felietony 2 O plastiku i patyku, czyli zabawki w otoczeniu naszych dzieci Agnieszka Katarzyna Kuźba
WYDAWCA: CEBP 24.12 Sp. z o.o.
kącik eksperta 4 Choroba zawodowa pracownika przedszkola Dariusz Skrzyński
9 W świetle prawa. Ty pytasz, my odpowiadamy
w numerze 1.220/2020
materiały na luty
Dariusz Skrzyński
bliżej nauczyciela 12 Zmniejsz deficyt uwagi w twojej grupie Agnieszka Chartanowicz
14 Praca z dzieckiem z trudnościami Agnieszka Stein
18 Dyscyplina w grupie przedszkolnej Anna Jankowska
21 Uzależnienie od nowych technologii wśród dzieci dr Ewa Krzyżak-Szymańska
24 Przedszkolak z deficytami rozwojowymi Marta Ruskowiak
bliżej dziecka 26 Na tropie dinozaurów
ul. Kwiatowa 3, 30-437 Kraków redakcja@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10
ZESPÓŁ REDAKCYJNY:
Robert Halik – redaktor naczelny (r.halik@blizejprzedszkola.pl) Marta Stasińska – zastępca redaktora naczelnego (m.stasinska@blizejprzedszkola.pl) Monika Majewska – redaktor merytoryczny (m.majewska@blizejprzedszkola.pl) Natalia Łasocha – redaktor merytoryczny (n.lasocha@blizejprzedszkola.pl) Karolina Gawlik – redaktor merytoryczny (k.gawlik@blizejprzedszkola.pl)
STALI AUTORZY: prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, Ewa Zielińska, Anna Jankowska
WSPÓŁPRACA: prof. Bogusław Śliwerski , Dariusz Skrzyński, Barbara Szeląg, Ewa Stadtmüller, Anna Jankowska, Edyta Kaczanowska, Katarzyna Niemiec, Wanda Papugowa, Joanna Wołoch, Sylwia Cłapa, Dominika Góra, Magdalena Wójcik, Magdalena Ledwoń
ZESPÓŁ DORADCZY:
Elżbieta Poradzisz
30 ONE, TWO, THREE, FOUR – IT’S DINO ROCK’N’ROLL! Katarzyna Niemiec
34 Wystrzałowe stroje karnawałowe Dominika Góra
82 Dinozaur Andrzej Zagajewski
Przewodnik BLIŻEJ PRZEDSZKOLA – materiały na luty 36 Luty w przedszkolu. Bank pomysłów na zabawy i aktywności Edyta Kaczanowska
Karnawałowy zawrót głowy – propozycje aktywności dla dzieci młodszych Natalia Łasocha 46 Tańce i pląsy 48 Kolorów czar
Maria Broda-Bajak, Agnieszka Czeglik, Ewa Lelo, Bożena Michalska, Małgorzata Wajda OKŁADKA: adobe stock / Izabela Pawińska ZDJĘCIA: depositphotos.com, adobe stock GRAFIKA I SKŁAD: Tomasz Gil MARKETING I REKLAMA, PATRONATY MEDIALNE: Sandra Hotloś (s.hotlos@blizejprzedszkola.pl)
BIURO OBSŁUGI KLIENTA: Gabriela Gąsienica (g.gasienica@blizejprzedszkola.pl) tel. 12 631 04 10 wew. 102 Natalia Kapera (klienci abonamentowi) (n.kapera@blizejprzedszkola.pl) tel. 12 631 04 10 wew. 109 ISSN: 1642-8668 INDEKS: 248428 DRUK: drukarnia Bimart NAKŁAD: 12 000
51 Razem nam wesoło 54 Słodki karnawał
PRENUMERATA STANDARDOWA: 12 miesięcy: 365 zł*, 6 miesięcy: 192 zł*
58 Najlepsze przebranie
Prehistoryczne czasy – propozycje aktywności dla dzieci starszych Magdalena Ledwoń
PRENUMERATA PLUS: 12 miesięcy: 725 zł*, 6 miesięcy: 372 zł*
62 Prehistoryczne gady 66 Czym zajmuje się paleontolog? 70 Poznaj chłopca jaskiniowca 73 Z życia jaskiniowców
PRENUMERATA ABONAMENTOWA: standardowa: 32 zł* za miesiąc PLUS: 62 zł* za miesiąc *Kwoty brutto
76 Na polowanie z jaskiniowcami
Kącik logopedyczny 80 Zabawy logopedyczne z głoską „r” Ewelina Protasewicz
● Polecają nauczyciele wychowania przedszkolnego – str. 83 ● Pod patronatem – str. 84
prenumerata@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10 wew. 109 www.blizejprzedszkola.pl/prenumerata Przedruk materiałów zamieszczonych w miesięczniku w jakiekolwiek formie oraz ich publikacja w internecie bez wcześniejszej zgody Wydawcy są zabronione. Redakcja zastrzega sobie prawo do zmian i skrótów w nadesłanych materiałach oraz do nadawania tytułów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i reklam. Wydawca ma prawo odmówić publikacji reklamy bez podania przyczyny.
Dołącz do nas na Facebooku
felieton
O plastiku i patyku, czyli zabawki w otoczeniu naszych dzieci
C
Czy zauważyliście, że po rozpakowaniu nowej zabawki średni czas początkowej zabawy nią wynosi 15 minut? Od dnia narodzin dziecko jest bombardowane śpiewem z pozytywki, mruganiem kolorowego stworka i interaktywnymi zabawkami. Zręczne kampanie marketingowe mają przekonać dorosłych o zaletach „wczesnego rozpoczęcia edukacji”. My, dorośli, jesteśmy przytłoczeni liczbą wyborów, których musimy dokonać w ciągu jednego dnia. Wbrew pozorom życie dziecka wygląda podobnie – zwłaszcza jeśli chodzi o zabawki. Agresywne reklamy namawiają dzieci do spełniania marzeń, a nas samych do zakupów coraz to dziwaczniejszych zabawek, dzięki którym zabawa będzie najwspanialsza na świecie. Ile razy kupiliśmy reklamowany produkt i okazało się, że reklama po prostu nas oszukała? Podobnie jest z twoim wychowankiem. Okazuje się, że nie ma radości z posiadania upragnionej zabawki, bo oto kolejnych sto czeka na zakup i wydaje się o wiele lepsze od tej ostatnio otrzymanej. Co gorsza, zdecydowana większość oferowanych dzieciom zabawek jest z plastiku lub popularnie mówiąc, z gumy. To, z czego wykonana jest reklamowana i wymarzona przez dziecko zabawka, stanowi ogromny problem (oprócz faktu, że może się stać kolejnym ,,kurzołapem” lub po kilku dniach zostać po prostu zapomniana). Wręcz fundamentalny. Tworzywa sztuczne, tkaniny i farby mogą zawierać różnorodne substancje, które mają uczynić je trwałymi, elastycznymi lub ognioodpornymi. Prawie każda miękka plastikowa zabawka wykonana jest z PCV. Co więcej, znajdziesz go w artykułach dla niemowląt, takich jak gryzaczki, zabawki do kąpieli i zabawki do ściskania. Toksyny te mogą się wypłukać, szczególnie, gdy niemowlęta lub dzieci wkładają przedmioty do buzi. Stanowi to ogromne zagrożenie dla ich zdrowia. Połączenie kilku chemikaliów, najczęściej występujących
2
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 1.220/2020
Agnieszka Katarzyna Kuźba – z wykształcenia i pasji pedagog, przyrodnik, animator sztuki i czasu wolnego dzieci oraz ich rodziny. Jest wnuczką przedwojennych guwernantek oraz leśnika i rolnika, mamą dwóch synów i babcią pięciorga wnucząt. Jest również prezesem Fundacji Bezpieczne Gniazdo – Safe Nest, której jest założycielką. Odwiedziła prawie wszystkie kontynenty. Czynny nauczyciel wczesnej edukacji – od 32 lat nieprzerwanie pracuje z dziećmi w systemowym przedszkolu i szkole.
w tworzywach PCV, sprawia, że plastikowe zabawki są niebezpieczne dla dzieci i niemowląt. Niektóre zagrożenia wynikają ze sposobu używania zabawek i z tego, czy trafiają do ust dziecka. Naukowcy coraz częściej ostrzegają, żeby rodzice i nauczyciele przestali kupować plastikowe zabawki i pomoce dydaktyczne dla dzieci. Ta rada może wydawać się ekstremalna, wręcz dziwaczna, ale… nie są to łagodne chemikalia. Pracownicy Agencji Ochrony Środowiska opisują składniki używane do produkcji plastikowych zabawek i naczyń dla dzieci jako „trwałe, wykazujące zdolność do bioakumulacji i toksyczne zarówno dla środowiska, jak i dla ludzi”. Sto pięćdziesiąt dwa narody zgodziły się wycofać niektóre z nich w 2013 r. z powodu badań, które sugerowały, że zabawki w domu, żłobku i przedszkolu wpływają na funkcjonowanie tarczycy i rozwój mózgu! Członkowie Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem uważają, że niektóre składniki zabawek i innych przedmiotów wykonanych z plastiku mogą być równie rakotwórcze jak spaliny z silnika i dymy spawalnicze. Sporo mówi się również o dywanach i wykładzinach, z których nagminnie korzysta się w przedszkolach. Należy tu wspomnieć, że jeszcze do niedawna jedynym dopuszczalnym materiałem podłogowym w placówkach wczesnej opieki i edukacji było drewno – deska lub parkiet oraz dywany wełniane i jedwabne. W 2015 r. przetestowano małą próbkę dwudziestu jeden zabawek dla dzieci dopuszczonych do sprzedaży w Szwecji – kraju o bardzo wysokich standardach związanych z produktami dla dzieci. Stwierdzono, że prawie połowa zabawek została zanieczyszczona toksycznymi środkami zmniejszającymi palność, które powstały z odpadów elektronicznych. W styczniu tego roku naukowcy ze Szwecji opublikowali dane, według których zbadane zabawki częściej niż produkty, z jakich korzystają
bliżej nauczyciela
Agnieszka Stein
Praca z dzieckiem
z trudnościami
W trakcie pracy w przedszkolu nauczyciele mają różne wytyczone ścieżki, które budowali często przez lata w oparciu o wiedzę oraz nabywane umiejętności i doświadczenie. Poruszając się po takich drogach, dążą do jak najsprawniejszego funkcjonowania całej grupy i wspierania przedszkolaków, które mają pod opieką. Na ogół dzieci, czasem z większą, a czasem z mniejszą łatwością, zanurzają się w środowisko przedszkolne i dostosowują do otoczenia, w którym się znalazły. Również wtedy, kiedy jest im trudno, zazwyczaj potrafią skorzystać ze wsparcia nauczyciela i dają jasne dla niego sygnały, czego potrzebują. Jednak praktycznie w każdej grupie przedszkolnej są osoby, które mają trudność, żeby funkcjonować podobnie jak reszta grupy i podążać wypracowanymi przez nauczyciela ścieżkami. Często mówimy wówczas, że dziecko jest trudne wychowawczo. Mnie bliższe jest określenie dziecko ze specjalnymi potrzebami, ponieważ mówi ono o tym, że to nie tylko dorosłym jest trudno z dzieckiem, ale że to dziecko potrzebuje specjalnej troski i opieki, żeby to jemu nie było trudno funkcjonować w środowisku, które dla wielu dzieci bywa dość wymagające. 14
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 1.220/2020
Lepiej rozumieć Część dzieci stanowi dla nauczyciela wyzwanie, ponieważ przychodzą one z diagnozą różnych trudności emocjonalnych, społecznych czy rozwojowych. Bywa jednak tak, że pojawiają się dzieci, które żadnej diagnozy nie mają, a nauczycielowi bywa niezwykle trudno w kontakcie z nimi. Bywa też trudne takie uwzględnianie ich potrzeb, żeby nie zapominać przy tym o potrzebach całej grupy, którą przecież nauczyciel również ma pod opieką. Niezależnie od tego, czy o kłopotach dziecka wiadomo było wcześniej, czy okazało się, że one występują dopiero, kiedy dziecko pojawiło się w grupie przedszkolnej, nauczyciel tym lepiej może wspierać dziecko i radzić sobie z wyzwaniami związanymi z opieką nad nim, im lepiej rozumie jego potrzeby i funkcjonowanie. Im więcej wie o tym, jak różne sytuacje wyglądają z perspektywy dziecka. Im dokładniej pozna środowisko rodzinne dziecka i jego funkcjonowanie w tym środowisku. Jest wiele dzieci, w przypadku których taka dogłębna wiedza nie jest potrzebna, ale z mojego doświadczenia wynika, że w każdej grupie zdarzają się dzieci, które warto lepiej rozumieć po to, żeby ułatwić sobie pracę i wspieranie całej grupy dzieci w rozwoju. Chcę tu pokazać, że indywidualizacja pracy z dziećmi ze specjalnymi potrzebami polega również na dostosowaniu poziomu tej indywidualizacji do konkretnego dziecka, a nawet sytuacji, bo przecież zdarza się także, że funkcjonowanie jakiegoś dziecka pogarsza się, mimo że do tej pory nie sprawiało ono trudności.
■ dziecka bliżej felieton
Dominika Góra
WYSTRZAŁOWE
STROJE
KARNAWAŁOWE ROBOT Materiały i narzędzia: • dwa tekturowe pudła – duże i małe; • farba plakatowa złota lub srebrna; • plastikowy widelec (opcjonalnie folia bąbelkowa); • klej na gorąco, nożyk do tapet; • dowolne elementy do przyklejenia, np. folia aluminiowa, zakrętki do słoików, sznurki, pomponiki, druciki kreatywne, zakrętki do butelek, patyczki do lodów Wykonanie: B Rozkładające się w pudłach klapy sklejamy tak, aby były sztywne i się nie ruszały. W dużym kartonie wycinamy otwór na głowę i podłużne otwory na ręce (tak, aby można je było swobodnie opuścić). W dolnej ściance pudła wycinamy duży otwór na tułów. Małe pudełko obcinamy w połowie, tworząc czapkę. C Na obydwu pudełkach za pomocą farby malujemy fakturę. Ząbki widelczyka zanurzamy delikatnie w farbie i odciskamy na tekturze, zmieniając ułożenie wzoru. Opcjonalnie można pomalować farbą folię bąbelkową i odbijać wzór na pudełku. D Po wyschnięciu przyklejamy za pomocą kleju na gorąco ozdoby na obydwu pudełkach. Z drucików kreatywnych skręcamy spiralki, z folii wycinamy geometryczne wzory, z zakrętek i pomponików tworzymy panel sterowania. Strój uzupełniają: szara/czarna koszulka z długim rękawem i szare/czarne spodnie/leginsy.
34
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 1.220/2020
KARNAWAŁOWY ZAWRÓT GŁOWY
Propozycje aktywności dla dzieci młodszych na luty
Najlepsze przebranie Cele ogólne: stymulowanie rozwoju mowy; ćwiczenie motoryki małej i sprawności manualnej Karnawałowe przygotowania – rozwijanie logicznego myślenia 1 Pomoce: ilustracje do historyjki obrazkowej Nauczyciel prezentuje dzieciom pierwszą ilustrację. Maluchy opisują, co się na niej dzieje, zastanawiają się, dlaczego dziewczynka jest naburmuszona i z jakiej okazji mama wyjęła z szafy sukienkę balową. Następnie prowadzący rozkłada w rozsypce pozostałe ilustracje, a dzieci wspólnie układają je we właściwej kolejności i próbują opowiedzieć krótką historię. Na koniec ochotnicy mówią o swoich wymarzonych strojach karnawałowych.
Pomoce do zabawy „Karnawałowe przygotowania” dostępne w PRENUMERACIE PLUS lub do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl
58
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 1.220/2020
prenumerata
! PLUS
PREHISTORYCZNE CZASY
Propozycje aktywności dla dzieci starszych na luty
Z życia jaskiniowców Cele główne: rozwijanie kompetencji czytelniczych; doskonalenie umiejętności rozwiązywania prostych działań; kształtowanie sprawności fizycznej i prawidłowej postawy ciała Dzień z życia jaskiniowców – rozwijanie kompetencji czytelniczych 1 Pomoce: komiksowa historyjka obrazkowa Nauczyciel zachęca dzieci, aby ułożyły w logicznej kolejności znajdujące się w rozsypce ilustracje. Następnie ochotnicy czytają napisy w chmurkach.
Pomoce do zabawy „Dzień z życia jaskiniowców” dostępne w PRENUMERACIE PLUS lub do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl
prenumerata
! PLUS
Walka o przetrwanie – zabawa rzutna 1 Pomoce: obręcze hula-hop; patyki i gałązki; skakanki; piłeczki do ping-ponga Prowadzący wyjaśnia, że różne plemiona jaskiniowców walczyły ze sobą o jedzenie i ogień. Następnie dzieli dzieci na dwa lub trzy zespoły. Układa obręcze hula-hop w równych odstępach. Wyznacza za pomocą sznurków lub skakanek granice między
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 1.220/2020
73
bliżej nauczyciela
80
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 1.220/2020
Dinozaur
Piosenka „Dinozaur” pochodzi z płyty zespołu Czereśnie zatytułowanej „Pestki”.
(sł. i muz. Andrzej Zagajewski)
A
Po dalekich bezdrożach biegnie wielki dinozaur. Jak zobaczy, to cię zje, więc nie możesz ruszać się.
B
Po ulicach i drogach pędzi wielki dinozaur. Kogo złapie, tego zje, więc najlepiej połóż się.
C
A gdy nadeszła pora, poszedł spać dinozaur. Obudzi go każdy dźwięk, więc najlepiej cicho siedź.
D
Pan Dinozaur mocno śpi, nie obudzi go już nic. Śpi jak kamień – żadna strata, więc możemy… w górę skakać!
A
Dzieci biegają po obwodzie koła, stawiając jak największe kroki. Na słowa: Jak zobaczy zatrzymują się i przykładają do oczu dłonie zwinięte w piąstki (tworzą „lornetkę”). Następnie ponownie poruszają się po kole, a na słowa: ruszać się zamierają bez ruchu.
B
Przedszkolaki poruszają się dookoła dywanu w kierunku przeciwnym niż w części A. Starają się wykonywać jak najdrobniejsze kroczki. Na słowa: połóż się kładą się w rozsypce w dowolnej pozycji.
C D Piosenkę „Dinozaur” z repertuaru zespołu Czereśnie znajdziesz także na płycie „Bliżejprzedszkolna pięciolinia”, dołączonej do bieżącego numeru miesięcznika BLIŻEJ PRZEDSZKOLA
Każde z dzieci leży na dywanie, pod głowę podkłada dłonie i zamyka oczy. Na słowa: cicho siedź każdy kuca i kładzie na usta palec wskazujący. Uczestnicy zabawy naśladują głośne chrapanie. Na słowa: w górę skakać podskakują jak najwyżej potrafią – mogą robić to obunóż lub na jednej nodze; ważne, aby skakały w miejscu.
Płyty dostępne w sklepie:
www.sklep.karoryfer.com Informacje o zespole, wydawnictwach i koncertach
82
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 1.220/2020
znajdziesz na stronie
www.jestesmyczeresnie.pl