངས་ ནས་ནང་གསེས་ ༤ པ་དང་། ༡༢ གཉིས་ནང་གསལ་འདི་ནས་རྩིས་ཞིབ་ ཞུས་པའི་སྡེ་ཚན་ཁག་གི་རྩིས་ཞིབ་སྙན་ཐོར་ཞིབ་འཇུག་གནང་རྒྱུ་གསལ་
བ་ལྟར། མང་ཚོགས་རྩིས་ཁྲའི་ཚོགས་སྐབས་དང་པོ་ནས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡༌༌༠༢ དང་། སྐབས་གཉིས་པ་ནས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༢༌༌༠༣ སྐབས་གསུམ་པ་ནས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣༌༌༠༤ སྐབས་བཞི་པ་ནས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༤༌༌༠༥ ནས་ ༢༠༠༧༌༌༠༨ བར་ གྱི་རྩིས་ཞིབ་སྙན་ཐོར་ཞིབ་འཇུག་གནང་ཡོད། མང་ཚོགས་རྩིས་ཁྲའི་ཚོགས་ 74
ཆུང་སྐབས་ལྔ་པ་ནས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨༌༌༠༩ ནས་ ༢༠༡༠༌༌༡༡ བར་གྱི་སྙན་ཐོར་
ཞི བ ་འཇུག་གནང་སྟེ་ཚོགས་ཆུང་གི་སྙན་ཐོ་ཚར་དང་པོ ར ་བོ ད ་མི ་ མང་སྤྱི ་ འཐུས་སྐབས་ ༡༥ གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་ ༦ པར་སྙན་སྒྲོན་དང་འབྲེལ་ གྲོས་བསྡུར་གནང་ཡོད།
75
ས་བཅད་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས། མཉམ་སྦྲེལ་དེབ་སྐྱེལ་ལས་ཁང་གི་རྩིས་ཞིབ་ བྱེད་པོ་འདི་གར་བསྐོ་གཞག
གོང་དུ་རྩིས་ཞིབ་བྱེད་པོ་མི་འདྲ་བ་ཁ་ཤས་ཡོད་པ་དང་། འདི་གའི་ལས་བྱེད་ ཁག་གཅིག་ལ་ཅན་རྡི་གར་མཉམ་སྦྲེལ་རྩིས་ཞིབ་སྦྱོང་བརྡར་ཁང་དུ་མཉམ་
སྦྲེལ་རྩིས་ཞིབ་གནང་ཕྱོགས་སྐོར་ཆེད་སྦྱོང་ཕུལ་ཡོད་པ་གསལ་བཀོད་ལྟར་
ལགས་པ་དང་། བོད་མིའི་གཞིས་སྒར་ཁག་ནང་མི་མང་གི་བདེ་སྡུག་གཟིགས་ སྐྱོང་ཆེད་མཉམ་སྦྲེལ་ཟུར་བཙུགས་ཡོད་པ་ཁག་གི་རྩིས་ཞིབ་རྩ་བའི་མཉམ་
སྦྲེལ་དེབ་སྐྱེལ་ལས་ཁུངས་ནས་གནང་དགོས་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང། འདི་གའི་ ལས་བྱེད་ཁག་གཅིག་ལ་དེ་ལྟའི་རྩིས་ཞིབ་གནང་ཆོག་པའི་ཕྱག་འཁྱེར་ཡོད་པ་ ནས་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེ་མཉམ་སྦྲེལ་དེབ་སྐྱེལ་ལས་ཁང་ནས་རྡ་ས་བོད་མིའི་ ལག་ཤེས་བཟོ་བསྐྲུན་དང་ཚོང་ལས་མཉམ་སྦྲེལ་ལས་ཁང་
༼རྡ་ས་མཉམ་
ལས།༽ (Tibetan Handicraft Production cum Sale Co-operative Industrial Society Ltd)
གི་ལོ་ཤས་ཀྱི་རྩིས་ཞིབ་བྱེད་པོ་འདི་གར་བསྐོ་
གཞག་གནང་བ་བྱུང་ཡོད། དེ་ལྟའི་རྩིས་ཞིབ་སྙན་ཐོ་ཨིན་ཡིག་ཐོག་བཀོད་དེ་ དེབ་སྐྱེལ་ལས་ཁུངས་ལ་ཕུལ་ཏེ་འདོད་ཁེངས་བྱུང་བར་བརྟེན།
འདི་གར་སྡེ་
ཚན་གྱི་རྩིས་ཞིབ་པར་ལོ་ཤས་བསྟུད་མར་བསྐོ་གཞག་གནང་བ་བྱུང་ཡོད།
གོང་གསལ་དེབ་སྐྱེལ་ལས་ཁང་གིས་རྡ་ས་མཉམ་ལས་ཀྱི་རྩིས་ཞིབ་
པ་འདི་གར་བསྐོ་གཞག་གནང་བ་ནས་སྡེ་ཚན་ལ་དེབ་སྐྱེལ་ལས་ཁང་གི་རྩིས་ ཞིབ་གཅིག་དང་འདི་གའི་རྩིས་ཞིབ་བཅས་རྩིས་ཞིབ་ཚར་གཉིས་མི་དགོས་ 76
པ་དང་། རྩིས་ཞིབ་གླ་འབབ་ཀྱང་གཅིག་ལས་འབུལ་དགོས་མ་བྱུང་བ་སོགས་ ཀྱི་ཁེ་ཕན་བྱུང་བ་ཙམ་མ་ཟད།
ལྷག་པར་དུ་ས་གནས་གཞུང་ནས་འདི་
གའི་ལས་ཁང་གི་རྩིས་ཞིབ་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ངོས་ལེན་གནང་བ་ཆགས་ཡོད།
77
ས་བཅད་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ། རོགས་ཚོགས་ཁག་ནས་འདི་གར་ཆ་འཇོག
བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་འདི་བཞིན་ཕྱི་མིའི་རོགས་དངུལ་ཐོག་ཧ་ཅང་ བརྟེན་ཆེ་བ་དང་། རྒྱ་གར་ཁྲིམས་འོག་དེབ་སྐྱེལ་ཅན་གྱི་ཚོགས་པའི་རིགས་ ལ་རོགས་དངུལ་ཇི་བྱུང་རྩིས་ཁྲར་གསལ་བ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་རོགས་དངུལ་
དེ ་ དག་ཤ་ཁུ་ཤ་ཐི མ ་བེ ད ་སྤྱོ ད ་གནང་བས་ངོ ས ་སྦྱོ ར ་འབུལ་དགོ ས ་པ་ནི ་ ཁྲིམས་སྒྲིག་དང་ལམ་སྲོལ་ཞིག་ཡིན། འདི་ནས་རྩིས་ཞིབ་བྱེད་མུས་བོད་མིའི་
སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྡེ་ཚན་མ་ལག་མང་པོ་ཞིག་ལ་རོགས་དངུལ་གང་འབྱོར་ལ་ འདི་ག་དང་ཕྱག་སྦྲེལ་ཟུང་ནས་ངོས་སྦྱོར་ཕུལ་དང་འབུལ་བཞིན་པ་མ་ཟད། རོགས་ཚོགས་ཁག་ཅིག་ནས་འདི་གའི་ངོས་སྦྱོར་ངེས་པར་དགོས་པའི་དགོས་
འདུན་ཡང་གནང་མཁན་བྱུང་ཡོད། དེ་ནི་འདི་གའི་ལས་དོན་ཞུ་ཕྱོགས་ལ་སྦས་ གསང་ངོ་ལྐོག་མེད་པར་དྲང་བདེན་ཞུས་དང་ཞུ་བཞིན་པར་ངོས་འཛིན་གནང་ བ་ཞིག་མཚོན་གྱི་ཡོད།
78
ས་བཅད་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི། རྩིས་པའི་ཟབ་སྦྱོང་སྔ་ཕྱིར་སློབ་ཁྲིད་འགན་འཁུར།
བཅའ་ཁྲིམས་གཏན་འབེབས་མ་གནང་གོང་གི་ལས་བྱེད་བདག་གཉེར་ཁང་
ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་མ་ལག་ཁག་ནང། རྩིས་པ་ཚད་ལྡན་
མེད་པའི་དཀའ་ངལ་འཕྲད་བཞིན་པ་དེ་དག་མེད་པར་བཟོ་བའི་ཆེད་འཛིན་ རིམ་བཅུ་གཉིས་ཐོན་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཁག་གཅིག་བསྡུ་སྐོང་གིས་ཟླ་དྲུག་རྩིས་
པའི་སྦྱོང་བརྡར་སྔ་རྗེས་ཁག་གསུམ་གོ་སྒྲིག་གནང་བར། སྐབས་སོ་སོར་རྩིས་
ཀྱི་སློབ་ཚན་སློབ་ཁྲིད་འགན་ཁུར་འདི་ནས་ཞུས་པ་ནས་ལས་ཁུངས་མ་ལག་ ཁག་ནང་རྩིས་པའི་དཀའ་ངལ་ཕྲན་བུས་སེལ་ཐུབ་པའི་ཕན་ཐོགས་བྱུང་ཡོད།
ཡང་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་དང་། ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས། འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ ཁུངས་བཅས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་ལས་བྱེད་ཁག་ལ་རྩིས་ཀྱི་ཟབ་སྦྱོང་ནམ་གནང་
ལ་སློབ་ཁྲིད་མཐུན་གྱུར་ཞུས་དང་ཞུ་མུས་དང་། ལས་བྱེད་འདེམས་བསྐོ་ལྷན་
ཁང་ནས་ལས་བྱེད་གསར་པ་དང་ལས་བྱེད་དམིགས་སྒོར་ཟབ་སྦྱོང་གོ་སྒྲིག་ གནང་སྐབས་སུ་རྩིས་ཀྱི་སློབ་ཁྲིད་འདི་ནས་སྔ་རྗེས་སུ་ཞུས་ཡོད།
79
ས་བཅད་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ། སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་དྲྭ་རྒྱ།
དེང་དུས་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་ཚན་རིག་དང། འཕྲུལ་ཆས། གློག་ཀླད་ དངོས་པོ་སོགས་ཡར་རྒྱས་ཚད་མཐོར་ཕྱིན་ཏེ་ལས་དོན་གང་ཅིའི་ཐད་རིམ་ འགྲོས་འགྱུར་ལྡོག་དང་བསྟུན་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཡོངས་ནང་གཞུང་འབྲེལ་དྲྭ་རྒྱ་
དབྱར་མཚོ་ལྟར་འཕེལ་བཞིན་པའི་སྐབས་འདིར། འདི་ནས་ཀྱང་དགེ་མཚན་ དུ་མའི་སླད་སྤྱི་པར་སྡེ་ཚན་གྱི་མཐུན་འགྱུར་འོག་དེང་དུས་དང་མཐུན་པར་སྤྱི་ ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་རང་གི་ཆེད་དྲྭ་རྒྱ་ཞིག་ཟུར་དུ་གསར་བཟོ་ཞུས་ཡོད།
རྩིས་ཞིབ་ཀྱི་ལས་དོན་ཞུ་སྒོ་མཐའ་དག་ཁྲིམས་སྒྲིག་དགོངས་དོན་ལག་ལེན་ དོན་འཁྱོལ་ཐུབ་པ་དགོས་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་འགངས་ཆེ་བར་བརྟེན། དབུས་བོད་ མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་གཙོས་ཁྲིམས་སྒྲིག་དང་རྩ་འཛིན་བཀོད་ ཁྱབ་ལམ་སྟོན་སོགས་དྲྭ་རྒྱ་འདིའི་ནང་གཟིགས་བདེའི་ཆེད་ཕྱོགས་སྒྲིག་ཞུས་ ཡོད།
དྲྭ་རྒྱའི་བཀོལ་སྤྱོད་ཐོག་ཉམས་མྱོང་གསོག་རིམ་བཞིན་དྲྭ་རྒྱ་འདི་
བརྒྱུད་རྩིས་འབྲེལ་སོགས་ཀྱི་སློབ་ཁྲིད་བརྙན་པར་འགོད་འཇུག་དང་མཐུད་
ཁ། རྩིས་ཞིབ་པ་ནང་ཁུལ་བསམ་ཚུལ་བརྗེ་ལེན། དབུས་ས་གཉིས་ཀྱི་ལས་ བྱེད་ནས་རྩིས་ཐོག་དོགས་གཅོད་གླེང་སྟེགས།
རྒྱ་གར་ཁྲལ་བསྡུ་ལས་ཁང་
གི་ཁྲིམས་སྒྲིག ཕྱི་རྒྱལ་རོགས་དངུལ་གྱི་སྒྲིག་གཞི། དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་ འཛུགས་ཀྱི་ལོ་རེའི་སྔོན་རྩིས་བཀའ་འཁྲོལ་གཏན་འབེབས་གནང་བ་སོགས་
གཟིགས་བདེའི་སླད་གསལ་བཀོད། དེ་བཞིན་རྩིས་འབྲེལ་ཚུལ་མིན་བྱ་སྤྱོད་ 80
དང་། མི་དྲང་བ་རིགས་གནང་མཁན་དང་ལྐོག་ཟ་བྱས་པ་མིག་མཐོང་ལག་ཟིན་ གྱི་བདེན་དཔང་ཡོད་ཚེ་སྤྱི་དོན་གཙུག་འཁུར་གྱིས་དུས་ཐོག་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ ཞི བ ་ལས་ཁང་ལའང་དྲྭ་རྒྱ་འདི འི ་ བརྒྱུད་ཐད་ཀར་འབྲེ ལ ་ལམ་གནང་རྒྱུའི ་ མཐུན་རྐྱེན།
བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་ཆེས་མཐོའ ་ི རྩིས་ཞིབ་དང་མཐོ་རིམ་
སློབ་གྲྭའི་ནང་རྩིས་རིག་སོགས་སློབ་སྦྱོང་གནང་བཞིན་པ་རྣམས་ལ་བོད་མིའི་ སྒྲིག་འཛུགས་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་དང་འབྲེལ་ཟམ། གཉེར་ཅན་རྣམས་དང་།
གཞན་ཡང་དོན་
ལྷག་པར་རྩིས་ཀྱི་འགན་འཁུར་བ་རྣམས་ལ་ཐུགས་
ཕན་གསོ་བའི་རེ་བ་བཅངས་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་ གི་ལོ་རྒྱུས་སྙིང་བསྡུས་དེབ་གཟུགས་སུ་དཔར་སྐྲུན་འགྲེམས་སྤེལ་ཞུས་པ་ དེའང་དྲྭ་ཐོག་གཟིགས་རྒྱུ་ཡོད་ན་དགྱེས་གཟིགས་ཡོང་བར་དགའ་བསུ་ཞུ། སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་དྲྭ་རྒྱ་ནི།
81
www.tsishib.net
ས་བཅད་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག མཇུག་བསྡོམས།
འདི་གའི་ཞུ་བྱའི་བབས་ནས་གོང་དུ་གསལ་བཀོད་ཞུས་པ་ལྟར་འདི་ནས་སྤྱི་ དོ ན ་ཐོ ག ་ཞུས་པ་གང་ཞི ག ་ལ་ཕར་ཕྱོ ག ས་ཀྱི ་ ངོ ས ་ནས་སྒེ ར ་ལ་ཕོ ག ་ཐུག་ འགྲོ་བ་སོགས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཡོང་བཞིན་འདུག་ཀྱང་།
ད་དུང་ཡང་འདི་གའི་
ལས་བྱེད་ཡོངས་ནས་དེ་དག་ལ་འཛེམས་མེད་ཀྱིས་ཐོག་མར་བོད་མིའི་སྒྲིག་ འཛུགས་ཀྱི་སྲི་ཞུར་འཛུལ་ཞུགས་ཀྱི་དམ་བཅའ་ལ་རི་རྒྱལ་ལྷུན་པོ་ལྟར་གཡོ་
བ་མེད་པར་ཞུ་སྒོ་ཁག་ལ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་གཙོ་བོར་བཟུང་ ཐོག དེ་འོག་གི་སྒྲིག་གཞི་ཁག་གི་དགོངས་དོན་ངོ་དགའ་ཕྱོགས་ལྷུང་མེད་པར་ རྩིས་ཞིབ་ཞུ་སྒོ་རུ་ང་ཞིབ་ཚགས་ཞུས་པར་དཔལ་ལྡན་བཀའ་ཤག་ནས་སྤྱི་ལོ་
༢༠༠༥༌༌༠༦ ལོའ ་ི རགས་ཟིན་ཕྱོགས་བསྡོམས་སྙན་ཐོར་ལན་འདེབས་གསལ་
བཤད་གནང་སྐབས་བསྔགས་བརྗོད་གཤམ་གསལ་ལྟར་གནང་ཡོད་པ་ནས་ ཁུངས་སྐྱེལ་ར་སྤྲོད་ཐུབ་པ་དང་།
དེས་འདི་གའི་ལས་བྱེད་ཚོར་རང་ཁྲིའི་ཞུ་
སྒོར་དེ་སྔ་ལས་ལྷག་བློ་ཆེས་སྐྱེད་ཞུ་རྒྱུར་གང་ཅིར་ཕན་ཐོགས་བྱུང་ཡོད།
དེ་ཡང་དཔལ་ལྡན་བཀའ་ཤག་ནས་བསྔགས་བརྗོད་ཇི་ལྟར་གནང་
ཡོད་ཅེས་ན་
“དཔལ་ལྡན་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་
ལས་ཁུངས་མ་ལག་དང་བཅས་པའི་རྩིས་ཁྲ་ཁག་ལ་བཅའ་སྒྲིག་གཞི་བཟུང་
རྩིས་ཞིབ་གནང་སྒོ་རུ་ང་ཞིབ་ཚགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བྱུང་འདུག་པ་མ་
ཟད་སྐྱོ ན ་གནད་ཁག་རྣག་ཐོག ་གཙག་འཁེ ལ ་ཐེར ་བཏོ ན ་གནང་འདུག་པར་ ཐུགས་རྗེ་བླ་མེེད་དུ་ཆེ་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་” ཞེས་གསལ། 82
ངོ་མ་ཟུར་འཛར་ ༨༽ པ་ལ་གཟིགས་གནང་ཡོང་བ།
མཐའ་དོན་བོད་བསྟན་སྲིད་མི་རིགས་དང་བཅས་པའི་མགོན་སྐྱབས་
ཁམས་གསུམ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་ མཆོག་༸སྐུ་ཚེ་ཞབས་པད་བསྐལ་བརྒྱར་བརྟན་ཅིང།
དགོངས་མཐའ་དག་འབད་མེད་ལྷུན་གྱིས་འགྲུབ་པ་དང་།
ཐུགས་ཀྱི་བཞེད་
རྣམ་འདྲེན་ཤཱཀྱ་
ཐུབ་པའི་བསྟན་པ་འཇིག་རྟེན་ཡོངས་ལ་ཉི་འོད་བཞིན་ཁྱབ་སྟེ་ཡུན་དུ་གནས་ པ་དང། རིས་མེད་བསྟན་འཛིན་གྱི་སྐྱེས་ཆེན་རྣམ་པ་སྐུ་ཚེ་ཞབས་པད་བརྟན་
ཅིང་། འཇིག་རྟེན་སྐྱེ་འགྲོ་ཡོངས་ལ་བེད་སྐྱིད་ཀྱི་ཉི་མ་ཤར་བ་དང། ལྷག་པར་ དུ་བདེན་ཚིག་སྨོན་ལམ་ནང་།
རིང་ནས་སྙིང་དུ་བརྣག་པའི་འདོད་པའི་དོན།
ཡོངས་རྫོགས་བོད་ལྗོངས་རང་དབང་གཙང་མའི་དཔལ། སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་དགའ་སྟོན་ལ།
ལྷུན་འགྲུབ་ཆོས་
སྤྱོད་པའི་སྐལ་བཟང་མྱུར་བ་ཉིད་དུ་སྩོལ་
ཞེས་གསལ་བ་ལྟར་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་འཇུག་ངོགས་ཐོག་ནས་བོད་དོན་བདེན་
མཐའ་མགྱོགས་ནས་མྱུར་དུ་གསལ་ཏེ་གཞིས་བྱེས་མཉམ་འཛོམས་བདེ་སྐྱིད་ ཀྱི་རྫོགས་ལྡན་གསར་པའི་དཔལ་ལ་མྱུར་བ་ཉིད་དུ་སྤྱོད་ཐུབ་པའི་སྨོན་འདུན་ དང་བཅས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྙིང་བསྡུས་སུ་བཀོད་པ་ལགསོ།།
83
སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་སྤྱི་ལྷན་གྱི་ཚོགས་ཁང་ ཡང་སྟེང་དུ་ཡོད་འདི་གའི་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་ནང་༸ཞབས་འཁོད་སྐབས་སྒྲོན་པའི་སྐུ་པར་རིན་པོ་ཆེ།
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༦ ཉིན་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་མཇལ་བཅར་ སྐབས་སྒྲོན་པའི་སྐུ་པར། 84
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༦ ཉིན་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་སྤྱི་ཁྱབ་ རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་ལས་ཁུངས་གསར་པར་རབ་གནས་བཀྲིན་བསྐྱངས་སྐབས་ཀྱི་སྐུ་པར།
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༦ ཉིན་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་སྤྱི་ཁྱབ་ རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་ལས་ཁུངས་གསར་པར་རབ་གནས་བཀྲིན་བསྐྱངས་སྐབས་ཀྱི་སྐུ་པར། 85
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༢༨ ཉིན་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་ལས་ཁུངས་གསར་པ་དབུ་འབྱེད་ སྐབས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ་ལྷན་སྒྲོན་པའི་འདྲ་པར།
རྒྱ་གར་གྱི་ཆེས་མཐོའ ་ི རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་པ་ཆེན་མོ་སྐུ་ཞབས་ T.V.Chaturvedi མཆོག་རྡ་སར་ ཕེབས་སྐབས་འདི་གའི་འགན་འཛིན་སྐལ་བཟང་ཡར་འཕེལ་མཆོག་དང་ལྷན་དུ་སྒྲོན་པའི་འདྲ་པར། 86
སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༣ ལོར་སིམ་ལ་ཧཱི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ཆེས་མཐོའ ་ི རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་དུ་དུས་རིང་རྩིས་ ཞིབ་ཆེད་སྦྱོང་ཐེངས་དང་པོའ ་ི སྐབས་ཀྱི་འདྲ་པར།
སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༥ ལོར་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་ལས་བྱེད་ཁག་ཅིག་ཅན་དྷི་གྷར་རྒྱ་གར་མཉམ་ སྦྲེལ་རྩིས་ཞིབ་སྦྱོང་བརྡར་ཁང་དུ་ཟླ་གསུམ་རྩིས་ཞིབ་ཆེད་སྦྱོང་ནང་མཉམ་ཞུགས་སྐབས་སྒྲོན་པའི་ འདྲ་པར། 87
སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༧ ལོར་སིམ་ལ་ཧཱི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ཆེས་མཐོའ ་ི རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་དུ་དུས་རིང་རྩིས་ ཞིབ་ཆེད་སྦྱོང་ཐེངས་གསུམ་པའི་སྐབས་ཀྱི་འདྲ་པར།
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༦ ཉིན་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་པ་འཇིགས་མེད་ ལྷུན་འགྲུབ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་དབུས་སའི་ལས་བྱེད་རྣམས་བཞུགས་སྒར་རྡ་ས་གཙུག་ལག་ཁང་ མདུན་ཐང་དུ་སྒྲོན་པའི་འདྲ་པར། 88
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༡༣ ཉིན་རྒྱ་གར་གྱི་ཆེས་མཐོའ ་ི རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་ཆེན་མོ་སྐུ་ཞབས་ V.K Shungluམཆོག་རྡ་སར་སྐུ་འཁོར་ལྷན་ཕེབས་སྐབས་དཔལ་ལྡན་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་ བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས་མཆོག་དང་དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཞོན་ཐུབ་བསྟན་ལུང་རིགས་མཆོག རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་འཇིགས་མེད་ལྷུན་འགྲུབ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ལྷན་སྒྲོན་པའི་སྐུ་པར།
སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༥ ལོར་སིམ་ལ་ཧཱི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ཆེས་མཐོའ ་ི རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་དུ་དུས་རིང་རྩིས་ ཞིབ་ཆེད་སྦྱོང་ཐེངས་ལྔ་པའི་སྐབས་ཀྱི་འདྲ་པར། 89
སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༣ ནས་ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༣ བར་ཉིན་བཅིུས་རིང་ Indian Institute of Public Administration (IIPA), New Delhi དུ་འཛིན་སྐྱོང་རྩིས་ཞིབ་ཀྱི་ཟབ་སྦྱོང་ སྐབས་སྒྲོན་པའི་འདྲ་པར།
སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༣ ནས་ཟླ་ ༨ ཚེས་བར་དྲུང་ཚབ་བཀའ་བརྒྱུད་དོན་འགྲུབ་ལགས་དང་ དྲུང་གཞོན་ཆོས་དབྱིངས་ལགས་རྣམ་གཉིས་ Administrative Staff College of India, Hyderabad ཟབ་སྦྱོང་དུ་མཉམ་ཞུགས་གནང་བའི་འདྲ་པར། 90
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༡ ནས་ ༢༠༠༤ ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༣༡ བར་སིམ་ལ་ཧཱི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ ཆེས་མཐོའ ་ི རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་དུ་དུས་རིང་རྩིས་ཞིབ་ཆེད་སྦྱོང་ཐེངས་དྲུག་པའི་སྐབས་ཀྱི་ འདྲ་པར།
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༡ ཉིན་རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་བཀའ་བརྒྱུད་དོན་གྲུབ་མཆོག་དང་དྲུང་ཆེ་ གསར་པ་འཇིགས་མེད་འབྱུང་གནས་ལགས་དང་རྙིང་པ་ལྷ་རྩེ་བསམ་གྲུབ་ལགས་ལྷན་དུ་རྩིས་ཞིབ་ ཟབ་སྦྱོང་རྗེས་སྒྲོན་པའི་དབུས་སའི་རྩིས་ཞིབ་ལས་བྱེད་རྣམ་པ། 91
༢༠༠༣ ཟླ་ ༣ ནང་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་ཡོད་པའི་ Indian Institute of Public Administration ཟབ་སྦྱོང་སྐབས་ཀྱི་འདྲ་པར།
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༡ ནས་སྤྱི་ལོ ༢༠༠༩ ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༣༡ བར་ཧཱི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ཆེས་ མཐོའ ་ི རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་དུ་དུས་རིང་རྩིས་ཞིབ་ཆེད་སྦྱོང་ཐེངས་བདུན་པའི་སྐབས་སྒྲོན་པའི་འདྲ་པར། 92
༢༠༡༡ ཟླ་ ༣ པའི་ནང་དགེ་བཤེས་ལྷག་རྡོར་མཆོག་ནས་དབུས་སའི་རྩིས་ཞིབ་ལས་བྱེད་རྣམས་ལ་ ནང་ཆོས་སྐོར་བཀའ་སློབ་གནང་བཞིན་པ།
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ཟླ་ ༣ ནང་རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་པ་བཀའ་བརྒྱུད་དོན་གྲུབ་མཆོག་ནས་དབུས་སའི་རྩིས་ ཞིབ་ལས་བྱེད་རྣམས་ལ་ཟབ་སྦྱོང་སློབ་ཁྲིད་གནང་སྐབས་ཀྱི་འདྲ་པར། 93
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ཟླ་ ༣ ནང་རྒྱ་གར་ཆེས་མཐོའ ་ི རྩིས་ཞིབ་པ Rajiv Sethi མཆོག་ནས་དབུས་སའི་ རྩིས་ཞིབ་ལས་བྱེད་རྣམས་ལ་འབབ་ཁྲལ་སྐོར་ཟབ་སྦྱོང་གནང་བཞིན་པ།
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ཟླ་ ༣ ནང་བཞུགས་སྒར་རྡ་སར་དབུས་སའི་རྩིས་ཞིབ་ལས་བྱེད་རྣམས་ལ་རྩིས་ཞིབ་ དང་འབབ་ཁྲལ་སྐོར་ཟབ་སྦྱོང་སྤྲོད་སྐབས་ཀྱི་འདྲ་པར། 94
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༢༡ ནས་ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༢ བར་ལྡི་ལིར་ Indian Institute of Public Administration དུ་འདི་གའི་ལས་བྱེད་ཁག་ཅིག་ཟབ་སྦྱོང་སྐབས་སྒྲོན་པའི་འདྲ་པར།
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༡༤ ཉིན་རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་མཆོག་དང་དྲུང་ཆེ་ལྷན་དབུས་སའི་རྩིས་ཞིབ་ ལས་བྱེད་རྣམ་པ།
95
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༡༤ ཉིན་རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་མཆོག་དང་། དྲུང་ཆེ། དྲུང་འཕར། ཟུང་དྲུང་ ལྷན་རྩིས་ཞིབ་དབུས་ཀྱི་ལས་བྱེད་རྣམ་པ།
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༡༤ ཉིན་རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་མཆོག་དང་། དྲུང་ཆེ། དྲུང་འཕར། ཟུང་དྲུང་ ལྷན་རྩིས་ཞིབ་ལྷོ་ཡན་ལས་བྱེད་རྣམ་པ། 96
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༡༤ ཉིན་རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་མཆོག་དང་། དྲུང་ཆེ། དྲུང་འཕར། ཟུང་དྲུང་ ལྷན་རྩིས་ཞིབ་བལ་ཡན་ལས་བྱེད་རྣམ་པ།
སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༡༤ ཉིན་རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་མཆོག་དང་། དྲུང་ཆེ། དྲུང་འཕར། ཟུང་དྲུང་ ལྷན་རྩིས་ཞིབ་བདེ་སྐྱིད་གླིང་ཡན་ལག་ལས་བྱེད་རྣམ་པ། 97
སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༥ བར་གྱི་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་ལས་ཁུངས།
སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༥ ནས་ ༢༠༠༠ བར་བོད་མི་མང་སྤྱི་ལྷན་གྱི་ཡང་སྟེང་དུ་ཡོད་པའི་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་ ལས་ཁུངས། 98
༢༠༠༠ ལོར་གསར་བཞེངས་ཞུས་པའི་ཤེས་རིག་ཡང་སྟེང་དུ་ཡོད་པའི་ད་ལྟའི་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ ལས་ཁང་གི་ལས་ཁུངས།
99
100
ཟུར་འཛར་ ༡ པ།
101
ཟུར་འཛར་ ༢ པ།
102
103
ཟུར་འཛར་ ༣ པ།
104
ཟུར་འཛར་ ༤༽ ༄༅། །བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་ནས་རྩིས་ཞིབ་ཞུ་དགོས་ཀྱི་ ལས་ཁུངས་མ་ལག་གི་ཐོ་གཞུང་། ཨང་།
ལས་ཁུངས་སམ་སྡེ་ཚན་གྱི་མིང་།
རྩིས་ཞིབ་ཞུ་ རྩིས་ཞིབ་ཞུ་ མུས་ཀྱི་ མ་ཐུབ་པའི་ སྡེ་ཚན། སྡེ་ཚན།
ཀ། །རྒྱ་གར་ནང་ཡོད་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་མ་ལག་ཁག ༡
ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས།
༡
༣
དཔལ་འབྱོར་ལས་ཁུངས།
༡
༢
ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས།
༤
ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས།
༦
ཕྱི་དྲིལ་ལས་ཁུངས།
༥
༧ ༨
༩
༡༠ ༡༡
༡༢
༡༣
༡༤ ༡༥
༡༦
༡
༡
བདེ་སྲུང་ལས་ཁུངས།
༡ ༡
འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས།
༡
ལྡི་ལི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་།
ལྡི་ལི་འཕགས་བོད་འབྲེལ་མཐུད་ལས་ཁང་། ལྷོ་ཕྱོགས་ས་གནས་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་།
བྱང་ཕྱོགས་ས་གནས་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་། ཤར་ཕྱོགས་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་།
ལ་དྭགས་ས་གནས་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་། འཆར་འགོད་ལྷན་ཁང་།
དཔལ་འབྱོར་ལས་ཁུངས་ཁྱབ་ཁོངས་ས་གནས་རང་ ཚོགས། དབུས་སྣེ་ལེན་འབྲེལ་མཐུད་ཁང་།
105
༡
༡
༡
༡ ༡ ༡ ༡ ༡
༡
༡༧ ༡༨
༡༩ ༢༠ ༢༡
༢༢
༢༣
༢༤ ༢༥
༢༦ ༢༧ ༢༨
སྦེང་ལོར་ལྷོ་སྤྱི་ལས་ཁུངས།
མོན་གྷོ་འདོད་རྒུ་གླིང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ ཁུངས། སྦེལ་ཀོབ་ལུགས་ཟུང་བསམ་གྲུབ་གླིང་ས་གནས་འགོ་ འཛིན་ལས་ཁུངས། ལ་དྭགས་སླེ་བྱང་བསོད་ནམས་གླིང་ས་གནས་འགོ་ འཛིན་ལས་ཁུངས། ཀོ་ལི་གལ་དོན་ལྡན་གླིང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ ཁུངས། སྦེལ་ཀོབ་བདེ་སྐྱིད་སླར་གསོ་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ ལས་ཁུངས། ཧོན་སུར་རབ་རྒྱས་གླིང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ ཁུངས། ཨོ་རི་ས་ཕུན་ཚོགས་གླིང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ ཁུངས། མེའོ་ཆོས་འཕེལ་གླིང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ ཁུངས། འབུམ་སྡེ་ལ་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས། བསྟན་འཛིན་སྒང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས།
༣༠
མན་སྤར་ཕན་བདེ་གླིང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ ཁུངས། སྦན་ད་ར་ནོར་རྒྱས་གླིང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ ཁུངས། ཏི་ཛུ་དར་རྒྱས་གླིང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས།
༣༢
འབྲུག་སྡོད་བོད་མིའི་ལྟ་རྟོག་འགན་འཁུར་ལས་ཁུངས།
༢༩
༣༡
༣༣
༣༤ ༣༥
ཤི་ལོང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས།
སྦིར་སྡེ་དགེ་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས།
སྦིར་ནང་ཆེན་ཅོན་ཏ་ར་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ ཁུངས། སྦིར་བོད་ཚོགས་ས་གནས་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ ཁུངས།
106
༡ ༡ ༡
༡ ༡ ༡ ༡ ༡ ༡ ༡
༡
༡
༡
༡ ༡ ༡ ༡ ༡
༡
༣༦ ༣༧ ༣༨
༣༩ ༤༠ ༤༡
༤༢
༤༣
༤༤ ༤༥
༤༦ ༤༧ ༤༨
༤༩ ༥༠ ༥༡
༥༢
༥༣
༥༤ ༥༥
སིམ་ལ་དབྱངས་ཅན་དགའ་ཚལ་གླིང་ས་གནས་འགོ་ འཛིན་ལས་ཁུངས། ཌལ་ཧོར་ཕུན་ཚོགས་གླིང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ ཁུངས། སྤུར་ཝ་ལ་ས་སྐྱ་གཞིས་ཆགས་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ ལས་ཁུངས། སྤོན་ཊ་ཆོལ་གསུམ་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས། ས་ཊོན་ཁམས་ཀཿཐོག་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ ཁུངས། ཀུམ་རའོ་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས། ཌོ་ལན་ཇི་བོན་གཞིས་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ ཁུངས། དྷ་རམ་ས་ལ་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས། ཀུ་ལུ་དཔལ་རབ་གླིང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ ཁུངས། མན་ཌི་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས། སྒང་ཏོག་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས།
ར་ཝང་ལ་ཀུན་ཕན་གླིང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ ཁུངས། རྡོར་གླིང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས། ཀ་སྦུག་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས།
བསུ་ན་མདའ་བཀྲིས་གླིང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ ཁུངས། སྡེེ་ར་ལྡུན་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས།
ཧར་པ་སྤུར་འདོད་རྒུ་གཡུལ་རྒྱལ་གླིང་ས་གནས་འགོ་ འཛིན་ལས་ཁུངས། ལྡི་ལི་བསམ་ཡས་གླིང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ ཁུངས། སྦིེར་བཀྲ་ཤིས་ལྗོངས། ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཁྱབ་ཁོངས་ས་འཐུས་ཁག
107
༡
༡
༡ ༡ ༡ ༡
༡
༡ ༡ ༡ ༡
༡
༡
༡ ༡ ༡ ༡ ༡ ༡
༡
༥༦
ལས་བྱེད་གསོལ་ཚང་།
༡
༥༨
༥༩
མངོན་དགའ་བོད་ཕྲུག་དམིགས་བསལ་དགོས་མཁོ་ ཅན་གྱི་སློབ་གྲྭ། བདེ་སྐྱིད་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༡
༦༡
མན་སྤར་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༥༧
༦༠
༦༢
༦༣
༦༤
ཀཾ་པཱུ་ཊར་སྤྱི་དཔར་སྡེ་ཚན།
སྦིེར་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༡
༡
༡
༡
སྦན་ད་ར་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༡
ལྡི་ལི་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༡
ལ་དྭགས་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༡
༦༥
ཅོན་ཏ་ར་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༦༧
མེལ་ ༡༥ འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༡
༦༩
ཀུ་ལུ་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༡
༧༡
མཚོ་པདྨ་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༦༦ ༦༨
༧༠
༧༢
བཀྲ་ཤིས་ལྗོངས་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
མ་ན་ལི་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༡
༡
སྤོན་ཌོ་བཀྲ་ཤིས་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་། སིམ་ལ་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༡ ༡
༡
༧༣
ཌལ་ཧོར་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༡
༧༥
སྤོན་ཊ་ཆོལ་གསུམ་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༡
༧༤ ༧༦ ༧༧
ཌོ་ལན་ཇི་བོན་གཞིས་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་། སྤུར་ཝ་ལ་ས་སྐྱ་གཞིས་ཆགས་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་། ས་ཊོན་ཁམས་ཀཿཐོག་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
108
༡ ༡
༡
༡
༧༨
ཀུམ་རའོ་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༨༠
ལ་ཁན་ཝ་ལ་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༧༩
རཇ་སྤུར་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༨༡
ཁེ་ར་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༨༣
གླིང་ཚང་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༨༢
༨༤ ༨༥
༨༦ ༨༧ ༨༨
དོན་འགྲུབ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་། ཝ་ར་ཎ་སི་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༡
༩༥
༩༦
བསྟན་འཛིན་སྒང་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
ར་ཝང་ལ་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
རྡོར་གླིང་ཆོས་དུང་དཀར་པོ་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་། ཀ་སྦུག་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
བསུ་ན་མདའ་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་། ཤི་རི་ན་གྷར་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༡ ༡ ༡
༡ ༡
༡ ༡
བཀའ་དྲུང་ཡིག་ཚང་།
༡
ཚོགས་དྲུང་ལས་ཁུངས།
༩༩
དབུས་འོས་བསྡུ་ལས་ཁང་།
༩༨
༡
ཆེས་མཐོའ་ི ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་།
༩༧
༡
༡
རྡོར་གླིང་སྒམ་པོ་པ་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༩༤
༡ ༡
ཀྲུ་ཀྲིང་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
ཏི་ཛུ་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༩༡
༩༣
༡
༡
སྒང་ཏོག་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༩༢
༡
མེའོ་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༨༩
༩༠
༡
༡
༡ ༡
109
༡
༡༠༠ ༡༠༡
ལས་བྱེད་འདེམས་བསྐོ་ལྷན་ཁང་།
༡༠༢
༸གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ཚོགས་ པ། དབུས་བོད་མིའི་ངལ་སེལ་ཚོགས་པ།
༡༠༤
གངས་སྐྱིད་སཾ་བྷོ་ཊ་སློབ་གྲྭ།
༡༠༣ ༡༠༥
སཾ་བྷོ་ཊ་བོད་སློབ་ཚོགས་པ།
ཤེས་རབ་དགའ་ཚལ་སློབ་གླིང།
༡༠༨
བདེ་སྐྱིད་གླིང་སཾ་བྷོ་ཊ་སློབ་གྲྭ།
༡༡༠
བུན་ཊར་སཾ་བྷོ་ཊ་སློབ་གྲྭ།
༡༠༧ ༡༠༩
༡༡༣
སྒང་ཏོག་སཾ་བྷོ་ཊ་སློབ་གྲྭ།
༡༡༢
༡༡༤ ༡༡༥
༡༡༦
༡ ༡ ༡ ༡ ༡
སྦིར་སཾ་བྷོ་ཊ་སློབ་གྲྭ།
༡ ༡
ཤི་ལོང་སཾ་བྷོ་ཊ་སློབ་གྲྭ།
༡
སྤོག་རེ་སྦོང་སཾ་བྷོ་ཊ་སློབ་གྲྭ།
༡
སྤོན་ཊ་སཾ་བྷོ་ཊ་སློབ་གྲྭ།
༡༡༧
བོད་ཕྲུག་ཤེས་ཡོན་དང་བདེ་དོན་མ་དངུལ།
༡༡༩
བོད་མིའི་འཛིན་སྐྱོང་བདེ་དོན་ཚོགས་པ།
༡༢༡
བོད་མིའི་དྭང་བླང་འཕྲོད་བསྟེན་ཚོགས་པ།
༡༡༨
༡༢༠
༡
༡
མ་ན་ལི་སཾ་བྷོ་ཊ་སློབ་གྲྭ།
ཅོན་ཏ་ར་སཾ་བྷོ་ཊ་སློབ་གྲྭ།
༡
༡
སྤུ་རུ་ཝ་ལ་སཾ་བྷོ་ཊ་སློབ་གྲྭ།
༡༡༡
༡
༡
མེ་དབོན་དཔེ་སྟོན་སློབ་གྲྭ།
༡༠༦
༡
༸གོང་ས་མཆོག་གི་ཡིད་ཆེས་དགེ་རྩ། སྤྱི་ཚོགས་ཡར་རྒྱས་ཐེབས་རྩ།
110
༡ ༡ ༡ ༡
༡
༡
༡༢༢
མོན་གྷོ་འདོད་རྒུ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༡
༡༢༤
ཧོན་སུར་ཕན་བདེ་སྨན་ཁང་།
༡
༡༢༣ ༡༢༥
༡༢༦ ༡༢༧
སྦེལ་ཀོབ་འཚོ་བྱེད་ཁང་གསར་སྨན་ཁང་།
ཀོ་ལི་གལ་དོན་ལྡན་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
ཨོ་རི་ས་ཕུན་ཚོགས་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་། ལྡི་ལི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་གི་ཟུར་བཀོལ།
༡༢༨
བོད་ཀྱི་ཟློས་གར་ཚོགས་པ།
༡༣༠
ཐེག་ཆེན་ཆོས་གླིང་དགེ་རྩ་ཚོགས་པ།
༡༢༩
༡༣༡
༡༣༢
བོད་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་དང་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་།
ལྡི་ལི་བོད་ཀྱི་ཁང་པ།
བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་།
༡༣༣ ཝར་ཎ་དབུས་བོད་ཀྱི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་།
༡༣༤ ནོར་གླིང་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་གཅེས་སྐྱོང་ཁང་། ༡༣༥ བཙུན་མའི་ལས་འཆར།
༡ ༡
༡ ༡ ༡ ༡
༡ ༡
༡༣༦ ལྷོ་ཕྱོགས་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་ཚན་རིག་ཚོགས་པ།
༡
༡༤༠
ལྡེ་ར་ལྡུན་བོད་ཁྱིམ་སློབ་གྲྭ།
༡
༡༤༢
ཅོན་ཏ་ར་བོད་ཁྱིམ་སློབ་གྲྭ།
༡༤༡
སྦིར་སུ་ཇ་བོད་ཁྱིམ་སློབ་གྲྭ།
༡༤༣ ལ་དྭགས་བོད་པྲུག་ཁྱིམ་སྡེ།
༡
༡
༡
111
༡ ༡ ༡ ༡
༡༣༧ ཧི་མ་ལ་ཡའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཁོར་ཡུག་ཚོགས་ ཆུང་། ༡༣༨ དྷ་ས་བོད་ཁྱིམ། ༡༣༩ གོ་པལ་པུར་བོད་ཁྱིམ།
༡
༡
༡
༡༤༤ ལྡེ་ར་ལྡུན་ལས་རིག་སློབ་གཉེར་ཁང།
༡
༡༤༦
༡
༡༤༥ ལྡི་ལི་བོད་ཁྱིམ་སྡོད་ཤག།
༡༤༧ ༡༤༨
སྦེང་ལོར་བོད་ཁྱིམ་སྡོད་ཤག།
རྡ་ཤོད་བོད་ཁྱིམ་སློབ་གྲྭ།
པ་ཀུལ་ལྷ་བྲིས་དང་འཚེམས་པོ་སློབ་གཉེར་ཁང།
༡༤༩ མ་སུ་རི་བོད་ཁྱིམ། ༡༥༠ ༡༥༡
༡༥༢
རྒྱ་གར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས།
བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ཆེས་མཐོའ་ི སྨན་པའི་ལྷན་ ཚོགས། སྨན་རྩིས་ཁང་།
༡༥༣ དྷ་ས་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་།
༡༥༤ བོད་མིའི་སྤྱི་མཐུན་མཉམ་སྦྲེལ་ལས་དབུས། ༡༥༥
ལུགས་བསམ་བོད་མིའི་གཞི་རིམ་སོ་ནམ་མཉམ་སྦྲེལ།
༡༥༧
བདེ་སྐྱིད་སླར་གསོ་བོད་མིའི་སོ་ནམ་གཞི་རིམ་མཉམ་ སྦྲེལ། ཧོན་སུར་རབ་གླིང་བོད་མིའི་གཞི་རིམ་སོ་ནམ་མཉམ་ སྦྲེལ། དོན་ལྡན་གླིང་གཞི་རིམ་སོ་ནམ་མཉམ་སྦྲེལ།
༡༥༦ ༡༥༨
༡༥༩
འདོད་རྒུ་གླིང་བོད་མིའི་མཉམ་སྦྲེལ།
༡༦༠
ཨོ་ཌི་ཤ་ཕུན་ཚོགས་གླིང་བོད་མིའི་མཉམ་སྦྲེལ།
༡༦༢
སྦན་ད་ར་ནོར་རྒྱལ་གླིང་བོད་མིའི་མཉམ་སྦྲེལ།
༡༦༡
མན་སྤར་ཕན་བདེ་གླིང་བོད་མིའི་མཉམ་སྦྲེལ།
༡༦༣ མེའོ་ཆོས་འཕེལ་གླིང་བོད་མིའི་མཉམ་སྦྲེལ།
༡༦༤ ཏི་ཛུ་དར་རྒྱས་གླིང་བོད་མིའི་མཉམ་སྦྲེལ།
112
༡
༡ ༡ ༡ ༡
༡ ༡
༡
༡
༡
༡ ༡ ༡ ༡ ༡
༡ ༡
༡
༡
༡༦༥
བསྟན་འཛིན་སྒང་བོད་མིའི་མཉམ་སྦྲེལ།
༡༦༦ ལ་དྭགས་བསོད་ནམས་གླིང་ལྷོ་བྱང་བོད་མིའི་མཉམ་ སྦྲེལ། ༡༦༧ རྡ་ས་བོད་མིའི་མཉམ་ལས་བཟོ་གྲ། ༡༦༨
རཱ་ཝང་ལ་ཀུན་ཕན་གླིང་མཉམ་སྦྲེལ།
༡༧༠
ཧོན་སུར་རབ་རྒྱས་གླིང་འོ་མ་མཉམ་སྦྲེལ།
༡༦༩ ༡༧༡
༡༧༢
བསུ་ན་མདའ་བཀྲིས་གླིང་མཉམ་སྦྲེལ།
སྦེལ་ཀོབ་ལུགས་བསམ་འོ་མ་མཉམ་སྦྲེལ།
༡ ༡ ༡ ༡ ༡ ༡
སྦེལ་ཀོབ་བདེ་སླར་འོ་མ་མཉམ་སྦྲེལ།
༡༧༣ ཀོ་ལི་གྷལ་འོ་མ་མཉམ་སྦྲེལ།
༡
༡༧༤ ཌལ་ཧོར་སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མིའི་ལག་ཤེས་བཟོ་གྲྭ
༡
༡༧༦
༡
༡༧༥
སིམ་ལ་སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མིའི་རང་འཚོ་བཟོ་གྲྭ
༡༧༧
སྦིར་ཅོན་ཏ་ར་ནང་ཆེན་བཟོ་གྲྭ
༡༧༨
༡༧༩
སྦིར་བོད་ཚོགས་ལག་ཤེས་བཟོ་གྲྭ སྦིར་སྡེ་དགེ་བཟོ་གྲྭ
སྤུ་རུ་ཝ་ལ་ས་སྐྱ་ཚོགས་པ།
སྤོན་ཊ་ཆོལ་གསུམ་བོད་མིའི་བཟོ་ཚོགས།
༡༨༢
ཧ་སྤུར་འདོད་རྒུ་གཡུལ་རྒྱལ་གླིང་བཟོ་གྲྭ
༡༨༤
ཀུམ་རའོ་སྒ་པ་བདེ་དོན་ཚོགས་པ།
༡༨༦
ས་ཊོན་ཁམས་ཀཿཐོག་ཚོགས་པ།
༡༨༣ ༡༨༥
༡
༡ ༡
༡
༡༨༠ ༡༨༡
༡
སྤོན་ཌོ་བཀྲིས་གླིང་བཟོ་གྲྭ བོད་ཀྱི་བོན་པོ་ཚོགས་པ།
རཇ་སྤུར་བེུད་མཉམ་ལས་བཟོ་གྲྭ
113
༡ ༡ ༡ ༡
༡ ༡ ༡
༡
༡༨༧ ༡༨༨
༡༨༩
༡༩༠ ༡༩༡
༡༩༢
བདེ་སྐྱིད་གླིང་མཉམ་ལས་བཟོ་གྲྭ
༡
ནང་སྲིད་ཁྱབ་ཁོངས་སྦེང་ལོར་ལས་རིག་སྦྱོང་བརྡར་ ཁང་། རྡ་སྟེང་བོད་ཁྱིམ་ཤེས་འཕེལ་དང་དགེ་འོས་སྦྱོང་ བདར། རྡ་སྟེང་བོད་ཁྱིམ་ལག་ཤེས་བཟོ་གྲྭ
༡
བཀྲིས་ལྗོངས་བཟོ་གྲྭ
བེང་ལོར་བོད་ཁྱིམ་མཐོ་སློབ་ས་ཆ་དང་ཨར་པོ།
༡༩༣ བེལ་ཀོབ་བོད་ཁྱིམ་སློབ་གྲྭ
༡ ༡ ༡
༡༩༤ ར་ཇ་པུར་བོད་ཁྱིམ་སློབ་གྲྭ
༡
༡༩༦
༡
༡༩༥
རེ་ཤེ་ཀེ་ཤ་བོད་ཁྱིམ་སློབ་གྲྭ
༡༩༧
བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཁྱབ་ཁོངས་སློབ་གྲྭ་ཁག
༡༩༨
༡༩༩ ༢༠༠
སྦེང་ལོར་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་མཐོ་སློབ། རྡ་ས་བོད་ཀྱི་གསོལ་མགྲོན་ཁང་།
༡
སྤྱི་མཐུན་མཉམ་སྦྲེལ་ཁྱབ་ཁོངས་ལྡི་ལི་ཕྱི་ཚོང་ཁང་།
༡
སྒང་ཏོག་བོད་ཀྱི་གསོལ་མགྲོན་ཁང་།
༡
བལ་ཡུལ་ནང་ཡོད་པའི་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་མ་ལག
༢༠༢
བལ་ཡུལ་འཇོ་ཁེལ་བསམ་གྲུབ་གླིང་ས་གནས་འགོ་ འཛིན་ལས་ཁུངས། བལ་ཡུལ་རྒྱལ་ས་དང་འཕགས་ཤིང་ས་གནས་འགོ་ འཛིན་ལས་ཁུངས། བལ་ཡུལ་མཆོད་རྟེན་དང་འཇོར་སྤ་ཊི་ས་གནས་འགོ་ འཛིན་ལས་ཁུངས། བལ་ཡུལ་སྤོག་ར་བཀྲ་ཤིས་གླིང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ ལས་ཁུངས།
༢༠༣
༢༠༤ ༢༠༥
༡
༡
ཁ།
༢༠༡
༡
བལ་ཡུལ་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་།
114
༡
༡ ༡
༡
༡
༢༨
༢༠༦
༢༡༢
བལ་ཡུལ་རྡོར་སྤ་ཊན་ནོར་འཛིན་གླིང་ས་གནས་འགོ་ འཛིན་ལས་ཁུངས། བལ་ཡུལ་ཤར་ཁུམ་བདེ་ལེགས་གླིང་ས་གནས་འགོ་ འཛིན་ལས་ཁུངས། བལ་ཡུལ་ཝ་ལུང་བསམ་འཕེལ་གླིང་ས་གནས་འགོ་ འཛིན་ལས་ཁུངས། བལ་ཡུལ་ར་སུ་ཝ་དགེ་རྒྱས་གླིང་ས་གནས་འགོ་ འཛིན་ལས་ཁུངས། བལ་ཡུལ་སྤོག་ར་གློ་སྒྲིག་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ ཁུངས། བལ་ཡུལ་གློ་ཚེ་རོགས་རྣམ་རྒྱལ་གླིང་ས་གནས་འགོ་ འཛིན་ལས་ཁུངས། བལ་ཡུལ་དཔལ་འབྱོར་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༢༡༤
བལ་ཡུལ་ཝ་ལུང་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༢༠༧ ༢༠༨
༢༠༩ ༢༡༠ ༢༡༡
༢༡༣ ༢༡༥
༢༡༦ ༢༡༧ ༢༡༨
བལ་ཡུལ་བྱམས་པ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
བལ་ཡུལ་ཐུབ་བསྟན་ཆོས་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ ཁང་། བལ་ཡུལ་འཇོར་པ་ཊི་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་། བལ་ཡུལ་མ་ནང་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༡ ༡ ༡
༡ ༡ ༡ ༡ ༡
༢༢༡
༢༢༣
བལ་ཡུལ་ཤབ་རུ་བེན་སི་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༡
༢༢༥
བལ་ཡུལ་གངས་ཅན་བདེ་རྩ།
༡
༢༢༠
༢༢༢
བལ་ཡུལ་རྡོར་སྤ་ཊན་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༢༢༤ བལ་ཡུལ་ཧི་མ་ལ་ཡའི་སྤྱི་ཚོགས་བདེ་དོན་ཚོགས་པ།
115
༡
༡
བལ་ཡུལ་སྤོག་ར་བཀྲ་ཤིས་དཔལ་འཁྱིལ་འཕྲོད་ བསྟེན་སྨན་ཁང་། བལ་ཡུལ་སྤོག་ར་བཀྲ་ཤིས་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ ཁང་། བལ་ཡུལ་ཤར་ཁུམ་བདེ་ལེགས་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་ སྨན་ཁང་། བལ་ཡུལ་གློ་ཚེ་རོགས་འཕྲོད་བསྟེན་སྨན་ཁང་།
༢༡༩
༡
༡ ༡
༡
༡
༡ ༡ ༡
༢༢༦
སྲོང་བཙན་སློབ་གྲྭ།
༡
༢༢༨
བལ་ཡུལ་གོར་ཁ་ན་རྣམ་རྒྱལ་མཐོ་སློབ།
༡
༢༢༧ ༢༢༩
༢༣༠ ༢༣༡
༢༣༢
བལ་ཡུལ་འཕགས་ཤིང་རྣམ་རྒྱལ་འབྲིང་སློབ། བལ་ཡུལ་ཇོ་འཁེལ་ཨ་ཏི་ཤ་ཉིན་སློབ། ཤར་ཁུམ་མཉམ་སྦྲེལ། ཇོ་འཁེལ་མཉམ་སྦྲེལ།
པོག་ར་བཀྲིས་དཔལ་འཁྱིལ་མཉམ་སྦྲེལ།
༢༣༣ བལ་ཡུལ་འཇོ་ཁེལ་ཕུན་གླིང་མ་ལག་བཟོ་གྲྭ
༢༣༤ ༢༣༥
༢༣༦
བལ་ཡུལ་སྤོག་ར་བཀྲིས་དཔལ་འཁྱིལ་བཟོ་གྲྭ
བལ་ཡུལ་སྤོག་ར་བཀྲིས་གླིང་བཟོ་གྲྭ།
བལ་ཡུལ་སྤོག་ར་གློ་སྒྲིག་ཚོགས་པ་མ་ལག
༢༣༧ ཝ་ལུང་བསམ་འཕེལ་གླིང་བཟོ་གྲྭ ༢༣༨
ར་སུ་ཝ་དགེ་རྒྱས་གླིང་བཟོ་གྲྭ
༢༤༠
བལ་ཡུལ་སྨན་རྩིས་ཁང་ཡན་ལག་ཁག
༡
༡ ༡
༡
༡
༡ ༡ ༡ ༡
༢༣༩ ཤར་ཁུམ་བདེ་གླིང་བཟོ་གྲྭ
༡
༢༤༡
༡
ག
བལ་ཡུལ་དོན་གཅོད་ཁང་ཟུར་བཀོལ།
ཕྱི་རྒྱལ་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ལས་ཁུངས་ཁག
༡
༢༤༢ ཨ་རི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་།
༡
༢༤༤ ཉི་ཧོང་དང་ཤར་ཨེ་ཤི་ཡའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་།
༡
༢༤༣ སུད་སི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་།
༢༤༥ དབྱིན་ལན་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་།
༢༤༦ སྦར་སིལ་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་།
116
༡ ༡ ༡
༡ ༡
༢༤༧ ཨུ་རུ་སུ་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་།
༡
༢༤༩ ལྷོ་ཨ་ཕི་རི་ཀའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་།
༡
༢༤༨
ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་།
༢༥༠
ཐའེ་ཝན་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་།
༢༥༡
༢༥༢
པེ་རི་སི་འབྲེལ་མཐུད་ལས་ཁུངས།
༸གོང་ས་མཆོག་གི་དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་ལས་ ཁུངས། ༢༥༣ ༸གོང་ས་མཆོག་གི་ཡུ་རོབ་སྐུ་ཚབ་ལས་ཁུངས།
༡ ༡
༡
༢༥༤ ཨ་རི་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཡར་རྒྱས་ཐེབས་རྩ།
༡
༢༥༦
༡
༢༥༥
ཉི་འོང་བོད་ཁང་།
༢༥༧
རུ་སོག་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་དྲིལ་བསྒྲགས་བསྟི་ གནས་ཁང་། ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་བསྟི་གནས་ཁང་།
༢༥༨
༢༥༩ ༢༦༠ ༢༦༡
༢༦༢
དབྱིན་ལན་བོད་ཁང་།
ཐའེ་ཝན་༸གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་གི་བོད་ཀྱི་ ཐེབས་རྩ། པེ་རི་སི་བོད་ཁང་།
ལྷོ་ཨ་ཕི་རི་ཀའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ལས་ཁང་ཟུར་ བཀོལ། སྦེལ་ཇམ་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ལས་ཁང་ཟུར་བཀོལ།
༢༦༣ སུད་སི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ལས་ཁང་ཟུར་བཀོལ། བསྡོམས།
ཁྱོན་བསྡོམས་གྲངས།
༡
༡
༡ ༡ ༡
༡
༡ ༡ ༡
༢༢༩ ༢༩༠
117
༡
༦༡
118
ད་ཡོད་ལས་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས།
དབུས་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་ལས་བྱེད།
ཟུར་འཛར་ ༥ པ།
རྩིས་ཞིབ་དྲུང་ཆེ།
རྩིས་ཞིབ་དྲུང་འཕར།
མགོན་པོ་ཕུན་ཚོགས་ལགས།
རིག་འཛིན་ཆོས་འཕེལ་ལཌ། Certificate in Accounting
B.Com
ཟུང་འབྲེལ་དྲུང་ཆེ།
ཟུང་འབྲེལ་དྲུང་ཆེ།
ཟུང་འབྲེལ་དྲུང་ཆེ།
ཚེ་རིང་རྟ་མགྲིན། B.Com
སྦྱིན་པ་མཐར་ཕྱིན། B.Com
འཕྲིན་ལས་དབང་འདུས།
དྲུང་གཞོན།
དྲུང་གཞོན།
དྲུང་གཞོན།
བསྟན་འཛིན་ཤེས་ལྡན།
བསྟན་འཛིན་དགའ་ལྡན།
ཉི་མ་དངོས་གྲུབ།
M.Com
M.Com
119
M.Com
M.Com
དྲུང་ལས།
དྲུང་ལས།
སྡེ་འགན།
ཚེ་རིང་སྒྲོལ་མ། B.Com
པདྨ་ཆོས་སྒྲོན། M.Com
འཆི་མེད་རྣམ་རྒྱལ།
སྡེ་འགན།
སྡེ་འགན།
སྡེ་འགན།
བསྟན་འཛིན་སྐལ་ལྡན། M.Com
B.Com
བུ་འཁྲིད།
ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྒྲོན།
སྡེ་འགན།
སྡེ་འགན།
སྡེ་འགན།
བསྟན་འཛིན་ཆོས་བཟང།
བསྟན་འཛིན་གཡུ་སྒྲོན།
ཡེ་ཤེས་སྒྲོལ་མ།
B.Com
M.Com
120
M.Com
B.Com
M.Com
ལས་དོ།
ལས་དོ།
ལས་དོ།
བསྟན་འཛིན་སྣང་གསལ། B.Com
འཕྲིན་ལས་ཆོས་འཕེལ། B.Com
ངག་དབང་བསྟན་འཛིན།
ལས་དོ།
ལས་དྲུང།
ལས་དྲུང།
བསྟན་འཛིན་སྒྲོན་གསལ།
འཕྲིན་ལས་ཆོས་སྒྲོན།
ཚེ་རིང་སྟོབས་ལྡན།
M.Com
B.Com
ལས་བྱ་ཡིག་གད།
ཚུལ་ཁྲིམས་ཆོས་སྒྲོན། 121
M.Com
M.Com
ལྷོ་ཕྱོགས་ཡན་ལག་ལས་བྱེད། སྡེ་འགན།
སྡེ་འགན།
ཉི་མ་རྡོ་རྗེ། དྲུང་གཞོན། B.Com
ངག་དབང་བློ་གྲོས། M.Com
ཚེ་རིང་སྒྲོལ་མ།
སྡེ་འགན།
སྡེ་འགན།
སྡེ་འགན།
བསྟན་འཛིན་ནམ་མཁའ། B.Com
སྐལ་བཟང་ཆོས་འཕེལ། M.Com
M.Com
ལས་དོ།
ལས་དོ།
ལས་བྱ་ཡིག་གད།
ལྷག་པ་ཚེ་རིང།
ངག་དབང་ཆོས་སྐྱིད།
བསྟན་འཛིན་ཤེས་རབ།
ཡན་ལག་འགན་འཛིན།
B.Com
B.Com
122
B.Com
ཟླ་བ།
ཡན་ལག་འགན་འཛིན།
བལ་ཡུལ་ཡན་ལག་ལས་བྱེད། དྲུང་ལས།
སྡེ་འགན།
རྡོ་རྗེ་དབང་འདུས། དྲུང་གཞོན། B.Com
བསྟན་འཛིན་སྒྲོལ་མ། B.Com
བློ་བཟང་ནོར་བུ།
སྡེ་འགན།
ལས་དོ།
ལས་དོ།
བསྟན་འཛིན་རྣམ་སྲས།
བཀྲིས་ཆོས་འཛོམས།
ཕུན་ཚོགས།
M.Com
B.Com
123
B.Com
M.Com
ཡན་ལག་འགན་འཛིན།
བདེ་སྐྱིད་གླིང་ཡན་ལག་ལས་བྱེད། དྲུང་གཞོན།
སྡེ་འགན།
དཀོན་མཆོག་དབང་འདུས། དྲུང་གཞོན།B.Com
ལྷག་པ་རྡོ་རྗེ། B.Com
M.Com
སྡེ་འགན།
སྡེ་འགན།
སྡེ་འགན།
བསྟན་འཛིན་དཔལ་ལྡན། B.Com/MA Eco.
བློ་བཟང་དར་རྒྱས། M.Com
སྤེན་པ་སྒྲོལ་མ།
སྡེ་འགན།
ལས་དོ།
ལས་དོ།
བློ་བཟང་ཤེས་རབ།
བསྟན་འཛིན་རྣམ་གྲོལ།
ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ།
B.Com
M.Com
124
སྤེན་པ།
B.Com
M.Com
ལས་དོ།
ཀུན་དགའ་ཚེ་དཔལ། B.Com
125
ཟུར་འཛར་ ༦ པ།
༄༅། །སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༩ ནས་སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་གཞུང་བསྐོས་ལས་བྱེད་ གནས་སྤོས་དང༌། བགྲེས་ཡོལ། རྩ་དགོངས་སོང་བ་སོགས་ཀྱི་མཚན་གཞུང་། གང་ཐུབ་ ཀྱིས་འདི་གར་ལས་བཅར་གྱིས་འཕོས་པ་ལྟར་གོ་རིམ་སྒྲིག་ཁུལ་ཡིན། ཨང་། ༡
༢
༣
༤
མཚན།
ཚུལ་ཁྲིམས་བསྟན་འཛིན།
བླ་མ་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་མཚན།
འཇིགས་མེད་ལྷུན་གྲུབ་རིན་ པོ་ཆེ། སྐལ་བཟང་ཡར་འཕེལ།
གནས་སྤོས། བགྲེས་ཡོལ། རྩ་ དགོངས། གཞན། གནས་སྤོས།
གནས་སྤོས།
གནས་སྤོས།
གནས་སྤོས།
ད་ལྟའི་བཞུགས་ གནས།
སྤྱི་འཐུས། སྦིར།
ཨ་རི།
ཚེ་འདས།
ཚེ་འདས།
༥
དགོན་ཤར་རྡོ་རྗེ་དགྲ་འདུལ།
གནས་སྤོས།
༧
ངག་དབང་གྲགས་པ།
རྩ་དགོངས།
ཨ་རི།
རྩ་དགོངས།
ཨ་རི།
༦ ༨
༩
༡༠ ༡༡
༡༢
པདྨ་ཀུན་བཟང་།
ཆོས་འཕེལ་ཚེ་རིང་།
ཉི་མ་ཚེ་རིང་།
སངས་རྒྱས་རབ་བརྟན།
བྱམས་པ་ཆོས་གྲགས།
རྩ་དགོངས།
ཨ་རི།
རྩ་དགོངས།
ཨ་རི།
གནས་སྤོས།
རྩ་དགོངས།
ཨ་རི།
༡༣
བཀྲིས་ཚེ་རིང་།
རང་བཞིན་བུད་པ།
བཀའ་དྲུང་ཡིག་ ཚང་ལས་བྱ། རྡ་ས།
༡༥
བསོད་ནམས་བཀྲིས།
རྩ་དགོངས།
ཨ་རི།
༡༤ ༡༦
ཚུལ་ཁྲིམས་རྡོ་རྗེ།
རྩ་དགོངས།
འོས་འགན་ཟུར་པ། བདེ་སྐྱིད་གླིང༌། ཨ་རི།
བསྟན་འཛིན་དབང་རྒྱལ། ལྷག་པ་རྒྱལ་མཚན།
རྩ་དགོངས། རྩ་དགོངས། 126
བལ་ཡུལ།
རྡ་ས་བོད་ཁྱིམ་ ལས་བྱེད།
༡༧ ༡༨
ངག་དབང་ཐུབ་བསྟན།
ཚེ་རིང་།
གནས་སྤོས།
གནས་སྤོས།
༡༩
ལྷ་དབང་རྒྱལ་པོ།
གནས་སྤོས།
༢༡
ཚུལ་ཁྲིམས་རྡོ་རྗེ།
གནས་སྤོས།
༢༠
༢༢
༢༣
དབང་རྒྱལ་བླ་མ།
ཨོ་རྒྱན་སྒྲོལ་མ།
གནས་སྤོས།
བདེ་སྲུང་ལས་ ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་ལས། ཤེས་རིག་ལས་ ཁུངས་དྲུང་ལས༌། ཨ་རི།
ཨ་རི།
འཕྲིན་ལས་རྣམ་རྒྱལ།
རྩ་དགོངས།
ཕ་རན་སི།
བསྟན་འཛིན་རྣམ་དག
རྩ་དགོངས།
ཨ་རི།
༢༤
དབང་ཕྱུག་སྒྲོལ་མ།
༢༦
པདྨ་སྒྲོལ་མ།
༢༥
གནས་སྤོས།
ཁྲིམས་ཟུར། བདེ་ སྐྱིད་གླིང་། ཨ་རི།
རྩ་དགོངས། རྩ་དགོངས།
རྡ་ས།
ཚེ་འདས།
༢༧
མཐུ་སྟོབས་རྡོ་རྗེ།
རྩ་དགོངས།
ཚེ་འདས།
༢༩
བློ་བཟང་བསྟན་འཛིན།
རྩ་དགོངས།
ཁེ་ན་ཌ།
གནས་སྤོས།
ཁེ་ན་ཌ།
༢༨
༣༠ ༣༡
༣༢
༣༣
༣༤ ༣༥
༣༦
བསོད་ནམས་དབང་འདུས།
སྐལ་བཟང་སྒྲོལ་དཀར།
པདྨ་དགྲ་འདུལ།
ཐུབ་བསྟན་ཆོས་འཕེལ།
ཚེ་རིང་སྒྲོལ་མ།
ཚེ་རིང་དོན་གྲུབ།
རྣམ་རྒྱལ་ནོར་བུ།
ཉི་མ་སྒྲོལ་མ།
བགྲེས་ཡོལ།
རང་བཞིན་བུད་པ།
གནས་སྤོས།
གནས་སྤོས།
གནས་སྤོས།
རྩ་དགོངས།
རྩ་དགོངས། 127
བདེ་སྐྱིད་གླིང་།
ཁེ་ན་ཌ།
བལ་ཡུལ་ནང་ས་ གནས་འགོ་འཛིན། བལ་ཡུལ་ནང་ས་ གནས་འགོ་འཛིན། དཔལ་འབྱོར་བཀའ་ བློན་མཆོག ཁེེ་ན་ཌ།
ཁེ་ན་ཌ།
༣༧
འོ་དབྱངས་མཚོ།
གནས་སྤོས།
རྡ་ས།
༣༩
ཚེ་རིང་ལེགས་བཤད།
རྩ་དགོངས།
ཨ་རི།
༣༨
༤༠ ༤༡
༤༢
༤༣
ཡེ་ཤེས་དར་རྒྱས།
རྩ་དགོངས།
དངོས་གྲུབ་ཚེ་རིང་།
གནས་སྤོས།
ཚེ་འདས།
ཐུབ་བསྟན་ཡར་འཕེལ།
རྩ་དགོངས།
ཨ་རི།
བསྟན་འཛིན་ལྷ་རྒྱལ།
རྩ་དགོངས།
རྣམ་རྒྱལ་དགྲ་འདུལ།
རྩ་དགོངས།
༤༥
ལྷ་རྩེ་བསམ་གྲུབ།
གནས་སྤོས།
༤༧
བསམ་གཏན་ནོར་བུ།
༤༤ ༤༦ ༤༨
༤༩ ༥༠
ཨ་རི།
ཚེ་རིང་དབང་ཕྱུག
འཇིགས་མེད་འབྱུང་གནས།
བདེ་ཆེན་དབང་མོ།
རྟ་མགྲིན་མཚོ་མོ།
བཀྲིས་གཡང་འཛོམས།
ཨ་རི།
ཁེ་ན་ཌ།
རྩ་དགོངས།
ཨ་རི།
བགྲེས་ཡོལ།
སྤྱི་འཐུས། སྦེལ་ ཀོབ། ཨ་རི།
རྩ་དགོངས།
རྩ་དགོངས།
རྩ་དགོངས།
རྩ་དགོངས།
ཨ་རི།
ཨ་རི།
ཨི་ཊ་ལི།
ཕ་རན་སི།
༥༡
མཁའ་འགྲོ་དབྱངས་སྐྱིད།
གནས་སྤོས།
༥༣
ཆུང་བདག
རྩ་དགོངས།
ཆོས་དབྱིངས།
གནས་སྤོས།
དཔལ་འབྱོར་ལས་ ཁུངས་དྲུང་འཕར། ཨ་རི།
རྩ་དགོངས།
ཨ་རི།
༥༢
ཚེ་རིང་སྲི་ཆོས།
༥༤
དབང་འདུད་ཚེ་རིང་།
༥༦
བསྟན་འཛིན་སྟོབས་འབྱོར།
༥༥
༥༧
ཚེ་དཔག་སྒྲོལ་མ།
གནས་སྤོས།
གནས་སྤོས། རྩ་དགོངས།
128
ཚོགས་དྲུང་ལས་ ཁུངས་ལས་བྱ། བདེ་སྲུང་ཁ་ལོ་བ།
ཕ་རན་སི།
ཨ་རི།
༥༨
རྡོ་རྗེ་དབང་འདུས།
རྩ་དགོངས།
ཨ་རི།
༥༩
བསྟན་འཛིན་ལེགས་སྐྱིད།
རྩ་དགོངས།
སུད་སི།
༦༡
བསྟན་འཛིན་སྒྲོལ་དཀར།
རྩ་དགོངས།
ཁེ་ན་ཌ།
༦༠
༦༢
བསྟན་འཛིན་མཁས་དབང་། སྐལ་བཟང་ཕུན་ཚོགས།
རྩ་དགོངས། གནས་སྤོས།
བརྒྱུད་སྟོད། ཨ་རི།
༦༣
ཕུན་ཚོགས་སྒྲོལ་མ།
རྩ་དགོངས།
ཨ་རི།
༦༥
རིན་ཆེན་གཡུ་སྒྲོན།
རྩ་དགོངས།
སྦེལ་ཀོབ།
༦༧
བསྟན་འཛིན་མཐར་ཕྱིན།
༦༤ ༦༦ ༦༨
༦༩ ༧༠ ༧༡
རྣམ་རྒྱལ་ནོར་འཛོམས།
སྤེན་པ་བུ་འཁྲིད།
མཐུ་སྟོབས་རྣམ་རྒྱལ།
ཚེ་རིང་མཚོ་མོ།
བདུད་འདུལ་རྡོ་རྗེ།
ཤེས་རབ་སྒྲོལ་མ།
རྩ་དགོངས། རྩ་དགོངས།
རྩ་དགངོས།
གནས་སྤོས།
གནས་སྤོས།
གནས་སྤོས།
རྩ་དགོངས།
༧༢
བློ་བཟང་རྡོ་རྗེ།
གནས་སྤོས།
༧༤
ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྒྲོན།
བགྲེས་ཡོལ།
༧༣ ༧༥
༧༦ ༧༧
བཀྲིས་སྟོབས་རྒྱལ།
ཚེ་རིང་སྒྲོལ་དཀར།
ཚེེ་རིང་ཆོས་སྒྲོན།
བསྟན་འཛིན་ལྷུན་གྲུབ།
གནས་སྤོས།
གནས་སྤོས།
རྩ་དགོངས། རྩ་དགོངས། 129
ཧོན་སུར།
སྦེལ་ཇི་ཡམ།
སུད་སི།
འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ ཁུངས་ཟུང་དྲུང་། ནང་སྲིད་ལས་ ཁུངས་ཟུང་དྲུང་། སྒང་ཏོག་ས་གནས་ འགོ་འཛིན། ཨ་རི།
ཨ་རི།
ཤེས་རིག་ལས་ ཁུངས་དྲུང་འཕར། ཨ་རི།
ཧོན་སུར་ལས་དྲུང་།
ཨོ་སི་ཀྲི་ལི་ཡ།
ཁེ་ན་ཌ།
ཟུར་འཛར་ ༧ པ། ᨌ། །ལོ་གཅིག་གི་ཡོང་འབབ་ཁྲལ་ཞིབ་སྦྱོང་བརྡར་ཐོབ་མཁན་རྣམས་ཀྱི་མཚན་གཞུང་། ཨང་།
སྦྱོང་བརྡར་བྱ་ ཡུལ།
མཚན།
སྦྱོང་བརྡར་དུས་ ཡུན།
༡
ཚེ་རིང་དོན་གྲུབ། KN Chan-
༡༩༨༩--༡༩༩༠
༢
ཆོས་དབྱིངས།
༡༩༩༡--༡༩༩༢
༣
༤ ༥
༦
ཤེས་རབ་སྒྲོལ་ མ། ཕུར་བུ་ཆོས་ གྲགས།
dla& Co, Chartered Accountanat, Shimla
"
" "
"
༢༠༠༠--༢༠༠༡
" "
ད་ལྟའི་གནས་ ཡུལ་དང་ཕྱག་ ལས། བོད་མིའི་སྒྲིག་ འཛུགས་ཀྱི་ དཔལ་འབྱོར་ བཀའ་བློན། ཨ་རི།
ཨ་རི
༢༠༠༤།༤།༡ ནས་ ཧོན་སུར་ས་ ༢༠༠༥།༣།༣༡ གནས་འགོ་ འཛིན། ༢༠༠༧།༨།༡ ནས་ ཨ་རི། ༢༠༠༨།༧།༣༡ ༢༠༠༨།༡༠།༡ ནས་ རྩིས་ཞིབ་ལས་ ༢༠༠༩།༡༠།༣༡ ཁང་གི་དྲུང་ གཞོན།
ཕུན་ཚོགས་སྒྲོལ་ " " མ། བསྟན་འཛིན་ " " དགའ་ལྡན།
ᨌ། །སིམ་ལ་དང་སྦེང་ལོར་དུ་ཟླ་དྲུག་གམ་ཟླ་གསུམ་རྩིས་ཞིབ་ཆེད་སྦྱོང་ (AG Training) ནང་ཞུགས་མཁན་ལས་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་ཞིབ་ཕྲའི་མཚན་གཞུང་། ཨང་། ༡
༢
ད་ལྟའི་གནས་ཡུལ་ དང་ཕྱག་ལས། སྦྱོང་བརྡར་ཐེངས་དང་པོ་༡༩༨༣
མཚན།
པདྨ་དགྲ་འདུལ།
པདྨ་ཀུན་བཟང་།
ཁེ་ན་ཌ། ཨ་རི།
130
ཟུར་བརྗོད།
༣
དབང་ཕྱུག་ཕ་ཟུར།
བདེ་སྲུང་དྲུང་ཆེ།
འཇམ་དབྱངས་དབང་རྒྱལ
ཨ་རི།
༤
སངས་རྒྱས་བྱམས་པ།
༦
བསོད་ནམས་བཀྲིས།
༥
འདས་གྲོངས། ཨ་རི།
སྦྱོང་བརྡར་ཐེངས་གཉིས་པ།༡༩༨༤--༡༩༨༥
༧
བྱམས་པ་ཆོས་གྲགས།
༩
སྐལ་བཟང་ཕུན་ཚོགས།
དཔལ་འབྱོར་བཀའ་ བློན་ལས་ཐོག ཨ་རི།
བསྟན་འཛིན་དབང་རྒྱལ།
བལ་ཡུལ།
༨
༡༠ ༡༡
༡༢
ཚེ་རིང་དོན་གྲུབ། མཐུ་སྟོབས།
ཚེ་དབང་རིག་འཛིན། ལྷག་པ་རྒྱལ་མཚན།
༡༥
ཆོས་འཕེལ་ཚེ་རིང་།
༡༦ ༡༧ ༡༨
༡༩
འདས་གྲོངས། ཁེ་ན་ཌ།
ཐེངས་གསུམ་པ།༡༩༨༧--༡༩༨༨
༡༣
༡༤
ཨ་རི།
ངག་དབང་གྲགས་པ།
བོད་ཁྱིམ་བཟོ་གྲའི་ ལས་བྱེད། ཨ་རི།
ཉི་མ་ཚེ་རིང་།
ཨ་རི།
དཀོན་མཆོག ལྷག་པ་རྡོ་རྗེ།
ཨ་རི།
འདས་གྲོངས།
ཐེངས་བཞི་པ།༡༩༩༡--༡༩༩༢
ཐུབ་བསྟན་ཆོས་འཕེལ།
བདེ་གླིང་རྩིས་ཞིབ་ ཡན་ལག སྤོག་ར་གློ་སྒྲིག་ས་ འགོ
131
སྡེ་ཚན་གཞན་གྱི་ ལས་བྱེད། " " " "
ཕྱིས་སུ་རྩིས་ཞིབ་ ལས་བྱེད།
སྡེ་ཚན་གཞན་གྱི་ ལས་བྱེད། '' ''
༢༠
ཚེ་རིང་སྒྲོལ་མ།
༢༡
ཚེ་རིང་དབྱངས་ཅན།
སྤོག་ར་བཀྲིས་ དཔལ་འཁྱིལ་ས་ འགོ ཨ་རི།
༢༣
བྱམས་པ་གཡང་འཛོམས།
ཨ་རི།
༢༤
བློ་བཟང་བསྟན་འཛིན།
ཁེ་ན་ཌ།
༢༦
སྐལ་བཟང་སྒྲོོལ་དཀར།
ཁེ་ན་ཌ།
༢༢
༢༥
དབྱངས་ཅན་སྒྲོལ་དཀར།
ཨ་རི།
ཐེངས་ལྔ་པ།༡༩༩༥--༡༩༩༦
བསྟན་འཛིན་རྣམ་དག
ཨ་རི།
༢༧
ཕུར་བུ་ཆོས་གྲགས།
༢༩
ཉི་མ་རྡོ་རྗེ།
༣༠
ཉི་མ་སྒྲོལ་མ།
ལྷོ་ཕྱོགས་རྩིས་ ཞིབ་ཡན་ལག་ འགན་འཛིན། ཁེ་ན་ཌ།
༣༢
སངས་རྒྱས་རབ་བརྟན།
ཨ་རི།
༢༨
༣༡
༣༣
ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྒྲོན།
རྣམ་རྒྱལ་ནོར་བུ།
ཕུར་བུ་དོན་གྲུབ།
༣༦
ཁེ་ན་ཌ།
སྡེ་ཚན་གཞན་གྱི་ ལས་བྱེད། ཐེངས་དྲུག་པ།༢༠༠༣།༡༡།༡ནས་༢༠༠༤།༡།༣༡བར།
༣༤ བཀྲིས་སྟོབས་རྒྱལ། ༣༥
ཧོན་སུར་ས་གནས་ འགོ་འཛིན། ཨ་རི།
རྣམ་རྒྱལ་དགྲ་འདུལ།
མཐུ་སྟོབས་རྣམས་རྒྱལ།
རྡ་ས།
ཤེས་རིག་དྲུང་ འཕར། ཁེ་ན་ཌ།
འཕྲོད་བསྟེན་ཟུང་ དྲུང་།
132
༣༧
བསམ་གཏན་ནོར་བུ།
ཨ་རི།
༣༩
ཚེ་རིང་མཚོ་མོ།
ནང་སྲིད་ཟུང་དྲུང།
༤༡
ཚེ་རིང་དབང་ཕྱུག
༣༨
༤༠
༤༢
བསྟན་འཛིན་ལྷ་རྒྱལ།
པདྨ་ཆོས་སྒྲོན།
བཀྲིས་དབྱངས་འཛོམས།
༤༣ ཐུབ་བསྟན་ཡར་འཕེལ།
༤༤ ཡེ་ཤེས་དར་རྒྱས། བདུད་འདུལ་རྡོ་རྗེ།
༤༧
བློ་བཟང་རྡོ་རྗེ།
ཉི་མ་དངོས་གྲུབ།
༤༨
ཚེ་རིང་ཆོས་སྒྲོན།
༥༠
སྤེན་པ།
༤༩ ༥༡
༥༢
༥༣
༥༤
དབུས་རྩིས་ཞིབ་ ལས་ཁང་། ཨ་རི། ཕ་རན་སི།
ཨ་རི། ཨ་རི།
ཐེངས་བདུན་པ།༢༠༠༨།༡༡།༡ནས་༢༠༠༩།༡།༣༡
༤༥
༤༦
ཨ་རི།
བློ་བཟང་ནོར་བུ།
སྤེན་པ་བུ་འཁྲིད།
འཕྲིན་ལས་དབང་འདུས།
དཔལ་ལྡན་ཚེ་རིང་། འཆི་མེད་རྣམ་རྒྱལ།
སྒང་ཏོག་ས་གནས་ འགོ་འཛིན། དབུས་རྩིས་ཞིབ་ ལས་ཁང་། ཨ་རི། ཨོ་སི་ཀྲོ་ལི་ཡ།
བལ་ཡུལ་རྩིས་ཞིབ་ ཡན་ལག བདེ་གླིང་རྩིས་ཞིབ་ ཡན་ལག སྦེལ་ཇམ།
དབུས་རྩིས་ཞིབ་ ལས་ཁང་། བདེ་གླིང་རྩིས་ཞིབ་ ཡན་ལག དབུས་རྩིས་ཞིབ་ ལས་ཁང་། 133
༥༥
བསྟན་འཛིན་སྐལ་ལྡན།
༥༧
བསྟན་འཛིན་རྣམ་སྲས།
༥༩
བསྟན་འཛིན་ཆོས་བཟང་།
༥༦ ༥༨
རྡོ་རྗེ་དབང་འདུས།
ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྒྲོན།
༦༠
བསྟན་འཛིན་ཤེས་ལྡན།
༦༢
ཚེ་རིང་སྒྲོལ་མ།
༦༡
བསྟན་འཛིན་མཐར་ཕྱིན།
༦༣
ཡེ་ཤེས་སྒྲོལ་མ།
༦༥
བསྟན་འཛིན་གཡུ་སྒྲོན།
༦༤ ༦༦ ༦༧
བསྟན་འཛིན་ནམ་མཁའ། རིན་ཆེན་གཡུ་སྒྲོན། སྤེན་པ་སྒྲོལ་མ།
༦༨
དཀོན་མཆོག་དབང་འདུས།
༦༩
བསྟན་འཛིན་མཁས་དབང་།
༧༠
བསྟན་འཛིན་ལེགས་སྐྱིད།
དབུས་རྩིས་ཞིབ་ ལས་ཁང་། ཨ་རི།
བལ་ཡན་རྩིས་ཞིབ་ ལས་ཁང་། དབུས་རྩིས་ཞིབ་ ལས་ཁང་། དབུས་རྩིས་ཞིབ་ ལས་ཁང་། དབུས་རྩིས་ཞིབ་ ལས་ཁང་། སུད་སི། ལྷོ་ཕྱོགས་རྩིས་ ཞིབ་ཡན་ལག དབུས་རྩིས་ཞིབ་ ལས་ཁང་། ལྷོ་ཕྱོགས་རྩིས་ ཞིབ་ལས་ཁང་། དབུས་རྩིས་ཞིབ་ ལས་ཁང་། སྦེལ་ཀོབ།
བདེ་གླིང་རྩིས་ཞིབ་ ཡན་ལག བདེ་གླིང་རྩིས་ཞིབ་ ཡན་ལག་འགན་ འཛིན། རྡ་ས། སུད་སི།
134
ཟུར་འཛར་ ༨ པ།
རྩིས་ལོ་ ༢༠༠༥༌༌༠༦ ལོའ ་ི རགས་ཟིན་ཕྱོགས་བསྡོམས་སྙན་ཐོར་ལན་ འདེབས་གསལ་བཤད་གནང་སྐབས་བསྔགས་བརྗོད་གཤམ་གསལ་གནང་ ཡོད།
135
143