Ewa Bartczak-Sroka Sandra Ciechowicz
kreatywne zabawy z wykorzystaniem drewnianych przedmiotów
DREWNIANKI
kreatywne zabawy z wykorzystaniem drewnianych przedmiotów Autorki:
Ewa Bartczak-Sroka, Sandra Ciechowicz
Redakcja merytoryczna:
Maria Broda-Bajak
Redakcja językowa i korekta:
Alicja Halik
Zdjęcia:
Karolina Żak
ISBN: 978-83-67101-05-9 Kraków 2022
Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórców i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, które im przysługują. Zawartość publikacji możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście Ci znanym, ale nie publikuj w internecie treści tu zawartych ani ich fragmentów, a kopiując jej część, rób to tylko na użytek osobisty. Jeśli cytujesz fragmenty z publikacji, nie zmieniaj ich i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło.
Copyright © by CEBP 24.12 Sp. z o.o.
Wydawca: CEBP 24.12 Sp. z o.o. 30-437 Kraków, ul. Kwiatowa 3 www.blizejprzedszkola.pl
Od Autorek ������������������������������������������������������������� 5 Drewniankowe materiały �������������������������������� 7 W roli głównej drewniane... ...kołki ������������������������������������������������������������������ 9 ...klamerki �������������������������������������������������������� 15 ...patyczki do lodów ������������������������������������ 21 ...krążki �������������������������������������������������������������� 27 ...obręcze ���������������������������������������������������������� 33 ...klocki �������������������������������������������������������������� 39 ...okrągłe patyczki �������������������������������������� 45 ...guziki ��������������������������������������������������������������� 51 ...koraliki ����������������������������������������������������������� 57 ...figury geometryczne ����������������������������� 63
Od Autorek W obecnych czasach rynek edukacji jest bardzo bogaty. Zarówno nauczyciele, jak i rodzice mają łatwy dostęp do gier edukacyjnych, pomocy dydaktycznych oraz wszelkich innych materiałów potrzebnych do realizacji procesu rozwoju dzieci. Kolorowe, starannie wykonane, przyciągające uwagę dziecka zabawki są obecne w naszych domach czy placówkach edukacyjnych. Jednak czy tylko dzięki takim środkom dydaktycznym nasze dzieci mają szansę na harmonijny i wszechstronny rozwój? Pracując z przedszkolakami, przekonałyśmy się, że podczas zajęć można korzystać z materiałów pozyskiwanych w łatwy i tani sposób. Nie zawsze trzeba kupić coś nowego, aby móc zorganizować ciekawą aktywność dla najmłodszych. Wystarczy pogrzebać w zakamarkach szafy, popytać znajomych, którzy właśnie skończyli urządzanie domu albo zastosować ideę zero waste i wybrane materiały użyć ponownie, ale do innych celów. Drewnianki to zbiór zabaw z wykorzystaniem drewnianych materiałów codziennego użytku. Są to przedmioty przez wielu niedoceniane i uważane za zbyteczne w procesie rozwoju najmłodszych, a które mogą stać się cennymi narzędziami w dłoniach dzieci i nauczycieli. Drewniane patyczki, obręcze od karniszy, kołki montażowe czy klamerki (spinacze do bielizny) dają mnóstwo możliwości do zabaw! To tani i łatwy w pozyskaniu materiał do pracy z dziećmi w przedszkolu, szkole, a także w domu – czyli wszędzie tam, gdzie można i gdzie chce się aktywnie i twórczo spędzać czas z dzieckiem. Niniejsza publikacja zawiera 100 pomysłów na zabawy z wykorzystaniem drewnianych rekwizytów. Zabawy zostały podzielone na dziesięć kategorii – ze względu na wykorzystywane przedmioty. W każdej kategorii znajduje się dziesięć gotowych propozycji zabaw wraz z ilustracjami pomocniczymi. Integralną część publikacji stanowi zestaw gotowych kart i szablonów (do użycia podczas przeprowadzania wybranych propozycji zabaw), który został zamieszczony na perforowanych stronach na końcu książki. Prezentowane w publikacji zabawy są proste, ale doskonale rozwijają wyobraźnię i pozwalają w kreatywny sposób spojrzeć na edukację dzieci. Dzięki drewnianym rekwizytom zabawy stają się jeszcze bardziej atrakcyjne, a nawet... niezwykłe! Materiały te pomagają w rozwijaniu umiejętności matematycznych, poszerzaniu słownictwa, rozwijaniu pamięci, doskonaleniu orientacji przestrzennej czy koordynacji wzrokowo-ruchowej, ale przede wszystkim dają wiele okazji do rozwijania wrażliwości dotykowej. Zmysł dotyku jest przecież tak ważny 5
w procesie poznawania świata przez najmłodszych! Dzięki zabawom z użyciem rekwizytów stwarzamy dzieciom okazję do tego, aby w kreatywny sposób wykorzystywały przedmioty, które mamy pod ręką. Przedmiotami tymi można manipulować, a przy tym doskonalić sprawność dłoni, kształtować prawidłowe napięcie mięśniowe, rozwijać chwyt pęsetkowy, czyli ćwiczyć wszystko to, co niewątpliwie jest bazą do przygotowania przedszkolaka do roli ucznia. Dzięki Drewniankom chcemy także zachęcić do spojrzenia na edukację przez pryzmat ekologii (wykorzystanie naturalnych materiałów w miejsce plastikowych, a także materiałów recyklingowych). Pragniemy inspirować nauczycieli, terapeutów i rodziców do tego, by w ekologiczne działania włączali również dzieci. By pobudzali ich zapał i zachęcali do twórczych działań. By wspólnie tworzyli ekologiczny warsztat pracy, który nie tylko będzie oryginalną bazą dydaktyczną dorosłych, lecz także dzieci. By zachęcali dzieci do doskonalenia własnych umiejętności i zdolności oraz rozwijania kreatywności. By kształtowali u swoich podopiecznych właściwy stosunek do środowiska i wszystkiego, co nas otacza. Przygotowując się do pracy z Drewniankami, należy zgromadzić materiały, których listę wskazujemy poniżej. Można zatroszczyć się o zdobycie wszystkich od razu, ale można także zbierać je sukcesywnie, uzupełniając ich kolekcję w ramach realizacji kolejnych zabaw. Można kupić na przykład gotowe czerwone patyczki do lodów albo pomalować te naturalne farbami czy czerwonym pisakiem – zależnie od naszych potrzeb, możliwości, chęci czy budżetu. Zachęcamy do wykorzystania prezentowanych w książce propozycji zabaw. Część z nich można realizować z całą grupą, część w małych grupkach lub podczas zajęć indywidualnych. Jesteśmy przekonane, że będą się one cieszyć dużym uznaniem ze strony najmłodszych, dorosłym natomiast ułatwią i uatrakcyjnią codzienną pracę.
6
Drewniankowe materiały BAZOWE (wykonane z drewna) • kołki do montażu mebli (ryflowane) – różnej długości (co najmniej dwie długości, np. 4 cm i 6 cm), naturalne i w różnych kolorach • klamerki do bielizny (do wieszania prania / spinacze) – standardowej długości, naturalne i w różnych kolorach • patyczki do lodów (szpatułki laryngologiczne / patyczki lekarskie) – naturalne i w różnych kolorach (w tym podzielone na kolorowe pola) • krążki (scrapki) w dwóch rozmiarach (większe i mniejsze) – naturalne i pomalowane z jednej strony na różne kolory • obręcze (kółka drewniane do karniszy / kółka do makramy) – w jednym rozmiarze, naturalne i w różnych kolorach • okrągłe patyczki bukowe (patyczki do lodów / patyczki kreatywne) – naturalne i z końcówkami pomalowanymi na różne kolory • guziki (scrapki) – tej samej wielkości (o średnicy ok. 3–4 cm), naturalne i w różnych kolorach • klocki sześcienne – tej samej wielkości, naturalne i w różnych kolorach • koraliki – tej samej wielkości (o średnicy ok. 1,5 cm lub nieco większe), naturalne i w różnych kolorach • płaskie figury geometryczne (scrapki) – koła, kwadraty, prostokąty, trójkąty (o długości boków / średnicy ok. 5 cm lub nieco większe) POZOSTAŁE • białe kartki papieru A4, duże arkusze papieru, kawałki kartonu i tektury, kolorowy blok techniczny i rysunkowy, papier kolorowy samoprzylepny, małe kwadratowe kolorowe karteczki (np. z bloczków do notowania) • kolorowe druciki kreatywne, pompony poliestrowe w czterech kolorach (o średnicy ok. 1,5 cm) • filcowe krążki w różnych kolorach (o średnicy ok. 9–10 cm) • kolorowa pianka w arkuszach • rolki papierowe (np. po folii aluminiowej) • papier do pieczenia 7
• sznurek pakowy lub konopny, szerokie wstążki satynowe lub szarfy gimnastyczne, cienka wstążka do kwiatów • farby plakatowe i pędzle, pisaki (flamastry), ołówki, marker, nożyczki • klej na gorąco • prostokątne tace / pojemniki / kuwety / pokrywki od pudełek po butach, papierowe talerzyki • plastikowy pojemnik (np. kosz na pranie) • nitka i igła do szycia, ponadto plastikowe igły do szycia • drewniane szczypce (do ogórków), drewniane łyżki • wykałaczki pomalowane na różne kolory, słomki do napojów • kolorowe krążki gimnastyczne • sylwety koszulek wycięte z kartonu (do ich odrysowania można skorzystać z szablonu zamieszczonego na perforowanych stronach na końcu książki) lub niemowlęce t-shirty • folia do bindowania • nieprzezroczysty woreczek, najlepiej z tkaniny • styropianowe podstawki (kawałki styropianu pocięte na bloczki w rozmiarze ok. 12 cm x 5 cm x 7 cm) • plastikowe nakrętki (od musów owocowych) w różnych kolorach, białe plastikowe nakrętki • materiał sypki (kasza manna, mąka lub drobny suchy piasek) • materiały przyrodnicze (gałązki, malutkie szyszki, trawa itp.) • większe kostki do gry (pluszowe lub plastikowe) • opaska na oczy lub materiałowa chustka • kartoniki z cyframi od 0 do 9, plansze z wybranymi cyframi/literami • instrumenty perkusyjne (np. tamburyn, klawesy, bębenek) • dowolne podkłady muzyczne oraz odtwarzacz
8
...kołki
Obrazki z kołków Pomoce: duża ilość kołków różnej długości (lub w różnych kolorach) Nauczyciel przygotowuje dużą ilość kołków (mogą być one pomalowane na różne kolory). Zadaniem dzieci jest ułożenie z nich dowolnych „obrazków” według własnych pomysłów (np. słońce, drzewo). Pomysły na konkretne obrazki może także podpowiadać nauczyciel.
9
Zamieniony kołek Pomoce: kilka kolorowych kołków tej samej długości Nauczyciel przygotowuje kilka kolorowych kołków. Układa je w dowolnej konfiguracji i prosi dzieci, by uważnie się im przyjrzały. Następnie przedszkolaki zamykają oczy. W tym czasie prowadzący zmienia kolejność kołków lub zmienia ich liczbę (chowa lub dokłada). Zadaniem dzieci jest rozpoznanie, co zmieniło się w układzie kołków. Wskazówka: Stopień trudności wprowadzanych zmian należy dostosować do umiejętności percepcyjnych konkretnych dzieci.
Płotki z kołków Pomoce: dla każdej grupy po kilkanaście kolorowych kołków tej samej długości Dzieci siedzą przy stolikach w niewielkich grupach. Nauczyciel rozdaje każdej grupie po kilkanaście kołków. Ich zadaniem jest ustawić kołki pionowo w taki sposób, by konstrukcja się nie przewróciła.
10
...klamerki
Wędrujące słonko Pomoce: dla każdego dziecka po jednej drewnianej klamerce; ponadto żółte koło o średnicy około 20 cm wycięte z kolorowego bloku technicznego (można je dodatkowo zalaminować) Dzieci siedzą w kole. Każde z nich trzyma w ręku klamerkę. Wybrana osoba wędruje po wewnętrznym obwodzie koła, trzymając w ręku żółte koło. Dzieci recytują rymowankę. Po skończonej recytacji dziecko trzymające koło podchodzi do wybranej osoby, która przypina do koła swoją klamerkę – symbolizującą promyk słońca. Dzieci te zamieniają się miejscami, a zabawa trwa dalej, dopóki wszystkie promyki nie zostaną przypięte do „słoneczka”. Wskazówka: Jeśli grupa jest liczna, po każdej recytacji swoje promyki może przyczepiać kilkoro dzieci naraz. Należy jednak wtedy rozważyć przygotowanie koła o większej średnicy. Kiedy słonko co dzień wstaje, to swe ciepło wszystkim daje. Dziś promyczków mu brakuje... Kto promyczki podaruje? Przypnij promyk raz i dwa, niech słoneczko ciepło da!
15
Klamerkowe malowanie Pomoce: dla każdego dziecka po jednej klamerce; ponadto różnorodne materiały przyrodnicze (np. pióra, liście, trawy, gałązki, kwiaty, źdźbła, kłosy), kartki papieru, farby plakatowe Nauczyciel przygotowuje drewniane klamerki, farby, arkusze papieru oraz materiały przyrodnicze. Zadaniem dziecka jest chwycenie za pomocą klamerki wybranego przez siebie materiału przyrodniczego i malowanie nim na arkuszu papieru jak pędzlem.
Klamerkowa rymowanka Pomoce: dla każdego dziecka po jednej drewnianej klamerce w dowolnym kolorze i po zestawie kwadratowych karteczek (w kolorze np. czerwonym, żółtym, niebieskim, pomarańczowym, zielonym) Nauczyciel przygotowuje dla każdego dziecka jedną klamerkę i po pięć różnokolorowych karteczek papieru. Zadanie dzieci polega na wyrecytowaniu poniższej rymowanki, następnie każde dziecko chwyta swoją klamerką karteczkę w kolorze wskazanym przez nauczyciela. Zamykam, otwieram, otwieram, zamykam – kolor wskazuję, a potem go chwytam!
16