Projekt ekologiczny EKOKULTURALNE PRZEDSZKOLE ▪ teatrzyki i inscenizacje
Ewa Stadtmüller
Teatrzyk stolikowy
ZAJACZEK ,
I PORY ROKU Występują: Zajączek, Jaskółka, Bocian, Pszczoła, Motylek, Wiewiórka, Niedźwiadek, Wróbelek, Sarenka, Bałwanek (marchewkowy nos ma przyczepiony gumą mocującą) Scenografia: Nauczyciel przygotowuje wcześniej scenografię. Na tablicy przyczepia tkaniny w kolorach charakterystycznych dla danej pory roku lub plakaty dekoracyjne (warto przyczepić tkaniny lub plakaty jeden na drugim, aby w trakcie zmiany scenografii szybko je odczepić). Około 1 m od tła stawia stolik, a na nimrozkłada zielony materiał. Rekwizyty: Pod stolikiem znajdują się ułożone we właściwej kolejności sylwety postaci występujących w teatrzyku, przyklejone na patyczkach do szaszłyków (sylwety postaci dostępne w Prenumeracie PLUS lub do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl); jasnozielony tiul (lub świeżo zerwana trawa); tkaniny w kolorze brązowym i białym, które posłużą do zmiany scenografii; sylwety kwiatów wiosennych, kolorowych liści i śnieżynek wycięte z papieru; gałązki (opcjonalnie koło wycięte z kartonu) jako gniazdo; kwiaty maków wykonane z bibuły; kłosy zbóż; szyszki; orzechy laskowe i włoskie; żołędzie; szary materiał (do wykonania gawry); kawałek styropianu i wbita w niego gałązka, a na niej wkład z pudełka po zapałkach wypełniony ziarnami (jako karmnik); kawałek styropianu z wbitą sylwetą Bałwana.
22
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 7-8.226-227/2020
Jako tło można wykorzystać plakaty pór roku dostępne w bieżącym wydaniu miesięcznika.
Sylwety do teatrzyku dostępne w prenumeracie PLUS lub do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl
Projekt ekologiczny EKOKULTURALNE PRZEDSZKOLE ▪ teatrzyki i inscenizacje
Agnieszka Dyniakowska
Witamy w Betlejem! scenariusz przedstawienia
Występują: Urzędnik (rolę tę może pełnić nauczyciel lub w każdej scenie mogą się wymieniać Urzędnicy); Rockmani (1–4); Baletnice (1–4); Królowie (1–3); Kolędnicy (1–3); Strażak; Lekarz; Pielęgniarka; Gwiazdki (1–4); Maryja; Józef. Wszyscy aktorzy siedzą przed sceną i oglądają występ. Każdy wchodzi na scenę dopiero wtedy, kiedy przyjdzie jego kolej. Maryja i Józef są ukryci za kurtyną – razem z nimi powinien być schowany jeden nauczyciel, który będzie pełnił rolę suflera. Jeśli nie ma wystarczającej liczby dzieci, można pominąć dowolną grupę odwiedzających. Scenografia: Na tle granatowego materiału upięta szopka z kawałków brązowej tkaniny; nad szopką przypięte gwiazdki, wycięte ze złotego papieru; przed szopką siedzą Maryja i Józef, a pomiędzy nimi w żłóbku leży lalka owinięta w białą szatkę; około 3 m przed szopką wisi kurtyna, za którą będą wchodzić aktorzy schodzący ze sceny (kurtyna zostanie odsłonięta w ostatniej scenie); przed kurtyną stoi biurko urzędnika (może to być stolik, na którym leży sporo dokumentów, kilka kartek z narysowaną odręcznie mapką; do blatu przyklejony szyld: BETLEJEMSKA INFORMACJA TURYSTYCZNA); obok biurka wisi tabliczka z napisem ZAMKNIĘTE (na odwrocie napis OTWARTE). Stroje i rekwizyty: Urzędnik (ciemne spodnie, biała koszula i krawat); Rockmani (skórzane kurtki lub kamizelki; jeansowe spodnie, koszulki i włosy w nieładzie; gitary wycięte z kartonu); Baletnice (białe rajstopy, białe koszulki i spódniczki z tiulu); Królowie (dowolne zdobio-
26
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 7-8.226-227/2020
▪ bliżej dziecka
Anna Adamus
Zróbmy operę Propozycje zabaw i aktywności o operze wraz ze scenariuszem spektaklu
„Zróbmy operę” to cykl zajęć – spotkań, podczas których dzieci zdobędą wiedzę na temat tego, czym jest opera, co się w niej znajduje, jakie zawody z nią związane są wykonywane i jak należy się zachować podczas wizyty w takim miejscu. Uczestnicy zajęć krok po kroku stworzą spektakl operowy o… operze, dzięki któremu poznają tajniki pracy wykonywanej przez osoby zaangażowane w powstanie każdego przedstawienia. Wezmą czynny udział w jego tworzeniu, po czym zaprezentują efekt finalny, którym będzie premiera spektaklu. Celem zajęć jest uświadomienie dzieciom, że opera to ciekawe, otwarte i przyjazne miejsce, które rozwija wrażliwość muzyczną najmłodszych i przygotowuje ich do bycia świadomymi odbiorcami sztuki. Każde zajęcie powinno trwać od 15 do 60 minut, w zależności od tematu oraz zaangażowania dzieci. Zajęcia można łączyć, a kolejność może być zmieniana zgodnie z zamysłem nauczyciela.
Część 1
Co tu jest grane? Podczas pierwszego spotkania dzieci dowiedzą się „co tu jest grane…”, czyli co tak naprawdę dzieje się w operze, co to jest opera i czym się różni od zwykłego teatru. Nauczyciel może wprowadzić przedszkolaki w temat, przekazując kilka ciekawostek.
34
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 7-8.226-227/2020
▪ bliżej dziecka nauczyciela
Dorota Kluska
KĄI Z
INRJC PIKI ROWE W ĄIK JIS PŁI „BIŻPDKO PĘINI”
MoJe noGi (sł. Dorota Kluska, muz. Andrzej Zagajewski) Moje nogi już od rana co dzień przez świat niosą mnie. B Moje nogi mnie słuchają, robią zawsze to, co chcę. Kiedy tylko mam ochotę, na paluszkach sobie chodzę. C I nie słychać prawie wcale kroków na podłodze. Kiedy tylko mam ochotę, skaczę sobie – hop – wysoko. D Wznosząc ręce ponad głowę, sięgam ku obłokom. Kiedy tylko mam ochotę, tupię mocno, ile mogę. E I jak wielki, ciężki olbrzym ruszam w dalszą drogę. Kiedy tylko mam ochotę, wtedy całkiem nic nie robię. F Cicho siadam na dywanie, odpoczywam sobie.
Przebieg zabawy
Wszystkie dzieci stoją w kole. Po każdej zwrotce poruszają się tak, jak wskazuje treść piosenki: B maszerują po obwodzie koła; C chodzą na palcach; D podnoszą wyprostowane ręce i podskakują w takt muzyki; E stawiają duże kroki, jednocześnie tupiąc; F siadają na dywanie.
52
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 7-8.226-227/2020
kącik bliżej logopedyczny nauczyciela ▪
Natalia Łasocha, Dominika Góra
Pomysły całkiem nowe na
łamańce językowe Dopasuj ilustrację Nauczyciel rozkłada w rozsypce ilustracje. Czyta wybrany łamaniec autorstwa Dominiki Góry, a dziecko, które odnajdzie pasującą do niego ilustrację, wiesza ją na tablicy. Następnie wszyscy powtarzają zdanie.
Na żółtym daszku siedzi sześć ptaszków.
Czarownica bardzo wcześnie mknie do sadu jeść czereśnie.
Szop w pasiastym szlafroku idzie pod prysznic o zmroku.
Kokoszki smakoszki dziobią żółte groszki.
Czerwona biedronka Podczas deszczu, w czasie w czarne kropeczki piecze burzy niedźwiedziowi czas czekoladowe babeczki. się dłuży.
Karolina karmi kury, zerka Cztery krowy w tataraku na nią Reksio bury. wypatrują tłustych raków.
Sprytna sroka chciwie zerka, jak by broszkę skraść z puzderka.
Zając szarak wkłada gruszki do różowej puszki.
Róże dla Renatki rwie Robert z rabatki.
Sęp Sławomir głośno sapie, szukając Sanu na mapie.
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 7-8.226-227/2020
55
▪ bliżej nauczyciela
Anna Jankowska
Nawyki kształtujące empatyczne zachowania u dzieci Przywykliśmy do myślenia o małych dzieciach jako egoistach. Oczywiście mówimy tu o wrodzonym egoizmie, a nie o działaniach np. złośliwych czy przemyślanych. Jest w tym sporo racji, bo dzieci faktycznie są mocno skupione na sobie, jednak już dzisiaj wiadomo, że nawet osiemnastomiesięczne maluchy potrafią okazywać empatyczne gesty i dzielić emocje innych. Nie są więc skoncentrowane wyłącznie na sobie.
60
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 7-8.226-227/2020
Najmłodsi empatyzują niejako intuicyjnie, obserwując zachowanie drugiego człowieka, często naśladując np. płacz czy śmiech, niezależnie od tego, czy im samym dzieje się krzywda. W warunkach przedszkolnych można to zaobserwować w grupach trzylatków, zwłaszcza we wrześniu, kiedy dziecko wchodzi do sali, w której inne dzieci płaczą (proces adaptacji). Wtedy, nawet jeśli ten wchodzący maluch trzymał się dzielnie i nie widział powodu do płaczu, może się zdarzyć, że poczuje się zaniepokojony, zrobi mu się smutno i też zacznie płakać. Czasem właśnie z tego niepokoju (to też forma empatii), ale bywa także, że żal mu jest innych dzieci, dlatego smuci się razem z nimi. To świadczy o wrażliwości, którą warto wykorzystać do wyrabiania nawyków uczących empatii, bo przecież tego rodzaju umiejętność społeczna jest na etapie przedszkolnym ważniejsza niż cyfry czy litery. Zachowania empatyczne pomagają dziecku czuć się ze sobą dobrze, rozumieć drugiego człowieka, ćwiczyć wczuwanie się w położenie innych, a co za tym idzie, powodują otwartość na odczuwanie inaczej niż „ja”. Pokazują również dzieciom, że jesteśmy częścią większej całości i mimo że oczywiście „ja” nadal jest ważne dla przedszkolaka, okazuje się, że dookoła są jeszcze inni. Nie zawsze można ich zrozumieć,
▪ bliżej nauczyciela
Ewa Zielińska
O kształcącej roli gier w domu i w przedszkolu Gry cieszyły się i nadal cieszą zainteresowaniem dorosłych i dzieci. Od kilku lat obserwuje się wzrost popularności gier planszowych, o czym świadczą specjalne imprezy1 i targi organizowane tylko po to, aby dorośli mogli sobie pograć. Również na półkach w przedszkolach i domach rodzinnych dzieci znajdują się kolorowe pudełka z grami. Pośród ulubionych gier dzieci znajdziemy klasyczne, takie jak Skaczące czapeczki, Grzybobranie, Chińczyk, Bierki itp. i współczesne: Grzybobranie w zielonym gaju, Nowy chińczyk, Nawlekaj, nie czekaj, Pędzące żółwie, a także zestawy zawierające nawet po pięćdziesiąt różnorodnych gier w jednym opakowaniu. Dlaczego gry cieszą się powodzeniem? Zapewne dlatego, że są odmianą zabawy. W Słowniku pedagogicznym czytamy: „(…) gra to zabawa polegająca na respektowaniu ustalonych ściśle reguł; przyzwyczajająca do przestrzegania tych reguł, spełniająca ważne funkcje wychowawcze, ucząca poszanowania przyjętych norm, umożliwiająca współdziałanie, sprzyjająca
1
64
Znana jest akcja Planszówki na Narodowym organizowana na Stadionie Narodowym w Warszawie.
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 7-8.226-227/2020
uspołecznieniu, wdrażająca do wygrywania i przegrywania. Odróżnia się gry dydaktyczne, które wymagają wysiłku myślowego, gry ruchowe i sportowe, oparte na wysiłku fizycznym, gry terenowe, które wymagają specjalnego przygotowania, np. gry harcerskie, wojskowe i inne”2. Gry planszowe angażują umysł, emocje i są okazją do spędzania w atrakcyjny sposób wolnego czasu z rodzicami i rodzeństwem. Wspólna gra to też okazja do spotkania z drugą osobą, co ma niebagatelne znaczenie w rozwijaniu kontaktów interpersonalnych, wzajemnym motywowaniu się w trakcie rozgrywki, a także w przestrzeganiu ustalonych reguł postępowania. Gry uczą dzieci cierpliwości (Poczekaj na swoją kolej), umiejętności znoszenia porażek (Nie zawsze wygrywamy; Nie zawsze jesteśmy pierwsi), wdrażają także do rozumnego zachowania się w sytuacjach trudnych, pełnych napięć.
Kryteria doboru gier planszowych Rodzice często pytają nauczycieli: Jaką grę kupić z okazji urodzin, imienin czy innych świąt? Odpowiedź na tak proste pytanie wcale nie jest oczywista. Wybierając grę dla dziecka w wieku przedszkolnym, z jednej strony należy kierować się naszymi poglądami na rzeczywistość, a z drugiej możliwościami rozwojowymi dziecka, dla którego ma być ona przeznaczona. Należy również zwrócić uwagę na czas trwania gry-rozgrywki. Nie powinna ona trwać zbyt długo, maksymalnie kilkanaście minut. Uzależnione jest to od czasu 2 W. Okoń, Słownik pedagogiczny, Warszawa 1975, s. 84.
▪ bajki i opowiadania
Małgorzata Pauszek
Bajka „Not So Far Away” na płycie
oraz na naszym kanale na YouTube
Not so far away, on a cloudy day… there was a mouse, sitting in the grass. ‘I’m lost and sad, where is my dad? I miss my mummy. Can you help me, bunny?’ ‘I can’t, I don’t know how to find your home. I’m so sorry, but please, don’t worry!’ After a while, came a butterfly. ‘Hey, butterfly, up in the sky…’ ‘Oh, mouse, hello, I have to go.’ A few minutes later, came an alligator. The mouse, standing still, looked a little bit ill. ‘Oh, this monster can’t see me, so I’ll hide behind the tree. I’m so worried, scared and sad because he is very bad!’
88
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 7-8.226-227/2020
▪ propozycje zabaw i aktywności
Natalia Łasocha
Propozycje zabaw i aktywności inspirowanych opowiadaniem
A może zostanę
aktorem? Cele ogólne: wzbogacanie wiedzy dotyczącej teatru i zawodu aktora; rozwijanie umiejętności uważnego słuchania tekstu literackiego; zachęcanie do udziału w zabawach parateatralnych „Chcę być aktorką!” – wysłuchanie opowiadania i rozmowa inspirowana jego treścią Pomoce: ilustracje do opowiadania
Nauczyciel czyta opowiadanie Grażyny Gryszkiewicz „Chcę być aktorką!” (tekst na s. 79–81) i prezentuje kolejne ilustracje. Następnie zadaje pytania do treści: Kim była ciocia Zuzi? Gdzie zaprosiła dziewczynkę i jej mamę? Co założyła na siebie Zuzia w dniu spektaklu? O czym było przedstawienie? Kogo grała ciocia dziewczynki? Dlaczego Zuzia jej nie poznała? Czym teatr różni się od kina? Skąd wiadomo, które miejsce na widowni należy zająć? Dlaczego Zuzia chciałaby zostać aktorką?
prenumerata
! PLUS
92
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 7-8.226-227/2020
Ilustracje do opowiadania „Chcę być aktorką!” dostępne w PRENUMERACIE PLUS lub do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl
propozycje zabaw i aktywności ▪
Joanna Szymura
Zielono mi… czyli zdrowa przeką pr zekąska ska scenariusz zajęć z zakresu edukacji zdrowotnej dla dzieci starszych Cele główne: kształtowanie świadomości zdrowotnej i odpowiednich nawyków żywieniowych; zachęcanie do spożywania zdrowych przekąsek; wyrabianie umiejętności samodzielnego wykonywania prostych czynności kulinarnych
Przebieg Gramy w zielone – zabawa ruchowa
Dzieci stoją w kole i wspólnie recytują rymowankę. Wszyscy: Dziś w zielone sobie gramy, zielonego więc szukamy. Nauczyciel: Grasz w zielone? Dzieci: Gram! Nauczyciel: Masz zielone? Dzieci: Mam! Każde dziecko szybko odnajduje w sali coś zielonego i ustawia się obok tego przedmiotu, dotykając go. Po chwili następuje powtórka zabawy, jednak nie można ustawić się ponownie obok tego samego zielonego przedmiotu. Prowadzący powtarza zabawę kilka razy. Poszukiwanie zielonego skarbu – zabawa tropiąca Pomoce: obrazki (ponumerowane na odwrocie od 1 do 10); kartoniki (z numerami od 1 do
10); kartoniki z literami Nauczyciel zaprasza dzieci do wykonania ciekawego zadania – odszukania ,,zielonego skarbu”. Aby uzyskać odpowiedź na pytanie: Gdzie ukryty jest skarb?, przedszkolaki dobierają się
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 7-8.226-227/2020
103
▪ propozycje zabaw i aktywności
Monika Majewska
MUZYCZNY KUFEREK Propozycje zabaw i aktywności inspirowane piosenką
Co jest w kuferku? – zagadki słuchowe Pomoce: kuferek lub pudełko, różne instrumenty muzyczne
Nauczyciel wkłada przed zajęciami różne instrumenty do kuferka. Następnie po kolei porusza nimi, ale nie pokazuje ich dzieciom. Przedszkolaki starają się odgadnąć, na czym gra prowadzący. „Muzyczny kuferek” – teatrzyk muzyczny Pomoce: stolik; ilustracja instrumentów; sylwety instrumentów (na odwrocie należy przykle-
ić patyczki, np. za pomocą taśmy klejącej)
prenumerata
! PLUS
110
Pomoce do zabawy „Muzyczny kuferek” dostępne w PRENUMERACIE PLUS lub do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 7-8.226-227/2020
▪ inspiracje kącik eksperta plastyczne
Magdalena Żujew
KUKIEŁKI I MARIONETKI Z PUDEŁKA I SKARPETKI Propozycje wykonania rekwizytów i scenografii z nietypowych materiałów
SKARPETKOWE DZIWAKI Materiały: skarpetki w różnych wzorach i kolorach; guziki; koraliki; tasiemki; igła i nici lub klej na gorąco; wełna; filc; futerko; nożyczki Wariant I (dziewczynka): B Z filcu wycinamy dwa półokręgi i przymocowujemy je klejem na gorąco (przyszywamy) do skarpetki w miejscu, w którym po włożeniu ręki palce tworzą „usta” (widoczne przy poruszaniu palcami). C Wełnę tniemy na kilka kawałków o długości około 30 cm. W połowie związujemy je jednym kawałkiem włóczki, po czym zaplatamy warkocze z dwóch stron. Na końcach warkoczyków zawiązujemy kolorowe kokardki. Tak przygotowane włosy przyklejamy (przyszywamy) do górnej części skarpetki. D Guziki lub koraliki przyklejamy (przyszywamy) tuż pod włosami – tworzą oczy naszej pacynki. E Jako nos przyklejamy kawałek filcu lub koralik. Wariant II (piesek): B Odwracamy skarpetkę na lewą stronę. Koniec (miejsce na palce) związujemy kawałkiem nitki. Po związaniu wywracamy skarpetkę na prawą stronę. Miejsce związania wyznaczy nam punkt, w którym przyklejamy (przyszywamy) wycięty z filcu nos. C Powyżej nosa przymocowujemy oczy wykonane z guzików lub koralików. D Z kolorowego filcu wycinamy uszy w trzech wielkościach. Przyklejamy (przyszywamy) je nad oczami, po bokach skarpetki, od najmniejszego do największego. E Między uszami przymocowujemy kawałek futerka.
.
CZERWONY KAPTUREK Z ŁYZKI Materiały: drewniana łyżka; wełna; kolorowe tasiemki; czerwony filc; kawałki materiału; flamastry; klej Wikol lub klej na gorąco; nożyczki Wykonanie: B Z kawałka materiału wycinamy pasek, z którego zrobimy sukienkę kukiełki. Przymocowujemy materiał za pomocą kawałka tasiemki u nasady łyżki. C Z czerwonego filcu wycinamy dwa prostokąty (ręce kukiełki), zwijamy je w rulonik i sklejamy. Ruloniki przyklejamy w górnej części łyżki – w miejscu wiązania materiału. D Wełnę tniemy na około 10–cm kawałki i przyklejamy w górnej części łyżki, modelując włosy Kapturka. Z filcu wycinamy trójkąt, który przyklejamy na włosach, tworząc kapturek. E Flamastrami rysujemy oczy i usta kukiełki.
128
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 7-8.226-227/2020