Vademecum - Lato

Page 1

Praca zbiorowa

Vademecum przedszkolnych zabaw

Lato

Gotowe elementy do kreowania atrakcyjnych zajęć

Kraków 2020


Vademecum przedszkolnych zabaw. Lato gotowe elementy do kreowania atrakcyjnych zajęć Praca zbiorowa

(w „Vademecum” zamieszczone zostały utwory opublikowane w miesięczniku „Bliżej Przedszkola” z lat 2010–2019, z książki „Lato w Przedszkolu. Zabawy ogólnorozwojowe do piosenek” oraz nowe propozycje powstałe na potrzeby tej publikacji) Wyboru zabaw dokonała:

Joanna Juszczak-Guca

Nadzór merytoryczny:

Maria Broda-Bajak

Współpraca redakcyjna:

Alicja Halik

Redaktor prowadzący:

Wojciech Wolak

Skład:

Mateusz Sudziński

Projekt okładki:

Dorota Prończuk

ISBN: 978-83-65915-54-2 Kraków 2020

Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórców i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, które im przysługują. Zawartość publikacji możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście Ci znanym, ale nie publikuj w internecie treści tu zawartych ani ich fragmentów, a kopiując jej część, rób to tylko na użytek osobisty. Jeśli cytujesz fragmenty z publikacji, nie zmieniaj ich i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. Copyright © by CEBP 24.12 Sp. z o.o. Wykorzystywanie piosenek z dołączonej płyty do wykonań i nadań publicznych poza placówkami edukacyjnymi bez zezwolenia zabronione, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w prawie autorskim.

Wydawca:

CEBP 24.12 Sp. z o.o. ul. Kwiatowa 3 30-437 Kraków

www.blizejprzedszkola.pl


Spis treści

Od Wydawcy

�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

14

Opowiadania Niebezpieczna fala ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  19 Niemcy �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  20 Tygryski podbijają Europę ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  21 Jedziemy na wycieczkę ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  23 Tato, idzie lato! �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  24 Jak na Islandii �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  26 Nasz przyjaciel Bheru �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  27 Sprawa zniszczonego mrowiska �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  28 Mój przyjaciel Ufuś ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  29 Ach, te pasy! �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  30 W cyrku ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  32 Prezent z okazji Dnia Ojca �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  34 Spełnione marzenia �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  36 Spacerkiem po Krakowie �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  37 Czarna owca ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  39 Klementynka i babcia �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  41 O małej Hance i zielonej plamce �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  42 Indiańskie lato w przedszkolu �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  44 Wycieczka rowerowa z tatą ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  46 Na górskim szlaku ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  47 O tym, jak chmura pogniewała się na las ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  48 Urodziny taty ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  50 Puszek Łakomczuszek �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  53 Wakacyjny galimatias �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  55 Niedługo pójdę do szkoły ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  56 Nowy kolega ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  58 O sójce, co drzewa rozsiewa ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  59 Wakacyjne marzenia ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  60 Motyle dąsy ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  61 O sówce Huhu i puchaczu Bubu ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  63 Tatry bez śniegowej pierzynki �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  66

Wiersze Płomyczek ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  69 Gdzie się chowa powietrze? �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  69 Świat na opak ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  69 Woda to żywioł potężny… �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  70 Dzieci świata ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  70 Bezpieczne wakacje ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  70

3


Tylko w lecie ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  71 Wesołe powitanie �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  72 Punkt widzenia wszystko zmienia �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  72 Lody dla ochłody �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  72 Lato, nie odchodź jeszcze! ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  73 Podwodny bal �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  74 W obronie lasu �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  74 Za co kocham czerwiec? ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  77 Legenda o powstaniu Warszawy ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  78 Kulturalny uczeń ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  79 Recyklingowe zabawki �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  79 Tata czarodziej �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  80 Tato, tato, idzie lato! �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  80 Lato �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  81 Mam prawo… ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  81 Ogniste tajemnice ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  82 Potęga ziemi �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  82 Czym podróżujemy? ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  83 Plaża �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  84

Zabawy Co kto lubi? ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  87 Podaj ręce �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  87 Różne powitania �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  87 Chodzi dookoła ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  88 Podróż w różne strony świata ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  88 Jak dbać o swoje prawa ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  88 Inny świat �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  88 Pory roku z tatą ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  89 Lustro ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  89 Teczka wspomnień �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  89 Mój kolega ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  89 Morskie zabawy ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  90 Afrykańskie maski ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  90 Bezpiecznie na wakacjach ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  90 W myjni samochodowej ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  91 Jak bym wyglądał, gdyby… ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  91 Światowe skojarzenia ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  92 Piłka do koloru ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  92 Piłki plażowe ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  92 Gdzie pracuje mój tata? ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  93 Symboliczny portret taty ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  93 Chrabąszcze �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  93 Pamiątki z przedszkola ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  93 Przybornik na biurko �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  93 Planujemy wakacje �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  94 Wymarzony kask ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  94

4


Motyle �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  94 Rowerem do szkoły ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  94 Gdzie jest rybka? ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  95 Obie ręce pracują jednocześnie ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  95 Ciekawe niespodzianki rysunkowe �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  95 Podróż w nieznane �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  96 Symboliczna mapa Polski ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  96 Magiczny świat ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  96 Spływ kajakiem ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  96 Indiańskie lato ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  97 Samoloty �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  97 Pali się! Ogłaszam ewakuację! �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  98 Lornetka na wakacyjne wyprawy ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  98 Przejazd przez tunel �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  98 Słoneczko �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  99 Fale na morzu �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  99 Na pełnym morzu ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  99 Krakowski paw ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  99 Pomnik Syrenki ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  100 Przybij płetwę! ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  100 W chowanego z tatą ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  100 Kosze pełne witamin ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  100 Lot motyli �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  101 Co to za owoc? ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  101 Przygotujmy się na lato ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  101 Krakowskie kwiaciarki �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  101 Od miasta do miasta ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  102 Gdzie mieszkam? ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  102 Podróż z przyczepą ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  102 Docken – lalki z Norymbergi ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  102 Pszczoły do ula �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  103 Statki towarowe ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  103 Domy pokryte zielenią �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  103 Budujemy kolumnę jońską ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  103 Łódź wikingów �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  104 Wazy greckie �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  104 Taniec motyli �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  104 Skrzaty ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  104 Geometryczny pejzaż Kopenhagi ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  105 Do norki ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  105 Islandzki wulkan ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  106 Hiszpańskie wachlarze w barwach narodowych ��������������������������������������������������������������������������������������������������������  106 Fiesta i sjesta �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  106 Podziemny tunel ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  107 Trzęsienie ziemi w przedszkolu �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  107 Ognik �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  107 Koparka i spycharka �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  107

5


Balon powietrzny ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  107 Poznajemy powietrze �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  108 Eksperymenty z wodą ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  108 Eksperymenty z powietrzem �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  110 Ocean �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  111 Na zielonej łące �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  112 Malowanie groszkiem ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  112 Na łące I �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  113 W mrowisku �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  113 Króla nie ma w domu ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  113 Fantastyczne motyle �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  114 Mozaikowe jaszczurki ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  114 Groszku, groszku, co z ciebie wyrośnie? ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  114 Tajemnice drzewa �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  115 Erupcja wulkanu w piaskownicy ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  115 Kwiaty ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  115 Ważka ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  116 Z kontynentu na wyspy ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  116 Co potrafi papier? �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  116 Drwale w lesie ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  116 Przyjęcie pod ziemią ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  117 Muzyka z głębin oceanu ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  117 Spacer po dnie oceanu ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  117 Im dalej w las �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  118 Drzewo przyjaźni ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  118 Wesołe konstrukcje ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  118 Budujemy wieże �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  118 Morza i oceany ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  119 Pszczółki na kwiatek �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  119 Latający dywan �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  119 Kto jest pesymistą? ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  119 Czerwony Kapturek w lesie ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  120 Dyrygent ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  120 Wstańmy razem �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  120 Z prądem nie ma żartów! �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  120 Ratownik ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  121 Koło przyjaźni ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  121 Ulubione zwierzątko z zoo ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  122 Sylabowe zwierzęta ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  122 Biuro rzeczy znalezionych �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  122 Kiedy słyszę „przyjaciel”, myślę… ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  122 Tratwa ratunkowa ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  122 Kogo brakuje? ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  123 Spacer na zaufanie ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  123 Wesoła kostka ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  123 Współpracujące kciuki �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  123 Zwyczaje zwierząt �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  123

6


Co zabierzemy na wycieczkę? ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  123 Lista złodziejaszków �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  124 Portret pamięciowy złodzieja czasu �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  124 Trąba słonia ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  124 Ulubione plamy ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  124 Gra słów �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  124 Podróże skrzata ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  125 Drzewa rosną �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  125 Zwierzęta z zoo �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  125 Zachód słońca nad morzem �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  125 Latający motylek ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  126 Motyle bliźniaki �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  126 Odwiedzamy różne miejsca ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  126

Zabawy inspirowane piosenkami Bałtycki blues (sł. i muz. Michał Danecki)

Kapitańskie rozkazy ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  129 Przedszkolny statek ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  130 Kapitański taniec ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  130

Butki (sł. Ewa Stadtmüller, muz. Maria Broda-Bajak)

Butki �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  131 Przekaż dalej �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  131 Stróż butów ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  132 Wędka ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  132 But do pary ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  132 Skojarzenia �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  132

Cza-cza z tatą (sł. Magdalena Ledwoń, muz. Bartosz Bieniek)

Zatańcz cza-czę tak, jak ja ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  133 Cza-cza z tatą �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  133 Gdzie się schował tata ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  133 Albo sam, albo z tatą ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  134 Tata patrzy ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  134 Przygoda z tatą ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  134

Dobre maniery (sł. Ewa Stadtmüller, muz. Maria Broda-Bajak)

Dobre maniery ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  135 Dobre pytanie ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  135 Miłe słowo ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  136 Dwie lalki ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  136 Przyjęcie urodzinowe ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  136 Co trzeba powiedzieć? ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  136

Idzie burza! (sł. i muz. Maria Broda-Bajak)

Idzie burza! ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  137 Chmury ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  137 Burza na morzu ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  137 Skok w kałużę! ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  137 Szumi, szumi… ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  138

7


Komar (sł. Karolina Gawlik, muz. Maria Broda-Bajak)

Samotny komar ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  139 Chmara komarów �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  139 A sio! ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  139 Komar daleko, komar blisko ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  139 Uwaga, komar! ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  140 Komar cię zrozumie w mig! �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  140

Letnia gimnastyka (sł. i muz. Magdalena Nowak)

Letnia gimnastyka ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  141 Czas na fitness ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  141 Wakacyjna gimnastyka ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  141 Na siłowni �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  142 Ćwicz jak ja ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  142

Na wakacje (sł. i muz. Maria Broda-Bajak)

Muzyczne lody ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  143 W lesie i nad jeziorem ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  143 Podróż autobusem �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  144 Pakujemy się na wyprawę ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  144

Nadmorskie odgłosy (sł. i muz. Maria Broda-Bajak)

Od portu do portu �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  145 Morze faluje… ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  145 Morskie wiry ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  146 Nasze własne statki ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  146 Najmniejsze morze na świecie ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  146 Szum morza ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  146

Pierwsze kroki Lata (sł. i muz. Maria Broda-Bajak)

Pierwsze kroki Lata ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  147 Wianek dla Pani Lato ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  147 Lato… ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  147 Pachnące kwiaty ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  148 Gąsienice i motyle ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  148 Pszczoły w ulu ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  148 Walczymy z upałem ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  148 Przyszło lato! ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  148

Przekraczamy dziś granice (sł. i muz. Monika Majewska)

Pakujemy walizkę I ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  149 Kupujemy bilet ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  149 Lecimy samolotem �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  149 Dzień dobry! �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  150 Podróże do sąsiednich krajów ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  150 Czym pojadę na wakacje? ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  150

Słoneczna gra (sł. i muz. Michał Danecki)

Słoneczny dzień �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  151 Taniec promyczków ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  151 Muzyczne słoneczko ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  151

8


Cienie na ścianie ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  152 Mój cień �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  152 Cichy/głośny cień �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  152 Cienie zwierząt �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  152

Słoneczna samba (sł. i muz. Monika Majewska) Delfiny na fali ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  153 Wachlowanie ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  153 W morskich głębinach ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  153 Na plaży I ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  153 Zimne lody dla ochłody ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  154 Wakacyjne obrazy ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  154 Słoneczko ogrzewa nas �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  154

Tata i ja (sł. Teresa Błaszczyk, muz. Maria Peszat) Tata i ja ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  155 Co robi tata? �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  155 Z tatą w warsztacie �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  155 Ojciec Wirgiliusz ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  156 Duży jak tata �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  156

Uśmiech w kostkach (sł. i muz. Michał Danecki) Słodki prezent na powitanie �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  157 Plecak na wyprawę ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  157 Cze-ko-la-da �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  157 Dzielmy się! ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  158 Produkcja czekolady ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  158

Uśmiechnięta podróż (sł. i muz. Monika Majewska) Kto wybierze się ze mną? ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  159 Pociągiem w nieznane ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  159 Wakacyjna chusta �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  159 Muzyczny tunel ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  160 Rytmy z sawanny ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  160 Indiańskie polowanie �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  160

Wakacje (sł. i muz. Maria Broda-Bajak) Wakacyjne kalambury ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  161 Górski krajobraz ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  161 Góry, morze, las! ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  161 Letni berek �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  162 Lornetka �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  162 Na wakacjach �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  162

Wakacyjne skarby (sł. i muz. Karolina Gawlik) Zdjęcie z wakacji ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  163 Kalendarz planów wakacyjnych ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  163 Nietypowe instrumenty �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  163 Klucz do skarbów �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  164 Muzyczny kufer ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  164 Luneta ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  164

9


Wakacyjny szlak (sł. i muz. Maria Broda-Bajak) Wakacyjny szlak �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  165 Wakacyjne walizki �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  165 Co się przyda? ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  165 Morze do morza, góry do gór ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  166 Spacer po górach ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  166 Zniszczona fotografia ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  166

Wesoła piłka (sł. i muz. Michał Danecki) Wesoła piłka ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  167 Skaczemy jak piłka �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  167 Małe i duże piłki ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  167 Zagubiona piłka �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  167 Malujące piłeczki ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  168 Zabawne piłeczki ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  168 Miniboisko �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  168

Zabawy paluszkowe i masażyki Mały Indianin ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  171 Czy jesteśmy niscy… ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  171 Tygryski ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  172 Zabawa w chowanego ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  172 Czego nauczę się w szkole? ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  172 Jedziemy pociągiem ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  173 Czasem słońce, czasem deszcz �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  173 Piszemy list ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  174 Wietrzykowa wyliczanka ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  174 Praca z tatą �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  174 Wkręcanie śrubek ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  175 Drzewa ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  175 Żyrafa �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  176 Lody ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  176 Rankiem słonko wstało ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  176 Był sobie groszek ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  177 Nad morzem I ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  177

Opowieści rytmiczno-ruchowe i słowno-ruchowe W dżungli �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  181 Dzień z życia ucznia �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  181 Letnia burza ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  182 Wietrzyk, wiatr, wichura ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  182 Spacer po lesie ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  183 Na łące II ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  183 Drzewka muzyczne ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  184 Wakacyjny dzień ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  184 Pogoda ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  185

10


Zabawy logopedyczne i artykulacyjne Odgłosy ognia ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  189 Ćwiczenia dla języka ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  189 Piłkarzyki ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  189 Na rybach z tatą �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  189 Wiertarka ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  189 Pojazdy uprzywilejowane �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  189 Powietrzna wędrówka ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  190 Co robiło słoneczko? ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  190 Pszczoły ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  190 W drodze do szkoły ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  191 Ćwiczymy z Czerwonym Kapturkiem ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  191 Deszcz ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  191 Małe i duże ryby ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  192 Jak języczek został piłkarzem ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  192 Pakujemy walizkę II ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  192 Jaskinia na wyspie skarbów ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  192 Dżdżownice i kret �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  192 Zabawa z tatą �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  193 Co słychać w szkole? ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  193 Zamień buzię w… ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  193 Letnie zabawy ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  194

Ćwiczenia gimnastyczne Afrykańska gimnastyka �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  197 Zabawy zręcznościowe �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  197 Dary Lata ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  197 Czym zwiedzimy Polskę? ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  198 Zawodowy zestaw zabaw i ćwiczeń ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  198 Na plaży II ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  199 Indiańska wioska ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  200 Wycieczka rowerowa ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  200 Podróże �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  201 Letni poranek �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  201 Szkolna gimnastyka ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  202 Mrówki �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  202 Na statku pirackim ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  203 Powietrze otacza nas… ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  203 Mali piłkarze �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  204 Wakacyjne przygody ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  204 Woda po sam pas ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  204 Wyprawa po wielki skarb �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  205 Przy ognisku �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  206 Nad morzem II �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  207 Zabawy z tatą �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  207

11


Zagadki Czy znasz Kraków? ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  211 Znaki ewakuacyjne ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  211 Pory roku ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  212 Gaśnica �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  212 Maszyny latające ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  212 Różne miejsca w Polsce �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  213 Leśne zagadki �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  213 Pszczółka Maja ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  214 Szachy ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  214

Zabawy w języku angielskim School Is Cool! ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  217 Earth �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  217 The River ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  217 Let’s Laugh Together! �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  218 School ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  218 We Are from Europe ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  218 Rain, Rain, Go Away ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  219 It’s Summer Time ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  219 The Holidays �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  220 Hey, Butterfly! ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  220 Delicious Ice-Cream �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  220 Dad’s Pockets �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  221 My Daddy �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  221 Holidays �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  222

Zapisy nutowe piosenek Kryptogramy autorów

����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

223

����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

249

Alfabetyczny spis utworów

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

251

�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

257

����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

261

Indeks Dni Nietypowych Skorowidz klasyfikujący

12


Vademecum przedszkolnych zabaw

Lato

Gotowe elementy do kreowania atrakcyjnych zajęć


Od Wydawcy

Jako wydawnictwo „Bliżej Przedszkola” na co dzień mamy do czynienia z licznym gronem osób będących nauczycielami wychowania przedszkolnego i jest dla nas jasne, że znakomita większość z Was to osoby bardzo energiczne i niezwykle kreatywne. Zdajemy sobie sprawę z tego, że być może z niechęcią podchodzicie do gotowych scenariuszy zajęć publikowanych w książkach czy czasopismach dostępnych na rynku, traktując zawarte w nich treści wybiórczo i używając ich raczej jako inspiracji niż gotowego „przepisu” na zajęcia z dziećmi. Wychodząc naprzeciw takim potrzebom, opracowaliśmy Vademecum przedszkolnych zabaw. Mamy nadzieję, że treści w nim zawarte będą traktowane przez Was jako zbiór inspiracji bądź gotowych elementów przeznaczonych do pracy z dzieckiem. Podejdźcie do podanych tu propozycji jak do swego rodzaju klocków – tak jak dziecko z identycznych elementów kreuje własną, niepowtarzalną i odrębną rzeczywistość, tak i Wy, zestawiając w dowolny sposób treści podane w naszej książce, z łatwością będziecie mogli opracować scenariusz zajęć skrojony według własnego gustu i dostosowany do potrzeb Waszych dzieci. Potrzeba wydania tego zbioru zrodziła się z kilku bardzo ważnych powodów. Jednym z nich było niezwykłe powodzenie książek z cyklu Zabawy ogólnorozwojowe do piosenek (Jesień w Przedszkolu, Zima w Przedszkolu, Wiosna w Przedszkolu i Lato w Przedszkolu) opublikowanych przez nas w latach 2016–2017. Z informacji, które do nas docierały, wynikało, że nadszedł czas, by odświeżyć piosenki z tamtych publikacji, co też uczyniliśmy. W efekcie większość utworów dołączonych do tej części Vademecum pochodzi z płyty Lato w Przedszkolu, jednak wszystkie zostały przez nas nagrane raz jeszcze: z nowymi aranżacjami i udziałem nowych wykonawców. W treści książki znajdziecie opisy propozycji zabaw do piosenek zarówno tych z płyty Lato, jak i takich, które publikowane są po raz pierwszy. Ale nasze Vademecum to co coś więcej niż zabawy do piosenek – to zbiór ponad 410 propozycji, na podstawie których będziecie w stanie zaplanować zajęcia z dziećmi o ciekawej i niepowtarzalnej treści. Są to krótkie formy literackie (opowiadania, wiersze, rymowanki, piosenki) zawierające wartości edukacyjne, a towarzyszą im opisy propozycji zabaw wszelkiego rodzaju – w tym opowieści słowno-ruchowych, masażyków, zabaw logopedycznych, paluszkowych, poznawczych, muzyczno-ruchowych, napisanych także w języku angielskim, oraz garść zagadek. Kolejnym ważnym powodem wydania Vademecum w takiej formie i z taką zawartością był fakt, że w pewnym momencie zdaliśmy sobie sprawę z ulotności doskonałych pomysłów Autorów tworzących na potrzeby miesięcznika „Bliżej Przedszkola”. Dlatego w tym zbiorze znalazły się opisy zabaw publikowane w naszym czasopiśmie w latach 2010–2019. Uświadomiliśmy sobie, że mimo iż zabawy te zostały wydane drukiem i niektórzy z Was przechowują poszczególne roczniki, większość opublikowanych 14


tam opisów aktywności „żyje” dość krótko, bo tylko miesiąc lub dwa, a potem odchodzi w zapomnienie… A to przecież świetne propozycje, które mogą być z powodzeniem wykorzystywane przez lata – nie tylko przez Was, ale także przez Wasze koleżanki pracujące w sąsiednich salach albo tych nauczycieli, którzy dopiero w przyszłości pojawią się w Waszym przedszkolu. Potrzeba zebrania propozycji z miesięcznika w jednym miejscu zrodziła się także dlatego, że zdaliśmy sobie sprawę z trudności, przed którymi stoi nauczyciel szukający w archiwalnych numerach czasopisma interesujących go treści. To przecież dziesiątki wolumenów, setki stron, tysiące propozycji zabaw… Nawet użycie wyszukiwarki na naszej stronie internetowej nie umożliwia odszukania konkretnej, wybranej zabawy tkwiącej w głębi któregoś scenariusza. Dlatego w Vademecum propozycje aktywności podzielone są na grupy rodzajowe (opowiadania, wiersze, opowieści rytmiczno-ruchowe, zabawy logopedyczne itd.). Ponadto, aby ułatwić Wam pracę, oprócz typowego spisu treści (w którym już sam tytuł zabawy wiele powie o jej treści i zastosowaniu) na końcu książki znajdziecie zabawy uszeregowane w kolejności alfabetycznej ich tytułów oraz skorowidz klasyfikujący. Skorowidz ten dzieli zawarte w Vademecum propozycje zgodnie z obszarami ujętymi w aktualnie obowiązującej podstawie programowej wraz z obszarami poszerzającymi jej ramy. Dodatkowo stworzyliśmy także indeks świąt nietypowych, gdzie zostały zawarte propozycje na wybrane Dni Nietypowe, tak lubiane przez dzieci uczęszczające do przedszkola. Mamy nadzieję, że stworzone przez nas zestawienia ułatwią Wam dobranie odpowiednich aktywności do Waszych aktualnych potrzeb. Siłę tej publikacji stanowi różnorodna zawartość, a fakt, że jest ona dziełem tak dużej liczby Autorów powoduje, iż przedstawione tu formy aktywności są bardzo zróżnicowane, co pomaga uniknąć powtarzalnych schematów. Niemniej obawialiśmy się, że konieczność podpisywania imieniem i nazwiskiem Autora każdej zamieszczonej tu propozycji zaciemni przekaz i spowoduje niepotrzebny szum informacyjny. Dlatego podjęliśmy decyzję, aby zamiast pełnych personaliów każdy utwór sygnowany był przypisanym do danego Autora kryptogramem. Pełną listę nazwisk Autorów wraz z ich kryptogramami można znaleźć na końcu książki. Ponieważ niektóre utwory były dziełem zbiorowym zespołu redagującego miesięcznik „Bliżej Przedszkola” (który w różnych momentach miał zmienny skład), sygnowane są one kryptogramem ZR. Mogło się również zdarzyć, że rymowanka była dziełem konkretnego Autora, a opis do zabawy jej towarzyszącej stworzył zespół redagujący. W takich przypadkach sygnowaliśmy całość propozycji nazwiskiem Autora, ponieważ nie chcieliśmy Go urazić, a trudno było nam stwierdzić z całą pewnością, czy opis zabawy wyszedł spod tej samej ręki. W książce znajdziecie także zabawy oznaczone kryptogramem LwP – są to zabawy opublikowane w książce Lato w Przedszkolu, których Autorów nie byliśmy w stanie ustalić. Zapraszam do korzystania z Vademecum. Mam nadzieję, że będzie służyło Wam przez lata, pomagając w kształtowaniu umiejętności i cech osobowościowych kolejnych pokoleń przedszkolaków. Wojciech Wolak redaktor prowadzący 15



Opowiadania



Niebezpieczna fala TB Morze wyglądało pięknie – rozlewało się szeroko jak okiem sięgnąć. Wydawało się, że nie ma końca. Gdzieś w oddali dotykało nieba – przelewało się za horyzont i ginęło z oczu, ale na pewno jeszcze długo się nie kończyło. Wciąż wysyłało swoje fale, a one goniąc się z pluskiem, docierały wreszcie do plaży. Tutaj wylewały się z szumem na żółty piasek ku uciesze wszystkich, zwłaszcza dzieci. Bezchmurne niebo i słoneczna letnia pogoda sprawiły, że tego dnia na plaży był prawdziwy tłum. Biała flaga wywieszona przez ratownika zachęcała do morskiej kąpieli. Wśród licznych plażowiczów byli też Mateusz, Krzyś, Staś i Tosia, którzy nad morzem spędzali wakacje z rodzicami. Dzieci świetnie się bawiły. Właśnie kończyły wspólną budowę zamku z piasku. Budowla była wspaniała. Wysokie mury wyznaczały dziedziniec zamku w kształcie czworokąta. W każdym rogu znajdowała się solidna wieża, a cały zamek otaczała głęboka fosa. Brakowało w niej tylko wody. – Trzeba przynieść wodę. Dużo wody. Chodźmy wszyscy! – rzekł Mateusz. Chwycił wiaderko i ruszył w stronę szumiącego morza. – Poczekaj, nie idź sam! Poproszę tatę, na pewno pójdzie z nami – powiedziała Tosia, próbując go zatrzymać. – Dobrze wiesz, że tata zabronił nam kąpieli bez opieki dorosłych. – Przecież nie idziemy się kąpać. Chcemy tylko przynieść wodę, żeby wypełnić fosę. Zanurzymy wiaderka i już. Idziemy, chłopaki! – Mateusz nie zwracał już uwagi na Tosię, która nie była pewna, czy iść po wodę, czy do taty. Staś i Krzyś ruszyli za nim. Gdy Mateusz dotarł z kolegami do morza, fala właśnie się cofała. Chłopcy szybko zanurzyli w niej wiaderka. Niestety, naczynia udało się napełnić tylko do połowy. – To za mało. Zaczekam na następną falę – oznajmił zdecydowanie Mateusz i spojrzał w kierunku wielkiej wody. – Tyle nie wystarczy? – zapytał Staś. – Chodźmy, wlejemy wodę do fosy i zobaczymy. – Najwyżej przyjdziemy drugi raz – powiedział Krzyś i razem ze Stasiem ruszyli w stronę zamku. Mateusz został na brzegu. Następna fala pojawiła się wkrótce, ale nieco dalej. Mati nie zdążył napełnić wiaderka. Zaczął się niecierpliwić. On też chciał jak najszybciej zobaczyć fosę wypełnioną wodą. Nie mógł doczekać się na brzegu kolejnej fali, więc postanowił wejść głębiej. Gdy woda sięgała już powyżej kolan, pochylił się i napełnił wiaderko po same brzegi. – Wspaniale! Właśnie o to mi chodziło! – powiedział zadowolony i odwrócił się, chcąc wyjść z wody. Na brzegu wciąż było gwarno. Do uszu Matiego dobiegały różne głosy, a wśród nich ostry dźwięk gwizdka ratownika. Nagle chłopiec usłyszał za plecami znajomy szum. Obejrzał się lekko i kątem oka ujrzał coś, czego oczekiwał raczej dużo wcześniej, gdy stał jeszcze na brzegu: kolejna morska fala zbliżała się szybko, była tuż, tuż… Niestety, w tym momencie Mateusz był jeszcze w morzu po kolana. Starał się biec, ale w wodzie 19


nie było to możliwe. Trzy sekundy później fala napotkała go na swej drodze i mocno uderzyła z tyłu. Chłopiec stracił równowagę i się przewrócił. Pełne wiaderko wypadło mu z ręki. Mati znalazł się pod wodą! Nawet przez sekundę nie przyszło mu do głowy, że wcześniej ratownik gwizdał z jego powodu, a potem biegł chłopcu na ratunek, ile sił w nogach. Gdy Mati się ocknął, leżał już na piasku, a nad nim pochylali się pan ratownik i tata z Tosią. Obok stała roztrzęsiona mama. Wokół zgromadziło się pełno ludzi. – Już dobrze, synku. Już po wszystkim. Co ci przyszło do głowy? – Ja tylko… tylko wodę… do fosy… – wyjąkał Mateusz. Tata przytulił syna, potem zwrócił się do ratownika i mocno uścisnął jego dłoń. – Dziękuję panu, bardzo dziękuję – powiedział. Po jego policzku płynęła łza. Pan ratownik skinął głową i uśmiechnął się. – To moje zadanie – odrzekł krótko i ruszył w kierunku wieży ratowniczej. Po południu Mateusz długo rozmawiał z tatą. Wcześniej wiedział już, że bez opieki rodziców nie wolno dzieciom kąpać się ani w morzu, ani w jeziorze, ani w innej wodzie. Teraz wie także, że bez opieki dorosłych nie wolno wchodzić nawet do płytkiej wody.

Niemcy ES Martin pojawił się w grupie Tygrysków we wrześniu. Dzieci bardzo się zdziwiły, gdy usłyszały, jak rozmawia ze swoim tatą po niemiecku. Kiedy przychodziła po niego mama, słychać było polski. Okazało się, że nowy Tygrysek pochodzi z Lubeki i do Polski przyjechał tylko na rok. Zaraz na początku października były jego urodziny, więc przyniósł do przedszkola swój ulubiony deser – strudel z jabłkami. – Smakuje trochę jak szarlotka mojej babci – orzekła Basia. – A co jeszcze lubisz? – zainteresował się Oskar. – Marcepany – uśmiechnął się Martin. – Przyniosę jutro. – A czy mógłbyś opowiedzieć nam swoją ulubioną bajkę? – poprosiła pewnego dnia pani Ela. Martin pomyślał chwilę i zaczął opowiadać o… Czerwonym Kapturku! Zdziwił się, kiedy się okazało, że wszyscy świetnie znają tę opowieść. – Baśnie braci Grimm są w Polsce bardzo popularne – wyjaśniła mu pani. W tej sytuacji Martin zdecydował się na historię o pewnym wesołym pajacyku. Zapomniał tylko, jak jest po polsku „pajacyk” i swojego bohatera nazywał po prostu: Hampel. Na koniec pokazał, jak zrobić z kartonu Hampela, który będzie umiał machać rękami i nogami. – Pierwszego wyciął mi dziadzio – opowiadał – a następne robiłem już sam. Oczywiście każdy chciał spróbować swych sił i kiedy przyszli rodzice, wszystkie Tygryski wybiegały im naprzeciw w towarzystwie skaczących pajacyków własnej roboty. W zamian nauczyły Martina (którego uparcie nazywały Marcinem), jak się bawić w „Stary niedźwiedź mocno śpi” i „Baloniku nasz malutki”. 20


Gdy jedenastego listopada pani czytała legendę o Lechu, Czechu i Rusie, Martin słuchał bardzo uważnie i z uwagą oglądał polskie godło i flagę. Po chwili usiadł przy stoliku i na kartce z bloku namalował czarnego orła na żółtym tle, a na drugiej trzy szerokie pasy: czarny, czerwony i żółty. – Trochę podobne, tylko kolory inne – stwierdził Kuba. – A choinkę na Boże Narodzenie ubieracie? – spytała Ania. Martin kiwnął głową, a potem opowiedział, jak zawsze przed Świętami piecze ze swoją babcią chatkę z piernika. – A ja zawsze pomagam mojemu dziadkowi budować szopkę – pochwalił się Bartek. – Chcesz, to ci jutro przyniosę zdjęcie – i dziadka, i szopki. Martin oczywiście chciał, ale wytrzeszczył oczy ze zdumienia, kiedy zobaczył bajecznie kolorową budowlę, przypominającą raczej pałac niż stajenkę. – Takie szopki zobaczyć można tylko w Krakowie – wyjaśniła mu pani. – Polskim zwyczajem jest także przygotowywanie świątecznych przedstawień, zwanych jasełkami – powiedziała. – Już niedługo zaczniemy rozdzielać role. Powiedz, kogo chciałbyś zagrać: pastuszka, króla, a może anioła? Martin zdecydował się na króla, ale kiedy zobaczył strój górala, natychmiast zmienił zdanie. W pięknie zdobionych portkach i w czarnym kapeluszu z muszelkami prezentował się wspaniale. Podczas prób okazało się, że zna kilka kolęd po polsku, ale pani wymyśliła, że najpiękniej będzie, jak wszystkie Tygryski zaśpiewają „Cichą noc” – jedną zwrotkę Martin po niemiecku, drugą Nikola po angielsku, a trzecią wszyscy razem – każdy po swojemu.

Tygryski podbijają Europę ES Kiedy pani Basia umawia się na kawę ze swoimi koleżankami ze studiów, zawsze potem dzieje się coś niezwykle ciekawego. Tak było i tym razem. – Wiecie, co wymyśliłyśmy? – spytała, patrząc z uśmiechem na swoje Tygryski. – Może zawody sportowe? – wysunął przypuszczenie Wojtuś. Pani pokręciła głową. – Kurs tańca? – spytała z nadzieją Zosia. – Też nie. – Wycieczkę do parku miniatur? – Klasnął w ręce Kuba. – Byłem tam wczoraj z ciocią! – Pudło! Wybierzemy się… – zaczęła tajemniczo pani – w podróż po Europie. Nie będzie to zwykła podróż, ponieważ… to my będziemy gospodarzami poszczególnych krajów. – Tak na niby? – chciał wiedzieć Patryk. – Właśnie! – Kiwnęła głową pani. – Razem z przedszkolakami z trzech zaprzyjaźnionych przedszkoli wyruszymy na podbój Europy. Co prawda przemieścimy się tylko do pobliskiego domu kultury, ale tam poznamy bliżej kilka bardzo ciekawych krajów. Zabawa będzie polegała na tym, że każda grupa przygotuje krótkie przedstawienie pre21



Wiersze



Płomyczek MD Kiedy siedzisz latem w nocy przy ognisku i wpatrujesz się w tańczące w nim płomienie, czy myślałeś, co się kryje w iskier błysku? Jakie ogień dla nas wszystkich ma znaczenie? Przed wiekami ogień służył pierwszym ludziom. Dawał ciepło, światło, chronił przed wilkami. Nocą człowiek często zapalał pochodnię, aby mrok wypełnić jaśniejszymi snami. Dzisiaj ogień również co dzień nam pomaga. Dzięki niemu woda w kranie ciepła płynie. Elektrownia często ognia też wymaga, mamy prąd, a dym się wspina po kominie. Choć przyjemny często bywa ciepły płomień, atmosfera przy nim także jest bajeczna. Lecz każdy przedszkolak dobrze wie, że z ogniem żadna z zabaw nigdy nie będzie bezpieczna.

Gdzie się chowa powietrze? MD Kto to w balonie się chowa? Liście rozwiewa dokoła? W lekkim też kryje się wietrze… To życiodajne powietrze! Wielkie napędza wiatraki, w przestworza unosi ptaki, kryje się w każdym oddechu, w krzyku i w śpiewie, i w śmiechu. W górach jak kryształ jest czyste, nad morzem chłodzi przejrzyste, w mieście od spalin się brudzi – martwi to wielu ludzi. O nasze powietrze dbajmy! Co dzień się o to starajmy, by móc oddychać bezpiecznie… Dbajmy o nie, KONIECZNIE!

Świat na opak ML Pewna kaczka zagdakała, że jaj już nie zniesie. Zamiast tego będzie chodzić z lisami po lesie. Żmija Żania szła po lesie, przytupując nóżką. Zjadła wszystkie żółte kwiatki, bo jest łakomczuszką. Dnia pewnego w środku lata spadła z żółtej chmury cała masa płatków śniegu w kolorze purpury. Piesek Burek z czarną łatką uczył się cyferek, gdyż chciał kotu Mruczusiowi wykręcić numerek! 69


Woda to żywioł potężny… MS Woda jest łagodna, spokojna, cierpliwa, kiedy z górskiego strumyka leniwie wypływa. Jednak trafić można również na wzburzone fale. By unikać sztormów, marynarze wiedzą doskonale! Woda to żywioł potężny, który zarazem zachwyca i przeraża, i choć kąpiele wodne wywołują uśmiech na dziecięcych twarzach, podczas kontaktu z nią ostrożność zawsze zachować należy, kto choć raz widział niszczącą siłę powodzi, w te słowa uwierzy. (…) Woda ma również właściwości lecznicze. Bez niej na Ziemi nie istniałoby życie. Jednak ściśle ograniczone są jej zasoby, dlatego pamiętajmy o oszczędzaniu wody!

Dzieci świata AB Kenijskie dzieci, kiedy dzień blednie, w blasku ogniska grają na bębnie. Za to w Brazylii malutkie brzdące łódką pływają po Amazonce. Malce z Japonii noszą kimona i mają bardzo dziwne imiona. A w Australii całymi dniami dzieci ścigają się z kangurami. Kiedy w Grenlandii słonko zaświeci, igloo budują szczęśliwe dzieci. W Polsce natomiast, już od małego, wszyscy bawimy się w chowanego.

Bezpieczne wakacje TB Lato, słońce, wiatr i woda – wakacyjny czas! Morze, góry i przygoda – nic nie zatrzyma nas! Na wycieczkę wyruszamy. Łatwo zgubić się w tym tłumie. „Od grupy się nie odłączamy!”. To przedszkolak już rozumie. Podróż autem planowana? Więc dokładnie zapnij pasy, byś bezpiecznie mógł pokonać kilometry długiej trasy. Latem w słońcu ziemia cała, czasem niebo zsyła żar. Ty weź czapkę, krem do ciała – poznaj plażowania czar! 70


Gdy nad wodą wczasujemy, co dzień czeka kąpiel, plaża. Nie wchodź jednak sam do wody, bo nieszczęście też się zdarza. Z mamą, z tatą pływaj śmiało, ciesz się słońcem i przygodą, lecz powtarzam z mocą całą: – Nie ma żartów z wielką wodą! Szumu drzew chciałbyś posłuchać? Na wędrówkę idź w głąb lasu, lecz dokładnie okryj kostki, by nie było ambarasu. Na komary, osy, kleszcze miej baczenie! Uwierz mi! Więc olejkiem się zabezpiecz, by spokojnie dalej iść. Kiedy w górach będziesz wreszcie, patrz na skały, zieloności i pamiętaj, że tu jesteś tylko chwilę gór tych gościem. Wędruj nad potokiem cicho, wsłuchuj się w melodię gór. Nie krzycz – bo obudzisz licho. Nie śmieć – bo rozgniewasz bór. Chcesz pojeździć na rowerze? Może włożyć rolki, wrotki? Nie zapomnij o swym kasku. Wkładaj szybko, ten nowiutki! Tam, na ścieżce rowerowej, z tobą wiatr i słońca blask… W ochraniaczach jest bezpieczniej – jedziesz śmiało, błyszczy kask! Lato jednak nie trwa wiecznie, choć byś chciał zatrzymać czas. Baw się dobrze, lecz bezpiecznie, czy to morze, góry, las.

Tylko w lecie MM Kiedy wiosna już przekwita – o wakacjach każdy marzy, żeby pływać w ciepłym morzu i opalać się na plaży. Gdy buduję domki z piasku i po plaży biegam z tatą, kiedy z mamą zjadam lody, wiem, że przyszło błogie lato. 71



Zabawy



Co kto lubi? LwP

zabawa ucząca doceniać znaczenie różnorodności

y Wariant I: Dzieci siedzą w kole i podają sobie piłkę. Dziecko, które trzyma piłkę, wymienia np. nazwę ulubionej zabawy, tytuł bajki, nazwę potrawy, ulubiony kolor. Następnie turla piłkę do wybranej osoby. y Wariant II: Dzieci poruszają się w rytm skocznej muzyki. W przerwach w muzyce wykonują zadania, odpowiadając na komunikaty nauczyciela, np. Kto lubi kolor zielony, skacze w miejscu; Kto chętnie zjada zupę pomidorową, kładzie się na dywanie itd. y Wariant III: Dzieci tańczą do dowolnej muzyki. Kiedy ucichnie, podchodzą do dziecka, które jest najbliżej, podają sobie dłonie i kończą zdanie zaproponowane przez prowadzącego oraz słuchają rówieśnika, np. Lubię…; Jestem szczęśliwy, gdy…; Smutno mi, kiedy…; Moim marzeniem jest… itd.

Podaj ręce JW

zabawa integracyjna

Dzieci stoją w parach naprzeciwko siebie, w odległości kilku kroków. Prowadzący mówi rymowankę, a przedszkolaki wykonują określone ruchy zgodnie z treścią rymowanki. Zrób do przodu mały krok, dzieci robią krok do przodu

teraz podskocz: hop, hop, hop.

podskakują do przodu tak, aby znaleźć się blisko swojego partnera

Podaj ręce: najpierw prawą, teraz lewą. Kręć się żwawo. podają sobie prawą, a następnie lewą rękę i kręcą się w parach

W berka kucanego gramy, kucają

ciuciubabkę wszyscy znamy. kucając, zasłaniają oczy rękoma

W klasy skaczesz ty i ja, podskakują dwa razy

każdy w domu bączka ma. kręcą się wokół własnej osi

Różne powitania AJ zabawa językowa

Nie dla wszystkich oczywiste jest, że nasze dzień dobry, choć miłe i przyjazne, nie dla każdego na świecie będzie zrozumiałe. Dlatego warto, by dzieci nauczyły się, jak witają się ludzie z różnych stron świata: y Japonia – głęboki ukłon z dłońmi przy ciele („na baczność”). y Europa (różne kraje) – powitanie w danym języku i uścisk dłoni (mocny, zdecydowany): good morning, guten Tag, hello, zdrastwujtie. y Grenlandia – Inuici lubią pocierać się nosami. y Afryka – podanie dłoni i pociągnięcie kciuka drugiej osoby. y Francja – uścisk dłoni i dwa lub trzy pocałunki w policzek. y W krajach arabskich wita się poprzez położenie prawej ręki na sercu i wypowiedzenie słów: salam alejkum. 87


Chodzi dookoła JW zabawa integracyjna

Dzieci siedzą z nauczycielem w kole i wypowiadają słowa rymowanki. Jedna osoba chodzi na zewnątrz koła i na ostatnie słowo dotyka wywołanej części ciała wybranego dziecka. Wychodzi ono z koła i próbuje złapać tę osobę. Gonitwa trwa do momentu, aż dziecko okrąży koło i siądzie na miejscu dotkniętej osoby. Przed każdym powtórzeniem zabawy przedszkolaki ustalają, jaka część ciała pojawi się w rymowance. Chodzi… (imię dziecka) dookoła, do zabawy dzieci woła. Kogo w ucho* dotknąć zdoła, ten wychodzi z koła. *plecy/głowę/ramię/łokieć itp.

Podróż w różne strony świata KG zabawa ruchowa

Nauczyciel zaprasza dzieci w podróż w różne strony świata, gdzie panują określone (wymyślone) zwyczaje. Ochotnik zamyka oczy i zatyka uszy dłońmi, a prowadzący w tym czasie wybiera dziecko pokazujące ruchy, które inni naśladują (skakanie na jednej nodze, trzymanie się za uszy i wystawianie języka etc.). Następnie ochotnik otwiera oczy, odsłania uszy i obserwuje ruchy wykonywane przez pozostałych. Nie wolno mu powtarzać tych ruchów – ma stać i jedynie obserwować. Po zakończeniu zabawy nauczyciel rozmawia z dziećmi, jak się czuły, gdy były wykluczone z grupy.

Jak dbać o swoje prawa LwP

zabawa doskonaląca umiejętność rozwiązywania konfliktów

Nauczyciel wykorzystując pacynki zwierząt (lub inne dostępne w przedszkolu), odgrywa improwizowane krótkie scenki. Dialogi i zdarzenia nawiązują do praw dziecka. Dzieci podczas oglądania scenki podpowiadają bohaterom, jak rozwiązać problem, np. Na placu zabaw starszy niedźwiadek wyśmiewa się z małego misia. Misiowi jest przykro. Jak może zareagować i kogo prosić o pomoc?

Inny świat AJ

zabawa rozwijająca wyobraźnię

Dzieci siedzą w kręgu i losują pytania, które odczytuje nauczyciel. Odpowiadają zgodnie z tym, co podpowie im wyobraźnia: Co by było gdybyś… y …mógł wybrać kraj, w którym byś się urodził? y …miał czerwony kolor skóry? y …dostał na talerzu rekina do zjedzenia? y …obudził się w Japonii? y …by dotrzeć do najbliższego źródła wody, musiał przejść 10 kilometrów? y …nie widział żadnych innych kolorów, tylko żółty? y …nie miał ciepłych ubrań na Alasce? y …miał przywitać się z Indianinem, który nigdy nie widział „białego człowieka”? y …poszedł pierwszy raz do przedszkola w kraju, którego języka nie znasz? 88


Pory roku z tatą KTZ

zabawa z elementami dramy

Nauczyciel odczytuje rymowankę, a dzieci tworzą ilustrację ruchową do kolejnych wersów. W zależności od możliwości dzieci prowadzący może zadanie utrudnić, proponując ilustrowanie słów na zasadzie współdziałania w parach i/lub zespołach kilkuosobowych. Kocham mojego tatę jesienią, zimą, wiosną i latem! Jesienią wspaniale się bawię, gdy łowimy ryby w stawie, grabimy liście w ogrodzie. Zimą jeździmy na łyżwach po lodzie, do muzyki tańczymy i bałwana lepimy. Wiosną pływamy w basenie, gonimy czasem własne cienie, spędzamy czas na spacerach. Latem ścigamy się na rowerach, w piłkę razem gramy i po drzewach się wspinamy.

Lustro KG

zabawa ruchowa

Dzieci dobierają się w dwójki i stają twarzami do siebie. Nauczyciel prosi, aby przedszkolaki przyjrzały się, co je różni (wzrost, kolor włosów itd.), a co sprawia, że są podobne. Następnie zaprasza do zabawy – w każdej z par najpierw jedna osoba jest lustrem i powtarza ruchy partnera, potem następuje zmiana. Po zakończeniu ćwiczenia nauczyciel pyta, czy zaobserwowane wcześniej różnice miały wpływ na przebieg zabawy – czy dzieci z ich powodu bawiły się gorzej?

Teczka wspomnień ZR praca plastyczna

Każde dziecko otrzymuje białą teczkę z gumką, którą samodzielnie podpisuje (imieniem i nazwiskiem). y Wariant I: Starszaki wykonują na teczce stemple, zanurzając w farbach pieczątki z gąbek. y Wariant II: Maluszki zanurzają palce w różnych kolorach farb i wykonują odciski na teczce, a po wyschnięciu dorysowują do nich czarnym cienkopisem dowolne elementy.

Mój kolega ZR

zabawa rysunkowa

Dzieci dobierają się w pary i siadają przy jednym stoliku. Każde otrzymuje podkładkę, kartkę i kredkę. Siadają naprzeciwko siebie i rysują koleżankę lub kolegę z pary. Zabawie towarzyszy dowolny utwór muzyczny. Na przerwę w utworze wymieniają się kartką i kontynuują rysowanie aż do momentu, w którym muzyka ponownie zostanie przerwana. Przedszkolaki mogą się bawić, aż uznają, że ich prace są gotowe. Wtedy odkładają kredki i podkładki, po czym zajmują miejsce na dywanie. Gdy wszyscy skończą pracę, następuje prezentacja na forum. 89



Zabawy inspirowane piosenkami



Bałtycki blues (sł. i muz. Michał Danecki)

1. Gdy przybyłem raz do portu nad Bałtykiem, wielki statek tuż przede mną w górę rósł. Miał na burcie nazwę pisaną patykiem, żółtą farbą wielki napis „Blues”. 2. Szybko biegnę więc pod górę sam po trapie, morska bryza pokład zmywa już od rana. Nagle czuję, jak ktoś za ramię mnie łapie… Tak poznałem wtedy mego kapitana. 3. Zapytałem, czy popłynąć mogę „Bluesem”, a kapitan na to: „Jasne, chłopcze drogi. Jednak wcześniej tu zobaczyć jeszcze muszę, czy potrafią bluesa tańczyć twoje nogi”. 4. „Prosta sprawa!” – mówię i nie zwlekam wcale, jeden, drugi, trzeci, czwarty robię krok. Moje biodra się kołyszą niczym fale i tak tańcząc, robię cztery kroki w bok. 5. Niechaj każdy dziś przedszkolak płynie z nami, w rytmie bluesa popłyniemy w siną dal. A kapitan „Bluesa” tańczy pod żaglami, pośród szumu morza, pośród słonych fal.

Kapitańskie rozkazy KG zabawa muzyczno-rytmiczna

Nauczyciel rozdaje dzieciom instrumenty perkusyjne i wybiera ochotnika, który zostaje kapitanem. y Wariant I: Kapitan wypowiada słowa rymowanki: Na mym statku rozkazuję! Ja dowodzę, decyduję. Więc spełniając me rozkazy, niech zagrają teraz razem… i wymienia nazwy instrumentów, na których dzieci mają zagrać w dowolnym rytmie. Następnie nauczyciel wskazuje nowego kapitana. y Wariant II: Kapitan wypowiada słowa rymowanki: Kto popłynąć chce w nieznane i przygody poznać smak, niechaj teraz nasłuchuje i niech zagra tak… i gra wymyślony przez siebie rytm, który powtarza wskazane przez niego dziecko. Jeśli uda mu się powtórzyć rytm – zostaje nowym kapitanem. 129


Przedszkolny statek LwP zabawa ruchowa przy muzyce

Nauczyciel rozkłada na dywanie dużą płachtę materiału bądź koc. Rozpoczyna zabawę, wchodząc jako kapitan na statek – siada skrzyżnie i buja się na boki. Gdy w tle słychać szum morza (można wykorzystać dowolne niezbyt długie nagranie), zaprasza na statek wybrane dzieci – po imieniu lub według cech charakterystycznych albo wymieniając pierwszą sylabę danego imienia. Dzieci siadają jak kapitan i również się bujają. Kiedy muzyka cichnie, kapitan wybiera swojego następcę.

Kapitański taniec LwP zabawa w kole

y Wariant I: Dzieci stoją w dużym kole, w środku którego znajduje się wybrane wcześniej dziecko – kapitan w kapitańskiej czapce na głowie. Nauczyciel odtwarza wersję instrumentalną piosenki. Kapitan tańcząc, wykonuje dowolne proste ruchy, a pozostałe dzieci go naśladują. W pewnym momencie rzuca czapkę do któregoś z dzieci i to ono zostaje kolejnym kapitanem. y Wariant II: Nauczyciel odtwarza piosenkę w wersji wokalnej. Dzieci ilustrują ją ruchem: y podczas pierwszej zwrotki poruszają się w ustawieniu jedno za drugim po obwodzie koła; y podczas drugiej biegną w miejscu i chwytają kolegę stojącego z przodu za prawe ramię, a następnie wykonują zwrot w przeciwnym kierunku; y podczas trzeciej idą po obwodzie koła; y podczas czwartej odwracają się twarzą do wnętrza koła, wykonują cztery kroki odstawno-dostawne w prawą stronę, kołysanie biodrami i cztery kroki odstawno-dostawne w lewą stronę; y podczas piątej chwytają się za ręce i wykonują nimi gest falowania – wysoko i nisko ponad podłogą.

130


Butki

(sł. Ewa Stadtmüller, muz. Maria Broda-Bajak)

1. Mają wąsy ze sznurówek, które wiązać – sztuka duża. Czasem język pokazują i biegają po kałużach. Ref. Butki, wesołe butki, czy spacer długi, czy spacer krótki, butki, wesołe butki lubią parami przez życie iść. 2. Kuszą je przeróżne dróżki: jedna prosta, druga krzywa. Kiedy przyjdą do przedszkola, wtedy lubią odpoczywać. Ref. Butki, wesołe butki… 3. Kiedy deszczyk leci z nieba, łapią katar – nie ma rady, na podłodze pośród szafek zostawiają mokre ślady. Ref. Butki, wesołe butki… 4. Gdy je mama wypucuje, dają się do szafki schować, ale rano wyskakują, by przed siebie powędrować. Ref. Butki, wesołe butki…

Butki KK

zabawa ruchowa do piosenki

Nauczyciel zachęca dzieci do zabawy z piosenką. W tym celu prosi, aby stanęły w kole i chwyciły się za ręce. Podczas śpiewania zwrotki dzieci idą w jedną stronę, unosząc wysoko kolana. Po dwóch wersach zmieniają kierunek i idą dalej. Podczas refrenu tworzą pary i podskakują z nogi na nogę, kręcąc się w kółeczkach, wykonując zwrot również w środku refrenu. Zabawę można modyfikować, zmieniając sposób poruszania się podczas zwrotek (marsz z klaskaniem w dłonie, chodzenie na palcach lub na piętach itp.) i refrenu (w parach: „haczyki,” krok „stopa goni stopę”, kręcenie w kółko ze złączonymi prawymi dłońmi itp.).

Przekaż dalej KK

zabawa integrująca grupę

Dzieci stoją w kole na dywanie. Nauczyciel trzyma między kolanami dowolny but i tłumaczy, na czym będzie polegała zabawa – zadaniem uczestników jest przekazywanie kolejno buta bez użycia rąk. Następnie prowadzący rozpoczyna zabawę, przekazując but dziecku stojącemu obok. 131



Zabawy paluszkowe i masażyki



Mały Indianin JW zabawa paluszkowa

Mały Indianin w tipi siedzi, na bębenku gra.

dzieci tworzą trójkąt, łącząc kciuki i palce wskazujące, następnie uderzają dłońmi o kolana

Założył pióropusz kolorowy, w którym piórka ma. przykładają do czoła otwartą dłoń, poruszając palcami

Jeden, dwa, trzy, cztery, pięć.

zaciskają dłoń, po czym wysuwają kolejno palce

Jedno piórko się ułamało, ile zostało?

chowają mały palec, pomagając sobie drugą ręką

Jeden, dwa, trzy, cztery.

zaciskają dłoń, po czym wysuwają kolejno palce

Jedno piórko się ułamało, ile zostało?

chowają palec serdeczny, pomagając sobie drugą ręką

Jeden, dwa, trzy.

zaciskają dłoń, po czym wysuwają kolejno palce

Jedno piórko się ułamało, ile zostało?

chowają palec środkowy, pomagając sobie drugą ręką

Jeden, dwa.

zaciskają dłoń, po czym wysuwają kolejno palce

Jedno piórko się ułamało, ile zostało?

chowają palec wskazujący, pomagając sobie drugą ręką

Jeden.

zaciskają dłoń, po czym prostują kciuk

Jedno piórko się ułamało, ile zostało? chowają kciuk i wystawiają zaciśniętą pięść

Mały Indianin w tipi siedzi, na bębenku gra.

tworzą trójkąt, łącząc kciuki i palce wskazujące, następnie uderzają dłońmi o kolana

Wszystkie piórka połamane, pióropusza już nie ma. pokazują pięść, po czym chowają ją we wnętrzu drugiej dłoni

Czy jesteśmy niscy… MN zabawa paluszkowa

Czy jesteśmy niscy,

dzieci zaciskają dłoń w pięść

czy też wysocy, prostują kciuk

czy mamy niebieskie,

tworzą kółko z palca wskazującego i kciuka prawej ręki

czy brązowe oczy,

tworzą kółko z palca wskazującego i kciuka lewej ręki

czy nasza skóra jest czarna,

wykonują przed twarzą ruchy okrężne prawą dłonią

czy też biała

wykonują przed twarzą ruchy okrężne lewą dłonią

– doskonale wychodzi nam wspólna zabawa! wykonują dłońmi „młynek”

171


Tygryski MN

zabawa paluszkowa

Pierwszy tygrysek nad rzeką spał. dzieci chwytają za kciuk lewej dłoni

Drugi tygrysek myszki się bał.

chwytają za palec wskazujący lewej dłoni

Trzeci i czwarty razem się bawiły,

oddalają od siebie i przybliżają do siebie palec środkowy i serdeczny (mogą w tym sobie pomóc prawą dłonią)

i piątego tygryska niechcący wywróciły.

zginają mały palec (mogą w tym sobie pomóc prawą dłonią)

Zabawa w chowanego KTZ zabawa paluszkowa

Pięcioro dzieci bawiło się w chowanego.

poruszanie wyprostowanymi pięcioma palcami jednej dłoni

Gdy się jedno schowało, to ile zostało?

przytrzymanie drugą dłonią kciuka i jego zgięcie

Czworo dzieci bawiło się w chowanego. poruszanie wyprostowanymi czterema palcami

Gdy się kolejne schowało, to ile zostało?

przytrzymanie drugą dłonią palca wskazującego i jego zgięcie

Troje dzieci bawiło się w chowanego.

poruszanie wyprostowanymi trzema palcami

Gdy się kolejne schowało, to ile zostało?

przytrzymanie drugą dłonią palca środkowego i jego zgięcie

Dwoje dzieci bawiło się w chowanego. poruszanie wyprostowanymi dwoma palcami

Gdy się kolejne schowało, to ile zostało?

przytrzymanie drugą dłonią palca serdecznego i jego zgięcie

Ostatnie dziecko poszło szukać swoich kolegów. poruszanie wyprostowanym mały malcem

I znów pięcioro dzieci bawiło się w chowanego…

Czego nauczę się w szkole? KTZ zabawa paluszkowa

Każdy przedszkolak dobrze wie, wskazywanie dzieci dookoła

czego w szkole nauczy się: dotykanie palcem skroni

pisać,

gest pisania palcem jednej ręki na dłoni drugiej ręki

czytać

złączenie dłoni przed sobą i otwarcie ich tak, aby grzbiety pozostały złączone

i rachować.

odliczanie na palcach jednej ręki drugą ręką

172


Malować,

gest malowania wykonany palcem wskazującym w powietrzu

tańczyć

uderzanie naprzemiennie palcem wskazującym i środkowym jednej ręki o wewnętrzną stronę drugiej

i muzykować.

poruszanie palcami jak podczas gry na pianinie

Każdy uczeń chodzi uśmiechnięty,

przyłożenie palców do kącików ust i podciągnięcie ich do góry

bo w szkole może rozwijać talenty!

rozłożenie na boki dłoni: prawej, potem lewej

Jedziemy pociągiem ML zabawa paluszkowa w parach

Do wagonu wsiądźmy,

dzieci dobierają się w pary i siadają w siadzie skrzyżnym naprzeciwko siebie

bardzo mili bądźmy.

uśmiechają się do siebie

Pięknie was witamy,

chwytają się za prawe dłonie

grzecznie się kłaniamy.

lewymi rękami wykonują gest ukłonu

Podróż na nas czeka,

machają na pożegnanie prawą ręką

długa i daleka.

machają lewą ręką

Bilety już mamy, w drogę więc ruszamy! wykonują „młynek” palcami wskazującymi

W dalekiej podróży czas się bardzo dłuży…

stukają paluszkiem o nadgarstek niczym w zegarek na rękę

Ale wśród kolegów czas nie zwalnia biegu.

naprzemienne szybkie ustawianie w parze pięści na pięści

Czasem słońce, czasem deszcz MW masażyk

Narysuję dziś kółeczko – to będzie nasze słoneczko. rysujemy duże koło na plecach

Za chmurą będzie mieszkało, ruch „skubiący” na ramionach

w morzu będzie się kąpało.

fale palcami w dolnej części pleców

Promyki ma tu.

lekkie uderzanie kantem dłoni w lewy bok pleców

Promyki ma tam.

lekkie uderzanie kantem dłoni w prawy bok pleców

Słońce ogrzeje ziemię nam!

masujemy całe plecy otwartymi dłońmi

173



Opowieści rytmiczno-ruchowe i słowno-ruchowe



W dżungli MŻ

opowieść słowno-ruchowa

Wyobraźcie sobie, że jesteśmy w dżungli. Wstaje kolejny dzień. Słońce wschodzi na horyzoncie. Wychodzimy z namiotu, ziewamy, przeciągamy się (dzieci naśladują wymienione czynności). Wciągamy mocno powietrze, żeby poczuć zapach dżungli (wciągają powietrze przez nos). Wybieramy się na wędrówkę. Pakujemy plecak (naśladują pakowanie plecaka) i ruszamy (naśladują zakładanie plecaka, maszerują w miejscu). Wchodzimy między paprocie, podnosimy wysoko nogi, musimy się przedzierać przez gęstą roślinność (chodzą, podnosząc wysoko nogi). Patrzymy w górę (spoglądają w górę) – na drzewie siedzi małpa i przypatruje się nam uważnie. Przeskakuje z gałęzi na gałąź (dzieci naśladują opisane ruchy małpy). Idziemy dalej (maszerują w miejscu). Ciii (przykładają palec wskazujący do ust), coś słychać w oddali. Jakiś plusk. Rozchylamy liście (rozsuwają ręce na boki) i widzimy słonie, które zażywają porannej kąpieli. Słonie wyciągają do góry trąby (podnoszą prawe przedramię podtrzymywane w łokciu dłonią drugiej ręki – „trąba słonia”) i wesoło bawią się w wodzie. Idziemy dalej (maszerują w miejscu). Rozglądamy się (przykładają dłoń do czoła i rozglądają się). Wysoko nad nami papuga rozkłada skrzydła i wzbija się do lotu (rozkładają ramiona na boki i naśladują lot papugi). Krokodyl wynurza głowę z wody. Szeroko otwiera paszczę (łączą i rozłączają wyprostowane ręce – „paszcza krokodyla”). Mijamy wysokie drzewa (spoglądają w górę i chodzą „slalomem”). Na gałęziach drzew rosną kolorowe kwiaty. Wąchamy je (biorą wdech nosem). Pachną przepięknie. Siadamy pod drzewem (siadają w siadzie skrzyżnym). Pora odpocząć (odpoczywają przez chwilę).

Dzień z życia ucznia KTZ opowieść słowno-ruchowa

Adaś smacznie spał (leżenie na plecach). Do pokoju przez okno wpadały pierwsze promienie słońca – rozpoczynał się nowy dzień. Chłopiec obudził się i usiadł na łóżku (siad skrzyżny). Przeciągnął się i ziewnął (przeciąganie się i ziewanie). Zdjął piżamę i założył ubranie. Pobiegł do łazienki: umył twarz i zęby (marsz w miejscu, naśladowanie mycia twarzy i zębów). W kuchni zjadł śniadanie przygotowane przez tatę (siad skrzyżny, unoszenie dłoni do ust – naśladowanie jedzenia płatków z mlekiem). Ranek minął bardzo szybko. Adaś założył buty i kurtkę (naśladowanie wkładania ubrania). Na plecy włożył plecak, który spakował poprzedniego dnia, i pomaszerował z tatą do szkoły (marsz z wysokim unoszeniem kolan). Przed szkołą dał tacie buziaka (przesyłanie całusów) i pobiegł do szatni (bieg w miejscu). Zmienił buty i odwiesił kurtkę na wieszak (naśladowanie zmieniania butów i wieszania kurtki na wieszaku). Pod klasą przywitał się z kolegami (przybijanie „piątki” na powitanie). Rozpoczęły się lekcje (naśladowanie siedzenia w ławce). Dzieci w skupieniu słuchały pani i wykonywały zadania (kreślenie liter palcem na kartce). W końcu nauczycielka oznajmiła, że czas na przerwę. Dzieci powoli wstały z ławek i wyszły pobiegać na szkolne boisko (poruszanie się po sali w podskokach) i pobawić się z kolegami (taniec w parach). Po chwili przerwy wróciły do klasy na dalszą część lekcji (naśladowanie siedzenia w ławce). Podczas kolejnej przerwy dzieci pomaszerowały na stołówkę, gdzie zjadły drugie śniadanie (siad skrzyżny, naśladowanie jedzenia kanapki). Po śniadaniu uczniowie pomaszerowali na salę gimnastyczną na lekcję wychowania fizycznego (wykonanie kilku ćwiczeń, np. przysiady, skłony, podskoki). Było już południe. Po część uczniów przyszli rodzice, a pozostałe dzieci udały się do świetlicy, gdzie grały w różne gry, rysowały i odrabiały zadanie, czekając na rodziców (siad skrzyżny – naśladowanie pisania w zeszycie). Adaś westchnął głęboko – tyle się dzisiaj działo. Jutro czeka go kolejny pracowity dzień w szkole (głębokie wdechy i wydechy). 181



Zabawy logopedyczne i artykulacyjne



Odgłosy ognia ZR

zabawa dźwiękonaśladowcza

Prowadzący przygotowuje dużą kostkę (plastikowa lub z kartonu), na ściankach której przymocowane są wycięte z papieru płomyki ognia w kolorach: czerwonym, pomarańczowym, żółtym, niebieskim, fioletowym i wizerunek błyskawicy. Przedszkolaki po kolei rzucają kostką i w zależności od koloru ogników na kostce wypowiadają następujące dźwięki (pod symbolicznymi obrazkami warto zapisać wyrazy dźwiękonaśladowcze): sss – ogniki czerwone; ziii – ogniki pomarańczowe; szyyy – ogniki żółte; fyyy – ogniki niebieskie; żyyy – ogniki fioletowe; bum – błyskawica.

Ćwiczenia dla języka ZR gimnastyka buzi i języka

Nauczyciel ustala z przedszkolakami, jakie ćwiczenia będą przypisane do koloru kartki, po czym podnosi ją, a dzieci wykonują ćwiczenie: czerwona kartka – przesuwanie językiem z jednego kącika ust do drugiego; zielona kartka – otwarcie buzi, oblizywanie ust językiem wkoło; niebieska kartka – kląskanie językiem; żółta kartka – „liczenie” zębów górnych i dolnych za pomocą języka. Na początku prowadzący pokazuje kartki. Następnie przekazuje je ochotnikowi, aby ten mógł się wcielić w jego rolę.

Piłkarzyki AKa

ćwiczenie oddechowe

Dzieci dobierają się w pary i ustawiają się naprzeciwko siebie na dwóch krańcach stołu (tutaj mogą być ustawione prowizoryczne bramki, np. z klocków). Na środku stołu leży piłeczka do ping-ponga, a dzieci, dmuchając przez słomkę, mają trafić piłeczką do bramki przeciwnika.

Na rybach z tatą ZR ćwiczenia oddechowe

W płaskiej miseczce nauczyciel umieszcza ryby wycięte z kolorowego papieru. Chętne dziecko za pomocą słomki do napojów „wyławia” ryby. Przedszkolaki mogą „łowić” ryby zgodnie z instrukcją prowadzącego, np. Wyłów ze stawu wszystkie duże ryby; Wyłów tylko pomarańczowe ryby itp.

Wiertarka ZR

ćwiczenia artykulacyjno-słuchowe

Uczestnicy zabawy ustawiają się w kole. Jeden z nich z zawiązanymi oczami wchodzi do środka. Prowadzący wskazuje dziecko, które cicho naśladuje odgłos wydawany przez wiertarkę: wrrr… Zadaniem osoby w środku koła jest wskazanie kierunku, skąd dobiega głos i dojście do dziecka, które wydaje ten dźwięk.

Pojazdy uprzywilejowane ZR zabawa dźwiękonaśladowcza

Dzieci powtarzają zestaw samogłosek: I-O, I-U, E-O, w zależności od podnoszonego przez nauczyciela obrazka – gdy pokazuje karetkę, wszyscy głośno powtarzają: e-o, e-o, e-o; gdy pokazuje wóz strażacki, dzieci powtarzają: i-u, i-u, i-u; gdy pokazuje samochód policyjny, dzieci powtarzają: i-o, i-o, i-o. 189


Powietrzna wędrówka EK opowieść logopedyczna

Powietrze wędrowało po niebie, wywołując swoją wędrówką przyjemne podmuchy wiaterku (głębokie powolne wdechy nosem i powolne długie wydechy ustami). Wędrując, witało się z każdą napotkaną chmurką (wypychanie językiem policzków i warg w różnych miejscach). Wśród chmur zobaczyło latawiec (wysunięcie języka i przesuwanie nim z jednego kącika ust do drugiego). Potem pojawił się balonik (nadęcie policzków). Balonik robił się coraz mniejszy i mniejszy, bo odlatywał coraz dalej i dalej (powolne wypuszczanie powietrza z nadętych policzków)… Podmuchy wiatru przebudziły wiatrak (wysunięcie języka i kręcenie nim kółek). A powietrze wędrowało dalej – to w dół, to w górę (oblizywanie dolnej wargi i górnej)… Nadymało żagiel łódki raz z jednej, raz z drugiej strony (naprzemienne nadymanie jednego i drugiego policzka). Łódka zaczęła się bujać na falach (przesuwanie żuchwy w lewo i w prawo), a wiatr zaczął gonić fale („falowanie” wysuniętym językiem).

Co robiło słoneczko? EK opowieść logopedyczna

Słoneczko obudziło się rankiem. Ziewnęło szeroko (imitowanie ziewania). Posłało powitalne całuski wszystkim chmurkom (cmokanie z mocnym ściąganiem warg). Zaczęło przeskakiwać z chmurki na chmurkę (przeskakiwanie językiem z jednego kącika ust do drugiego). Potem położyło się na chmurce, by odpocząć (maksymalne wysunięcie języka i położenie go na dolnej wardze). Chmurki zaczęły się kłębić (naprzemienne nadymanie jednego i drugiego policzka). Słoneczko zagrało na swoich promyczkach (kląskanie językiem). Pomalowało promyczki na złoto (oblizywanie górnej wargi, dolnej i ust dokoła). Chmurki odświeżyło białym kolorem (przesuwanie językiem po wewnętrznej stronie prawego i lewego policzka), a niebo niebieskim (przesuwanie czubka języka od zębów po podniebieniu i po zębach). Na końcu pomachało chmurkom (wyciąganie języka i machanie nim w górę i dół).

Pszczoły MK

zabawa logopedyczna w oparciu o wiersz

Po wysłuchaniu utworu nauczyciel proponuje krótką zabawę logopedyczną – dzieci wypowiadają dźwięk mmm…, a następnie oblizują wargi dookoła: raz w jedną, raz w drugą stronę. Pszczoły – czy je znacie, dzieci? Patrzcie, jedna właśnie leci! Malusieńkie, pracowite, lecz – uwaga! – jadowite. Trzeba na nie więc uważać, na ich złość się nie narażać. Pszczoły są dla ludzi darem! Kwiatów żywią się nektarem, pyłek na swych nóżkach noszą. A o pomoc ludzi proszą – żeby kwiaty dla nich siali, by im ule budowali. Zadasz może dziś pytanie: – Z czego miodek ten powstanie? 190


Łąka pełna jest zieleni, na niej kwiatek się rumieni – to zachęta jest dla pszczółki, która w pyłku macza czułki. Pszczółka nektar chętnie zbiera i do ula go zabiera. Pyłek skrzętnie chomikuje, miód z nektaru produkuje. Kiedy smaczny miodek zjemy, to po brzuszku się głaszczemy. Mmm…

W drodze do szkoły EK

zabawa artykulacyjna w oparciu o rymowankę

Nauczyciel mówi po dwa wersy wierszyka i wykonuje dowolne gesty nawiązujące do jego treści, a dzieci powtarzają za nim: Cyk-cyk-cyk, szkoła czeka. Już-już-już nikt nie zwleka. Tup-tup-tup, idą dzieci, fru-fru-fru, gołąb leci. Szy-szy-szy, szumią drzewa. Ćwir-ćwir-ćwir, wróbel śpiewa. Sss-sss-sss, wietrzyk wieje, ha-he-hi, deszcz się śmieje. Ciii-ciii-ciii, słońce uczniom świeci. Dryn-dryn-dryn, dzwonek wita dzieci!

Ćwiczymy z Czerwonym Kapturkiem ZR ćwiczenia warg i języka

Dzieci wykonują powoli czynności prezentowane przez nauczyciela, każdą kilkukrotnie: y Nic ci nie powiem, wilku! – dzieci mocno zaciskają usta i kiwają przecząco głowami; y Wołanie o pomoc – echo niesie dalej! – głośne wymawianie samogłosek: aaa, ooo, eee, uuu; y Przywitanie z babcią – całuski (wargi ściągnięte, cmokanie); y Podwieczorek u babci – „zlizywanie dżemu” z warg (przy szeroko otwartych ustach).

Deszcz EK

opowieść logopedyczna

Chmury zrobiły się ciężkie (głębokie, powolne, naprzemienne wydymanie policzków). Pojawiły się pierwsze kropelki deszczu (wypychanie językiem policzków od wewnątrz w różnych miejscach). Kropelki skakały z deszczowej chmurki (naprzemienne wypychanie językiem jednego i drugiego policzka w wolnym tempie). Skakały coraz szybciej (naprzemienne wypychanie językiem jednego i drugiego policzka w szybkim tempie). Pojawiły się małe kałuże (powolne wykonywanie kolistych ruchów językiem wewnątrz ust przed zębami). Kałuże zrobiły się większe (oblizywanie językiem ust dookoła). Deszcz bębnił w dachy domów (kląskanie językiem z jednoczesnym ściąganiem i rozciąganiem ust). Z rynny zaczęła płynąć woda (wykonanie „rynienki” z języka). 191



Ćwiczenia gimnastyczne



Afrykańska gimnastyka JW ćwiczenia poranne

To poranna gimnastyka – na sawannie małpka bryka. dzieci skaczą obunóż

Zwinny wąż wśród gęstwin sunie i do tego syczeć umie. czołgają się po dywanie

Słoń swą trąbą wodę pije, takie zwierzę długo żyje. spacerują na czworakach i naśladują picie wody

Lampart wspina się po drzewie. Czy zje obiad? Nikt z nas nie wie. chodzą na palcach, unosząc jak najwyżej ręce

Gepard to najszybszy zwierz, biegnij za nim, jeśli chcesz. biegają po obwodzie koła

Pawian na siedząco śpi. Odpocznijmy razem z nim.

przyjmują pozycję siadu skrzyżnego w kole, zamykają oczy i spokojnie oddychają, słuchając dowolnej relaksacyjnej muzyki

Zabawy zręcznościowe BB zestaw zabaw ruchowych

y Gry polegające na rzucaniu – np. woreczków do celu, w pozycji siedzącej lub stojącej. y W terenie – gra w ringo, kręgle lub kometkę. y W sali – zabawa w chowanego albo ciepło-zimno, gry z piłką (zespołowe i w parach). y Zabawa w ruch drogowy – utrwalanie pojęć: w prawo, w lewo, na wprost. y Ćwiczenia ruchowe – związane z chodzeniem po narysowanej linii, linii zygzakowatej, z zasłoniętymi oczami, tyłem, chodzenie po spirali. y Chwytanie przedmiotów – chwytanie drobnych przedmiotów, także palcami stóp. y Zabawy z szarfą – tworzenie układów tanecznych, przechodzenie oraz przeskakiwanie przez szarfę, „malowanie w powietrzu” szarfą przy muzyce.

Dary Lata JN

inscenizacja połączona z ćwiczeniami gimnastycznymi

Nauczyciel przedstawia dzieciom kukiełkę Lata (sylweta dziewczynki ubranej w letni strój), w imieniu której mówi: Drogie Dzieci! Chcę się dziś przywitać z wami – wszystkimi przedszkolakami! Lato darów da wam wiele. Dar owoców jagodowych, które w lesie dojrzewały, słońce, plażę, góry, w piłkę granie i pluskanie. Czasem burzę wam sprowadzę, potem tęczę wymaluję. Świergot ptaków w zagajnikach chętnie wam zaprezentuję. Nauczyciel umieszcza kukiełkę na stojaku i zaprasza dzieci do letniej gimnastyki: y jazda na rowerze – wykonywanie ćwiczenia „rowerek”; y pływanie kajakiem – w siadzie płaskim krążenie ramionami; y granie w piłkę – podania piłki w parach; y skakanie przez skakankę – podskoki na skakance „rowerkiem” i obunóż; y pływanie w jeziorze – leżenie przodem i wykonywanie ruchów „żabki”, a w leżeniu tyłem: naprzemienne pionowe ruchy nóg tuż nad podłogą. 197


Czym zwiedzimy Polskę? ML zestaw ćwiczeń gimnastycznych

Pomoce: wyklejone taśmą malarską kontury Polski na podłodze; kartoniki z obrazkami Nauczyciel prezentuje kartonik z obrazkiem, a dzieci poruszają się dookoła konturów Polski i wykonują ćwiczenie zgodnie ze wskazówką: y autem – maszerują kolejno jedno za drugim, unosząc wysoko kolana; ręce trzymają na wysokości klatki piersiowej i naśladują kierowanie kierownicą; y pociągiem – maszerują tip-topami jedno za drugim, wykonując rękami ugiętymi w łokciach ruchy naprzemienne w przód i tył; y samolotem – rozkładają ręce na boki, na wysokości klatki piersiowej; maszerując, unoszą wysoko kolana; y łódką – poruszają się posuwistymi krokami z jednoczesnym przenoszeniem rąk ugiętych w łokciach do tyłu i do przodu, naśladując wiosłowanie; y rowerem – wykonują tzw. skip A (bieg z wysokim unoszeniem kolan) z rękoma uniesionymi na wysokości bioder, naśladując trzymanie kierownicy; y motorem – wykonują tzw. skip B (bieg z wyrzuceniem podudzia do przodu) z rękoma uniesionymi na wysokości bioder, naśladując trzymanie kierownicy; y na hulajnodze – starają się przesuwać na jednej nodze do przodu; y balonem – maszerując, wykonują wdech nosem i wydech ustami, tak, jakby chciały ciepłym powietrzem wypełnić balon, z jednoczesnym unoszeniem i opuszczaniem rąk.

Zawodowy zestaw zabaw i ćwiczeń ZR zestaw ćwiczeń gimnastycznych

y Policjanci i kierowcy – zabawa orientacyjno-porządkowa. Dzieci biegają po sali, naśladując kierowanie wybranym pojazdem. Na środku stoi „policjant”, który kieruje ruchem. Gdy podnosi czerwony krążek – „kierowcy” się zatrzymują, gdy zielony – ruszają. y Strażacy – ćwiczenie dużych grup mięśniowych. Przedszkolaki stają w parach naprzeciw siebie. Tworzą „pompę do wody”, używaną do gaszenia pożaru. Gdy jedno z dzieci przykuca, drugie stoi. Gdy pierwsze wstanie, drugie przykuca. Zespoły przez chwilę pompują w ten sposób wodę. y Malarze – ćwiczenie z elementem skłonu w płaszczyźnie strzałkowej. Przedszkolaki stają w lekkim rozkroku. Wyciągają wyprostowane ręce do przodu i naśladują malowanie ściany z góry na dół, aż do podłogi, oraz z dołu do góry. y Rolnicy – ćwiczenie z elementem skłonu w płaszczyźnie czołowej. Dzieci siadają na dywanie w lekkim rozkroku. Wyciągają wyprostowaną dłoń jak najdalej w bok i przesuwają nią po dywanie w kierunku biodra – „grabią grządkę”. y Pisarze – ćwiczenie mięśni brzucha. Dzieci siadają na dywanie i podpierają się z tyłu rękami. Podnoszą nogę i uczą się pisania w powietrzu. Mogą np. napisać swoje imię. Po chwili następuje zmiana nogi. y Łyżwiarze – zabawa z elementem równowagi. Przedszkolaki stają na jednej nodze, wyciągają ręce w boki i pochylają się do przodu. Stoją przez chwilę w pozycji jaskółki, po czym zmieniają nogę. y Sprzedawcy – zabawa bieżna. Dzieci dzielą się na dwa zespoły, które stają obok siebie na wyznaczonej przez nauczyciela linii startu. Każdy z zespołów otrzymuje zestaw warzyw lub owoców (np. z kącika kuchennego). Po drugiej stronie sali stoją dwa koszyki. Przedszkolaki 198


kolejno w jak najszybszym tempie przenoszą warzywa do koszyków. Zawodnik może ruszyć dopiero, gdy poprzedni powróci na linię startu. y Kucharze – ćwiczenie z elementem rzutu. Przedszkolaki stają w kręgu, każdy otrzymuje woreczek gimnastyczny jako warzywo. Na środku nauczyciel stawia garnek, do którego dzieci wrzucają warzywa na zupę. y Murarze – ćwiczenie tułowia (skręty). Dzieci siadają w parach tyłem do siebie. Wykonują skręty tułowia, podając sobie równocześnie drewniany klocek – „cegłę”. y Naukowcy – ćwiczenie z elementem skoku. „Naukowiec” cieszy się, ponieważ udało mu się odkryć coś bardzo ważnego. Podskakuje kilkakrotnie w dowolny sposób. y Bibliotekarze – ćwiczenie wyprostne. „Bibliotekarz” sięga po książkę, która jest położona na najwyższej półce. Musi bardzo mocno się wyprostować i wyciągnąć ręce jak najwyżej. y Krawcy – ćwiczenie przeciw płaskiej stopie. Dzieci siadają na podłodze i ściągają skarpety. Układają je rozłożone płasko na podłodze. Ruchami palców stóp marszczą skarpety leżące na podłodze, wciągając je równocześnie pod stopy, następnie wygładzają skarpetki na zmianę jedną, potem drugą stopą, która „zamienia się” w żelazko (palcami drugiej stopy przytrzymujemy skarpetę). y Fryzjerzy – zabawa wyciszająca. Przedszkolaki siedzą w kole, jeden za drugim. Delikatnie masują głowę osoby siedzącej przed nimi, a potem naśladują czesanie włosów (przesuwają po włosach dłonią z rozłożonymi szeroko palcami).

Na plaży II ZR

zajęcia gimnastyczne

y Plażowanie – zabawa orientacyjno-porządkowa z chustą animacyjną. Dzieci poruszają się wokół chusty jako turyści na plaży. Gdy nauczyciel klaśnie raz – każdy kładzie się na chuście na plecach i „opala brzuch”. Kiedy klaśnie dwa razy – każdy przyjmuje pozycję leżenia przodem i „opala plecy”. y Rozgrzewka na plaży – ćwiczenia z gazetami. Każde dziecko dostaje gazetę jako plażowy ręcznik i wykonuje następujące ćwiczenia zgodnie z pokazem nauczyciela: y gazeta trzymana nad sobą, marsz w miejscu z wysokim podnoszeniem kolan; y gazeta trzymana z boku w prawej ręce, krążenia drugą ręką (potem odwrotnie); y gazeta trzymana z tyłu, naprzemienne unoszenie prawej i lewej nogi ugiętej w kolanie; y gazeta trzymana przed sobą, przysiady. y Znalezione muszelki – aktywizowanie dużych grup mięśniowych. Dzieci chodzą w podporze tyłem pomiędzy muszelkami. Na dany znak wybierają jedną muszelkę i przesuwają ją palcami stóp w wyznaczone miejsce i zostawiają ją tam. y Co widać na morzu? – wzmacnianie mięśni brzucha. Dzieci leżą tyłem z ugiętymi nogami, mają po dwie rolki po ręczniku papierowym złączone za pomocą taśmy – jako lornetkę. Na dany znak unoszą lornetkę do oczu i przyjmują pozycję siadu prostego bez wspierania się rękoma. y Ślady na piasku – ćwiczenia równoważne. Nauczyciel układa trzy ścieżki (z sylwet stóp wyciętych z papieru). Na każdej ścieżce ślady znajdują się w jednej linii. Dzieci przechodzą po kolei po ścieżce. Prowadzący daje sygnał, kiedy na ścieżkę może wejść kolejna osoba. y Podnieś muszlę – ćwiczenie mięśni brzucha. Dzieci chodzą na czworaka pomiędzy rozłożonymi muszelkami. Na dany znak robią siad ugięty, chwytają muszlę między stopami i unoszą nad podłoże, po czym odkładają i zabawa trwa dalej. 199



Zagadki



Czy znasz Kraków? RD Ta okrągła budowla cała ceglana dla obrony miasta była zbudowana. I choć garnka nie przypomina, zwana jest rondlem przez krakowianina. Barbakan To wzgórze i zamek w Krakowie jedną nazwę mają, czy wiecie już, dzieci, jak się nazywają? Wawel Spódniczka w róże, korale, gorset i z kwiatów wianek to są części stroju… krakowianek Jaka polska rzeka Kraków ukochała, że go wkoło piękną wstęgą opasała? Wisła Jaka poczwara w Krakowie tak dużo wody z Wisły wypiła, że zrobiła się jak balon i już tego nie przeżyła? smok wawelski Ten piękny taniec w Krakowie urodzony jest w Polsce całej chętnie tańczony. krakowiak Drogą Królewską, od bramy Floriańskiej dojdziesz na wzgórze zamkowe. Jakie ulice są na tym szlaku? Kto na to mi odpowie? (wymienić jedną, np. Grodzka) Każdy Polak usłyszy z radia tę melodię jeden raz w południe, a co godzina w dzień i w nocy brzmi dla krakowianina. hejnał

Znaki ewakuacyjne JM W dzień i w nocy połyskują, kierunek do wyjścia zawsze pokazują. znaki ewakuacyjne 211



Zabawy w języku angielskim



School Is Cool! KJ zabawa z rymowanką

Prowadzący układa na dywanie obrazki przedstawiające osoby i przedmioty wymienione w rymowance. Dzieci siedzą w kole i słuchają rymowanki, a nauczyciel wskazuje kolejno odpowiednie obrazki i wypowiada nazwy po angielsku. Podczas słów: This is cool! unosi kciuki, a dzieci powtarzają gest za nim. We’re at school. This is cool! /2x A teacher, a pupil, a desk. We’re at school. This is cool! /2x A blackboard, a schoolbag, a chair. We’re at school. This is cool! /2x A pencil case, a rubber, a pen. We’re at school. This is cool! /2x A pencil, a ruler, a book. We’re at school. This is cool! /2x Scissors and crayons. We’re at school. This is cool! /2x We’re at school. School is cool!

Earth KJ

wierszyk ilustrowany ruchem i gestem

Animals can be found high up in the sky podnosimy ręce

or on the land.

ruszamy poziomo ręką

Under the water robimy ręką falę

or underground.

kucamy i ruszamy rękami w taki sposób, aby pokazać, że zwierzęta żyją pod ziemią

Underground? Is it true that animals live too?

The River ML

zabawa ruchowa

Prowadzący układa na podłodze folię malarską na kształt rzeki (the Vistula river). Dzieci stoją „na brzegu”. Nauczyciel mówi: into the river / out of the river, a dzieci odpowiednio – wskakują „do rzeki” lub z niej wyskakują. 217



Zapisy nutowe piosenek


Bałtycki blues (sł. i muz. Michał Danecki)

1. Gdy przybyłem raz do portu nad Bałtykiem, wielki statek tuż przede mną w górę rósł. Miał na burcie nazwę pisaną patykiem, żółtą farbą wielki napis „Blues”. 2. Szybko biegnę więc pod górę sam po trapie, morska bryza pokład zmywa już od rana. Nagle czuję, jak ktoś za ramię mnie łapie… Tak poznałem wtedy mego kapitana. 3. Zapytałem, czy popłynąć mogę „Bluesem”, a kapitan na to: „Jasne, chłopcze drogi. Jednak wcześniej tu zobaczyć jeszcze muszę, czy potrafią bluesa tańczyć twoje nogi”. 4. „Prosta sprawa!” – mówię i nie zwlekam wcale, jeden, drugi, trzeci, czwarty robię krok. Moje biodra się kołyszą niczym fale i tak tańcząc, robię cztery kroki w bok. 5. Niechaj każdy dziś przedszkolak płynie z nami, w rytmie bluesa popłyniemy w siną dal. A kapitan „Bluesa” tańczy pod żaglami, pośród szumu morza, pośród słonych fal.

224


225



Kryptogramy autorów

AB – Agnieszka Borowiecka ABo – Anna Bogusz AG – Agata Giełczyńska AH – Alicja Halik AJ – Anna Jankowska AKa – Anna Karaś AKr – Anna Krzempek ASa – Agnieszka Sawicka AŚ – Anna Świć BB – Beata Bielska BS – Barbara Skutela DB – Dorota Bentkowska DC – Dagmara Czyż DG – Dominika Góra EK – Edyta Kaczanowska EP – Elżbieta Poradzisz ES – Ewa Stadtmüller GG – Gabriela Gąsienica GGr – Grażyna Gryszkiewicz JDS – Jadwiga Daniek-Salawa JM – Józefa Mazurkiewicz JN – Justyna Niedbała JPa – Justyna Paluchowska JSL – Jolanta Siuda-Lendzion JW – Joanna Wołoch KG – Karolina Gawlik

KJ – Katarzyna Janiszewska KK – Kinga Kurczek KN – Katarzyna Niemiec KP – Katarzyna Patalan KTZ – Katarzyna Tomiak-Zaremba LwP – zabawy z książki „Lato w Przedszkolu” MA – Marzena Astramowicz MBB – Maria Broda-Bajak MD – Michał Danecki MK – Magdalena Kot ML – Magdalena Ledwoń MM – Monika Majewska MMa – Małgorzata Maćkowiak MMaz – Magdalena Mazur MN – Magdalena Nowak MS – Marta Stasińska MW – Magdalena Wygnańska MWó – Magdalena Wójcik MŻ – Magdalena Żujew NŁ – Natalia Łasocha PG – Paulina Guzera RD – Regina Dąbrowska TB – Teresa Błaszczyk ZR – zespół redagujący miesięcznik „Bliżej Przedszkola”

249



Alfabetyczny spis utworów

A sio! 139 Ach, te pasy! 30 Afrykańska gimnastyka 197 Afrykańskie maski 90 Albo sam, albo z tatą 134 Balon powietrzny 107 Bezpieczne wakacje 70 Bezpiecznie na wakacjach 90 Biuro rzeczy znalezionych 122 Budujemy kolumnę jońską 103 Budujemy wieże 118 Burza na morzu 137 But do pary 132 Butki 131 Był sobie groszek 177 Chmara komarów 139 Chmury 137 Chodzi dookoła 88 Chrabąszcze 93 Cichy/głośny cień 152 Ciekawe niespodzianki rysunkowe 95 Cienie na ścianie 152 Cienie zwierząt 152 Co kto lubi? 87 Co potrafi papier? 116 Co robi tata? 155 Co robiło słoneczko? 190 Co się przyda? 165 Co słychać w szkole? 193 Co to za owoc? 101 Co trzeba powiedzieć? 136 Co zabierzemy na wycieczkę? 123 Cza-cza z tatą 133 Czarna owca 39 Czas na fitness 141 Czasem słońce, czasem deszcz 173 Czego nauczę się w szkole? 172 Cze-ko-la-da 157 Czerwony Kapturek w lesie 120 Czy jesteśmy niscy… 171 Czy znasz Kraków? 211 Czym podróżujemy? 83

Czym pojadę na wakacje? 150 Czym zwiedzimy Polskę? 198 Ćwicz jak ja 142 Ćwiczenia dla języka 189 Ćwiczymy z Czerwonym Kapturkiem 191 Dad’s Pockets 221 Dary Lata 197 Delfiny na fali 153 Delicious Ice-Cream 220 Deszcz 191 Do norki 105 Dobre maniery 135 Dobre pytanie 135 Docken – lalki z Norymbergi 102 Domy pokryte zielenią 103 Drwale w lesie 116 Drzewa 175 Drzewa rosną 125 Drzewka muzyczne 184 Drzewo przyjaźni 118 Duży jak tata 156 Dwie lalki 136 Dyrygent 120 Dzieci świata 70 Dzielmy się! 158 Dzień dobry! 150 Dzień z życia ucznia 181 Dżdżownice i kret 192 Earth 217 Eksperymenty z powietrzem 110 Eksperymenty z wodą 108 Erupcja wulkanu w piaskownicy 115 Fale na morzu 99 Fantastyczne motyle 114 Fiesta i sjesta 106 Gaśnica 212 Gąsienice i motyle 148 Gdzie jest rybka? 95 Gdzie mieszkam? 102 Gdzie pracuje mój tata? 93 Gdzie się chowa powietrze? 69 Gdzie się schował tata 133

251



Indeks Dni Nietypowych wybrane propozycje

CZERWIEC Dzień Dziecka Dzieci świata 70 Co kto lubi? 87 Czy jesteśmy niscy… 171 Jak dbać o swoje prawa 88 Mam prawo… 81 Dzień Roweru Czym podróżujemy? 83 Rowerem do szkoły 94 Wycieczka rowerowa 200 Wycieczka rowerowa z tatą 46 Wymarzony kask 94 Dzień Savoir-vivre Co trzeba powiedzieć? 136 Dobre maniery 135 Dzień dobry! 150 Kulturalny uczeń 79 Dzień Ochrony Środowiska Gdzie się chowa powietrze? 69 Recyklingowe zabawki 79 Sprawa zniszczonego mrowiska 28 Tajemnice drzewa 115 W obronie lasu 74 Woda to żywioł potężny… 70 Wycieczka rowerowa z tatą 46 Dzień Oceanów Podwodny bal 74 Burza na morzu 137 Fale na morzu 99 Morza i oceany 119 Muzyka z głębin oceanu 117 Na pełnym morzu 99 Ocean 111

Od portu do portu 145 Plaża 84 Przedszkolny statek 130 Ratownik 121 Spacer po dnie oceanu 117 Tratwa ratunkowa 122 W morskich głębinach 153 Dzień Elektryka Z prądem nie ma żartów! 120 Dzień Żonglerki W cyrku 32 Dzień Wiatru Eksperymenty z powietrzem 110 Gdzie się chowa powietrze? 69 Dzień Ewakuacji Gaśnica 212 Pali się! Ogłaszam ewakuację! 98 Znaki ewakuacyjne 211 Dzień Żyrafy Ulubione zwierzątko z zoo 122 Zwyczaje zwierząt 123 Żyrafa 176 Dzień Ojca Albo sam, albo z tatą 134 Co robi tata? 155 Dad’s Pockets 221 Duży jak tata 156 Gdzie pracuje mój tata? 93 Gdzie się schował tata 133 My Daddy 221 Na rybach z tatą 189 Pory roku z tatą 89 257



Skorowidz klasyfikujący

FIZYCZNY OBSZAR ROZWOJU zabawy konstrukcyjne, majsterkowanie Balon powietrzny 107 Budujemy wieże 118 Górski krajobraz 161 Indiańskie lato 97 Luneta 164 Łódź wikingów 104 Nasze własne statki 146 Nietypowe instrumenty 163 W mrowisku 113 Wesołe konstrukcje 118 Z kontynentu na wyspy 116 mała motoryka, zabawy paluszkowe Był sobie groszek 177 Ciekawe niespodzianki rysunkowe 95 Co potrafi papier? 116 Czego nauczę się w szkole? 172 Czy jesteśmy niscy… 171 Dad’s Pockets 221 Delicious Ice-Cream 220 Drzewa 175 Fale na morzu 99 Hiszpańskie wachlarze… 106 Jedziemy pociągiem 173 Mały Indianin 171 Miniboisko 168 Nad morzem I 177 Obie ręce pracują jednocześnie 95 Piszemy list 174 Praca z tatą 174 Rankiem słonko wstało 176 Słoneczko ogrzewa nas 154 Trąba słonia 124 Tygryski 172 Wędka 132 Wietrzykowa wyliczanka 174 Wkręcanie śrubek 175 Zabawa w chowanego 172

percepcja, rozwijanie zmysłów wzrok But do pary 132 Ćwiczenia dla języka 189 Gdzie się schował tata 133 Malujące piłeczki 168 Miniboisko 168 Motyle bliźniaki 126 Stróż butów 132 Wiertarka 189 słuch Cichy/głośny cień 152 Co zabierzemy na wycieczkę? 123 Gdzie jest rybka? 95 Góry, morze, las! 161 Komar cię zrozumie w mig! 140 Lecimy samolotem 149 Muzyczny kufer 164 Nietypowe instrumenty 163 Pociągiem w nieznane 159 Pogoda 185 Rain, Rain, Go Away 219 Rytmy z sawanny 160 Samoloty 97 Skaczemy jak piłka 167 Skojarzenia 132 Spacer po górach 166 Szum morza 146 Taniec motyli 104 Z tatą w warsztacie 155 dotyk Co to za owoc? 101 Dad’s Pockets 221 Na łące I 113 Obie ręce pracują jednocześnie 95 Spacer po dnie oceanu 117 węch Co to za owoc? 101 Na łące I 113 smak Co to za owoc? 101 261



Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.