Wetenswaardigheden en belangrijke links. >> Pagina 12
3 D Do c u m e nta ti o n Ne w s
Afbeelding: Trimetari Consulting
Ontdek de nr. 1 technologie voor 3D-documentatie
ARCHITECTUUR & VIRTUAL REALITY Uitdagende opdracht om een architectonisch meesterwerk te redden >> Pagina 6
De eerste keus. FARO Laser Scanner Focus3D
ERFGOED De kathedraal van stoom
ARCHEOLOGIE De grotschilderingen van Laas Geel
MOBILE MAPPING Bruggen meten en inspecteren
>> Pagina 4
>> Pagina 9
>> Pagina 10
bezoek ons @ www.faro.com
– FAR O I nternational –
Van de redactie Alberto Castiglioni, hoofdredacteur
SCENE: nieuwe 5.1 release voor het versnellen en vereenvoudigen van de workflow van 3D-documentatieprojecten SCENE, FARO’s scanverwerkingssoftware biedt nieuwe praktische mogelijkheden en functies die het dage-
B
lijkse werk vereenvoudigen en de volledige workflow versnellen en verbeteren: van de opzet van een project tot de nabewerking, van de vastlegging tot het gebruik van gegevens in SCENE of software van derden. este lezers,
Dankzij de compacte uitvoering, het touchscreen, de state-ofthe-art functionaliteit, meerdere sensoren en een revolutionaire prijs is de FARO Laser Scanner Focus3D nu de eerste keuze voor veel MKB-bedrijven in uiteenlopende bedrijfstakken. Maar excellentie komt nooit alleen. De combinatie van een Focus3D en de SCENE-software is de perfecte totaaloplossing voor het maken van puntenwolken en het gemakkelijk verwerken van scangegevens. De nieuwe SCENE 5.1 biedt mogelijkheden en functies voor het verder verbeteren en versnellen van de gehele workflow van een scanproject. Meer hierover leest u in deze editie. Bovendien introduceren wij onze nieuwe AppStore – de ideale plaats voor het vinden van de juiste software voor specifieke scantaken. Ten slotte vindt u bij onze nieuwe userstories een artikel over mobile mapping en zien we de FAROtechniek in actie onder moeilijke omstandigheden bij het behoud van cultureel erfgoed en archeologische missies.
Colofon UITGEVER: FARO Europe GmbH & Co. KG Lingwiesenstrasse 11/2, D-70825 Korntal-Münchingen Telefoon: +49 7150 9797-0, fax: +49 7150 9797-44 info@faroeurope.com, www.faro.com REDACTIE: Alberto Castiglioni, David Taylor LAY-OUT: FARO: Vanessa Sevil Kizilelma DRUK: SV Druck, D-72336 Balingen FOTO'S: FARO, klanten VERSCHIJNINGSDATUM: oktober 2012 in het Duits, Engels, Frans, Italiaans, Nederlands en Spaans
3D Documentation News | 2
Afbeelding: FARO
Met de nieuwe clipping boxes kunnen overal in de puntenwolk dwarsdoorsneden worden gemaakt.
VERBETERINGEN IN HET REGISTRATIEPROCES De snelheid waarmee een vlak automatisch wordt herkend, is aanzienlijk toegenomen, terwijl de automatische bepaling van de hoofdscanrichting is toegevoegd. Het vastleggen van de metingen verloopt daardoor veel sneller en betrouwbaarder. Deze twee functies zijn vooral handig bij de registratie zonder targets. Verder is het automatisch zoeken op basis van overeenkomsten ongeveer tweemaal sneller dan in de vorige versie. CLIPPING BOXES IN 3D Met deze functie kunt u op de computer bepaalde gebieden gemakkelijk accentueren en visualiseren – zelfs nadat er meerdere scans zijn vastgelegd. U kunt gescande punten accentueren of onzichtbaar maken, bepaalde details van dwarsdoorsneden en hoogten visualiseren of scanpunten expor-
teren die met deze functie zijn ingekaderd. Ook is het nu mogelijk om alleen de gemarkeerde gebieden naar WebShare of CADtoepassingen van derden te exporteren, zodat het gegevensbeheer en de uitvoering van het project aanzienlijk wordt ondersteund en versneld. Ten slotte kunnen er aan de clipping boxes namen worden toegekend, zodat de delen van een project waarin de gebruiker op een bepaald moment is geïnteresseerd, snel toegankelijk zijn en gevisualiseerd kunnen worden. ORTHOFOTO'S Dankzij de clipping boxes is het tevens mogelijk om orthofoto's te maken (TIFF-formaat) – het probleem van CAD-programma´s die geen scans kunnen lezen, is daarmee uit de wereld. Dit is buitengewoon nuttig, omdat gebruikers nu geschaalde afbeeldingen voor de verdere bewerking kunnen exporteren naar vrijwel elk 2D- of
3D-CAD-systeem: bijvoorbeeld voor het bepalen van afmetingen of het gebruik van de orthofoto's als basis voor een tekening. ONDERSTEUNING VOOR DE 3DCONNEXION SPACEMOUSE De nieuwe software SCENE 5.1 ondersteunt de 3DConnexion SpaceMouse met duidelijke voordelen voor de gebruiker: gemakkelijke, vloeiende en interactieve navigatie in 3D-ruimtes met de mogelijkheid om specifieke gebieden te onderzoeken. U werkt daardoor effectiever en efficiënter. VERBETERDE APP-INTERFACE SCENE 5.1 heeft een verbeterde beheerfunctie voor het installeren van apps. Bovendien kunnen softwareontwikkelaars met de nieuwe Application Programming Interface (API) apps ontwikkelen voor andere specifieke toepassingen die in de nieuwe FARO 3D App Center kunnen worden aangeboden.
– Software –
Nieuwe WebShare-functies SCENE bevat een nieuwe upload manager voor SCENE WebShare, 's werelds meest geavanceerde platform voor het delen van scanprojecten. Voor de gebruiker is het nu gemakkelijker om in SCENE de basisinformatie (metagegevens) van een scanproject vast te leggen, voordat het project wordt geüpload naar de WebShare-server: zo kan bijvoorbeeld de preview van een afbeelding worden aangepast of een projectomschrijving en trefwoorden worden toegevoegd om het zoeken op WebShare te vereenvoudigen. Ook kan er een geo-referentie van het project worden vastge-
legd, zodat WebShare de projectlocatie correct kan weergeven op een wereldkaart. Verder kunt u instellen welke functies van WebShare voor een project moeten worden geactiveerd: de gebruiker kan bijvoorbeeld aangeven of er metingen kunnen worden uitgevoerd in de panoramaview en of er scangegevens van de WebShare server mogen worden gedownload. Op basis van deze instellingen zal SCENE alleen de noodzakelijke gegevens uploaden naar de WebShare-server. SCENE WebShare ondersteunt nu zowel de grijswaarden/intensiteit
en afbeeldingen in kleur van scans. Dankzij deze functionaliteit en de dual monitorondersteuning is een complete en optimale weergave mogelijk van de projectinformatie. Met behulp van de optie ‘Hierarchical Project List’ kan de gebruiker projectinformatie groeperen en beter organiseren. De projecten voor een bepaalde klant kunnen zo in één map worden ondergebracht, terwijl grote projecten binnen een map voor het totale project kunnen worden opgesplitst in kleinere delen. Ten slotte levert de nieuwe versie verbeterde configuratiemogelijkheden op de server.
Afbeelding: FARO
De gebruiker kan kiezen of de scans worden weergegeven in kleur of in grijswaarden.
De juiste App voor al uw taken 3D App Center Het nieuwe FARO 3D App Center is het ideale platform voor gebruikers die op zoek zijn naar specifieke
applicaties om 3D-beelden van complexe omgevingen te verbeteren en te versnellen.
voor hun apps en zo een groter aantal potentiële klanten bereiken. Alle apps worden getest en goedgekeurd door het FARO-team voordat ze in het 3D App Center beschikbaar komen. Het 3D App Center zal apps aanbieden voor professionals werkzaam in sectoren zoals: de bouw, architectuur, civiele techniek, 3D-inspectie, cultureel erfgoed, archeologie, mobile mapping, werktuigbouw, forensisch onderzoek en tunnelen mijnbouw. 3d-app-center.faro.com
Om klanten gemakkelijk toegang te bieden tot de toepassingen die ze nodig hebben voor gedetailleerde metingen en documentatie, heeft FARO het nieuwe 3D App Center gelanceerd. Nu kunnen bedrijven echt geld besparen; met het 3D App Center hoeven zij alleen die applicaties
aan te schaffen die ze daadwerkelijk nodig hebben voor hun dagelijkse activiteiten. Het 3D App Center staat ook open voor externe softwareleveranciers; bedrijven die apps ontwikkelen voor laserscanbeheer en -verwerking kunnen het FARO 3D App Center gebruiken als extra verkoopkanaal
3D Documentation News | 3
– ER F GOED–
4 goede redenen
Eric Borst, Senior Design Engineer/ Market Manager Laser Scanning bij Royal HaskoningDHV, zegt:
1
teeds meer klanten vragen S om 3D-scanservices. Voor ons is het daarom belangrijk dat we zeer flexibel zijn en heel snel kunnen scannen.
2
en aantrekkelijke prijs: we E hebben ongeveer 12 jaar scanservices ingehuurd, maar door de snel groeiende vraag en het aantrekkelijke prijsniveau van de Focus3D was het snel duidelijk dat we er nu beter een konden kopen.
3
obiliteit: door de kleine M afmetingen en het lichte gewicht kun je ook op ongebruikelijke manieren scans maken op vreemde en onmogelijke plaatsen, zoals binnen in behuizingen of in afvoerbuizen enz.
4
orkflow en software: ik W ben heel tevreden met de algehele integratie, van het scanproces en het samenvoegen van foto's tot de webpresentatie en de export naar visualisatiesoftware.
www.faro.com/focus
SAMENVATTING De scangegevens van FARO worden voor meerdere doeleinden gebruikt tijdens de restauratie van een historisch stoomgemaal. Behalve nauwkeurige tekeningen voor de restauratie, kwam er een virtuele rondgang en een 3D-fotodatabase als toeristische attractie.
3D Documentation News | 4
Fascinerend voor bezoekers: de kathedraal van stoom ERFGOED Terwijl de renovatie aan de gang is, kunnen bezoekers het binnenste verkennen van 's
werelds grootste stoomgemaal dat Friesland al bijna een eeuw droog houdt.
Afbeelding: Royal HaskoningDHV
Een scan van het gemaal met kleuren die zijn geleverd door de ingebouwde camera van de Focus3D.
Virtuele rondgangen in 3D zijn een opkomende trend, waarmee het grote publiek een fascinerende inkijk krijgt in afgelegen, ontoegankelijke, kwetsbare of gevaarlijke locaties. Het D.F. Woudagemaal is bijvoorbeeld zo'n locatie. Het gemaal werd in 1920 gebouwd om de wateroverlast in Friesland tegen te gaan en is het grootste operationele stoomgemaal ter wereld met een welhaast onvoorstelbare capaciteit van een miljoen liter per minuut.
volledig 360° panoramabeeld in kleur. Bovendien zijn er diverse tools waarmee gebruikers meer details naar boven kunnen halen." "Het was belangrijk, dat we in het bezoekerscentrum
Het gemaal staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO en wordt ook wel liefdevol 'de kathedraal van stoom' genoemd. Er is een begin gemaakt met een uitgebreide, drie jaar durende renovatie, een project dat wordt geleid door het ingenieurs- en adviesbureau Royal HaskoningDHV. Het aanvankelijke idee was om 3D-scans te gebruiken voor het samenstellen van een nauwkeurige ‘as-built documentatie’ als basis voor de renovatiewerkzaamheden. Maar aan het project werden al snel elementen toegevoegd die ook het bezoekerscentrum gedurende de lange renovatieperiode zouden ondersteunen. "We hadden 10 werkdagen nodig voor het maken van circa 185 scans met de FARO Laser Scanner Focus3D. Deze werden, samen met enkele op conventionele wijze verkregen meetgegevens, verwerkt met de SCENEsoftware van FARO en vervolgens geëxporteerd naar de FARO WebShare-omgeving," aldus Eric Borst van Royal HaskoningDHV. Via WebShare kan elke geautoriseerde gebruiker inloggen op de server en de verwerkte scans van de complete site bekijken. "Je kunt rond het gemaal navigeren en krijgt vanuit elke scanpositie een
Afbeelding: Royal HaskoningDHV
FARO Scanner voor 's werelds grootste nog werkende stoomgemaal.
– erfgoed–
1
2
3
Afbeelding: Royal HaskoningDHV
Screenshot van WebShare: 1. Projectinhoud, 2. Overzichtskaart, 3. Panorama view.
iets bijzonders zouden bieden, omdat we meer dan 10.000 bezoekers per jaar ontvangen en het gebouw wordt omgeven door steigers en hele gebieden niet toegankelijk zijn vanwege de renovatiewerkzaamheden. Bovendien wilden we ook de belangstelling van toevallige bezoekers prikkelen." Als volgende stap werden de gegevens daarom met de Alice Labs Point Cloud plug-in geëxporteerd naar Au-
todesk 3D Studio Max. Hiermee werd vervolgens een virtuele rondgang gemaakt, een film van 6 minuten die de bezoekers kunnen bekijken op 32 inch touchscreens. Het is een virtuele rondgang door het gebouw met de mogelijkheid om op verschillende plaatsen te stoppen voor meer gedetailleerde informatie over de voortgang van de renovatiewerkzaamheden." Borst en zijn team zijn er ook in geslaagd om de
bezoekers plaatsen te laten zien die normaal niet toegankelijk zijn, zoals de binnenkant van een stoomketel of de dieper gelegen en aardedonkere delen van het gebouw onder de waterlijn. "Omdat de Focus3D zo compact en licht is, kunnen we hem op ongebruikelijke plaatsen inzetten. Zonder statief kunnen we de scanner in een afvoer of ketel laten zakken, en dat kan natuurlijk niet als de scanner groter of zwaarder zou zijn," constateert Borst met voldoening.
Royal HaskoningDHV Royal HaskoningDHV is een toonaangevend en onafhankelijk internationaal projectmanagement-, ingenieurs- en adviesbureau met 8.000 werknemers in 35 landen. Het bedrijf is gespecialiseerd in planning en transport, infrastructuur, water, maritiem, luchtvaart, industrie, energie, mijnbouw en gebouwen, en is elk jaar betrokken bij circa 30.000 projecten over de hele wereld. Royal HaskoningDHV is opgebouwd vanuit Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Zuid-Afrika en voornamelijk gericht op duurzaamheid en innovatie. ww.royalhaskoningdhv.com w www.woudagemaal.nl
Afbeelding: Royal HaskoningDHV
3D-puntenwolk van het interieur van het gemaal.
3D Documentation News | 5
Afbeelding: Trimetari Consulting
– AR CHITECTUUR & VIRTUAL REALITY –
Uitdagende opdracht om meesterwerk te redden ARCHITECTUUR & VIRTUAL REALITY
De Sjoechov-toren in Moskou was meer dan 90 jaar een bron van inspiratie voor architecten, maar het eens zo revolutionaire bouwwerk is nu een door corrosie zwaar aangetaste bouwval. FARO was betrokken bij de reddingsoperatie.
Er zijn maar weinig gebouwen die kunnen concurreren met de innovatieve elegantie van de Sjoechov-toren in Moskou, die ruim 90 jaar geleden werd gebouwd door de grote Russische ingenieur Vladimir Sjoechov. Hij kwam op het briljante idee om met een open rooster van rechte stalen balken een bijzonder sterke hyperboloïde structuur te creëren met een minimum aan materiaal en een geringe weerstand tegen de windbelasting. Oorspronkelijk was het plan om met 60% minder staal de hoogte van de Eiffeltoren met 45 meter te overtreffen. Sjoechov moest de hoogte van zijn toren echter beperken door het gebrek aan staal tijdens de Russische burgeroorlog. Toch werd de toren uiteindelijk nog 160 meter hoog en 30 jaar lang als zendmast gebruikt voor de Sovjet televisie en zelfs nog langer voor radio-uitzendingen. De instituten voor de Sovjetpropaganda bekommerden zich echter niet om renovatiewerkzaamheden, zodat in 1991 de corrosie van de stalen constructie een gevaarlijk niveau had bereikt. Dankzij een internationale campagne is het nu eindelijk zover dat de overheid de benodigde middelen ter beschikking stelt om de toren te redden. Toen de toren werd gebouwd, was de telescopische bouwmethode één van de inspirerende kenmerken. Voor de renovatie van de bovenste vier delen moet dit proces worden omgekeerd voor het demonteren en volledig herstellen van deze gedeelten, waarna alles weer op de oorspronkelijke plaats moet worden gemonteerd om de toren weer in zijn originele staat van 1922 terug te brengen.
faro News | 7
– AR CHITECTUUR & VIRTUAL REALITY–
4 goede redenen
Michael Anikushkin, CEO van Trimetari Consulting, zegt:
1 2 3 4
nelheid: als je op 140 S meter hoogte scans maakt boven op een gevaarlijke winderige toren die sterk door roest is aangetast, wil je een scanner die snel en foutloos werkt. obiliteit: dankzij de M compacte afmetingen van de Focus3D konden we de scanner in positie krijgen - het product van de concurrent was daar te groot voor. ebruiksvriendelijk: voor het G vastleggen van meetgegevens buiten en midden in de Russische winter heb je apparatuur nodig die gebruiksvriendelijk en robuust is. envoudig: één van de E doelstellingen van het project is de ontwikkeling van een virtueel verhaal over de toren. Daarom is het van groot belang dat de gegevens gemakkelijk kunnen worden geëxporteerd naar visualisatie- of web sharingtoepassingen.
Afbeelding: Trimetari Consulting
De puntenwolk van de toren in context.
Voor het begin van renovatiewerkzaamheden besloot de Russische Academie van Wetenschappen1 om een nauwkeurig digitaal 3Dmodel van de originele toren te laten maken. De opdracht ging naar het Center for the Virtual History of Science and Technology en de 3D-specialist Trimetari Consulting die de scans uitvoerde met ondersteuning van de FARO-distributeur Master Service. Het werk begon midden in de Russische winter met een 3D-scan van de gehele toren. In december 2011 werden gedurende 3 dagen laserscans gemaakt, waarbij een FARO Laser Scanner Focus3D werd gebruikt. "Er werden zeven scannerstations ingericht - vier op grondniveau en drie op de platforms van de toren", aldus Michael Anikushkin, CEO van Trimetari Consulting. De uiteindelijke gegevensverzame-
ling bevatte circa 100 miljoen punten met referentie naar een vaste positie aan de basis van de toren en het Moscow Geodeticsysteem. De onderlinge nauwkeurigheid van de oriëntatie van alle scans was 7 mm. Nadat er een volledig digitaal 3D-model van de huidige staat van de toren is gemaakt, zal in een volgende stap, op basis van de beschikbare documentatie, de gehele lifecycle van de toren in een model worden ondergebracht om vervolgens een virtueel 3Dverhaal te maken over dit inspirerende monument. "We zijn een onafhankelijke dienstverlener en ondersteunen onze klanten met apparatuur van diverse merken. Voor deze opdracht hebben we een pulsgestuurde scanner met een groot bereik en de FARO Laser
Scanner Focus3D ingezet. Beide waren geschikt voor de lager gelegen stations, maar alleen de Focus3D was klein genoeg om via een ladder naar de op 141 meter hoogte gelegen scanpositie te worden gebracht. Er was daarboven heel weinig ruimte en geen bescherming tegen het weer. De lichte, compacte en gemakkelijk te gebruiken FARO Focus3D bleek doorslaggevend voor het succes. Zonder dit apparaat hadden we deze opdracht niet kunnen uitvoeren, " aldus een dankbare Anikushkin. 1 Het Vavilov 'Institute for the History of Science and Technology' van de 'Russian Academy of Sciences' (IHST RAS)
Trimetari Consulting Trimetari Consulting is een team van experts met een missie om specialisten in verschillende industrieën te helpen bij het uitvoeren van meettaken in een driedimensionale ruimte. Trimetari is een groot voorstander van een integrale aanpak en beschikt over gecertificeerde landmeters en informatici met ervaring in conventionele landmetingen, laserscanning en 3D-modellering.
www.faro.com/focus Dankzij deze interdisciplinaire benadering halen zij bij elke opdracht het maximale uit de beschikbare hardware en software.
SAMENVATTING Een 90 jaar oude zendmast uit de Sovjettijd inspireerde een hele generatie architecten. Nu, bedreigd door corrosie, wordt hij gered met de hulp van de FARO Focus3D.
3D Documentation News | 8
Afbeelding: Trimetari
Alleen de FARO-scanner was geschikt voor het werken in de beperkte ruimte en onder extreme weersomstandigheden op het bovenste platform.
www.trimetari.com
– AR CH EO LO G IE–
4 goede redenen
Didier Happe, CEO AGP:
1
nel en efficiënt: we moeten S altijd heel snel werken, omdat we in en rond de Franse historische monumenten de toeristen niet voor de voeten kunnen lopen en we moeten ook de verblijfsduur zo kort mogelijk houden als we werken in een land als Somalië. We waarderen dus een snelle en efficiënte scanner, zoals de Focus3D.
2
icht en compact: met een L gewicht van slechts 5 kg en een afmeting van 24 x 20 x 10 cm is het de kleinste 3D-scanner ooit – ideaal voor internationale opdrachten.
3
ndersteuning: als we een O scanafspraak mislopen, moeten we gewoonlijk lang wachten voordat we weer een kans krijgen. We zijn dus sterk afhankelijk van het FAROsupportteam in Frankrijk voor het beantwoorden van vragen en oplossen van eventuele problemen. Ze hebben ons nooit teleurgesteld.
4
lle details: we zijn zeer A frequente gebruikers en scannen waarschijnlijk vaker dan elk ander Frans bedrijf in de bouw-/inspectie-industrie. De FARO-producten bieden heel veel functies die ons leven makkelijker maken.
Afbeelding: Art Graphique et Patrimoine (AGP)
Aan het werk in de grotten van Laas Geel.
De grotschilderingen van Laas Geel ARCHEOLOGIE Een locatie met neolithische rotstekeningen in het verre Somaliland is nu heel
nauwkeurig in 3D en kleur vastgelegd met de FARO Focus onderzoek en het virtuele toerisme.
3D
Vele duizenden jaren geleden hebben onze voorvaderen uit het neolithische tijdperk de muren van grotten in Laas Geel beschilderd met afbeeldingen van dieren en mensen. Zij konden niet vermoeden dat hun werk naar schatting 5.000 jaar behouden zou blijven en op een dag de aandacht zou trekken van een Frans team, tot de tanden bewapend met geavanceerde meettechnieken uit de 21e eeuw. Laas Geel werd in 2002 ontdekt door professor Xavier Gutherz van de Paul Valery Universiteit in Montpellier, Frankrijk, en is waarschijnlijk de belangrijkste locatie met neolithische rotstekeningen in Oost-Afrika. Maar het ligt in Somaliland, een autonoom gebied in het door oorlog verscheurde Somalië. Niet direct een plaats die je als archeoloog gemakkelijk kunt onderzoeken of als toerist kunt bezoeken. Dit was dan ook de reden waarom er werd besloten om een nauwkeurig 3D-model te maken van de nu bedreigde archeologische schat. De complete 3D-metingen van de site zullen bijdragen aan het behoud van dit culturele erfgoed, materiaal leveren voor archeologisch onderzoek en toeristische toepassingen mogelijk maken op basis van interactieve virtual reality. In april 2012 reisden de vijf teamleden van Parijs naar Laas Geel in de Hoorn van Afrika om er de benodigde metingen te verrichten. De expeditie, bestaande uit 3 archeologen van de Paul Valery Universiteit en 2 scanexperts van het bedrijf Art Graphique et Patrimoine (AGP), maakte scans van alle 24 grotten en de daarin aanwezige rotstekeningen. Ook werd de topografie van de site met een Total Station vastgelegd en werden er submillimeter scans gemaakt van de prachtige rotsschilderingen. Het Franse bedrijf AGP is al meer dan zes jaar een fervent gebruiker van de FARO-scanners en een specialist in interactieve virtual reality ten behoeve van het behoud en het bevorderen van cultureel erfgoed. "We maken dagelijks gebruik van twee FARO Laser Scanner Focus3D" vertelt Didier Happe, CEO van AGP.
ten behoeve van wetenschappelijk
De Focus3D was ideaal voor de Laas Geel-expeditie, omdat hij zo licht en draagbaar is, tot 6 uur op batterijen werkt en heel snel scant. Ook hebben we 36 megapixel foto's gemaakt met een digitale hoge resolutie camera." "Wat je met de gegevens kunt doen, hangt uiteindelijk af van hoe objectief je de gegevens van verschillende scanposities en scanners kunt integreren in één gezamenlijke database. Daarom hebben we een strikte methode ontwikkeld waarbij we gebruik maken van targets, referentiebollen en kalibratiekaarten voor de kleuren," vertelt Happe. "We gebruikten bovendien laptops met puntenwolk- en 3D-modelleringssoftware, zodat we alle gegevens konden valideren en verwerken. Dat bracht wat nachtwerk met zich mee, maar we wilden er zeker van zijn dat we alles hadden voordat we weer terug zouden vliegen." "We zijn zeer frequente FARO-gebruikers en zijn zeer dankbaar voor de nauwe samenwerking met het FAROteam in Frankrijk. Zij hebben ons altijd goed geholpen en de R&D-afdeling staat altijd open voor feedback van de klant," vervolgt een enthousiaste Happe.
www.faro.com/focus AGP Art Graphique et Patrimoine (AGP) is opgericht in 1997 en is toonaangevend in de dimensionale documentatie van gebouwen en kunstwerken. AGP heeft in Europa, Azië en Afrika in totaal meer dan 800 belangrijke historische monumenten gedocumenteerd, waaronder de Notre Dame in Parijs, Mont Saint Michel, het Louvre en het paleis van Versailles. AGP produceert ook films, interactieve applicaties, toepassingen met toegevoegde realiteit en dvd's, waarbij gebruik wordt gemaakt van geavanceerde technieken voor lasergrammetrie, fotogrammetrie en 3D-metrologie.
SAMENVATTING Met een zware reis naar een door oorlog verscheurde regio slaagden FARO Focus3D-gebruikers erin, in het belang van de wetenschap en ons culturele erfgoed, een nauwkeurige 3D-documentatie te maken van grotten en waardevolle neolithische schilderingen.
ww.artgp.fr w www.wikipedia.org/wiki/Laas_Gaal 3D Documentation News | 9
– M O BILE MAPPING–
Meting en inspectie van bruggen in de provincie Napels MOBILE MAPPING Een van de toepassingsgebieden met het grootste potentieel voor het gebruik van laserscantechnologie zijn in-
spectie en as-built documentatie van weginfrastructuur, en dan met name bruggen.
Siteco gebruikte zijn Mobile Mapping RoadScanner3-systeem, uitgerust met drie FARO Laser Scanner's Focus3D, bij een project voor de provincie Napels waarbij 37 bruggen moesten worden gemeten. Hierdoor kon het bedrijf uitstekende resultaten behalen in een tijdsbestek, dat met traditionele meettechnieken ondenkbaar zou zijn. Voor de bij dit project gebruikte methode waren zowel bewegende als statische scans nodig. Hierdoor konden de functies van de Focus3D, die geschikt is voor beide scanmethoden, optimaal worden benut. Met de drie FARO Focus3D, die waren geïnstalleerd op het nieuwe Mobile Mapping System (MMS) van Siteco, was driedimensionale, bewegende laserscanning mogelijk. Zo blijkt de Road-Scanner3 bijzonder geschikt te zijn voor het scannen van weginfrastructuur zoals bruggen en viaducten, omdat de werkzaamheden kunnen worden uitgevoerd zonder het verkeer stil te leggen. De buitenwelfvlakken van de bruggen werden gemeten met het voertuig dat was uitgerust met het Mobile Mapping System, op normale snelheid, wat duidelijke voordelen bood wat betreft de snelheid van uitvoering en de volledigheid van de metingen. Bij wegovergangen werden ook de binnenwelfvlakken gemeten door over de wegen onder de bruggen door te rijden. Voor werkzaamheden aan spoor- of waterwegen is daarentegen statisch scannen in de Stop & Go-modus nodig, met relatieve topografische framing. Dankzij de drie FARO Focus3D kan de Road-Scanner3 bijna 3 miljoen punten per seconde registreren met een spiegelrotatiesnelheid van 100 Hz. Bij een registratiesnelheid van 30 tot 40 km/uur is de verkregen puntdichtheid vergelijkbaar met die van een statische scan, met als extra voordeel dat gebieden met schaduw of beperkte dekking door een kleine invalshoek en afstand tot het verleden behoren. De Road-Scanner3 beschikt over een traagheidssysteem en een GPS-ontvanger, waarmee het met een frequentie van 1000 Hz positie- en hoogteinformatie verzamelt. Hierdoor konden de puntenwolken direct worden gegeorefereerd. Op deze manier waren de puntenwolken, ook wanneer er meerdere passages werden gemaakt, meteen topografisch coherent met de bouwwerken. De bijbeho-
3D Documentation News | 10
Afbeelding: Siteco Informatica S.r.l
Overspanning van een brug van voorgespannen beton, met details van het dek, de balken en de pijlers.
Dimensional control using the FARO Edge ScanArm.
Afbeelding: Siteco Informatica S.r.l
Compositie van puntenwolken voor de as-built tekening van een boogbrug. rende filmclips, gemaakt met zeven hoge resolutie camera's, en de puntenwolken werden gekoppeld aan elk van de verschillende passages. Deze filmclips kunnen worden bekeken met Siteco's RoadSIT-toepassingssuite, die ook ondersteuning biedt voor het opvragen van de afbeeldingen op basis van de geodata. De eerste verwerking van de puntenwolken bestond uit het verwijderen van de
punten die buiten de bouwwerken lagen, zoals vegetatie. Dit werd gedaan met SCENE, FARO's software voor het bewerken van scangegevens. Toen eenmaal "schone" puntenwolken waren verkregen, konden deze worden samengevoegd om de bouwwerken in hun geheel te reconstrueren. Nadat de puntenwolken waren verwerkt, werden technische tekeningen van de bouwwerken ge-
– M O B ILE M APPIN G –
4 goede redenen
Volgens Augusto Burchi:
Afbeelding: Siteco Informatica S.r.l
Bufferfunctionaliteit voor het verkrijgen van dwarsdoorsneden.
maakt, inclusief alle elementen zoals doorsneden, perspectieftekeningen en profielen. Het uiteindelijke resultaat bracht bovendien alle belangrijke defecten in de verschillende componenten van de bouwwerken in kaart (balken, pijlers, dek, steunen, enz.), ingedeeld op type en belangrijkheid. Het eindresultaat was een database die aan de Provincie Napels werd geleverd. De Road-Scanner3 wordt ook met fantastische resultaten gebruikt voor andere zeer nauwkeurige topografische metingen. Door de functies van puntenwolkbewerking en kalibratie door middel van controlepunten is het mogelijk om zeer nauwkeurige metingen uit te voeren in ongelooflijk korte tijd, die niet te vergelijken zijn met statische werkmethoden.
„Bij dit meetproject van 37 bruggen in de provincie Napels bood de FARO Focus3D aanzienlijke voordelen bijv. flexibiliteit en performance.“ Ing. Augusto Burchi, oprichter en CEO van SITECO Informatica
Siteco Informatica S.r.l. Siteco Informatica is gevestigd in Bologna en levert sinds 2000 oplossingen en adviesdiensten op het gebied van toepassingen voor weginformatiesystemen en GIS (geografische informatiesystemen). Sinds 2007 ontwikkelt het bedrijf mobiele scansystemen op basis van FARO-technologie.
1
ij het ontwikkelen van onze B Road-Scanner zochten we naar een oplossing die moest zorgen voor een geringere omvang, lager gewicht, hoge snelheid, nauwkeurigheid en stabiliteit, en gebruiksgemak: daarom hebben we gekozen voor producten van FARO.
2
oor de zeer voordelige prijs D van de FARO Focus3D werd de MMS-technologie bereikbaar voor een veel groter aantal ingenieursbureaus.
3
inds 2007 ontwikkelen we S mobiele scansystemen op basis van FARO-technologie. De technologische ontwikkeling van de FARO Laser Scanner heeft gezorgd voor een revolutionaire verbetering van ons Road-Scanner-systeem wat betreft prestaties, gebruiksgemak en flexibiliteit.
4
e installatie van drie FARO D Focus3D maakt een meting van bijna 3 miljoen 3D-punten per seconde en de vorming van een zeer grote database mogelijk, waardoor later elke gevraagde analyse kan worden uitgevoerd ten behoeve van de verschillende implementaties van mobile mapping.
De softwaretoepassingen van Siteco Informatica, die oorspronkelijk waren ontwikkeld voor concessiehouders van snelwegen, zijn vandaag de dag ook standaard voor lokale overheden en ingenieursbureaus in Italië. De toepassingen worden gebruikt om de belangrijkste problemen van infrastructuurbeheer op te lossen: wegenregisters, bewegwijzering, concessies, wegenonderzoek, wereldwijde servicecontracten en onteigening. Sinds 2011 ontwikkelt het bedrijf ook systemen voor het wegdekbeheer van wegen en luchthavens. www.sitecoinf.it
www.faro.com/focus
3D Documentation News | 11
3 D Do c um e nta ti o n Ne w s
FARO in euroPa hoofdkantoor europa, duitsland FARO EUROPE GmbH & Co. KG Lingwiesenstr. 11/2 70825 Korntal-Münchingen T: +49 7150 97 97 0 F: +49 7150 97 97 44 info@faroeurope.com, www.faro.com/germany Benelux FARO BENELUX B.V. Flight Forum 3502 5657 DW Eindhoven, NL T: +31 40 234 23 10 F: +31 40 234 04 03 benelux@faroeurope.com, www.faro.com/benelux frankrijk FARO FRANCE Paris Nord 2 - 9, rue des trois sœurs BP 65110 Villepinte 95975 Roissy CDG Cedex T: +33 14 86 38 90 0 F: +33 14 86 38 90 9 france@faroeurope.com, www.faro.com/france italië CAM2 S.r.l. Corso Allamano Canonico, 34/a 10095 Grugliasco (TO) T: +39 011 95 88 55 8 F: +39 011 95 88 59 0 italy@faroeurope.com, www.cam2.it polen FARO Technologies Polska Sp. z o.o. Ul. Powstańców Sląskich 50 53-350 Wrocław 15 przegr. poczt. 1998 T: +48 71 33 93 27 6/8 F: +48 71 339 32 70 poland@faroeurope.com, www.faro.com/poland spanje FARO SPAIN S.L. Gran Vía de les Corts Catalanes, 133 5 ° D 08014 Barcelona T: +34 93 43 11 26 8 F: +34 93 42 22 57 9 spain@faroeurope.com, www.faro.com/spain zwitserland FARO SWISS Holding GmbH Wiesengasse 20 8222 Beringen, Schaffhausen T: +41 52 687 19 22 F: +41 52 687 19 99 info@faroeurope.com, www.faro.com/swiss verenigd koninkrijk Faro Technologies UK Ltd 9-10 The Cobalt Centre Siskin Parkway East Middlemarch Business Park Coventry, CV3 4PE T: +44 2476 21 76 90 F: +44 2476 30 55 72 uk@faroeurope.com, www.faro.com/uk turkije FARO Turkey Ölçü Sistemleri Ltd. Şti Uphill Court Towers A1, A BLOK Kat 1, Daire 5, Batı Ataşehir, Küçükbakkalköy İstanbul, Türkiye T: +90 212 290 60 20 - 21 F: +90 212 290 60 22 Turkey@faroeurope.com, www.faro.com/turkey
Interessante weetjes & belangrijke links SPAR Europe 2013 Datum: 11-13 november, 2013 Locatie: Passenger Terminal Amsterdam www.sparpointgroup.com/Europe 3D Documentation Conference 2013 Datum: 25 en 26 april, 2013 Locatie: Marina Mandarin Hotel – Singapore
NEEM EEN ABONNEMENT OP DE MAANDELIJKSE E-NEWSLETTER en ontvang interessante nieuwtjes, tips en trucs om nóg efficiënter te meten. www.sc.faro-europe.com Social Media Links
3D Documentation User Meeting 2013 Datum: 13 en 14 juni, 2013 Locatie: Straatsburg www.user-meeting.faro.com
Blijf op de hoogte en leer meer over 3D-documentatie!
www.facebook.com/FAROeu www.youtube.com/faroGB www.linkedin.com/company/ faro-europe-gmbh-&-co-kg www.twitter.com/farobenelux www.xing.com/companies/ faroeuropegmbh www.metrologieblog.nl
Faro blog: blog.faro-europe.com/faro-laser-scanner Laser scanner blog: www.laserscannerblog.de Webinars: www.faro.com/webinar
alle andere landen FARO Distribution T: +49 7150 97 97 0 F: +49 7150 97 97 44 distribution@faroeurope.com www.faro.com/distribution Revised: 02 Jan 2013 © 2012 FARO
EU-NL-04REF203-224.pdf
bezoek ons @ www.faro.com