kącik eksperta 4 W świetle prawa. Ty pytasz, my odpowiadamy Dariusz Skrzyński
6 Zarobki nauczycieli w placówkach publicznych i niepublicznych. Z jakich dodatków mogą korzystać nauczyciele? Dariusz Skrzyński
bliżej nauczyciela 11 Polecenia wykonywane z entuzjazmem
w numerze 4.223/2020
materiały na maj
Agnieszka Chartanowicz
12 Jak poprawić wizerunek nauczyciela w oczach opinii publicznej? Anna Jankowska
16 Kartka jest nudna – nie tylko o rysowaniu Hanna M. Górna
19 W obcym języku Katarzyna Socha
22 #NieFilmujTylkoPatrz dr Jakub Andrzejczak
bliżej dziecka 24 A ROCKET IN THE SKY FLYING HIGH, HIGH, HIGH! Katarzyna Niemiec
28 Dzień Rodziny na sportowo. Propozycje zabaw i ćwiczeń połączonych z zawodami „Sprintem do maratonu” Anna Kołodziej
34 MAJOWE ŚWIĘTA. Scenariusz uroczystości z okazji Święta Flagi i Konstytucji 3 Maja Anna Pokój, Piotr Pokój
36 Rymowanki dla taty i mamy, razem się bawimy i razem zagramy. Scenariusz przedstawienia na Dzień Rodziny Dorota Kluska
Przewodnik BLIŻEJ PRZEDSZKOLA – materiały na maj 40 Maj w przedszkolu. Bank pomysłów na zabawy i aktywności Edyta Kaczanowska
Moja rodzina – propozycje aktywności dla dzieci młodszych Natalia Łasocha
46 Rodzinne sposoby na nudę 48 Dużo nas 52 Moi najbliżsi 56 Rodzinny piknik 58 Co słychać w domu?
Na łące – propozycje aktywności dla dzieci starszych Joanna Wołoch
62 Zabawy na łące 65 Biedroneczki są w kropeczki 70 Mieszkańcy łąki 74 Obserwujemy łąkę 76 Muzyka przyjaźni
Kącik logopedyczny 82 Zabawy logopedyczne z głoskami szumiącymi
WYDAWCA: CEBP 24.12 Sp. z o.o. ul. Kwiatowa 3, 30-437 Kraków redakcja@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10
ZESPÓŁ REDAKCYJNY:
Robert Halik – redaktor naczelny (r.halik@blizejprzedszkola.pl) Marta Stasińska – zastępca redaktora naczelnego (m.stasinska@blizejprzedszkola.pl) Monika Majewska – redaktor merytoryczny (m.majewska@blizejprzedszkola.pl) Natalia Łasocha – redaktor merytoryczny (n.lasocha@blizejprzedszkola.pl) Karolina Gawlik – redaktor merytoryczny (k.gawlik@blizejprzedszkola.pl)
STALI AUTORZY: prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, Ewa Zielińska, Anna Jankowska
WSPÓŁPRACA: prof. Bogusław Śliwerski , Dariusz Skrzyński, Barbara Szeląg, Ewa Stadtmüller, Edyta Kaczanowska, Katarzyna Niemiec, Wanda Papugowa, Joanna Wołoch, Sylwia Cłapa, Dominika Góra, Magdalena Wójcik, Magdalena Ledwoń
ZESPÓŁ DORADCZY: Maria Broda-Bajak, Agnieszka Czeglik, Ewa Lelo, Bożena Michalska, Małgorzata Wajda OKŁADKA: adobe stock / Izabela Pawińska ZDJĘCIA: depositphotos.com, adobe stock GRAFIKA I SKŁAD: Mateusz Sudziński MARKETING I REKLAMA, PATRONATY MEDIALNE: Sandra Hotloś (s.hotlos@blizejprzedszkola.pl)
BIURO OBSŁUGI KLIENTA: Gabriela Gąsienica (g.gasienica@blizejprzedszkola.pl) tel. 12 631 04 10 wew. 102 Natalia Kapera (klienci abonamentowi) (n.kapera@blizejprzedszkola.pl) tel. 12 631 04 10 wew. 109 ISSN: 1642-8668 INDEKS: 248428 DRUK: drukarnia Bimart NAKŁAD: 12 000
PRENUMERATA STANDARDOWA: 12 miesięcy: 365 zł*, 6 miesięcy: 192 zł*
PRENUMERATA PLUS: 12 miesięcy: 725 zł*, 6 miesięcy: 372 zł*
PRENUMERATA ABONAMENTOWA: standardowa: 32 zł* za miesiąc PLUS: 62 zł* za miesiąc *Kwoty brutto prenumerata@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10 wew. 109 www.blizejprzedszkola.pl/prenumerata Przedruk materiałów zamieszczonych w miesięczniku w jakiekolwiek formie oraz ich publikacja w internecie bez wcześniejszej zgody Wydawcy są zabronione.
Ewelina Protasewicz
● Polecają nauczyciele wychowania przedszkolnego – str. 39 ● Pod patronatem – str. 84
Redakcja zastrzega sobie prawo do zmian i skrótów w nadesłanych materiałach oraz do nadawania tytułów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i reklam. Wydawca ma prawo odmówić publikacji reklamy bez podania przyczyny.
bliżej nauczyciela
Katarzyna Socha
W obcym języku Każdy nauczyciel chociaż raz stał (lub stanie) przed wyzwaniem, jakim jest udzielenie wieloobszarowego wsparcia dziecku, które z różnych powodów musiało wyjechać z ojczystego kraju i trafiło pod jego skrzydła. Jak wygląda adaptacja malucha do nowej sytuacji z perspektywy rodzica? Z jakimi trudnościami boryka się dziecko w obcojęzycznym przedszkolu? Co sprawiło, że przedszkolak oswoił się z nową grupą i nowym językiem?
Z duszą na ramieniu odbierałam Natalię z przedszkola w ciągu pierwszego miesiąca nauki. Co dziś mogło się stać? Czy znowu rozbiła głowę i nauczycielki nie wiedzą, jak do tego doszło, czy przemoczyła bieliznę, a może nie zjadła obiadu, bo panie zamówiły dla wszystkich sushi? Pierwsze tygodnie mojej niespełna czteroletniej córki w amerykańskim przedszkolu nie były łatwe. Co zrobić, kiedy w grupie mamy obcojęzyczne dziecko? Czego możemy się spodziewać i jak pomóc mu zaadaptować się w nowym środowisku?
Zachowania „trudne” Przyjechało do nowego kraju zaledwie kilka tygodni temu. Nie mówi w ogóle w obcym języku, rozumie bardzo mało lub prawie wcale. Staje na progu przedszkola, wystraszone i zdezorientowane. Niby wszystko podobne do „starego” miejsca – laleczki, książeczki, szafki na buty, a jednak zupełnie różne. Inny świat, w którym trzeba się odnaleźć. Obcojęzyczne dziecko wrzucone na głęboką wodę, bez koła ratunkowego. Tak czuła się moja córka, kiedy rozpoczęła naukę w amerykańskim przedszkolu. Z przebojowej, odważnej czterolatki stała się cichym, wycofanym dzieckiem. Rano płakała, że nie chce iść do przedszkola, podczas gdy w Polsce chciała przychodzić do niego pierwsza, a wychodzić ostatnia. Początki obcojęzycznego dziecka w nowym miejscu to morze barier. Największą z nich jest język. Dziecko pozbawione możliwości komunikowania czuje się samotne i opuszczone, niejednokrotnie paraliżuje je ogromny strach. Nie może przecież wyrazić swoich najbardziej podstawowych potrzeb, na przykład, że BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 4.223/2020
19
bliżej nauczyciela dr Jakub Andrzejczak
Uwaga i współprzeżywanie z dzieckiem jego występu są dużo ważniejsze niż kilka lajków w mediach społecznościowych. Dzieci występują dla nas, nie dla naszych telefonów. Postęp technologiczny z dnia na dzień wkracza z coraz większą siłą w kolejne sfery naszego życia. Nowoczesne, mobilne urządzenia już dawno przestały służyć wyłącznie prostej komunikacji. Coraz częściej zastępują budziki, notatniki, kalendarze, komputery, książki, konsole do gier, albumy ze zdjęciami, ale także banki, sklepy, radio czy telewizję. Korzyści, jakie oferują obecnie, niejednokrotnie przysłaniają nam jednak problemy, jakie wynikają z korzystania z nich. Zachłyśnięci światem cyfrowym, coraz częściej – przy jego pomocy – staramy się budować interakcje i więzi społeczne. I to nie tylko ze znajomymi, ale coraz częściej z osobami nam bardzo bliskimi. Swego rodzaju normą staje się komunikacja cyfrowa osób przebywających w sąsiednich pomieszczeniach, coraz rzadziej dziwi nas widok rodziny spożywającej posiłek z telefonami w dłoni. Za całkowicie normalne uznajemy możliwość przerwania każdej, nawet ważnej rozmowy w cztery oczy, gdy zadzwoni 22
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 4.223/2020
nasz telefon. W konsekwencji rozwój świata cyfrowego zaczyna ingerować w relacje rodzinne, również na linii dorosły-dziecko. Dostrzeżenie specyfiki tych relacji oraz ich konsekwencji wymaga od nas spojrzenia na nie, nie tylko z perspektywy nas samych, ale także, a może przede wszystkim, z perspektywy dziecka – i to dosłownie. Jednym z przykładów aktu interakcji na linii rodzic-dziecko, w trakcie którego możemy zaobserwować negatywne oddziaływanie technologii cyfrowej na relacje, są występy teatralne dzieci. Zjawisko filmowania młodych aktorów przez ich rodziców stało się na tyle powszechną praktyką, że mało kto zadaje sobie pytanie, jak w tej sytuacji odnajdują się najmłodsi. Dziecko biorące aktywny udział w przedstawieniu to wulkan emocji. Nie do końca rozumie ono całą sytuację, do której musiało przygotowywać się przez ostatnie tygodnie. Nieśmiałość, płacz, strach czy przerażenie to bardzo częste reakcje dzieci. Z tego właśnie powodu tak ważna jest obecność rodzica, jednak nie w sensie wyłącznie fizycznej obecności, ale udzielania wsparcia, współprzeżywania i uwagi. Trudno zapewnić dzieciom te potrzeby, jeśli zamiast rodziców, dzieci widzą wyłącznie telefony komórkowe. Spektakl artystyczny, który przeradza się w spektakl filmowania, działa także na niekorzyść dorosłych. W pędzie za rejestrowaniem rzeczywistości znacząco obniżyliśmy zdolność jej doświadczania, a więc jedną z najistotniejszych umiejętności, w jaką zostaliśmy wyposażeni.
■ bliżej bliżejdziecka nauczyciela
łodziej
Anna Ko
Dzien Rodziny na sportowo Propozycje zabaw i ćwiczeń połączonych z zawodami „Sprintem do maratonu” Już po raz szósty zapraszam do wzięcia udziału w wydarzeniu sportowym „Sprintem do maratonu”. Tegoroczna edycja przebiega pod hasłem „Biega nasza Polska cała” i ma na celu zachęcenie do aktywności fizycznej nie tylko najmłodszych, ale również ich rodziców. Poniżej przedstawiam pomysły na rodzinny piknik, podczas którego przedszkolaki wraz z rodzicami wezmą udział w biegu, a także wspólnie spędzą czas przy dobrej zabawie. Wszystkie niezbędne informacje dotyczące udziału w wydarzeniu „Sprintem do maratonu”, dyplomów i certyfikatów znajdziesz na stronie projektu www.blizejprzedszkola.pl/sprintem-do-maratonu.
Wskazówka 1: Uczestnicy pikniku powinni pamiętać o założeniu wygodnych, sportowych strojów i obuwia. Warto przypomnieć o tym wcześniej, np. na plakacie informującym o tym wydarzeniu.
Wskazówka 2: Organizatorzy muszą zadbać o odpowiedni zapas wody dla wszystkich uczestników w trakcie całego wydarzenia.
28
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 4.223/2020
■ bliżej bliżejdziecka nauczyciela
Scenariusz uroczystości z okazji Święta Flagi i Konstytucji 3 Maja Anna Pokój Piotr Pokój
MAJOWE ŚWIĘTA Występują: dzieci (dziewczynki: bluzki białe i czerwone spódniczki, chłopcy: białe koszule i eleganckie spodnie); Narrator w garniturze; Król (białe spodnie i biała lub granatowa marynarka oraz błękitna wstęga przełożona przez ramię); Gwardia Królewska (chłopcy w białych spodniach lub getrach i granatowych marynarkach z błękitną przepaską) Scena: W tyle sceny, na środku znajduje się tron dla Króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Po jednej stronie stoi sześć krzeseł dla Zwolenników Konstytucji 3 Maja, a po drugiej stronie cztery krzesła dla jej Przeciwników (chłopcy w czarnych spodniach i białych koszulach). Pomiędzy krzesłami i tronem jest wolna przestrzeń dla Gwardii Królewskiej. Rekwizyty: książka z napisem „Konstytucja 3 Maja”; trąbka (może to być zabawka lub trąbka zrobiona z kartonu); długie wstęgi (4 białe i 4 czerwone); serca w kolorze białym i czerwonym wycięte z papieru; małe flagi dla każdego dziecka; materiał do wyznaczenia konturu serca (np. kreda, cienka taśma malarska lub czerwona taśma izolacyjna) Na scenę wchodzi Narrator, staje na środku.
Narrator:
Serdecznie witamy zebranych tu gości. Przenieśmy się w czasie do 3 Maja 1791 roku. Zobaczcie, co tego dnia wydarzyło się na Zamku Królewskim w Warszawie.
34
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 4.223/2020
„Uchwalenie Konstytucji 3 Maja” – scenka pantomimiczna Narrator schodzi ze sceny, a wtedy wchodzą Zwolennicy i Przeciwnicy Konstytucji (chłopcy w eleganckich ubraniach), udając, że rozmawiają. Zajmują miejsca na krzesłach. Następnie wchodzi Król Stanisław August Poniatowski, prowadzony przez Gwardię Królewską. Gdy Król wchodzi, obecni wstają i czekają, aż ten usiądzie, wtedy oni także siadają. Król prezentuje książkę z dużym napisem „Konstytucja 3 Maja”. Następnie udziela głosu jednej osobie spośród Zwolenników. Ta wstaje i udaje, że mówi, gestykulując przy tym. W tym czasie Przeciwnicy kręcą przecząco głowami i mają bardzo niezadowolone miny. Po tym następuje głosowanie nad przyjęciem Konstytucji, ręce podnoszą Zwolennicy. Rozbrzmiewa krótki dźwięk trąbki, Król wstaje i rusza z podniesioną książką zatytułowaną „Konstytucja 3 Maja”. Powolnym krokiem okrążą scenę, następnie wolno się oddala, za nim ruszają pozostali aktorzy, a Gwardia Królewska ustawia się w półkolu i recytuje wiersz „Konstytucja” z podziałem na role.
Konstytucja Konstytucja 3 Maja bardzo ważna była, gdyż rządy w Polsce znacząco zmieniła. Od wielu lat kształt naszej Ojczyźnie nadaje, prawa i obowiązki wszystkim nam przyznaje.
■ bliżej bliżejdziecka nauczyciela
Dorota Kluska
Rymowanki dla taty i mamy, razem się bawimy i razem zagramy Scenariusz przedstawienia na Dzień Rodziny Scenografia: W tle na materiale upięty napis „MAMA, TATA I JA”, a wokół niego czerwone serca z wypowiedziami dzieci na temat tego, co lubią robić z mamą i z tatą. Scena może być również ozdobiona kolorowymi balonami. Na podłodze znajduje się wyklejona kolorową taśmą trasa do gry w klasy. Stroje: kolorowe koszulki i spodenki, czapki z daszkiem (dla chłopców); kolorowe koszulki, spódniczki, podkolanówki w kolorze koszulek (dla dziewczynek) Rekwizyty: mała piłeczka dla dziewczynki; większa, lekka piłka dla chłopca
MAMA, TATA I JA
Wskazówka: Scenariusz może być inspiracją do wspólnych zabaw z rodzicami, zorganizowanych po części oficjalnej. Mogą to być stanowiska, na których dzieci wraz z rodzicami wezmą udział w różnego rodzaju konkurencjach sportowych, np. skakanie przez skakankę, rzucanie do celu, gra w klasy, bieg z przeszkodami. Wszystkie dzieci stoją na scenie w półkolu, jedna z dziewczynek wychodzi na środek z małą piłeczką w ręce i recytując wiersz, przerzuca ją z ręki do ręki.
36
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 4.223/2020
przewodnik BLIŻEJ PRZEDSZKOLA
BANK POMYSŁÓW NA ZABAWY I AKTYWNOŚCI
MAJ
Edyta Kaczanowska
W PRZEDSZKOLU
ZABAWY INTEGRACYJNE „Stonogi” – zabawa z rymowanką. Grupa jest podzielona na cztery zespoły. W każdym z nich dzieci stają w rzędzie, tworząc „stonogi”. Przedszkolaki kucają, trzymając ręce na biodrach osoby przed sobą. W ten sposób poruszają się, mówiąc rymowankę.
Stonogi (Edyta Kaczanowska) Na tej łące są stonogi. Muszą sobie schodzić z drogi. Krok za krokiem pójdą sobie. Najpierw patrzą w strony obie: lewa, prawa, lewa, prawa. START! Gdy zobaczą łąki kres, by zawrócić to znak jest! Potem w każdym zespole osoba prowadząca przechodzi na koniec rzędu i zabawa trwa. Dla urozmaicenia można zmienić sposób poruszania się, np. na ugiętych nogach, na palcach, na piętach, bokiem, tyłem. 40
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 4.223/2020
Pszczoły do ula – zabawa z chustą animacyjną. Nauczyciel przygotowuje chustę animacyjną oraz szarfy w czterech kolorach (w liczbie odpowiadającej liczebności grupy). Każde dziecko otrzymuje jedną szarfę, którą zakłada przez ramię. Przedszkolaki stają w kole, chwytają chustę i poruszają się wkoło, bzycząc. Na dany przez nauczyciela znak „pszczoły” wracają „do ula” – dzieci kładą chustę na podłodze i przykucają na polu w kolorze zgodnym z kolorem szarfy, dbając, by żadna „pszczoła” nie została wypchnięta „z ula”. Ptaki w gnieździe – reagowanie na sygnał. Nauczyciel dzieli dzieci na dwa równoliczne zespoły. Jeden z nich otrzymuje szarfy (lub opaski na czoło) w kolorze żółtym, drugi – w niebieskim. Następnie prowadzący rozdaje osobom z niebieskim oznaczeniem arkusze gazety i każdy „niebieski ptak” staje w swoim „gnieździe”, a „ptaki żółte” w takt dowolnej muzyki poruszają się po dywanie pomiędzy „gniazdami”. Podczas pauzy każdy „żółty ptak” znajduje sobie miejsce „w gnieździe” razem „z niebieskim ptakiem”. Trzeba uważać, żeby żaden z nich nie wypadł „z gniazda” oraz by „gniazdo” nie uległo zniszczeniu. W kolejnym powtórzeniu „w gniazdach” zostają „żółte ptaki”, a „niebieskie” – „latają”. W trakcie pauzy odwiedzają inne „gniazdo” niż poprzednio.
MOJA RODZINA Propozycje aktywności dla dzieci młodszych na maj
Dużo nas Cele ogólne: rozwijanie umiejętności matematycznych; zachęcanie do zabaw i ćwiczeń ruchowych W wielkim domu – zabawa dydaktyczna 1 Pomoce: kartoniki z obrazkami domu; trójkąt wycięty z papieru; kartoniki z postaciami Nauczyciel rozkłada na dywanie ilustracje przedstawiające ściany domu (na odwrocie każdej z nich znajduje się obrazek z wnętrzem pomieszczenia – prowadzący wcześniej skleja dwa obrazki). Tworzy z nich jedną wielką ilustrację. Na górze dokłada papierowy trójkąt jako dach.
TUTAJ MA BYĆ DOM
48
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 4.223/2020
NA ŁĄCE Propozycje aktywności dla dzieci starszych na maj
„Metamorfoza” – zabawa z gestem Starszaki siedzą w kole i naśladują ruchy nauczyciela do słów rymowanki. Metamorfoza (Joanna Wołoch) Po trawie dreptała gąsienica mała, spacerują palcami prawej ręki po lewej dłoni wnet pod listek się schowała. oplatają prawą pięść lewą dłonią W ciepłym kokonie się rozgościła, odwracają dłonie wewnętrzną częścią w kierunku twarzy, następnie krzyżują je, zaplatają kciuki, które zasłaniają pozostałymi palcami potem w pięknego motyla się zamieniła. kciuki mają nadal zaplecione, a pozostałe palce naprzemiennie prostują i zginają, imitując ruch skrzydeł motyla Owady na zielonej łące – wykonanie pracy plastycznej Materiały: kartka z bloku technicznego lub okładka bloku (format A4); rolka po ręczniku papierowym; klej typu wikol, wylany na płaski talerzyk; nożyczki; farby plakatowe i pędzle; opcjonalnie: czarna farba i gąbka Wykonanie: B Przed przystąpieniem do pracy nauczyciel zgniata na płasko rolki i rozcina je na pierścienie („łódki”) o szerokości około 1 cm. C Na przygotowanym arkuszu dzieci przyklejają kształty owadów z fragmentów rolki. Każdy element moczą w kleju, a następnie układają go w odpowiednim miejscu. Biedronka: dwie pełne „łódki” ułożone w kształt skrzydeł; połowa „łódki” jako odwłok, łączący skrzydła i mały element w miejscu głowy. Motyl: jedna „łódka” na środku; dwie pełne „łódki” po bokach, skierowane w dół; dwie pełne, ale rozcięte na jednym końcu „łódki”, łączące odwłok i dolne skrzydła. Ważka: jedna pełna „łódka” w miejscu tułowia; połowa „łódki” jako głowa; każde skrzydło z dwóch pełnych „łódek”; jedna „łódka” rozcięta i zwinięta na końcu jako ogon.
B
D Po wyschnięciu kleju zieloną farbą dzieci wypełniają całe tło – łąkę. Wnętrza kształtów oraz wypukłe elementy malują na dowolne kolory. E Po wyschnięciu farby za pomocą gąbki przedszkolaki nakładają czarną farbę na krawędzie pomalowanych rolek oraz odbijają palce zamoczone w kolorowych farbach, tworząc kształt kwiatów na łące.
C
Biedronka
78
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 4.223/2020
C
Motyl
Ważka