Spis treści 1.
Świat pełen uśmiechów
2.
Ja jestem, ty jesteś
3.
Spotkanie
4.
Spokój
5.
Silny człowiek
6.
Nie jestem strusiem
7.
To nie szkodzi!
8.
Piaskownica
9.
Nie jesteśmy sami
Pozytywne postrzeganie rzeczywistości i otoczenia Relacje z rówieśnikami, akceptacja innej osoby Poczucie własnej wartości, szacunek dla drugiego człowieka Opanowanie złości i lęków Pokojowe rozwiązywanie konfliktów, samokontrola Odwaga cywilna, naprawienie wyrządzonej krzywdy Samodzielność, radzenie sobie z porażkami Współpraca z innymi dziećmi i współdziałanie w grupie Zwracanie się o pomoc do osoby dorosłej
10.
Zajączek
11.
Świat mnie woła
12.
Na powitanie
13.
Hałas i cisza
14.
Radość życia
Cierpliwość, podejmowanie rozważnych decyzji Okazywanie pomocy, wrażliwość na potrzeby innych ludzi Nawiązywanie nowych znajomości, akceptacja nowych kolegów Zdolność koncentracji i świadomość szkodliwości hałasu Kreatywność, aktywne działanie, ciekawość świata
7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Od Autorki
Dziecko wkraczające w coraz szerszy świat społeczny powinno czuć się w nim dobrze, ale ważne jest, by i inni dobrze czuli się wraz z nim. Aby tak się stało, konieczna jest u niego pewna dojrzałość społeczno-emocjonalna. „Piosenki z charakterem” mają za zadanie wspieranie rozwoju tej dojrzałości. Najwcześniejsze doznania człowieka związane są z dotykiem oraz rytmem i dźwiękiem. Jeżeli starannie wybranej muzyce towarzyszy dobrze dopasowany tekst, istnieje duża szansa, że utwory dostarczą dziecku całej gamy przeżyć pozwalających na społeczno-emocjonalny rozwój. Na płycie stanowiącej część tej publikacji znajduje się 14 piosenek mających za zadanie rozwijać u dziecka: poczucie własnej wartości i optymizm; samodzielność i odwagę; umiejętność nawiązywania pozytywnych relacji rówieśniczych; kreatywność i aktywność twórczą; zdolność współdziałania z innymi; wrażliwość i szacunek do innych ludzi; cierpliwość, spokój i opanowanie; zdolność proszenia o pomoc oraz gotowość do udzielania jej; umiejętność komunikowania się w sposób akceptowany społecznie, a także wytrwałość w dążeniu do celu. Po wysłuchaniu każdej piosenki warto porozmawiać z dziećmi na tematy z nią związane, co jeszcze bardziej rozbudzi refleksje i pozwoli na wzmocnienie przekazu zawartego w utworze. Za każdym razem dzieci mogą też wykonać proponowaną pracę plastyczną – dwie ilustracje, które ze sobą porównają i na tej podstawie będą w stanie samodzielnie wyciągnąć wnioski, co dodatkowo pobudzi je do myślenia i przyczyni się do rozwoju dojrzałości w sferze emocjonalnej i społecznej. Mam nadzieję, że dzieci będą słuchały tych utworów z przyjemnością, jednocześnie czerpiąc korzyści rozwojowe dla siebie, a zmiany te pozytywnie odczują najbliższe osoby z ich otoczenia. Agnieszka Kornacka
1. Świat pełen uśmiechów
Wiem, że uśmiech bardzo pomaga w życiu. Śmiech rozluźnia moje ciało. Uśmiechnięcie się do innych sprawia, że również oni czują się lepiej.
Ref. Kiedy dobry humor mam, każdy o tym świetnie wie. Każda część mojego ciała tańczy i śmieje się. Tańczą moje nogi, tańczą moje ręce. Tańczy brzuszek, głowa, śmieje się me serce. Śmieją się me uszy, śmieją się me oczy. Śmieją się me usta, tańczą moje włosy. Ref. Kiedy dobry humor mam… Śmieję się do ciebie, śmieję do każdego. Czy zatańczysz ze mną, mój miły kolego? Kiedy ty się śmiejesz i gdy ja się śmieję, to zaraz wokoło robi się weselej!
Propozycja zagadnień do poruszenia z dziećmi: ● Czy lubisz się śmiać? Co wprawia Cię w dobry humor? ● Jak okazujesz swoją radość lub jak pokazujesz, że się cieszysz? ● Jak się czujesz, gdy widzisz uśmiechniętą osobę, a jak, gdy bardzo smutną? Co można zrobić, gdy ktoś jest smutny, żeby poprawić mu humor? Propozycja pracy plastycznej: Każde dziecko otrzymuje kartkę A4 podzieloną linią na połowy. Na jednej połowie dziecko rysuje albo maluje siebie takim, jak wygląda gdy jest smutne, a na drugiej, gdy jest w bardzo dobrym humorze. 7
2. Ja jestem, ty jesteś (zabawa w parach)
Potrafię budować relacje z rówieśnikami w atmosferze bezpieczeństwa i akceptacji, przedstawić się i nawiązać pozytywny kontakt. Wiem, że chociaż każdy z nas jest inny, to mamy podobne potrzeby.
Ja jestem, ty jesteś, jesteśmy ty i ja. Teraz podaj mi swoją dłoń – poznamy się raz, dwa. / 2x Ref. – Ja jestem, mam na imię … , chcę bawić się i śmiać. – Ja jestem, mam na imię … , chcę, byś poznał mój świat. – Ty jesteś, masz na imię … , chcesz bawić się i śmiać. – Ty jesteś, masz na imię … , chcesz, bym poznał twój świat. Ja jestem, ty jesteś, jesteśmy ty i ja. Kiedy razem bawimy się, wesoło jest: ha ha! / 2x Ref. – Ja jestem, mam na imię …
Propozycja zagadnień do poruszenia z dziećmi: ● Czy dobrze jest mieć koleżanki i kolegów? Dlaczego? ● W jaki sposób można przywitać się z koleżanką lub kolegą? O co można zapytać, by lepiej kogoś poznać? ● Jaka jest twoja ulubiona zabawa? Do jakiej zabawy chciałbyś zaprosić swoją koleżankę lub kolegę? Propozycja pracy plastycznej: Każde dziecko otrzymuje kartkę A4 podzieloną linią na połowy. Na jednej połowie dziecko odrysowuje swoją dłoń. Na drugiej odrysowuje dłoń tego dziecka, z którym się przed chwilą bawiło. 8
3. Spotkanie
Mam poczucie własnej wartości. Wiem, że każdy człowiek jest wyjątkowy i zasługuje na szacunek.
Dziś pani powiedziała naszej grupie, że poznamy kogoś wyjątkowego. Czuje tremę – schował się za kotarą, lecz kolejno wnet zerkniemy na niego. Ref. Ta osoba jest jedyna na świecie, drugiej takiej nie znajdziecie! Ta osoba, choć niewiele ma lat, sprawia, że weselszy jest świat. „Kto to taki?” – wszyscy dziś pytali. Może znany piosenkarz lub sportowiec, albo aktor z ulubionego filmu? „Proszę pani – niech pani nam już powie!” Ref. Ta osoba jest jedyna na świecie… Wreszcie każdy z nas mógł wejść za kotarę! Będąc tam – spojrzałam przed siebie. Tego spotkania się nie spodziewałam – w wielkim lustrze zobaczyłam… siebie! Ref. Ta osoba jest jedyna na świecie…
Propozycja zagadnień do poruszenia z dziećmi: ● Czy na świecie istnieją dwie takie same osoby? Czy to dobrze, że ludzie się różnią? (podkreślenie, że każdy człowiek wnosi coś innego, co sprawia, że świat jest ciekawszy i piękniejszy). ● Kto jest najszczęśliwszy, że jesteś na świecie? Kto najbardziej cieszy się, gdy cię widzi? ● Gdybyś mógł wybrać, kogo najbardziej chciałbyś spotkać? Propozycja pracy plastycznej: Każde dziecko otrzymuje kartkę A4 podzieloną linią na połowy. Na jednej połowie ma za zadanie namalować lub narysować siebie, a na drugiej osobę, z którą najbardziej chciałoby się spotkać. 9
4. Spokój
Potrafię radzić sobie ze złością i lękami. Wiem, jakie ćwiczenie pomoże mi obniżyć napięcie.
Ze mnie to jest taki gość, w którym nie zamieszka złość. Bo gdy czuję, że jest źle, kiedy wzbiera we mnie gniew, wiem: dam radę z nim, złość ulotni się jak dym! Jeśli tylko tego chcesz, to poradzisz sobie też! A jak? Ref. Znajdujemy wolne miejsce, stajemy w lekkim rozkroku, wciągamy nosem powietrze i wolno mówimy: spokój. / 3x Ze mnie to jest taki gość, co swym strachom mówi: „Dość!”. Kiedy lęk chce straszyć mnie, ja stanowczo mówię „Nie!”. Wiem: dam radę sobie z nim, lęk ulotni się jak dym! Jeśli tylko tego chcesz, to poradzisz sobie też! A jak? Ref. Znajdujemy wolne miejsce…
Propozycja zagadnień do poruszenia z dziećmi: ● Czy czułeś kiedyś złość? Z jakiego powodu? Jak się wtedy zachowałeś? ● Czy czułeś kiedyś lęk? Z jakiego powodu? Jak się wtedy zachowałeś? ● Co można zrobić, kiedy czuje się lęk albo złość, żeby sobie z nimi poradzić? Propozycja pracy plastycznej: Każde dziecko otrzymuje kartkę A4 podzieloną linią na połowy, a następnie rysuje albo maluje na jednej połowie to, co wyobraża sobie jako „niepokój”, a na drugiej to, co wyobraża sobie jako „spokój”. 10
5. Silny człowiek
Jestem silnym człowiekiem, dlatego w rozwiązywaniu konfliktów nie wykorzystuję siły fizycznej ani „rażących” słów. Jestem zdolny do samokontroli. Moją siłą jest siła spokoju. Ref. Wielka siła jest we mnie, dzięki niej sobie radzę. Jest mi bardzo przyjemnie, że taką mam władzę. Moje ręce mnie słuchają. Moje nogi mnie słuchają. Moje usta mnie słuchają. Me rozkazy wypełniają! Wiem, że łatwo jest popchnąć i powiedzieć złe słowo. Znacznie trudniej panować nad rękami czy głową. Na szczęście jest siła, która mnie wstrzymuje. To jest siła spokoju: całym ciałem ją czuję. Ref. Wielka siła jest we mnie… Jestem silnym człowiekiem: kiedy ktoś mi dokucza, myśl, by zrobić to samo, ja stanowczo odrzucam.
Mówię tylko dobitnie, że ja źle się z tym czuję. W taki sposób spokojny na tę złość reaguję. Ref. Wielka siła jest we mnie… Nie chcę, byś mnie popychał, nie chcę, byś mnie obrażał. Proszę, byś w inny sposób to, co czujesz, pokazał. Chcę, byś rąk oraz nóg w dobrym celu używał. Mówił do mnie spokojnie. Nie chcę, byś mnie wyzywał. Ref. Wielka siła jest w tobie, więc radę dasz sobie. Wielka siła jest w tobie, więc radę dasz sobie. Niech więc... Twoje ręce Cię słuchają. Twoje nogi Cię słuchają. Twoje usta Cię słuchają. Twe rozkazy wypełniają!
Propozycja zagadnień do poruszenia z dziećmi: ● Co to znaczy, że ktoś jest silny? Czy tylko ktoś, kto ma duże mięśnie, jest silny? Czy istnieje inny rodzaj siły niż siła fizyczna? ● Czy ktoś, kto bije lub popycha innych albo mówi im przykre rzeczy, jest silnym człowiekiem? Dlaczego nie? ● Co byś powiedział osobie, która Ci dokucza? Propozycja pracy plastycznej: Każde dziecko otrzymuje kartkę A4 podzieloną linią na połowy, a następnie prowadzący proponuje: Zwiń dłoń w pięść i odrysuj ją na jednej połowie strony. Na drugiej połowie odrysuj swoją otwartą dłoń. Przekreśl pięść, używając do tego czerwonej kredki. 11