Essay Duurzame ontwikkeling
Klimaatcompensatie ‘Zien we ze vliegen?’
Door:
Lobke Jansen
Stud. Nr.:
2409555
Docent:
H. van Bommel
Datum:
08-07-2008
Klimaat compensatie; compensatie ; zien we ze vliegen? Nederland en Europa zijn er vol van: Klimaatcompensatie. Dit betekent dat iedere keer als men met het vliegtuig of de auto reist, een douche neemt of een wasje draait de uitstoot van CO2 gecompenseerd moet worden. Terecht want het overmatige gebruik van fossiele brandstoffen en de daarmee gepaard gaande uitstoot van CO2 wordt misschien niet ons, maar ons nageslacht fataal. Verschillende commerciële bedrijven hebbe zich de afgelopen jaren gestort op deze markt. Een initiatief van klimaatcompensatie wat betreft vliegen is bijvoorbeeld Trees For Travel. Deze organisatie compenseert de uitgestoten CO2 per vliegreis met de aanplant van bomen en het investeren in duurzame projecten in ontwikkelingslanden. Voor reizigers betekent dit dat een vliegreis naar New York een uitstoot van ongeveer 3 ton CO2 per passagier oplevert. Om deze uitstoot te compenseren moeten 150 bomen één jaar lang groeien. Is dit echter wel genoeg? Is de aanplant van bomen wel duurzaam voor de gebieden in ontwikkelingslanden? Kortom is een initiatief als bomen planten toereikend voor een langere periode maar ook voor de lokale bevolking en de natuur of is er een betere methode? Bomen planten als DE oplossing. In een calculator zoals in afbeelding 1 weergegeven wordt het aantal bomen vermeld wat 1 jaar lang moet groeien in de tropen om deze uitstoot te verwerken. De leek denkt dat hiermee alles opgelost is maar niets blijkt minder waar. Het Wereld natuur Fonds heeft laten onderzoeken dat een boom pas 5 jaar nadat hij is geplant CO2 opneemt. De eerste 5 jaar gebeurt er vrijwel niets omdat de boom zichzelf moet ontwikkelen. Een totaal van 3 bomen moet 50 jaar lang zonder ziekte bestaan om de CO2 van één retour New York te compenseren. Een groot nadeel van bomen is echter dat zij eeuwig moeten blijven leven want alleen dan houdt een boom de opgeslagen CO2 vast. Als de boom bijvoorbeeld verrot of wordt verbrand komt alle opgeslagen CO2 weer vrij in de lucht en is er dus niets bereikt, de fossiele brandstoffen zijn alsnog opgebruikt en de CO2 is weer vrij.
(Bron: Teeseling, V van. 2007)
Het rebound effect van compensatiecalculators. Men moet zich tevens afvragen of de calculatieprogramma’s van de bedrijven die klimaatcompensatie voor het vliegen aanbieden wel gewenst zijn. De klimaatcalculators wekken namelijk de schijn precies te berekenen hoeveel uitstoot men veroorzaakt met een reis per vliegtuig. Dit is als een opzichzelfstaand feit niet verkeerd maar de verantwoordelijkheid van de reiziger wordt tot een minimum beperkt. Men vult globaal in dat je naar bijvoorbeeld de oostkust van de VS gaat waarna de calculator meteen weergeeft hoeveel ton CO2 je dan uitstoot, hoeveel compensatie bomen er geplant moeten worden en wat het je gaat kosten. Bijvoorbeeld voor een retourtje New York, zie afbeelding 1, met een CO2 uitstoot van 3 ton moet men erop rekenen dat er 150 bomen geplant moeten worden. Kosten? €27, -. Hierna kan de reiziger met ‘een gerust hart’ op reis omdat hij zijn CO2 uitstoot ‘toch al’ heeft gecompenseerd. Het zogenaamde schuldgevoel wordt liever weggekocht dan dat er werkelijk milieubewuster wordt geleefd.
2008( Bron: Trommelen, J. 2008 - a) Gevolg hiervan is het rebound effect door het compenseren kan men verder en vaker vliegen zolang er maar geld besteedt wordt aan de aanplant van nieuwe bomen. Behaalde winsten worden teniet gedaan doordat we direct eisen en grenzen verleggen. Het gebruik van grondstoffen wordt niet verminderd maar vermeerderd hierdoor terwijl er meer schadelijk stoffen in de lucht vrijkomen.
2007.) (Bron: Valkenburg, G. 2007 .) Bomen en het lokale milieu. Het doel van organisaties al Trees for Travel en Greenseat is op een duurzame manier de CO2 uitstoot compenseren zodat dit gelijk blijft en niet verergert. Dit is natuurlijk een nobel doel maar is het eigenlijk wel echt duurzaam. Bij duurzaamheid komen verschillende aspecten kijken. Voldoen deze organisaties hieraan? Wat betreft minimaal grondstofgebruik slaan ze de plank mis. De organisaties pakken het probleem niet aan maar compenseren alleen achteraf. De grondstoffen worden nog altijd uit de aardbodem gehaald waardoor de strijd vrijwel verloren is. Latere generaties hebben alsnog een tekort aan grondstoffen en hebben tegen die tijd dus geen goed ontwikkeld alternatief. De organisatie probeert als hoofddoel het aantal schadelijke emissies terug te dringen maar slaagt daar maar gedeeltelijk in doordat in zogenaamde CDM bossen maar 1% van de uitstoot gecompenseerd mag worden. Op dit moment wordt maar 1% van de 1% ook daadwerkelijk
(Bron:: Trommelen, J. 2008 2008gecompenseerd. (Bron - b .) De organisatie Greenseat koopt echter bestaand bos op wat zij vervolgens weer verkoopt als klimaatcompensatie aan haar reizigers. Dit is echter geen klimaatcompensatie omdat de bossen al bestonden en dus de nodige CO2 al uit de lucht haalden leveren zij geen extra bijdrage aan de afvoer van CO2.
Persson, (Bron: Pe rsson, M. 2007)
De klimaatbossen worden bij voorkeur geplant in de tropen omdat zij daar het meeste effect hebben. Tevens worden hierbij projecten opgezet voor de bevolking omdat deze tropen vaak in ontwikkelingslanden liggen. De bebossing zelf is slecht voor de lokale milieusituatie. Door het grote aantal bomen daalt de grondwaterstand van de gebieden. Hierdoor raken nabij gelegen gebieden uitgedroogd waardoor daar geen natuurlijke plantengroei meer plaatsvindt. Tevens is het netto-effect van de klimaatbossen kleiner door gebrek aan de grondstoffen water en voldoende licht. De eenzijdigheid van plantengroei, namelijk alleen maar bomen belemmerd de aanwezige biodiversiteit doordat de bomen daar oorspronkelijk niet stonden en dieren uit hun habitat jagen.
(Bron: Valkenburg, G. 2007.) Leefbaarheid is een belangrijke kwestie bij duurzaamheid. De bewoners van het gebied moeten ook profiteren van de ontwikkeling. Bij dit soort projecten gebeurt dat door mensen aan te stellen als opzichter of als onderhoudend personeel. Bossen worden meestal aangelegd zodat het bijvoorbeeld de akkers van de inwoners beschermd tegen de wind. Verder bekommert men zich weinig om de directe omgeving van de bossen.
(Bron: Baal, M van. 2007) Als het gaat om efficiĂŤnt ruimtegebruik dan hoort het in grote mate bebouwen van land met bos hier niet toe. Het bos neemt erg veel ruimte in beslag en om alle CO2 uitstoot te compenseren is er meer ruimte nodig dan voorhanden is. Tevens is het vaak niet mogelijk om andere activiteiten in het bos te ondernemen omdat de bomen niet ernstig beschadigd mogen worden. Het bos zelf past veelal niet bij de omgeving. Het is een ander soort dan daar oorspronkelijk voor kwam of het kwam daar niet in dezelfde mate voor. Cultuurhistorische gezien is dit niet goed voor het landschap omdat de eigenwaarde niet wordt behouden.
2007)) (Bron: Teeseling, V van. 2007 Conclusie Bomen planten om achteraf te compenseren is niet het meest ingenieuze idee om de CO2 uitstoot te reduceren. Beter is het om een vorm van energie te gebruiken die hoe dan ook schoon en die de CO2 uitstoot helpt voorkomen. Dit kunnen we vinden in windenergie, waterenergie of zonne-energie. Deze vormen zijn dor de natuur zelf gemaakt en schaden ook niet. Het is natuurlijk wel belangrijk dat ze op een juiste manier worden gebruikt zodat mens, natuur en economie hiervan kunnen profiteren en de driehoeksverhouding people, planet, prosperity in evenwicht is. Tevens is het belangrijk om, naast andere brandstoffen te gebruiken, ook minder vaak en minder ver te reizen per bijvoorbeeld vliegtuig. Dit is een van de meest vervuilende reisvormen die er is.
Literatuurlijst. Baal, M van. 2007. ‘Een boom opzetten voor het milieu’ . Intermediar, weekblad 5 december 2007. Bijnen, A van. 2008. ‘Klimaatcompensatie moet je altijd blijven uitleggen’ . Als PDF-bestand gedownload via: http://www.sprout.nl/artikel.jsp?id=1487067 Persson, M. 2007. ‘ Bomen voor tickets’ . Volkskrant, sectie wetenschap, 3 maart 2007. Teeseling, V van. 2007. ‘Brondocument; klimaatcompensatie’ . Milieu Centraal Utrecht. Als PDF-bestand gedownload via: http://www.greenchoice.nl/Documents/Pers/Klimaatcompensatie2007.pdf Trommelen, J. 2008-a. ‘Compensatie CO 2 blijkt nep’ . Volkskrant, sectie binnenland, 2 februari 2008. Trommelen, J. 2008-b. ‘Klimaatbossen wel degelijk zinvol’ . Volkskrant, sectie binnenland, 5 februari 2008. Valkenburg, G. 2007. ‘ CO 2 compensatie werkt averechts’ . Milieudefensie magazine, sectie opinie, april 2007. Websites. Hagendoorn, W. 2007. ‘Reactie Trees for Travel op artikel bomen voor tickets’. Geraadpleegd op 5 juli 2008. Website: http://www.treesfortravel.nl/nieuws/nieuws040307.html. Korthals Altes, N en D. Slieker. 2007. ‘Reactie Klimaat Neutraal Groep op artikel
bomen voor tickets’ . Geraadpleegd op 5 juli 2008. Website: http://www.greenseat.com/nl/Menu-Tekst.asp?iddoc=248