felietony 2 Czy potrzebna cała wioska? Agnieszka Katarzyna Kuźba
kącik eksperta
w numerze 12.219/2019
materiały na styczeń
4 Czas pracy nauczyciela przedszkola Dariusz Skrzyński 10 W świetle prawa. Ty pytasz, my odpowiadamy Dariusz Skrzyński
bliżej nauczyciela 12 Naucz dzieci mówić „dzień dobry” bez przypominania Agnieszka Chartanowicz 14 Czasem przegrywamy, ale się nie obrażamy! Scenariusz zajęć TUS dla dzieci cztero–sześcioletnich Dorota Bentkowska, Joanna Węglarz 16 Jak wspierać dzieci z trudnościami wychowawczymi? Anna Jankowska 19 Lateralizacja w rozwoju dziecka Marta Cholewińska-Dacka 22 Place zabaw – krótka ewolucja idei Anna Martyka
bliżej dziecka 25 Najpiękniejszy płatek śniegu Scenariusz zajęć muzycznych dla cztero- i pięciolatków Kaja Kozera 28 Muzyczny Kącik Pana Miłosza. Część II: Zima Miłosz Konarski 30 Laurka dla Babci i Dziadka. Scenariusz uroczystości z okazji Dnia Babci i Dziadka Dorota Kluska 33 Przedszkolaki, pamiętajcie, ptaki zimą dokarmiajcie! Scenariusz zajęć dla trzy- i czterolatków Anna Bomba 36 WINTER, WINTER HERE AND THERE! Katarzyna Niemiec
Przewodnik BLIŻEJ PRZEDSZKOLA – materiały na styczeń 40 Styczeń w przedszkolu. Bank pomysłów na zabawy i aktywności Anna Gaża
Zimowe zabawy – propozycje aktywności dla dzieci młodszych Natalia Łasocha 48 Wszędzie pełno śniegu 51 Białe szaleństwo 54 Ciepło się ubieramy 58 Wirujące śnieżynki 60 Zimno nam niestraszne
Kochani dziadkowie – propozycje aktywności dla dzieci starszych Magdalena Ledwoń 62 Z babcią i dziadkiem jest najlepiej na świecie! 65 Z rodzinnego albumu 69 Podziękowania dla babci i dziadka 72 Niespodzianka dla babci i dziadka 75 Łapiemy wspomnienia
WYDAWCA: CEBP 24.12 Sp. z o.o. ul. Kwiatowa 3, 30-437 Kraków redakcja@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10
ZESPÓŁ REDAKCYJNY:
Robert Halik – redaktor naczelny (r.halik@blizejprzedszkola.pl) Marta Stasińska – zastępca redaktora naczelnego (m.stasinska@blizejprzedszkola.pl) Monika Majewska – redaktor merytoryczny (m.majewska@blizejprzedszkola.pl) Natalia Łasocha – redaktor merytoryczny (n.lasocha@blizejprzedszkola.pl) Karolina Gawlik – redaktor merytoryczny (k.gawlik@blizejprzedszkola.pl)
STALI AUTORZY: prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, Ewa Zielińska, Anna Jankowska
WSPÓŁPRACA: prof. Bogusław Śliwerski , Dariusz Skrzyński, Barbara Szeląg, Ewa Stadtmüller, Anna Jankowska, Edyta Kaczanowska, Katarzyna Niemiec, Wanda Papugowa, Joanna Wołoch, Sylwia Cłapa, Dominika Góra, Magdalena Wójcik, Magdalena Ledwoń
ZESPÓŁ DORADCZY: Maria Broda-Bajak, Agnieszka Czeglik, Ewa Lelo, Bożena Michalska, Małgorzata Wajda OKŁADKA: adobe stock / Izabela Pawińska ZDJĘCIA: depositphotos.com, adobe stock GRAFIKA I SKŁAD: Tomasz Gil MARKETING I REKLAMA, PATRONATY MEDIALNE: Sandra Hotloś (s.hotlos@blizejprzedszkola.pl)
BIURO OBSŁUGI KLIENTA: Gabriela Gąsienica (g.gasienica@blizejprzedszkola.pl) tel. 12 631 04 10 wew. 102 Natalia Kapera (klienci abonamentowi) (n.kapera@blizejprzedszkola.pl) tel. 12 631 04 10 wew. 109 ISSN: 1642-8668 INDEKS: 248428 DRUK: drukarnia Bimart NAKŁAD: 11 500
PRENUMERATA STANDARDOWA: 12 miesięcy: 365 zł*, 6 miesięcy: 192 zł*
PRENUMERATA PLUS: 12 miesięcy: 725 zł*, 6 miesięcy: 372 zł*
PRENUMERATA ABONAMENTOWA: standardowa: 32 zł* za miesiąc PLUS: 62 zł* za miesiąc
Kącik logopedyczny 80 Zabawy logopedyczne z głoskami „t” i „d” Ewelina Protasewicz
● Pod patronatem – str. 82 ● Polecają nauczyciele wychowania przedszkolnego – str. 83
*Kwoty brutto prenumerata@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10 wew. 109 www.blizejprzedszkola.pl/prenumerata Przedruk materiałów zamieszczonych w miesięczniku w jakiekolwiek formie oraz ich publikacja w internecie bez wcześniejszej zgody Wydawcy są zabronione. Redakcja zastrzega sobie prawo do zmian i skrótów w nadesłanych materiałach oraz do nadawania tytułów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i reklam. Wydawca ma prawo odmówić publikacji reklamy bez podania przyczyny.
Dołącz do nas na Facebooku
bliżej nauczyciela
Anna Jankowska
Jak wspierać dzieci z trudnościami wychowawczymi? Trudności wychowawcze to bardzo szeroki temat, z którym nauczyciele w przedszkolach spotykają się każdego dnia. Dotyczy on konkretnych, niepożądanych, trudnych emocjonalnie zachowań, takich jak kłamstwo, agresja, brak współpracy z dorosłym, brak szacunku dla rówieśników, ale też nieśmiałość, wycofanie. Ogólnie określa się je jako niezgodne z celem i kierunkiem wychowania. Powodują one, że dziecko czasami nie czuje się dobrze w grupie, ale też najczęściej nie jest przez rówieśników lubiane. Głównie ze względu na to, że inne dzieci nie czują się bezpiecznie lub nie czują, że są traktowane sprawiedliwie, kiedy dziecko z trudnościami „może więcej”.
16
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 12.219/2019
Oczywiście odczucia samych przedszkolaków są ważne, jednak trzeba wziąć pod uwagę, że nie dają pełnego obrazu sytuacji. Najczęściej te niepożądane zachowania mają przecież jakieś przyczyny, a rolą nauczyciela jest włożenie wysiłku w ich odnalezienie i zrozumienie. Dopiero wtedy będzie można pomóc dziecku, nie działając po omacku.
Długoterminowa obserwacja Jedną z ważniejszych akcji do wykonania jest obserwacja dzieci sprawiających trudności wychowawcze. Zanim jednak określi się dziecko tym mianem, warto sobie uświadomić, że nazywanie pewnych zachowań trudnościami jest w porządku. Niektóre (modne dzisiaj) nurty wychowawcze zakładają, że coś takiego jak trudności wychowawcze nie istnieje. Jeśli już coś się dzieje, to jedynie dlatego, że dorośli nie rozumieją dziecka. Tylko poniekąd jest to prawda. Zazwyczaj dzieci z trudnościami wychowawczymi są tymi nierozumianymi, a same niepożądane zachowania biorą się z błędów wychowawczych. Ale nie zawsze tak jest. Czasem ich przyczyną jest np. stan zdrowia dziecka. Trudności wychowawcze to też nie powód do unikania samej nazwy, która nie powinna dziecka piętnować, bo nie jest powodem do wstydu, ale precyzować, jakiej pomocy warto maluchowi udzielić. Zakładamy, że jeśli ktoś ma trudności, to potrzebuje naszej pomocy, a nie że jest złym człowiekiem lub ma beznadziejnych rodziców. Warto też podkreślić, że trudności wychowawcze są wyraźnie widocznymi zachowaniami aspołecznymi. Zdecydowanie nie można pod nie podciągać codziennych potknięć przedszkolaków, które dopiero uczą się przebywania w grupie i budowania relacji z rówieśnikami. Wyrażenia „trudności wychowawcze” powinno się używać dopiero po długoterminowej obserwacji dziecka i jego środowiska wychowawczego. Obarczanie dziecka mianem
bliżej nauczyciela
Kaja Kozera
Scenariusz zajęć muzycznych dla cztero- i pięciolatków
Najpiękniejszy płatek śniegu Cele główne: kształtowanie umiejętności słuchania utworu literackiego ze zrozumieniem; rozwijanie kompetencji muzycznych; doskonalenie małej motoryki » Pada śnieg – wprowadzenie w temat zajęć » Pomoce: podkład muzyczny do piosenki „Wszędzie pełno śniegu”; obrazki płatków śniegu Dzieci słuchają fragmentu utworu „Wszędzie pełno śniegu” (sł. Monika Majewska, muz. Andrzej Zagajewski) w wersji instrumentalnej, a następnie opowiadają o swoich skojarzeniach z muzyką (prawdopodobnie pojawi się nawiązanie do tematu zimy i padającego śniegu). Nauczyciel wyjaśnia, co będzie tematem zajęć i prezentuje dzieciom obrazki płatków śniegu o rozmaitych kształtach (wykorzystuje pomoce z zabawy „Płatki śniegu”).
Pomoce z zabawy „Płatki śniegu” do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl
» Śnieżynki do pary – zabawa ruchowa doskonaląca spostrzegawczość » Pomoce: kartoniki z obrazkami śnieżynek; podkład muzyczny do piosenki „Wszędzie pełno śniegu” Prowadzący rozkłada na dywanie stroną rewersową kartoniki z obrazkami płatków śniegu (wykorzystuje do tego pomoce z zabawy „Śnieżynkowa gra”). Każde dziecko bierze jeden obrazek, którego nie może nikomu pokazać. Przedszkolaki poruszają się po sali w rytm utworu „Wszędzie pełno śniegu”. Na pauzę w muzyce podnoszą swoje kartoniki – ich zadaniem jest odnalezienie w możliwie krótkim czasie dziecka, które ma dokładnie taki sam obrazek śnieżynki. Następnie odkładają kartoniki na dywan, nauczyciel je miesza i zabawa rozpoczyna się na nowo.
Pomoce z zabawy „Śnieżynkowa gra” do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 12.219/2019
25
bliżej nauczyciela
Miłosz Konarski
Część I�: Zima
\
Muzyczny Kacik Pana ' Milosza Wersja wokalna i instrumentalna piosenki „Sposoby na zimę” dostępna na płycie „Bliżejprzedszkolna pięciolinia - styczeń”
Sposoby na zimę
(sł. i muz. Miłosz Konarski) Ref. Każde zwierzątko inny sposób ma! Każde zwierzątko zimą radę da! /x2 Zajączek skacze B przez głęboki śnieg, a sikoreczka C ziarenka wciąż je. W głębokim lesie D wycie wilka brzmi. W wielkiej jaskini E niedźwiedź smacznie śpi. 28
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 12.219/2019
(Przerywnik muzyczny – chrapanie) Ref. Każde zwierzątko…/x2 Wiewiórka w dziupli F stos orzechów ma. O konie w stajni G gospodarz wciąż dba. Bocian już dawno H w ciepłych krajach jest, żaby zasnęły, I śpi też mały jeż. (Przerywnik muzyczny – chrapanie) Ref. Każde zwierzątko… /x2
Słuchaniemuzyki muzyki Słuchanie Nauczyciel włącza wersję instrumentalną piosenki „Sposoby na zimę”. Dzieci słuchają utworu i poruszają się do muzyki w dowolny sposób. Następnie prowadzący prosi przedszkolaki o określenie, jaki charakter ma ten utwór – czy jest szybki, czy wolny, wesoły, czy smutny itd. Potem dzieci siadają przy stolikach, przed nimi leżą przygotowane kartki papieru i przybory plastyczne (np. kredki). Nauczyciel włącza wersję wokalną piosenki, a zadaniem dzieci jest wsłuchanie się w jej słowa i przedstawienie wszystkich
■ bliżej bliżejdziecka nauczyciela
Dorota Kluska
Scenariusz uroczystości z okazji Dnia Babci i Dziadka
Laurka dla Babci i Dziadka Scenografia: W tle rozwieszony jest materiał. U góry widnieje napis: „Kocham Babcię, kocham Dziadka”, a pod spodem przypięte są dwa duże serca z brystolu z napisami: „Babcia” i „Dziadek”. Wokół nich znajdują się mniejsze serduszka w kolorze złotym i czerwonym, z napisami: „miłość”, „radość”, „zabawa”, „szczęście”, „uśmiech”, „ciepło”, „dom”, „dobro”, „doświadczenie”, „szacunek”, „bajki”, „opowieści”, „smakołyki”. W tyle sceny ustawione są krzesła (dla każdego dziecka). Wskazówka: Oprócz zawieszonych serduszek na materiale mogą być również przypięte zrobione przez dzieci laurki, które po uroczystości zostaną wręczone zaproszonym gościom.
30
Dziecko 1:
(zwraca się do siedzących dzieci, które przestają rozmawiać) Halo! Dzień dobry, moi koledzy! Wszyscy gotowi? To zaczynamy!
Dziecko 2:
I nie marudzić, nie leniuchować! Bo dużo pracy przecież dziś mamy! Z grupy siedzących dzieci kolejne osoby wstają i mówią swoją kwestię.
Dziecko 3:
A co się stało? Co to za sprawa?
Rekwizyty: dzwoneczek; kółka z kolorowymi wstążkami (dla każdego dziecka); kartonowe serca w kolorze czerwonym, a na nich narysowane markerem minki odpowiednie do wypowiadanych przez dzieci kwestii (uśmiechnięta – dwie sylwety, śpiąca, zamyślona); kartonowe serce w złotym kolorze; laurki (jako upominki dla dziadków)
Dziecko 1:
Na scenie, w małych grupkach, siedzą ubrane w odświętne stroje dzieci i naśladują gestem oraz mimiką rozmowę. Po chwili na scenę wchodzi dwoje przedszkolaków i ze zdziwionym wyrazem twarzy rozgląda się po sali.
Dzień Babci dzisiaj! No i Dzień Dziadka!
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 12.219/2019
To wy nie wiecie?
Dziecko 4:
Nic a nic! Wcale!
Dziecko 2: Dziecko 3:
Tak? To czas wstawać!
dziecka ■ bliżejbliżej nauczyciela
Anna Bomba
Przedszkolaki, pamiętajcie, ptaki zimą dokarmiajcie! Scenariusz zajęć dla trzy- i czterolatków
Cele główne: wzbogacanie wiedzy na temat świata zwierząt; zachęcanie do dokarmiania ptaków zimą; stwarzanie warunków do wspólnej zabawy i integracji dzieci ,,Bajka o wróbelku i Zosi” – wysłuchanie wiersza z jednoczesnym pokazywaniem ilustracji Pomoce: ilustracje do wiersza Nauczyciel, czytając wiersz „Bajka o wróbelku i Zosi” Anny Bomby (tekst na s. 34), prezentuje kolejne ilustracje. Następnie wiesza je na tablicy i rozpoczyna rozmowę inspirowaną treścią wiersza. Dzieci odpowiadają na pytania i pokazują obrazek pasujący do opisu. Przykładowe pytania: Dlaczego wróbelek był smutny? Kogo zobaczył? O co poprosił wróbelek Zosię? Dlaczego zimą ptaki nie mogą znaleźć ziaren? Po co Zosia poszła do domu? Gdzie Zosia wsypała ziarenka? O czym przedszkolaki powinny pamiętać zimą?
prenumerata
! PLUS
Pomoce do zabawy „Bajka o wróbelku i Zosi” dostępne w PRENUMERACIE PLUS lub do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 12.219/2019
33
przewodnik BLIŻEJ PRZEDSZKOLA
BANK POMYSŁÓW NA ZABAWY I AKTYWNOŚCI
STYCZEŃ
Anna Gaża
W PRZEDSZKOLU ZABAWY INTEGRACYJNE Dla kogo to jest? – zabawa kołowa. Gdy dzieci już dobrze się znają, można zabawić się w rozpoznawanie swoich upodobań. Nauczyciel wcześniej przygotowuje pudełko lub worek, do którego wkłada (lub prosi o to poszczególne osoby) przedmioty związane z zainteresowaniami lub preferencjami przedszkolaków z grupy (np. klocki, kredki, pluszowy królik/pies, piłka). Każde dziecko losuje jeden element i stara się zabawić w detektywa i wręczyć przedmiot osobie, do której najbardziej on pasuje, oraz uzasadnić swój wybór, np. Piłka będzie dla Antka, ponieważ trenuje piłkę nożną. Do przodu krok i hopsasa… – zabawa taneczna przy piosence „Bawmy się”. Dzieci stoją naprzeciw siebie w dwóch szeregach (tak, by każdy miał parę). Nauczyciel odtwarza piosenkę „Bawmy się”, a przedszkolaki poruszają się według poniższej propozycji: B Robią krok, a następnie trzy podskoki w przód. C Robią krok do tyłu, a następnie dwa razy klaszczą. D Para znajdująca się na początku chwyta się za dłonie i dowolnym (tanecznym) krokiem przechodzi pomiędzy rzędami, ustawiając się na końcu. Pozostałe przedszkolaki, klaszcząc w rytm muzyki, przesuwają się do przodu (tak, by kolejna para zajęła miejsce pierwszej i wykonała ten sam ruch). Na słowa: Do przodu… cała zabawa zaczyna się od początku.
40
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 12.219/2019
Bawmy się (sł. Dorota Kluska, muz. Andrzej Zagajewski) Do przodu krok i hopsasa. B Do tyłu krok – i raz, i dwa! C Na wycieczkę wyruszamy, D czy to słońce, śnieg, czy deszcz. D Daj mi rękę, przyjacielu, D baw się ze mną, jeśli chcesz. D
Wersja wokalna i instrumentalna piosenki „Bawmy się” na płycie
lub do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl
ZIMOWE ZABAWY
Propozycje aktywności dla dzieci młodszych na styczeń
Białe szaleństwo Cele ogólne: uświadamianie konieczności przestrzegania zasad bezpieczeństwa zimą; rozwijanie logicznego myślenia; stwarzanie okazji do zabaw i ćwiczeń ruchowych Bezpiecznie zimą – rozmowa inspirowana ilustracjami 1 Pomoce: ilustracje; dwa duże arkusze w kolorze czerwonym i zielonym Nauczyciel rozkłada na dywanie ilustracje. Dzieci odszukują dwie, które przedstawiają tę samą czynność wykonywaną w dwóch różnych sytuacjach, i zestawiają je. Wspólnie je omawiają i decydują, która przedstawia bezpieczne, a która niebezpiecznie zachowanie i dlaczego. Następnie ochotnik mocuje ilustracje na arkuszach zgodnie z zasadą, że kolor zielony oznacza bezpieczne, a kolor czerwony niebezpieczne sytuacje. W ten sam sposób co wyżej zostają przyporządkowane pozostałe ilustracje.
prenumerata
! PLUS
Pomoce do zabawy „Bezpiecznie zimą” dostępne w PRENUMERACIE PLUS lub do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 12.219/2019
51
KOCHANI DZIADKOWIE
Propozycje aktywności dla dzieci starszych na styczeń
Z babcią i dziadkiem jest najlepiej na świecie! Cele główne: rozwijanie koordynacji wzrokowo-ruchowej; kształtowanie słuchu muzycznego i poczucia rytmu; stwarzanie okazji do gry na instrumentach Dzień Babci i Dziadka – rozmowa inspirowana plakatem 1 Pomoce: plakat dekoracyjny Nauczyciel prezentuje plakat dekoracyjny i prosi, aby dzieci odczytały napis. Przedszkolaki opowiadają, jak obchodzą Dzień Babci i Dziadka i jakie prezenty mogą wręczyć dziadkom z okazji ich święta. Rodzinny taniec – zabawa ruchowa przy muzyce 1 Pomoce: kolorowe chustki i szarfy; podkład muzyczny z wersją instrumentalną piosenki „Moja babcia”
Plakat został dołączony do bieżącego numeru miesięcznika
62
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 12.219/2019
Prowadzący odtwarza nagranie piosenki „Moja babcia” (sł. Dorota Kluska, muz. Piotr Opatowicz). Starszaki zostają podzielone na dwa zespoły. Jeden to „wnuki”, a drugi – „babcie i dziadkowie”. „Babcie” otrzymują chustki (zakładają je na głowę lub pod szyję), a „dziadkowie” – „krawaty” (szarfy, które wkładają pod kołnierz koszulki, aby dłuższa część wystawała). W trakcie trwania utworu dzieci poruszają się swobodnie. Na hasło nauczyciela wszyscy zatrzymują się, a w pary dobierają się wywołane postacie, np. „babcie” z „wnukami”, „dziadkowie” z „wnukami”, „wnuki” z „wnukami”, „babcie” z „dziadkami”. Gdy gra muzyka, nauczyciel proponuje różne konfiguracje, a po chwili następuje zamiana ról („wnuki” wcielają się w role „babć” i „dziadków”) i zabawa przebiega dalej na tych samych zasadach.