Sposoby na nudę. Jesień
przedszkolne zabawy i piosenki, które odmienią zwykły dzień Autor:
Dorota Kluska
Redakcja merytoryczna:
Maria Broda-Bajak, Magdalena Ledwoń
Redakcja językowa i korekta:
Alicja Halik
Projekt okładki:
Renata Grzybek
ISBN: 978-83-65915-93-1 Kraków 2021
Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórców i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, które im przysługują. Zawartość publikacji możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście Ci znanym, ale nie publikuj w internecie treści tu zawartych ani ich fragmentów, a kopiując jej część, rób to tylko na użytek osobisty. Jeśli cytujesz fragmenty z publikacji, nie zmieniaj ich i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło.
Copyright © by CEBP 24.12 Sp. z o.o. Wykorzystywanie piosenek z dołączonej płyty do wykonań i nadań publicznych poza placówkami edukacyjnymi bez zezwolenia zabronione, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w prawie autorskim.
Wydawca: CEBP 24.12 Sp. z o.o. 30-437 Kraków, ul. Kwiatowa 3
www.blizejprzedszkola.pl
Spis treści Kapryśna jesień (masażyk).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Pogoda (masażyk). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Jesienny spacer (masażyk). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Misio (masażyk).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Jeż (masażyk). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Kotek psotnik (masażyk). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Kot i płot (masażyk). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Kropki, kreski, fale (masażyk). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Robaczek (masażyk).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Niedźwiedź (masażyk). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Paluszkowy teatrzyk (zabawa paluszkowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Moja rączka (zabawa paluszkowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Jesienna rymowanka (zabawa paluszkowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Pięciu piratów (zabawa paluszkowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Rodzina (zabawa paluszkowa).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Pomidory (wierszyk do rysowania). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Kasztanowy stworek (wierszyk do rysowania). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 To jestem ja (wierszyk do rysowania). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Jesienne drzewo (wierszyk do malowania). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Spiżarnia (wierszyk do rysowania). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Sposoby na niepogodę (wierszyk do rysowania).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Idziemy na grzyby (wierszyk do rysowania). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Jeż i liście (wierszyk do rysowania). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Wesołe wygibasy (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Motory (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Kierowca (zabawa ruchowa).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Deszczyk (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Podróże przez kałuże (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Kaczuszki (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Wyścig po zdrowie (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Spacerek (zabawa ruchowa).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Czyste ręce (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Kot i mysz (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
3
Bawmy się I (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Idę, biegnę, skaczę (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 To ja (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Wesoła gimnastyka (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Autobus (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Bułeczki (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Wiatr (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Wielkie pranie (zabawa ruchowa).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Wesołe gotowanie (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Liście (zabawa ruchowa).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Ciasto (zabawa ruchowa).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Tajemniczy zwierz (zabawa w kole).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Dzień dobry (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Bawmy się II (zabawa w kole).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Zabawa w zoo (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Jeżyk (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Piłka śmieszka (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Kasztan (zabawa w kole).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Jesienne kolory (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Wspólna zabawa (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Pojawiam się i znikam (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Rudy lisek (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Czary-mary (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Iskierka (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Piłeczka (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Jadę (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Listeczki (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Domino (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Wiewióreczka (zabawa w kole).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Budujemy dom (zabawa w parach). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Jestem ja, jesteś ty (zabawa w parach). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Gra w piłkę (zabawa w parach). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Wakacyjne wspomnienia (wyliczanka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Kosz z warzywami (wyliczanka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Piłka gadułka (wyliczanka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Jesienne czary-mary (wyliczanka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
4
Owoce (wyliczanki). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Krasnoludki (wyliczanka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Pięć listeczków (zabawa matematyczna). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Drzewo (zabawa matematyczna).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Tydzień (zabawa matematyczna). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Osiem kropelek (zabawa matematyczna). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Szaraczek (zabawa matematyczna).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Orzechy (zabawa matematyczna).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Cisza (rymowanka wyciszająca). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Miś (rymowanka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Dzięcioł (zabawa rytmiczna). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Orkiestra (zabawa rytmiczna).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Deszcz (zabawa rytmiczna). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Chodź za mną (zabawa rytmiczna).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Komunikat (zabawa językowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Pociąg z samogłoskami (zabawa językowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Chatka (zabawa językowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Jesień (zabawa sensoryczna).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Dary jesieni (zabawa sensoryczna). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Skrzat (zabawa słuchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Las (zabawa słuchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Droga (zabawa na orientację). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Idę do przedszkola (piosenka).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Przedszkolak (piosenka).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Na dzień dobry i na do widzenia (piosenka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Chodzę sobie tu i tam (piosenka).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Mała sprytna wiewióreczka (piosenka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Zabawa z echem (piosenka).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Pająk (piosenka).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Jesienny rock and roll (piosenka).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Pan Jeż u fryzjera (piosenka).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Wicher w sadzie (piosenka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Hałas – cisza (piosenka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Zakręcony taniec (piosenka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Skorowidz alfabetyczny .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
5
Od Autorki
Sposoby na nudę. Jesień to zbiór zabaw i piosenek do wykorzystania w dowolnym momencie dnia w przedszkolu. Propozycje te są owocem mojego długoletniego doświadczenia w pracy nauczyciela, dzięki czemu skupiają się na potrzebach i zainteresowaniach samych dzieci. Załączone tu aktywności nawiązują tematycznie do okresu jesiennego i czynności związanych z tą porą roku, zatem na pewno sprawdzą się podczas długich jesiennych dni w przedszkolu – zarówno tych pochmurnych, jak i tych mieniących się złotem. W skład publikacji wchodzą: książka, w której znajduje się ponad 100 propozycji zabaw: ruchowych (w tym zabaw do piosenek), paluszkowych, zabaw w kole, masażyków, ćwiczeń rytmicznych, wierszyków do rysowania i innych; płyta CD z 12 piosenkami o tematyce jesiennej (i podkładami do nich). Jest to propozycja przeznaczona dla nauczycieli wychowania przedszkolnego – przedstawione tu pomysły wykorzystują fakt, że naturalną aktywnością dziecka jest zabawa, a dzięki swojej różnorodności wpływają na jego wszechstronny rozwój. Zabawy ruchowe i zabawy w kole doskonalą sprawność ruchową, kształtują prawidłową postawę ciała, rozwijają zdolność koncentracji, uczą współdziałania, wzmacniają więzi pomiędzy rówieśnikami. Zabawy paluszkowe odgrywają ogromną rolę w rozwijaniu motoryki małej niezbędnej w procesie przygotowania do pisania, a ponadto sprzyjają zapamiętywaniu i umiejętności skupienia uwagi. W rozwijaniu sprawności manualnej pomocne będą również wierszyki do rysowania. Z kolei piosenki, ćwiczenia rytmiczne oraz zabawy muzyczne doskonalą poczucie rytmu, wrażliwość słuchową i wyobraźnię muzyczną. Mam nadzieję, że proponowane tu zabawy i piosenki odmienią zwykły jesienny dzień oraz wprowadzą na przedszkolny dywan dużo pozytywnej, słonecznej energii!
7
Kapryśna jesień (masażyk) Gdy świeciło słonko,
dzieci masują plecy partnera całą dłonią, zataczając okrąg
to spacerowałam/em.
„spacerują” po plecach palcem wskazującym i środkowym
Kiedy padał deszczyk,
uderzają opuszkami palców o plecy, naśladując kropelki deszczu
szybko uciekałam/em.
szybko „spacerują” palcem wskazującym i środkowym w górę pleców
Gdy wiatr mocno zawiał,
masują dłońmi całe plecy, wykonując ruch w prawo i w lewo
iść mi było trudno.
wolno przesuwają palcami po plecach
W słońcu,
wykonują okrężne ruchy całą dłonią
w deszczu,
uderzają opuszkami palców o plecy
z wiatrem
masują dłońmi całe plecy, wykonując ruch w prawo i w lewo
nigdy nie jest nudno!
uderzają delikatnie otwartymi dłońmi o plecy
Pogoda (masażyk) Padał mały deszczyk... Była też ulewa...
dzieci uderzają opuszkami palców o plecy partnera najpierw delikatnie, a potem coraz mocniej
Wiatr zaszumiał…
masują plecy całymi dłońmi
Wszystkie liście zaraz spadły z drzewa! uderzają opuszkami palców po plecach z góry na dół
Płynął potoczek mały,
jednym palcem rysują falowaną linię
a potem wielka rzeka!
całą dłonią rysują falowaną linię
I każdy na słoneczko już niecierpliwie czekał.
rysują okrąg i odchodzące od niego „promienie”
9
Jesienny spacer (masażyk) Na spacerek wyszedł jeż, przebierał nóżkami.
dzieci przesuwają delikatnie paluszkami po plecach partnera z dołu do góry
A tuż za nim człapał miś ciężkimi łapami.
delikatnie uderzają pięściami o plecy
Mała ruda wiewióreczka tędy przebiegała.
delikatnie i szybko uderzają opuszkami palców
Powiał wiatr,
pocierają otwartą dłonią o plecy
deszczyk spadł,
stukają opuszkami palców
jesień zawitała. rysują kształt liścia
Misio (masażyk) Idzie misio do swej gawry,
dzieci zaciskają ręce w pięści i dociskają je do pleców osoby siedzącej z przodu
kładzie się na brzuchu.
pochylają się do przodu i opierają głowę o plecy partnera
Przyleciała mała mucha, bzyczy mu przy uchu.
prostują się, palcem wskazującym prawej dłoni kreślą małe kółeczka najpierw na plecach partnera, potem przy jego prawym uchu
A przy lewym bzyczy druga!
palcem wskazującym lewej dłoni wykonują ten sam ruch przy lewym uchu partnera
Nagle odleciały… odsuwają ręce od uszu
Miś odwrócił się na plecy, zasnął snem wspaniałym.
pochylają się do tyłu i kładą głowę na kolanach osoby siedzącej za nimi
Dzieci siedzą w kole jedno za drugim. Wykonują masażyk zgodnie z opisem.
10
Jeż (masażyk) Był sobie mały jeż, na grzbiecie kolce miał.
dzieci rysują na plecach partnera kolce
Wędrował wzdłuż i wszerz,
przesuwają palcami w linii pionowej i poziomej
świat cały poznać chciał. kreślą kształt koła
Szedł wolno, raz i dwa,
powoli przesuwają paluszkami po plecach
i szybciej chodził też.
wykonują szybsze ruchy palcami, przesuwając nimi z dołu do góry
Czy ta wędrówka trwa? rysują znak zapytania
Czy zasnął mały jeż?
pochylają się do przodu i kładą głowę na plecach partnera
Kotek psotnik (masażyk) Tu jest domek,
dzieci rysują na plecach partnera kwadrat i trójkątny „dach”
tutaj drzewo,
rysują kreskę („pień”), a nad nią okrąg („koronę drzewa”)
a tu stary płot.
rysują kilka pionowych kresek obok siebie
Na tym płocie siedzi sobie mały zwinny kot. rysują głowę, oczy i wąsy kota
Kotek wspinał się powoli
przesuwają delikatnie paluszkami z dolnej części pleców do góry
i na drzewo wskoczył.
uderzają delikatnie piąstką o górną część pleców
Drzewem mocno wiatr poruszył masują plecy otwartymi dłońmi
i kotek zeskoczył.
przesuwają otwartą dłoń po plecach z góry na dół
11
Kot i płot (masażyk) Kreska, kreska… Płot!
dzieci rysują na plecach partnera dwie pionowe linie, po czym dorysowują linię poziomą
Na płotek wspiął się kot.
„spacerują” paluszkami z dołu pleców do góry
Wbijał mocno swe pazury,
powtarzają ruch, mocniej przyciskając opuszki palców
po czym skoczył z samej góry!
zsuwają ręce z górnej części pleców aż do bioder
A że siły miał za dwóch, dociskają obie dłonie do pleców
to się wspinał znów!
ponownie „spacerują” paluszkami z dołu pleców do góry
Kropki, kreski, fale (masażyk) Kropki, kreski, fale dwie… Swe paluszki ćwiczyć chcę! Teraz wszystkie idą w ruch, gdy rysuje mały zuch. Dzieci siedzą w kole jedno za drugim. Rysują paluszkami kropki, kreski i fale na plecach osoby siedzącej z przodu zgodnie z treścią rymowanki. Na słowa: Teraz wszystkie idą w ruch… – uderzają delikatnie opuszkami palców w plecy kolegi/koleżanki.
Robaczek (masażyk) Sunie, sunie robaczek, tworzy z drogi swej szlaczek.
dzieci przesuwają palcem wskazującym w różnych kierunkach po plecach partnera
Skręca w prawo i w lewo,
suną palcem wskazującym najpierw po prawej stronie pleców, następnie po lewej
potem wchodzi na drzewo.
suną palcem wskazującym w stronę szyi
Na gałązce siadł
przesuwają palec wskazujący na ramię partnera
i na ziemię spadł.
zsuwają palec wskazujący po plecach
12
Niedźwiedź (masażyk) Za oknami deszczyk pada,
stukają opuszkami palców o plecy partnera
niedźwiedź do snu się układa.
pochylają się do przodu i przykładają głowę do pleców osoby siedzącej z przodu
Za oknami wiatr powiewa, delikatnie dmuchają w szyję
a niedźwiadek mocno ziewa. ziewają
Swoje futro czesze, drapie…
przesuwają palcami po plecach z góry na dół, a następnie delikatnie drapią
Wreszcie zasnął, mocno chrapie.
przykładają głowę do pleców partnera i naśladują chrapanie
Paluszkowy teatrzyk (zabawa paluszkowa) Kto się schował w rękawie? dzieci chowają dłonie do rękawów
Kto tak zerka ciekawie?
wysuwają koniuszki palców obu dłoni
Rączka prawa, rączka lewa
wysuwają najpierw prawą rękę, później lewą
– jedna tańczy, druga śpiewa!
machają prawą ręką i w tym samym czasie kilkukrotnie łączą palce lewej dłoni w „dziobek”
Prawa sobie spaceruje,
spacerują w powietrzu palcem wskazującym i środkowym prawej dłoni
lewa tylko obserwuje.
kręcą na różne strony lewą dłonią złożoną w „dziobek”
A gdy kończy się zabawa, w rękaw znów się chowa prawa. chowają prawą rękę do rękawa
Lewa szepcze słowa dwa: „Też uciekam, więc: pa, pa!”. chowają lewą rękę
Aby ta zabawa się udała, w danym dniu wszystkie dzieci muszą mieć na sobie ubrania z długim rękawem lub na czas zabawy założyć bluzy.
13
Moja rączka (zabawa paluszkowa) Kciuk codziennie wcześnie rano grzecznie witał się z palcami. Chcecie wiedzieć, jak to robił? Więc poćwiczcie razem z nami! Najpierw z palcem wskazującym i środkowym, i serdecznym kciuk nasz chętnie się przywitał, bo jest przecież bardzo grzeczny. Wreszcie kciuk i palec mały też uściski wymieniły. No a potem tę zabawę wszystkie chętnie powtórzyły! Wszystkie dzieci, zgodnie z opisem w wierszu, dotykają kciukiem kolejnych palców. Ćwiczenie można wykonywać jedną ręką, a potem drugą, lub obiema jednocześnie.
Jesienna rymowanka (zabawa paluszkowa) Pierwszy paluszek dębem się stał. Drugi to modrzew – z wiatrem się chwiał. Trzeci to brzoza, co rośnie wysoko. Kasztanowiec, czwarty – sięga ku obłokom. Z piątego, jarząbu, jarzębinę zrywamy. Zaraz wszystkie razem z jesienią ruszą w tany! Dzieci powtarzają treść rymowanki, wskazując jednocześnie na kolejne palce dłoni. Wiersz może być okazją do rozmowy na temat rodzajów drzew i ich wyglądu. Można pisakami lub kredkami do twarzy narysować na opuszkach odpowiednich palców symbolicznie drzewa liściaste (listek) i drzewo iglaste (igiełki). Pomoże to zwrócić uwagę na to, że tylko jedno z drzew pojawiających się w wierszyku jest drzewem iglastym.
14
Pięciu piratów (zabawa paluszkowa) Pierwszy pirat – uśmiechnięty, drugi – ciągle czymś przejęty. Najgroźniejszy jest ten trzeci, lecz nie boją się go dzieci. Czwarty wciąż przysiady ćwiczy, piąty swych piratów liczy rano, wieczór, bez wyjątku i tak w kółko, od początku. Dzieci siedzą w kole. Recytują wierszyk, prostując po kolei paluszki jednej ręki, począwszy od kciuka do małego palca. Na słowa: rano, wieczór, bez wyjątku… – machają całą dłonią. Przy kolejnym powtórzeniu można podczas recytacji wierszyka zaprezentować paluszki drugiej dłoni.
Rodzina (zabawa paluszkowa) Był domek, a w nim mama i tata, siostra, brat. Był dziadek oraz babcia, był kot i mały psiak. I dwie malutkie myszki bawiły się, aż miło. A razem z nimi w domku mieszkała wielka miłość. Dzieci łączą ze sobą palce obu rąk, tworząc „daszek” (domek). Po kolei, zgodnie z treścią wiersza, pokazują w środku („pod daszkiem”) odpowiednie paluszki: mama – pokazują kciuk prawej ręki; tata – kciuk lewej ręki; siostra – palec wskazujący prawej ręki; brat – palec wskazujący lewej ręki; dziadek – palec środkowy prawej ręki; babcia – palec środkowy lewej ręki; kot – palec serdeczny prawej ręki; psiak – palec serdeczny lewej ręki; myszki – dwa małe palce. Na słowa: mieszkała wielka miłość – tworzą z dłoni kształt serca.
15
Pomidory (wierszyk do rysowania) Pnie się w górę smukła gałąź, oparta na tyczce. I ogromną radość sprawia małej ogrodniczce. Tu pomidor jest dojrzały i tu też czerwony! Z drugiej strony jeszcze jeden, a ten jest zielony! Piąty, chociaż jest niewielki, również cieszy oczy. Czy ta gałąź pełna kwiatów jutro czymś zaskoczy? Zabawę warto poprzedzić rozmową z dziećmi na temat tego, w jaki sposób dojrzewają pomidory – w przeciwnym razie obecność kwiatów na gałązce może być dla przedszkolaków niezrozumiała, jeśli nie miały okazji zobaczyć na żywo krzaczka pomidora. Nauczyciel recytuje wiersz, jednocześnie rysując poszczególne elementy na tablicy, a dzieci starają się odwzorować rysunek na swoich kartkach. Wykorzystują do tego kredki w odpowiednich kolorach (zielonym, czerwonym, żółtym). Gdy rysunek jest gotowy, przeliczają pomidory na swoich kartkach. Ze starszymi przedszkolakami aktywność można przeprowadzić tak, że nauczyciel recytuje wiersz, a dzieci same planują odpowiednio przestrzeń swojej kartki.
Kasztanowy stworek (wierszyk do rysowania) Kasztanowa głowa, czapka oraz brzuszek. Jeszcze zapałkami połączyć je muszę! Szyja, ręce, nogi i już jest nasz mały wesolutki stworek – kasztanowy cały! Nauczyciel prezentuje treść wiersza i jednocześnie rysuje poszczególne elementy na tablicy, a dzieci starają się odwzorować rysunek na swoich kartkach. Ze starszymi przedszkolakami zabawę można przeprowadzić tak, że nauczyciel recytuje wiersz, a dzieci same planują odpowiednio przestrzeń swojej kartki. Rysowanie można wówczas zastąpić układaniem postaci stworka z kasztanów i patyczków.
16
To jestem ja (wierszyk do rysowania) Głowa… włosy… uszy… oczy… jeszcze mały nos uroczy… Uśmiech… szyja... Raz i dwa! A to właśnie cały/cała ja! Przedszkolaki rysują swoje autoportrety zgodnie z instrukcją zawartą w wierszu recytowanym przez nauczyciela. Gdy portret jest już gotowy, można go pokolorować. Ponieważ dzieci są zwykle bardzo wrażliwe na swoim punkcie i swój portret rysują ze zdwojoną starannością – może to długo trwać, zanim dorysują kolejną część ciała. Nauczyciel powinien zatem dostosować tempo recytacji wiersza do tempa pracy poszczególnych dzieci. Można rozważyć przeprowadzenie zabawy indywidualnie lub w małych grupach.
Jesienne drzewo (wierszyk do malowania) W parku rośnie wielkie drzewo, co gałęzi ma tysiące. Jak czarodziej zmienia kolor, gdy jesienne są miesiące. Na czerwono i na żółto liście swoje już maluje. I pomarańczowej farby też na pewno nie żałuje. A na koniec tu i ówdzie brązową też wtrąca, a wiatr psotnik kolorowe liście z drzewa strąca. Nauczyciel zawiesza na tablicy schematyczny rysunek drzewa z wieloma gałęziami – narysowany na dużym arkuszu papieru. Każde dziecko otrzymuje taki sam (lub podobny) rysunek w formacie A4. Nauczyciel oraz dzieci mają do dyspozycji farby w kolorach wymienionych w wierszu (czerwone, żółte, pomarańczowe, brązowe). Nauczyciel prezentuje treść wiersza i jednocześnie stempluje opuszkami palców „liście” na szablonie, a dzieci wykonują analogiczne czynności na swoich szablonach.
17
Spiżarnia (wierszyk do rysowania) W spiżarni ktoś umieścił słoiki z przetworami. Pierwszy był z papryką, drugi z ogórkami. W kolejnym były grzybki i czwarty jeszcze stał. Przepyszną konfiturę ze śliwek w środku miał. W słoikach są przetwory, z sokami są butelki. A w koszu ułożone są smaczne kartofelki. Nauczyciel prezentuje treść wiersza i jednocześnie rysuje poszczególne elementy na tablicy, a dzieci starają się odwzorować rysunek na swoich kartkach (w odpowiednich momentach zawiesza głos, tak by dzieci miały czas narysować wymieniane obiekty). Ze starszymi przedszkolakami zabawę można przeprowadzić tak, że nauczyciel recytuje wiersz, a dzieci same planują odpowiednio przestrzeń swojej kartki.
Sposoby na niepogodę (wierszyk do rysowania) Parasol się przydaje, gdy deszczyk nie ustaje! W kaloszach nawet duże niestraszne mi kałuże! A kurtka mi pomaga, gdy wiatr się czasem wzmaga! Nauczyciel prezentuje treść wiersza i jednocześnie rysuje poszczególne elementy na tablicy – parasol i deszcz, kalosze i kałużę, kurtkę oraz wiatr – a dzieci starają się odwzorować rysunek na swoich kartkach. Ze starszymi przedszkolakami zabawę można przeprowadzić tak, że nauczyciel recytuje wiersz, a dzieci same planują odpowiednio przestrzeń swojej kartki.
18
Idziemy na grzyby (wierszyk do rysowania) W lesie grzybów jest bez liku! Krzyś już w swoim ma koszyku borowiki dwa wspaniałe i trzy kurki okazałe. A to co? Muchomor chyba! Oj, nie chcemy tego grzyba! Bo trujących nie zbieramy, lecz je w lesie zostawiamy! Nauczyciel recytuje treść wiersza i jednocześnie rysuje poszczególne elementy na tablicy (koszyk, dwa borowiki, trzy kurki). Następnie prowadzący obok koszyka rysuje muchomora, po czym go przekreśla. Dzieci starają się odwzorować rysunek na swoich kartkach.
Jeż i liście (wierszyk do rysowania) Jeż pod drzewem sobie stał, na swym grzbiecie kolce miał. Kiedy mocno powiał wiatr, to na kolce listek spadł. Potem drugi oraz trzeci… O! I czwarty listek leci! Piąty liść już na dół spieszy… Ale nasz jeż się ucieszy! Gdzie on zniknął? Powiesz mi? Skryty w liściach sobie śpi! Nauczyciel prezentuje treść wiersza i jednocześnie rysuje poszczególne elementy na tablicy, a dzieci starają się odwzorować rysunek na swoich kartkach. Ze starszymi przedszkolakami zabawę można przeprowadzić tak, że nauczyciel recytuje wiersz, a dzieci same planują odpowiednio przestrzeń swojej kartki.
19
Wesołe wygibasy (zabawa ruchowa) Dłonie na podłodze, a nogi złączone. Palce u nóg skieruj nie w tę samą stronę. Wstań! Kolanem dotknij ziemi, przyjaciela złap za ręce. I utrzymaj równowagę! Tylko tyle i nic więcej. Stojąc – dłonią swoją nogę trzymaj pod kolanem. Drugą dłoń skieruj w górę i podtrzymuj ścianę. Nauczyciel odczytuje sposób wykonywania ćwiczeń, a dzieci próbują wykonywać polecone zadania. W drugiej części wiersza dzieci dobierają się parami, a w trzeciej – podchodzą do ściany.
Motory (zabawa ruchowa) Jadę na motorze: brum, brum, brum. Motor mknie po torze: brum, brum, brum! Pierwszy, drugi, trzeci: zium, zium, zium! W przód jak strzała leci: zium, zium, zium! Wyścigi skończone: brum, brum, brum. Motory zgaszone! Dzieci ustawione są w grupki trzyosobowe, jedno za drugim. Słuchając rymowanki, poruszają się w swoich grupach w dowolnych kierunkach, naśladując jazdę motocyklem. Na słowa: brum, brum, brum zatrzymują się, skręcając zaciśniętymi pięściami w dół (w geście dodawania gazu). Przy słowach: zium, zium, zium pierwsza osoba biegnie, zatrzymując się w dowolnym miejscu na dywanie, za nią kolejna i kolejna, aż wrócą do pierwotnego ustawienia w swoich grupkach.
20
Kierowca (zabawa ruchowa) Jedzie, jedzie małe auto… Stop! Zepsuły się lusterka! Więc kierowca patrzy w prawo, potem w lewo jeszcze zerka. Lustereczka naprawione, więc mknie dalej w świat ulicą. Stop! Zatrzymał się! Tym razem coś się dzieje z kierownicą! Znów wysiada. Kierownicę reperuje i przykręca. Naprawiona! Rusza dalej! Skręca w prawo, w lewo skręca... Jedzie prosto… Skrzyżowanie! Na nim światło jest czerwone. Idą piesi, pełno ludzi! W prawą stronę, w lewą stronę… Pan kierowca niecierpliwy pedał gazu wciąż przyciska… No, nareszcie się doczekał, bo zielone światło błyska. Zatem rusza pełną parą, mknie jak strzała! O, nic z tego! Bo za jazdę bardzo szybką, będzie mandat, mój kolego! Dzieci poruszają się swobodnie po sali, trzymając w rękach plastikowy krążek, który symbolizuje kierownicę. Przedstawiają ruchem to, o czym mowa w wierszu recytowanym przez prowadzącego.
21
Deszczyk (zabawa ruchowa) Pada deszczyk: B kap, kap, kap, C o parapet stuka. Ptaszek lata tu i tam, D i schronienia szuka! Chodź, ptaszyno, do mnie, chodź, E maluszku uroczy! Żeby ten rzęsisty deszcz skrzydeł twych nie zmoczył! F Dzieci dobierają się w pary. Jedna osoba z pary jest ptaszkiem. Nauczyciel recytuje wiersz, a dzieci ilustrują go ruchem i gestem zgodnie z opisem: B unoszą
ręce ponad głowę i opuszczają je, naśladując padający deszcz;
C klaszczą
trzy razy w swoje dłonie;
D „ptaszki”
biegają po sali;
E pozostałe
dzieci wykonują gest zaproszenia do siebie;
F każdy
ptaszek podbiega do osoby, z którą tworzył parę – ta osoba tworzy nad głową ptaszka „daszek” z rąk.
Następnie dzieci zamieniają się rolami.
Podróże przez kałuże (zabawa ruchowa) Najpierw kalosze włóż, poproszę, zaraz zaczynamy! Na podróże przez kałuże wszystkich zapraszamy! Krok, krok, krok, do kałuży skok! Na dywanie rozłożone są małe dywaniki – „kałuże” (tyle, ile uczestników zabawy). Dzieci poruszają się po sali w dowolnych kierunkach i recytują treść rymowanki. Na słowo: skok wskakują na najbliższy dywanik. Z każdym powtórzeniem zabawy nauczyciel zabiera jeden/dwa dywaniki. Komu nie uda się znaleźć kałuży – odpada z zabawy.
22
Kaczuszki (zabawa ruchowa) Szła kaczuszka złotonóżka, za nią kaczek dziesięć. Pogubiły się biedaczki wszystkie w ciemnym lesie. Kto stroskanej mamie-kaczce przyjemność dziś sprawi i kaczuszki tak jak były, w szeregu ustawi? Jedenaścioro dzieci – „kaczki” – ustawia się jedno za drugim. Pozostałe dzieci siadają z boku. Osoba stojąca jako pierwsza jest mamą-kaczką. Jej zadaniem, jak i zadaniem dzieci obserwujących (siedzących z boku), jest zapamiętać ustawienie kaczuszek. Kaczki recytują wiersz i spacerują po sali. Na słowa: Pogubiły się biedaczki siadają w dowolnym miejscu na dywanie. Następnie mama-kaczka wskazuje osobę, której zadaniem jest ustawić wszystkie dzieci-kaczki w rzędzie, w takiej samej kolejności, w jakiej zaczynały zabawę. Mama-kaczka pomaga w wykonaniu zadania. Na końcu następuje zamiana ról – obserwatorzy zamieniają się miejscami z kaczkami i zabawa zaczyna się od nowa.
Wyścig po zdrowie (zabawa ruchowa) Jeden przysiad, dwa podskoki, trzy wymachy rąk na boki, cztery skłony do podłogi, pajacyków pięć… Poćwicz z nami, przyjacielu, gdy tylko masz chęć! Na dywanie przygotowane są dwa tory z ponumerowanymi kratkami od 1 do 5 (wyklejonymi np. taśmą). Nauczyciel dzieli dzieci na dwa w miarę równoliczne zespoły. Przedszkolaki ustawiają się jeden za drugim na „starcie” przed swoim torem. W zabawie uczestniczy jednocześnie dwoje dzieci – recytując wierszyk, wykonują ćwiczenia właściwe dla każdej kratki (pierwsza kratka – przysiad; druga – dwa podskoki itd.). Po przejściu toru wracają na koniec kolejki. Jeśli dzieci jest mniej – wystarczy jeden tor. Jeśli więcej – nauczyciel może przygotować trzy, a nawet cztery tory.
23
Spacerek (zabawa ruchowa) Idę sobie na spacerek, wkładam spodnie i sweterek. Ciepła czapka, hop, na głowę, jeszcze palto – i gotowe. Ach, kalosze jeszcze włożę, bo kałuże będą może… Idę drogą dość daleko… Tam, za górą i za rzeką najpiękniejsze są widoki. Raźno stawiam swoje kroki, po kałużach sobie skaczę. A co dalej jest? Zobaczę! Wielkie krzaki, straszna góra, a na niebie szara chmura! Więc nie stoję i nie zwlekam, lecz do domu już uciekam! Nauczyciel recytuje wiersz, a dzieci ilustrują go ruchem i gestem zgodnie z treścią.
Czyste ręce (zabawa ruchowa) To jest chyba oczywiste, dzieci kiwają głową
że gdy rączki mamy czyste, wyciągają dłonie przed siebie
to zarazki uciekają,
przebierają szybko paluszkami
a więc dzieci pamiętają,
przykładają kilka razy palec wskazujący do skroni
żeby swoje rączki myć, pocierają dłonią o dłoń
gdy chcą zdrowe zawsze być! klaszczą
24
Kot i mysz (zabawa ruchowa) Po mieszkaniu chodzi mysz, kota się nie boi. Raźno sobie podskakuje, śmieszne miny stroi. Kotek rozsiadł się w fotelu, śpi i głośno chrapie. Nagle… zbudził się i biedną małą myszkę łapie. Dzieci chodzą w kole, trzymając się za ręce i recytują treść wiersza. Wybrane dziecko jest myszką i porusza się w środku koła w przeciwnym kierunku. W środku koła siedzi również dziecko-kot i udaje, że śpi. Po skończonej recytacji kotek budzi się i goni myszkę, a pozostałe dzieci, utrzymując koło, starają się mu przeszkadzać, jednocześnie pozwalając myszce na swobodną ucieczkę.
Bawmy się I (zabawa ruchowa) Ręka, ręka,
dzieci prawą dłonią dotykają prawej dłoni partnera, następnie lewą dłonią – lewej dłoni
klap!
uderzają dłońmi o dłonie partnera
Noga, noga,
palcami prawej stopy dotykają prawej stopy partnera, po czym powtarzają ruch lewą stopą
skok!
wykonują podskok
Paluszki, paluszki,
poruszają palcami, stykając je z palcami partnera
ram, pam, pam,
uderzają trzy razy o dłonie partnera
w bok i do przodu krok.
jedno z dzieci wykonuje mały krok do środka koła, drugie na zewnątrz, po czym przechodzą do przodu (w swoim kierunku), tym samym zmieniając partnera
Teraz znowu krok, ale w drugi bok! wracają do koła (z nowym partnerem w parze)
Dzieci stoją w kole w parach (pary są ustawione na obwodzie koła, partnerzy stoją twarzami do siebie). Recytują wiersz, ilustrując go ruchem.
25
Idę, biegnę, skaczę (zabawa ruchowa) Idę, biegnę, skaczę, stop! W przód wykonam wielki krok. Chodzę cicho na paluszkach, odskakuję w bok! Nauczyciel przygotowuje z wyciętych elementów trasę. Na podłodze znajdują się: idę – sylwety stóp; biegnę – kółeczka ułożone w bliskiej odległości od siebie; skaczę – koła rozłożone w większej odległości od siebie; stop – prosta gruba czerwona linia; w przód wykonam wielki krok – szeroka podłużna strzałka; chodzę cicho na paluszkach – małe paski ułożone w bliskiej odległości od siebie; odskakuję w bok – duże koło ułożone z boku. Dzieci ustawiają się jedno za drugim. Po kolei pokonują trasę, recytując jednocześnie rymowankę.
To ja (zabawa ruchowa) Już od rana sobie chodzę, głośno tupię po podłodze. Teraz w górę wznoszę ręce, rosnę, rosnę jak najprędzej. Oczy mam do spoglądania, dwoje uszu do słuchania, nos malutki do wąchania, buzię zaś do rozmawiania. Z tyłu plecy, z przodu brzuszek, swoim ciałem dziś poruszę. Tup, tup, tup, tup, hop sa sa, a to jestem cały/cała ja! Dzieci recytują tekst wiersza, ilustrując go ruchem (wskazują wymieniane części ciała i wykonują opisane gesty). Zabawa sprzyja doskonaleniu świadomości własnego ciała.
26
Wesoła gimnastyka (zabawa ruchowa) Stuk, stuk, B hop! C Stuk, stuk, B hej! Bawić się z nami chciej. D Jestem ja i jesteś ty, E raz, F dwa B i trzy! C Dzieci stoją w kole. Każdy trzyma przed sobą drążek gimnastyczny oparty o podłogę. Nauczyciel recytuje rymowankę, a dzieci wykonują ruchy zgodnie z opisem: B uderzają
dwa razy drążkiem o podłogę;
C przechodzą D trzymając
jedną dłonią drążek oparty o podłogę, okrążają go;
E przekładają F uderzają
szybko w prawą stronę, łapiąc kolejny drążek; drążek w dłoniach;
drążkiem o podłogę jeden raz.
Autobus (zabawa ruchowa) Mknie ulicą autobus przez szeroki świat. A w nim mama, tata, siostra oraz brat. Czy wiadomo, kto kierowcą właśnie dziś się staje? Mama! / Tata! / Siostra! / Brat! Niech więc mama / tata / siostra / brat nas prowadzi poprzez dróg rozstaje. Dzieci ustawiają się czwórkami. Każdej osobie z czwórki nauczyciel nadaje rolę: mamy, taty, siostry albo brata. Mówiąc rymowankę, przedszkolaki poruszają się w dowolnym kierunku. Przy słowach: Czy wiadomo, kto kierowcą właśnie dziś się staje? zatrzymują się w miejscu – nauczyciel wybiera kierowcę (wskazuje mamę, tatę, siostrę albo brata). Po wybraniu kierowcy dzieci ruszają dalej za wyznaczoną osobą. Zabawę powtarza się do momentu, gdy wszystkie dzieci z grupy poprowadzą „pojazd”.
27
Bułeczki (zabawa ruchowa) Mąka, drożdże, sól i woda…
dzieci naśladują wsypywanie składników do miski
Do roboty! Czasu szkoda! udają, że podwijają rękawy
Ciasto pięknie wyrabiamy,
naprzemiennie zaciskają dłonie w pięści i otwierają je
odkładamy i czekamy…
przykładają palec jednej ręki do policzka
Tik-tak, tik-tak, czas upływa, kiwają głową w prawo i w lewo
no a ciasta wciąż przybywa! rozkładają ręce na boki
Już bułeczki formujemy, ściskają naprzemiennie dłonie
odkładamy i pieczemy.
udają, że wsuwają blachę do piekarnika
A na koniec je zjadamy,
przysuwają palce do ust, naśladując czynność jedzenia
bo apetyt wielki mamy. masują brzuszek
Nauczyciel recytuje tekst wiersza i ilustruje go ruchem i gestem, a dzieci go naśladują.
Wiatr (zabawa ruchowa) Wietrzyk-psotnik wpadł do sadu, szalał przez dzień cały. Sprawdzić chciał, czy jego taniec wszystkie drzewa znały. Dzieci wraz z nauczycielem recytują wiersz. Następnie prowadzący prezentuje przedszkolakom prosty układ ruchowy, imitując wiatr hulający w koronach drzew (na początek mogą to być dwa lub trzy ruchy, wzbogacane przy kolejnych powtórzeniach o nowe elementy). Zadaniem dzieci jest odtworzyć cały układ z zachowaniem właściwej kolejności.
28
Wielkie pranie (zabawa ruchowa) Hej, panowie oraz panie,
dzieci przykładają dłonie do ust w geście nawoływania
urządzamy wielkie pranie! rozkładają ręce na boki
Do bębna wszystko pakujemy,
naśladują ruch wkładania prania do pralki
proszek już dosypujemy.
unoszą rękę zaciśniętą w pięść i odwracają w dół
I już pralka poszła w ruch, więc się cieszy mały zuch!
wykonują ruch okrężny górną częścią ciała
Bęben raz się w prawo kręci, kręcą bioderkami w prawą stronę
czasem w lewo też ma chęci, kręcą bioderkami w lewą stronę
coraz szybciej… Stop! Kończymy! zatrzymują się
Teraz pranie powiesimy…
kilkukrotnie unoszą ręce i je opuszczają
Wysuszymy…
machają rękami w górze
I zbierzemy.
kilkukrotnie unoszą ręce i je opuszczają
Teraz je wyprasujemy!
przesuwają rękę w prawo i w lewo, naśladując prasowanie
Równo w szafkach ułożymy, wyciągają ręce w przód coraz wyżej
potem czyste założymy.
udają, że się ubierają (np. że wciągają spodnie)
Nauczyciel recytuje tekst wiersza i ilustruje go ruchem i gestem, a dzieci go naśladują.
29
Wesołe gotowanie (zabawa ruchowa) Na raz: łyżki unieś w górę, B na dwa: uderz o podłogę, C na trzy: młynek zrób łyżkami, D a na cztery: ruszaj w drogę. E Pięć – złącz końce F, na sześć – skrzyżuj, G ruch wskaże ci kostka. Zaraz wszystko zapamiętasz, przecież to drobnostka. Dzieci siedzą w półkolu przed nauczycielem. Każde z nich ma w rękach po dwie łyżki. Nauczyciel recytuje treść wiersza, a przedszkolaki wykonują odpowiednie ruchy i starają się zapamiętać, jaki ruch kryje się pod daną liczbą. Prowadzący powtarza rymowankę kilkukrotnie. Następnie rzuca kostką, a dzieci wykonują określone ćwiczenie dopasowane do odpowiedniej liczby kropek: B dzieci
unoszą łyżki ponad głowę;
C uderzają
łyżkami o podłogę;
D wykonują E trzymają
młynek łyżkami;
łyżki w pozycji pionowej i „maszerują” nimi w miejscu;
F złączają
ze sobą końce sztućców;
G krzyżują
łyżki.
Liście (zabawa ruchowa) Liście tam i liście tu,
dzieci rozkładają ręce, a następnie składają ręce do siebie
szumią z wiatrem: szu, szu, szu. pocierają listkami o siebie
Kolorowe liście mam, machają liśćmi
zaraz jeden tobie dam.
liść z lewej dłoni kładą przed osobą z prawej strony
Dzieci siedzą w kole. Trzymają po dwa liście i z ich wykorzystaniem ilustrują treść wiersza. Zabawę należy powtórzyć kilkukrotnie.
30
Ciasto (zabawa ruchowa) Mąka,
dzieci naśladują wysypywanie mąki na stół
jajko: hop i siup,
klaszczą i strzepują ręce
dodaj masło,
kantem dłoni wykonują ruch siekania masła
ciasto zrób.
pokazują rękami kulę
Zagnieć,
naśladują ruch zagniatania, zaciskając dłonie w pięści i otwierając je
wałkuj, ile sił, żeby placek z tego był.
przesuwają dłonie zaciśnięte w pięści w przód i w tył
Krój trójkąty i kółeczka, pyszne będą wnet ciasteczka!
rysują na dywanie kształty trójkąta i koła
Już we wnętrzu piekarnika cała blacha ciastek znika.
wysuwają szybkim ruchem ręce do przodu
A na koniec, mój kolego, trzeba wszystkie zjeść! Smacznego!
przysuwają palce do ust, naśladując czynność jedzenia
Przedszkolaki siedzą w kole. Nauczyciel recytuje tekst wiersza i ilustruje go ruchem i gestem, a dzieci go naśladują.
Tajemniczy zwierz (zabawa w kole) Przez łąki i przez pola przebiegał jakiś zwierz. Nie widać go, lecz słychać… Kto to? Na pewno wiesz! Dzieci siedzą w kole i recytują treść wierszyka. Jedno z dzieci znajduje się w środku koła. Po skończonej recytacji osoba ta prezentuje wybrane przez siebie dzikie zwierzę poprzez naśladowanie dźwięków, jakie ono wydaje. Dziecko, które jako pierwsze poda prawidłową odpowiedź, wchodzi do środka i zabawa rozpoczyna się od początku.
31
Dzień dobry (zabawa w kole) Dzień dobry, koleżanko! Dzień dobry, mój kolego! Uśmiecham się i życzę poranka pogodnego. Wesoło w naszej grupie mijają wszystkie dni. A miejsce na dywanie za chwilę zmienisz ty! Zabawa integrująca grupę. Dzieci siedzą w kole i recytują słowa rymowanki, jednocześnie podając sobie małą piłeczkę lub maskotkę. Osoba, na której zakończy się tekst rymowanki, zamienia się miejscami z wybranym przez siebie dzieckiem. Jeżeli zabawa przeprowadzana jest na początku roku przedszkolnego i dzieci się jeszcze nie znają, osoby zmieniające miejsca podają swoje imiona lub – w późniejszym etapie – to grupa stara się podać imiona tych osób.
Bawmy się II (zabawa w kole) Ręka, ręka, B raz, dwa, trzy! C Moje miejsce zajmiesz ty! D Krok na zewnątrz, krok do środka, E obrót… Kogo teraz spotkam? F Dzieci stoją w kole w parach, twarzami do siebie. Recytują wierszyk i wykonują opisane ruchy: B podają
sobie ręce;
C uderzają
trzy razy w dłonie partnera;
D zamieniają E wykonują
się miejscami;
krok na zewnątrz koła, a następnie do środka koła;
F odwracają
się i tym sposobem zmieniają partnera do zabawy.
Zabawę można powtarzać do momentu, aż przedszkolaki powrócą do pierwotnego ustawienia.
32
Zabawa w zoo (zabawa w kole) Puk, puk! Kto tam? Hipopotam! Puk, puk! Kto tam? Słoń! Puk, puk! Kto tam? Małpka mała! Puk, puk! Kto tam? Koń! A tutaj siedzi kto? Ktoś, kto mieszka w zoo. Głos ma właśnie taki… Odgadujcie, przedszkolaki! Dzieci siedzą w kole, jedna osoba znajduje się w środku koła. Zgodnie z treścią rymowanki przedszkolaki zadają pytania, a dziecko siedzące w środku odpowiada, podając nazwy zwierząt. Po słowach: Odgadujcie, przedszkolaki! dziecko naśladuje głos dowolnego zwierzęcia, a pozostałe osoby odgadują, co to za zwierzę.
Jeżyk (zabawa w kole) Idzie jeżyk leśną dróżką. Przytupuje prawą nóżką. Nagle zniknął! Czy ktoś wie, gdzie nasz jeżyk ukrył się? Dzieci siedzą w kole i recytują treść wierszyka, przekazując sobie z rąk do rąk maskotkę jeża (zamiast maskotki może to być zalaminowana sylweta jeża bądź inny rekwizyt, np. jeż wykonany z kasztanów). W tym czasie jedno z nich ma zasłonięte oczy – również bierze udział w przekazywaniu jeża. Po skończonej recytacji dzieci chowają ręce za plecami. Osoba z opaską na oczach zdejmuje ją i za pomocą wskazówek udzielanych przez nauczyciela (dotyczących np. wyglądu dziecka ukrywającego jeża) próbuje odgadnąć, gdzie znajduje się jeż.
33
Piłka śmieszka (zabawa w kole) Pewna mała skoczna piłka śmiać się uwielbiała. Więc gdy trafi w twoje ręce, będzie rozśmieszała! Wszystkie dzieci siedzą w kole i podają sobie z rąk do rąk piłkę. Ta osoba, na której zakończy się rymowanka, jest rozśmieszana przez inne dzieci za pomocą słów i gestów. Na sygnał nauczyciela dzieci wznawiają zabawę – ponownie podają sobie piłkę.
Kasztan (zabawa w kole) Mały kasztan z drzewa spadł! Gdy na ziemi wreszcie siadł, wiatr go szybko wprawił w ruch, więc się toczy mały zuch: w przód, do tyłu, w bok i w bok, i przed siebie długi skok! Dzieci siedzą w kole. Każdy ma w rękach kasztan. Przedszkolaki mówią treść wierszyka i zgodnie z jego treścią turlają kasztan po dywanie: do przodu, do tyłu, na boki. Na słowa: i przed siebie długi skok! turlają kasztan przed siebie i starają się złapać inny.
Jesienne kolory (zabawa w kole) Wszystkie liście malowane
dzieci klaszczą dwa razy, po czym uderzają dwa razy o swoje kolana
w jesienne kolory,
przekazują liść dziecku siedzącemu po prawej stronie
a my dziś je pozbieramy,
klaszczą dwa razy, po czym uderzają dwa razy o swoje kolana
ułożymy w zbiory.
przekazują liść dziecku siedzącemu po prawej stronie
Dzieci siedzą w kole. Przed każdym z nich leży liść. Wszyscy powtarzają treść rymowanki, wykonując jednocześnie opisane ruchy. Po skończonej rymowance dzieci porządkują liście w zbiory, np. według kolorów, wielkości itp.
34
Wspólna zabawa (zabawa w kole) Wszyscy tupią: tup, tup, tup! Wszyscy skaczą: hop sa sa! Jeśli tylko masz ochotę, to rób to, co ja! Dzieci ustawione są w kole, jedno z nich stoi w środku. Na słowa: tup, tup, tup – przedszkolaki trzy razy tupią; hop sa sa – trzy razy podskakują. Po słowach: rób to, co ja – powtarzają ruch zaprezentowany przez dziecko, które jest w środku. Na końcu nauczyciel wybiera kolejną osobę, która staje w środku koła.
Pojawiam się i znikam (zabawa w kole) Pojawiam się i znikam, to prosta gimnastyka. Tu był ktoś, już go nie ma… Kto swoje miejsce zmienia? Dzieci siedzą w kole. Jedno z nich odwraca się tyłem. W tym czasie kilkoro dzieci zamienia się miejscami, mówiąc treść rymowanki. Zadaniem dziecka jest wskazać osoby i miejsca, w których pierwotnie się znajdowały.
Rudy lisek (zabawa w kole) Siedzi w lesie mały lis, ma futerko rude. I narzeka już od rana na ogromną nudę. Lisku, lisku, już nie marudź, szkoda na to czasu! Chodź, skacz, biegaj dookoła zielonego lasu! Hop, hop, raz, dwa, trzy, teraz liskiem jesteś ty! Dzieci siedzą w kole. Jedno z nich znajduje się w środku – jest rudym liskiem. Wszyscy mówią treść rymowanki. Na słowa: Chodź, skacz, biegaj dookoła zielonego lasu! lisek w wybrany przez siebie sposób okrąża koło (truchtem, podskakując, wykonując wymachy rąk itd.). Na końcu (po słowach: Hop, hop, raz, dwa, trzy…) lisek wybiera dziecko, które w kolejnym powtórzeniu przejmie jego rolę.
35
Czary-mary (zabawa w kole) Czary-mary, fiku-mik, kto nam właśnie z grupy znikł? Hokus-pokus, tralala, oto jestem ja! Dzieci stoją w kole. Wybrane dziecko odwraca się, a pozostali mówią pierwszą część wierszyka. W tym czasie jedna osoba wchodzi do środka koła i chowa się pod kocem. Dziecko odwraca się z powrotem – jego zadaniem jest odgadnąć, kto znajduje się pod kocem. Gdy poda właściwą odpowiedź, dziecko schowane pod kocem wraca do koła, recytując drugą część wierszyka. Osoba ukrywająca się będzie w następnej kolejce osobą odgadującą – zabawa rozpoczyna się od początku.
Iskierka (zabawa w kole) Rączki złączone, iskierka leci, za chwilę dotrze do wszystkich dzieci. Płynie i płynie, już całkiem rozbłysła, a potem cichutko wraca, skąd wyszła. Dzieci stoją w kole, trzymając się za ręce. Recytują wierszyk i po kolei delikatnie ściskają swoje rączki (przekazują sobie „iskierkę”).
Piłeczka (zabawa w kole) Po dywanie, po podłodze piłeczka się toczy. Wszyscy bardzo są ciekawi, kogo dziś zaskoczy. Raz, dwa, trzy, swoje miejsce zmieniasz ty! Dzieci siedzą w kole. Jedno z nich ma w rękach piłeczkę. Recytując treść rymowanki, przedszkolaki podają ją sobie po kole. Ta osoba, na której zakończy się rymowanka, turla piłeczkę w kierunku wybranego przez siebie dziecka, po czym dzieci te szybko zamieniają się miejscami i zabawa rozpoczyna się na nowo.
36
Jadę (zabawa w kole) – Jadę, jadę tu i tam! – Ale gdzie? – Nie powiem wam! Zaraz wszystko się okaże, kiedy wam pokażę! Jedno z dzieci siedzi w kole i prowadzi dialog z pozostałymi zgodnie z treścią rymowanki. Następnie za pomocą gestów stara się zaprezentować budynek lub miejsce (np. kurnik, szpital, park), a przedszkolaki starają się odgadnąć, co osoba pokazująca ma na myśli.
Listeczki (zabawa w kole) Weź do ręki liści kilka, zrób z nich to, co chcesz. Pokaż wszystkim, co powstanie… Co to jest za zwierz? Dzieci siedzą w kole, jedno z nich znajduje się w środku. Obok siebie ma różnokolorowe jesienne liście. Dzieci recytują tekst rymowanki, a następnie osoba w środku układa z liści kształt leśnego zwierzęcia. Pozostali starają się odgadnąć, co to za zwierzę. Zabawę można następnie ubogacić poprzez zadanie pytania, czy dane zwierzę zapada w sen zimowy, czy nie.
Domino (zabawa w kole) Siedzimy obok siebie, co nie jest trudną sprawą. Zrobimy dziś domino, bo świetną jest zabawą. Dzieci siedzą w dowolnym ustawieniu (w kole, w szeregu itp.) tak, aby stykać się bokami. Po wspólnej recytacji wierszyka pierwsze dziecko (lub w przypadku ustawienia kołowego – dziecko wskazane przez nauczyciela) delikatnie odchyla się w stronę dziecka siedzącego obok i po kolei wszystkie przedszkolaki się „przewracają”, aż do ostatniego. Zabawę można powtórzyć w innym ustawieniu, np. dzieci siedzą jedno za drugim i pierwsze dziecko odchyla się do tyłu.
37
Wiewióreczka (zabawa w kole) Chodzi wiewióreczka, skarbów wszędzie szuka, od chatki do chatki, do drzwi mocno puka. Jest jedna wyjątkowa, pełna skarbów chatka, a co w środku skrywa? Oto jest zagadka! Dzieci siedzą w kole. Nauczyciel rozdaje im materiałowe woreczki ze skarbami jesieni (kasztanami, orzechami, owocami, warzywami itp.). Woreczka nie dostaje jedynie osoba wybrana do roli wiewióreczki. Wiewiórka chodzi w środku koła i razem z dziećmi recytuje treść rymowanki. Następnie siada przed osobą, na której zakończyła się rymowanka, i z zamkniętymi oczami (tylko za pomocą zmysłu dotyku) sprawdza i odgaduje, co znajduje się w woreczku. Jeśli nie odgadnie, zostaje w środku, jeśli natomiast udzieli prawidłowej odpowiedzi, siada w kole, a wiewióreczką zostaje ta osoba, u której był sprawdzany woreczek ze skarbami.
Budujemy dom (zabawa w parach) Cegiełka za cegiełką, dziś rąk nam twych potrzeba, by dom był taki wielki, że sięgnie aż do nieba. Już ściany są gotowe, powstanie teraz dach… Nasz dom był za wysoki, więc z hukiem runął: trach! Dzieci siedzą w parach. Podczas recytowania treści wiersza układają naprzemiennie swoje dłonie, jedna na drugiej. Przy słowach: powstanie teraz dach łączą dłonie, tworząc kształt dachu, podnoszą je wysoko do góry, po czym je rozłączają, ostrożnie przewracając się.
38
Jestem ja, jesteś ty (zabawa w parach) Jestem ja i jesteś ty,
dzieci wskazują najpierw na siebie, następnie na kolegę/koleżankę
więc klaszczemy: raz, dwa, trzy! klaszczą w dłonie partnera
My jesteśmy i są oni,
wskazują na siebie, następnie szeroko rozkładają ramiona
więc szukamy nowych dłoni.
wykonują młynek dłońmi, po czym znajdują nową parę
Dzieci wykonują ruchy zgodnie z opisem. Zabawę należy powtórzyć kilkukrotnie.
Gra w piłkę (zabawa w parach) Piłka hop i piłka siup, teraz ty to zrób! Piłka hop i piłka siup, teraz ty to zrób! Piłka tu i piłka tam, z tobą dzisiaj gram. Piłka tu i piłka tam, z tobą dzisiaj gram. Dzieci siedzą w parach, twarzą do siebie. Jedna osoba z pary trzyma w rękach piłkę. Na słowa: Piłka hop i piłka siup oraz Piłka tu i piłka tam – podrzuca piłkę lekko do góry i łapie ją, a na słowa: teraz ty to zrób oraz z tobą dzisiaj gram – rzuca piłkę do partnera.
Wakacyjne wspomnienia (wyliczanka) Muszelka, piasek, morze, kamyk… Dziś wakacje wspominamy. Jeden, dwa, trzy, cztery, pięć, opowiadaj, gdy masz chęć. Wszystkie dzieci mówią wyliczankę, podczas gdy wybrana osoba – również powtarzając treść wierszyka – wskazuje na kolejne dzieci. Ten, na kogo wypadnie, dzieli się z resztą grupy wakacyjnymi wspomnieniami.
39
Kosz z warzywami (wyliczanka) Poszło dziecko do ogrodu, warzyw nazbierało. Pomyśl chwilę i odgadnij, co w koszyku miało. Dzieci siedzą w kole. Na środku znajdują się warzywa (bądź ich ilustracje) oraz koszyk. Nauczyciel lub wybrane dziecko mówi treść wyliczanki i wskazuje po kolei na dzieci siedzące w kole. To dziecko, na które wypadnie, musi wymienić nazwę warzywa w kolorze wybranym przez osobę prowadzącą (np. Biały? Pietruszka!). Jeżeli poda prawidłową odpowiedź, wrzuca do koszyka odpowiednie warzywo/ilustrację i zabawa toczy się od początku.
Piłka gadułka (wyliczanka) Piłka gadułka po świecie krąży, chyba już za nią nikt nie nadąży! Ciągle się spieszy, nie kończy słów, ktoś musi za nią dokończyć znów. Dzieci siedzą w kole i mówią słowa rymowanki, przekazując sobie małą piłkę. Ta osoba, na którą wypadnie (która będzie trzymać w dłoniach piłkę, gdy skończy się wyliczanka) ma za zadanie dokończyć wyraz na wskazaną przez nauczyciela literę lub sylabę. Można również przygotować kartoniki z literami lub sylabami do losowania i odczytywania przez dzieci.
Jesienne czary-mary (wyliczanka) Hocki-klocki, czary-mary, jesień niesie swoje dary. A na kogo dziś wypadnie, dźwięki z nich pokaże ładnie. Dzieci siedzą w kole. Każde z nich ma w dłoniach wybrane przez siebie jesienne dary (np. kasztany, orzechy, żołędzie, liście, patyki). Jedno z dzieci recytuje treść rymowanki, wskazując po kolei na pozostałe przedszkolaki. Ta osoba, na którą wypadnie, wydobywa dźwięk ze swojego przedmiotu (np. stuka kasztanem o podłogę, szeleści liśćmi itp.).
40
Owoce (wyliczanki) III) Z drzewa właśnie jabłko spadło i do rąk kucharki wpadło. Każdy bardzo jest ciekawy, jakie z niego są potrawy. III) Z drzewa właśnie gruszka spadła i do rąk kucharki wpadła. Każdy bardzo jest ciekawy, jakie będą z niej potrawy. III) Z drzewa właśnie śliwka spadła i do rąk kucharki wpadła. Każdy bardzo jest ciekawy, jakie będą z niej potrawy. Przedszkolaki siedzą w kole. Wybrana przez nauczyciela osoba wskazuje na kolejne dzieci, mówiąc tekst wyliczanki (o gruszce, jabłku lub śliwce). Ten, na kogo wypadnie, podaje przykład potrawy możliwej do przygotowania z danego owocu. Następnie kolejna osoba mówi inną wyliczankę.
Krasnoludki (wyliczanka) Rośnie w lesie grzyb malutki, siedzą pod nim krasnoludki. I gdy dłużą im się ranki, wymyślają wyliczanki. Fiku-miku, hopla, hopla, z nieba leci wielka kropla. Chmurka roni wielkie łzy, dzisiaj ją rozśmieszasz ty! Jedno z dzieci, recytując wyliczankę, wskazuje kolejno na pozostałe przedszkolaki. Ta osoba, na którą wypadnie, ma za zadanie rozśmieszyć pozostałe dzieci, które są chmurkami. Jeżeli choć jedno dziecko się zaśmieje, zadanie zostaje uznane za wykonane i zabawa rozpoczyna się na nowo.
41
Pięć listeczków (zabawa matematyczna) Pierwszy czerwony, drugi zielony, a złoty, trzeci, już z drzewa leci! Czwarty jest mały, no ale cały! A piąty, żółty, w czarne kropeczki… Z wiatrem przed siebie lecą listeczki. Dzieci recytują tekst wiersza, układając przed sobą naturalne liście (lub ich sylwety) w odpowiednich kolorach i kształtach. Następnie przeliczają, porównują wygląd liści, sprawdzają ich strukturę itd.
Drzewo (zabawa matematyczna) Jestem drzewem, wielkim drzewem! Gdy poruszę gałązkami, wszystkie dzieci obdaruję swymi owocami! Zabawę można wykorzystać na zajęciach doskonalących umiejętność dodawania. Jedno z dzieci jest drzewem. Ma doczepione do ramion za pomocą rzepów sylwety owoców charakterystycznych dla jesieni (np. śliwek, gruszek, jabłek). Dziecko recytuje wyliczankę, a następnie mocno potrząsa ramionami. Liczba owoców, jaka spadnie na ziemię z prawej i lewej strony, oznacza działanie dodawania, które pozostałe dzieci muszą wykonać.
Tydzień (zabawa matematyczna) Poniedziałek już od rana żwawo się do pracy bierze. Wtorek ćwiczy na siłowni, środa jeździ na rowerze. Czwartek biega w maratonach, piątek często w górach bywa. A sobota czyta książki, zaś niedziela odpoczywa. Dzieci recytują wiersz, a następnie analizują wspólnie z nauczycielem, co robią poszczególne dni tygodnia. Wiersz można również zilustrować ruchem i gestem.
42
Osiem kropelek (zabawa matematyczna) Pierwsza kropelka: bęc! Druga kropelka: chlap! Trzecia kropelka: hop! Czwartą w ręce złap! Piąta kropelka: siup! Szósta kropelka: hej! Siódma kropelka: kap! Ósma zniknęła! Ojej! Każde z dzieci dostaje osiem sylwet kropel. Przed sobą ma planszę podzieloną (w dowolny sposób) na osiem pól. Nauczyciel recytuje wiersz, a przedszkolaki rozkładają krople na planszy zgodnie z tym, co słyszą. Pod koniec przeliczają kropelki.
Szaraczek (zabawa matematyczna) Do ogrodu wpadł szaraczek, bo marchewek chciał biedaczek. Gdy właściwą cyfrę zgadnie, marchew szybko w łapki wpadnie. Nauczyciel przygotowuje marchewki (bądź ich sylwety) oraz kartoniki z cyframi lub kropkami symbolizującymi cyfry (ich zakres zależy od wieku i umiejętności dzieci w danej grupie). Dzieci recytują treść rymowanki, po czym losują kartoniki z cyframi (bądź kropkami). Dopasowują do nich odpowiednią liczbę marchewek.
Orzechy (zabawa matematyczna) Pewna mała wiewióreczka zapasy zbierała. Rozglądając się dokoła, wszystkie układała. Tu orzeszek, tam orzeszek, a tu będą trzy. Weź do ręki swe zapasy i układasz ty! Nauczyciel nakleja na dywanie linię z taśmy. Dzieci siedzą w parach po obu jej stronach. Każde dziecko otrzymuje po pięć sylwet orzechów (lub prawdziwe orzechy). Dzieci siedzące po jednej stronie powtarzają za nauczycielem tekst wierszyka, układając na dywanie, równolegle do naklejonej linii, pięć orzechów w dowolnej konfiguracji (np. 2-2-1). Dzieci siedzące z drugiej strony mają ułożyć swoje orzechy na zasadzie odbicia lustrzanego.
43
Cisza (rymowanka wyciszająca) Czy ktoś widział,
dzieci wskazują na oczy
czy ktoś słyszał, dotykają uszu
kiedy przyszła do nas cisza? przykładają palec do ust
Swoje uszy otwieramy, dotykają uszu
ciszę do nas zapraszamy… wykonują gest zaproszenia
Nauczyciel recytuje rymowankę, a dzieci ilustrują ją ruchem zgodnie z opisem. Zabawę można przeprowadzić, gdy trzeba wyciszyć grupę – np. przed zajęciami lub tuż przed relaksacją.
Miś (rymowanka) Miś ma buzię: śpiewa w głos. Duże oczka, uszy, nos, brzuszek, plecy, łapki cztery – chodzi ze mną na spacery. Dzieci mówią treść rymowanki i wskazują odpowiednie części ciała – na sobie lub na pluszowym misiu.
Dzięcioł (zabawa rytmiczna) Na takim wielkim drzewie był dzięcioł taki mały, co rytm ten wystukiwał, a ptaki powtarzały. Dzieci siedzą w kole na dywanie. W dłoniach mają plastikowe pałeczki. Nauczyciel (lub jedno z dzieci) jest dzięciołem – po recytacji wiersza prezentuje dowolny układ rytmiczny ze zmiennym tempem, a pozostałe przedszkolaki go powtarzają.
44
Orkiestra (zabawa rytmiczna) Ram, pam, pam, ram, pam, pam, na krzesełku sobie gram. Rytm po kole już wędruje, każdy go zapamiętuje. W kole ustawione są krzesła (tyle, ile uczestników zabawy). Dzieci siedzą na dywanie przed swoim krzesełkiem i recytują rymowankę, po czym wyznaczone przez nauczyciela dziecko uderza o krzesło w dowolny sposób. Każda kolejna osoba powtarza układ rytmiczny. Na początku warto określić, że może się on składać np. tylko z uderzeń dźwięków – im częściej dzieci będą bawiły się w tę zabawę, tym układ może się stawać coraz bardziej skomplikowany.
Deszcz (zabawa rytmiczna) Pada, pada kapuśniaczek: kap, kap, kap. Spadły krople gdzieś na krzaczek: kap, kap, kap. Pada, pada deszcz na dworze: stuk, stuk, stuk. Jaś na spacer wyjść nie może: stuk, stuk, stuk. Leje z nieba, to ulewa! Sz, sz, sz, sz, sz, sz… Mokną w deszczu wszystkie drzewa! Sz, sz, sz, sz, sz, sz… Dzieci siedzą w kole. Każde ma przed sobą gazetę. Wszyscy mówią treść wierszyka, naśladując przy tym spadający deszcz – za pomocą wydawanych dźwięków i przy wykorzystaniu rekwizytu: podczas dwóch pierwszych wersów uderzają wolno paluszkami w gazetę, powtarzając: kap, kap, kap; następnie uderzają trochę szybciej, mówiąc: stuk, stuk, stuk; na końcu szurają otwartą dłonią po gazecie, wymawiając długo głoskę sz.
Chodź za mną (zabawa rytmiczna) Przez ulice i przez drogi maszerują małe nogi. Głośno tupią: tup, tup, tup, a ty z nami kroki rób! Dzieci maszerują swobodnie po sali, powtarzając rymowankę, po czym nauczyciel wygrywa na instrumencie krótki układ rytmiczny, który dzieci odtwarzają, maszerując.
45
Komunikat (zabawa językowa) Płyną ze świata najnowsze wieści… Nadajemy komunikat takiej oto treści! Kto? … Z kim? … Gdzie poszli? … Co robili? … Dzieci podzielone są na cztery grupy. Każda grupa ma obrazki związane z jednym pytaniem (pierwsza i druga grupa – postacie, zwierzęta; trzecia grupa – miejsca, budynki; czwarta grupa – czynności). Nauczyciel prosi każdą z grup, by losowo dokładały obrazki w odpowiedzi na jego pytania. Następnie grupy na podstawie obrazków układają najpierw zdania, a później – jeśli jest na to czas i dzieci mają na to ochotę – całe opowieści.
Pociąg z samogłoskami (zabawa językowa) Jedzie pociąg towarowy, wagonów ma siedem. Co w nich wiezie? Kto ciekawy? Jeszcze tego nie wiem! W wagonikach, moi mili, zdradził ktoś pogłoskę, są przedmioty, których nazwa jest na samogłoskę… (a, o, e, u, i) Dzieci ustawione są w „pociąg”. Poruszają się po sali, mówiąc rymowankę. Następnie nauczyciel pokazuje kartonik z określoną samogłoską, a zadaniem dzieci jest podać siedem wyrazów, które się od niej rozpoczynają – prowadzący wskazuje dziecko, które podaje pierwszy wyraz, a sześć kolejnych osób stojących za tym dzieckiem podaje pozostałe propozycje (jeżeli podczas podawania odpowiedzi „pociąg się skończy”, pozostałe wyrazy podają kolejno dzieci znajdujące się z przodu pociągu). Po podaniu odpowiednich słów zabawa rozpoczyna się od nowa.
46
Chatka (zabawa językowa) W środku lasu stała chatka, a z komina leciał dym. Do jej wnętrza wejdzie ten, kto odgadnie rym. Nauczyciel może przygotować „drzwi do chatki” wykonane np. z grubego kartonu. Prowadzący (a później: wybrane dziecko) recytuje wierszyk, po czym wypowiada słowo, do którego należy podać rym, a przedszkolaki podają ich jak najwięcej. Dla urozmaicenia zabawy można podać kategorię, do jakiej powinny należeć słowa, np. podajemy tylko te wyrazy, które kojarzą się z jesienią, albo wyrazy związane z bajkami itp. Dziecko, które poda rym, przechodzi przez drzwi do chatki, a następnie wraca na swoje miejsce.
Jesień (zabawa sensoryczna) Cichuteńko na paluszkach Jesień się zakrada i owoce z warzywami do koszyka wkłada. Ty nie możesz ich zobaczyć, ale posmakujesz i odgadniesz szybko nazwę, gdy tylko spróbujesz! Przed rozpoczęciem zabawy nauczyciel przygotowuje pokrojone kawałki warzyw i owoców kojarzących się z jesienią. Umieszcza je w pojemniku lub koszyku i zakrywa serwetką. Następnie zaprasza dzieci do koła. Nauczyciel mówi wyliczankę, wskazując na kolejnych uczestników zabawy. Temu, na kogo wypadnie, zakrywa oczy i daje do spróbowania kawałek owocu lub warzywa. Dziecko stara się odgadnąć za pomocą zmysłu smaku, co to za owoc/warzywo, i podaje jego nazwę.
Dary jesieni (zabawa sensoryczna) Jesień niesie swoje dary. Wiatr zaszumiał: czary-mary! Co tam w koszu się ukryło? Zgadujemy, że aż miło! Dzieci siedzą w kole na dywanie. Na środku znajduje się koszyk przykryty serwetą, w którym ukryte są różne dary jesieni: owoce, warzywa, kasztany, liście itp. Wszyscy recytują treść wierszyka, po czym wybrane dziecko wkłada dłonie pod serwetę i za pomocą dotyku próbuje odgadnąć, co trzyma w rękach.
47
Skrzat (zabawa słuchowa) – Kto ty jesteś? – Skrzacik mały! – A gdzie mieszkasz? – Za górami! Na dzwoneczkach gram cichutko z braćmi krasnalami! – Jak do ciebie dojść, skrzaciku? Drogi nie znam wcale. – Słuchaj dźwięków, a poradzisz sobie doskonale! Jedno z dzieci ma zasłonięte opaską oczy. Część grupy (skrzaty) znajduje sobie miejsce w innej części sali. Po skończonej wymianie zdań (recytacji wiersza), skrzaty grają cicho na dzwoneczkach, a dziecko stara się podążać za dźwiękiem.
Las (zabawa słuchowa) Szumi, szumi las… Na zabawę czas! Szumią, szumią stare drzewa, ale które z wiatrem śpiewa? Nauczyciel wyznacza osobę zgadującą oraz osobę, która będzie wydawać inne dźwięki niż pozostałe przedszkolaki (robi to tak, by osoba zgadująca nie widziała, które to dziecko). Dzieci stoją w rozsypce i mówią tekst rymowanki. Następnie zasłaniają sobie usta rękami i naśladują odgłos szumu wiatru. Tylko jedno dziecko – wskazane wcześniej przez nauczyciela – śpiewa la, la, la. Zadaniem osoby zgadującej jest je odnaleźć.
Droga (zabawa na orientację) Pięta, palce, palce, pięty, droga prosta i zakręty. Dziś do celu zmierzasz ty, ale prowadzimy my. Nauczyciel przygotowuje na dywanie „planszę” – podzieloną za pomocą taśmy na kwadraty jednakowej wielkości. Na nich kolorowymi taśmami zaznaczone są drogi od startu do mety. Dzieci recytują treść rymowanki. Wybrane dziecko ma zasłonięte opaską oczy i zmierza do celu, kierując się wskazówkami słownymi pozostałych przedszkolaków (np. zrób krok do przodu, obróć się w prawo i zrób krok itp.). Starszym dzieciom nauczyciel może przygotować kartoniki z odwzorowaną planszą i zakodowaną na niej trasą (i wówczas nie zaznacza tras na dywanie kolorowymi taśmami). Zadaniem przedszkolaków jest pokierować kolegę lub koleżankę zgodnie z otrzymanym kodem.
48
Idę do przedszkola
(sł. D. Kluska, muz. B. Marszałek)
1. Prawy but i lewy but B – do przedszkola tup, tup, tup. C Ręka lewa, ręka prawa D – czeka na nas już zabawa. E 2. Daj mi rękę, ja ci dam, F
razem raźniej będzie nam! G Zakręcimy się dokoła, H bo już nas przygoda woła! I 3. Pani nasza woła nas! J Stańmy w kole, to już czas… K I niech bawią się dzieciaki, L uśmiechnięte przedszkolaki! M
Dzieci ustawione są w rozsypce, przodem do nauczyciela. Podczas przerywnika muzycznego po pierwszej zwrotce – maszerują w miejscu, podczas przerywnika po drugiej zwrotce – spacerują krokiem marszowym w dowolnym kierunku, podczas przerywnika w środku trzeciej zwrotki – tańczą w parach, a po ostatniej zwrotce – maszerują w kole. Podczas zwrotek wykonują opisane ruchy: B wystawiają w przód najpierw prawą nogę, potem lewą; C maszerują w miejscu; D machają najpierw lewą ręką, potem prawą; E klaszczą rytmicznie; F podają dziecku, które stoi najbliżej, najpierw jedną rękę, potem drugą; G klaszczą w dłonie partnera cztery razy; H wykonują obrót wokół własnej osi; I wykonują rękami „młynek”; J przykładają dłoń do ucha; K ustawiają się w dużym kole; L chwytają się za ręce; M wymachują rękami, nie puszczając dłoni kolegów i koleżanek.
49
Przedszkolak
(sł. D. Kluska, muz. B. Marszałek)
Ref. Każdy przedszkolak o tym wie, B że nawet kiedy bywa źle, to obok siebie przyjaciół ma i razem z nimi radę da! 1. Wieża szybko pnie się w górę, C pociąg długi, że ho, ho! D Uśmiech wnet przegoni chmurę, E a świat jest piękniejszy, bo… F Ref. Każdy przedszkolak o tym wie… B 2. Gra, co nigdy nie ma końca, G wspólnych marzeń chyba sto! H Spacer w parach w stronę słońca, I zawsze razem, blisko, bo… J Ref. Każdy przedszkolak o tym wie… B
Dzieci w ustawieniu kołowym stają w parach i wykonują opisane czynności: B poruszają się po kole para za parą; C zatrzymują się, stają w parach na obwodzie koła, twarzą do siebie nawzajem i układają swoje
dłonie naprzemiennie jedna na drugiej („budując wieżę”);
D ustawiają się jedno za drugim (nadal stojąc w kole); E stają twarzą do środka koła i rysują palcem wskazującym prawej dłoni uśmiech w powietrzu; F ponownie ustawiają się w pary; G zatrzymują się, poruszają palcem wskazującym prawej ręki przed sobą; H lewą ręką podtrzymują łokieć prawej ręki, a prawym palcem wskazującym dotykają policzka; I trzymają za rękę osobę z pary i machają złączonymi dłońmi w przód i w tył; J przytulają się.
50
Na dzień dobry i na do widzenia (sł. D. Kluska, muz. B. Marszałek)
1. Na dzień dobry podam rękę, B powiem: witam, cześć i hej! C I zaśpiewam tę piosenkę, D bo dziś wszystko jest okej! E Hop, hop, hop, tralala! F Każdy z nas dzień dobry ma! /2x G 2. Potem zaś na do widzenia H również słowa powiem dwa. I Jutro znów się zobaczymy, J a tymczasem: cześć, pa, pa! K Hop, hop, hop, tralala! F Do widzenia, cześć, pa, pa! /2x G
Dzieci ustawione są w parach. Wykonują następujące ruchy i gesty do piosenki: B podają
sobie ręce na powitanie;
C kłaniają
się, ponownie podają ręce na powitanie i przybijają „piątkę”;
D machają
dłońmi, jakby dyrygowały;
E wykonują
obrót dookoła własnej osi;
F wykonują
trzy podskoki i trzy klaśnięcia;
G dwa
razy uderzają w swoje uda i dwa razy w dłonie partnera;
H machają
ręką na pożegnanie;
I wyciągają
dłoń i pokazują na niej dwa palce;
J przykładają K podają
dłoń do czoła w geście wypatrywania;
sobie ręce i machają na pożegnanie.
51
Chodzę sobie tu i tam (sł. D. Kluska, muz. B. Marszałek)
1. Chodzę sobie tu i tam, na bębenku głośno gram. Kiedy powiem: raz, dwa, trzy – nieruchomo stajesz ty. Raz, dwa, trzy! 2. Chodzę sobie tu i tam, na trójkącie cicho gram. Kiedy powiem: raz, dwa, trzy – na paluszkach stajesz ty. Raz, dwa, trzy! 3. Chodzę sobie tu i tam, na grzechotce teraz gram. Kiedy powiem: raz, dwa, trzy – podskakujesz żwawo ty! Raz, dwa, trzy!
Dzieci spacerują po sali, śpiewając piosenkę. Wraz z nimi spaceruje nauczyciel, który w kolejnych zwrotkach gra na wymienionych w instrumentach (bębenku, trójkącie, grzechotce). Po każdej zwrotce następuje przerywnik muzyczny, podczas którego dzieci wykonują określone w treści piosenki ćwiczenie.
52
Mała sprytna wiewióreczka (sł. D. Kluska, muz. B. Marszałek)
1. Mała sprytna wiewióreczka ciężko dziś pracuje, B bo na długą, mroźną zimę zapasy szykuje. Ref. Tu orzeszek, a tam drugi! C O! Tam jeszcze trzeci! Czy je zdążę zebrać wszystkie? Pomóżcie mi, dzieci! 2. Biega mała wiewióreczka po polach, po lesie B i orzeszki do spiżarni w swoich łapkach niesie. Ref. Tu orzeszek, a tam drugi… C 3. Zapełniona już spiżarnia małej wiewióreczki, D więc zaprasza wszystkie dzieci do skocznej poleczki. Ref. Tańczą dzieci wraz z wiewiórką E i wirują w koło. Wiatr dołączył do zabawy F i szumi wesoło. /2x
Dzieci siedzą w kole. Jedno z nich zostaje wybrane na wiewiórkę. Wiewiórka wchodzi do środka koła, trzyma w dłoniach materiałowy worek, a dzieci siedzące w kole otrzymują od prowadzącego po dwie plastikowe piłeczki („orzechy”). Następnie: B dzieci
śpiewają piosenkę, a wiewiórka podskakuje we wnętrzu koła;
C wiewiórka wskazuje na kolejne piłeczki-orzechy, a następnie na końcówce refrenu
i podczas przerywnika muzycznego podchodzi do kolejnych dzieci i podsuwa im woreczek, by wrzuciły do niego orzechy;
D wiewiórka
potrząsa woreczkiem, a następnie odkłada go na środku koła i dołącza do pozostałych dzieci w kręgu;
E dzieci
i wiewiórka wspólnie kręcą się w kole;
F do
zabawy dołącza prowadzący-wiatr, który porusza się po zewnętrznym obwodzie koła w przeciwną stronę niż dzieci i muska ich głowy szyfonową chustką.
53
Zabawa z echem
(sł. D. Kluska, muz. B. Marszałek)
1. Wybierzmy się dzisiaj na spacer ciekawy i zaprośmy echo do wspólnej zabawy! Ref. Kiedy my klaszczemy, (I grupa – dwa klaśnięcia) echo nam wtóruje (II grupa – dwa klaśnięcia) i to, co robimy, (I grupa – dwa klaśnięcia) chętnie naśladuje. (II grupa – dwa klaśnięcia) 2. Z echem każda podróż wygląda wspaniale. Nawet długa droga nie męczy nas wcale! Ref. Kiedy my tupiemy, (I grupa – dwa tupnięcia) echo nam wtóruje (II grupa – dwa tupnięcia) i to, co robimy (I grupa – dwa tupnięcia) chętnie naśladuje. (II grupa – dwa tupnięcia) 3. Porozmawiać z echem dzisiaj spróbujemy. A czy nam odpowie? Przecież dobrze wiemy… Ref. Że gdy zawołamy, (I grupa woła: hej, hej!) echo odpowiada (II grupa woła: hej, hej!) i tak bez ustanku (I grupa woła: hej, hej!) z każdym sobie gada. (II grupa woła: hej, hej!) Dzieci podzielone na dwie grupy tworzą dwa współśrodkowe koła (wewnętrzne i zewnętrzne). Podczas śpiewania zwrotek maszerują w dwóch różnych kierunkach. Podczas refrenu zatrzymują się i stają twarzami do siebie. Pierwsza grupa śpiewa pierwszy i trzeci wers refrenu oraz wykonuje opisane czynności (klaszcze, tupie, woła), a druga grupa śpiewa drugi i czwarty wers oraz powtarza te czynności.
54
Pająk
(sł. D. Kluska, muz. B. Marszałek)
1. Mały pająk już od rana przebiera nóżkami, bo chce swoją sieć zapełnić smacznymi muszkami. Ref. Uważaj na pająka, uważaj, muszko mała, byś w jego lepkie sieci się dzisiaj nie dostała! 2. Pająk, widząc małe muszki, szepcze: „Bardzo ładnie! Dziś z pewnością jedna z drugą w moje sieci wpadnie…” Ref. Uważaj na pająka… 3. Pająk zasnął, no a muchy wnet go otoczyły i sieć, którą plótł dzień cały, zupełnie zniszczyły! Ref. Pająku, ach, pająku, gdy chmara much przyleci, to tworzy w mig silniejsze niż twoje, wielkie sieci!
Dzieci znajdują się po jednej stronie sali, chodzą w rozsypce i śpiewają piosenkę. Na środku sali stoi dziecko-pająk i podczas przerywnika muzycznego pojawiającego się po refrenie – łapie przebiegające z jednej strony na drugą dzieci („muchy”). Podczas trzeciej zwrotki pająk siada na środku sali („zasypia”), a muchy, trzymając się za ręce, tworzą wokół niego ciasne koło. Po ostatnim refrenie pająk próbuje się wydostać na zewnątrz, przechodząc pomiędzy nogami otaczających go much.
55
Jesienny rock and roll (sł. D. Kluska, muz. B. Marszałek)
1. Kolorowa Pani Jesień z wiatrem mknie przez pola i radośnie podśpiewując, tańczy rock and rolla. Ref. Noga w przód i noga w bok, to jest nasz jesienny rock! Noga w przód i noga w bok, to jesienny rock! 2. Kolorowa Pani Jesień patrzy gdzieś do góry, z deszczem tańczy rock and rolla i rozśmiesza chmury. Ref. Noga w przód i noga w bok… 3. Kolorowa Pani Jesień ma parasol w ręce. Choć deszcz pada, choć wiatr wieje, tańczy przy piosence! Ref. Noga w przód i noga w bok…
Dzieci ustawiają się w pary. Podczas zwrotek poruszają się po kole do rytmu piosenki, para za parą. Podczas refrenu i przerywnika muzycznego zatrzymują się i tańczą, wykonując charakterystyczne wyrzuty nóg w przód i w bok oraz obroty wokół własnej osi.
56
Pan Jeż u fryzjera
(sł. D. Kluska, muz. B. Marszałek)
1. Do fryzjera pan Jeż wpada, by jeszcze przed zimą móc rozprawić się nareszcie z kolczastą czupryną. Ref. „Kolce tu i kolce tam! Nawet gdybym dotknąć chciał, to nie mogę zrobić nic, bo mnie kłują! Ał! Ał! Ał!”. 2. Od fryzjera do fryzjera więc pan Jeż wędruje i fachowca porządnego wszędzie poszukuje. Ref. „Kolce tu i kolce tam...” 3. Pan Jeż chodzi zasmucony, bo miał przecież plany, a tymczasem pozostaje wciąż nieuczesany! Ref. „Kolce tu i kolce tam...”
Dzieci podzielone są na dwie równoliczne grupy – jeży i fryzjerów. Jeże siedzą na krzesełkach ustawionych w kształcie koła. Fryzjerzy stoją za krzesełkami. Jeże podczas zwrotek spacerują jeden za drugim po kole wzdłuż krzesełek, śpiewając piosenkę, a fryzjerzy stoją za krzesełkami, uderzając rytmicznie w oparcia. Podczas refrenu jeże siadają na krzesełkach, a fryzjerzy śpiewając, dotykają delikatnie palcami wskazującymi po głowie partnera. Na słowa: Ał! Ał! Ał! potrząsają w powietrzu palcem wskazującym.
57
Wicher w sadzie
(sł. D. Kluska, muz. B. Marszałek)
1. Do sadu wicher wpadł i na ławeczce siadł. W jabłoń dmuchnął z całej siły, gałęzie się poruszyły. Jabłka na dół pospadały, wszystkie dzieci je zbierały. 2. Do sadu wicher wpadł i na ławeczce siadł. W gruszę dmuchnął z całej siły, gałęzie się poruszyły. Gruszki na dół pospadały, wszystkie dzieci je zbierały. 3. Do sadu wicher wpadł i na ławeczce siadł. W śliwę dmuchnął z całej siły, gałęzie się poruszyły. Śliwki na dół pospadały, wszystkie dzieci je zbierały.
Dzieci stoją w kole. Śpiewają piosenkę, chodząc po obwodzie koła. W środku znajduje się jedno dziecko, które ma przygotowane trzy kosze z piłeczkami posegregowanymi według kolorów: czerwone, żółte i ciemnoniebieskie. Po każdej zwrotce następuje przerywnik muzyczny, podczas którego dziecko ze środka koła rozsypuje piłeczki w odpowiednim kolorze, a pozostałe dzieci starają się zebrać je wszystkie z powrotem do kosza. Pod koniec przerywnika dzieci ustawiają się ponownie w kole, a do środka wchodzi inne dziecko.
58
Hałas – cisza
(sł. D. Kluska, muz. B. Marszałek)
1. Hałas tupie z całej siły… Cisza chodzi na paluszkach… Cicho… Głośno… Cicho… Głośno… Prawa nóżka, lewa nóżka! 2. Hałas krzyczy z całej siły… Cisza tylko szepcze słówka… Cicho… Głośno… Cicho… Głośno… Aż od krzyku boli główka! Ała! 3. Hałas bardzo nam przeszkadza, z ciszą się zaprzyjaźnimy. Z przyjemnością teraz w kole wszyscy sobie posiedzimy. Uff…
Podczas pierwszej zwrotki dzieci tupią głośno, gdy w piosence pojawiają się słowa o hałasie, i chodzą na paluszkach, gdy jest mowa o ciszy. Na końcu zatrzymują się i wystawiają do przodu najpierw prawą nogę, a potem lewą. Podczas drugiej zwrotki pierwszy wers śpiewają bardzo głośno, a następnie krzyczą. Przy drugim wersie ściszają głos, a następnie szepczą. Dalej aktywność jest podobna. Przy słowach: Aż od krzyku boli główka chwytają się za głowę. Podczas trzeciej zwrotki najpierw kiwają palcem wskazującym, następnie krzyżują ręce na klatce piersiowej, a na końcu siadają w kole.
59
Zakręcony taniec
(sł. D. Kluska, muz. B. Marszałek)
1. Ja ci podam ręce, ty mi podasz swoje. Z moimi stopami niech się złączą twoje. 2. Łączą się kolana i do głowy – głowa, a gdy się nie uda, to spróbuj od nowa! 3. Pięty i pośladki, łokcie połączone i razem ruszamy w którąkolwiek stronę. 4. Już się łączą plecy, ręce zaplatają. Dzieci na podłodze ostrożnie siadają.
Dzieci dobierają się w pary i podczas zwrotek próbują się ustawić tak, jak wskazuje na to treść piosenki. Podczas przerywników muzycznych tańczą w danym ustawieniu. Piosenka świetnie sprawdzi się podczas zabawy andrzejkowej.
60
Skorowidz alfabetyczny Autobus (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Bawmy się I (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Bawmy się II (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Budujemy dom (zabawa w parach). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Bułeczki (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Chatka (zabawa językowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Chodzę sobie tu i tam (piosenka).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Chodź za mną (zabawa rytmiczna).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Ciasto (zabawa ruchowa).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Cisza (rymowanka wyciszająca). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Czary-mary (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Czyste ręce (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Dary jesieni (zabawa sensoryczna). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Deszcz (zabawa rytmiczna). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Deszczyk (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Domino (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Droga (zabawa na orientację). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Drzewo (zabawa matematyczna).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Dzień dobry (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Dzięcioł (zabawa rytmiczna). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Gra w piłkę (zabawa w parach). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Hałas – cisza (piosenka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Idę do przedszkola (piosenka).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Idę, biegnę, skaczę (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Idziemy na grzyby (wierszyk do rysowania). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Iskierka (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Jadę (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Jesienna rymowanka (zabawa paluszkowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Jesienne czary-mary (wyliczanka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Jesienne drzewo (wierszyk do malowania). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Jesienne kolory (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
61
Jesienny rock and roll (piosenka).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Jesienny spacer (masażyk). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Jesień (zabawa sensoryczna).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Jestem ja, jesteś ty (zabawa w parach). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Jeż (masażyk). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Jeż i liście (wierszyk do rysowania). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Jeżyk (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Kaczuszki (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Kapryśna jesień (masażyk).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Kasztan (zabawa w kole).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Kasztanowy stworek (wierszyk do rysowania). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Kierowca (zabawa ruchowa).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Komunikat (zabawa językowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Kosz z warzywami (wyliczanka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Kot i mysz (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Kot i płot (masażyk). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Kotek psotnik (masażyk). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Krasnoludki (wyliczanka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Kropki, kreski, fale (masażyk). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Las (zabawa słuchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Listeczki (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Liście (zabawa ruchowa).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Mała sprytna wiewióreczka (piosenka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Misio (masażyk).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Miś (rymowanka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Moja rączka (zabawa paluszkowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Motory (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Na dzień dobry i na do widzenia (piosenka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Niedźwiedź (masażyk). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Orkiestra (zabawa rytmiczna).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Orzechy (zabawa matematyczna).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Osiem kropelek (zabawa matematyczna). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Owoce (wyliczanki). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Pająk (piosenka).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Paluszkowy teatrzyk (zabawa paluszkowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Pan Jeż u fryzjera (piosenka).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Pięciu piratów (zabawa paluszkowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Pięć listeczków (zabawa matematyczna). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Piłeczka (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Piłka gadułka (wyliczanka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Piłka śmieszka (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Pociąg z samogłoskami (zabawa językowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Podróże przez kałuże (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Pogoda (masażyk). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Pojawiam się i znikam (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Pomidory (wierszyk do rysowania). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Przedszkolak (piosenka).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Robaczek (masażyk).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Rodzina (zabawa paluszkowa).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Rudy lisek (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Skrzat (zabawa słuchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Spacerek (zabawa ruchowa).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Spiżarnia (wierszyk do rysowania). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Sposoby na niepogodę (wierszyk do rysowania).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Szaraczek (zabawa matematyczna).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Tajemniczy zwierz (zabawa w kole).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 To ja (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 To jestem ja (wierszyk do rysowania). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Tydzień (zabawa matematyczna). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Wakacyjne wspomnienia (wyliczanka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Wesoła gimnastyka (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Wesołe gotowanie (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Wesołe wygibasy (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Wiatr (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Wicher w sadzie (piosenka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Wielkie pranie (zabawa ruchowa).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Wiewióreczka (zabawa w kole).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Wspólna zabawa (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Wyścig po zdrowie (zabawa ruchowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Zabawa w zoo (zabawa w kole). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Zabawa z echem (piosenka).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Zakręcony taniec (piosenka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
63
