Poziom I
1) Powitanie 2) Marsz (wersja I) 3) Zwierzątka (wersja I) 4) Pożegnanie
6
Poziom II
7
Poziom III
8
Poziom IV
9
Poziom V
11
5) Powitanie 6) Marsz (wersja II) 7) Ptaszki 8) Mała myszka 9) Relaksacja 10) Pożegnanie
11) Powitanie 12) Marsz (wersja III) 13) Zwierzątka (wersja II) 14) Robaczek (wersja I) 15) Pożegnanie
16) Powitanie 17) Ręce w górze 18) Robaczek (wersja II) 19) Krasnoludek (wersja I) 20) Pożegnanie
21) Powitanie 22) Marsz (wersja IV) 23) Robaczek (wersja III) 24) Małe kozy 25) Krasnoludek (wersja II) 26) Relaksacja 27) Pożegnanie
Od Autora Publikacja „Tuptaj, maluszku” to kompletne, przeprowadzone już zajęcia, nagrane na płytę CD, którą wystarczy włożyć do odtwarzacza i dzieci po prostu zaczynają się przy niej bawić! Prościej się nie da... Na publikację składają się: płyta CD z kompletnymi, przeprowadzonymi zajęciami, ujętymi w formę audio. Dzieci przy tych nagraniach będą w stanie bawić się samodzielnie (bez bezpośredniego udziału opiekuna/nauczyciela, a jedynie pod jego troskliwym okiem). Aby tak się stało, wskazane jest, by przynajmniej za pierwszym razem (w zajęciach z każdego poziomu trudności) zachowania dzieci modelował wychowawca – na swoim przykładzie prezentując, w jaki sposób należy wykonywać opisywane na nagraniu ruchy; książeczka, w której zamieszczono konspekty zajęć nagranych na płytę. Stanowi ona pomoc dla opiekuna/nauczyciela, ponieważ zawiera słowa piosenek i krótkie opisy, które precyzują polecenia zarejestrowane na nagraniu. Zajęcia podzielone zostały na pięć poziomów. Z każdym kolejnym poziomem wzrasta ich intensywność, różnorodność i poziom trudności. Poziomy I i II – zalecane są dla dzieci w wieku od 1,5 roku do 2 lat. Nie wymagają od dzieci, aby śpiewały piosenki czy dysponowały rozwiniętymi zdolnościami motorycznymi. Z uwagi na krótki czas zdolności skupienia uwagi przez maluchy w tym wieku, zajęcia trwają po około 10 minut. Poziomy III i IV – zalecane są dla dzieci w wieku od 2 do 3 lat. W nagraniach z tych poziomów znalazły się zabawy rozwijające umiejętności, które ułatwiają organizację grupy w żłobku, klubie malucha czy w przedszkolu: ustawienie się w koło, próby tworzenia „pociągu” lub par. Pojawiają się również piosenki, do których śpiewania dzieci są zachęcane. Zajęcia na tym poziomie trwają po około 15 minut. Poziom V – to około 20-minutowe zajęcia, które najlepiej sprawdzą się w młodszych grupach przedszkolnych lub w najstarszej grupie żłobkowej. W nagraniu pojawiają się szybkie tempo, zróżnicowane zadania, a od dzieci wymaga się znacznych zdolności motorycznych (bieg, skoki, chodzenie tyłem) oraz śpiewania piosenek. Z publikacji można więc korzystać na kilka sposobów: stopniować trudność zajęć (zalecane), a więc zacząć od pierwszego poziomu (niezależnie od wieku dzieci) i w miarę opanowania przez nie kolejnych, coraz to trudniejszych zadań – przechodzić na następne poziomy; dopasować trudność do wieku i możliwości dzieci, np. z trzylatkami można zacząć od poziomu III (a poziomy I i II można wykorzystać jako niezależne zabawy); dobierając zabawę do potrzeb – każdą aktywność potraktować jako niezależną od innych i wykorzystać jako przerywnik między zajęciami, zaproszenie do zabawy itd. Miłosz Konarski
Poziom I
Czas trwania: ~ 9 min Wiek dzieci: od 1,5 roku do 2 lat
1) Powitanie 2) Marsz (wersja I) – rozgrzewka
Wprowadzamy pierwsze elementy marszu, trzymanie rąk na bioderkach. Staramy się też zachęcić dzieci, aby dostosowały tempo chodzenia do muzyki. Uczymy reakcji na sygnał.
- Dzieci kładą rączki na bioderkach.
- Dzieci maszerują w rytm melodii.
Maszerują do rytmu muzyki, każde w dowolnym kierunku. Kiedy muzyka ucichnie, dzieci zatrzymują się i nie poruszają się, dopóki ponownie jej nie usłyszą.
3) Zwierzątka (wersja I) – ćwiczenia ruchowe
W tym ćwiczeniu skupiamy się na interpretowaniu muzyki. Ważne jest więc, aby np. kiedy gra wolna muzyka – dzieci nie biegały.
- Dzieci udają kotki, chodząc na czworakach.
- Dzieci udają żaby, podskakując.
- Dzieci udają małe ptaszki.
- Dzieci udają ślimaki.
Naturalną sytuacją jest, że w tej części zabawy będzie dochodzić do interakcji między dziećmi. Zadaniem opiekuna jest pilnowanie, aby maluchy nie zaczęły się wygłupiać, a tym samym przestały zwracać uwagę na muzykę. Oczywiście od półtorarocznych dzieci nie wymagamy żadnego konkretnego rodzaju skoków. Chodzi o to, aby dzieci na miarę swoich możliwości interpretowały skoczną muzykę. Poruszają („machają”) rączkami, trzymając łokcie blisko tułowia i biegają po dywanie w rytm muzyki. Przykładają do czoła paluszki i bardzo wolno chodzą po całym dywanie.
4) Pożegnanie
6
Poziom II
Czas trwania: ~ 10 min Wiek dzieci: od 1,5 roku do 2 lat
5) Powitanie 6) Marsz (wersja II) – rozgrzewka
W zabawie tej kontynuujemy naukę maszerowania.
- Dzieci kładą rączki na bioderkach.
Maszerują do rytmu muzyki, każde w dowolnym kierunku.
7) Ptaszki – ćwiczenia ruchowe
W tej zabawie zwracamy uwagę na poprawną interpretację tempa muzycznego. Przypisujemy też poszczególnym ptakom ich cechy.
- Dzieci udają wróbelki.
- Dzieci udają bociany.
Biegają po dywanie, a z rączek robią skrzydełka (trzymają łokcie blisko tułowia), którymi bardzo szybko machają. Poruszają się wolno, majestatycznie. Bocianie skrzydła to całe ręce, którymi dzieci poruszają w górę i w dół, w wolnym tempie.
8) Mała myszka – ćwiczenie dynamiczne
Jest to ćwiczenie na rozpoznawanie różnic dynamicznych w muzyce (cicho – głośno). Ważne jest tu pozwolenie dzieciom na swobodną interpretację muzyki. Nie należy narzucać jednego, sztywnego wzoru (np. takiego, że myszka musi chodzić na paluszkach i trzymać palec na buzi). Poniżej podane przykłady należy traktować jedynie jako wskazówki. Ważne jest również, aby w części zabawy, gdy myszki uciekają, dzieci nie piszczały. Mogą wówczas nie usłyszeć, kiedy głośna muzyka się skończy a zacznie cicha część, sygnalizująca konieczność skradania się.
- Kiedy słychać cichą muzykę, myszki się skradają.
- Kiedy słychać głośną muzykę, oznacza to, że obudził się kot i myszki muszą uciekać.
Dzieci pokazują to np. chodząc na palcach, trzymając palec na buzi, przyjmując skuloną postawę. Dzieci biegają dowolnie po dywanie.
9) Relaksacja
Po intensywniejszym ćwiczeniu ważne jest, aby dzieci mogły chwilę odpocząć.
- Małym myszkom udało się uciec przed kotem i odpoczywa teraz w norkach.
Dzieci kładą się na dywanie w dowolnej, wygodnej dla nich pozycji. Nie rozmawiają, wsłuchują się w muzykę.
10) Pożegnanie
7
Poziom III
Czas trwania: ~ 15 min Wiek dzieci: od 2 do 3 lat
11) Powitanie 12) Marsz (wersja III) – rozgrzewka
W zabawie tej kontynuujemy naukę maszerowania, wprowadzając kolejne elementy: oprócz utrzymywania umiarkowanego tempa marszu i trzymania rąk na bioderkach, zwracamy również uwagę na wysokie podnoszenie kolan. Doskonalimy reagowanie na sygnał.
- Dzieci maszerują w rytm muzyki.
- Na klaśnięcie dzieci odwracają się, zmieniając kierunek marszu.
Kiedy muzyka ucichnie, dzieci zatrzymują się i nie poruszają się, dopóki ponownie jej nie usłyszą.
13) Zwierzątka (wersja II) – ćwiczenia ruchowe
To ćwiczenie ma na celu uświadomić dzieciom związek między fakturą muzyki, jej brzmieniem i skalą (dźwięki niskie – wysokie), a sposobem jej interpretacji (poruszania się).
- Przy niskich, głośnych dźwiękach, dzieci zamieniają się w słonie.
- Przy wysokich, cichszych dźwiękach, dzieci zamieniają się w mrówki.
Z jednej ręki, przyłożonej do nosa, tworzą trąbę. Poruszają się wolno, ociężale, głośno tupiąc. Z palców dłoni przyłożonych do głowy, tworzą czułki. Poruszają się na paluszkach, szybko, lekko.
14) Robaczek (wersja I) – zabawa ruchowa
Celem tej zabawy jest ćwiczenie umiejętności poruszania się w tzw. pociągu.
- Dzieci ustawiają się dwójkami w „pociągi” – jedno za drugim.
- Robaczek idzie na spacer.
- Robaczek ściga się z żuczkiem.
- Robaczek spaceruje ze ślimakiem.
Dzieci kładą osobie stojącej z przodu dłonie na ramionach. „Pociągi” poruszają się w tempie umiarkowanym. „Pociągi” poruszają się w tempie szybkim. „Pociągi” poruszają się w tempie wolnym.
Piosenka „Robaczek” (wersja I): Idzie, idzie* robaczek, idzie, idzie* robaczek… Zieloniutki ma fraczek ten maleńki robaczek. Idzie, idzie* robaczek… Robaczku, stop!
* W kolejnych powtórzeniach śpiewamy: Biegnie, biegnie…; Idzie wolno…
15) Pożegnanie
8
Poziom IV
Czas trwania: ~ 15 min Wiek dzieci: od 2 do 3 lata
16) Powitanie 17) Ręce w górze – rozgrzewka
Kolejna wersja rozgrzewki ma zaktywizować dzieci i zachęcić je do rozruszania różnymi częściami ciała. Występuje ona w trzech kontrastowych wariantach, które pokazują, że te same schematy ruchowe można interpretować za każdym razem inaczej: w innym tempie, charakterze, z inną energią.
Piosenka „Ręce w górze”: Ręce w górze, ręce w dole, na kolanach i na czole. Tupnij mocno raz i dwa! To jest nasza rozgrzewka!
- Za pierwszym razem dzieci pokazują części ciała, o których mówi tekst piosenki, a na słowa „oto nasza rozgrzewka” – klaszczą.
- Za drugim razem maluchy te same ruchy wykonują w dużo mniejszej skali.
Ruchy powinny być bardzo oszczędne (np. na słowa „ręce w górze” jedynie nieznacznie unoszą dłonie).
- Za trzecim razem dzieci wykonują te same ruchy z większą ekspresją i rozmachem.
18) Robaczek (wersja II) – zabawa ruchowa
Na tym poziomie poza ćwiczonymi wcześniej umiejętnościami (poruszanie się w „pociągu” w tempie wolnym, umiarkowanym i szybkim) zwracamy uwagę na trwałość formacji poprzez podniesienie stopnia trudności zadań (trzymanie innego dziecka tylko jedną ręką; wykonywanie podskoków).
- Dzieci ustawiają się dwójkami w „pociągi”– jedno za drugim.
- Robaczek idzie na spacer.
- Robaczek wchodzi na łąkę i macha do jej mieszkańców.
- Robaczek ściga się z żuczkiem.
- Robaczek bawi się z konikiem polnym.
Dzieci kładą osobie stojącej z przodu dłonie na ramionach. „Pociągi” poruszają się w tempie umiarkowanym.
Dzieci chodzą w „pociągach”, trzymając się siebie nawzajem jedną ręką, drugą machają. „Pociągi” poruszają się w szybkim tempie. Dzieci podskakują, utrzymując dotychczasowe ustawienie.
Piosenka „Robaczek” (wersja II): Idzie, idzie* robaczek, idzie, idzie* robaczek… Zieloniutki ma fraczek ten maleńki robaczek. Idzie, idzie* robaczek… Robaczku, stop!
* W kolejnych powtórzeniach: Macha łapką…; Biegnie, biegnie…; Podskakuje… 9