WYDAWCA: CEBP 24.12 Sp. z o.o.
felietony 4 Dobra na nowy rok Bogusław Śliwerski 5 Poczucie własnej wartości Iwona Majewska-Opiełka 80 Gdzie leży granica? Bernard Fruga
w numerze 2.173/2016
materiały na marzec
kącik eksperta 6
Bliżej Nauczyciela Ty pytasz, my odpowiadamy Monika Urbańska
8
W świetle prawa Ty pytasz, my odpowiadamy Dariusz Skrzyński
10 Nowy nadzór pedagogiczny i wymagania wobec placówek Dariusz Skrzyński 15 Nauka języka obcego przez muzykę i ruch Iwona Rybak 18 Rozwijanie samodzielności u dzieci – jedno z podstawowych założeń
Friedricha Froebla Ewelina Śliwa
na topoli bajka edukacyjna o współpracy z innymi
24 Słońce
na topoli zabawy do bajki edukacyjnej
Agnieszka Borowiecka Gabriela Gąsienica
26 „The Good Start Method for English” nowy program wspomagania roz-
woju i uczenia języka angielskiego
Marta Bogdanowicz, Katarzyna M. Bogdanowicz, Marta Łockiewicz
English with Little Ant
with Little Ant
Katarzyna Janiszewska-Gold
przewodnik nauczyciela przedszkola – materiały na marzec 36
Realizacja Podstawy Programowej
37
Zima kończy panowanie – teraz wiosny czas nastanie…
42
Zdrowe uśmiechy mamy, bo zwracamy uwagę na to, co zjadamy
48
Na stole wielkanocnym zajączki cukrowe, pachnące mazurki, pisanki kolorowe...
55
Za śnieżną chmurą słoneczko się chowa – taka jest właśnie pogoda marcowa…
60
Wiosna grządki ukwieciła, ziemia się zazieleniła!
65
Wielkanoc, Wielkanoc – wielka jest ta noc…
FOTO OKŁADKI: depositphotos.com © sbworld7 ZDJĘCIA: depositphotos.com, wikimedia.org GRAFIKA I SKŁAD: Tomasz Gil MARKETING i REKLAMA oraz PATRONATY MEDIALNE: Katarzyna Halik (katarzyna.halik@blizejprzedszkola.pl) PRENUMERATA: Natalia Pietrzyk (n.pietrzyk@blizejprzedszkola.pl) tel. 12 631 04 10 wew. 102 ISSN: 1642-8668 INDEKS: 248428 DRUK: drukarnia Bimart NAKŁAD: 7000
PRENUMERATA STANDARDOWA: Prenumeratę standardową miesięcznika można zamówić w dowolnym momencie na dowolny okres. Cena brutto prenumeraty za 12 miesięcy: 287,50 zł, za 6 miesięcy: 145 zł
PRENUMERATA PLUS: Cena brutto prenumeraty za 12 miesięcy: 587,50 zł, za 6 miesięcy: 290 zł
PRENUMERATA ABONAMENTOWA: standardowa: 25 zł za miesiąc PLUS: 50 zł za miesiąc prenumerata@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10 wew. 102 www.blizejprzedszkola.pl/prenumerata
Przedruk materiałów zamieszczonych w miesięczniku w jakiekolwiek formie oraz ich publikacja w internecie bez wcześniejszej zgody Wydawcy są zabronione.
edukacja plastyczna
Jak zrobić ośmiornicę? Dominika Karolczyk
ZESPÓŁ DORADCZY:
KOLPORTER S.A.: prenumeratę można zamawiać w oddziałach firmy na terenie całego kraju. Informacje pod numerem infolinii 0801 205 555 lub poprzez stronę internetową dp.kolporter.com.pl
przygoda Jan Amos Jelinek
79
Dariusz Skrzyński, Iwona Majewska-Opiełka, Bernard Fruga, Jan Amos Jelinek, Gabriela Gąsienica, Monika Urbańska, Barbara Szeląg, Ewa Stadmüller, Karolina Gawlik, Beata Bielska
PRENUMERATA INSTYTUCJONALNA:
edukacja wieloobszarowa
Jak zrobić rybkę? Dominika Karolczyk
STALI AUTORZY:
Maria Peszat, Ewa Lelo, Bożena Michalska, Małgorzata Wajda
bliżej nauczyciela
78
Robert Halik – redaktor naczelny (r.halik@blizejprzedszkola.pl) Marta Stasińska – zastępca redaktora naczelnego (m.stasinska@blizejprzedszkola.pl) Maria Broda-Bajak – redaktor merytoryczny (m.bajak@blizejprzedszkola.pl) Agnieszka Czeglik (a.czeglik@blizejprzedszkola.pl) Monika Majewska (m.majewska@blizejprzedszkola.pl) Natalia Łasocha (n.lasocha@blizejprzedszkola.pl)
WSPÓŁPRACA:
22 Słońce
74 Balonowa
ZESPÓŁ REDAKCYJNY:
prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, prof. Bogusław Śliwerski, Ewa Zielińska
bliżej dziecka
32 English
ul. Kwiatowa 3, 30-437 Kraków redakcja@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10 12 262 50 34
Redakcja zastrzega sobie prawo do zmian i skrótów w nadesłanych materiałach oraz do nadawania tytułów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i reklam. Wydawca ma prawo odmówić publikacji reklamy bez podania przyczyny.
● Pod patronatem – str. 77
kącik eksperta ■
Iwona Rybak
Nauka języka obcego
przez muzykę i ruch Dziecko w wieku przedszkolnym nie jest gotowe do podjęcia nauki języka obcego w taki sam sposób, w jaki robią to starsze dzieci i dorośli. W wieku lat pięciu czy sześciu podstawową działalnością dziecka jest zabawa, która pełni istotne i różnorodne funkcje w jego rozwoju. Zajęcia przypominające zabawę są najskutniejsze w pracy z dziećmi, ponieważ są dla nich naturalne, nie kojarzą się z wysiłkiem, są źródłem radości, a efekty dają takie same, jak metody tradycyjnie stosowane w nauce dorosłych. Nauka z elementami zabawy nie wprowadza stresu, współzawodnictwa czy nacisku na osiąganie wyników. Taka pozytywna atmosfera sprzyja nauce. Dzieci uczestniczą w zajęciach, które wyglądają jak zabawa, i w przeważającej mierze uczą się języka nieświadomie. Język nie jest analizowany. Dzieci zapamiętują całe zwroty. Nauka języka obcego w przedszkolu może być tylko słuchowa, ponieważ dzieci nie czytają i nie piszą. Polega ona na rozróżnianiu szeregu nowych dźwięków i ich kombinacji, a następnie na ich produkowaniu z właściwym akcentem i intonacją. Ze względu na tę specyfikę języka i wiek uczniów najlepszą metodą pracy z dziećmi jest nauka piosenek i wierszyków.
Melodia Melodia piosenki ułatwia zapamiętywanie, angażuje umysł dziecka i jego ciało. Piosenki „wpadają w ucho” i można je powtarzać wielokrotnie bez znudzenia. Śpiewanie angażuje całą grupę równocześnie, a dzieci, które nie pamiętają
dobrze tekstu, mogą to łatwo ukryć, i często to robią, poruszając tylko ustami lub wymyślając własne słowa. Uczenie się piosenek na pamięć w języku ojczystym przygotowuje dzieci do podobnego wysiłku w języku obcym.
Tekst Teksty piosenek i wierszyków często zawierają powtórzenia, które utrwalają w pamięci słownictwo, zwroty i struktury. Język tych tekstów jest naturalny, zawiera wiele potocznych zwrotów, uczy słownictwa w związkach wyrazowych. Ponadto dzieci są w stanie zapamiętać więcej tekstu, jeśli towarzyszy mu muzyka czy rytm.
Rym Rymowane wierszyki zapadają w pamięć i zwracają uwagę dziecka na poprawną wymowę i podobieństwa między wyrazami. Rymy ułatwiają zapamiętanie poprawnej wymowy.
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 2.173/2016
15
■ bliżej dziecka ■ bliżej dziecka
Gabriela Gąsienica
SŁOŃCE NA TOPOLI (zabawy do bajki edukacyjnej)
Zróbmy to razem! – rozmowa na temat współpracy. Dzieci w grupie przedszkolnej… – każde inne, każde ze swoim pomysłem na zabawę czy na rozwiązanie zadania. Niełatwo jest przyjąć czyjąś koncepcję, niełatwo też zrezygnować ze swoich planów. Często jednak bywa tak, że połączenie sił i pomysłów pozwala osiągnąć sukces, bo współpracując, działamy szybciej i skuteczniej. Warto zatem porozmawiać z dziećmi na temat tego „zjednoczenia sił”, gdyż dzięki niemu można wiele się nauczyć od innych i czerpać przyjemność z przebywania razem. Warto zapytać dzieci, czym według nich jest współpraca oraz kiedy ludzie ze sobą współpracują, czy współpraca jest potrzebna. Nauka współpracowania nie jest prosta. Warto pamiętać o tym, że to my, dorośli, powinniśmy stać się przykładem tego, że razem można zrobić naprawdę dużo. Trzeba mieć na uwadze także to, że dzieci uczą się współpracy zarówno w zabawie, jak i w czynnościach dnia codziennego – i okazje takie im stwarzać.
Kalambury. Nauczyciel przygotowuje kartoniki z hasłami do odgadnięcia – zapisane za pomocą obrazków. Ochotnik ogląda obrazek i stara się gestem oraz mimiką przekazać pozostałym, co jest na nim przedstawione. Aby dzieciom udało się znaleźć rozwiązanie, muszą uważnie obserwować czynności wykonywane przez ochotnika oraz słuchać padających propozycji.
Ja cię poprowadzę. Prowadzący przygotowuje niewielki tor przeszkód. Dzieci będą go pokonywały parami – z tym, że jedna osoba z tej dwójki będzie miała zasłonięte oczy. Dorosły podkreśla, że aby zadanie miało szansę się powieść, partnerzy muszą ze sobą współ-
Współpraca, ważna rzecz! – zabawy rozwijające umiejętność współdziałania z innymi
24
Też się zmieścisz! Prowadzący przygotowuje duży arkusz szarego papieru i rozkłada go na środku dywanu – będzie pełnił rolę schronienia. Włącza muzykę marszową (można wykorzystać utwór instrumentalny „Muzyka do marszu I”), do rytmu której dzieci spacerują po dywanie. Gdy muzyka ucichnie, zadaniem dzieci jest schronić się na arkuszu papieru. Po każdej takiej próbie nauczyciel zmniejsza powierzchnię papieru (poprzez stopniowe zaginanie boków). Należy zaznaczyć, że w tej zabawie ważne jest to, by za każdym razem na arkuszu zmieściły się wszystkie osoby, a uda się to tylko wtedy, gdy wszyscy będą ze sobą współpracowali i sobie wzajemnie pomagali.
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 2.173/2016
przewodnik nauczyciela przedszkola – materiały na marzec ■
Zima kończy panowanie – teraz wiosny czas nastanie… Propozycje aktywności pomocne w trakcie planowania pracy wychowawczo-dydaktycznej dla dzieci młodszych na marzec
Plakat do wykorzystania podczas zajęć został dołączony do bieżącego numeru
Cele ogólne: uwrażliwianie dzieci na zmiany zachodzące w przyrodzie i wdrażanie do prowadzenia obserwacji przyrodniczych; rozwijanie umiejętności rozpoznawania i kojarzenia zjawisk charakterystycznych dla wiosny; rozwijanie procesów poznawczych poprzez uczestniczenie w zabawach i sytuacjach edukacyjnych; stymulowanie pamięci wzrokowej i słuchowej; rozwijanie kompetencji matematycznych (układanie szeregów, przeliczanie, porównywanie liczebności elementów w zbiorach); eksperymentowanie w trakcie używania różnych materiałów plastycznych; wdrażanie dzieci do muzykowania oraz wyrażania muzyki ruchem, doskonalenie poczucia rytmu.
Propozycje aktywności
Wprowadzenie do tematu zajęć Na tropie wiosny – spacer tematyczny. W trakcie spaceru dzieci wraz z nauczycielem szukają pierwszych zwiastunów wiosny. Prowadzący zadaje pytanie: Po czym można poznać, że zbliża się wiosna? i naprowadza dzieci, np. robi się coraz cieplej, topi się śnieg, słońce grzeje mocniej, słychać śpiew ptaków, na drzewach zauważamy pierwsze pąki, można spotkać pierwsze wiosenne kwiaty. W marcu jak w garncu – rozmowa na podstawie przysłowia jako wprowadzenie do obserwacji. Dzieci pod kierunkiem nauczyciela prowadzą obserwacje, które dostarczą im wiedzy na temat różnych warunków atmosferycznych – od opadów (śniegu, deszczu, gradu czy też śniegu z deszczem), poprzez zachmurzenia, przejaśnienia, słoneczną pogodę, aż po temperaturę – zarówno tę dodatnią, jak i ujemną. Podczas rozmowy nauczyciel używa symboli pogodowych.
Zabawy inicjowane przez nauczyciela
Wiosenne porządki – uwrażliwianie na troskę o estetykę otoczenia. Nauczyciel każdego dnia krząta się po sali, porządkując zabawki, przecierając książki na półkach. Może zachęcić dzieci, aby umyły naczynia w kąciku lalek, a nawet wywiesić dywan na trzepaku w ogrodzie i „wytrzepać go” (może pozwolić maluchom także to zrobić). Dorosły powinien pokazać, że nadchodzi czas wiosennych porządków i zaangażować najmłodszych do pomocy.
Zabawy integracyjne
„Idzie Wiosna polną drogą” – zabawa kołowa. Dzieci trzymając się za ręce, idą po obwodzie koła i śpiewają piosenkę. W środku znajduje się jedno dziecko – „Wiosna”. Na słowa: teraz ładnie ciebie prosi wybiera jedną osobę, która wciela się w rolę zgodną z tekstem piosenki. Zajmuje ona miejsce „Wiosny” i zabawa zaczyna się od nowa.
Idzie Wiosna polną drogą (sł. Gabriela Gąsienica, muz. Monika Majewska) Idzie Wiosna polną drogą, trawa się zieleni. Teraz ładnie ciebie prosi, byś się w boćka zmienił. Kle kle kle kle kle kle kle – byś się w boćka zmienił. Idzie Wiosna polną drogą, trawa się zieleni. Teraz ładnie ciebie prosi, byś się w żabkę zmienił. Kum kum kum kum kum kum kum – byś się w żabkę zmienił. Idzie Wiosna polną drogą, trawa się zieleni. Teraz ładnie ciebie prosi,
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 2.173/2016
37
■ przewodnik nauczyciela przedszkola – materiały na marzec
Na stole wielkanocnym zajączki cukrowe, pachnące mazurki, pisanki kolorowe... Propozycje aktywności pomocne w trakcie planowania pracy wychowawczo-dydaktycznej dla dzieci młodszych na marzec Plakat do wykorzystania podczas zajęć został dołączony do bieżącego numeru
Cele ogólne: poznawanie tradycji świątecznych charakterystycznych dla Wielkanocy; nabywanie umiejętności wypowiadania się na forum oraz nauka słuchania wypowiedzi innych; bogacenie słownika dzieci oraz doskonalenie sprawności językowej; rozwijanie umiejętności liczenia w zakresie do trzech i więcej; stwarzanie okazji do ćwiczeń w zakresie porównywania liczby elementów oraz szacowania, gdzie jest więcej, a gdzie mniej; zachęcanie do udziału w prostych grach edukacyjnych; wdrażanie dzieci do przestrzegania reguł obowiązujących w grach; stwarzanie przedszkolakom okazji do swobodnej ekspresji ruchowej przy utworach muzycznych.
Łączka dla kurczaczka – czynności gospodarcze oraz praca plastyczno-techniczna. Etap I: Nauczyciel przygotowuje niewielkie doniczki, ziemię uniwersalną do roślin oraz ziarna owsa. Chętne dzieci umieszczają ziemię w doniczkach (łopatkami), wysiewają owies, przysypują cienką warstwą ziemi. Wysiane ziarna podlewają wodą. Etap II: Dzieci formują z modeliny kurczaczki. Na początek lepią dwie kulki oraz z pomocą nauczyciela lub samodzielnie formują skrzydła, dziób, oczy. Nabijają kurczaki na patyczek i wbijają je do doniczki z wysianym zbożem. Przez kolejne dni przedszkolaki podlewają owies i obserwują, jak rośnie.
Propozycje aktywności Wprowadzenie do tematu zajęć Wycieczka do muzeum etnograficznego – zapoznanie ze zwyczajami świątecznymi charakterystycznymi dla danego regionu. Jeśli nie ma takiej możliwości, nauczyciel może przeprowadzić z dziećmi rozmowę na temat tradycji charakterystycznych dla danego regionu – z wykorzystaniem fotografii oraz wytworów sztuki ludowej (np. pisanki, palmy wielkanocne).
Zabawy inicjowane przez nauczyciela
Zabawy integracyjne Wędrująca „pisanka” – zabawa rozwijająca koordynację wzrokowo-ruchową. I wersja: Dzieci w ustawieniu w kole ostrożnie podają sobie „pisankę” (np. styropianową, drewnianą lub plastikową), tak aby nie spadła. Kiedy „pisanka” zatoczy koło, nauczyciel może zaproponować maluchom, aby podawały ją sobie, lekko podrzucając. II wersja: Maluchy ustawiają się w dwóch rzędach twarzami do siebie w odległości około 50 cm i podają sobie „pisanki” (na początek mogą to być woreczki, a potem np. piłeczki do ping-ponga). „Kwoka i pisklęta” – zabawa w kole ze śpiewem. Prowadzący dzieli dzieci na dwa zespoły i jednemu dziecku z każdego zespołu zakłada czerwoną szarfę – te dzieci będą „kwokami”. Dzieci z jednego zespołu trzymają się za ręce i stoją w rozkroku, tworząc kurnik z drzwiczkami. Drugi zespół porusza się w środku „kurnika” za „kwoką” w rytmie
48
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 2.173/2016