felietony 2 Dylematy nauczycielskiej profesji Bogusław Śliwerski
WYDAWCA: CEBP 24.12 Sp. z o.o. ul. Kwiatowa 3, 30-437 Kraków redakcja@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10
kącik eksperta
w numerze 11.206/2018
materiały na grudzień
4 W świetle prawa Ty pytasz, my odpowiadamy Dariusz Skrzyński 6 Nieprawidłowości w statucie przedszkola – konsekwencje Dariusz Skrzyński
bliżej nauczyciela 14 Mutyzm wybiórczy Anna Jankowska 18 Integracja w przedszkolu Anna Florek 22 Prawidłowy rozwój mowy u dziecka w wieku przedszkolnym (2,5 do 6 lat) Elżbieta Lekan 76 Wolontariusze w przedszkolu Barbara Liszkiewicz-Feluś
ZESPÓŁ REDAKCYJNY:
Robert Halik – redaktor naczelny (r.halik@blizejprzedszkola.pl) Marta Stasińska – zastępca redaktora naczelnego (m.stasinska@blizejprzedszkola.pl) Monika Majewska – redaktor merytoryczny (m.majewska@blizejprzedszkola.pl) Natalia Łasocha – redaktor merytoryczny (n.lasocha@blizejprzedszkola.pl) Agnieszka Czeglik (a.czeglik@blizejprzedszkola.pl)
STALI AUTORZY: prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, prof. Bogusław Śliwerski, Ewa Zielińska
WSPÓŁPRACA:
bliżej dziecka 25 NA TROPIE LICZB – W CYFERKOWIE. Propozycje zabaw i sytuacji edukacyjnych pomocnych podczas opracowywania zajęć dla przedszkolaków Natalia Łasocha 26 Maleńka Miłość Scenariusz inscenizacji z okazji Świąt Bożego Narodzenia Anna Bomba 28 Ready To Glow? Let’s Prepare a Christmas Show! Christmas Surprise Scenariusz przedstawienia z okazji Świąt Bożego Narodzenia Katarzyna Niemiec
Przewodnik BLIŻEJ PRZEDSZKOLA – materiały na grudzień Wszyscy mają domy – propozycje aktywności dla dzieci młodszych 32 Gdzie mieszkają zwierzęta? 37 Sprytni budowniczowie 40 Przytulne gniazdo 43 Urządzamy dom 46 Każdy ma swój dom, mam też ja
Każdy może zostać Świętym Mikołajem – propozycje aktywności dla dzieci starszych 50 Gdybym był Mikołajem...
Dariusz Skrzyński, Barbara Szeląg, Ewa Stadtmüller, Anna Jankowska, Edyta Kaczanowska, Karolina Turek, Katarzyna Niemiec, Wanda Papugowa, Joanna Wołoch, Sylwia Cłapa, Dominika Góra
ZESPÓŁ DORADCZY: Maria Broda-Bajak, Maria Peszat, Ewa Lelo, Bożena Michalska, Małgorzata Wajda OKŁADKA: depositphotos.com/ Izabela Pawińska ZDJĘCIA: depositphotos.com, fotolia.pl GRAFIKA I SKŁAD: Tomasz Gil MARKETING I REKLAMA, PATRONATY MEDIALNE: Sandra Hotloś (s.hotlos@blizejprzedszkola.pl)
BIURO OBSŁUGI KLIENTA: Gabriela Gąsienica (g.gasienica@blizejprzedszkola.pl) tel. 12 631 04 10 wew. 102 Natalia Kapera (klienci abonamentowi) (n.kapera@blizejprzedszkola.pl) tel. 12 631 04 10 wew. 109 ISSN: 1642-8668 INDEKS: 248428 DRUK: drukarnia Bimart NAKŁAD: 12000
PRENUMERATA STANDARDOWA: 12 miesięcy: 319 zł*, 6 miesięcy: 168 zł*
54 Mikołaje w schronisku 58 Gdzie jesteś, Święty Mikołaju? 64 Pomagam w przedszkolu 67 Prezenty dla Mikołaja
PRENUMERATA PLUS: 12 miesięcy: 655 zł*, 6 miesięcy: 336 zł*
PRENUMERATA ABONAMENTOWA: standardowa: 28 zł* za miesiąc PLUS: 56 zł* za miesiąc
kącik plastyczny 70 Inspiracje na świąteczne dekoracje Dagmara Czyż
kącik edukacyjny
* Kwoty brutto prenumerata@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10 wew. 109 www.blizejprzedszkola.pl/prenumerata
PRENUMERATA INSTYTUCJONALNA: KOLPORTER S.A.: prenumeratę można zamawiać w oddziałach firmy na terenie całego kraju. Informacje pod numerem infolinii 0801 205 555 lub poprzez stronę internetową dp.kolporter.com.pl
77-84 Karty pracy
●
Polecają nauczyciele wychowania przedszkolnego – str. 72
●
Pod patronatem – str. 73
Przedruk materiałów zamieszczonych w miesięczniku w jakiekolwiek formie oraz ich publikacja w internecie bez wcześniejszej zgody Wydawcy są zabronione. Redakcja zastrzega sobie prawo do zmian i skrótów w nadesłanych materiałach oraz do nadawania tytułów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i reklam. Wydawca ma prawo odmówić publikacji reklamy bez podania przyczyny.
Dołącz do nas na Facebooku
■ bliżej nauczyciela
Anna Florek
Integracja
w przedszkolu Przedszkola integracyjne działają w Polsce od początku lat dziewięćdziesiątych. Tworzeniu pierwszych takich placówek towarzyszyły ogromny entuzjazm oraz nadzieje nauczycieli i rodziców na nową, lepszą edukację. W Ustawie o systemie oświaty z 1991 roku zostały opisane zasady tworzenia przedszkoli integracyjnych, które obowiązują do dziś. Wzbogacono je o możliwość zatrudnienia indywidualnego asystenta, ale jednocześnie zmniejszony został zakres wsparcia specjalistycznego. W ostatnich latach w przedszkolach i szkołach realizowana jest również edukacja włączająca. Choć te modele są inne, codzienne wyzwania związane z zapewnieniem wszystkim dzieciom właściwej opieki i edukacji są podobne. W niniejszym artykule zwrócę uwagę na te aspekty funkcjonowania przedszkola integracyjnego, które ważą o jakości integracji i włączania.
18
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 11.206/2018
Struktura grupy integracyjnej Liczebność grup to 15–20 wychowanków, w tym 3–5 ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Zwykle do grupy integracyjnej przyjmowanych jest 5 dzieci ze SPE (specjalnei potrzeby edukacyjne). Dobrze jeśli poziom niepełnosprawności jest zróżnicowany, bowiem gdy są to dzieci wymagające bardzo dużo indywidualnego wsparcia, to dwoje opiekunów nie zdoła wywiązać się z zadań opiekuńczych, dydaktycznych i stymulacyjno-korekcyjnych. Jaki stąd wniosek? Należy rozważnie tworzyć grupy integracyjne, mając na uwadze również to, że wśród dzieci przyjętych bez orzeczenia mogą być dzieci z zaburzeniami rozwojowymi niezdiagnozowanymi i one powiększą liczbę przedszkolaków ze SPE. Wówczas rodzi się dylemat, czy takie dziecko wykreślać z listy, czy powiększać grupę dzieci ze SPE. Najczęściej dzieci zdiagnozowane w trakcie pobytu w przedszkolu uzyskują diagnozę ze spektrum autyzmu. Jeśli uświadomimy sobie, że grupa dzieci z autyzmem w przedszkolu specjalnym liczy od 2 do 4 osób, to tej integracyjnej z 5, a czasem 6 dzieci ze SPE w połączeniu z kilkanaściorgiem dzieci sprawnych, mającej do dyspozycji tylko dwóch nauczycieli i sporadycznie pojawiających się specjalistów, nie można wróżyć dobrej integracji. Na ogół nie daje się dobrze zorganizować ani nauczania, ani wychowania. Wprowadzenie asystentów jest jakimś rozwiązaniem, ale nie zawsze skutecznym, dzieci i ich opiekunowie są bowiem przeciążeni problemami. Prowadzi to do sytuacji konfliktowych, często niemożliwych do rozwiązania.
bliżej nauczyciela ■
W CYFERKOWIE Natalia Łasocha
Propozycje zabaw i sytuacji edukacyjnych, pomocnych podczas opracowywania zajęć dla przedszkolaków
Plakat został dołączony do bieżącego numeru miesięcznika
W Cyferkowie – zabawa matematyczna
kolejna osoba. Gdy wszystkie pary zostaną dobrane, gracze wyciągają spośród swoich par mniejsze kartoniki z cyframi i układają je przed sobą. Każdej cyfrze przyporządkowują odpowiadającą jej liczbę patyczków, a następnie sumują swoje patyczki. Wygrywa osoba, która ma najwięcej patyczków (np. osoba z cyframi 5, 6, 8 i 9 wygra, mimo że jej przeciwnik zebrał więcej par, np. 0, 1, 2, 3, 4, 7).
Cyferkowe obrazki – zabawa ruchowa
Nauczyciel prezentuje plakat „W Cyferkowie”. Ochotnik odczytuje nazwę miejscowości na plakacie. Prowadzący wyjaNa tablicy znajdują się kartoniki z cyframi (pomoce z zabaśnia, że nazwa tej miejscowości pochodzi od cyfr, które tam wy „W Cyferkowie”). Na dywanie rozłożone są kartoniki mieszkają i ukrywają się w różnych obiektach. Dzieci uważz liczmanami, a dzieci spacerują pomiędzy nimi do dowolnie przyglądają się ilustracji na plakacie i odszukują kolejne nego utworu instrumentalnego. Na ciszę nauczyciel ekspocyfry. Za każdym razem, gdy uda im się zlokalizować cyfrę, nuje wybrany kartonik z ukrytą na obrazku cyfrą (z zabawy zaznaczają ją magnesem, a spośród kartoników z cyframi „Cyferkowe memory”), a uczestnicy zabawy spośród liczmarozłożonych na dywanie wybierają ten, na którym jest ta nów odszukują te, na których jest ten sam obrazek. Osoby, sama cyfra, i umieszczają go pod plakatem. Na koniec ochotktóre odnalazły kartoniki, łączą się w zespół, przeliczają nik układa kartoniki z cyframi w odpowiedniej kolejności, zaelementy, po czym umieszczają wyszukane liczmany pod czynając od kartonika z cyfrą 0. odpowiednią cyfrą wiszącą na tablicy. Zabawa zaczyna się od nowa i trwa do wyczerpania liczmanów.
Tropiciele cyfr – zabawa ćwicząca refleks
Przedszkolaki siedzą przed tablicą, na której wisi plakat, a pod nim kartoniki z kolejnymi cyframi (z poprzedniej zabawy). Wszyscy na chwilę zamykają oczy. W tym czasie prowadzący odwraca jeden kartonik, np. z cyfrą 3. Następnie dzieci otwierają oczy. Kto pierwszy zauważy, której cyfry brakuje, podnosi rękę i mówi, jaka to cyfra oraz gdzie ukryła się na plakacie, np. Brakuje cyfry 3, ukryła się w drzewie.
Cyferkowe memory
– gra dla dwóch osób
Gracze siadają na dywanie. Na środku rozłożone są kartoniki odwrócone obrazkiem lub cyfrą w kierunku podłogi. Pierwsza osoba odsłania parę kartoników (wybiera jeden większy i jeden mniejszy prostokąt). Jeśli cyfra ukryta w obiekcie na pierwszym kartoniku jest taka sama jak ta przedstawiona na drugim kartoniku, gracz zabiera parę dla siebie. W przeciwnym razie odkłada kartoniki na dywan, a ruch wykonuje
Ukryj cyfry – zabawa rozwijająca kreatywne myślenie Dzieci otrzymują karty pracy z cyframi ulokowanymi w różnych miejscach na kartce. Ich zadaniem jest ukrycie cyfr w różnych obiektach według własnego pomysłu.
POMOCE DOSTĘPNE W PRENUMERACIE PLUS LUB DO POBRANIA NA STRONIE WWW.BLIZEJPRZEDSZKOLA.PL A to tylko kilka pomysłów na wykorzystanie naszych pomocy. Jeśli masz inne pomysły i chcesz się nimi podzielić lub jeśli chcesz poznać inspiracje innych nauczycieli, zapraszamy na stronę
www.blizejprzedszkola.pl/na-tropie-liczb Dziel się swoją wiedzą i doświadczeniem!
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 11.206/2018
25
■ bliżej kącik eksperta dziecka
Anna Bomba
Maleńka
Miłość Scenariusz inscenizacji z okazji
Świąt Bożego Narodzenia Za aktorami umieszczony jest granatowy materiał, a na nim kształt szopki uformowany z brązowej tkaniny. W miejscu dachu mogą być przypięte cienkie wiązki słomy. Nad stajenką, na tle granatowego nieba widać księżyc, małe gwiazdki i gwiazdę betlejemską (np. sylwety wycięte ze złotego papieru). Na tle szopki siedzą Maryja z Józefem, a pomiędzy nimi znajduje się kołyska, w której leży lalka owinięta w białą tkaninę (Dzieciątko Jezus). W trakcie występu przedszkolaki ustawiają się w dwóch półkolach po obu stronach stajenki – Aniołki (w białych strojach) i Dzieci (odświętnie ubrane). Dzieci trzymają prezenty, które podarują Jezusowi (poduszka, kołderka, czapka, szalik, książka, miś). W koszykach znajdują się instrumenty potrzebne do instrumentalizacji w trakcie przedstawienia: janczary, marakasy i trójkąty. Można przygotować wcześniej gwiazdki na patyczkach do szaszłyków.
Powitanie – recytacja (wszystkie Dzieci) Dzień dobry mówimy, ślicznie się kłaniamy, na nasze jasełka gości zapraszamy. Bardzo się cieszymy, że jesteście z nami, prosimy nasz występ nagrodzić brawami.
Wspólne śpiewanie piosenki „Najpiękniejsze w świecie” wraz z instrumentalizacją na janczarach Dzieci śpiewają piosenkę i poruszają się po scenie jedno za drugim. W tym czasie Aniołki wygrywają rytm na janczarach.
26
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 11.206/2018
Najpiękniejsze w świecie (sł. Anna Bomba, muz. Miłosz Konarski) Z radością w serduszku do szopki idziemy. Dzieciątku małemu dary przyniesiemy. Ref. Najpiękniejsze w świecie narodzone Dziecię cudnie się uśmiecha i na dzieci czeka. (×2) Z radością w serduszku Dzieciątko witamy. Maleńkiej Miłości piosenkę śpiewamy. Ref. Najpiękniejsze w świecie… (×2) W trakcie przygrywki po drugim refrenie Dzieci ustawiają się po jednej stronie sceny w półkolu. Aniołki idą w kierunku kołyski Jezuska i recytują tekst z podziałem na role. W tle słychać utwór instrumentalny „Aniołki” (do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl), jako tło muzyczne.
Aniołek 1
Nad stajenką księżyc świeci, Aniołki fruwają. (Aniołki poruszają rękami)
Aniołek 2
Do Jezuska przyszły Dzieci, dary mu składają. (Aniołek wskazuje dłonią Dzieci, które stoją obok kołyski)
Aniołek 3
Gwiazda betlejemska drogę im wskazała. (pokazują gwiazdę)
Aniołek 4
I jasnym promieniem szopkę oświetlała.
■ bliżej kącik eksperta dziecka
Katarzyna Niemiec
Ready To Glow? Let’s Prepare a Christmas Show!
Christmas Surprise Scenariusz przedstawienia z okazji Świąt Bożego Narodzenia Postacie: narrator (tę rolę może pełnić nauczyciel); króliczek (rabbit); renifer (reindeer); myszka (mouse); lis (fox); wiewiórka (squirrel); pozostałe dzieci siedzą przed sceną, ubrane na biało jak śnieżynki. Scena: las w scenerii zimowej; w pięciu miejscach, między choinkami, ustawione są niewielkie drzwi (wykonane np. z dużych kartonów). Rekwizyty: rękawice kuchenne; sześć styropianowych bombek – trzy białe i trzy ozdobione; śpiewnik; zabawki (lalka, samochód, piłka, miś); forma na ciasto; plastikowy garnek; plastikowy dzbanek na herbatę; ciasto zapakowane w folię. Powitanie (wszystkie dzieci) Welcome, welcome everyone, Hope you’ll have a lot of fun. And if you are our fans, Don’t forget to clap your hands.
Scena 1
28
Rabbit: Let’s build a snowman, Let’s have a snowball fight, Let’s go ice-skating, The day is so bright. Śpiewanie piosenki przez dzieci-śnieżynki i ilustrowanie jej treści ruchem When It’s Snowy (sł. Katarzyna Niemiec, muz. Miłosz Konarski) When it’s snowy, don’t be sad. B Put on mittens and a hat. C Go and play in white, white snow. D What to do? Where to go? E You can ski, ski, ski in the white, white snow. F /2× If you’re ready, then you go. When it’s snowy, don’t be sad… …You can build a snowman in the white, white snow. G /2× If you’re ready, then you go.
(króliczek wychodzi na scenę, wesoło merda ogonkiem; pozostałe zwierzęta stoją ukryte za drzwiami swoich domków)
When it’s snowy, don’t be sad… …You can try ice-skating in the white, white snow. H /2× If you’re ready, then you go.
Narrator: It was a sunny morning before the Christmas Day. A little rabbit decided to play.
When it’s snowy, don’t be sad… You can go sledging in the white, white snow. I /2× If you’re ready, then you go.
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 11.206/2018
WSZYSCY MAJĄ DOMY TO JA! DZIELNY PRZEDSZKOLAK Propozycje aktywności dla dzieci młodszych na grudzień
Gdzie Gdzie mieszkają mieszkają zwierzęta? zwierzęta? Cele ogólne: yy poszerzanie wiedzy związanej ze światem zwierząt; yy wzbogacanie słownika biernego i czynnego; yy rozwijanie sprawności fizycznej. Cele szczegółowe: yy zapoznanie z domami różnych zwierząt; yy zachęcanie do odpowiadania na pytania do tekstu i układania zdań; yy stwarzanie okazji do uczestnictwa w zabawach ruchowych. Metody pracy z dziećmi: słowne; oglądowe; czynne. Formy organizacyjne: indywidualna; zbiorowa; zespołowa. Pomoce do zajęć: szarfy; podkład muzyczny z utworem instrumentalnym „Myszy i kot”; emblematy z obrazkami zwierząt; tamburyno; fotografie zwierząt i ich domów; emblematy z fotografiami zwierząt; opowiadanie „Przeprowadzka ślimaka Bartka” i rymowanki „Idzie ślimak” oraz „Everybody Has a Home” Agaty Giełczyńskiej; karty pracy „Mieszkania zwierząt”.
ZAJĘCIA PORANNE „Jestem tutaj!” – zabawa integracyjna. Maluchy robią koło, ochotnik staje w środku i ma zamknięte oczy. Pozostałe dzieci mówią rymowankę Agaty Giełczyńskiej i wykonują do niej ruchy, a wybrana pośród nich osoba stoi nieruchomo.
32
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 11.206/2018
KAŻDY ZOSTAĆ ŚWIĘTYM DZIELNYMOŻE PRZEDSZKOLAK TO JA!MIKOŁAJEM Propozycje aktywności dla dzieci starszych na grudzień
Gdzie jesteś,
Święty Mikołaju? Cele ogólne: yy yy yy yy
kształtowanie umiejętności słuchania utworu literackiego ze zrozumieniem; rozwijanie kompetencji społecznych; doskonalenie kompetencji językowych; rozbudzanie zainteresowań plastycznych.
Cele szczegółowe: yy yy yy yy yy yy
doskonalenie umiejętności wypowiadania się na temat tekstu literackiego; kształtowanie wrażliwości na potrzeby innych ludzi; utrwalanie w rozmowie i w zabawie postaw prospołecznych; wdrażanie do czytania prostych wyrazów; doskonalenie umiejętności analizy i syntezy wyrazowej; rozwijanie umiejętności twórczego przekształcania przedmiotów codziennego użytku.
Metody pracy z dziećmi: czynne; oglądowe; słowne. Formy organizacyjne: zbiorowa; indywidualna; zespołowa. Pomoce do zajęć: instrumenty perkusyjne (bębenek, tamburyno, marakas); woreczki gimnastyczne (do ćwiczeń porannych); dzwonek; opowiadanie „Gdzie jesteś, Święty Mikołaju?” Teresy Błaszczyk; kartoniki do zabawy „Brakujące litery”; podkład muzyczny do piosenki „Śpiesz się, Mikołaju!” (sł. Maria Broda, muz. Miłosz Konarski); kartoniki z prezentami; karty pracy „Zabawkowe zagadki”; materiały do wykonania pracy „Świąteczne dzwonki” (opisane w treści scenariusza).
ZAJĘCIA PORANNE Zabawki w worku Mikołaja – zabawa orientacyjno-porządkowa. Przedszkolaki „zamieniają się” w zabawki. Kiedy nauczyciel zagra na instrumencie, dzieci poruszają się w ustalony wcześniej sposób: bębenek – chodzą jak roboty; tamburyno – skaczą jak piłeczki; marakas – latają jak samoloty.
58
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 11.206/2018
■ kącik plastyczny eksperta
Dagmara Czyż
I N S P I R AC J E NA ŚWIĄTECZNE
D E KO R AC J E Zawieszka z gwiazdkami
C W zaznaczonych na czerwono miejscach patyczki sklejamy klejem na gorąco. Po każdym etapie pozostawiamy klej na chwilę, aby ostygł.
Materiały: pięć patyczków podobnej długości (na jedną
Wskazówka: Możemy również wykonać gwiazdki z dwóch trójkątów, z czego jeden przyklejamy do drugiego do góry nogami, tak aby pod wierzchołkiem jednego trójkąta znalazła się podstawa drugiego.
dekoracja do wykonania z pomocą nauczyciela
gwiazdkę), klej na gorąco, sznurek jutowy, wstążki, kawałki materiału, zielone gałązki (np. jodła, świerk, żywotnik).
Wykonanie: B Do wykonania każdej gwiazdki potrzebujemy pięciu patyczków podobnej długości. Układamy je według poniższego schematu:
D Miejsca klejenia obwiązujemy kawałkiem materiału lub sznurkiem – w zależności od dostępnych materiałów. Na jednym ramieniu pozostawiamy dłuższy sznurek na zawieszkę. E Gotową gwiazdkę ozdabiamy. Za pomocą kleju na gorąco doklejamy świeże igliwie, zielone gałązki, suszone owoce, szyszki lub inne dostępne materiały. Wskazówka: Gwiazdki możemy zawiesić pojedynczo, nawlec na sznurek, tworząc girlandę, lub zawiązać na grubszym patyku, tworząc wiszącą ozdobę.
70
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 11.206/2018