Porusz język, porusz ciało

Spis treści

Od Autorki

5

Wskazówki do pracy z publikacją

7

1. Jesteśmy piłeczkami

8

2. Kury i koguty

9

3. Wdech i wydech

10

4. Gimnastyka języka

11

5. Mucha

12

6. Lekko-mocno, wolno-szybko

13

7. Lew i zając

14

8. Dżem

15

9. Deszczyk

16

10. Balonik

17

11. Rosnący brzuszek

18

12. Świnka

19

13. Kotek i myszka

20

14. Powitanie ząbków

21

15. Straż pożarna

22

16. Zima

23

Od Autorki W publikacji zamieszczone zostały propozycje zabaw mające na celu rozwój sprawności motorycznej i aparatu artykulacyjnego u dziecka. Zachęcają one nie tylko do zabawy dźwiękami, lecz także do ćwiczeń motorycznych, co sprzyja rozwojowi mowy i zwiększa atrakcyjność zajęć.

Publikacja przeznaczona jest przede wszystkim do pracy z przedszkolakami.

Warto jednak wykorzystać ją także w realizacji zadań z dziećmi starszymi, u których rozwój mowy jest opóźniony bądź zaburzony. Nadaje się ona zarówno do zabawy grupowej, jak i indywidualnej (po drobnych modyfikacjach niektórych z propozycji), a więc sprawdzi się w przedszkolu, w szkole i w domu. Mogą z niej korzystać nauczyciele, logopedzi oraz rodzice.

Poziom rozwoju ruchowego ma znaczny wpływ na poziom rozwoju mowy.

Mówienie wymaga ruchu, i to ruchu bardzo precyzyjnego. Wyraźne mówienie wymaga doskonałego skoordynowania narządów mowy – języka, warg, podniebienia, mięśni głosowych itd. Dlatego warto w tym obszarze proponować dzieciom zorganizowane zabawy. Nie wolno zapominać przy tym o ogólnym rozwoju motoryki i o tym, że aby zwiększyć skuteczność ćwiczeń artykulacyjnych, warto rozruszać cały organizm.

Na dołączonych płytach znajduje się 16 prostych, wpadających w ucho piosenek – wraz z podkładami muzycznymi. Wiele z nich nagrano z powtórzeniami, także w szybszym tempie. Powtarzalność utworów powoduje, iż dzieci przygotowują się do danej sekwencji ruchów i dźwięków, szybciej zapamiętują też tekst. Śpiewanie zawartych na płycie piosenek pozwala na skuteczne wspomaganie rozwoju aparatu mowy. Ćwiczy też głos, słuch fonematyczny, posługiwanie się melodią, akcentem i rytmem, co wpływa na lepszą artykulację.

Dzieci zazwyczaj bardzo lubią zabawy ruchowo-dźwiękonaśladowcze i chętnie do nich wracają. Dzięki temu z zapałem będą wykonywać przedstawione tu ćwiczenia i skutecznie ćwiczyć aparat mowy i ogólną sprawność ruchową, dobrze się przy tym bawiąc. Udoskonalą także pamięć słuchową i rozwiną koncentrację uwagi. To wszystko przełoży się na coraz wyraźniejsze mówienie, a co za tym idzie – lepsze funkcjonowanie w kontaktach społecznych. Co ważne, zabawy zachęcą do komunikacji także dzieci, które mają opory w tym zakresie – na przykład dzieci wycofane społecznie czy te, które otrzymywały od otoczenia informacje zwrotne, iż ich wypowiedzi są niezrozumiałe i przez to czuły się zniechęcone do mówienia.

5

Wskazówki do pracy z publikacją

• Pomieszczenie, w którym przeprowadzane są zabawy, powinno być wcześniej dobrze wywietrzone.

• Pozycją wyjściową zabaw, w których jest to możliwe, powinno być koło, stwarzające poczucie wspólnoty, pozwalające na obserwację i stały kontakt z pozostałymi uczestnikami zabawy, a także dające poczucie, że wszyscy członkowie grupy są tak samo ważni.

• Należy zadbać o to, by każdy uczestnik zabawy miał odpowiednio dużo miejsca dla siebie i nie stwarzał zagrożenia ani nie powodował poczucia braku komfortu u innych uczestników.

• Dziecku po zabawie ma towarzyszyć poczucie zadowolenia. Zabawy powinny zawsze kojarzyć się z czymś przyjemnym, nie mogą powodować napięć.

Unikajmy rywalizacji, negatywnego oceniania. Starajmy się znaleźć w każdym dziecku coś, za co warto je pochwalić. Jeżeli wypowiedzenie danego dźwięku przerasta w danej chwili możliwości dziecka, możemy mu eksponować nagranie, proponować towarzyszącą zabawę ruchową, ale nie nalegać, by powtórzyło dźwięki. Na to przyjdzie czas.

• Nawet jeśli jakiś wyraz dźwiękonaśladowczy jest na nagraniu zaśpiewany, dzieci nie muszą go śpiewać – wystarczy, że go wypowiedzą.

• Dobrze zakończyć zajęcia, zanim dzieci będą chciały je skończyć. Pamiętajmy, że ćwiczenie aparatu artykulacyjnego nie jest łatwe. Wymaga od dziecka bardzo dużej precyzji ruchów i znacznej koncentracji uwagi. Dlatego zabawy nie powinny trwać zbyt długo. Lepiej, gdy dziecko po zajęciach będzie miało poczucie niedosytu niż przesytu.

• Warto do poznanych zabaw jak najczęściej wracać – zwłaszcza do tych określanych przez dzieci jako „ulubione”.

7

1.

Jesteśmy piłeczkami • Propozycja 1: Dzieci – w ustawieniu kołowym – wykonują ruchy i naśladują dźwięki adekwatnie do tekstu odtwarzanej piosenki. Kiedy słyszą hop – podskakują i mówią lub śpiewają słowo hop.

• Propozycja 2: Potrzebne będą piłki (dla każdego dziecka po jednej). Dzieci ustawiają się swobodnie w dostępnej przestrzeni. Każde z nich otrzymuje piłkę. Dzieci wykonują ruchy i naśladują dźwięki adekwatnie do tekstu odtwarzanej piosenki. Kiedy słyszą hop – odbijają piłkę i mówią lub śpiewają słowo hop.

My jesteśmy piłeczkami: hop, hop, hop, hop!

I się ciągle odbijamy: hop, hop, hop, hop!

Teraz bardzo powolutku: hop, hop!

Teraz nieco przyspieszamy: hop, hop, hop, hop, hop, hop, hop, hop!

8

2.

Kury i koguty Prowadzący dzieli dzieci na dwie grupy – jedna grupa to kury, a druga to koguty. Dzieci naśladują dźwięki adekwatnie do tekstu odtwarzanej piosenki.

Odzywają się w momentach zgodnych z przypisanym do kury lub koguta dźwiękiem.

Gdacze kura: ko, ko, ko, ko.

Kogut pieje: kukuryku!

Kura głośniej: ko, ko, ko, ko!

Nie ma ciszy w tym kurniku!

Ko, ko, ko, ko, ko, ko, ko, ko.

Kukuryku, kukuryku!

Ko, ko, ko, ko, ko, ko, ko, ko.

Nie ma ciszy w tym kurniku!

9