TERUGBLIK
2/3
4/5
SAMENWERKEN IS EEN WERKWOORD
Meer tegenspraak is nodig
HOE HOUD JE DE BETROKKENHEID VAST?
HET BEREIK IN 2017
WAT VINDEN ONZE KLANTEN?
Voor dit proces bestaat geen boek
6
2017
IN VERBINDING BLIJVEN
De kunst van het dienen
“ De hulp en steun waren mooi meegenomen. Ik heb nu genoeg ervaring opgedaan en ik kan het weer zelf.” Eind 2016 deden een kleine vijftig Bredanaars een belofte, aan elkaar en aan de stad. De belofte: een stad waar elke inwoner kan rekenen op de ondersteuning die hij of zij nodig heeft. Een stad waar niemand tussen wal en schip valt. De vijftig Bredanaars die deze belofte deden werken bij ruim dertig maatschappelijke organisaties, klein en groot, en bij de Gemeente Breda. Samen vormen ze de thematafel Zorg voor elkaar Breda. Hun ideaal is een stad waarin de mensen goed zorgen voor zichzelf en voor elkaar. En, als dat nodig is, terug kunnen vallen op de steun van vrijwilligers en beroepskrachten.
Door zo elkaars talenten volop aan te spreken realiseren we samen de zorgzame stad die we beogen. Van de mensen. En dus solide, toekomstbestendig en betaalbaar. Zoals de naam zegt: Zorg voor elkaar Breda. Terugkijken Deze belofte deed de tafel in een gezamenlijk uitvoeringsplan dat eind 2018 afloopt. Een goed moment dus om de balans op te maken en de vraag te stellen wat er van de beloftes terecht komt. Zijn we verder gekomen met die zorgzame en toegankelijke stad? Vallen er minder mensen tussen wal en schip? Zijn de inwoners er wijzer door geworden? En zijn ze er blij mee? Presteren de organisaties samen meer en beter dan twee jaar geleden?
www.zorgvoorelkaarbreda.nl
Het antwoord op deze vragen is ja. Daar zijn veel voorbeelden van te geven. We noemen er zes die duidelijk in het oog springen. Beter en sneller – De belangrijkste winst is dat de mensen snel en goed worden ondersteund. Dit is gelukt dankzij de goede afstemming in de vele netwerken en netwerkjes binnen en vanuit Zorg voor elkaar Breda. Denk daarbij niet alleen aan professionals maar ook aan klanten, mantelzorgers, vrijwilligers en andere mensen die bijspringen. Samen stemmen ze af wat de beste ondersteuning is en zorgen ze dat die er komt, tot tevredenheid van de klant en met de klant in een actieve rol.
Eén voordeur - Aan de voorkant is er een gemeenschappelijke voordeur met één naam, één telefoonnummer en één website voor iedereen die vragen heeft over zorg en hulp. In de wijken zijn er spreekuren onder de naam Zorg voor elkaar Breda. Waar de mensen zich ook melden, ze hoeven hun vraag maar één keer te stellen om snel tot een goed antwoord te komen. Geen ‘u vraagt, wij draaien’ maar een gesprek waarin klant en medewerker samen zoeken naar een goede oplossing. Betere preventie – ‘Wonen met gemak’ is een preventiecampagne waarin veel losse projecten zijn samengebundeld en systematisch, wijk voor wijk, worden uitgezet. Het voordeel is tweeledig: bereik en
(VERVOLG VOORPAGINA) effect bij de doelgroep zijn groter, en elke ervaring wordt benut om samen meer verstand te krijgen van preventie. Thema’s zijn woningaanpassing, verhuizen, veiligheid en gezond en vitaal leven. In de campagne trekken een kleine twintig Bredase organisaties samen op, naast de burger- en buurtinitiatieven uit de wijk waar de campagne loopt. Leefstijlmonitoring – Samen met professionals uit het netwerk worden ouderen opgespoord die belangstelling hebben voor een systeem in huis dat beweging monitort. Mantelzorgers of anderen krijgen een signaal als er afwijkingen zijn in het gewone leefpatroon. De ervaring is dat dit zowel de oudere als de mantelzorgers rust brengt en hierdoor de vraag naar acute hulp en zorg vermindert. Bovendien raken ouderen meer vertrouwd met moderne zorgtechnologie. Nieuwe begeleiding statushouders – Voor opvang van statushouders hebben alle partijen die ermee te maken hebben een nieuwe werkwijze ontworpen en in gebruik genomen. In bijna alle processtappen in de opvang en inburgering is er een nauwe samenwerking tussen statushouders, buddies, professionals en vaak ook gewone Bredanaars. Ook worden er al werkende wijze lessen geleerd die helpen de begeleiding te verbeteren. Pilot daginvulling en huishoudelijke verzorging – Maatwerk is vaak een vast product zoals dagbesteding. Wat zou er gebeuren als die producten niet voorhanden zijn? Met die vraag zijn in twee wijken klanten op zoek gegaan
naar creatieve oplossingen, samen met maatschappelijk werkers, beweegcoaches en klantmanagers. In meer dan de helft van de gevallen bleken prima oplossingen voorhanden en was een Wmo-voorziening niet nodig. We zijn nu bezig deze werkwijze te verbreden naar andere wijken en in te bedden in het gewone werk. Achter de schermen zijn de eerste stappen gezet naar samen verantwoorden. Er was al veel ervaring met de meting Kwetsbare Bredanaars waarin elk jaar wordt onderzocht hoe goed de kwetsbaarste Bredanaars worden bereikt. In 2018 is voor het eerst een gezamenlijke tevredenheidsmeting uitgevoerd. De metingen leveren informatie op die wordt gebruikt in de leerprocessen die in het netwerk zijn ingericht (horizontale verantwoording, casusbesprekingen, action learning). Doorlopend verbeteren We boeken mooie resultaten, maar dat wil niet zeggen dat we tevreden zijn. Er zijn zaken die nog niet goed lopen en ook staan ons grote maatschappelijke uitdagingen te wachten. Mensen komen minder in instellingen terecht en wonen veel meer thuis. Denk aan kwetsbare ouderen, mensen met dementie of een psychiatrische aandoening. Belangrijke thema’s waaraan wordt gewerkt zijn betere ondersteuning in de wijk van mensen met verward gedrag, opsporen en wegnemen van eenzaamheid, voorkomen van ontspoorde mantelzorg en ouderenmishandeling, en minder bureaucratische rompslomp voor mensen die daar niet mee overweg kunnen. Ook wordt aandacht
besteed aan het borgen van nieuwe activiteiten zoals de Held met Geld, het Weekend van de Mantelzorg, Automaatje en de Riksja’s. De vraag naar zorg en ondersteuning aan huis
Vooruitblik Belangrijke succesfactoren in de doorontwikkeling van Zorg voor elkaar Breda zijn een gedeeld ideaal (niemand tussen wal en schip & iedereen kan meedoen). Vertrouwen, transparantie, inzet en betrokkenheid, regie bij de klant staan hierbij centraal. Met die basis zijn we nu in staat een nieuwe stap te zetten. In het nieuwe uitvoeringsplan 2019-2020 staan de maatschappelijke problemen die we aanpakken en de baten die we gaan realiseren centraal. Alle activiteiten die we gaan uitvoeren, zijn daarop gericht. MAATSCHAPPELIJK PROBLEEM
BAAT
(draagt bij aan) WAARDE(N)
Disbalans op gezondheidsproblemen waardoor je niet meer zelf de regie kan voeren
Regie op je eigen leven kunnen voeren, ook bij veranderende omstandigheden
Iedereen kan meedoen
Ongedocumenteerden vallen tussen wal en schip
Hulp en zorg waar nodig
Niemand valt tussen wal en schip
Ontoegankelijkheid voor mensen met een fysieke en/of mentale beperking
Inclusieve stad
Iedereen kan meedoen
Er zijn te veel zorgwekkende zorgmijders
Hulp waar zorgmijders graag gebruik van maken
Niemand valt tussen wal en schip
Niet kunnen rondkomen met inkomen (Van de bevolking heeft 13% problematische schulden)
Rondkomen met je inkomen
Iedereen kan meedoen en niemand valt tussen wal en schip
Er is een groep Bredanaars die altijd hulp nodig heeft
Permanente passende hulp
Niemand valt tussen wal en schip
Mensen zijn onnodig kwetsbaar vanwege het systeem
Belemmeringen worden weggenomen / verminderen (met bijzondere aandacht voor 18-/18+)
Iedereen kan meedoen en niemand valt tussen wal en schip
Sociaal isolement
Van tel zijn
Iedereen kan meedoen. Niemand valt tussen wal en schip
(Over)belasting mantelzorgers
Balans bij mantelzorgers
Iedereen kan meedoen
Huiselijk geweld onvoldoende in beeld
Duurzame veiligheid in afhankelijkheidsrelaties
Niemand valt tussen wal en schip
Vechtscheidingen
Onbelemmerde ontwikkeling van kinderen
Niemand valt tussen wal en schip
Te weinig vrijwilligers in bepaalde domeinen
Vrijwilligerswerk waar burgers heel blij van worden
Iedereen kan meedoen
Mensen met verward gedrag
In contact met de samenleving
Iedereen kan meedoen
SAMENWERKEN IS EEN WERKWOORD Vicky Corthout
TERUGBLIK
Vicky Corthout, leidinggevende Surplus neemt al van begin af aan actief deel aan meerdere thematafels en aan de bouwgroep.
2
“Zorg voor elkaar Breda springt eruit omdat het een bijzonder grote tafel is, met heel diverse deelnemers; grote en kleine organisaties. Deelname is intensief en zeker in het begin was het agenda-technisch ook stoeien. Nu zitten we veel meer ‘in’ het netwerk. Je weet elkaar veel sneller te vinden. Je leert elkaar ook echt kennen en weet nu op wie je kunt rekenen. Het blijft wel samenwerken, een echt werkwoord.”
Hoog tempo De tafel Zorg voor elkaar Breda is verreweg het verste in het proces van samenwerken, weet Vicky ook door haar deelname aan andere tafels. De praktische afstemming met andere thematafels kan volgens haar wel beter. “Het is vaak niet eenvoudig om alles gepland te krijgen.” Als tweede kanttekening noemt ze het hoge tempo. “De bijeenkomsten buiten je eigenlijke werk om, de acties tussendoor. Het is de realiteit. Maar het is wel intensief.” Ze is van mening dat de tafel ook nog meer toe kan naar het meten en delen van gegevens, om alles inzichtelijk te maken. En: oog voor een min of meer gelijke tred. Of zoals zij het omschrijft: de koplopers tevreden houden en de achterblijvers helpen wat te versnellen.
neemt toe en wordt complexer. Er komen meer zorgverleners over de vloer en dus is het zaak om perfect samen te werken, met de klant in de regie.
In werkgroepen Het antwoord op het hoge aantal deelnemers aan de tafel is onder andere het samenstellen van werkgroepjes over bepaalde onderwerpen. “Het fijne is dat die groepjes ook weer stoppen als de klus geklaard is. Het is dus niet vergaderen om te vergaderen”, stelt Vicky vast. Ondanks de lastige thema’s is de sfeer tijdens de bijeenkomsten volgens haar ook heel goed. “We zijn daarbij wel kritisch naar elkaar. Iedereen doet er toe en het engagement is groot.” “Er is al veel gebeurd”, concludeert ze tot slot. “In het begin was het vooral zoeken. Nu zijn de werkwijze en de bedoeling veel meer duidelijk. De beweging is in volle gang!”
“
Door de vrijwilliger kon ik met een gerust hart weg van de thuissituatie, omdat mijn zieke man gerust was.
”
Meer tegenspraak is nodig Guus van Dijk
Guus van Dijk, voorzitter Vincentius Vereniging Breda ziet graag nog meer uitnodiging tot tegenspraak aan tafel. Zelf schuwt hij het kritische geluid niet en gaat hij overtuigd op de bres voor ‘blinde vlekken’.
gelooft in de goede intenties. “Alleen, tegengeluiden moeten worden gehoord. Anders krijg je een oppervlakkig plaatje. Daarbij is het belangrijk te onderkennen dat er bepaalde belangen spelen en niet te doen alsof ze er niet zijn.”
Zijn hart gaat daarbij uit naar de kwetsbare mensen in de samenleving. “Er is een grote groep die altijd hulp nodig zal hebben. Omdat ze gewoonweg niet zelfredzaam zijn. Laten we dat niet vergeten. Het kost juist meer geld als we dat niet inzien.” Hij noemt als voorbeeld een jongeman die het na twee pogingen nog niet lukte om zelfstandig wonen. “Dan moet je alsnog concluderen dat het niet lukt en zorg leveren.”
In andere schoenen De voorzitter waakt voor conformisme en wenst een meer bottom-up aanpak. “Hoe we dat kunnen bereiken? Door bijvoorbeeld werkgroepen samen te stellen die ‘beschermd’ zijn; waarin je alles vrijuit kunt zeggen zonder consequenties. Of een, anonieme, climate survey.” De voorzitter van Vincentius vindt jobrotation ook een mooie tussenstap om denkfouten te ontmantelen. “De winst is te behalen in het met elkaar simpeler doen”, concludeert hij. “Daarvoor is het nodig elkaar goed te leren kennen, elkaar te zien. De tafel Zorg voor elkaar Breda maakt dat mogelijk. De tafel verleidt organisaties ook om uit hun schulp te kruipen. En je hoort zinvolle informatie die je anders mogelijk niet had gehad. Maar nogmaals: meer tegenspraak is nodig. Nodig mensen aan tafel daartoe uit! Daag ze uit!”
Grens in zicht Een ander punt van aandacht is in zijn ogen de naderende grens van wat burgers zelf op kunnen lossen (als gevolg van een zich steeds meer terugtrekkende overheid). “Ik zie steeds meer dat, door onder andere slechte ervaringen met bureaucratie, mensen hun rug naar de samenleving keren. Dat is juist niet wat we willen.” Zijn bedenkingen nemen niet weg dat hij
“
Ik wilde alles in orde maken, maar krijg een blokkade in mijn hoofd bij sommige dingen. Ik verwachtte dat ik zou worden geholpen, maar ik heb meer gekregen dan ik had verwacht.
”
“
Mijn vader is overleden en het huis moest worden opgeleverd. Zelf ben ik erg zwak en afgekeurd voor werk, dus hierbij had ik hulp nodig. Die hulp heb ik helemaal gekregen.
”
“
Ik moest een bed hebben na een operatie. Het meedenken en uitleggen ging echt heel goed. Erg prettig want als je zoiets nog nooit hebt meegemaakt dan val je eigenlijk in het diepe en is het wel heel fijn dat er zo goed wordt meegedacht.
”
HOE HOUD JE DE BETROKKENHEID VAST? Huub van der Pol Huub van der Pol, secretaris Voedselbank Breda houdt de boel graag fris aan tafel. Als kleine organisatie met enkel onbetaalde krachten voelt hij zich vrij om onomwonden zijn zegje te doen. “Met een positieve insteek”, benadrukt hij. “De tafel Zorg voor elkaar Breda bestaat uit goede mensen en de onderliggende gedachte is perfect.” Als bedrijfseconoom van huis uit vindt hij de kanteling als beweging ‘geweldig interessant en maatschappelijk van grote waarde’. Het is volgens hem ook ‘de enige manier waarop het kan’, met het oog op de toekomst. “Het geld raakt op.” Hij ziet wel een grote uitdaging: hoe houd je de mensen en de betrokkenheid vast, nadat het geld is verdeeld? Specialiseren “Het is niet eenvoudig om een grote club als Zorg voor elkaar Breda in beweging te houden. Hoe kunnen we meer samenwerken en meer doen voor hetzelfde geld?” Het antwoord is volgens hem specialiseren. “Dus niet organisaties samenvoegen, maar samen kijken hoe je het werk beter kunt verdelen en de doublures eruit halen. En, heel belangrijk: meer benen in het veldwerk.” Hij constateert in de relatief korte tijd al concrete resultaten. De secretaris noemt een eigen voorstel als voorbeeld. “Tafelgenoten hadden terechte vragen over het bereik van deze activiteit. Juist door hun constructieve feedback hebben we dit nu op andere manier succesvol kunnen uitwerken.” Snelle signalen Huub van der Pol beziet de dingen graag met de nodige nuchterheid. Hij gelooft vooral in een praktische aanpak van armoede in Breda. “Mensen zijn niet geholpen met meepraten en zielig doen.” Hij vindt ook niet alle tafelonderwerpen even relevant of van belang voor de Voedselbank die zich duidelijk richt op één activiteit. Zijn kanttekeningen betekenen allerminst dat hij twijfels heeft over zijn inzet. “Ik ben nog steeds enthousiast en lever graag een bijdrage. Door met elkaar aan tafel te zitten, hoor je meer en krijg je ook (sneller) signalen uit de wijk. We kunnen vroegtijdig samenwerken. Ik zie voor de toekomst nog veel mogelijkheden op dit gebied.”
TERUGBLIK
3
HET BEREIK IN 2017 1. zelfredzaamheid en eigen regie activiteiten
organisatie
bereik
WIJ/IMW/MEE/Wmo
1.163
onafhankelijke cliëntondersteuning
MEE
125
activerende cliëntondersteuning
MEE
1.451
crisisdienst
IMW
187
maatschappelijk werk
IMW
2.158
sociaal-maatschappelijk werk
WIJ
866
ondersteuning mantelzorgers
StiB
5.322
respijtzorg mantelzorgers
StiB
633
respijtzorg mantelzorgers
Surplus
65
StiB
4.905
Breda Gelijk
14
diagnostiek
MEE
29
sociaal raadsliedenwerk
IMW
1.629
vrijwilligershulp dagelijkse zaken
WIJ
1.321
vroegsignalering/preventie zelfredzaamheid
WIJ
1.086
beweegstimulering en FIT for life
WIJ
1.093
St.Alzheimer
30-50
organisatie
bereik
WIJ
2.100
inzet buurtmeester (buurtbewoners)
Surplus
2.025
huizen van de wijk
Surplus
1.400
Surplus, Kick
4.475
o.a. Annahuis, parochie, GGZ,
---
Werk aan de Wijk
---
organisatie
bereik
StiB
9.024
bevorderen inclusief denken (leerlingen)
Breda Gelijk
800
onderzoek en advies
Breda Gelijk
16.000
Kenniscentrum voor professionals
StiB
1.157
activiteiten kwetsbare inwoners
MEE
984
kennisoverdracht vrijwilligers
MEE
40
netwerken, oa Downpoli Amphia
MEE
48
organisatie
bereik
buurtbemiddeling
Social Work
246
buurtpreventie:
Social Work
aanmeldpunt ZveB
waardering voor mantelzorgers laagdrempelige ondersteuning
Alzheimer café (bezoek p/mnd) 2. integrale wijk, ontmoeting, netwerken activiteiten bevorderen onderlinge hulp
wijknetwerken laagdrempelige inloop (geen telling) ontmoeting (geen telling) 3. inclusie: iedereen doet mee activiteiten info en advies mantelzorgers
4. veiligheid activiteiten
* gebieden
64
* adressen
16.000
* vrijwilligers
1.550
slachtofferhulp
Slachtofferhulp Nederland
2.641
Radar
49
organisatie
bereik
online, infopunten, website, enz.
netwerk ZveB
90.000
reclame en promotie algemeen
netwerk ZveB
120.000
activiteiten
organisatie
bereik
stimuleren inzet (vrijwilligers)
Breda Actief
648
advisering en ondersteuning (organisaties)
Breda Actief
223
scholing vrijwilligers
VrijwilligersAcademie
2.500
promotieactiviteiten
Breda Actief
7.103
organisatie
bereik
coaching huisvesting
SNV
192
informatiepunt
SNV
400
ondersteuning gezinshereniging
SNV
146
opvang schrijnende gevallen
SNV
10
discriminatie klachten (in Breda)
“
Ik had meer een vriend verwacht, een vrijwilliger van dezelfde leeftijd. De vrijwilliger van nu is 20 jaar jonger, maar het is wel heel fijn dat deze er is.
”
WAT VINDEN ONZE KLANTEN? Om een beeld te krijgen van de klantwaardering over Zorg voor elkaar Breda heeft onderzoeksbureau HHM een onafhankelijk onderzoek uitgevoerd. Dit is de eerste keer dat we als netwerk onderzoek hebben laten doen naar de toegevoegde waarde van activiteiten voor klanten. Organisaties doen daarnaast ook zelf onderzoek onder klanten. In totaal zijn driehonderd klanten gesproken over acht (meest gebruikte) activiteiten. Er zijn focusgroepen georganiseerd rondom de thema’s: armoede, statushouders en wijknetwerkers. Twee belangrijke resultaten uit het onderzoek zijn: Kunt u uw leven leiden zoals u dat wil? 14%
25%
22% 39%
Ja, inmiddels ook zonder hulp
Nee, maar door de hulp wel meer dan eerst
Ja, maar heb daar wel hulp bij nodig
Nee, helemaal niet
Bent u geholpen met uw ondersteuningsvraag? 15% 8% 2%
0% 1% 74%
5. naamsbekendheid en bereikbaarheid ZveB activiteiten
TERUGBLIK
6. optimale inzet vrijwilligers
4
7. statushouders activiteiten
Goede start programma:
418
* wijkgerichte bijeenkomsten
Surplus/IMW/Breda Actief
* "verwonderbijeenkomsten"
SNV
* financiële en admin voorlichting
IMW
buddy's
SNV/Surplus/JARA/AVANS/MCB
154
Ja, ik ben geholpen met mijn ondersteuningsvraag door de activiteit Ja, ik ben geholpen met mijn ondersteuningsvraag, maar niet door de activiteit Ja, ik ben een beetje geholpen met mijn ondersteuningsvraag Ik ben niet geholpen met mijn ondersteuningsvraag Nee, mijn ondersteuningsvraag is verslechterd, ondanks de ondersteuning Nee, mijn ondersteuningsvraag is verslechterd, dankzij de ondersteuning
CONCLUSIE Over het algemeen zijn de resultaten positief. Daar zijn we trots op! Het rapport levert daarnaast aandachtspunten op voor verdere verbetering. Het volledige rapport wordt binnenkort gepubliceerd.
Voor dit proces bestaat geen boek
Jan van den Heijkant, Richard Blankenstein en Koen Weterings
Jan van den Heijkant, Richard Blankenstein (procesmanagers Gemeente Breda) en Koen Weterings (teamleider Inkoop Gemeente Breda) leiden, met plezier, het gesprek aan tafel.
Tafelvoorzitters Jan en Richard zijn er vanaf begin af aan ‘vol voor gegaan’. “We hebben onszelf kwetsbaar en open opgesteld. Dat vragen we tenslotte ook van de deelnemers. Voor ons is het ook nieuw. Voor dit proces bestaat geen boek.” Koen Weterings bekijkt de tafel ook vanuit de rol van gespreksleider. Hij begeleidde onlangs een aantal bijeenkomsten over horizontale verantwoording Grote bereidheid “Als ik iets gevoeld heb tijdens die bijeenkomsten, dan was dat de bereidheid om er samen voor te gaan”, constateert hij. “Het proces in één woord? Openheid. Als relatieve buitenstaander zag ik ook de worsteling. Durf je elkaar echt te zeggen waar het op staat? En hoe doe je dat dan op een respectvolle manier? Natuurlijk spelen er dingen onder water. Toch zijn er zeker al stappen gezet. Je ziet onderlinge waardering en vertrouwen.” Koen vindt de nieuwe aanpak, het samen sturen, respectvol in zichzelf. “Het gaat niet meer om de gemeente als een soort alwetende partij die bepaalt wat wel en niet goed is. Het gaat om de kracht van samen. Van iedereen, in gelijkwaardigheid.” Nieuwe rollen Richard knikt: “De gemeente is nu veel meer ondersteunend. We zitten niet meer aan de andere kant van de tafel. Dat is ook voor ons een nieuwe rol, waar we al doende in groeien. Pas nog. We gingen toen naar aanleiding van een voorval in gesprek met een van de partners.
Dat is dus niet de bedoeling. Partijen komen niet bij ons ‘op het matje’ of iets dergelijks. Als er iets speelt, dan bespreken we dat aan tafel, samen.“ Ook Jan en Koen zien de nodige gewenningsperiode voor de nieuwe rollen. Opvallend in het proces vinden zij de rol van de kleinere organisaties. “Zij zijn juist erg betrokken en zorgen voor scherpte in het gesprek”, stelt Koen vast. Jan: “Ze worden gezien en gemist als ze er bijvoorbeeld een keer niet zijn. Hun inbreng wordt gewaardeerd.” De tafel als middel Richard: “We gaan als eerste uitvoerig met elkaar in gesprek over de inhoud. Pas op het allerlaatst praten we over geld. Daarbij gaan we niet uit van onze eigen organisatie of ons eigen product, maar van een gedeelde waarde. Hoe kunnen we die samen realiseren? Wat is daarvoor nodig? Wie kan aanhaken?” Als voorbeeld noemt hij een samenwerkingsverband tussen Vluchtelingenwerk, WIJ en IMW. “Waar voorheen Vluchtelingenwerk alles zelf deed, zijn nu de taken veel meer verdeeld. Overeenkomstig datgene waar diegene goed in is.” Harde keuzes “Niemand is afgehaakt. Dat zegt wel iets”, besluit Jan. “We kennen gesprekken met verschillende toonhoogtes. Daar is niets mis mee, zolang je maar met elkaar in gesprek blijft en er wat mee doet. We komen daar als tafel ook op terug. Bij het beoordelen van elkaars activiteiten vallen ook harde keuzes. Organisaties worden teleurgesteld. Maar het is geen cultuur van afrekenen. In alle discussies is het uitgangspunt opbouwend: we willen samen verder.”
HORIZONTALE VERANTWOORDING
Uitgangspunten De uitgangspunten van horizontale verantwoording zijn: vertrouwen, een positief ontwikkelen leerklimaat, transparantie en actief informeren, delen van expertise en capaciteit en de inzet van het Breda’s toetsingskader als methode om resultaten zichtbaar te maken aan onszelf maar ook aan elkaar.
Verantwoordingscyclus De jaarlijkse verantwoordingscyclus bestaat uit een reeks terugkerende, opeenvolgende activiteiten, namelijk stellen van doelen, maken van plannen/ doen van toezeggingen, monitoren en bijstellen, verantwoorden en trekken van conclusies voor de volgende cyclus. Tussentijdse monitoring Twee maal per jaar vindt ook tussentijdse monitoring plaats, met de bedoeling om elkaar te helpen de waarde te realiseren, inzicht te verschaffen waar je staat en samen daarin verder te komen. Dit doen we door bijeenkomsten aan de hand van zogeheten toetsingskaderbladen. Voor 2017-2018 zijn er in totaal 60 zogeheten toetsingskaderbladen ingevuld. De eerstvolgende tussentijdse monitoring is juni/juli 2018.
TERUGBLIK
Bij de nieuwe zienswijze past ook een nieuwe manier van verantwoorden. De traditionele een-op-een subsidierelatie met de gemeente is verleden tijd. Onder de noemer ‘horizontale verantwoording’ leggen de partners van het netwerk verantwoording af aan elkaar, over hun bijdrage aan het bereiken van de maatschappelijke waarde.
5
IN VERBINDING BLIJVEN Jeroen Berkhout en Karen van der Vorst
Jeroen Berkhout, directeur IMW en Karen van der Vorst, communicatieen beleidsadviseur StiB benoemen de belofte en het Breda’s Toetsingskader als cruciale elementen in de nieuwe aanpak. “Wat heeft iemand nodig? Daar gaat het voortaan om. Niet ‘waar heb ik recht op’. We zoeken naar de juiste oplossing en vragen door naar het waarom en hoe. Dat levert andere inzichten op”, vat Karen de vernieuwing samen. “Of de burger daarbij nu rechtstreeks belt met een organisatie of met het gezamenlijk aanmeldpunt. Het maakt geen verschil. We staan de klant allemaal op dezelfde manier te woord, werken vanuit dezelfde belofte. Dat is Zorg voor elkaar Breda.” In verbinding Karen en Jeroen zijn enthousiast over de beweging die op gang is gekomen. Karen: “Die verbinding is ook echt nodig in deze complexe samenleving. De aanpak klinkt misschien simpel, maar is het niet. Neem de belofte ‘u hoeft maar een keer uw verhaal te vertellen’. Hoe regel je dat in de praktijk dan met privacy?” Jeroen vult aan: “We zijn ons ervan bewust dat het echt een proces is dat je moet
doorleven. Het vraagt veel herhalen en uitleggen. Het gaat niet vanzelf, het is continu doorontwikkelen. Daarvoor hoeft niet iedereen elkaar telkens te zien. We willen absoluut geen overlegcircus. Het gaat erom dat we in verbinding blijven.”
HET BREDA’S TOETSINGSKADER Dit kader brengt, aan de hand van zes indicatoren, in beeld in hoeverre een activiteit bijdraagt aan het gedeelde ideaal in het algemeen en de gestelde maatschappelijke waarde in het bijzonder.
Bruikbaar instrument Een goede manier om te toetsen of we ‘de juiste dingen doen’ is volgens Jeroen het Breda’s Toetsingskader (zie kader). “Dit kader geeft antwoord op de vraag of we, gezien vanuit het oogpunt van de burger, goed bezig zijn. Het uitgangspunt van het toetsingskader is altijd een waarde ofwel maatschappelijk resultaat dat we willen behalen. Onder die waarde ligt een maatschappelijk probleem.” Hij benadrukt dat het toetsingskader ook de individuele organisaties helpt bij het toetsen van de eigen activiteiten. Voor de toekomst acht hij het zinvol om de basiswaardes nog scherper te formuleren. Terugblikkend op de afgelopen periode concludeert hij dat Zorg voor elkaar Breda goed op koers ligt en dat het Breda’s toetsingskader daarbij een bruikbaar instrument is gebleken.
waarde (ideaal, effect, outcome, baat)
tevredenheid bereik
TERUGBLIK 6
COLOFON
synergie
zelfredzaamheid
De kunst van het dienen John Beckers, directeur van WIJ was samen met zijn collega’s nauw betrokken bij de ontwikkeling van Zorg voor elkaar Breda. Voor hem voelt een dienende werkwijze al langer ‘heel natuurlijk’.
prijs
vakmanschap
John Beckers
De zorg mag volgens hem nog veel meer het talent van de burgers zelf als uitgangspunt nemen. “Wat kan/wil hij zelf? Of, met welke hulp lukt het wel? Wie heeft hij daarvoor nodig? Er wordt nu nog vaak uitgegaan van het omgekeerde: het compenseren van een tekort.” In Zorg voor elkaar Breda ziet hij de nodige bundeling van krachten daarvoor.
zien. Het logo van Zorg voor elkaar Breda staat op het gebouw, op de visitekaartjes en als ondertekening bij mailwisseling. De frontoffice van WIJ is ondergebracht bij het gezamenlijke aanmeldpunt. Dat neemt niet weg dat hij verschillen ‘aan de achterkant’ juist heel gezond vindt. “Je staat voor je eigen waarden en die zijn niet voor iedereen hetzelfde. Het mag schuren. Dat levert goede discussies op.” De directeur van WIJ ziet mogelijkheden tot verbetering als het gaat om de manier waarop je met elkaar omgaat. “We kunnen klassieke vormen van leidinggeven en overleggen loslaten.”
Gezonde verschillen Het geloof in de gezamenlijkheid is bij zijn organisatie tot in detail terug te
Geen gebazel Het jaar 2017 omschrijft hij als het jaar van balanceren; van naar elkaar toe
trekken en openheid van zaken geven, van muren slechten. Het resultaat van die zoektocht is volgens hem positief. Hij noemt het gezamenlijk aanmeldpunt als voorbeeld. “We hebben de snelheid waarmee de klant antwoord krijgt, aangepakt en ingekort. Binnen drie dagen en daarna direct actie.” Die concrete aanpak is volgens hem de manier om het gedeelde ideaal te bereiken. “Geen gebazel. Ook hard tegen elkaar durven zijn als het gaat om prestaties. En vooral: niet te veel plannen en vooruit kijken. We weten welke kant we samen op willen en stellen onderweg continue bij.” “Het middelpunt is altijd de klant. Die bestuurt ons, weet vaak heel goed wat hij of zij wil. Wij dienen de klant, net zoals bij een reisbureau.”
Breda, juni 2018
Redactie: Jan van den Heijkant (Gemeente Breda), Jeroen Berkhout (IMW), Karen van der Vorst (StiB), Miranda Dahlhaus (Taalwinkel), Herman van Wietmarschen (Gemeente Breda). Tekst: Hoofdartikel John Beckers (WIJ), interviews Miranda Dahlhaus (taalwinkelbreda.nl), samenvatting klanten audit Richard Blankenstein (Gemeente Breda). Fotografie: Jille Zuidema (pag 4 - onderaan, pag. 5, pag. 6) Vormgeving: Bureau Vormgeving, Gemeente Breda
©Zorg voor elkaar Breda 2018. Overname van teksten is toegestaan met bronvermelding. De in deze Terugblik aangehaalde uitspraken van Bredanaars over hun contacten met Zorg voor elkaar Breda komen uit de onlangs uitgevoerde audit klantwaardering.
Postbus 1149 • 4801 BC Breda (076) 525 15 15 samen@zorgvoorelkaarbreda.nl www.zorgvoorelkaarbreda.nl Deze krant biedt een Terugblik op het jaar 2017 van de thematafel Zorg voor elkaar Breda