felietony 4 Zawodowa zasada nieoznaczoności Bogusław Śliwerski
WYDAWCA: CEBP 24.12 Sp. z o.o.
w numerze 9.180/2016
materiały na październik
ul. Kwiatowa 3, 30-437 Kraków redakcja@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10 12 262 50 34
ZESPÓŁ REDAKCYJNY:
Robert Halik – redaktor naczelny (r.halik@blizejprzedszkola.pl) Marta Stasińska – zastępca redaktora naczelnego (m.stasinska@blizejprzedszkola.pl) Monika Majewska – redaktor merytoryczny (m.majewska@blizejprzedszkola.pl) Agnieszka Czeglik (a.czeglik@blizejprzedszkola.pl) Natalia Łasocha (n.lasocha@blizejprzedszkola.pl)
bliżej dziecka 6 Czarna owca – bajka o tolerancji Karolina Gawlik
kącik eksperta 10 Bliżej Nauczyciela Ty pytasz, my odpowiadamy 12 W świetle prawa Ty pytasz, my odpowiadamy
Monika Urbańska
Dariusz Skrzyński
14 Mieć ciastko i zjeść ciastko Czym jest samoregulacja? Magdalena Kosno 16 Plan rozwoju zawodowego nauczyciela mianowanego Kinga Kurczek 20 Wyjścia a wycieczki przedszkolne Dariusz Skrzyński 24 Śniadaniowe pomysły
Emilia Żurek
przewodnik nauczyciela przedszkola – materiały na październik 30
Realizacja Podstawy Programowej
31
Kropelki deszczu tańczą pod chmurami – jesienną muzyką bawią się dziś z nami
39
Złota jesień do parku zawitała, pod drzewami skarby rozsypała
46 Szklanka do połowy pełna – mawia optymista; że jest w połowie
pusta, powie pesymista
54 Święto 62
prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, prof. Bogusław Śliwerski, Ewa Zielińska
WSPÓŁPRACA: Dariusz Skrzyński, Iwona Majewska-Opiełka, Bernard Fruga, Jan Amos Jelinek, Gabriela Gąsienica, Monika Urbańska, Barbara Szeląg, Ewa Stadmüller, Karolina Gawlik, Beata Bielska
ZESPÓŁ DORADCZY:
Anna Patrzałek
26 Świadomy Rodzic – Szczęśliwe Dziecko
STALI AUTORZY:
Roweru obchodzimy – przy tej okazji aktywnie się bawimy!
Latem, jesienią, zimą i wiosną wiemy, jakie gatunki drzew rosną
Maria Broda-Bajak, Maria Peszat, Ewa Lelo, Bożena Michalska, Małgorzata Wajda FOTO OKŁADKI: fotolia.pl ZDJĘCIA: depositphotos.com, fotolia.pl GRAFIKA I SKŁAD: Tomasz Gil MARKETING i REKLAMA oraz PATRONATY MEDIALNE: Katarzyna Halik (katarzyna.halik@blizejprzedszkola.pl) PRENUMERATA: Natalia Pietrzyk (n.pietrzyk@blizejprzedszkola.pl) tel. 12 631 04 10 wew. 102 ISSN: 1642-8668 INDEKS: 248428 DRUK: drukarnia Bimart NAKŁAD: 7000
PRENUMERATA STANDARDOWA: Prenumeratę standardową miesięcznika można zamówić w dowolnym momencie na dowolny okres. Cena brutto prenumeraty za 12 miesięcy: 299, 50 zł, za 6 miesięcy: 156 zł
PRENUMERATA PLUS: Cena brutto prenumeraty za 12 miesięcy: 635,50 zł, za 6 miesięcy: 324,00 zł
Little Ant's Adventures 70 Little
Ant Goes to London Katarzyna Janiszewska
PRENUMERATA ABONAMENTOWA: standardowa: 26 zł za miesiąc PLUS: 54 zł za miesiąc prenumerata@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10 wew. 102 www.blizejprzedszkola.pl/prenumerata
PRENUMERATA INSTYTUCJONALNA: kąciki tematyczne 78 Jesienne 80 Sala
inspiracje plastyczne. Część 2 Magdalena Żujew
Pana Michała Michał Danecki
● Pod patronatem – str. 76 ● Poczytaj mi, proszę – str. 77
Dołącz do nas na Facebooku
KOLPORTER S.A.: prenumeratę można zamawiać w oddziałach firmy na terenie całego kraju. Informacje pod numerem infolinii 0801 205 555 lub poprzez stronę internetową dp.kolporter.com.pl Przedruk materiałów zamieszczonych w miesięczniku w jakiekolwiek formie oraz ich publikacja w internecie bez wcześniejszej zgody Wydawcy są zabronione. Redakcja zastrzega sobie prawo do zmian i skrótów w nadesłanych materiałach oraz do nadawania tytułów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i reklam. Wydawca ma prawo odmówić publikacji reklamy bez podania przyczyny.
■ felieton
Bogusław Śliwerski
Zawodowa zasada nieoznaczoności
N
Bogusław Śliwerski – profesor zwyczajny Uniwersytetu Łódzkiego, przewodniczący Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN oraz Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego. Jego zainteresowania naukowe koncetrują się na pedagogice ogólnej, teorii wychowania, współczesnych kierunkach pedagogiki i pedagogiki wczesnoszkolnej oraz problemach kształcenia pedagogów.
Nauczyciele wychowania przedszkol- MEN samorząd będzie chciał zrobić się nieprawdopodobnie autentycznej nego należą do najlepiej wykształconej władzy na złość i zorganizuje tzw. rok radości i wdzięczności dzieci. i umotywowanej do pracy pedagogicz- zerowy dla sześciolatków nie w przed- Jak pisze do mnie jedna z nauczycielek nej grupy zawodowców. Może dlatego, szkolach, a w szkołach. Jeśli tylko dla- (pisownia oryg.): Wszyscy skoncentroże do pracy z małymi dziećmi trzeba tego, by stworzyć miejsca dla trzy- lub wani są na szkole, a to przecież w przedmieć to, co wielu nazywa powołaniem, czterolatków, to może i dobrze, o ile szkolu zaczyna się edukacja. Mało mamy misją. Nie chodzi tu o to, czy nauczy- w warunkach szkolnych będzie w sta- pomocy ze strony poradni, wydziału educiele ukończyli studia magisterskie, bo nie zapewnić dzieciom przedszkolną kacji. Ja osobiście odczuwam jak zabija mają je za sobą, ale o tzw. ustawiczne edukację. Gorzej, kiedy dla własnych się we mnie tę naturalną radość z pracy uczenie się, samokształcenie, uczest- zysków posadzi je w klasach szkolnych, z małymi dziećmi. Twórczość przesłania niczenie w wielu kursach, szkoleniach, w ławkach, by scholaryzacyjnie rea- dokumentacja oraz brak pomocy specjakonferencjach, ale przede wszystkim lizować podstawę programową, zaś listów w niektórych problemach, a tutaj codzienne przygotowywanie się do przedszkola postawi przed problemem jeszcze narzuca nam się następne wymanastępnego dnia zajęć. W istocie, nigdy braku chętnych. Program 500+ może gania. Kiedyś jadąc tramwajem rozmynie mogą być pewni, jak zachowają się bowiem skutkować organizacją opie- ślałam co fajnego z dziećmi moimi mogę będące pod ich opieką maluchy, kiedy ki zastępczej nad małym dzieckiem zrobić, w co się pobawić, a teraz myślę na nauczyciel zaproponuje kiedy co mam wypełnić, określone zabawy czy kiedy umówić się na lekcje Taki zawód wybiera się z pełnym ćwiczenia. Przedszkolaki języka, nie wspominając przeświadczeniem jego walorów są w okresie tak zróżnio własnej córce, która też samorealizacyjnych oraz ekonomicznocowanego poziomu rozmnie potrzebuje. Tak więc -organizacyjnych słabości i niedostatków. woju, tak bardzo ekspodo profesjonalnej roli nują własną odrębność, Nie da się tej pracy nie lubić, bo tylko na tym nauczycieli przedszkolindywiduum, że nie da się nych dochodzi jeszcze poziomie, w tego typu placówkach doświadcza konflikt między rolami: tego pominąć w opracosię nieprawdopodobnie autentycznej radości zawodowca i rodzica, wywaniu planu zajęć na kolejne dni. Dodatkowo który wymaga pozytywi wdzięczności dzieci. praca z maluchami obnego rozwiązania dla ciążona jest występującymi znacznie w domu. Dochodzi zatem niepewność każdego podmiotu wpływów. Jeśli naczęściej niż w szkołach infekcjami, stąd związana z miejscem pracy, bo nie wia- uczyciele mają w domu dzieci w wieku nigdy nie wiadomo, czy przygotowu- domo, ile będzie dzieci – czy będzie przedszkolnym, to jest to znakomita jący się do występów na koniec roku możliwe utworzenie jeszcze jednej okazja do włączania ich w testowanie podopieczny będzie zdrowy, przyjdzie grupy, czy też trzeba będzie szukać in- własnych pomocy czy środków dydo przedszkola i będzie gotowy do od- nego miejsca pracy. daktycznych do pracy z przedszkolatworzenia swojej roli. A jednak mimo tego nauczyciele tych kami. Kiedy jednak ich dzieci są starNauczyciele przedszkoli pracują w nie- placówek pracują z pełną energią i za- sze, nauczyciele powinni pamiętać ustannej niepewności, toteż właśnie na angażowaniem, bo czynią to nie dla o konieczności zdystansowania się do tym poziomie edukacji stają się często siebie, lecz dla dzieci. Taki zawód wy- tego, czym żyją w przedszkolu, by mieć „ofiarami” zasady nieoznaczoności czy biera się z pełnym przeświadczeniem także czas dla własnych dorastających ryzyka pedagogicznej niepewności. jego walorów samorealizacyjnych oraz pociech. Przeoczenie tego lub naruszeDo tego wszystkiego dochodzą czyn- ekonomiczno-organizacyjnych słabo- nie granic w którąkolwiek stronę może niki zewnętrzne, będące pochodną po- ści i niedostatków. Nie da się tej pracy skutkować w przyszłości poczuciem lityki oświatowej rządu i samorządów. nie lubić, bo tylko na tym poziomie, rozczarowania czy goryczy. Wszystkie Wystarczy, że będący w opozycji do w tego typu placówkach doświadcza dzieci są nasze. Także nasze.
4
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 9.180/2016
■ kącik eksperta
Anna Patrzałek
Śniadanie jest najważniejszym posiłkiem w ciągu dnia. Po przebudzeniu potrzebujemy solidnej dawki energii na zdrowy start. Dzięki temu od rana rozkręcamy metabolizm, a wszystkie nasze komórki mogą pracować na odpowiednich obrotach. Jednym słowem, dobre śniadanie zapewnia udany dzień. Zwłaszcza dzieci powinny rozpocząć dzień od zjedzenia odpowiednio skomponowanego śniadania. /DylematyMamyiTaty
Śniadaniowe pomysły Reklamy często pokazują produkty śniadaniowe przeznaczone dla dzieci jako zdrowe źródło energii o poranku. Tymczasem, jeśli spojrzymy na etykiety, dowiemy się, że popularne płatki śniadaniowe w niemal 30% składają się z cukru. Są prawie pozbawione błonnika, witamin i składników mineralnych, stąd bywa, że są sztucznie wzbogacone. Niestety, to, co syntetyczne, nie jest chętnie przyjmowane przez organizm. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca ograniczenie spożycia cukru przez dzieci w wieku przedszkolnym do maksymalnie 17 g na dobę, to jest 3,5 łyżeczki. W porcji (30 g) takich płatków znajduje się połowa tej dawki, a przecież na ogół nie traktuje się płatków śniadaniowych w kategorii słodyczy, prawda? W śniadaniu nie ma miejsca na czekoladowo-miodowe słodycze. Tak duża ilość cukrów prostych powoduje wahania poziomu glukozy i tym samym… wahania nastroju dzieci, które miewają trudności z koncentracją, są rozdrażnione. Znacznie lepiej sprawdzą się płatki owsiane, jęczmienne, kasza jaglana – naturalnie bogate w składniki mineralne, witaminy, błonnik wspomagają zdrowy rozwój dziecka i skutecznie zapobiegają zaparciom. Kto powiedział, że tego typu śniadania muszą być nudne? Można je wzbogacić owocami świeżymi i suszonymi, orze-
Pamiętaj! Dziecko decyduje o tym, czy zje i ile zje, ale to rodzic decyduje, kiedy i co oferuje dziecku, co znajduje się w szafce czy w lodówce.
24
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 9.180/2016
chami. Po sezonie doskonale sprawdzą się również zamrożone owoce, dzięki którym można poczuć pełnię lata zimą czy jesienią. Daj dziecku wybór, co wsypie do swojej zupy mlecznej i pozwól na samodzielne skomponowanie posiłku z dostępnych (zdrowych) produktów. Zdrowe śniadanie powinno składać się z produktu zbożowego, produktu tłuszczowego, białka (np. jogurt, twaróg, dobra jakościowo wędlina) oraz warzywa lub owocu. Na przykład możemy zaproponować dziecku następujące zestawy: chleb razowy + masło + wędlina + sałata i pomidor; płatki owsiane + ziarna słonecznika + mleko + jabłko i cynamon; chleb wieloziarnisty + sałatka (olej rzepakowy + ser mozzarella + pomidorki koktajlowe i bazylia); kasza jaglana + ziarna słonecznika + mleko + jabłko; płatki kukurydziane + orzechy + jogurt naturalny + maliny; bułka grahamka + masło + sardynka + pomidor i szczypiorek. Warto także pamiętać o innej złotej zasadzie: Plakat Nic tak skutecznie nie odbiera apetytu jak z przepisami na monotonia w kuchni. Dlatego warto urozzdrowe śniadania maicać szczególnie kanapkowe dodatki. został dołączony Pasty na bazie awokado, ciecierzycy czy do bieżącego numeru słonecznika doskonale się tu sprawdzą.
Anna Patrzałek – absolwentka kierunku żywienie człowieka na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie. Dietetyk w Przedszkolu Samorządowym nr 118 w Krakowie, edukator w programie „Zdrowo Jemy, Zdrowo Rośniemy" skierowanym do przedszkoli i żłobków. Współautorka strony www.DylematyMamyiTaty.pl, edukator żywieniowy w programie realizowanym przez Banki Żywności dla ludzi najbardziej potrzebujących. Współautorka programu „Witalni na starcie" skierowanego do kobiet w ciąży i rodziców małych dzieci.
przewodnik nauczyciela przedszkola – materiały na październik ■
Złota jesień do parku zawitała, pod drzewami skarby rozsypała Propozycje aktywności pomocne w trakcie planowania pracy wychowawczo-dydaktycznej dla dzieci młodszych na październik
Cele ogólne:
wzbogacanie wiedzy przyrodniczej dzieci i rozbudzanie zainteresowania światem przyrody; różnicowanie i nazywanie wybranych owoców jesieni; rozwijanie umiejętności klasyfikowania przedmiotów; stymulowanie zmysłu smaku i dotyku; doskonalenie umiejętności słuchania, rozumienia i wypowiadania się na zadany temat; rozwijanie sprawności manualnej; rozwijanie poczucia rytmu i pamięci słuchowej; stwarzanie okazji do swobodnej ekspresji ruchowej i muzycznej.
Propozycje aktywności Wprowadzenie do tematu zajęć Owoce jesieni – prowadzenie obserwacji przyrodni-
czych. Prowadzący zachęca dzieci do obserwowania zmian zachodzących w przyrodzie jesienią. Jeśli istnieje taka możliwość, organizuje spacery w miejsca, gdzie maluchy mogą zobaczyć „owoce” jesieni (np. kasztany, żołędzie, jarzębina, szyszki), m.in. do parku. Przedszkolaki zbierają okazy do kącika przyrody.
Jesienne drzewa – poznawanie drzew wszystkimi zmy-
słami. Maluchy podczas spacerów przyglądają się drzewom – zwracają uwagę na ich kolor, kształt i wielkość liści. Za pomocą zmysłów poznają drzewa najdokładniej jak to możliwe – mogą się do nich przytulać, przyłożyć ucho i nasłuchiwać, czy drzewo wydaje jakieś dźwięki, mogą dotykać i obserwować przez lupę korę, liście czy owoce, które spadły z drzewa. Nauczyciel powinien też zachęcić dzieci, aby powąchały korę, liście i owoce.
Zabawy inicjowane przez nauczyciela Jesień w przedszkolu – wykonanie pracy grupowej.
W ciągu dnia nauczyciel zachęca dzieci, aby pomogły mu stworzyć makietę lasu lub parku. W płaskim plastikowym pojemniku (może też być dno kartonowego pudła wycięte na wysokość około 5 cm) umieszczają warstwę piasku i drobnych kamyków (to będzie podstawa kompozycji), następnie wykorzystując zebrane wcześniej gałązki, liście, kasztany, orzechy, mech itp., układają jesienny krajobraz. Przedszkolaki mogą uzupełnić swoją pracę elementami ulepionymi z plasteliny (np. jeż, sowa). Jako podstawę drzew można wykorzystać rolki po ręczniku papierowym, które można naciąć (aby można było je przymocować). Do połowy „pnia” można wykonać małe dziurki (np. za pomocą gwoździa). W nacięcia należy włożyć gałązki i liście.
Jesienny kącik – tworzenie kącika przyrody. Dzieci se-
gregują zgromadzone podczas spacerów materiały przyrodnicze. Owoce układają w koszykach, które nauczyciel może symbolicznie oznaczyć obrazkami, aby maluchy zawsze odkładały je we właściwe miejsce.
Skarby jesieni – gromadzenie w kąciku przyrody jesien-
nych darów. Dzieci mogą wykorzystywać zgromadzone skarby do zabaw swobodnych, badawczych, muzycznych, konstrukcyjnych i manipulacyjnych. Warto inspirować maluchy do wykonywania z darów jesieni prac przestrzennych – poniżej propozycje prostych zabawek. Kasztanowy pajączek. Dzieci przecinają w połowie cztery druciki kreatywne, a następnie wyskubują materiał z jednej końcówki każdego drucika i wbijają tę część do kasz-
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 9.180/2016
39
■ przewodnik nauczyciela przedszkola – materiały na październik
Latem, jesienią, zimą i wiosną wiemy, jakie gatunki drzew rosną Propozycje aktywności pomocne w trakcie planowania pracy wychowawczo-dydaktycznej dla dzieci starszych na październik
Cele ogólne:
budzenie zainteresowania dzieci i poszerzanie wiedzy o świecie przyrody; zapoznanie starszaków z wyglądem wybranych drzew krajowych (rozpoznawanie nazw, wyglądu liści i owoców); zapoznanie przedszkolaków z budową drzewa i przekazywanie ciekawostek na jego temat; kształtowanie umiejętności matematycznych (przeliczane elementów, ustalanie i porównywanie liczebności zbiorów, segregowanie materiału przyrodniczego według określonej cechy, rozwiązywanie prostych zadań z treścią); doskonalenie umiejętności koniecznych do podjęcia nauki czytania (nauka globalnego odczytywania wyrazów i sylab; rozwijanie umiejętności analizy i syntezy sylabowej wyrazów; słuchanie bajek oraz innych utworów literatury dziecięcej, omawianie ich treści); doskonalenie umiejętności koniecznych do podjęcia nauki pisania (ćwiczenia grafomotoryczne, prace plastyczne i techniczne); wyzwalanie swobodnej ekspresji ruchowej, muzycznej i plastycznej; doskonalenie sprawności ruchowej podczas zabaw i ćwiczeń ruchowych.
Mierzenie obwodu drzew – rozwijanie intuicji matema-
tycznych. Nauczyciel zabiera do ogrodu lub na spacer różne przybory do mierzenia długości (np. metr krawiecki, taśma miernicza). Zachęca dzieci, aby mierzyły obwód drzew za pomocą tych przyborów – prezentuje, jak należy to robić i pomaga przedszkolakom odczytywać wyniki.
Zabawy dowolne materiałem przyrodniczym. W sali
warto stworzyć kącik małego przyrodnika, w którym powinny się znaleźć kasztany, żołędzie, szyszki, pieńki, fragmenty kory i patyczki – słowem wszystkie jesienne skarby, które dzieci znajdą podczas spacerów. Do zabaw materiałem przyrodniczym nie trzeba zachęcać przedszkolaków – należy tylko wygospodarować kącik w sali, gdzie samodzielnie będą mogły eksplorować ten materiał w dowolny sposób, ale z uwzględnieniem zasad, których muszą przestrzegać mali przyrodnicy.
Jesienne obrazki. Zadaniem dzieci jest ułożenie z dostęp-
nych materiałów obrazka na wybrany temat. Obrazek układany jest np. na deseczce lub pokrywce od pudełka po butach (w razie potrzeby będzie go można łatwo przenieść). Elementy nie są w żaden sposób przytwierdzane do podłoża i po skończonej zabawie należy je posegregować i odłożyć do odpowiednich pojemników.
Propozycje aktywności Wprowadzenie do tematu zajęć Spacer po okolicy – stwarzanie okazji do prowadzenia
obserwacji przyrodniczych. Podczas codziennego spaceru nauczyciel zwraca uwagę dzieci na różnorodność gatunków drzew rosnących wokół przedszkola. Grupa zatrzymuje się przy interesujących okazach i porównuje je z innymi, biorąc pod uwagę wielkość, kształt, fakturę i kolor kory, oraz omawia kształt liści lub igieł.
62
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 9.180/2016
Zabawy inicjowane przez nauczyciela
Zabawy integracyjne Masażyki – zabawa w parach z wykorzystaniem mate-
riału przyrodniczego. Jedno z dzieci kładzie się na brzuchu na kocyku, jego partner bierze w dłonie dwa kasztany i delikatnie masuje koleżankę lub kolegę po plecach (rysuje fale i linie, delikatnie stuka, toczy kasztan tak jak kulkę
Katarzyna Janiszewska
Little Ant Goes to London Najważniejsze słownictwo i zwroty: ticket; suitcase; plane; queen; guard; It’s time to start!; What’s my name?; Now quiet, please; Let’s go slowly; Let’s go fast; Let’s stop; What time is it?; It is five o’clock; It’s tea time!; Here you are; Don’t move!; Let’s go over the bridge i inne. Pomoce do zajęć: fotografie z wybranymi zabytkami Londynu, rodziną królewską i gwardzistą; sylweta Małej Mrówki i sylweta samolotu; dwa patyki; taśma klejąca; kwadraty; trójkąty; koła z narysowanym zegarem wskazującym godzinę 17:00; czyste kartki A4; kleje; filiżanka z herbatą; dzbanek z herbatą; kubki/filiżanki dla dzieci; utwór instrumentalny „Powolny marsz” oraz piosenka "London Bridge is Falling Down?" (do pobrania z www.dopobrania.blizejprzedszkola.pl); plakat tematyczny. Metody pracy: metoda komunikatywna, metoda audiolingwalna, TPR. Realizowane cele szczegółowe w zakresie obszaru rozwoju, wychowania i kształcenia, dotyczące nauki języka obcego: uczestnictwo w zabawach, np. muzycznych, ruchowych, plastycznych, konstrukcyjnych, teatralnych; rozumienie bardzo prostych poleceń i reagowanie na nie; powtarzanie rymowanek, prostych wierszyków, śpiewanie piosenek w grupie; rozumienie ogólnego sensu krótkich historyjek opowiadanych lub czytanych, gdy są wspierane np. obrazkami, rekwizytami, ruchem, mimiką, gestami. Dodatkowe cele: poznanie wybranych zabytków Londynu, zaznajomienie dzieci z postaciami będącymi symbolami Anglii, zaznajomienie przedszkolaków z aspektami kulturowymi, poznanie tradycyjnej piosenki. Przebieg zajęć: 1. Przed rozpoczęciem zajęć nauczyciel w dowolnych miejscach sali wiesza fotografie przedstawiające zabytki Londynu. Może też ozdobić salę innymi akcentami nawiązującymi do Londynu.
70
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 9.180/2016
Michał Danecki
Woreczki sensoryczne
Sala Pana Michała Jednym z mankamentów współczesnych zabawek jest to, że nie można się nimi bawić na różne sposoby. Często ich kształt, forma, powiązanie z konkretną fabułą bardzo ograniczają kreatywność dzieci. Dlatego uwielbiam podrzucać przedszkolakom „zabawki”, które porywają swoją niejednoznacznością. W ostatnim czasie dużą popularnością cieszyły się woreczki strunowe wypełnione różnymi przedmiotami i substancjami. Poniżej kilka propozycji wykorzystania.
Co jest w woreczku? – rozwijanie zmysłu dotyku Na stole leżą cztery woreczki wypełnione różnymi materiałami. Dziecko z zamkniętymi oczami dotyka każdego woreczka, nauczyciel wkłada pomiędzy nie jeden dodatkowy, a przedszkolak otwiera oczy i najpierw bez dotykania woreczków próbuje odgadnąć, który został dołożony. Jeżeli nie odgadnie, może kontrolnie dotknąć woreczków i ponowić próbę.
Zaginiony woreczek – stymulowanie pamięci wzrokowej i dotykowej Nauczyciel układa na stole sześć woreczków, a dziecko przez chwilę przygląda się im i dotyka je po kolei. Następnie odwraca się, a nauczyciel zabiera jeden woreczek. Zadaniem uczestnika zabawy jest odgadnięcie, którego woreczka brakuje – może opisać wygląd tego woreczka. Prowadzący zadaje dodatkowe pytania: Co było w środku woreczka, który zniknął? Jaki kolor miało wypełnienie woreczka? Jaki był w dotyku?
Sklep z woreczkami – rozwijanie umiejętności dokonywania opisu Nauczyciel zachęca dzieci, aby podały jak najwięcej cech opisujących woreczki – przedszkolaki swobodnie opisują wrażenia dotykowe i wzrokowe (np. błyszczący, kolorowy, lejący, gęsty, twardy, ciepły, miły, skrzypiący). Kiedy dzieci potrafią już dokonywać opisu, prowadzący zachęca, aby otworzyły sklep, w którym klienci będą mogli kupić dowolny woreczek. Nie będą mogli jednak wskazywać palcem, tylko będą musieli opisać go słowami.
Metafory i analogie – rozwijanie myślenia abstrakcyjnego Nauczyciel dokonuje opisu woreczków, wykorzystując analogie, np. wewnątrz woreczka, o którym myślę znajduje się coś, co przypomina topniejący śnieg. Warto też wprowadzać w wypowiedziach metafory, które pobudzą wyobraźnię dzieci, np. woreczek jest ciepłym zachodem słońca lub mleczną kałużą.
Pamiątka z niezwykłej planety – rozwijanie twórczego myślenia Prowadzący przynosi skrzynię, mówiąc, że znajdują się w niej pamiątki z różnych planet. Chętne dzieci wyjmują woreczek i wymyślają nazwę planety, z której może pochodzić substancja oraz opisują, co może znajdować się w środku, np. fragment ziemi, po której poruszają się mieszkańcy z planety Brotokateuks. Z kolei woreczek wypełniony hydrożelem może być wodą zaczerpniętą z magicznego stawu. Przedszkolaki mogą także przypisywać magiczne moce substancjom znajdującym się w woreczkach.
Głodne bąbelki – rozwijanie koordynacji wzrokowo-ruchowej W woreczku z niewielką ilością czystej wody po potrząśnięciu powstają bąbelki. Podczas delikatnego stukania opuszkiem palca wybrany bąbelek przesuwa się do góry. Gdy napotka inny bąbelek, łączy się z nim i powiększa.
Michał Danecki – nauczyciel w grupie pięciolatków w Kangurowym Przedszkolu nr 3 w Krakowie. W pracy z dziećmi chętnie wykorzystuje muzykę klasyczną oraz wspólnie z podopiecznymi odkrywa tajemnice przedszkolnego lasu. Autor bloga www. salapanamichala.blogspot.com.