kącik eksperta
WYDAWCA: CEBP 24.12 Sp. z o.o.
2 W świetle prawa Ty pytasz, my odpowiadamy Dariusz Skrzyński 4 RODO w przedszkolu. Fakty i mity po I półroczu stosowania Dariusz Skrzyński
ul. Kwiatowa 3, 30-437 Kraków redakcja@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10
w numerze 12.207/2018
materiały na styczeń
ZESPÓŁ REDAKCYJNY:
bliżej dziecka 10 Kochamy Was! Jak z babcią i dziadkiem spędzamy czas... Scenariusz uroczystości z okazji Dnia Babci i Dziadka Anna Bomba 14 TIME Inspiracje nie tylko dla nauczycieli języka angielskiego Katarzyna Niemiec 35 NA TROPIE LITER – W KRAINIE LODU. Propozycje zabaw i sytuacji edukacyjnych pomocnych podczas opracowywania zajęć dla przedszkolaków Natalia Łasocha
Robert Halik – redaktor naczelny (r.halik@blizejprzedszkola.pl) Marta Stasińska – zastępca redaktora naczelnego (m.stasinska@blizejprzedszkola.pl) Monika Majewska – redaktor merytoryczny (m.majewska@blizejprzedszkola.pl) Natalia Łasocha – redaktor merytoryczny (n.lasocha@blizejprzedszkola.pl) Agnieszka Czeglik (a.czeglik@blizejprzedszkola.pl)
STALI AUTORZY: prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, prof. Bogusław Śliwerski, Ewa Zielińska
WSPÓŁPRACA:
bliżej nauczyciela 18 Skąd się biorą niegrzeczne dzieci? Agnieszka Wentrych 21 Trudne zachowania niezdiagnozowane, czyli techniki pracy z niegrzecznym dzieckiem Anna Policht-Jaruga
26 Trudne dzieci, a może trudni rodzice? Ewa Zielińska 28 Integracja sensoryczna. Wykorzystanie w edukacji i diagnozie pedagogicznej dzieci
w wieku przedszkolnym Magdalena Oleksy-Zborowska
32 Okresy wrażliwe według Marii Montessori u dzieci w wieku 3–6 lat.
Wsparcie potrzeb i zainteresowań
Anna Jankowska
Przewodnik BLIŻEJ PRZEDSZKOLA – materiały na styczeń W Krainie Śniegu – propozycje aktywności dla dzieci młodszych 36 W Śnieżnej Krainie 41 Zima u pingwinów 44 Szczypie w nosy, szczypie w uszy…
Dariusz Skrzyński, Barbara Szeląg, Ewa Stadtmüller, Anna Jankowska, Edyta Kaczanowska, Karolina Turek, Katarzyna Niemiec, Wanda Papugowa, Joanna Wołoch, Sylwia Cłapa, Dominika Góra, Magdalena Wójcik
ZESPÓŁ DORADCZY: Maria Broda-Bajak, Maria Peszat, Ewa Lelo, Bożena Michalska, Małgorzata Wajda OKŁADKA: depositphotos.com/ Izabela Pawińska ZDJĘCIA: depositphotos.com, fotolia.pl GRAFIKA I SKŁAD: Tomasz Gil MARKETING I REKLAMA, PATRONATY MEDIALNE: Sandra Hotloś (s.hotlos@blizejprzedszkola.pl)
BIURO OBSŁUGI KLIENTA: Gabriela Gąsienica (g.gasienica@blizejprzedszkola.pl) tel. 12 631 04 10 wew. 102 Natalia Kapera (klienci abonamentowi) (n.kapera@blizejprzedszkola.pl) tel. 12 631 04 10 wew. 109
47 Najzimniejsza pora roku
ISSN: 1642-8668 INDEKS: 248428 DRUK: drukarnia Bimart NAKŁAD: 11000
50 Zimo, baw się z nami!
PRENUMERATA STANDARDOWA: 12 miesięcy: 319 zł*, 6 miesięcy: 168 zł*
Czy można zatrzymać czas? – propozycje aktywności dla dzieci starszych 54 Wehikuł czasu
PRENUMERATA PLUS: 12 miesięcy: 655 zł*, 6 miesięcy: 336 zł*
59 Dawniej i dziś
PRENUMERATA ABONAMENTOWA:
64 Kartka z kalendarza
standardowa: 28 zł* za miesiąc PLUS: 56 zł* za miesiąc
69 U zegarmistrza
* Kwoty brutto
72 Jak zatrzymać czas?
prenumerata@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10 wew. 109 www.blizejprzedszkola.pl/prenumerata
kącik edukacyjny 77-84 Karty pracy
PRENUMERATA INSTYTUCJONALNA: KOLPORTER S.A.: prenumeratę można zamawiać w oddziałach firmy na terenie całego kraju. Informacje pod numerem infolinii 0801 205 555 lub poprzez stronę internetową dp.kolporter.com.pl
●
Pod patronatem – str. 53
●
Polecają nauczyciele wychowania przedszkolnego – str. 76
Przedruk materiałów zamieszczonych w miesięczniku w jakiekolwiek formie oraz ich publikacja w internecie bez wcześniejszej zgody Wydawcy są zabronione. Redakcja zastrzega sobie prawo do zmian i skrótów w nadesłanych materiałach oraz do nadawania tytułów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i reklam. Wydawca ma prawo odmówić publikacji reklamy bez podania przyczyny.
Dołącz do nas na Facebooku
■ kącik eksperta
Dariusz Skrzyński
RODO w przedszkolu
fakty i mity
po I półroczu stosowania
MIT 1 LISTA PRZYJĘTYCH DO Od 25 maja, przez ponad pół roku obowiązywania RODO, w praktyce przedszkolnej narosło wiele różnych mitów na temat jego stosowania, nie zawsze zgodnych z prawdą. Sprawdź, które z nich odpowiadają prawdzie, a które możemy zaliczyć do tzw. absurdów RODO.
4
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 12.207/2018
PRZEDSZKOLA MOŻLIWA NA STRONIE INTERNETOWEJ
FAŁSZ Przedszkola zostały zobowiązane do podania do publicznej wiadomości poprzez umieszczenie w widocznym miejscu w siedzibie danego publicznego przedszkola listy zawierającej imiona i nazwiska kandydatów oraz informację o zakwalifikowaniu albo niezakwalifikowaniu, przyjęciu albo nieprzyjęciu kandydata do danego publicznego przedszkola, oddziału przedszkolnego w publicznej szkole podstawowej. Listy powinny zawierać imiona i nazwiska kandydatów uszeregowane w kolejności alfabetycznej oraz najniższą liczbę punktów, która uprawnia do przyjęcia (art. 157 ust. 2 pkt 2 i art. 158 ust. 1, 3 i 4 ustawy Prawo oświatowe). Publikacja jest ograniczona w czasie (art. 158 ust. 10 ustawy – Prawo oświatowe). Zatem publikowanie wyników procesu rekrutacyjnego na stronie internetowej przedszkola (a nie w siedzibie jak stanowią przepisy) jest niedopuszczalne, niezależnie od tego, czy na taką publikację wyraził zgodę rodzic wychowanka. Listę zamieszcza się
■ bliżej kącik eksperta dziecka
Kochamy Was! Anna Bomba
Jak z babcią i dziadkiem
spędzamy czas…
Scenariusz uroczystości z okazji Dnia babci i dziadka c ,,Moja babcia” – recytacja wiersza z podziałem na role c Moja babcia, gdy była mała, na sankach z górki szybko zjeżdżała i do przedszkola chętnie chodziła. Na pewno bardzo grzeczna tam była.
Scena: Odświętnie ubrane dzieci stoją w półkolu. Za nimi w tle widać dekorację nawiązującą do Dnia Babci i Dziadka. Mogą to być postaci babci i dziadka z wnukami lub kolorowe bukiety kwiatów i serca. Rekwizyty: kartonowe gitary, okulary przeciwsłoneczne, rękawiczki z naklejonymi połówkami serc z kartonu, prezenty zrobione przez dzieci.
Urosłaś, babciu, jesteś już duża. Nie myślisz o skakaniu w kałużach, robieniu tortu z trawy i błota, a z plasteliny żółtego kota.
(wszystkie dzieci lub z podziałem na role) c
Chyba że ja cię poproszę o to, wtedy ulepisz kota z ochotą. A gdy po deszczu świat się rozchmurzy, będziemy razem skakać w kałuży.
Bardzo ciepło witamy gości na wyjątkowej uroczystości. Z przyjemnością przed wami wystąpimy, święto babci i dziadka uczcimy.
Dzisiaj w twe oczy patrzę z miłością. Jesteś aniołem, moją radością. Będę ci, babciu, służyć pomocą rano, w południe, a nawet nocą.
c Powitanie – recytacja
10
Miała też pełną rysunków teczkę i ulubioną swoją bajeczkę. Podczas obiadu nie grymasiła. Po prostu dla wszystkich była miła.
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 12.207/2018
■ bliżej dziecka nauczyciela
Katarzyna Niemiec
TIME
Seasons – zabawa językowa w ruchu. Nauczyciel roz-
mieszcza w czterech rogach sali ilustracje przedstawiające cztery pory roku (wcześniej upewnia się, że dzieci znają wszystkie nazwy). Następnie przedszkolaki poruszają się po sali w rytm dowolnej muzyki. Na przerwę prowadzący opisuje warunki panujące podczas wybranej pory roku. Zadaniem dzieci jest odgadnięcie, jaka to pora roku i ustawienie się przy odpowiedniej ilustracji.
inspiracje nie tylko dla nauczycieli języka angielskiego Wskazówka: Nawet młodsze dzieci mogą spróbować swoich sił w zagadkach. Wystarczy, że powiedzą: It’s hot/ snowy; Leaves are green/orange.
Walk around the room. When the music stops, listen to me and stand next to the picture with the matching season. It is sunny and warm. Leaves are turning green. Butterflies are flying. Birds are building a nest. – It’s spring. It is sunny and hot. Bees are flying around flowers. – It’s summer. It is windy and cold. Sometimes it’s rainy. Leaves are falling down. They are red, yellow and orange. – It’s autumn. It is frosty and snowy. We can build a snowman. – It’s winter. Nauczyciel powtarza zabawę. Następnie wybiera osobę, która zajmie jego miejsce i zada zagadkę pozostałym dzieciom.
14
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 12.207/2018
Pomoce do zabawy „Seasons” do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl
What Do You Need? – gra językowa. Dzieci dobierają
się w cztery zespoły. Każdy otrzymuje planszę przedstawiającą okno z inną porą roku, podzielone na sześć kwadratów. Zadaniem zespołów jest zapełnienie całej planszy kartonikami pasującymi do ich pory roku. Kartoniki leżą na dywanie odwrócone obrazkiem do dołu. Za każdym razem inna osoba z drużyny losuje jeden kartonik. Jeśli pasuje on do planszy, gracz mówi nazwę swojej pory roku i nazywa przedmiot, którego potrzebuje, lub zjawisko pogodowe charakterystyczne dla niej, np. It’s winter. I need a hat. / It’s spring. Grass is green. W przeciwnym razie odkłada kartonik z powrotem, a ruch wykonuje kolejny zespół. Wygrywa ten, który jako pierwszy zapełni całą planszę, ale zabawa trwa do wyczerpania wszystkich kartoników.
■ bliżej nauczyciela
Ewa Zielińska
Trudne adzieci, może
trudni rodzice? Warszawa
Szukając inspiracji do napisania tego tekstu, ze szczególną uwagą przyglądałam się relacjom rodziców z dziećmi. Na przestrzeni tygodnia byłam świadkiem rozmaitych, trudnych do zaakceptowania sytuacji w różnych częściach kraju. Oto one. Szczecin Do sali, w której prowadzę spotkanie z nauczycielami, wchodzi babcia z czteroletnią wnuczką, która podniesionym głosem mówi do mnie: Gdzie jest mój rysunek?… Odpowiadam: Nie wiem... Gdzie go położyłaś? Poszukamy?. Dziewczynka nie patrzy na mnie i nie słucha, co do niej mówię, tylko kategorycznie domaga się rysunku. Zdenerwowana babcia prosi mnie o pomoc, mówiąc: Boże, niech się odnajdzie... Pani nawet nie wie, co ja teraz z nią będę miała... Niech mi pani pomoże, bo ona nie ustąpi... Ja sobie z nią nie radzę…
26
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 12.207/2018
Do busa relacji Warszawa – Płock wsiada mama z synkiem (lat 5–6), który staje obok mnie i mówi: Tu chcę siedzieć... Mama mówi: Przecież widzisz, że tu siedzi pani… Nic nie pomaga. Dziecko zaczyna tupać i domaga się, abym wstała i ustąpiła mu miejsca. Oczywiście nie wstaję, ale też się nie odzywam. Mama tłumaczy się przede mną, mówiąc: Wie pani, on jest niegrzeczny... Będę miała całą drogę kłopot... Faktycznie, przez dwie godziny z tyłu słychać było krzyki, wymuszenia, pretensje, płacz. Nie wytrzymałam i wysiadając w Płocku, odezwałam się: Współczuję pani… Matka odpowiada: On chyba jest nienormalny… To potwór, nie dzieciak… Popatrzyłam na młodą kobietę i powiedziałam: Nie, on jest po prostu rozpuszczony…
Radom Przedszkolna szatnia. Dziecko sześcioletnie miało być odebrane przez tatusia. Przyszła mama, która usłyszała: Nie idę z tobą… Miał być tata… Matka tłumaczy, wyjaśnia, dlaczego tata nie mógł przyjść i wreszcie pada zdanie: Dlaczego jesteś niegrzeczny?. Natychmiast dziecko mówi: Dzwoń do taty… Ma przyjść... Ze zdumieniem widzę, jak matka szuka w torbie telefonu i dzwoni. Za chwilę z dzieckiem rozmawia tata, który usprawiedliwia swoją nieobecność. Na koniec rozmowy z ojcem dziecko podejmuje decyzję: Pójdę, a kupisz jajko niespodziankę? Oczywiście – mówi uśmiechnięta mama. *** Rodzice rozpuszczonych, niegrzecznych dzieci to osoby najczęściej niekonsekwentne, które często w zależności od swego humoru raz na coś się zgadzają, a innym razem nie. Dla pozornie świętego spokoju pozwalają dzieciom na nieposłuszeństwo i manipulowanie nimi, a dzieci są na tyle mądre, że zawsze próbują osiągnąć swój cel i najczęściej im się to udaje.
W KRAINIE LODU Natalia Łasocha
Propozycje zabaw i sytuacji edukacyjnych, pomocnych podczas opracowywania zajęć dla przedszkolaków
Lodowe książeczki
rozwijanie kompetencji czytelniczych Plakat został dołączony do bieżącego numeru miesięcznika
W krainie lodu
zabawa rozwijająca spostrzegawczość
Każde dziecko otrzymuje minimum dziesięć kartek formatu A4 i dwa arkusze z bloku technicznego w kolorze szarym. Przedszkolaki układają białe kartki pionowo i umieszczają je pomiędzy sztywnymi arkuszami. Z lewej strony robią dziurkaczem otwory, przez które następnie przekładają wstążkę, i związują całość, tworząc książeczkę. Ozdabiają okładkę w dowolny sposób i podpisują swoim imieniem (w razie potrzeby pomaga nauczyciel). Następnie wycinają sylwety zwierząt. Każda osoba otrzymuje kopertę z nazwami zwierząt (pomoce z zabawy „W krainie lodu”) i ma za zadanie połączyć sylwety z podpisami. Przykleja sylwetę i podpis na stronie w książeczce. Te same obrazki z podpisami (z zabawy „W krainie lodu”) wiszą na tablicy jako wzór.
Nauczyciel wiesza plakat „W krainie lodu”, na którym wcześniej umieścił białe plamy wycięte z papieru, tak aby każda zakrywała w całości inne zwierzę. Na dywanie rozkłada kartoniki z podpisanymi obrazkami tych zwierząt. Prowadzący powoli odsłania dowolną plamę, a dziecko, które rozpozna ukrywające się pod nią zwierzę, zabiera z dywanu kartonik z tym samym obrazkiem i odczytuje nazwę. Nauczyciel odpina plamę, a przedszkolak przypina w tym miejscu kartonik z podpisem.
Wskazówka: Liczba wyrazów do opracowania w książeczce zależy od możliwości dzieci i może być rozłożona na kilka dni. Zaleca się, aby wzór na tablicy wisiał w sali przez cały tydzień. Wówczas osoby chcące uzupełnić kolejną stronę w książeczce będą mogły to zrobić w dowolnym czasie.
Literowe kry lodowe
praca indywidualna z wykorzystaniem kart pracy
zabawa czytelnicza
Prowadzący rozkłada na dywanie kartoniki z literami. Dywan to „arktyczna woda”, po której unoszą się „kry” (kartoniki). Dzieci dobrane w pary losują jeden obrazek (pomoc z poprzedniej zabawy) i siadają na obrzeżach dywanu. Następnie wyszukują wśród kartoników te, na których są litery tworzące wyraz umieszczony pod ich obrazkiem. Gdy jedna osoba z pary znajdzie literę, układa ją obok obrazka, a na poszukiwania kolejnej rusza jej partner. Gdy odnajdą wszystkie, układają je obok odpowiedniego zwierzęcia na plakacie, tworząc wyraz. Wskazówka: Nauczyciel może sam przyporządkować podpisane obrazki parom, zwracając uwagę, aby najtrudniejsze i najdłuższe wyrazy otrzymały dzieci, które najlepiej poradzą sobie z tym zadaniem.
Na tropie
Nauczyciel rozdaje karty pracy i czyta polecenia. Wskazówka: Uzupełnione karty pracy dzieci dołączają do swoich książeczek (mogą je wkleić na pustych stronach lub rozwiązać wstążkę w książce i dołożyć do pozostałych).
POMOCE DOSTĘPNE W PRENUMERACIE PLUS LUB DO POBRANIA NA STRONIE WWW.BLIZEJPRZEDSZKOLA.PL A to tylko kilka pomysłów na wykorzystanie naszych pomocy. Jeśli masz inne propozycje i chcesz się nimi podzielić lub jeśli chcesz poznać inspiracje innych nauczycieli, zapraszamy na stronę
www.blizejprzedszkola.pl/na-tropie-liter Dziel się swoją wiedzą i doświadczeniem!
W KRAINIE ŚNIEGU DZIELNY PRZEDSZKOLAK TO JA! Propozycje aktywności dla dzieci młodszych na styczeń
Zimo, baw się z nami! Cele ogólne: yy kształtowanie umiejętności muzycznych; yy rozwijanie umiejętności myślenia przyczynowo-skutkowego. Cele szczegółowe: yy stwarzanie okazji do improwizacji przy muzyce; yy zachęcanie do śpiewu grupowego i indywidualnego; yy doskonalenie umiejętności układania historyjki obrazkowej. Metody pracy z dziećmi: czynne; oglądowe; słowne. Formy organizacyjne: indywidualna; zespołowa; zbiorowa. Pomoce do zajęć: pomoce do ćwiczeń porannych [podkład muzyczny do piosenki „My się zimy nie boimy” (sł. Urszula Kozłowska, muz. Jerzy Zając), janczary, bębenek, biała taśma malarska, obręcze hula-hop, podkład muzyczny z dowolnym podkładem instrumentalnym]; dwustronna taśma klejąca; sylwety guzików z kolorowego papieru; trójkąt; plakat „Pani Zima”; szyfonowe chustki lub białe wstążki; rymowanka Magdaleny Wójcik „Zimowe powitanie”; styropianowa kula; szarfy; ilustracje do zabawy „Zima zaprasza do zabawy”; ilustracje do historyjki obrazkowej; materiały potrzebne do wykonania pracy przestrzennej (opisane w treści scenariusza); biały materiał; białe pluszowe pompony; podkład muzyczny z utworem instrumentalnym „Taniec na lodzie”; szczypce.
ZAJĘCIA PORANNE Śnieżna przygoda – zestaw ćwiczeń porannych (opis ćwiczeń na s. 36-37)
Wersja instrumentalna piosenki „My się zimy nie boimy” do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl
50
Ubieraj się, bałwanku! – reagowanie na sygnał dźwiękowy. Nauczyciel przykleja każdemu dziecku z przodu na ubraniu dwustronną taśmę klejącą i w ten sposób „zamienia” maluchy w bałwanki. Każdy „bałwanek” ma za zadanie przykleić do swojej taśmy guziki wycięte z kolorowego papieru, które leżą na dywanie. Maluchy tańczą do piosenki „My się zimy nie boimy” (sł. Urszula Kozłowska, muz. Jerzy Zając) w wersji instrumentalnej, a kiedy usłyszą dźwięk trójkąta, schylają się, podnoszą jeden guzik i przyklejają go do taśmy. Gdy piosenka się skończy, ochotnicy przeliczają swoje guziki i porównują z innymi.
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 12.207/2018
CZY MOŻNA ZATRZYMAĆ CZAS? DZIELNY PRZEDSZKOLAK TO JA! Propozycje aktywności dla dzieci starszych na styczeń
Kartka z kalendarza Cele ogólne: yy doskonalenie znajomości nazw miesięcy i pór roku; yy kształtowanie umiejętności językowych; yy rozwijanie zdolności plastycznych. Cele szczegółowe: yy yy yy yy yy
utrwalanie w zabawach nazw miesięcy i pór roku oraz ich charakterystycznych cech; kształtowanie umiejętności aktywnego słuchania utworu literackiego; doskonalenie kompetencji czytelniczych; zachęcanie do współdziałania podczas wykonywania pracy plastycznej; stwarzanie warunków do twórczej ekspresji plastycznej.
Metody pracy z dziećmi: czynne; oglądowe; słowne. Formy organizacyjne: zbiorowa; indywidualna; zespołowa. Pomoce do zajęć: pomoce do zajęć porannych [instrumenty muzyczne: trójkąt, bębenek, grzechotka; zegarek z budzikiem; rymowanka „Jak w zegarku” Moniki Majewskiej (tekst s. 55)]; tekst piosenki „Miesiące” (sł. i muz. Maria Broda-Bajak); wiersz „Biesiada dwunastu braci” Marty Stasińskiej; wizytówki z nazwami miesięcy; dwanaście kopert z rozsypankami literowymi (litery ukryte w kopertach tworzą nazwy miesięcy); wizytówki z nazwami pór roku; szarfy w czterech kolorach (zielony, żółty, pomarańczowy, niebieski); instrumenty (trójkąt, tamburyno, bębenek, janczary); pomoce do gry „Zawody pór roku” (woreczek, dwadzieścia cztery kartoniki, dywaniki); plakat „Kalendarz pór roku”; materiały do wykonania pracy plastycznej (opisane w treści scenariusza).
ZAJĘCIA PORANNE Wszystko na czas – zestaw zabaw i ćwiczeń porannych (opis ćwiczeń na s. 54-55) „Miesiące” – zabawa ruchowa utrwalająca znajomość nazw i kolejność miesięcy. Dzieci stoją w kole. Nauczyciel recytuje fragmenty piosenki „Miesiące” (sł. i muz. Maria BrodaBajak), prezentując gesty, które przedszkolaki powtarzają za nim:
64
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 12.207/2018