kącik eksperta 2 W świetle prawa. Ty pytasz, my odpowiadamy Dariusz Skrzyński
bliżej nauczyciela 6 Wypalenie zawodowe. Jak sobie z nim radzić? Agnieszka Wentrych
w numerze 3.234/2021
materiały na kwiecień
bliżej dziecka 11 Matematyczny Kącik Pani Zuzi Zuzanna Jastrzębska-Krajewska
14 Let’s Take a Ride to the Farm Katarzyna Niemiec
18 One Lovely Sunny Day Małgorzata Pauszek
20 Historia niezwykłej cebulki Ewa Stadtmüller
22 Grześ i prima aprilis Grażyna Gryszkiewicz
24 Zabawy badawcze na wiejskim podwórku Dr Alicja Rafalska-Łasocha
27 Dzień Ziemi świętujemy, dobre nawyki promujemy! 28 Jak sprawić, aby przedszkolaki pokochały książki? Justyna Gąsowska
32 Kącik zabaw integracyjnych Karolina Gawlik
34 Kącik muzyczny Karolina Gawlik
35 Muzyczny Kącik Pana Miłosza Miłosz Konarski
Przewodnik BLIŻEJ PRZEDSZKOLA – materiały na kwiecień W ogrodzie – propozycje aktywności dla dzieci młodszych Katarzyna Wójcik-Bożętka
37 Przemiana gąsienicy 42 Krecia robota 46 Kto ma zielone palce? 50 Pożyteczne dżdżownice 54 Zielony ogródek
Co słychać na wsi? – propozycje aktywności dla dzieci starszych Katarzyna Wójcik-Bożętka
58 Mieszkańcy kurnika 62 Kto tak gdacze? 67 Pożyteczne zwierzęta 70 Z wizytą u zwierząt 76 Silny jak koń
projekt ekologiczny EKOKULTURALNE PRZEDSZKOLE 80 Sztuka w stylu eko. Kolorowe portrety inspirowane stylem kubistycznym Dagmara Czyż
kącik logopedyczny
WYDAWCA: CEBP 24.12 Sp. z o.o. ul. Kwiatowa 3, 30-437 Kraków redakcja@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10
ZESPÓŁ REDAKCYJNY:
Robert Halik – redaktor naczelny (r.halik@blizejprzedszkola.pl) Marta Stasińska – zastępca redaktora naczelnego (m.stasinska@blizejprzedszkola.pl) Monika Majewska – redaktor merytoryczny (m.majewska@blizejprzedszkola.pl) Natalia Łasocha – redaktor merytoryczny (n.lasocha@blizejprzedszkola.pl) Karolina Gawlik – redaktor merytoryczny (k.gawlik@blizejprzedszkola.pl)
STALI AUTORZY: prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, Ewa Zielińska, Anna Jankowska
WSPÓŁPRACA: prof. Bogusław Śliwerski , Dariusz Skrzyński, Barbara Szeląg, Ewa Stadtmüller, Edyta Kaczanowska, Katarzyna Niemiec, Wanda Papugowa, Joanna Wołoch, Marta Jelonek, Dominika Góra, Katarzyna Wójcik-Bożętka, Magdalena Ledwoń, Dagmara Czyż
ZESPÓŁ DORADCZY: Maria Broda-Bajak, Agnieszka Czeglik, Ewa Lelo, Bożena Michalska, Małgorzata Wajda OKŁADKA: Fot. prywatne/rys. Izabela Pawińska (na zdjęciu Patryk Berezowski) ZDJĘCIA: depositphotos.com, adobe.stock.com GRAFIKA I SKŁAD: Tomasz Gil MARKETING I REKLAMA, PATRONATY MEDIALNE: Sandra Hotloś (s.hotlos@blizejprzedszkola.pl)
BIURO OBSŁUGI KLIENTA: Gabriela Gąsienica (g.gasienica@blizejprzedszkola.pl) tel. 12 631 04 10 wew. 102 Natalia Kapera (klienci abonamentowi) (n.kapera@blizejprzedszkola.pl) tel. 12 631 04 10 wew. 109 ISSN: 1642-8668 INDEKS: 248428 DRUK: drukarnia Bimart NAKŁAD: 11 000
PRENUMERATA STANDARDOWA: 12 miesięcy: 365 zł*, 6 miesięcy: 192 zł*
PRENUMERATA PLUS: 12 miesięcy: 725 zł*, 6 miesięcy: 372 zł*
PRENUMERATA ABONAMENTOWA: standardowa: 32 zł* za miesiąc PLUS: 62 zł* za miesiąc *Kwoty brutto prenumerata@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10 wew. 109 www.blizejprzedszkola.pl/prenumerata Przedruk materiałów zamieszczonych w miesięczniku w jakiekolwiek formie oraz ich publikacja w internecie bez wcześniejszej zgody Wydawcy są zabronione.
82 Kącik logopedyczny. Kwietniowe zabawy językowe Ewelina Protasewicz
● Pod patronatem – str. 36
Redakcja zastrzega sobie prawo do zmian i skrótów w nadesłanych materiałach oraz do nadawania tytułów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i reklam. Wydawca ma prawo odmówić publikacji reklamy bez podania przyczyny.
▪ bliżej nauczyciela
Agnieszka Wentrych
Wypalenie zawodowe
Jak sobie z nim radzić?
Nauczyciele stanowią jedną z grup zawodowych szczególnie narażonych na zjawisko wypalenia zawodowego1. A to dlatego, że pracują blisko z innymi ludźmi, pracują na rzecz innych ludzi, ich praca wiąże się ze wspieraniem, prowadzeniem drugiego człowieka w rozwoju. Co więcej, relacja nauczyciel-uczeń/wychowanek często jest niesymetryczna – nauczyciel jest przede wszystkim stroną niosącą pomoc i wsparcie, natomiast uczeń lub wychowanek jest stroną je przyjmującą bądź nie. Oczywiście z relacji z uczniem czy wychowankiem nauczyciel może również czerpać dobrze pojęte korzyści dla siebie. Ale jest to możliwe wówczas, gdy cechuje się on określonymi kompetencjami personalnymi, samoświadomością i umiejętnością radzenia sobie ze stresem.
6
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 3.234/2021
Termin wypalenie zawodowe jest bardzo wymowny. Nawet osoba niedysponująca wiedzą specjalistyczną w tym zakresie, o ile tylko zetknęła się w swoim życiu z pracą zawodową, będzie prawdopodobnie potrafiła intuicyjnie określić, czym ono jest. Trudniej może być trafnie zidentyfikować jego objawy i przyczyny, a także wskazać praktyczne sposoby przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu lub radzenia sobie z nim, jeśli już wystąpiło. Zatem spróbujmy przyjrzeć się bliżej zagadnieniu wypalenia zawodowego, pamiętając, że to, co przez nas oswojone, staje się mniej groźne.
Wypalenie zawodowe – czym jest i w jaki sposób się objawia? Wypalenie zawodowe jest reakcją na przewlekłą frustrację związaną z pracą i wynikający z niej stres. Wypalenie zawodowe nie powstaje w jeden dzień. Jest natomiast końcowym etapem fazowego, trwającego w czasie, dłuższego procesu. Nie jest chorobą ani zaburzeniem psychicznym, ale może do nich prowadzić, gdy okaże się stanem przewlekłym, któremu nie udaje się przeciwdziałać. Składa się na niego zespół symptomów związanych z poczuciem utraty sił psychofizycznych i spadku motywacji do pracy, co prowadzi do wycofania się z pełnionych ról i zadań zawodowych, zarówno w sensie psychicznym, jak i fizycznym (absencje w pracy). Syndrom wypalenia zawodowego powstaje wówczas, gdy wymagania sytuacyjne w środowisku pracy długotrwale przewyższają psychiczne możliwości jednostki radzenia sobie z nimi (gdy człowiek długotrwale wystawiony jest na sytuacje wymagające od niego – nieadekwatnie do jego możliwości – dużego wysiłku emocjonalnego). Wypalenie zawodowe to zjawisko, które dotyka zarówno somatycznej, cielesnej sfery człowieka,
▪ bliżej dziecka
Katarzyna Niemiec
Zobacz filmowy kącik języka angielskiego na platformie edukacyjnej* www.blizejprzedszkola.pl/ platforma-edukacyjna *więcej informacji na s. 57
Let’s Take a Ride to the Farm „Ride to the Farm” – zabawy z piosenką Wariant I: Przedszkolaki stoją w kole. Nauczyciel informuje, że wybiorą się na wycieczkę na farmę. Ich zadaniem będzie odgadnąć na podstawie słyszanych odgłosów, jakie zwierzęta tam spotkają. Prowadzący wybiera osobę, która będzie „farmerem” i zaprosi dzieci na wspólną wyprawę (podczas pierwszego śpiewania to nauczyciel może pełnić rolę farmera). „Farmer” porusza się po obwodzie koła, śpiewając pierwszą część piosenki. Na słowa: Ready? Raise your arm! osoby stojące w kole podnoszą rękę i dołączają do „farmera”, poruszając się po obwodzie koła. Na słowa: Stop… „farmer” zatrzymuje wszystkich i wspólnie nasłuchują odgłosów zwierzęcia. Dziecko, które jako pierwsze odgadnie i poprawnie nazwie słyszane zwierzę, zostaje nowym „farmerem” i zabawa toczy się dalej. Stand in a circle. One person is a farmer who is inviting you to take a ride to the farm. On the farm, you will hear different animal sounds. You have to guess what animal it is. The first person who says the correct name of the animal becomes a new farmer. Wskazówka: Warto przygotować jakiś atrybut farmera, może to być słomkowy kapelusz lub odznaka farmera zawieszona na wstążeczce (tak, by można ją łatwo przekazać kolejnej osobie). Dzięki temu dziecko, które zostanie „farmerem”, będzie się czuło wyróżnione. 14
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 3.234/2021
Wariant II: Prowadzący umieszcza na patyczku sylwetę traktora, a zwierzęta występujące w piosence układa za drzewami (krzakami, płotem) wyciętymi z papieru i ustawionymi na stoliczku. Manipuluje odpowiednio sylwetą traktora, który porusza się wzdłuż krawędzi stolika. Za każdym razem, gdy w piosence pada nazwa zwierzęcia, wyłania się odpowiednia sylweta.
Wersje wokalna i instrumentalna piosenki „Ride to the Farm” na płycie lub do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl
Zobacz animację do piosenki „Ride to the Farm” na naszej platformie edukacyjnej www.blizejprzedszkola.pl/platforma-edukacyjna
■ bliżej dziecka
Małgorzata Pauszek
One Lovely Sunny Day One lovely sunny day a blue butterfly wanted to play.
Bajka „One Lovely Sunny Day” na płycie
In the morning, flying over a meadow the butterfly saw a beetle and said: ‘Hi, beetle! Can we play? I’m very bored today.’ ‘Not now. I’m not in the mood. I have to find some food.’ Flying around later that day, the butterfly noticed a snail: ‘Poor snail, you move very slowly. Do you feel a little bit lonely?’ ‘No, friend. Can you please fly away? I want to be alone today.’ ‘Sorry snail, I didn’t know! Of course, buddy, I can go.’ After a while, the bored butterfly saw a bee working where the flowers grow. He asked: ‘Bee, can you play with me?’ ‘I have a lot of work,’ answered the bee and pointed to the tree.
18
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 3.234/2021
ANIMACJA DO BAJKI na www.blizejprzedszkola.pl/ platforma-edukacyjna
bliżej dziecka ■
Czy wiesz, że 22 kwietnia obchodzimy DZIEŃ ZIEMI?
DZIEŃ ZIEMI ŚWIĘTUJEMY,
DOBRE NAWYKI PROMUJEMY!
– wspólne tworzenie plakatu. Zbierz jak najwięcej starych gazet, czasopism, rysunków, ścinek kartek i bibuły w odcieniach zielonego i niebieskiego. Na dużym arkuszu narysuj koło, a wewnątrz orientacyjne kontury wybranych kontynentów. Zaproś dzieci do wspólnego wyklejania konturu Ziemi, ustalając wcześniej, gdzie jest woda, a gdzie lądy. Z nagłówków gazet przedszkolaki mogą wyciąć napis, np. DZIEŃ ZIEMI, NASZA PLANETA lub inne samodzielnie wymyślone hasło.
Ziemia, nasza planeta
Kto to powiedział? – kształtowanie proekologicznych nawyków. Po-
wieś na tablicy pojedyncze kartoniki. Odczytaj napis w wybranym dymku, zabawnie modulując głos. Przedszkolaki powinny wskazać, który obiekt/przedmiot to mówi. Jeśli im się uda, umieszczają wybrany kartonik na plakacie obok planety. Dzieci mogą się dzielić swoimi spostrzeżeniami na temat tego, które nawyki najłatwiej wprowadzić, które wymagają pomocy dorosłych, jakie korzyści wynikają z takich działań. Być może którąś z zaproponowanych postaw mogą się już pochwalić.
Pożeracze śmieci. Zaproś dzieci do obejrzenia animacji „Stwory głodomory”. Wspólnie zastanówcie się, gdzie w waszej okolicy są kosze do segregacji i czy w domu/ przedszkolu też można segregować śmieci. Animacja dostępna na platformie edukacyjnej www.blizejprzedszkola.pl/platforma-edukacyjna
Akcja ZRÓBMY RAZEM COŚ ZIELONEGO! Zasady są bardzo proste: B Zachęć
dzieci, aby w tym dniu ubrały się na zielono – Ty też koniecznie załóż coś zielonego. C Posadź wspólnie z przedszkolakami drzewo w ogrodzie przedszkolnym. Jeśli nie macie ogrodu, posadźcie roślinę w doniczce i postawcie ją w sali. Szczególnie cenne są te rośliny, które działają jak naturalne oczyszczacze powietrza. D Pochwal się fotorelacją z zielonego dnia pod postem ZRÓBMY RAZEM COŚ ZIELONEGO na naszej stronie facebook.com/blizejprzedszkola/ i udostępnij post na swoim profilu, zachęcając znajomych, aby włączyli się w zieloną akcję. Akcja ma na celu kształtowanie świadomości proekologicznej u przedszkolaków i wzbogacanie wiedzy na temat środowiska naturalnego. Zależy nam, aby jak najwięcej przedszkoli dołączyło do niej. Im więcej roślin posadzimy, tym więcej tlenu dla nas wyprodukują! To co, grasz z nami w zielone?
Pomoce do zabawy „Kto to powiedział?” dostępne w PRENUMERACIE PLUS lub do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl
prenumerata
! PLUS
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 3.234/2021
27
■ bliżej dziecka
Karolina Gawlik
KĄCIK ZABAW
INTEGRACYJNYCH „Mieszkańcy zagrody” – zabawa z piosenką ćwicząca pamięć
Mieszkańcy zagrody (sł. Karolina Gawlik, muz. Andrzej Zagajewski)
Wariant I: Dzieci stają w kole, do środka wchodzi ochotnik. Nauczyciel odtwarza piosenkę „Mieszkańcy zagrody” (sł. Karolina Gawlik, muz. Andrzej Zagajewski). Zadaniem osoby stojącej wewnątrz koła jest zaprezentowanie ruchem cech charakterystycznych danego mieszkańca farmy. Pozostali uczestnicy zabawy powtarzają te ruchy. Ważne, aby zapamiętać kolejność występujących w piosence zwierząt i przypisane im gesty. W kolejnej zwrotce następna osoba staje w środku i najpierw powtarza ruch przypisany do wybranego przez poprzednika zwierzęcia, a następnie wymienia kolejne i prezentuje nowe gesty.
W wiejskim gospodarstwie zwierzęta mieszkają i gospodarzowi taki koncert dają: W kurniku kury – ko, ko, ko.
Wariant II: Przed rozpoczęciem zabawy nauczyciel prosi dzieci o narysowanie na osobnych kartkach mieszkańców wiejskiego gospodarstwa. Następnie przedszkolaki stają w rozsypce, twarzą do prowadzącego. W każdej ze zwrotek nauczyciel przypina do tablicy (lub po prostu podnosi) kolejne ilustracje wiejskich zwierząt, wskazując w ten sposób, kto pojawia się w piosence.
32
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 3.234/2021
W wiejskim gospodarstwie zwierzęta mieszkają i gospodarzowi taki koncert dają: W kurniku kury – ko, ko, ko. W oborze krowy – mu, mu, mu. W wiejskim gospodarstwie zwierzęta mieszkają i gospodarzowi taki koncert dają: W kurniku kury – ko, ko, ko. W oborze krowy – mu, mu, mu. W chlewiku świnie – kwi, kwi, chrum. W wiejskim gospodarstwie zwierzęta mieszkają i gospodarzowi taki koncert dają: W kurniku kury – ko, ko, ko. W oborze krowy – mu, mu, mu. W chlewiku świnie – kwi, kwi, chrum. A w stajni konie – i-ha, ha!
bliżej dziecka ■
Miłosz Konarski
\
Muzyczny Kacik Pana ' Milosza Wiosną często pada deszcz (sł. i muz. Miłosz Konarski)
Wiosną często pada deszcz, pada, pada deszcz, pada, pada deszcz. B Wiosną nieraz wieje wiatr, wieje wiatr. C Czasem burza zdarzy się – błysk i grzmot! Błysk i grzmot! D Patrzcie! Rozpogadza się! E Ref. Tęcza! Powstaje tęcza! Kolorowa tęcza F wielobarwny łuk. Znów pogoda zmienia się…*
Zobacz filmowy kącik muzyczny na platformie edukacyjnej* www.blizejprzedszkola.pl/platforma-edukacyjna * więcej informacji na s. 57
Dzieci: B poruszając palcami dłoni, przesuwają ręce z góry w dół – naśladują padający deszcz; C machają rękami nad głową, ilustrując gałęzie poruszane przez wiatr; D klaszczą – ilustrują błysk, a następnie tupią, by oddać za pomocą ruchu grzmot; E przystawiają do czoła wyprostowaną dłoń, tworząc z niej „daszek”, odchylają głowę do tyłu i spoglądają w górę; F kreślą w powietrzu łuk, najpierw jedną, a potem drugą ręką.
Miłosz Konarski – znany przedszkolakom i dzieciom żłobkowym jako Pan Miłosz :-). Nauczyciel rytmiki, kompozytor i aranżer. Prywatnie tata czwórki dzieci. Prowadzi własną firmę skupiającą się na produkcji muzyki i filmów, w życiu kieruje się zasadą: „Bezczynność jest wrogiem duszy”.
* Piosenka powtórzona trzy razy, przy ostatnim powtórzeniu wers oznaczony gwiazdką nie występuje.
Wersje wokalna i instrumentalna piosenki „Wiosną często pada deszcz” na płycie „Muzyczny kwiecień w przedszkolu” lub do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 3.234/2021
35
W OGRODZIE
Propozycje aktywności dla dzieci młodszych na kwiecień
Zielony ogródek Cele główne: stwarzanie okazji do integracji grupy poprzez zabawy ruchowe i gry zespołowe; rozwijanie refleksu i spostrzegawczości; kształtowanie właściwej postawy ciała; zachęcanie do budowania wypowiedzi na temat utworu literackiego; rozwijanie sprawności manualnej
Poranny uśmiech O kim mówię? – rozwijanie spostrzegawczości
Wersje wokalne i instrumentalne piosenek „Ślimak” i „Krecik” na płycie
Wszyscy siedzą w kole. Nauczyciel zachęca przedszkolaki, aby dobrze przyjrzały się koleżankom i kolegom, po czym rozpoczyna zabawę słowami: Ten chłopiec ma niebieskie spodnie i koszulkę w paski. O kim mówię? Ochotnicy próbują opowiedzieć o kimś, nie patrząc w kierunku tej osoby. Przypomnienie zabaw muzycznych z wcześniejszych zajęć „Ślimak” (tekst piosenki „Ślimak” i opis zabawy na s. 39) oraz „Krecik” (tekst piosenki „Krecik” i opis zabawy na s. 43). Poranna pobudka – zestaw zabaw ruchowych z elementami korekty postawy (opis ćwiczeń na s. 37–38) 37
lub do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl
54
Gąsienica – ćwiczenie manualne 1 Pomoce: plastelina; kredki Przedszkolaki wybierają plastelinę w dowolnym kolorze (mogą to być dwa kolory). Odrywają kawałki i robią z nich kulki różnej wielkości. Nauczyciel prezentuje sposób modelowania kulek z plasteliny (np. kręcenie w palcach lub kręcenie kulki wewnątrz dłoni). Maluchy układają kulki od największej do najmniejszej. Przyczepiają do siebie kulki, po czym robią kredką dziurki w miejscu oczu i buzi.
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 3.234/2021
CO SŁYCHAĆ NA WSI?
Propozycje aktywności dla dzieci starszych na kwiecień
Mieszkańcy kurnika Cele główne: rozwijanie zainteresowania światem przyrody; bogacenie słownika dzieci; stymulowanie mowy; ćwiczenie umiejętności matematycznych; wdrażanie do współdziałania w zespole
Poranny uśmiech Poranna pobudka – zestaw zabaw ruchowych z elementami kształtowania prawidłowej postawy ciała 1 Pomoce: woreczki gimnastyczne; klawesy Spacerek – zabawa orientacyjno-porządkowa Dzieci poruszają się pomiędzy rozrzuconymi na podłodze woreczkami gimnastycznymi zgodnie z rytmem wystukiwanym przez nauczyciela na klawesach. Podczas przerw w akompaniamencie zatrzymują się w bezruchu. Na hasło: zbieramy woreczki każdy podnosi po dwa woreczki i siada na dywanie w siadzie skrzyżnym. Drzewa na wietrze – ćwiczenia ramion Przedszkolaki unoszą ramiona i dostosowując ich ruch do tempa akompaniamentu na klawesach, naśladują poruszanie się drzew na wietrze. Podczas przerwy opuszczają ramiona i regulują oddech. Woreczek na woreczek – ćwiczenia tułowia Każde dziecko układa woreczki jeden na drugim po swojej prawej stronie. Na sygnał starszaki skręcają tułów i lewą ręką sięgają po jeden z woreczków, przenosząc go na swoją lewą stronę, to samo robią z drugim woreczkiem. Ćwiczenie powtarzają trzykrotnie na przemian prawą i lewą ręką. Dotknij woreczka – ćwiczenie nóg W leżeniu tyłem dzieci przenoszą złączone nogi za głowę, starając się dotknąć palcami stóp leżących tam woreczków. Woreczek w dół – ćwiczenia przeciw płaskostopiu Siad skulny, dzieci w siadzie łączą stopy podeszwami, pomiędzy nimi umieszczając woreczek. Podpierając się z tyłu rękami, unoszą i prostują nogi. Na hasło: woreczki spadają rozdzielają
58
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 3.234/2021