FLOATING HOUSES IJBURG NL Marlies Rohmer Architecture & Urbanism
Α ΡΧ Ι Τ Ε Κ ΤΟ Ν Ι ΚΟ Σ Σ Χ Ε Δ Ι Α Σ Μ Ο Σ 9 | α ’ ά σ κ η σ η Ιωάννης Θεοφάνους | Στυλιανός Κουλουντής | Χριστόδουλος Πίπης
F L O AT I N G H O U S E S IJBURG ARCITECT: Marlies Rohmer Location: Amsterdam, Netherlands
P r o j e c t Ye a r : 2009
Category: Housing Ιωάννης Θεοφάνους | Στυλιανός Κουλουντής | Χριστόδουλος Πίπης
2
ΥΒΡΙΔΙΑ «Είναι σκάφος ή σπίτι; Είναι ρομαντικό ή χρηστικό; Είναι ένα υβρίδιο. Δεν είναι αυτό που φαίνεται.» Η οικοδόμηση πάνω στο νερό είναι μια άλλη ιστορία συνολικά…. Το νερό δεν είναι σαν τη γη. Εάν σκοπεύετε να χτίσετε πάνω στο νερό, πρέπει να το κάνετε με σεβασμό στη μοναδική φύση του νερού. Το νερό είναι πρωτοποριακό, το νερό είναι περιπέτεια, κίνδυνος και χαλάρωση, το νερό σας επιτρέπει να αποφύγετε τους κανόνες της ξηράς. Ζώντας στο νερό σημαίνει επίσης θέα, κίνηση, βάρκα ελλιμενισμένη στο σπίτι, ρομαντισμός, αποβάθρες, αίσθηση ατομικότητας, άνεμος και σύννεφα, χώρος, επαφή με τα στοιχεία, σίτιση κύκνων από την κουζίνα σας, πατινάζ στον πάγο γύρω από το σπίτι σας.
3
Οι Ολλανδοί ζούσαν πάντα κοντά στο νερό και αντιμετώπισαν καλά τους κινδύνους. Ζουν σε γη προστατευμένη από δύχες, σε τεχνητά αναχώματα που τα υψώνουν πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, κοντά στην ακτή, και ακόμη και στο νερό σε πλωτά σπίτια. Ενώ τα πλωτά σπίτια μπορούν να εντοπιστούν κατά μήκος των καναλιών σε πολλές ολλανδικές πόλεις και υπάρχει επίσης το περιστασιακό ξενοδοχείο ή εστιατόριο που επιπλέει, η συλλογική κατοίκηση σε πλωτά σπίτια προτάθηκε πρόσφατα ως βιώσιμη λύση στις ανάγκες στέγασης της σύγχρονης Ολλανδίας. Έτσι οι αρχιτέκτονες αποφάσισαν να σταματήσουν να πολεμούν ενάντια στο νερό, να συμφηλιωθούν με τη φύση και να χτίσουν σπίτια που επιπλέουν.
Ένα από τα καλύτερα παραδείγματα πλωτών σπιτιών στο Άμστερνταμ είναι το Steigereiland, το πρώτο νησί που κατασκευάστηκε μέρος του τεχνητού αρχιπελάγους Ijburg στο ανατολικό τμήμα της πόλης. Αυτό το νησί σχεδιάστηκε ως μια πειραματική περιοχή, της οποίας το Waterbuurt ή το «Water-γειτονιά» είναι το πιο εντυπωσιακό.
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 4 1815
1910
2009
5
Το αρχιπέλαγος IJburg είναι η πιο πρόσφατη συνοικία του Άμστερνταμ που έχει χτιστεί πάνω από μια σειρά τεχνητών νησιών που έχουν υψωθεί από τη λίμνη IJmeer. Το Ijburg είναι προσβάσιμο από το κέντρο του Άμστερνταμ, οδικώς αλλά και με το τραμ, μέσω της γέφυρας Enneus Heerma. Το φιλόδοξο αυτό έργο αποτελείται από 18.000 σπίτια για 45.000 κατοίκους, καθώς και σχολεία, καταστήματα, κέντρα αναψυχής, εστιατόρια, γραφεία, 12,000 θέσεις εργασίας και παραλίες. Το IJburg είναι ένα μοναδικό πείραμα πολεοδομίας που συνίστατο στη δημιουργία μιας γειτονιάς από το μηδέν. Το έργο ήρθε κυρίως για να αντιμετωπίσει μια σοβαρή έλλειψη στέγασης στην ολλανδική πρωτεύουσα. Το όραμα για το IJburg ήταν μια αστική γειτονιά μικτής χρήσης σε συμβίωση με τη γύρω φύση και τα υδατικά συστήματα. Αυτή η συμβίωση επρόκειτο να επιτευχθεί μέσω μιας οικολογικά ευαίσθητης σχεδιαστικής προσέγγισης. Αυτό το τεχνητό αρχιπέλαγος νησιών επιδιόκει να επαναπροσδιορίσει τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση και το δημόσιο χώρο. Γι’ αυτό το λόγο αναπτύχθηκε ένα ολόκληρο σύστημα δημόσιων πάρκων, χώρων πρασίνου, αθλητικών εγκαταστάσεων, χώρων εκπαίδευσης, παραλιών κ.α. στις νησίδες του Ijburg. Στην πραγματικότητα, ένα ολόκληρο νησί μπορεί να αποτελείται από ένα πάρκο, παιδικές χαρές, αθλητικές εγκαταστάσεις, μια παραλία, ένα πάρκο για σκύλους και πολλά μονοπάτια ποδηλασίας.
Η ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΩΡΟ 6
Συγκρότημα πλωτών κατοικιών Δημόσιοι – πράσινοι χώροι Δημόσια παραλία
7
Χάρτης χρήσεων γης
Αξονομετρική προβολή περιοχής
Κύριες προσβάσεις
Στη δυτική πλευρά του Waterbuurt υπάρχουν 55 πλωτές κατοικίες που σχεδιάστηκαν από τους Marlies Rohmer Architects & Urbanists. Αυτά τα πλωτά σπίτια είναι προσβάσιμα μέσω τεσσάρων σταθερών αποβαθρών που συνδέονται με γέφυρες. Κάτω από αυτές τις προβλήτες βρίσκονται όλα τα καλώδια και οι σωλήνες με τους οποίους συνδέονται τα πλωτά σπίτια. Οι πλωτές κατοικίες αποτελούν μέρος ενός αστικού σχεδιασμού. Κατατάσσονται οικονομικά ως ακίνητα και ανταγωνίζονται με τη χερσαία διαμονή στον εσωτερικό τους όγκο και επίπεδο άνεσης. Οι νέες εξελίξεις με βάση το νερό μπορούν να ενσωματώσουν διάφορες μορφές διαβίωσης με το νερό. Η συνοικία IJburg του Άμστερνταμ έχει πλήρεις πλωτές γειτονιές, με αποβάθρες αντί πλακόστρωτα μονοπάτια και πλατείες της πόλης. Με τις πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις που καθιστούν τα πλωτά σπίτια πιο βιώσιμα, ασφαλή και προσιτά, εφαρμόζονται νέες γειτονιές σε ολόκληρη τη χώρα ως μέσο εξοικονόμησης χώρου και εξοικονόμησης σπιτιών πριν από τις επόμενες πλημμύρες.
ΤΟ ΕΡΓΟ
10
11
Τα πλωτά σπίτια υποστηρίζονται από πλευστούς σημαντήρες από σκυρόδεμα που βυθίζονται στο νερό σε βάθος μισού ορόφου . Μια ελαφριά μεταλλική κατασκευή στήριξης είναι χτισμένη στην κορυφή, η οποία είναι εξοπλισμένη με ξύλινη επένδυση για την κατασκευή δωματίων και δαπέδων. Αυτή η δομή στήριξης από χάλυβα μπορεί στη συνέχεια να προσαρμοστεί. Οι πλευρές μπορούν να αλλάξουν για να προσφέρουν είτε ιδιωτικότητα είτε υπέροχη θέα. Υπάρχουν επίσης επιλογές για δημιουργία επεκτάσεων και επέκταση στο πλαίσιο. Στο βασικό πλαίσιο μπορούν να τοποθετηθούν επιπρόσθετες κατασκευές όπως sunrooms, βεράντες, πλωτές βεράντες και σχεδόν οτιδήποτε άλλο. Τα σπίτια κατασκευάστηκαν σε ένα ναυπηγείο που βρίσκεται 65 χιλιόμετρα βόρεια της λίμνης IJ. Μετά τη συναρμολόγηση τα πλωτά σπίτια μεταφέρονται με βάρκα στον τελικό τους χώρο εγκατάστασης. Είναι αγκυροβολημένα στην κοίτη της λίμνης με ατσάλινους στύλους πρόσδεσης για να διασφαλιστεί ότι δεν παρασύρονται ή χτυπά το ένα στο άλλο.
Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ 12
13
Υπάρχουν διάφοροι τύποι: ένα σπίτι σε μια μπανιέρα σκυροδέματος, δύο σε μια μπανιέρα και τρεις συνημμένες κατοικίες σε μια μπανιέρα. Οι κατόψεις αποτελούνται από τρεις ελεύθερα διαμορφωμένους ορόφους. Τα υπνοδωμάτια και το μπάνιο περιλαμβάνονται στο χαμηλότερο επίπεδο, το οποίο είναι μερικώς βυθισμένο, πράγμα που σημαίνει ότι το νερό λειτουργεί ως κλιματισμός το καλοκαίρι και μόνωση το χειμώνα. Το υπερυψωμένο ισόγειο στεγάζει τη κουζίνα και τη τραπεζαρία. Συνδέεται με ένα ανοιχτό κατάστρωμα βεράντας. Το κύριο καθιστικό καταλαμβάνει τον επάνω όροφο. Οι βεράντες, οι πλωτές βεράντες και οι τέντες μπορούν εύκολα να συνδεθούν σε αυτό το σκελετό. Τα σπίτια είναι συνδεδεμένα στις κύριες παροχές νερού, θερμότητας και ηλεκτρικού ρεύματος μέσω πλωτών αποβάθρων αλλά μπορούν πάντα να αποσπαστούν, να μετακινηθούν και να συνδεθούν σε κάποιο άλλο μέρος.
Η ΔΟΜΗ 14
15
Σε ένα κόσμο όπου ο άνθρωπος κατοικεί και χτίζει όλο και περισσότερο τον ελεύθερο χώρο η ζωή στο νερό δίνει μια άμεση λύση στο πρόβλημα. Η συμβίωση του ανθρώπου με τον νερό έχει πολλά οφέλη και ως προς τον ίδιο τον άνθρωπο , αλλά και την ίδια την φύση. Με την ραγδαία αύξηση της στάθμης του νερού θα καταστήσουν αναγκαίο την συμβίωση αυτή. Ακόμη, η ζωή δίπλα στο νερό έρχεται για να διαπραγματευτεί ξανά την σχέση του ανθρώπου με την φύση και την σχέση του ανθρώπου με το ίδιο το νερό, όπου και καλλιεργεί το αίσθημα της ελευθερίας στον ίδιο τον άνθρωπο. Και ας μην ξεχνάμε οι ελεύθεροι άνθρωποι κατοικούν δίπλα στο νερό
Η ΖΩΗ ΣΤΟ ΝΕΡΟ
16
17
Η συμβίωση με το νερό έρχεται για να ανατρέψει την κανονικότητα της ζωής των ανθρώπων. Σύμφωνα με μια εκτεταμένη μελέτη του 2013 σχετικά με την ευτυχία σε φυσικά περιβάλλοντα, μεταξύ 20.000 ανθρώπων, βρέθηκαν να είναι πιο ευτυχισμένοι σε παραθαλάσσιες περιοχές παρά σε αστικό περιβάλλον. Τέλος, η ζωή στο νερό ανοίγει νέες ορίζοντες και για την ίδια την αρχιτεκτονική , μια νέα αρχιτεκτονική για τον άνθρωπο, την φύση και την ζωή. Εν, κατακλείδι , η σχέση του ανθρώπου με το νερό τον αναγκάζει να συγκεντρωθεί σε ό,τι συμβαίνει γύρω του. Αποκτά πρόσβαση σε μια γνωστική κατάσταση που έχει τελειοποιηθεί εδώ και χιλιετίες. «Σε γνωστικό επίπεδο, είμαστε σε επαφή με την ιστορική κληρονομιά μας» Γ. Γουάιτ
Η ΖΩΗ ΣΤΟ ΝΕΡΟ
18
19
Σε μια προσπάθεια κατανόησης της συλλογιστικής πορείας και αντίληψης πίσω από αύτό το νέο μοντέλο συλλογικής κατοίκησης, ανατρέχει κανείς στον αρχιτέκτονα Kenzo Tange και στο περίφημο του A Plan for Tokyo 1960. Σε αναλογία κλίμακας ο συσχετισμός όλου του έργου για το κόλπο του Τόκυο μπορεί να γίνει αντίστοιχα με όλο το τεχνητό αρχιπέλαγος του Ijburg. Στο Τόκυο βέβαια μιλάμε για ένα εξ αρχής συνολικό σχεδιασμό πόλης με τη λογική των δικτύων, ένω στο Ijburg για ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο σχεδιασμό καθώς διάφορες παρεμβάσεις έρχονται και συμπληρώνουν το έργο. Η κοινή λογική που αναπτύσσουν έιναι αυτή του κεντρικού σώματος (αυχένα) που παραλαμβάνει όλες τις δημόσιες και βοηθητικές λειτουργίες (δικτύο μεταφορών, δημόσιοι χώροι, χώροι αναψυχης, χώροι εργασίας, πράσινο) και πάνω σε αυτόν κουμπώνουν οι κατεξοχήν ιδιωτικές λειτουργίες όπως η κατοίκηση, συλλογική και μη. Οπότε εύκολα τα Floating Houses Ijburg θα μπορούσαν να αποτελούν ένα κομμάτι του δικτύου συλλογικής κατοίκησης του A Plan for Tokyo και το αντίστροφο.
ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΙΣ
20
21
"Δεδομένου του αντίκτυπου της κλιματικής αλλαγής, μπορούμε να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε πολύ περισσότερο για την ευκαιρία να ζήσουμε με το νερό, σε αντίθεση με την καταπολέμηση του και την κατάκτηση της γης",
Αρχιτέκτονας Kunlé Adeyemi
FLOATING HOUSES IJBURG NL
Marlies Rohmer
Architecture & Urbanism
Ιωάννης Θεοφάνους | Στυλιανός Κουλουντής | Χριστόδουλος Πίπης
• Ambista (17/05/2019), Built on water: Floating Houses Διατίθεται στην διεύθυνση: https://www.waterstudio.nl/built-on-water-floating-houses/?fbclid=IwAR2j5dcRISQT82Jf41H0u3fgHfiRCh1NoaSfMOXZULX2WA_j5DUfdIYMpE • Olga Mecking (21/08/2017), ARE THE FLOATING HOUSES OF THE NETHERLANDS A SOLUTION AGAINST THE RISING SEAS? Διατίθεται στην διεύθυνση: https://psmag.com/environment/are-the-floating-houses-of-the-netherlands-a-solution-against-the-risingseas?fbclid=IwAR35dTooxJXLN-HWlqqG4yGhjUDBqL0sMjGcJcRgIekSYaW4npGze4YZg_M • ArchDaily (20/05/2011), Floating Houses in IJburg / Architectenbureau Marlies Rohmer Διατίθεται στην διεύθυνση: https://www.archdaily.com/120238/floating-houses-in-ijburg-architectenbureau-marlies-rohmer?fbclid=IwAR0HU5ZdfD3qP98tTVgSZdI9NorrmZx0OCDaMF4nXMu_omWpAunhfCPs4I • Marlies Rohmer Architecture & Urbanism FLOATING HOUSES IJBURG NL Διατίθεται στην διεύθυνση: https://rohmer.nl/en/projects/waterwoningenijburg/?fbclid=IwAR3R71eKOs5sB5rn2kBvgC29c10jFAKuLu2KjV19yN1pBJPynXNSOzTVeUI# • Kaushik Patowary (8/06/2015) The Floating Houses of IJburg, Amsterdam Διατίθεται στην διεύθυνση: https://www.amusingplanet.com/2015/06/the-floating-houses-of-ijburgamsterdam.html?fbclid=IwAR3XiRi8jttp34Fxtk5f71An4MPI3_os-1SHVuLYFqFPWA3jBIB-SjV4pGE • Sustainable Amsterdam Διατίθεται στην διεύθυνση: http://sustainableamsterdam.com/2018/11/floating-homes-onijburg/?fbclid=IwAR2JMs2R1_dEDeHgMPDPp9OBcW4k6tNkOc4DRNUBi9sl9rA0UPKgm79RTDg • Archello, Floating Houses Ijburg Διατίθεται στην διεύθυνση: https://archello.com/project/floating-housesijburg?fbclid=IwAR2TYVwdlPn5caxb3yNhWjy7ThUsPbKrOK6KTw80KGGxbhsXBuVbyDejQNE#stories • Protagon Team (27/12/2019), Οσο πιο κοντά στη θάλασσα τόσο πιο ευτυχισμένοι Διατίθεται στην διεύθυνση: https://www.protagon.gr/themata/health/oso-pio-konta-sti-thalassa-toso-pio-eftyxismenoi-44341938531 • : Wieland Boers. Evelien de Bruijn. Dominika Linowska. Hester Poortinga. Robert Smit (2013) , Dwelling Graduation Studio MSc3: At Home In The City
24