Ilustracje do bajek i wierszy znanych autorรณw
bawy a z i e n j y nych edukac z e c j c y t a k u t a sy ocy dyd m o p u w do zesta
Ilustracje do bajek i wierszy znanych autorów sytuacje edukacyjne i zabawy do zestawu pomocy dydaktycznych Redakcja merytoryczna: Maria Broda-Bajak
Autorzy rysunków: Agnieszka Drabik , Izabela Pawińska, Dorota Prończuk
Korekta: Barbara Rydzewska
Producent wydawniczy: Wojciech Wolak
ISBN 978-83-64631-76-4 Publikacja składa się z teczki z pomocami dydaktycznymi zawierającej zestaw 28 ilustracji przeznaczonych do realizacji zajęć dydaktycznych w przedszkolach oraz książeczki z przykładowymi opisami sytuacji edukacyjnych i zabaw do ilustracji, która jest integralną częścią publikacji i sama nie może być wprowadzana do obrotu handlowego. Kopiowanie, najmowanie i rozpowszechnianie (w tym także w internecie) w całości lub we fragmentach bez zezwolenia zabronione, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w prawie autorskim.
Wydawca: CEBP 24.12 Sp. z o.o. 30-437 Kraków, ul. Kwiatowa 3 www.blizejprzedszkola.pl
Spis treści: Wilk i siedem koźlątek
4
Czerwony Kapturek
6
Brzydkie Kaczątko
8
Na wyspach Bergamutach
10
3
Wilk i siedem koźlątek1 Autor bajki: Wilhelm i Jakub Grimmowie Opracowanie zabaw: Natalia Glinka Wysłuchanie fragmentów bajki „Wilk i siedem koźlątek” Wilhelma i Jakuba Grimmów, uzupełnionej pokazem ilustracji. Podczas czytania nauczyciel prezentuje ilustracje z zestawu w kolejności zgodnej z przebiegiem treści. Rozmowa kierowana na temat treści bajki. Dzieci próbują odtworzyć kolejność zdarzeń i ułożyć ilustracje w odpowiedniej kolejności. Nauczyciel rozmawia z nimi na temat aspektów bezpieczeństwa związanych z treścią bajki – komu i w jakich okolicznościach możemy podać swój adres; jak się zachować, gdy ktoś nieznajomy prosi o to, aby otworzyć mu drzwi itp. Koźlątka, koźlątka, do domu! – zabawa ruchowa (na podstawie tradycyjnej zabawy „Gąski, gąski do domu”). Dzieci-koźlątka ustawiają się na jednym krańcu dywanu. Nauczyciel wybiera dwóch ochotników – „wilka” i „mamę koźlątek”. Zadaniem „koźlątek” jest dotarcie do mamy, a „wilka” – próba ich złapania (dziecko będące „wilkiem” porusza się wzdłuż linii wyznaczonej w połowie dywanu). Zabawa rozpoczyna się po następującym dialogu: Mama koza: Koźlątka, koźlątka, do domu! Koźlątka: Mee! Boimy się! Mama koza: Czego? Koźlątka: Wilka złego! 1) Glinka N., Jak być bezpiecznym?, Bliżej Przedszkola nr 166-167, magazyn specjalny 2015
4
Mama koza: A gdzie on jest? Koźlątka: Za płotem! Mama koza: Koźlątka, koźlątka, do domu! Złapane „koźlątka” mają za zadanie pomagać „wilkowi” w schwytaniu pozostałych. Zabawa kończy się, gdy wszystkie „koźlątka” zostaną złapane. Koziołki w zagrodach – zabawa matematyczna. Nauczyciel zaprasza dzieci przed tablicę, na której są przyczepione koziołki rozlokowane w dwóch zagrodach (zagrodą może być szarfa gimnastyczna przymocowana za pomocą magnesów). Dzieci układają przed sobą tyle liczmanów, ile koziołków jest w pierwszej zagrodzie, a potem tyle, ile jest w drugiej. Określają, gdzie jest mniej, gdzie więcej i o ile. Chętne dziecko umieszcza na tablicy głowę wilka z rozwartym pyskiem odwróconą w stronę zagrody, w której jest więcej kózek (znak większości i mniejszości). Przeliczają, ile koziołków jest razem w dwóch zagrodach oraz w poszczególnych zagrodach, gdy koziołki „przechodzą” z jednej zagrody do drugiej.
5
Czerwony Kapturek2 Autor bajki: Charles Perrault Opracowanie zabaw: Gabriela Gąsienica
„Czerwony Kapturek” – wysłuchanie fragmentów bajki ilustrowanej obrazkami. Podczas czytania nauczyciel prezentuje ilustracje z zestawu w kolejności zgodnej z przebiegiem treści. Następnie prowadzi z dziećmi rozmowę ukierunkowaną na odtworzenie przebiegu wydarzeń i aspekt bezpieczeństwa – przykładowe pytania do rozmowy: Jak nazywano dziewczynkę i dlaczego? Dokąd wysłała ją mama i po co? Gdzie mieszkała babcia? O co mama prosiła Czerwonego Kapturka? Jaka przygoda spotkała dziewczynkę w lesie? Jak powinna postąpić dziewczynka, gdy spotkała wilka? Czy wolno ufać obcym? Skąd wilk wiedział, gdzie znajduje się domek babci? Kto pomógł Czerwonemu Kapturkowi i babci? Co było dalej? – rozwijanie mowy dzieci i szukanie związków przyczynowo-skutkowych. Nauczyciel prezentuje pierwszą ilustrację do bajki o Czerwonym Kapturku. Zadaniem dzieci jest próba odpowiedzi na pytanie: Co było dalej?, a następnie próba ułożenia wszystkich ilustracji według logicznej kolejności. Prowadzący zachęca dzieci do budowania własnymi słowami opowieści o Czerwonym Kapturku. Czerwony Kapturek w lesie – zabawa integracyjna w kole. Z grupy dzieci należy wybrać troje: Czerwonego Kapturka, Gajowego i wilka. Pozostałe dzieci i Gajowy trzymając się za ręce, tworzą koło. Recytując rymowankę idą po jego obwodzie. Czerwony Kapturek jest w środku koła, wilk na zewnątrz. Wilk usiłuje złapać Czerwonego 2) Bajki i baśnie uczą wartości i dają wszystkim dużo radości, Bliżej Przedszkola nr 174, marzec 2016
6
Kapturka, a ten przed nim ucieka (raz do środka koła, raz na zewnątrz) – dzieci z koła utrudniają Wilkowi zadanie opuszczając ręce, by nie mógł przejść. Na słowa: Wilk się chowa za drzewami – Gajowy wchodzi do środka koła do Czerwonego Kapturka, a wilk szybko ucieka na zewnątrz. Noga za nogą, noga za nogą, idzie Kapturek leśną drogą. (2x) Strzeż się, dziecko, wilka, strzeż, bo to bardzo groźny zwierz… (2x) Wilk się chowa za drzewami, bo Gajowy jest już z nami! Ćwiczymy z Czerwonym Kapturkiem – zabawa logopedyczna. Dzieci wykonują powoli czynności prezentowane przez nauczyciela, każdą kilkukrotnie: Nic ci nie powiem, wilku! – dzieci mocno zaciskają usta i kręcą przecząco głowami. Wołanie o pomoc – echo niesie dalej! – głośne wymawianie samogłosek: aaaa, oooo, eeee, uuuu. Przywitanie z babcią – całuski (wargi ściągnięte, cmokanie). Podwieczorek u babci – „zlizywanie dżemu” z warg (przy szeroko otwartych ustach).
7
Brzydkie Kaczątko3 Autor bajki: Hans Christian Andersen Opracowanie zabaw: Magdalena Żujew
Wysłuchanie fragmentów bajki „Brzydkie Kaczątko” Hansa Christiana Andersena, uzupełnionej pokazem ilustracji. Podczas czytania nauczyciel prezentuje ilustracje z zestawu w kolejności zgodnej z przebiegiem treści. Co czuło kaczątko? – rozmowa kierowana w oparciu o treść opowiadania i ilustracje. Przykładowe pytania: Czym Brzydkie Kaczątko różniło się od innych kaczątek? Jak zwierzęta traktowały kaczątko? Dlaczego tak się zachowywały? Co czuło kaczątko, kiedy inne zwierzęta źle je traktowały? Co zrobiło kaczątko, gdy nikt nie chciał się z nim przyjaźnić? W jaki sposób kaczątko dowiedziało się, kim jest naprawdę i jak się wtedy czuło? Jak myślicie, co by się stało, gdyby kaczątko wróciło do swojego domu i pokazało rodzeństwu, że zamieniło się w pięknego łabędzia? Czy kaczątko może się przyjaźnić tylko z łabędziami, czy mogłoby się także zaprzyjaźnić z innymi zwierzętami z podwórka? Czy to, że się różnimy oznacza, że nie możemy się ze sobą przyjaźnić? Rozmowę warto przeprowadzić w kilku etapach – z uwagi na mnogość aspektów godnych poruszenia na kanwie tej historii. Białe łabędzie – praca plastyczna. Nauczyciel udostępnia dzieciom następujące materiały: sylweta łabędzia wycięta z białego bloku technicznego (dla każdego dziecka), klej, biała bibuła, włóczka, papier śniadaniowy, wata, białe piórka, kasza perłowa, chusteczki higieniczne, pieprz ziarnisty, pastele olejne. Przedszkolaki ozdabiają 3) Żujew M., Każdy z nas jest inny, Bliżej Przedszkola nr 178-179, magazyn specjalny 2016
8
sylwetę łabędzia według własnego pomysłu. Na zakończenie zajęć można zorganizować wystawę wszystkich prac i omówić je z dziećmi. Warto zwrócić uwagę na to, że każdy łabędź, choć jest bardzo podobny do pozostałych, różni się od nich – podobnie na świecie nie ma dwojga identycznych ludzi i nie ma także ludzi lepszych lub gorszych od nas. Masz zapewne to, co ja – zabawa z pokazywaniem. Dzieci recytują treść rymowanki i wskazują poszczególne części ciała, a w szóstym wersie palcem wskazującym prawej dłoni – kolejne palce lewej dłoni. Następnie rytmicznie klaszczą i kreślą przed sobą kolisty kształt obiema rękami równocześnie. Masz zapewne to, co ja: jedną głowę, oczka dwa, dwoje uszu, jeden brzuszek, jeden nos – sprawdzać nie muszę! Ręce dwie i nogi dwie… Wszystko łatwo liczy się. Są też cechy, które bardzo różnią nas od siebie – jednak świat to wspólna przestrzeń dla mnie i dla ciebie. Rymowanka może być też inspiracją do rozmowy o cechach wspólnych i takich, które sprawiają, że ludzie różnią się od siebie. Na jej kanwie warto także poruszyć tematykę różnorodności rasowej i kulturowej oraz niepełnosprawności.
9
Na wyspach Bergamutach4 Autor wiersza: Jan Brzechwa Opracowanie zabaw: Katarzyna Tomiak-Zaremba Rozmowa inspirowana treścią wiersza „Na wyspach Bergamutach” oraz ilustracjami. Podczas czytania nauczyciel prezentuje ilustracje z zestawu w kolejności zgodnej z przebiegiem treści. Następnie prowadzi z dziećmi rozmowę – przykładowe pytania: Jakie zwierzęta pojawiły się w wierszu? Co zaskakującego pojawiło się w jego treści? Jak to było? – zabawa rozwijająca pamięć słuchową i wzrokową. Nauczyciel układa w rozsypce na dywanie ilustracje zwierząt występujących w wierszu. Następnie ponownie czyta jego treść, a dziecko, które jako pierwsze zauważy, która ilustracja pasuje do danego fragmentu, podnosi ją z podłogi i przypina na tablicy. W ten sposób na tablicy zostają zawieszone wszystkie obrazki, dzięki którym dzieci będą mogły utrwalić tekst wiersza – ilustracje będą stanowiły pomoc wizualną. Zwierzaki-cudaki – zabawa plastyczna. Zabawa jest prowadzona w kilkuosobowych zespołach: nauczyciel wycina z gazet sylwety zwierząt, ubrania, sprzęty domowe lub inne charakterystyczne elementy, a dzieci tworzą np. wymyślone, nietypowe zwierzęta powstałe z połączenia kilku elementów lub zwierzęta w nietypowych rolach, np. ubrane, sprzątające. Mogą także dorysowywać elementy kredkami. Następnie wymyślają dla nich nazwy lub imiona. 4) Spotkanie z poetą zaczynamy – na Bergamuty i do zoo wyruszamy!, Bliżej Przedszkola nr 169, październik 2015
10
Zwierzęta z Bergamutów – rozwijanie kreatywnego myślenia. Nauczyciel zachęca dzieci, aby wspólnie z nim wymyśliły, jakie jeszcze nietypowe zwierzęta mogły żyć na wyspach Bergamutach, np. żyrafy, co się chowają do szafy; tygrysy, które uwielbiają irysy; papuga, co kredki struga; koty, co malują płoty.
11