Piękna nasza Polska cała

Anna Bomba, Monika Bącik, Agnieszka Besser-Krysiak, Agnieszka Bugajska, Agata Dziechciarczyk, Małgorzata Glapa, Katarzyna Jaworska, Dorota Kluska, Joanna Łoziak, Kamila Łyżwińska-Grubecka, Magdalena Siwiorek, Agnieszka Skalska, Karolina Skonieczka, Monika Smułka, Marzena Wacowska-Chałoń, Anna Zielińska

zbiór scenariuszy zajęć i uroczystości o charakterze patriotycznym dla dzieci w wieku przedszkolnym

Wybór i opracowanie tekstów: Łukasz Kiełbasa Współpraca: Ludmiła Fabiszewska

Piękna nasza Polska cała

zbiór scenariuszy zajęć i uroczystości o charakterze patriotycznym dla dzieci w wieku przedszkolnym Autorzy:

Anna Bomba, Monika Bącik, Agnieszka Besser-Krysiak, Agnieszka Bugajska, Agata Dziechciarczyk, Małgorzata Glapa, Katarzyna Jaworska, Dorota Kluska, Joanna Łoziak, Kamila Łyżwińska-Grubecka, Magdalena Siwiorek, Agnieszka Skalska, Karolina Skonieczka, Monika Smułka, Marzena Wacowska-Chałoń, Anna Zielińska

Wybór i opracowanie tekstów:

Łukasz Kiełbasa (pomysłodawca publikacji)

Współpraca:

Ludmiła Fabiszewska (autorka Projektu Edukacyjnego „Piękna Nasza Polska Cała”)

Redakcja i korekta:

Alicja Halik

Konsultacja historyczna:

Mariusz Gałczyński

Producent wydawniczy:

Wojciech Wolak

Grafiki na okładce:

Szymon Rząsa (logo Projektu Edukacyjnego), daboost|depositphotos.com (tło)

ISBN: 978-83-65915-64-1 Copyright © by CEBP 24.12 Sp. z o.o.

Kraków 2020 Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórców i wydawcy.

Prosimy, abyś przestrzegał praw, które im przysługują.

Zawartość publikacji możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście Ci znanym, ale nie publikuj w internecie treści tu zawartych ani ich fragmentów, a kopiując jej część, rób to tylko na użytek osobisty.

Jeśli cytujesz fragmenty z publikacji, nie zmieniaj ich i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło.

Wydawca:

CEBP 24.12 Sp. z o.o. ul. Kwiatowa 3 30-437 Kraków

www.blizejprzedszkola.pl

Spis treści

Wstęp

117

Od Wydawcy

119

CZĘŚĆ I Scenariusze uroczystości patriotycznych Dzisiaj Święto wielkie mamy!

scenariusz uroczystości z okazji Narodowego Święta Niepodległości dla dzieci 3-4-letnich

Czym jest Polska?

scenariusz uroczystości patriotycznej dla dzieci 4-5-letnich

Polskie symbole

scenariusz uroczystości patriotycznej dla dzieci 4-5-letnich

Polska to mój dom

scenariusz uroczystości z okazji Narodowego Święta Niepodległości dla dzieci 4-5-letnich

Naszą Polskę miłujemy

scenariusz uroczystości z okazji Narodowego Święta Niepodległości dla dzieci 4-5-letnich

Radość z niepodległości

scenariusz uroczystości z okazji Narodowego Święta Niepodległości dla dzieci 5-6-letnich

Duma nas rozpiera, żeśmy Polakami

scenariusz uroczystości z okazji Narodowego Święta Niepodległości dla dzieci 5-6-letnich

Rocznica odzyskania niepodległości

scenariusz uroczystości z okazji Narodowego Święta Niepodległości dla dzieci 5-6-letnich

Polska Niepodległa

scenariusz uroczystości z okazji rocznicy odzyskania niepodległości dla dzieci 5-6-letnich

O Polsce, która się odrodziła

scenariusz uroczystości z okazji Narodowego Święta Niepodległości dla dzieci 5-6-letnich

Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród

scenariusz uroczystości z okazji Narodowego Święta Niepodległości dla dzieci 5-6-letnich

Witaj, majowa jutrzenko!

scenariusz uroczystości z okazji Święta Narodowego Trzeciego Maja dla dzieci 5-6-letnich

113 117 121 125 128 132 137 141 148 152 157 163

CZĘŚĆ II Scenariusze zajęć różnych Znamy nasze narodowe symbole

scenariusz zajęć otwartych z udziałem rodziców dla dzieci 3-4-letnich

Sprawni jak żołnierze

scenariusz zawodów sportowych z elementami logorytmiki dla dzieci 4-5-letnich

171 175 3

Na krakowską nutę

scenariusz zajęć o tematyce regionalnej dla dzieci 5-6-letnich

Patriotyczna majówka

scenariusz zajęć dla dzieci 5-6-letnich

Wyprawa statkiem po Wiśle

scenariusz zajęć otwartych z udziałem rodziców dla dzieci 5-6-letnich

Palcem po mapie

scenariusz zajęć otwartych z udziałem rodziców dla dzieci 5-6-letnich

Nasz kraj rodzinny

turniej patriotyczny dla dzieci 5-6-letnich

177 182 187 191 196

Teksty piosenek i pieśni patriotycznych

4

Barwy Ojczyzny

105

Do wolności

106

Hymn Polski

107

Jestem Polakiem

108

Moja Polska

108

Nasz dom

109

Niepodległy kraj

109

Ostatni mazur

110

Pierwsza kadrowa

111

Piękna nasza Polska cała

112

Płynie Wisła, płynie

113

Polska to nasz dom

114

Rodzinny kraj

115

Rota

116

W domu

117

Ważna data

118

Witaj, majowa jutrzenko

118

Wojenko, wojenko...

119

Za to cię kocham, Polsko

120

Zwiedzaj Polskę

121

Wiersze występujące w scenariuszach

123

Dodatkowe wiersze o tematyce patriotycznej

139

O projekcie

151

Kąciki patriotyczne powstałe w ramach projektu

159

5

Od Wydawcy Publikacja, którą trzymają Państwo w rękach, powstała jako podsumowanie Międzynarodowego Projektu Edukacyjnego „Piękna Nasza Polska Cała”, którego inicjatorką była nauczycielka edukacji przedszkolnej – Ludmiła Fabiszewska. Projekt zebrał wokół siebie wielu ludzi, którzy chcieli pokazać, że patriotyzm jest nie tylko wartościową ideą, ale także realnym doświadczeniem możliwym do przeżycia już nawet przez najmłodszych – dzieci w wieku przedszkolnym. Ludzie ci stworzyli myśl, którą następnie „podchwyciło” wielu nauczycieli i wychowawców z placówek różnego typu. Ta myśl zaczęła się rozszerzać i przynosić zaskakujące rezultaty – w postaci materiałów związanych z pojęciem patriotyzmu, spływających do osób koordynujących projekt. Materiały te pokazują, jak realnie rozumiany jest patriotyzm i jak wiele ma kolorów.

W publikacji, powstałej z inicjatywy Łukasza Kiełbasy, zawarte zostały jedynie wycinki tego całego dobra – wycinki szczególnie zasługujące na wyróżnienie. Jest to bardzo wartościowy materiał, który umożliwi przeprowadzenie z przedszkolakami zajęć o tematyce patriotycznej, a także zorganizowanie występu z okazji naszych polskich świąt narodowych. Publikacja składa się z książki zawierającej: 12 scenariuszy uroczystości i inscenizacji z okazji polskich świąt narodowych;  7 scenariuszy zajęć różnych, w tym zajęć otwartych z udziałem rodziców, zawodów  sportowych, a nawet turnieju patriotycznego; 32 wiersze o tematyce patriotycznej;  oraz: 2 płyt Audio-CD zawierających nagrania 12 piosenek o tematyce patriotycznej (w tym  11 stworzonych specjalnie na potrzeby tej publikacji), a także 7 tradycyjnych pieśni patriotycznych (wybranych spośród ich ogromu pod kątem możliwości percepcyjnych i wokalnych dzieci w wieku przedszkolnym) oraz „Mazurka Dąbrowskiego”.

Wszystkim pieśniom i piosenkom towarzyszą podkłady muzyczne z linią melodyczną (na płycie z podkładami znajduje się także nagranie hejnału mariackiego); pakietu pomocy dydaktycznych zawierającego 24 karty formatu A4 oraz mapę  konturową Polski formatu B1–.

Wśród scenariuszy uroczystości znajdują się te potrzebne do zorganizowania występu listopadowego z okazji Narodowego Święta Niepodległości, akademii majowej – z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja 1971 r., a także uniwersalne inscenizacje o szeroko rozumianej tematyce patriotycznej (traktujące o domu rodzinnym czy małych ojczyznach). Scenariusze uroczystości zostały podzielone na trzy kategorie dostosowane do wieku dzieci: dla dzieci 3-4-letnich; dla dzieci 4-5-letnich oraz dla dzieci 7

5-6-letnich. Każdy scenariusz zawiera umieszczony na początku opis dekoracji, strojów i rekwizytów, a także spis występujących postaci (przy czym należy pamiętać, że poszczególne kwestie mogą być modyfikowane – rozdzielane pomiędzy większą liczbę dzieci lub łączone – zgodnie z liczbą dostępnych aktorów, zamysłem nauczyciela oraz możliwościami dzieci z danej grupy).

Pod koniec książki zamieszczono teksty piosenek i pieśni patriotycznych, a także wiersze – z podziałem na wiersze występujące w scenariuszach oraz dodatkowe wiersze o tematyce patriotycznej.

Podczas pracy z materiałami pochodzącymi z publikacji przedszkolaki dowiedzą się, co znaczy pojęcie „Ojczyzna”, poznają słowa i melodię hymnu narodowego, nauczą się rozpoznawać symbole i barwy narodowe. Ponadto teksty tu zebrane wspomogą nauczycieli i dzieci w procesach: kształtowania postaw patriotycznych;  kultywowania tradycji ludowych (w tym utrwalenie charakterystycznych cech stro jów regionalnych, poznanie postaci lajkonika, zapoznanie się z polskimi legendami); rozwijania poczucia tożsamości narodowej oraz szacunku do Ojczyzny, a także  wzmacniania poczucia przynależności do wspólnoty, jaką jest rodzina i naród; uwrażliwienia na piękno naszego kraju, doskonalenia i utrwalania wiadomości na  jego temat; wdrażania do współdziałania na zasadach wzajemnego poszanowania i partner stwa; rozwijania kompetencji językowych, kształtowania szacunku do języka polskiego.  Mamy nadzieję, że Piękna nasza Polska cała wspomoże Was w wychowywaniu Waszych podopiecznych na dobrych i świadomych patriotów.

8

Wstęp Piękna Nasza Polska Cała – pod takim hasłem odbyłem trwającą ponad trzy lata „podróż” po wszelkich zakątkach Polski i Kresów. Podróż, w której moją nieodłączną towarzyszką i kompanką była i jest Polka z duszą oraz wielkim sercem Kresowianki – Ludmiła Fabiszewska. Nauczycielka, która poza mną, w tę podróż „zabrała” też tysiące dzieci i ludzi młodych – przedszkolaków i uczniów szkół, podopiecznych domów dziecka, świetlic, ośrodków szkolno-wychowawczych, pacjentów szpitali, a także nauczycieli, wychowawców i rodziców.

Obrazy z miejsc, które przez ten czas udało się „zobaczyć”, nie zmieszczą się na żadnym dysku. W ogromnej „walizce wspomnień” mam poukładane niesamowite przeżycia. Leżą w niej opracowane przez uczestników projektu słowniki gwary regionalnej, dzięki którym jeszcze lepiej poznałem nasz ojczysty język. Są tam najpiękniejsze opowiadania, bajki i wiersze napisane o nawet najmniejszych miejscowościach naszego kraju. Mają tam też swoje miejsce piękne rysunki obrazujące polską wiosnę, ilustracje do polskich legend, drzewa genealogiczne rodzin ze wschodu, zachodu, południa i północy, polskie zielniki, a także listy napisane przez uczestników projektu do... Polski.

Elektroniczne albumy zdjęć z tej „podróży” to relacje z wydarzeń, w których dzięki Wam uczestniczyłem. Mam wśród nich między innymi nadesłane przez Was fotografie ze spotkań z przedstawicielami rzadko spotykanych zawodów, portrety i autoportrety Waszych bohaterów z sąsiedztwa oraz widoki na Wasze „zielone wyspy”. Długo będę też wspominał te „wizyty” w Waszych przedszkolnych kinach oraz na zajęciach i spotkaniach folklorystycznych o różnorodnej tematyce. Do swojego domu „zabieram” też polskie kwiaty – te, które wykonaliście wraz z dziećmi i rodzicami. Do dziś mam w pamięci „zapach i smak” przygotowanych przez Was szarlotek i potraw z całego świata.

I jeszcze jeden przystanek na trasie tej niezapomnianej przygody – uroczysta gala wręczenia Nagrody BohaterONy 2019 im. Powstańców Warszawskich. Za pośrednictwem Ludmiły Fabiszewskiej – laureatki srebrnego BohaterONa 2019 w kategorii Nauczyciel – statuetka ta trafiła w Wasze ręce. To nasz – a tak naprawdę Wasz – projekt został zauważony i doceniony przez ludzi kultury, polityki i oświaty.

Nasza podróż szybko dobiegła końca. Nie sposób opisać, ile dobra spotkało mnie podczas każdego jej dnia. Dobra, którym dzieliliście się tak, jak naszym polskich chlebem. Nie mogę oczywiście zapomnieć o mojej towarzyszce i przyjaciółce – Ludmile. Ona była ze mną cały czas. A tak naprawdę bez niej nigdzie bym się „nie wybrał”. To ona była siłą napędową i sprawczynią tej „wycieczki” w głąb serc polskich placówek oświatowych. Łukasz Kiełbasa 9

CZĘŚĆ I Scenariusze uroczystości patriotycznych

Katarzyna Jaworska, Kamila Łyżwińska-Grubecka

Dzisiaj Święto wielkie mamy! scenariusz uroczystości dla dzieci 3-4-letnich z okazji Narodowego Święta Niepodległości

 Dekoracja: W tle sceny udrapowany biały materiał, po obu jego stronach zwisają ku

podłodze materiały w biało-czerwonych barwach. Na środku dekoracji napis: „Polska Niepodległa”. Pod nim w wysokim szklanym wazonie bukiet biało-czerwonych róż.  Stroje

i rekwizyty: Dzieci 1–9 ubrane na galowo. Tancerze ubrani na biało, na nadgarstkach mają przywiązane biało-czerwone wstążki. Dziecko-Orzeł Biały również ubrane jest na biało, ma na sobie biało-czerwoną szarfę i skrzydła orła przymocowane do pleców. Zaborcy ubrani są na czarno, z odpowiednimi napisami na plecach (Prusy, Rosja, Austria). Żołnierze mają polskie opaski na ramieniu, a na głowach czapki „maciejówki” (charakterystyczny element stroju Legionów Polskich z czasów I wojny światowej). Jedno dziecko przebrane jest za Józefa Piłsudskiego (mundur, charakterystyczne wąsy). Potrzebne będą również: biało-czerwona chorągiewka (dla Dziecka 8) oraz godło Polski (dla Dziecka 9 – symbol ten znajduje się w pakiecie pomocy dydaktycznych dołączonym do publikacji).

 Występują:

Dzieci 1–9 oraz Orzeł Biały, Józef Piłsudski, Żołnierze, Zaborcy 1–3 (Prusy, Rosja, Austria), tancerze

Na scenę wchodzą Dzieci 1–9.

Dziecko 1: Dzisiaj Święto wielkie mamy, dlatego się tutaj spotykamy i na uroczystość z okazji jedenastego listopada wszystkich zapraszamy.

Dzieci wspólnie wykonują piosenkę „Ważna data”.

Ważna data

(sł. Magdalena Nowak, muz. Gabriela Gąsior)

1. Jedenasty listopada to ważna data – wiedzą o tym dzieci, mama oraz tata.

Ref. Święto Niepodległości dziś obchodzimy, Polskę kochamy i Polskę czcimy. /2x 13

2. Przez lat wiele jej nie było na mapie świata – wiedzą o tym dzieci, mama oraz tata.

Ref. Święto Niepodległości...

Dziecko 1: Nie zawsze jednak mogliśmy świętować.

Dziecko 2: Sąsiednie państwa zabrały nasze ziemie i przez sto dwadzieścia trzy lata nie było Polski na mapie świata.

Dziecko 3: Mimo to w wielu sercach Polska dalej istniała i niemal każda rodzina o niej pamiętała.

Tancerze, Orzeł Biały, Zaborcy, Józef Piłsudski oraz Żołnierze odgrywają pantomimę przy muzyce (utwory z zasobów dydaktycznych przedszkola), ilustrując rozbiór Polski.

Tancerze wchodzą na scenę i ustawiają się w kole, w środku koła ustawia się dziecko-Orzeł Biały. Tancerze chodzą po obwodzie koła w rytm spokojnej, łagodnej muzyki, podnosząc i opuszczając ręce tak, aby wstążki falowały. Orzeł Biały porusza się w środku koła w rytm muzyki. Następuje zmiana muzyki na utwór „mocniejszy”, bardziej wyrazisty. W środek koła „wdziera się” trzech Zaborców (Prusy, Rosja, Austria). Tancerze kucają, a Zaborcy chwytają za dłonie Orła Białego.

Chwila ciszy, następnie słychać podkład muzyczny do pieśni „Pierwsza kadrowa”. Na scenę wchodzą Żołnierze pod dowództwem Józefa Piłsudskiego. Zaborcy uciekają. Tancerze wraz z Żołnierzami poruszają się w rytm muzyki, Orzeł Biały tańczy między nimi.

Dziecko 4: Polacy dzielnie walczyli i Polskę na mapę świata przywrócili.

Dziś to my o nią dbamy i z całych sił kochamy.

Dziecko 5: Polska jest tutaj wokół nas, to nasze przedszkole, pola, rzeki i las.

Dziecko 6: Już walczyć o nią nie musimy, lecz swoje serca oddać jej pragniemy.

14

Dzieci 1–6 (razem): Bo Polska to każdy z nas!

Dziecko 7 (stojąc na baczność)1: »Hymn naszej Ojczyzny, „Mazurek Dąbrowskiego”, śpiewamy, stojąc na baczność – pamiętaj, mój kolego.

Dziecko 8 (trzymając w dłoni chorągiewkę w kolorze biało-czerwonym): Biało-czerwona flaga łączy wszystkich rodaków.

Tak było, jest i tak będzie, od Gdańska aż po Kraków.

Dziecko 9 (prezentując godło Polski): Biały Orzeł w koronie polskich granic pilnuje, a wiara, nadzieja i miłość silną Polskę buduje.« Wszyscy śpiewają fragment (pierwszą i drugą zwrotkę) Hymnu Polski – „Mazurka Dąbrowskiego” (cały tekst zamieszczono na s. 107).

Hymn Polski – Mazurek Dąbrowskiego

(sł. Józef Wybicki, muz. autor nieznany)

1. Jeszcze Polska nie zginęła, kiedy my żyjemy.

Co nam obca przemoc wzięła, szablą odbierzemy.

Ref. Marsz, marsz, Dąbrowski, z ziemi włoskiej do Polski!

Za twoim przewodem złączym się z narodem. /2x 2. Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę, będziem Polakami.

Dał nam przykład Bonaparte, jak zwyciężać mamy.

Ref. Marsz, marsz, Dąbrowski...

1) Dzieci 7–9 recytują wiersz Anny Bomby „Symbole narodowe”.

15

Dzieci (razem)2: »Dziękuję, Polsko, za Orła Białego, za dom rodzinny, zabawy z kolegą.

Dziękuję, Polsko, za polne kwiaty, za uśmiech i miłość mamy i taty. (...)« Po zakończeniu recytacji wszyscy wspólnie wznoszą okrzyk.

Wszyscy (razem): Dziękuję, Polsko!

2) Dzieci recytują fragment wiersza Anny Bomby „Dziękuje, Polsko”.

16

Dorota Kluska

Czym jest Polska?

scenariusz uroczystości patriotycznej dla dzieci 4-5-letnich

 Dekoracja:

W tle rozwieszony materiał, u góry napis: „Polska to mój dom”, a pod spodem przypięte biało-czerwone kwiaty ułożone w kształt mapy Polski.

 Stroje: Wszystkie dzieci ubrane są w galowe stroje (dziewczynki – biała bluzka, czar-

na spódniczka, na głowie opaska z biało-czerwonych kwiatów; chłopcy – biała koszula, galowe spodnie, pod szyją mucha z biało-czerwonej kokardy).  Występują: Dziewczynki 1–5, Chłopcy 1–5 oraz pozostałe przedszkolaki

Przy dowolnej marszowej muzyce na scenę wchodzą dzieci (jeśli grupa jest równoliczna pod względem płci, dzieci wchodzą w parach – dziewczynka i chłopiec) i ustawiają się w dwóch rzędach (chłopcy z tyłu, dziewczynki z przodu).

Dziewczynka 1: „Czym jest Polska?” – zapytacie.

To jest mój kraj, oczywiście!

Który kocham, w którym żyję i o którym uroczyście chcę dziś mówić, chcę się chwalić, bo jest przecież wyjątkowy!

Chłopiec 1: A zaczniemy dziś od hymnu!

Więc podnieśmy dumnie głowy.

Będzie bardzo uroczyście, polska flaga już powiewa, zatem każdy, bez wyjątku, hymn nasz polski głośno śpiewa.

Jedno z dzieci ogłasza uroczyste odśpiewanie hymnu słowami: „Do hymnu!”. Następuje wspólne odśpiewanie Hymnu Polski – „Mazurka Dąbrowskiego”.

17