Miesięcznik nr 03.174 2016 – materiały na kwiecień

Page 1


WYDAWCA: CEBP 24.12 Sp. z o.o.

felietony 4 Dwoistość nauczycielskiego bycia Bogusław Śliwerski

w numerze 3.174/2016

materiały na kwiecień

80 O wdzięczności Bernard Fruga

ZESPÓŁ REDAKCYJNY:

kącik eksperta 8 10

Bliżej Nauczyciela Ty pytasz, my odpowiadamy Monika Urbańska W świetle prawa Ty pytasz, my odpowiadamy Dariusz Skrzyński

12 Reaktywacja obowiązku przedszkolnego dla dzieci sześcioletnich Dariusz Skrzyński

16 Jak pracować z dzieckiem sześcioletnim w przedszkolu? Sławomira Załęska 20 Plan rozwoju zawodowego nauczyciela stażysty Kinga Kurczek 22 Rymuję i buduję – aktywizowanie mowy w zabawach z darami Sylwia Kustosz

24 Planowanie pracy wychowawczo-dydaktycznej w przedszkolu Ewa Zielińska

28 Doktor Ząbek i krokodyl bajka edukacyjna dla dzieci, które boją się wizyty u dentysty Agnieszka Borowiecka

Ząbek i krokodyl zabawy do bajki edukacyjnej

Gabriela Gąsienica

English with Little Ant

with Little Ant

Katarzyna Janiszewska-Gold

36

Realizacja Podstawy Programowej

37

Bajki i baśnie uczą wartości i dają wszystkim dużo radości

44

Ekoludkiem z nami zostań – to jest sprawa bardzo prosta!

50

Wiosna po wsi spaceruje, patrzy, co się dziś wykluje...

56

Bujną wyobraźnię mamy, więc do baśniowych krain wyruszamy

62

W kosmos rakieta leci, latawce puszczają dzieci

68

Nasza planeta Ziemia niech w wysypisko się nie zmienia! edukacja wieloobszarowa

edukacja plastyczna

Jak zrobić baranka? Dominika Karolczyk

79

Jak zrobić zajączka? Dominika Karolczyk

Dariusz Skrzyński, Iwona Majewska-Opiełka, Bernard Fruga, Jan Amos Jelinek, Gabriela Gąsienica, Monika Urbańska, Barbara Szeląg, Ewa Stadmüller, Karolina Gawlik, Beata Bielska

ZESPÓŁ DORADCZY: FOTO OKŁADKI: depositphotos.com © bionicus ZDJĘCIA: depositphotos.com, wikimedia.org GRAFIKA I SKŁAD: Tomasz Gil MARKETING i REKLAMA oraz PATRONATY MEDIALNE: Katarzyna Halik (katarzyna.halik@blizejprzedszkola.pl) PRENUMERATA: Natalia Pietrzyk (n.pietrzyk@blizejprzedszkola.pl) tel. 12 631 04 10 wew. 102 ISSN: 1642-8668 INDEKS: 248428 DRUK: drukarnia Bimart NAKŁAD: 7000

Prenumeratę standardową miesięcznika można zamówić w dowolnym momencie na dowolny okres. Cena brutto prenumeraty za 12 miesięcy: 287,50 zł, za 6 miesięcy: 145 zł

PRENUMERATA PLUS: Cena brutto prenumeraty za 12 miesięcy: 587,50 zł, za 6 miesięcy: 290 zł

PRENUMERATA ABONAMENTOWA: standardowa: 25 zł za miesiąc PLUS: 50 zł za miesiąc prenumerata@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10 wew. 102 www.blizejprzedszkola.pl/prenumerata

PRENUMERATA INSTYTUCJONALNA:

odpowiedzialnego spadania Jan Amos Jelinek

78

prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, prof. Bogusław Śliwerski, Ewa Zielińska

PRENUMERATA STANDARDOWA:

przewodnik nauczyciela przedszkola – materiały na kwiecień

76 Historia

STALI AUTORZY:

Maria Peszat, Ewa Lelo, Bożena Michalska, Małgorzata Wajda

bliżej dziecka

32 English

Robert Halik – redaktor naczelny (r.halik@blizejprzedszkola.pl) Marta Stasińska – zastępca redaktora naczelnego (m.stasinska@blizejprzedszkola.pl) Maria Broda-Bajak – redaktor merytoryczny (m.bajak@blizejprzedszkola.pl) Agnieszka Czeglik (a.czeglik@blizejprzedszkola.pl) Monika Majewska (m.majewska@blizejprzedszkola.pl) Natalia Łasocha (n.lasocha@blizejprzedszkola.pl)

WSPÓŁPRACA:

bliżej nauczyciela

30 Doktor

ul. Kwiatowa 3, 30-437 Kraków redakcja@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10 12 262 50 34

KOLPORTER S.A.: prenumeratę można zamawiać w oddziałach firmy na terenie całego kraju. Informacje pod numerem infolinii 0801 205 555 lub poprzez stronę internetową dp.kolporter.com.pl Przedruk materiałów zamieszczonych w miesięczniku w jakiekolwiek formie oraz ich publikacja w internecie bez wcześniejszej zgody Wydawcy są zabronione. Redakcja zastrzega sobie prawo do zmian i skrótów w nadesłanych materiałach oraz do nadawania tytułów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i reklam. Wydawca ma prawo odmówić publikacji reklamy bez podania przyczyny.

● Poczytaj mi, proszę – str. 75


■ kącik eksperta

Dariusz Skrzyński

praktyczne konsekwencje dla dyrektorów

Reaktywacja obowiązku przedszkolnego dla dzieci sześcioletnich Teraz to rodzice mogą decydować o tym, czy sześciolatek powinien pójść do szkoły, czy zostać w przedszkolu na kolejny rok. Jednak dla dyrekcji placówki ten wybór może stanowić problem. Jeśli we wrześniu 2016 r. wszystkie sześciolatki zostaną w przedszkolu, może zabraknąć miejsc dla trzylatków.

Najważniejsze zmiany w ustawie o systemie oświaty obowiązujące od 23 stycznia 2016 r.:  przywrócenie obowiązku odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego dla dzieci sześcioletnich;  obowiązek szkolny od siódmego roku życia;  prawo rodziców do zdecydowania o podjęciu przez dziecko edukacji szkolnej od szóstego roku życia na wniosek rodziców, pod warunkiem odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego lub uzyskania opinii poradni o możliwości wcześniejszego przyjęcia dziecka do szkoły podstawowej w przypadku niekorzystania przez dziecko z przygotowania przedszkolnego;  możliwość odroczenia obowiązku szkolnego – nie dłużej jednak niż o jeden rok;  wydłużenie możliwości odroczenia obowiązku szkolnego w przypadku dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego do dziewiątego roku życia;  wydłużenie terminu możliwości funkcjonowania oddziałów przed-

12

BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 3.174/2016

szkolnych w szkołach podstawowych do dnia 1 września 2019 r.;  wzmocnienie roli kuratora oświaty w kształtowaniu sieci przedszkoli i szkół – w tym przywrócenie obowiązku uzyskiwania pozytywnej opinii organu nadzoru pedagogicznego w przypadku likwidacji szkoły lub placówki prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego;  przywrócenie obowiązku uzyskiwania pozytywnej opinii kuratora w przypadku udzielania przez jednostkę samorządu terytorialnego zezwolenia na założenie przez osobę fizyczną lub osobę prawną inną niż jednostka samorządu terytorialnego publicznej szkoły lub placówki;  przywrócenie obowiązku opiniowania przez kuratora oświaty planów pracy publicznych placówek doskonalenia nauczycieli;  powierzenie ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania kompetencji powoływania i odwoływania kuratorów i wicekuratorów oświaty. Poniżej zamieszczam opis wybranych aspektów praktycznych powyższych

zmian, z którymi mogą zmierzyć się – już w najbliższym czasie – dyrektorzy i nauczyciele przedszkoli

Rekrutacja dzieci na rok szkolny 2016/2017 Od dnia 1 stycznia 2016 r. rekrutacja do przedszkoli odbywa się na zasadach określonych przepisami rozdziału 2a ustawy o systemie oświaty (art. 20a-20zh) oraz rozporządzenia w sprawie sposobu przeliczania na punkty poszczególnych kryteriów uwzględnianych w postępowaniu rekrutacyjnym, składu i szczegółowych zadań komisji rekrutacyjnej, szczegółowego trybu i terminów przeprowadzania postępowania rekrutacyjnego oraz postępowania uzupełniającego. Nowe szczegółowe zasady mają gwarantować przejrzyste postępowanie rekrutacyjne do przedszkoli, mając na względzie, że od 1 września 2016 r. wychowaniem przedszkolnym jest objęte dziecko od początku roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy trzy lata, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym,


■ bliżej nauczyciela

Ewa Zielińska

Planowanie pracy wychowawczo-dydaktycznej w przedszkolu tygodniowy rozkład zajęć

Od kilku lat interesuję się sposobami dokumentowania pracy nauczyciela przedszkola, a więc z jednej strony codziennym odnotowywaniem przebiegu działalności opiekuńczo-wychowawczo-dydaktycznej z dziećmi (zapisy w dzienniku), a z drugiej strony planowaniem pracy wychowawczo-dydaktycznej i ponoszeniem odpowiedzialności za jej jakość. Przemierzając Polskę wzdłuż i wszerz, na spotkaniach z nauczycielami udało mi się zebrać skrajnie różne opinie na temat planowania pracy oraz zgromadzić plany miesięczne, dwutygodniowe, tygodniowe, a nawet dzienne.

Na początku warto sobie uświadomić, że plan to jest pewien zamysł, projekt, zamiar, program, porządek zadań (prac), które muszą być wykonane w określonym czasie, lub rozkład czynności przewidzianych do wykonania (na potrzeby tekstu posługuję się skróconą definicją pojęcia „plan”/„planowanie” według Słownika wyrazów obcych PWN, red. J. Tokarski, PWN, Warszawa 1980, s. 576). Zaplanowanie pracy pozwala na pomyślne wypełnienie podjętego zadania i prawidłowe jego wykonanie. Pomaga działać w sposób zorganizowany, zapewniając powodzenie w osiąganiu zamierzonego celu, a także pozwala z większym prawdopodobieństwem przewidzieć trudności i sposoby ich łagodzenia lub usuwania. Dobry plan pracy jest drogowskazem, gdyż wskazuje drogę postępowania, odciąża pamięć i daje pewność, że jego wykonanie doprowadzi do zamierzonego celu. Są jednak pewne cechy, które stanowią podstawę wszelkiego planowania (zob. J. Sławecka, [w:] Metodyka wychowania przedszkolnego, red. I. Dudzińska, cz. III, WSiP, 1976, s. 174; A. Klim-Klimaszewska, Pedagogika przedszkolna, Nowa Podstawa Programowa, Instytut Wydawniczy ERICA, Warszawa 2012, s. 119).

Cechy dobrego planu pracy Każdy plan, w tym również wychowawczo-dydaktyczny przedszkola (grupy), musi być: celowy – służyć realizacji celów dalekosiężnych (perspektywicznych) realizowanych za pośrednictwem celów pośrednich, np. poznawczych, kształcących itp.;

24

BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 3.174/2016

wykonalny i odnoszący się do rzeczywistych potrzeb przedszkola (grupy), jego warunków i możliwości dzieci, dla których jest opracowany; wewnętrznie zgodny – poszczególne treści programu nie mogą się wzajemnie wykluczać, lecz powinny tworzyć harmonijną całość; elastyczny (operatywny, otwarty) – łatwy do dostosowania do zmieniających się warunków; komunikatywny – treści programowe powinny być sformułowane zwięźle, jasno i zrozumiale; określony czasowo – obejmujący odpowiedni odcinek czasowy, w którym będzie realizowany; kompletny – uwzględniający wszystkie elementy ważne dla realizacji zamierzonych celów; akceptowany – wykonawcy planu (drugi nauczyciel pracujący w tej samej grupie) muszą akceptować zawarte w nim treści; kontrolowany – na bieżąco sprawdzany stopień realizacji planu. Znajomość podstawowych cech planowania jest niezbędna podczas opracowywania każdego planu pracy, w tym również wychowawczo-dydaktycznego. W pracy przedszkola wyróżnia się plany roczne, miesięczne, tygodniowe i dzienne. Nie ograniczę się tylko do planu miesięcznego, ale omówię również tygodniowy rozkład zajęć. Nie jest możliwe zaplanowanie pracy wychowawczo-dydaktycznej bez wcześniej opracowanego tygodniowego rozkładu zajęć. Zarówno tygodniowy rozkład zajęć, jak i plan pracy wychowawczo-dydaktycznej


■ przewodnik nauczyciela przedszkola – materiały na kwiecień

Nasza planeta Ziemia niech w wysypisko się nie zmienia! Propozycje aktywności pomocne w trakcie planowania pracy wychowawczo-dydaktycznej dla dzieci starszych na kwiecień

Cele ogólne: rozumienie konieczności przestrzegania zasad ochrony przyrody i wyposażenie dzieci w podstawowe wiadomości z tego zakresu; kształtowanie u dzieci postaw proekologicznych i wykorzystania pojęcia recykling w praktyce; stwarzanie warunków do zaspokajania naturalnej ciekawości dziecka otaczającym światem; wykorzystywanie surowców wtórnych do prac plastyczno-technicznych; rozwijanie koncentracji uwagi i umiejętności uważnego słuchania opowiadania; rozwijanie umiejętności dostrzegania związków przyczynowo-skutkowych i opowiadania historyjek obrazkowych; uczestniczenie w zabawach i ćwiczeniach artykulacyjnych i poprawiających emisję głosu oraz dykcję; stwarzanie okazji do ważenia różnych przedmiotów – próby oddzielenia cech ciężaru i wielkości; podejmowanie improwizacji muzycznych z wykorzystaniem wykonanych przez dzieci instrumentów perkusyjnych.

Propozycje aktywności Wprowadzenie do tematu zajęć Wycieczka do lokalnego Zakładu Usług Komunalnych. Dzieci poznają charakterystykę zawodów związanych z tym obszarem oraz zapoznają się z procesem recyklingu śmieci. Niektóre z zakładów tego typu dysponują specjalnymi programami edukacyjnymi dla dzieci i ścieżkami ekologicznymi – warto zainteresować się, czy w najbliższej okolicy takie działania są prowadzone. Ważne, aby podczas tej wizyty dzieci poznały zasady segregacji śmieci obowiązujące na danym obszarze – kolory pojemników przeznaczone na odpadki danego rodzaju mogą się bowiem od siebie różnić w różnych częściach Polski. W planie tym został przyjęty podział na następujące kolory pojemników: niebieski (papier), żółty (plastik, metal), zielony (szkło) oraz czarny worek na śmieci zmieszane. Dzieci mogą jednak spotkać się nadal z pojemnikami do segregacji zwanymi „dzwonami” w pięciu kolorach – niebieski (papier), żółty (plastik), czerwony (metal), zielony (szkło kolorowe), biały (szkło bezbarwne), dlatego też należy sytuacje te dostosować indywidualnie.

68

BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 3.174/2016

Plakat do wykorzystania podczas zajęć został dołączony do bieżącego numeru

Wizyta w oczyszczalni ścieków. Nauczyciel uświadamia dzieciom konieczność szeroko rozumianego dbania o wodę. Zbiórki i konkursy. Prowadzący ogłasza konkurs na ekologiczny plakat o tematyce ochrony wody lub konieczności segregowania śmieci. Wspólnie z dziećmi organizuje zbiórkę makulatury, baterii oraz plastikowych nakrętek – działania te mogą przynieść także dodatkowe korzyści dla dzieci w postaci wymiany tych materiałów na różne zorganizowane specjalnie dla nich atrakcje lub przyczynić się do pomocy osobom niepełnosprawnym.

Zabawy inicjowane przez nauczyciela Oczyszczalnia – zapoznanie z procesem oczyszczania wody. Nauczyciel przygotowuje cztery czyste słoiczki (o wielkości 330 ml). Do każdego wkłada czysty filtr z ekspresu do kawy (lub ręcznik papierowy dobrej jakości). Do filtra można wsypać także piasek lub nałożyć watę bawełnianą. W dzbankach przygotowuje kilka mieszanek „zanieczyszczonej” wody (mieszanka 1: woda + ścinki papieru; mieszanka 2: woda + barwnik spożywczy; mieszanka 3: woda + ziemia; mieszanka 4: woda + olej). Na początku prowadzący rozmawia z dziećmi na temat tego, jakie zanieczyszczenia wody zdarzyło im się zaobserwować. Następnie prezentuje wodę w poszczególnych dzbankach i prosi, aby wyjaśniły, jak została ona zanieczyszczona. Kolejno przelewa wodę z dzbanków do poszczególnych słoiczków przez filtry. Dzieci widzą, jak zanieczyszczenia osadzają się na filtrach, a woda, która wlewa się do słoiczków, jest czystsza niż ta z dzbanków. Mogą spróbować wyjaśnić, gdzie na większą skalę stosuje się takie filtry oraz dlaczego należy oczyszczać wodę z zanieczyszczeń.


■ przewodnik nauczyciela przedszkola – materiały na kwiecień

Wiosna po wsi spaceruje, patrzy, co się dziś wykluje... Propozycje aktywności pomocne w trakcie planowania pracy wychowawczo-dydaktycznej dla dzieci młodszych na kwiecień

Cele ogólne:

rozmawia z dziećmi na temat powstałej makiety i wykonuje jej zdjęcie. Maluchy opowiadają, czego chciałyby się jeszcze dowiedzieć na temat wiejskich zwierząt. Wspólnie z nauczycielem zastanawiają się, gdzie i w jaki sposób mogą zdobyć informacje. Prowadzący może zorganizować w sali kącik wiedzy z książkami, albumami dotyczącymi tej tematyki. W miarę realizacji tematu, kiedy dzieci będą zdobywać nowe wiadomości, mogą rozbudowywać makietę i wzbogacać kącik wiedzy o nowe elementy (takie jak owcza wełna, pióra, jajka, mleko). Jako podsumowanie prowadzący może pokazać dzieciom, jak wyglądała ich makieta na samym początku, a jak wygląda na koniec realizacji tematu. Ochotnicy mogą opowiedzieć wówczas, czego dowiedzieli się na temat wiejskich zwierząt i życia na wsi.

rozbudzanie zainteresowania światem zwierząt poprzez działania dydaktyczne i bezpośredni kontakt z przyrodą; stwarzanie okazji do poznawania wybranych zwierząt domowych żyjących na wsi oraz do rozpoznawania i naśladowania wydawanych przez nie odgłosów; doskonalenie poprawności gramatycznej wypowiedzi i wzbogacanie słownictwa; stwarzanie okazji do doskonalenia umiejętności przeprowadzania operacji umysłowych, w tym w szczególności do dokonywania klasyfikacji; rozwijanie sprawności ruchowej dzieci poprzez organizowane zabawy i swobodną aktywność interpretacyjną.

Propozycje aktywności Wprowadzenie do tematu zajęć Wycieczka do gospodarstwa agroturystycznego. Podczas wizyty w gospodarstwie dzieci będą miały okazję obserwować zwierzęta i ich młode. Odwiedzając np. stajnię, oborę, kurnik, maluchy mogą zobaczyć zwierzęta w ich naturalnym otoczeniu oraz zapoznać się z ich zwyczajami. Mogą także pomóc gospodarzowi w ich nakarmieniu.

Zabawy inicjowane przez nauczyciela Makieta wiejskiego podwórka – zabawa z elementami metody projektów. Przed przystąpieniem do realizacji tematu nauczyciel proponuje dzieciom wykonanie makiety wiejskiego podwórka. Dzieci z pomocą nauczyciela zastanawiają się, jakie materiały wykorzystać do pracy (mogą to być np. kawałki tkanin, drewienka, różnego rodzaju klocki, pieńki, kamienie itp.). Powstałą kompozycję wypełniają sylwetami zwierząt, budynków i postaci. Sylwety te nauczyciel uprzednio wycina i laminuje. Następnie powtórnie je wycina, zostawiając na dole każdej z nich większy margines folii – tak aby dzieci mogły wetknąć je w podstawki utworzone ze spłaszczonych kulek plasteliny. Po zabawie prowadzący

50

BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 3.174/2016

Zabawy integracyjne „Trzy kurki” – zabawa muzyczno-ruchowa rozwijająca umiejętność współpracy. Dzieci dobierają się w trójki. Po wyśpiewaniu fragmentu piosenki dziecko, które było na początku, przechodzi na koniec. Po trzykrotnym powtórzeniu zabawy, kiedy każde dziecko miało okazję prowadzić pozostałe, maluchy zmieniają skład trójek.


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.