Miesięcznik BLIŻEJ PRZEDSZKOLA nr 10.229/2020

kącik eksperta ▪

BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 10.229/2020

1

kącik eksperta 2 Na co może liczyć nauczyciel w ramach ZFŚS – sytuacje problematyczne i nieoczywiste Dariusz Skrzyński

bliżej nauczyciela 8 Problemy współczesnych nauczycieli Anna Jankowska

12 Migrujący przedszkolak. Część druga. Rodzina

w numerze 10.229/2020

materiały na listopad

Hanna M. Górna

16 Kiedy dzieci w przedszkolu przejawiają zachowania agresywne

– jak powinien zareagować nauczyciel?

Agnieszka Wentrych

20 Metodyka wprowadzania piosenki do nauki na pamięć Ewa Zielińska

bliżej dziecka 25 Czysta radość na podwórku Ewa Stadtmüller

28 Niezwykły miś Anna Bomba

30 Zdrowie w praktyce, czyli 10 kroków do realnej zmiany Monika Zaremba

34 Witajcie w naszych bajkach!

Edyta Kaczanowska

36 Let’s Count to Eight… What’s on Your Plate?

Katarzyna Niemiec

40 Kącik zabaw integracyjnych Karolina Gawlik

83 Muzyczny Kącik Pana Miłosza Miłosz Konarski

Przewodnik BLIŻEJ PRZEDSZKOLA – materiały na listopad Zdrowie mieć – to ważne jest! – propozycje aktywności dla dzieci młodszych Katarzyna Wójcik-Bożętka

42 Starannie się myjemy 46 Próchnica nam nie straszna 50 Nie lubimy bakterii 56 Jemy zdrowe produkty 59 Zdrowe zagadki

Mali patrioci – propozycje aktywności dla dzieci starszych Katarzyna Wójcik-Bożętka

62 Gdzie mieszkamy?

66 Mieszkam w Polsce 72 Stanisław Wyspiański – słynny Polak 76 Podróż po Polsce 80 Jesteśmy sprawni jak bohaterzy

kącik logopedyczny 84 Kącik logopedyczny. Listopadowe zabawy językowe Ewelina Protasewicz

projekt ekologiczny EKOKULTURALNE PRZEDSZKOLE 86 Sensomasy. Plastyczne masy do samodzielnego wykonania

WYDAWCA: CEBP 24.12 Sp. z o.o. ul. Kwiatowa 3, 30-437 Kraków redakcja@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10

ZESPÓŁ REDAKCYJNY:

Robert Halik – redaktor naczelny (r.halik@blizejprzedszkola.pl) Marta Stasińska – zastępca redaktora naczelnego (m.stasinska@blizejprzedszkola.pl) Monika Majewska – redaktor merytoryczny (m.majewska@blizejprzedszkola.pl) Natalia Łasocha – redaktor merytoryczny (n.lasocha@blizejprzedszkola.pl) Karolina Gawlik – redaktor merytoryczny (k.gawlik@blizejprzedszkola.pl)

STALI AUTORZY: prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, Ewa Zielińska, Anna Jankowska

WSPÓŁPRACA: prof. Bogusław Śliwerski , Dariusz Skrzyński, Barbara Szeląg, Ewa Stadtmüller, Edyta Kaczanowska, Katarzyna Niemiec, Wanda Papugowa, Joanna Wołoch, Marta Jelonek, Dominika Góra, Katarzyna Wójcik-Bożętka, Magdalena Ledwoń

ZESPÓŁ DORADCZY: Maria Broda-Bajak, Agnieszka Czeglik, Ewa Lelo, Bożena Michalska, Małgorzata Wajda OKŁADKA: depositphotos.com/ IgorVetushko /Izabela Pawińska ZDJĘCIA: depositphotos.com, adobe.stock.com GRAFIKA I SKŁAD: Tomasz Gil MARKETING I REKLAMA, PATRONATY MEDIALNE: Sandra Hotloś (s.hotlos@blizejprzedszkola.pl)

BIURO OBSŁUGI KLIENTA: Gabriela Gąsienica (g.gasienica@blizejprzedszkola.pl) tel. 12 631 04 10 wew. 102 Natalia Kapera (klienci abonamentowi) (n.kapera@blizejprzedszkola.pl) tel. 12 631 04 10 wew. 109 ISSN: 1642-8668 INDEKS: 248428 DRUK: drukarnia Bimart NAKŁAD: 12 000

PRENUMERATA STANDARDOWA: 12 miesięcy: 365 zł*, 6 miesięcy: 192 zł*

PRENUMERATA PLUS: 12 miesięcy: 725 zł*, 6 miesięcy: 372 zł*

PRENUMERATA ABONAMENTOWA: standardowa: 32 zł* za miesiąc PLUS: 62 zł* za miesiąc *Kwoty brutto prenumerata@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10 wew. 109 www.blizejprzedszkola.pl/prenumerata Przedruk materiałów zamieszczonych w miesięczniku w jakiekolwiek formie oraz ich publikacja w internecie bez wcześniejszej zgody Wydawcy są zabronione.

Dagmara Czyż

● Polecają nauczyciele wychowania przedszkolnego – str. 7 ● Pod patronatem – str. 24

Redakcja zastrzega sobie prawo do zmian i skrótów w nadesłanych materiałach oraz do nadawania tytułów.

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i reklam.

Wydawca ma prawo odmówić publikacji reklamy bez podania przyczyny.

▪ bliżej nauczyciela

Hanna M. Górna

Migrujący przedszkolak Część druga. Rodzina „Empatia ma przemieniającą moc” – rozmowa o rodzinie na emigracji z dr Faustyną Mounis

14

BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 10.229/2020

Specyfika funkcjonowania rodziny na emigracji to temat-rzeka.

Nie da się go zamknąć w żadnym tekście. Jest tak złożony, jak złożona i wielowymiarowa jest sama migracja. Dlatego w niniejszym artykule pochylamy się przede wszystkim nad kwestiami najważniejszymi w kontekście pracy nauczyciela przedszkolnego. A co jest najważniejsze? Wierzę, że świadomość. Świadomość starań drugiego człowieka. Jego zwycięstw i potknięć. Świadomość szans i strat. Świadomość, że mały gest może być wielkim darem. Świadomość, że moja postawa – nauczyciela, człowieka – barwi świat rodzinie migrującej.

Może być kolorowo, ale może też razić szarością.

Do rozmowy o rodzinie na emigracji zaprosiłam dr Faustynę Mounis – psychologa klinicznego, członkinię francuskiego stowarzyszenia na rzecz promocji dwujęzyczności Café Bilingue, współautorkę książek dla dzieci i projektów dotyczących dwujęzyczności i dwukulturowości. Doktor Mounis prowadzi grupy wsparcia i warsztaty dla rodziców dzieci dwujęzycznych oraz konsultacje indywidualne dla rodzin. Od kilku lat wspiera także nauczycieli polonijnych, prowadząc dla nich warsztaty i szkolenia. Mieszka i pracuje w Paryżu.

Mam głęboką nadzieję, że nasza rozmowa przybliży nauczycielom i wychowawcom przedszkolnym portret rodziny na emigracji. Odpowie na pytania, z jakimi problemami się mierzy, przed jakimi wyborami jest stawiana. Co jest dla niej szczególnie trudne – choć nie mówi o tym głośno.

Rodzina migrantów – tak jak każda inna rodzina – ma jakieś tło, skądś wyrasta. W walizkach upakowała swoją niepowtarzalną historię. Ale spomiędzy płaszczy wystaje coś jeszcze. Nadzieja. Nie jest łatwo wejść w buty migranta, ale spróbujmy. Choć na chwilę.

■ bliżej dziecka

Monika Zaremba

Zdrowie w praktyce, czyli 10 kroków do realnej zmiany

Piramida Zdrowego Żywienia i Stylu Życia Dzieci i Młodzieży (dalej piramida) to graficzne odzwierciedlenie zasad zdrowego stylu życia. Niby znana i coraz częściej cytowana, ale nie zawsze stosowana. A szkoda – bo to profilaktyka, która może się przełożyć na przyszłe i obecne zdrowie twojego podopiecznego czy dziecka. Interpretacja najnowszej piramidy z 2019 r. rozbita jest na 10 poniższych punktów, które przybliżą ci jej zrozumienie. Każdy z nich opatrzę dodatkowymi poradami, które pomogą ci zastosować ją w praktyce.

Pierwszy krok – motywacja Po pierwsze, by w ogóle coś zmienić, musisz wiedzieć dlaczego. Potrzebujesz też motywacji, która myślę, że powinna być już na wysokim poziomie. Dlaczego? Bo Polska zajmuje jedno z pierwszych miejsc w Europie pod względem wzrostu liczby dzieci z nadwagą i otyłością. Pytanie, czy coś z tą wiedzą robimy? Osobiście mam wrażenie, że przyzwyczailiśmy się do tych danych. Dalej gnamy, a zmiany wrzucamy do listy do zrobienia na kolejny tydzień. Efektem braku zmian jest nie tylko otyłość u dzieci, ale i jej konsekwencje, takie jak cukrzyca, wady postawy czy nadciśnienie. Do tego przyznaj – trudno wyobrazić sobie naszego podopiecznego, tak młodego, tak uroczego, za jakieś 20, 30 lat jako schorowanego dorosłego. Ale sam dobrze wiesz, że czas leci. I ten czas jest w twoich rękach.

To, co robisz, ma wielkie znaczenie. Jako nauczyciel jesteś dla dziecka wzorem, a spędzając z nim czas, dzień po dniu, zakorzeniasz w nim zachowania, które będzie kontynuować w przyszłości. Masz realny wpływ na zmiany!

1 Plakat został dołączony do bieżącego numeru miesięcznika.

32

BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 10.229/2020

Jedz regularnie pięć posiłków i pamiętaj o częstym piciu wody oraz myciu zębów po jedzeniu.

REGULARNOŚĆ. Czasem jak mantra powtarzana jest zasada

spożywania pięciu posiłków dziennie i regularnego picia wody.

I bardzo dobrze. To jedna z tych zasad, bez których naprawdę trudno ruszyć dalej. Jedzenie to strawa dla ciała i umysłu. Nie

▪ bliżej dziecka nauczyciela

KĄ󰉑I󰈵 Z󰉝󰉗󰉚󰈉

IN󰈜󰉋󰉁R󰉚󰉑󰈄J󰈰󰈄C󰉀 „To wesoła jest zabawa” – zabawa muzyczno-ruchowa

PI󰈮󰈠󰉈󰈯KI 󰈂󰉝󰇴R󰈭󰈪O󰈯󰈮W󰉚󰈰E W 󰈶Ą󰉎IK󰈖 󰈂󰈯󰉚J󰉍󰈁I󰉋S󰈂 NA 󰈪Ł󰈄C󰈾󰉈 „󰈲U󰈁Y󰉑󰈁N󰇳 󰈳IS󰈜󰈮󰇴󰉚D W 󰈪󰈣ZE󰉍󰈟Z󰈶󰈮󰈳󰈓”

Dzieci stają w kole. Nauczyciel odtwarza piosenkę „To wesoła jest zabawa” (sł. Marta Jelonek, muz. Miłosz Konarski) i wykonuje ruchy opisane w piosence, a przedszkolaki je naśladują: w pierwszej zwrotce wszyscy podskakują obunóż, w drugiej – tupią na przemian prawą i lewą nogą, podczas trzeciej – kręcą dłońmi młynki, w trakcie ostatniej – głaszczą dłońmi brzuchy.

To wesoła jest zabawa (sł. Marta Jelonek, muz. Miłosz Konarski) To wesoła jest zabawa – podskakuje nóżka prawa, nóżka lewa skacze też, poskacz ze mną, jeśli chcesz!

To wesoła jest zabawa, przytupuje nóżka prawa, nóżka lewa tupie też, tupnij ze mną, jeśli chcesz!

To wesoła jest zabawa, kręci młynka rączka prawa, rączka lewa kręci też, pokręć ze mną, jeśli chcesz.

42

BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 10.229/2020

ZDROWIE MIEĆ – TO WAŻNE JEST! Propozycje aktywności dla dzieci młodszych na listopad

Starannie się myjemy Cele ogólne: kształtowanie umiejętności tworzenia sekwencji i szeregów; rozwijanie precyzyjnej pracy palców; zachęcanie do wypowiadania się na temat treści przedstawienia; wdrażanie do przestrzegania zasad higieny

Poranny uśmiech Który koralik będzie następny? – zabawa matematyczna 1 Pomoce: sznurówki lub druciki kreatywne; kolorowe koraliki z dziurką Nauczyciel zaprasza dzieci do zabaw manipulacyjnych z koralikami. Przedszkolaki segregują je według kształtu, koloru, wielkości, nawlekają na sznurki, sznurówki i druciki kreatywne.

Następie nawlekają koraliki według instrukcji, np. koralik duży żółty, mały zielony, duży żółty, mały zielony, duży żółty, mały zielony.

Poranna pobudka – zestaw zabaw i ćwiczeń ruchowych 1 Pomoce: tunel gimnastyczny; woreczki gimnastyczne; szarfy Marsz – korekta postawy w marszu. Nauczyciel zwraca uwagę na lekkie stąpanie z palców, brzuch wciągnięty, ręce rozluźnione.

Samochody – zabawa orientacyjno-porządkowa. Chód i bieg w różnych kierunkach z omijaniem przyborów i kolegów. Zatrzymanie w bezruchu na hasło: korek. Ćwiczenia z elementem czworakowania – wzmacnianie mięśni odcinka lędźwiowego.

Chód i bieg na czworakach w rozsypce. Na hasło nauczyciela: tunel dzieci ustawiają się w rzędzie i przechodzą przez tunel gimnastyczny. Ćwiczenia szyi i głowy. Maluchy w siadzie skrzyżnym, z wyprostowanymi plecami wykonują skłony głowy do prawego i lewego ramienia, powolnie naśladując ruch wahadła zegara.

44

BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 10.229/2020

ZDROWIE MIEĆ – TO WAŻNE JEST! Propozycje aktywności dla dzieci młodszych na listopad

Jemy zdrowe produkty Cele główne: rozwijanie mowy dialogowej w zabawach tematycznych; zachęcanie do sięgania po nowe produkty; poznanie zasad piramidy żywienia; stwarzanie okazji do swobodnej ekspresji słownej i plastycznej

Poranny uśmiech Wersje wokalna i instrumentalna piosenki „Ząbki”na płycie

 Kto myje zęby? – osłuchanie z piosenką 1 Pomoce: tubka pasty do zębów Dzieci ustawione w kole śpiewają piosenkę „Ząbki” (sł. Katarzyna Wójcik-Bożętka, muz. Piotr Opatowicz, tekst na s. 47), podając sobie tubkę pasty do zębów. Na pauzę w muzyce osoba, która ma w rękach pastę, wchodzi do środka i naśladuje ruchy mycia zębów.  Jakie to jest? – zabawa empiryczna 1 Pomoce: tekturowe pudełko z otworami na włożenie rąk; miękkie gąbki; twarde pudełko po paście do zębów; mały ręcznik frotte; szczoteczka do paznokci z włosiem; mydło w kostce; grzebień itp.

lub do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl

Maluchy siedzą w kole. Ochotnicy podchodzą do umieszczonego na środku kolorowego pudełka, w którym znajdują się przedmioty o odmiennej fakturze. Zadaniem przedszkolaków jest określić, czy trzymany przedmiot jest miękki, twardy, szorstki, gładki, śliski.  Poranna pobudka – zestaw ćwiczeń i zabaw ruchowych (opis ćwiczeń na s. 42–43)

58

BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 10.229/2020

MALI PATRIOCI Propozycje aktywności dla dzieci starszych na listopad

Mieszkam w Polsce Cele główne: wzbogacanie wiedzy na temat własnego kraju; poszerzanie słownika czynnego; kształtowanie patriotycznej i pełnej szacunku postawy, np. podczas słuchania hymnu państwowego; rozwijanie słuchu; ćwiczenie umiejętności rozpoznawania kierunków w przestrzeni; wdrażanie do szanowania cudzych potrzeb i oczekiwania na swoją kolej

Poranny uśmiech Mieszkam w… – zabawa utrwalająca znajomość swojego adresu 1 Pomoce: piłka Dzieci rzucają do siebie piłeczkę, siedząc w kole. Osoba, która ją złapie, przedstawia się i mówi swój adres (w razie potrzeby nauczyciel podpowiada).

Prawo – lewo – ćwiczenia słuchowe 1 Pomoce: dzwoneczek Prowadzący podchodzi do osób siedzących w kole, prosi je o zamknięcie oczu i delikatnie potrząsa dzwoneczkiem w pobliżu wybranego dziecka. Wychowanek ma za zadanie określić kierunek dzwonienia.

Poranna pobudka – zestaw zabaw ruchowych z elementami kształtowania nawyku prawidłowej postawy ciała (opis na s. 62–63)

Coś nowego — coś ważnego „Mój

kraj” – wysłuchanie opowiadania i rozmowa inspirowana jego treścią Nauczyciel czyta opowiadanie „Mój kraj” Katarzyny Wójcik-Bożętki (tekst na s. 70–71) i prosi dzieci o zapamiętanie kolejności wydarzeń. Następnie sprawdza stopień zrozumienia

68

BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 10.229/2020

kącik eksperta ▪

Miłosz Konarski

\

Muzyczny Kacik Pana ' Milosza W sklepie z dywanami

(sł. i muz. Miłosz Konarski)

„W sklepie z dywanami” – ilustrowanie ruchem treści piosenki

Ref. Witam w sklepie z dywanami „U Wiewiórki” – zapraszamy!

Z liści dywan wyplatany gorąco dziś polecamy! dzieci swobodnie chodzą po dywanie

Dzieci stają w rozsypce. Nauczyciel odtwarza piosenkę „W sklepie z dywanami” (sł. i muz. Miłosz Konarski). W czasie refrenu przedszkolaki dowolnie przemieszczają się po dywanie. W trakcie zwrotek dostosowują sposób poruszania się do treści piosenki.

Ważne, aby zwracały uwagę na bezpieczeństwo swoje i innych uczestników. ♫

„Ten jest gęsty, proszę pana – trzeba podnosić kolana!” maszerując, wysoko unoszą nogi „Ten – sprężysty, daję słowo.

Na nim skacze się bombowo!” podskakują w dowolny sposób Ref. Witam w sklepie z dywanami…

Wersje wokalna i instrumentalna piosenki „W sklepie z dywanami” na płycie „Muzyczny listopad w przedszkolu” lub do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl

„Ten jest twardy, droga pani, na palcach chodzimy na nim”. chodzą na palcach stóp „A ten dywan jest mięciutki – połóż się na nim, malutki!” kładą się na dywanie i słuchają muzyki

Miłosz Konarski – znany przedszkolakom i dzieciom żłobkowym jako Pan Miłosz :-).

Nauczyciel rytmiki, kompozytor i aranżer. Prywatnie tata czwórki dzieci. Prowadzi własną firmę skupiającą się na produkcji muzyki i filmów, w życiu kieruje się zasadą: „Bezczynność jest wrogiem duszy”.

Publikacje Miłosza Konarskiego znajdziesz na www.blizejprzedszkola.pl/sklep BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 10.229/2020

85

Listopadowe zabawy językowe

Ewelina Protasewicz

„Zabawy językowe na dni listopadowe” to zbiór zabaw grupowych o tematyce jesiennej, przeznaczonych dla dzieci w wieku przedszkolnym. Zabawy z pomocami dostępnymi w prenumeracie PLUS lub do pobrania na stronie www.blizejprzedszkola.pl można wykorzystać podczas lekcji logopedycznych, jako scenariusz do zajęć dydaktycznych z grupą lub do wspólnej zabawy. Doskonalą one mowę dzieci, usprawniają pracę i koordynację narządów artykulacyjnych, są okazją do nauki czytania oraz sprzyjają współpracy w grupie. Zapraszamy do wspólnej nauki przez zabawę!

Listopadowe zagadki Dzieci rozwiązują zagadki dotyczące jesieni. Wspólnie szukają odpowiedzi pośród obrazków. Rozwiązywanie zagadek jest doskonałą zabawą, która ćwiczy uwagę, pamięć i spostrzegawczość. Pomaga dzieciom w poznawaniu nowych pojęć i rozszerzaniu wiadomości o świecie.

Dobieranka Zabawa w łączenie dwóch części zdania Dzieci łączą dwie części zdania tak, żeby utworzyły logiczną całość. Zabawa rozwija myślenie przyczynowo-skutkowe i stymuluje rozwój mowy.

Projekt ekologiczny EKOKULTURALNE PRZEDSZKOLE ▪ kącik eksperta

Dagmara Czyż

SENSOMASY PLASTYCZNE MASY DO SAMODZIELNEGO WYKONANIA

MOKRY PIASEK

Wykonanie: B Składniki umieszczamy w garnku

Materiały: 6 szklanek mąki pszennej; szklanka oleju; opcjonalnie barwnik spożywczy lub starta na tarce kreda; miska

i energicznie mieszamy, całość powinna mieć konsystencję ciasta na naleśniki. C Podgrzewamy całość na małym ogniu, intensywnie mieszając. D Masa powinna zgęstnięć i stwardnieć, ale pozostać elastyczna. E Przed zabawą masę studzimy.

Wykonanie: Składniki mieszamy ze sobą do uzy-

Wskazówka: Jeśli po podgrzaniu masa będzie zbyt

skania odpowiedniej konsystencji (mokrego piasku).

Piasku możemy użyć do zabawy w poszukiwaczy skarbów. Zakopujemy w nim różne przedmioty lub naturalne materiały. Dzieci otrzymują karty z symbolami lub rysunkami rzeczy, które są ukryte. Zadaniem przedszkolaków jest je odszukać i zaznaczyć na swoich kartach. W przypadku starszaków możemy ukryć po kilka takich samych przedmiotów. Dzieci mają za zadanie odszukać je, przeliczyć, a następnie oznaczyć na karcie ich liczbę za pomocą kresek lub cyfry.

lepka, dodajemy mąkę i ugniatamy jak ciasto, aż przestanie lepić się do rąk. Na końcu ugniatania możemy dodać łyżeczkę oleju, żeby masa była bardziej przyjemna w dotyku.

ZASTYGAJĄCA MASA PIASKOWA Materiały: (na małą miseczkę masy) piasek; 2 łyżki

kleju Wikol; miseczka; łyżka; muszelki; kamyki; foremki do ciastek

PACHNĄCA CIASTOLINA Materiały: szklanka mąki pszennej; 3 łyżki oleju;

łyżka proszku do pieczenia; pół szklanki soli; szklanka ciepłej wody; garnek; łyżka; opcjonalnie barwniki spożywcze, aromaty

88

BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 10.229/2020

Wykonanie: B Do miseczki wlewamy 2 łyżki kleju

Wikol. C Dosypujemy piasek i mieszamy do momentu, aż powstanie gęsta masa piaskowa.

Masa po wyschnięciu zastyga i twardnieje, można więc wykorzystać ją do stworzenia np. miseczki, zawieszki, wisiorka. Prostym sposobem na wykonanie zawieszki/wisiorka jest użycie foremek do ciastek.

▪ kącik eksperta

92

BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 10.229/2020