Maria Zofia Tomaszewska
piosenki i zabawy wspomagajÄ…ce naukÄ™ literek
Piosenki od A do Z
piosenki i zabawy wspomagające naukę literek Autor:
Maria Zofia Tomaszewska
Współpraca (autor zabaw logopedycznych i logorytmicznych):
Irmina Żarska
Redakcja merytoryczna:
Maria Broda-Bajak
Producent wykonawczy:
Wojciech Wolak
Korekta:
Barbara Rydzewska
Projekt okładki:
Dorota Prończuk
ISBN 978-83-64631-75-7 Copyright © CEBP 24.12 Sp. z o.o.
Wydawca:
CEBP 24.12 Sp. z o.o. 30-437 Kraków, ul. Kwiatowa 3
www.blizejprzedszkola.pl
Spis treści Od Wydawcy 1) Agrafka 2) Balon 3) Cebula 4) Dom 5) Encyklopedia 6) Fotografia 7) Gniazdo 8) Hamak 9) Iskiereczka 10) Jodła 11) Krowa 12) Lornetka 13) Łódka 14) Mama 15) Namiot 16) Opera 17) Papuga 18) Rak 19) Słońce 20) Torty 21) Uszy 22) Wagon 23) Yby, yby, ryby 24) Zegar
5 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 52
Od Wydawcy
Publikacja „Piosenki od A do Z” powstała po to, by stać się narzędziem wspomagającym proces nauki czytania i pisania dzieci w wieku przedszkolnym. W skład publikacji wchodzą: płyta CD z nagraniami piosenek, których tematem wiodącym są wyrazy zaczynające się od poszczególnych liter alfabetu; książka zawierająca nuty i teksty piosenek oraz opisy zabaw skorelowanych z piosenkami. W książce znalazły się zabawy różnego rodzaju – przede wszystkim muzyczno-ruchowe, a także logorytmiczne i logopedyczne. Zabawy te opracowane zostały przez doświadczonego rytmika oraz znakomitego logopedę, co daje gwarancję, że będą one stanowić nie tylko inspirację do przeprowadzenia przez nauczyciela ciekawych zajęć, ale też, że spodobają się dzieciom. Potraktowanie piosenki jako punktu wyjścia do zajęć to przystępny i skuteczny sposób na poznanie alfabetu. Dzięki piosenkom dzieci nauczą się kolejnych liter, a przy okazji – śpiewając oraz tańcząc – rozwiną swoje zdolności muzyczne. Dzieci będą miały także okazję do doskonalenia sprawności aparatu artykulacyjnego oraz uczestniczenia w aktywnościach z zakresu kształtowania gotowości do nauki czytania i pisania. Zaletą publikacji jest to, że nie nawiązuje do żadnej konkretnej metodyki – dlatego też stanowi świetną propozycję uzupełniającą konkretną metodę nauczania czytania i pisania, obraną w placówce, do której uczęszcza dziecko. Mamy nadzieję, że praca z wykorzystaniem publikacji „Piosenki od A do Z” nie tylko urozmaici i wzbogaci proces edukacyjny, ale także pomoże stworzyć klimat radosnej zabawy, podczas której założone treści będą przez dzieci przyswajane niejako „mimochodem”.
5
1)
Agrafka
muzyka i słowa: Maria Zofia Tomaszewska
1. Mam agrafkę małą z drutu i zapinam ją czasami, gdy urwie się guzik lub zatnie się w spodniach zamek. A-graf-ka, a-graf-ka, a-graf-ka, trzy sylaby ten wyraz ma. 2. Mam agrafkę małą z drutu i zapinam ją czasami, gdy urwie się guzik lub zatnie się w spodniach zamek. A-g-r-a-f-k-a, a-g-r-a-f-k-a, a-g-r-a-f-k-a, już głoskować umiem ja. 6
v „A” jak agrafka – zabawa poznawcza oraz ćwiczenie analizy sylabowej i głoskowej Prowadzący eksponuje na tablicy wydrukowane na kartkach formatu A4 litery A oraz a. Obok nich zawiesza fotografię agrafki. Dzieci wypowiadają słowo agrafka i wysłuchują głoski a w nagłosie. Następnie próbują dzielić ten wyraz na sylaby, a potem na głoski – w rytmie zasugerowanym w piosence. Wspierają się wyklaskiwaniem. Wskazówka: Tego rodzaju zabawę warto przeprowadzić po wysłuchaniu każdej z piosenek z tego zbioru.
v Czy słyszysz „a”? – zabawa słuchowa Każde dziecko otrzymuje bębenek. Prowadzący wypowiada nazwy przedmiotów (np. nożyczki, agrafka, skakanka, aparat itp.). Gdy zaczynają się na głoskę a, dzieci uderzają w bębenek. W innym wariancie zabawy dzieci uderzają w bębenek słysząc słowa zawierające głoskę a, ale nie musi ona się znajdować na początku danego słowa. Realizując ten wariant, dzieci mogą zauważyć, że rzadko występują słowa nie zawierające litery a.
v Zapinamy agrafki – ćwiczenie ruchowe i usprawniające narządy artykulacyjne Dzieci biegają po sali zgodnie z akompaniamentem wygrywanym na bębenku przez prowadzącego. Kiedy rytm cichnie, dzieci stają w miejscu i starają się „zapiąć agrafkę” (dotknąć czubkiem języka do nosa). Gdy ponownie usłyszą akompaniament – wracają do biegu. Ćwiczenie powinno być powtórzone kilkakrotnie.
v Głoskować umiem ja – ćwiczenie analizy głoskowej Prowadzący rozkłada przed sobą na podłodze różne przedmioty i opowiada dzieciom, że na chwilę zamienią się w niezwykłe stworki, które nie potrafią mówić „pełnymi” słowami. Ich zadaniem jest chodzenie po sali zgodnie z akompaniamentem bębenka, a w momencie ucichnięcia dźwięku – zatrzymanie się i wzięcie do ręki przedmiotu, który mają najbliżej. Następnie każde z dzieci (według ustalonej kolejności) głoskuje nazwę rzeczy, którą wzięło do ręki. Potem odkłada ją na miejsce, a zabawa zaczyna się od początku.
v Tworzymy kształt litery „A”, „a” – ćwiczenie manualne Prowadzący zajęcia prosi dziecko o wykonanie zadania indywidualnego. Prezentuje mu literę A wydrukowaną na kartce, a dziecko próbuje ułożyć ten kształt z agrafek. Uwaga! Powinny to być tzw. bezpieczne agrafki, czyli z plastikowymi zapięciami z blokadą, uniemożliwiającymi dzieciom ich samodzielne odpięcie. Następnie prezentuje planszę z literą a i zachęca dziecko do odwzorowania tego kształtu przy użyciu wałeczków uformowanych z plasteliny. Zabawa o podobnym charakterze powinna być podsumowaniem pracy z każdą z piosenek z tego zbioru. Można wykorzystywać różne materiały – zależnie od charakteru danej piosenki i poziomu skomplikowania kształtu danej litery. Kształty poszczególnych liter dzieci mogą kreślić także palcem wskazującym na tackach z materiałami sypkimi – np. piaskiem, mąką, kaszą. 7
2)
Balon
muzyka i słowa: Maria Zofia Tomaszewska
Balon dziś kupiłam, był zupełnie mały. Gdy go zaczęłam pompować, kształty mu się zmieniały. Najpierw był bardzo chudy, jak mały mój braciszek. Potem się stał szeroki, jak wujaszek Zbyszek. Po chwili był ogromny, do cioci mej podobny, do ciotki Klotki podobny, do ciotki Klotki podobny. 8
v Dmuchamy baloniki – zabawa ruchowo-oddechowa Prowadzący recytuje wierszyk: Tak rośnie nasz balonik... dzieci nabierają powietrza w płuca i rozszerzają ręce (balon rośnie) A tak tańczy na wietrze... podnoszą ręce do góry A tak balonik maleje, robią wydech, jednocześnie rozluźniając ciało gdy mu spuścimy powietrze. robią wydech i na końcu opadają na podłogę
(M. Z. Tomaszewska)
v Baloniki w Balolandii – ćwiczenie oddechowe Dzieci leżą na podłodze, prowadzący opowiada im cichym i spokojnym głosem o tym, że znajdują się teraz w krainie, która nazywa się Balolandia. Jej mieszkańcami są balony, w które wszyscy mieszkańcy muszą się zmienić, aby móc tam dalej przebywać. By to zrobić, dzieci muszą wdychać powietrze nosem tak, by jak najbardziej powiększyły im się brzuszki, oraz jak najszybciej wypuszczać powietrze ustami. Ćwiczenie powtarzamy kilkakrotnie. Na koniec informujemy dzieci, że udało im się przemienić w baloniki.
v Spuszczamy powietrze – ćwiczenie artykulacyjne Dzieci otrzymują od prowadzącego piórka. Prowadzący mówi im, że są tak dużymi balonami, że trudno im się poruszać – muszą więc pozbyć się części powietrza. Jedynym sposobem na zrobienie tego jest dmuchanie na piórka w specjalny sposób. Prowadzący pyta dzieci, czy wiedzą, jaka głoska znajduje się na początku wyrazu „balon”. Gdy uzyska prawidłową odpowiedź, informuje, że właśnie ją dzieci muszą wypowiadać jak najsilniej w stronę piórka tak, aby spadło z ich dłoni (prowadzący demonstruje przesadną artykulację głoski b). Zabawa kończy się w momencie, gdy wszystkie piórka znajdą się na podłodze.
v Spacer małego balonika – ćwiczenie logorytmiczne Dzieci stoją w rozsypce, prowadzący mówi im, że baloniki po zmniejszeniu nadal bardzo chcą się poruszać. W Balolandii istnieje jednak zasada, według której mogą stawiać kroki tylko zgodnie z rytmem bębenka, wymawiając jednocześnie sylabę ba. Jednak za każdym takim razem nieco się zmniejszają, więc kiedy dźwięk bębenka ucichnie, muszą nabrać powietrza (wykonać wdech nosem i wydech ustami).
v Pożegnanie z Balolandią – ćwiczenie oddechowe Prowadzący informuje dzieci, że nadszedł czas na opuszczenie Balolandii. Zdobyte podczas tej podróży doświadczenia muszą przekazać dalej – ich zadaniem będzie nadmuchanie małych balonów, które otrzymają od prowadzącego. Muszą pamiętać, by powietrze wdychać nosem, a wydychać ustami. 9