Wielka susza w Krainie Łez

Agnieszka Borowiecka Gabriela Gąsienica

WIELKA SUSZA W KRAINIE ŁEZ

bajka edukacyjna dla dzieci, które wymuszają różne rzeczy płaczem

Wielka susza w Krainie Łez

bajka edukacyjna dla dzieci, które wymuszają różne rzeczy płaczem Autorka bajki:

Agnieszka Borowiecka Autorka konspektu zajęć:

Gabriela Gąsienica Korekta:

Marta Stasińska Rysunki i projekt okładki:

Dorota Prończuk Animacje:

Mateusz Sudziński Czytają:

Agnieszka Pudło i Maja Grześkowiak Producent wydawniczy:

Wojciech Wolak ISBN 978-83-64631-94-8 Publikacja, którą nabyłeś jest dziełem twórców i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, które im przysługują.

Zawartość publikacji możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście Ci znanym, ale nie publikuj w internecie treści tu zawartych, ani ich fragmentów, a kopiując jej część rób to tylko na użytek osobisty.

Jeśli cytujesz fragmenty z publikacji nie zmieniaj ich, i koniecznie zaznacz czyje to dzieło.

Kraków 2018; Copyright © by CEBP 24.12 Sp. z o.o.

Wykorzystywanie do wykonań i nadań publicznych poza placówkami edukacyjnymi bez zezwolenia zabronione, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w prawie autorskim.

Wydawca: CEBP 24.12 Sp. z o.o. ul. Kwiatowa 3 30-437 Kraków

www.blizejprzedszkola.pl

Od Wydawcy Drogi Czytelniku! Jeśli nie Ty, to zapewne Twoi rodzice pamiętają z czasów swojego dzieciństwa magiczną chwilę, gdy zimowym wieczorem wyciągało się z szafy diaskop (zwany projektorem czy też rzutnikiem) – gasło światło, a dzięki niezmierzonym przestrzeniom dziecięcej wyobraźni pokój zamieniał się w kino, gdzie dzieci samodzielnie zmieniały kolorowe obrazki na ścianie, opowiadając do nich bajkowe historie...

Ideą towarzyszącą nam podczas planowania tej publikacji było wskrzeszenie tych cudownych chwil z dzieciństwa, ale w bardziej uwspółcześnionej formie – postaraliśmy się, aby obrazki zamieszczone w książce „ożyły” jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki Harry’ego Pottera.

Tym samym na płycie dołączonej do książki znajdziesz film w formacie MP4 – są to obrazki z książki „ożywione” animacją i dopełnione udźwiękowioną wersją bajki. Obok filmu na płycie tej zamieściliśmy także audiobook bajki w formacie CD-a– przeznaczony do słuchania za pomocą stacjonarnych i samochodowych odtwarzaczy CD. Dzięki takiej konfiguracji publikację można wykorzystywać na różne sposoby:  do czytania dzieciom książki przed snem lub w ramach wspólnej zabawy w ciągu dnia;  wykorzystując film jako animowaną ilustrację treści podczas czytania bajki przez nauczyciela dzieciom w przedszkolu (przy użyciu rzutnika multimedialnego albo odtwarzacza DVD z telewizorem) lub rodzica w domu (za pośrednictwem komputera);  jako bajkę audio do słuchania podczas zajęć wyciszających w przedszkolu czy podczas dłużącej się podróży samochodem;  do samodzielnego oglądania filmu (lub słuchania audiobooku) przez dzieci, gdy nie możemy im towarzyszyć lub gdy mają ochotę samodzielnie wrócić do bajki. Życzymy przyjemnej lektury 

3

Od Autorek Uczucia i emocje odgrywają niezmiernie istotną rolę w życiu każdego człowieka. Jest to jednak obszar trudny do zaplanowania, kierowania, kontrolowania czy zrozumienia.

Niełatwy to temat dla nas, dorosłych, a jeszcze trudniejszy do pojęcia dla dzieci. Ważne jest zaakcentowanie, iż emocje są potrzebne – wszelkie emocje! I te pozytywne, które potrafią być kołem napędowym każdego działania, i te negatywne, które pojawiają się w skomplikowanych sytuacjach.

Każdy człowiek lubi otrzymywać to, co chce, dopinać swego. Maluchy również. Czasami jedynym znanym sposobem (uściślijmy… jedynym skutecznym sposobem) na osiągnięcie celu przez dziecko jest płacz i krzyk. Jest to sposób, który najczęściej „działa” na dorosłych, a w takiej sytuacji dziecko jeszcze bardziej utwierdza się w jego skuteczności.

Rolą dorosłych jest wskazanie kierunku, w którym dziecko powinno pójść – a tu na pewno przydadzą się cierpliwość i konsekwencja. Należy pokazać przedszkolakom, że krzyk na pewno nie pomoże, ale argumenty już prędzej… a może tak naprawdę to „coś” nie jest tak ważne i tak potrzebne?

W tym zadaniu może pomóc bajka Wielka susza w krainie łez i jej bohaterka Jagódka. Historia ta pokazuje dzieciom, że łzy są potrzebne w innych, ważniejszych sytuacjach i nie należy ich nadużywać. Maluchy uczą się, że płacz nie jest dobrym sposobem na egzekwowanie dla siebie jakichś profitów… że jeśli na czymś bardzo im zależy – zawsze mogą poprosić. Płacz i krzyk nie są lekarstwem na „ja chcę”.

W książce oprócz bajki zamieszczono propozycje zabaw, które nawiązując do jej treści i tematyki, pozwalają oswoić ten trudny temat. Mogą one być okazją do rozmowy na temat sposobu radzenia sobie w takich sytuacjach, a także poznania argumentów drugiej strony.

5

W zielonej dolinie, gdzieś bardzo daleko – w miejscu, którego próżno szukać na mapach – w mokrej gęstwinie ziół i polnych kwiatów ukryta była Kraina Łez. Prawie nikt o niej nie słyszał i mało kto wiedział, co tam właściwie się działo. A było to miejsce niezwykłe i bardzo nam, ludziom, potrzebne. Płynęła tam bowiem ogromna rzeka łez, kreśląca zawijasy wśród zielonych łąk i piaszczystych wysepek. Gdzieniegdzie na stromych górkach grzmiały potężne wodospady, w których słone łezki pieniły się niczym morskie bałwany.

W innym miejscu z kolei wielka rzeka wpadała do małych jeziorek, w których mieszkały kolorowe rybki. Nie była to jednak zwyczajna rzeka. Kiedy tylko ktoś na świecie zaczynał płakać, na tafli wody pojawiały się małe bąbelki, które błyszczały w słońcu niczym bańki mydlane. Wraz z upływem łez bąbelki rosły i rosły, a na ich drżącej powierzchni, jak w lustrze, odbijały się zapłakane buźki.

Lecz nie zawsze w bąbelkach pokazywały się same smutne minki, gdyż płakać można również ze szczęścia, z radości, ze wzruszenia, z tęsknoty, ze złości albo ze śmiechu. Ale łzy w każdym przypadku są takie same i pochodzą właśnie z wielkiej rzeki z Krainy Łez.

Władcą zielonej doliny był król Łezkomir I ­­– maleńki skrzat, który spośród innych skrzatów mieszkających w dolinie wyróżniał się tym, iż nosił złotą koronę i wspaniały płaszcz uszyty z przezroczystych łez. Pozostałe skrzaty miały zielone kubraczki i czapeczki z trzema łezkami na szpiczastym czubku, które pobrzękiwały niczym dźwięczne dzwoneczki przy każdym podskoku. Król Łezkomir i wszystkie skrzaty strzegli rzeki, by nigdy nikomu nie zabrakło łez, gdyby ktoś akurat zechciał się rozpłakać.

7

Pewnego dnia dwa skrzaty – Smutałek i Łezkopełek – przechadzając się brzegiem rzeki, spostrzegły coś bardzo niepokojącego.

– Spójrz, Smutałku – rzekł Łezkopełek, wskazując rączką ogromną bańkę, która utworzyła się na rozkołysanej tafli wody.

– Może ktoś się przewrócił albo zgubił swoją ulubioną przytulankę i dlatego tak strasznie płacze? – próbował zgadnąć Smutałek.

A bąbelek wciąż rósł i rósł, i był coraz większy i większy, jakby ktoś postanowił przelać za jednym razem całą rzekę łez. Skrzaty jeszcze nigdy czegoś podobnego nie widziały. Wybuch płaczu był tak gwałtowny, że pod bańką powstał wielki wir. Po czym ogromniasty bąbel zakołysał się i pękł, a potem wszystko się uspokoiło. Skrzaty spojrzały na siebie w zdumieniu i aż do wieczora nie mogły przestać mówić o tym zdarzeniu.

– Wiem, już wiem! – ekscytował się dalej Smutałek, leżąc w swoim łóżeczku. – Na pewno ktoś dostał pucharek malinowych lodów i popłakał się z radości!

– Nie, to na pewno nie to – stwierdził Łezkopełek. – Śpij już! – wymamrotał zmęczonym głosem.

I pewnie skrzaty zajęłyby się wreszcie swoimi sprawami i zapomniały o tej tajemniczej przygodzie, gdyby nie fakt, że następnego dnia ten sam olbrzymi bąbel z wielkim wirem pojawił się dokładnie w tym samym miejscu. Kolejnego dnia zdarzyło się to samo i następnego też… Przez cały tydzień mała trąba wodna wsysała ogromne ilości łez, aż w końcu rzeka zaczęła wysychać i odkrywać swe kamieniste dno. Przerażone skrzaty postanowiły biec co sił do króla Łezkomira i powiedzieć mu o całej sprawie.

9

ZABAWY I ZADANIA DO BAJKI 1. Po co ten płacz? – rozmowa kierowana, inspirowana bajką. Osiąganie celu płaczem i krzykiem często jest jedynym znanym i co ważne skutecznym sposobem na uzyskanie przez dzieci tego, co chcą.

W niejednej przedszkolnej grupie znajdzie się naśladowca bajkowej Jagódki. Warto zatem porozmawiać z najmłodszymi na temat płaczu i jego skutków. Nauczyciel zadaje pytania:  Co zaniepokoiło Smutałka i Łezkopełka?  Jakie skutki dla Krainy Łez miał płacz Jagódki?  Dlaczego Jagódka płakała?  Z jakich powodów się płacze?  Co Jagódka obiecała królowi?

2. Co zamiast płaczu? – rady dla Jagódki. Dzieci wraz z nauczycielem zastanawiają się, co mogłaby zrobić Jagódka zamiast płakać i krzyczeć. Prowadzący pyta: Co wy robicie, gdy chcecie coś dostać? Jak postępujecie, gdy ktoś wam odmówi? Zapisuje dziecięce propozycje, np.  można poprosić jeszcze raz;  można się zamienić;  można policzyć do 10 i poczekać, aż przejdzie nam ochota na płacz;  można zastanowić się jeszcze raz, czy naprawdę potrzebujemy tego, czego chcemy.

3. Ja chcę! – scenki dramowe. Nauczyciel zachęca dzieci do odegrania kilku scenek. Ochotnicy wcielają się w role i przedstawiają scenki: • w sklepie – dziecko bardzo chce zabawkę, której mama nie może mu kupić; • w przedszkolu – dziecko chce samochód, którym bawi się kolega; • w domu – dziecko nie chce zjeść surówki z marchewki.

Prowadzący może zasugerować uczestnikom zabawy podczas odgrywania scenek akceptowalne zachowania lub zostawić im całkowitą dowolność, by mogli wyrazić siebie.

4. Kiedy potrzebne są łzy? – tworzenie wspólnej książeczki. Dzieci rysują różne sytuacje, w których się płacze, np.  upadek z roweru i rozbite kolano – płacz z bólu;  spacer ciemnym lasem – płacz ze strachu;  zepsute autko – płacz po stracie ulubionej zabawki;  babcia oglądająca przedstawienie – łzy wzruszenia;  otwieranie pudełka z wymarzonym prezentem – łzy radości.

Gdy wszystkie rysunki są gotowe, nauczyciel opisuje je z tyłu – dzieci dyktują treść notatki. Wspólnie tworzą ze swoich rysunków „zapłakaną książeczkę”.

18

5. Gdy poprosisz… – zabawa doskonaląca umiejętność osiągania celu bez krzyku i płaczu. Część dzieci ma za zadanie ułożenie puzzli. Jednak brakuje kilku elementów – mają je koleżanki i koledzy. W uzyskaniu brakujących części pomoże dzieciom używanie „magicznych słów” (proszę, dziękuję). Przedszkolaki dają jeden element, jeśli ktoś poprosi. Lecz jeśli dana osoba nie podziękuje za otrzymany element, to następnym razem mogą odmówić. Nauczyciel czuwa nad przebiegiem zabawy, a po jej zakończeniu pyta dzieci, co czuły w czasie zabawy i co było dla nich najtrudniejsze.

6. Korona Króla Łez – praca techniczna. Przedszkolaki ozdabiają korony wycięte z kartonu przezroczystymi materiałami, np. woreczkami foliowymi, folią bąbelkową, koralikami, opakowaniami po tabletkach. Starsze dzieci same rysują wzór korony i wycinają ją.

7. Taniec sprowadzający deszcz – zabawa ruchowa. Prowadzący razem z dziećmi wymyśla taniec, by sprowadzić deszcz do Krainy Łez. Mogą w nim się znaleźć takie elementy, jak tupanie, rzucanie się na podłogę, okrzyki (łeeee, buuuu), machanie rękami w geście „nie chcę”. Przedszkolaki idą jeden za drugim po obwodzie koła. Osoba, która ma na głowie Łezkową Koronę, lub w ręce berło Króla Łez, wymyśla krok (lub gest), który powtarzają wszyscy. Następnie przekazuje symbol władzy kolejnej osobie, która wymyśla kolejny element tańca.

8. Mokre od łez – praca plastyczna. Zadaniem dzieci jest namalowanie Krainy Łez techniką mokre w mokrym. Przedszkolaki zwilżają kartkę wodą. Na mokrej powierzchni malują akwarelami. Kolory będą się zlewać i łączyć, tworząc rozmyte obrazy. Po wyschnięciu prac dzieci mogą zaznaczyć kontury ołówkiem lub kredką.

9. Król łez – zabawa integracyjna. Jedno dziecko – „król łez” stoi w środku koła. Berłem wskazuje dowolne dzieci z koła i jak to król ma w zwyczaju, rozkazuje: Śmiej się! lub Płacz! Zadaniem przedszkolaków jest wykonanie odpowiedniego gestu na rozkaz króla (Płacz! – tarcie piąstkami oczu i odgłos płakania; Śmiej się! – uśmiech i podskakiwanie). „Król” szybko zmienia zdanie i rozkazuje kolejnym dzieciom, może też wracać do osób wcześniej wskazanych. Kto się zagapi i nie zareaguje lub pokaże inny gest, wchodzi do środa koła i zostaje „królem łez”.

Autorką zabaw i zadań do bajki jest Gabriela Gąsienica.

19