Rzeczy i wydarzenia, o których warto wiedzieć i ważne linki. >> Strona 12
3 D Do c u m e nta ti o n Ne w s
Ilustracja: Trimetari Consulting
Poznaj najlepszą technologię tworzenia dokumentacji 3D
ARCHITEKTURA I RZECZYWISTOŚĆ WIRTUALNA Ryzykowne zadanie ocalenia znanego obiektu architektonicznego >> Strona 6
Wybór nr 1: Skaner laserowy FARO Focus3D
OCHRONA ZABYTKÓW Fascynujące wizyty w "Katedrze Pary"
ARCHEOLOGIA Malowidła jaskiniowe Laas Geel
MOBILE MAPPING Przeglądy i kontrole mostów
>> Strona 4
>> Strona 9
>> Strona 10
@ oDwieDŹ nas na stronie www.faro.com
– FARO I nternationa l–
wprowadzenie Alberto Castiglioni, redaktor naczelny
SCENE: nowa wersja 5.1 przyspiesza i ułatwia prace nad projektami tworzenia dokumentacji 3D SCENE Oprogramowanie do obróbki skanów firmy FARO ma nowe przydatne cechy i funkcje, które
D
rodzy Czytelnicy!
ułatwiają codzienne czynności, a także usprawniają i przyspieszają całość prac: od przygotowania projektu po końcowe przetwarzanie danych, od rejestrowania po wykorzystanie danych w programie SCENE lub aplikacjach innych firm.
Dzięki kompaktowej budowie, ekranowi dotykowemu, nowoczesnym funkcjom, licznym czujnikom i rewolucyjnej cenie skaner laserowy FARO Focus3D jest obecnie preferowanym urządzeniem do skanowania oraz dokumentacji 3D w wielu małych, średnich i dużych firmach z różnych branż. W ofercie mamy jednak również inne znakomite rozwiązania np. pakiet do tworzenia chmur punktów i łatwej obróbki danych skanowania - połączenie skanera Focus3D i oprogramowania SCENE. Oprogramowanie SCENE w wersji 5.1 wyposażono w funkcje, które dodatkowo usprawniają i przyspieszają prace nad projektami skanowania. Więcej informacji na ten temat znajduje się w dalszej części tego numeru. Przedstawiamy także nasz nowy sklep online FARO 3D AppCenter – miejsce, w którym można znaleźć wiele aplikacji do specyficznych zadań skanowania. Nowe, prezentowane tutaj studia przypadków opisują m.in. historię mobile mappingu i podążają za technologią FARO do niebezpiecznych miejsc z misją konserwacji zabytków i niezwykłych odkryć archeologicznych. Zapraszamy do lektury!
wydawnictwo WYDAWCA: FARO Europe GmbH & Co. KG Lingwiesenstrasse 11/2, D-70825 Korntal-Münchingen Tel: +49 7150 9797-0, Faks: +49 7150 9797-44 info@faroeurope.com, www.faro.com REDAKTORZY: Malgorzata Krol, Alberto Castiglioni, David Taylor, SKŁAD: FARO: Vanessa Sevil Kizilelma DRUK: SV Druck, D-72336 Balingen ZDJĘCIA: FARO, klienci DATA WYDANIA: październik 2012 w języku niemieckim, angielskim, francuskim, włoskim, holenderskim, hiszpańskim
3D Documentation News | 2
Ilustracja: FARO
Nowa funkcja "Clipping Box" umożliwia tworzenie przekrojów całych chmur punktów. ULEPSZONA REJESTRACJA Szybkość automatycznego wykrywania płaszczyzn uległa znacznemu zwiększeniu przy jednoczesnym dodaniu automatycznego określania głównego kierunku skanowania. W rezultacie rejestracja przebiega znacznie szybciej i jest bardziej wiarygodna. Te dwie cechy są szczególnie przydatne w przypadku rejestracji bez określania celów. Ponadto automatyczne wyszukiwanie dopasowania odbywa się około dwóch razy szybciej niż w poprzedniej wersji. funkcja Clipping Box W 3D Ta funkcja umożliwia wyróżnianie i łatwe wizualizowanie na komputerze konkretnych, interesujących użytkownika obszarów — nawet po zarejestrowaniu dużej ilości skanów. Można wyróżniać i ukrywać punkty skanowania, przedstawiać konkretne elementy przekrojów i elewacji, a także eksportować punkty ska-
nowania zaznaczone za pomocą tej funkcji. Obecnie można też eksportować wyłącznie zdefiniowane obszary do programu WebShare lub aplikacji CAD innych firm, co w dużym stopniu ułatwia i przyspiesza zarządzanie danymi i realizację projektów. Co więcej, polom przycinania można nadawać nazwy, co pomaga w szybkim dostępie i wizualizacji części projektu, które w danym momencie interesują użytkownika.
stać ortofotografię jako podstawę do rysunku. OBSŁUGA MYSZY SPACEMOUSE FIRMY 3D CONNEXION Nowe oprogramowanie SCENE 5.1 obsługuje mysz SpaceMouse firmy 3D Connexion, co daje użytkownikowi niezaprzeczalne korzyści: łatwą, płynną i immersyjną nawigację w przestrzeniach 3D z możliwością badania interesujących go miejsc. Umożliwia to efektywniejszą i wydajniejszą pracę.
ORTOFOTOGRAFIE Zastosowanie pól przycinania umożliwia także tworzenie ortofotografii w formacie TIFF, co pozwala obejść problem dysponowania aplikacją CAD, która nie potrafi odczytywać skanów. Jest to szczególnie przydatne, ponieważ użytkownicy mogą teraz eksportować skalowane obrazy do niemal dowolnych systemów CAD 2D lub 3D celem dalszego przetwarzania, na przykład po to, by wykonać pomiary lub wykorzy-
ULEPSZONY INTERFEJS APLIKACJI Oprogramowanie SCENE 5.1 udostępnia udoskonalone okno dialogowe do zarządzania aplikacjami, umożliwiające ich instalowanie i odinstalowywanie. Ponadto nowy interfejs programowania aplikacji (API) pozwala programistom na opracowywanie aplikacji na potrzeby innych konkretnych zastosowań, które następnie mogą zostać udostępnione w nowym sklepie online 3D AppCenter firmy FARO.
– op r ogr amowanie–
Nowe funkcje programu WebShare Oprogramowanie SCENE zostało wyposażone w nowego menedżera przekazywania do programu SCENE WebShare, najbardziej zaawansowanej platformy udostępniania projektów skanowania na świecie. W programie SCENE wprowadzono ułatwienia w definiowaniu podstawowych informacji (metadanych) projektów skanowania przez użytkownika przed przekazaniem ich na serwer WebShare. Można na przykład modyfikować podgląd projektu, a także definiować opis i słowa kluczowe projektu, co znacznie ułatwia wyszukanie go w programie WebShare. Moż-
na wreszcie określić geolokalizację projektu, aby program WebShare prawidłowo wyświetlał miejsce jego realizacji na mapie świata. Użytkownik może również zdecydować, które funkcje programu WebShare mają być dostępne w projekcie: na przykład to, czy powinien być możliwy pomiar w widoku panoramicznym i czy dane skanowania powinny być dostępne do pobrania z serwera WebShare. Na podstawie tych ustawień program SCENE przekaże na serwer WebShare tylko potrzebne dane. Oprogramowanie SCENE WebShare obsługuje już skany o różnym natężeniu
skali szarości oraz w kolorze. Funkcja ta, wraz z obsługą dwóch monitorów, umożliwia wszechstronną i optymalną wizualizację danych projektu. Funkcja hierarchicznej listy projektów (Hierarchical Project List) umożliwia grupowanie i lepszą organizację danych projektu. Projekty dla poszczególnych klientów można gromadzić w jednym folderze, a ponadto duże projekty mogą zostać podzielone na mniejsze części, a następnie pogrupowane w folderach całego projektu. Nowa wersja umożliwia również rozbudowaną konfigurację po stronie serwera.
Ilustracja: FARO
Użytkownik może wybrać, czy skany mają być wyświetlane w kolorze czy w skali szarości.
Wybór właściwej applikacji "App" 3D Appcenter Nowy sklep online 3D AppCenter firmy FARO to idealna platforma dla użytkowników poszukujących aplika-
cji pod kątem konkretnych potrzeb biznesowych.
firmy tworzące aplikacje do zarządzania i obróbki skanów laserowych mogą wykorzystać nowy sklep firmy FARO jako dodatkowy kanał rozpowszechnia swoich aplikacji i dotarcia do szerszego grona potencjalnych klientów. Wszystkie aplikacje przed udostępnieniem w sklepie 3D AppStore są testowane i zatwierdzane przez zespół firmy FARO. W sklepie FARO AppStore będą dostępne aplikacje przeznaczone dla specjalistów z takich dziedzin jak budownictwo, architektura, inżynieria lądowa i wodna, pomiary i ekspertyzy 3D, ochrona zabytków, archeologia, kartowanie mobilne, inżynieria budowy maszyn, kryminalistyka i górnictwo. 3d-app-center.faro.com Przyszłością oprogramowania z dziedziny dokumentacji 3D są łatwe w obsłudze aplikacje przystosowane do określonych zadań. Tak naprawdę użytkownicy rzadko potrzebują złożonych rozwiązań, przeznaczonych do wykonywania szeregu skomplikowanych zadań. Do swoich konkretnych prac — na przykład obliczeń powierzchni lub objętości — potrzebują specjalistycznych aplikacji. Aby za-
pewnić klientom łatwy dostęp do aplikacji odpowiadających konkretnym potrzebom biznesowym, firma FARO uruchomiła nowy sklep 3D AppStore. Teraz firmy i instytucje mogą naprawdę sporo zaoszczędzić: w nowym sklepie mogą kupić aplikacje, których faktycznie potrzebują w codziennej działalności. Sklep 3D AppStore jest również otwarty dla innych dostawców oprogramowania: 3D Documentation News | 3
– O CH RONA ZABY TKÓW–
Cztery dobre powody
Eric Borst, Senior Design Engineer/ Market Manager Laser Scanning w Royal HaskoningDHV:
1
otrzeby klientów. Coraz więP cej klientów poszukuje usług skanowania 3D, w związku z czym musimy być niezwykle elastyczni i mieć możliwość bardzo szybkiego reakcji na ich potrzeby.
2
obra cena. Zlecamy usługi D skanowania od około 12 lat, ale z uwagi na rosnące zapotrzebowanie i przystępną cenę skanera Focus3D uznaliśmy, że zakup jednego urządzenia jest zdecydowanie uzasadniony.
3
obilność. Ze względu na M niewielkie rozmiary i masę można próbować nietypowych metod, uzyskując skany niezwykłych i trudno dostępnych miejsc, takich jak wnętrza obudów, studzienek ściekowych itp.
4
rocedury i oprogramowanie. P Jestem bardzo zadowolony z ogólnej integracji, ze skanowania i łączenia zdjęć z prezentacją internetową oraz eksportu do oprogramowania do wizualizacji. www.faro.com/focus/PL
PODSUMOWANIE Dane skanowania Focusem3D FARO mają wiele zastosowań podczas odnawiania historycznej stacji pomp. Oprócz dokładnych planów renowacji, stworzono atrakcje turystyczne w postaci podróży wirtualnej i bazy zdjęć 3D.
3D Documentation News | 4
Fascynujące wizyty w "Katedrze Pary" OCHRONA ZABYTKÓW W trakcie renowacji tzw. "Katedry Pary" goście mogą zbadać wewnętrzne
funkcjonowanie największej na świecie stacji pomp parowych, która od niemal stu lat chroni mieszkańców Fryzji przed zalaniem.
Ilustracja: Royal HaskoningDHV
Kolorowy skan stacji pomp wykonany przez wbudowany aparat fotograficzny skanera Focus3D.
Wycieczki z wykorzystaniem trójwymiarowej rzeczywistości wirtualnej stają się coraz popularniejsze, umożliwiając ciekawe podróże do dalekich i niedostępnych albo wrażliwych i niebezpiecznych miejsc. Jednym z takich miejsc jest stacja pomp D.F. Woudagemaal. Została ona zbudowana w 1920 roku w celu odprowadzania wód powodziowych z prowincji Fryzja w nisko położonej Holandii i jest największą działającą stacją pomp parowych na świecie o niewyobrażalnej wydajności miliona litrów na minutę.
dej pozycji skanowania. Rozmaite dodatkowe narzędzia użytkowe umożliwiają dokładniejsze badania”. „Przy liczbie ponad 10 000 gości rocznie i zasłonięciu
Ta notowana na liście światowego dziedzictwa UNESCO stacja pomp, czule nazywana „Katedrą Pary”, została objęta 3-letnim programem gruntownej renowacji, zarządzanym przez świadczącą usługi inżynieryjne i konsultingowe firmę Royal HaskoningDHV. Pierwszym pomysłem na to przedsięwzięcie było wykorzystanie skanów 3D do stworzenia dokładnej dokumentacji powykonawczej na potrzeby prac renowacyjnych. Szybko jednak projekt został rozszerzony o rozwiązania obejmujące także centrum zwiedzania w czasie długiego okresu renowacji. „Poświęciliśmy 10 dni roboczych na wykonanie około 185 skanów za pomocą skanera laserowego FARO Focus3D. Wraz z pewnymi danymi geodezyjnymi zostały one wprowadzone do oprogramowania SCENE firmy FARO, a następnie wyeksportowane do środowiska FARO WebShare” — wyjaśnia Eric Borst z firmy Royal HaskoningDHV. Narzędzie WebShare umożliwia wszystkim uprawnionym użytkownikom logowanie się do serwera i przeglądanie przetworzonych skanów całej lokalizacji. „Dzięki temu można poruszać się po całej stacji pomp i oglądać kolorowe obrazy w pełnym zakresie 360° z każ-
Ilustracja: Royal HaskoningDHV
Skanowanie przy użyciu skanera FARO przed największą czynną stacją pomp parowych na świecie.
– O C HR O N A ZAB YT K Ó W –
1
2
3
Ilustracja: Royal HaskoningDHV
Zrzuty ekranowe z programu WebShare: 1. Zawartość projektów, 2. Mapa poglądowa, 3. Widok panoramiczny skanu.
budynku rusztowaniem, a także zamknięciu całych obszarów z powodu renowacji, ważne było udostępnienie ciekawej ekspozycji w centrum zwiedzania. Chcieliśmy także utrzymać zainteresowanie bardziej przygodnych gości”. Dlatego następnym krokiem był eksport danych do programu Autodesk 3D Studio Max za pomocą wtyczki Point Cloud firmy Alice Labs. W ten sposób
przygotowano wirtualną wycieczkę — 6-minutowy film, który goście mogą oglądać na 32-calowych ekranach dotykowych. To wirtualna podróż po budynku z możliwością zatrzymywania się w różnych miejscach i uzyskiwania szczegółowych informacji o bieżącym stanie prac renowacyjnych”. Borst z zespołem mogli także zabrać gości w miejsca, których w innym przypadku nigdy by
nie odwiedzili — jak choćby wnętrze kotła parowego czy ciemna otchłań poniżej poziomu wody. „Ponieważ skaner Focus3D jest tak kompaktowy i lekki, często uzyskujemy nietypowe perspektywy. Pozbywając się statywu, możemy umieścić skaner w odpływie lub w poszyciu kotła, co oczywiście nie byłoby możliwe, gdyby skaner był większy lub cięższy” — mówi Borst z zadowoleniem.
Royal HaskoningDHV Royal HaskoningDHV to czołowa, niezależna firma międzynarodowa, świadcząca usługi zarządzania projektami, inżynieryjne i konsultingowe, która zatrudnia 8000 osób w 35 krajach. Specjalizując się w planowaniu i transporcie, infrastrukturze, gospodarce wodnej, morskiej, lotnictwie, przemyśle, energii, górnictwie i budownictwie, firma uczestniczy w realizacji około 30 000 projektów rocznie na całym świecie. Mając holendersko-brytyjskopołudniowoafrykańskie korzenie, firma Royal HaskoningDHV przykłada szczególną wagę do innowacji i zrównoważonego rozwoju.
ww.royalhaskoningdhv.com w www.woudagemaal.nl
Ilustracja: Royal HaskoningDHV
Wnętrze stacji pomp przedstawione jako chmura punktów 3D.
3D Documentation News | 5
Ilustracja: Trimetari Consulting
ARCH ITE KTURA I RZEC ZYWISTOŚĆ WIRT UALNA
Trudne zadanie uratowania zabytkowej mistrzowskiej konstrukcji architektonicznej ARCHITEKTURA I RZECZYWISTOŚĆ WIRTUALNA
Wieża Szuchowa w Moskwie inspiruje architektów od ponad 90 lat, ale obecnie ta niegdyś przełomowa konstrukcja jest poważnie skorodowana. Firma FARO zaangażowała się w jej ocalenie.
Niewiele budowli może dorównać innowacyjnej elegancji moskiewskiej wieży zbudowanej ponad 90 lat temu przez wspaniałego rosyjskiego inżyniera Władimira Szuchowa. Jego geniusz polegał na zastosowaniu kratownicy wykonanej z prostych belek stalowych do budowy konstrukcji hiperboloidalnej, charakteryzującej się olbrzymią wytrzymałością przy minimalnej ilości materiałów i niewielkim oporem powietrza. Ze względu na brak stali w rewolucyjnej Rosji Szuchow musiał zmniejszyć projektowaną wieżę, ograniczając pierwotny plan zbudowania obiektu przewyższającego wieżę Eiffla o 45 metrów przy wykorzystaniu o 60% mniej stali. Ostatecznie wybudowano wieżę o wysokości 160 metrów, która przez 30 lat pełniła rolę masztu transmisyjnego radzieckiej telewizji, a jeszcze dłużej radzieckiego radia. Niestety instytucje propagandowe nigdy nie przejmowały się zbytnio renowacją, w związku z czym w 1991 roku korozja stalowej konstrukcji wzrosła do niebezpiecznego poziomu. Obecnie — dzięki międzynarodowej kampanii — udało się uzyskać od rządu środki finansowe na ocalenie wieży. W czasie jej wznoszenia jedną z inspirujących cech była teleskopowa metoda budowy. Renowacja czterech górnych odcinków będzie polegać na odwróceniu tego procesu w celu ich demontażu, remoncie generalnym i ponownej ich instalacji. W ten sposób zostanie przywrócony pierwotny stan konstrukcji z 1922 roku. 1 Instytut Wawiłowa — Historia Nauki i Techniki Rosyjskiej Akademii Nauk (IHST RAS)
faro News | 7
– ARC H ITEKT URA I RZEC ZYWISTO ŚĆ WIRT UAL NA –
Cztery dobre powody
Michael Anikushkin, dyrektor generalny Trimetari Consulting:
1 2
zybkość. Skanowanie na S wysokości 140 metrów na szczycie targanej wiatrem wieży uznanej za niebezpiecznie skorodowaną wymaga skanera, który działa szybko i bez zarzutu. obilność. Dzięki kompakM towym rozmiarom skanera Focus3D byliśmy w stanie ustawić go na stanowisku — konkurencyjne urządzenie było zbyt duże do tego zadania.
3
rosta obsługa. Gromadzenie P danych na wolnym powietrzu w środku rosyjskiej zimy wymaga sprzętu, który jest solidny i prosty w obsłudze.
4
ompatybilność. JedK nym z celów projektu jest opracowanie wirtualnej historii wieży, w związku z czym ważny jest eksport do programów do wizualizacji czy udostępniania plików w sieci WWW.
Ilustracja: Trimetari Consulting
Opisywana wieża jako chmura punktów.
Przed rozpoczęciem prac renowacyjnych Rosyjska Akademia Nauk1 zdecydowała się zlecić wykonanie precyzyjnego, cyfrowego, trójwymiarowego modelu oryginalnej wieży. Realizację tego zadania powierzono Centrum Wirtualnej Historii Nauki i Techniki oraz specjalistom od skanowania 3D z firmy Trimetari Consulting, którzy wykonali skanowanie przy wsparciu firmy Master Service, dystrybutora produktów FARO. Prace rozpoczęły się od wykonania trójwymiarowego skanu całej wieży w środku rosyjskiej zimy. Trwające 3 dni skanowanie laserowe przeprowadzono w grudniu 2011 roku przy użyciu skanera laserowego FARO Focus3D. „Wyznaczono siedem stanowisk skanera — cztery na poziomie
gruntu i trzy na platformach wieży” — wyjaśnia Michael Anikushkin, dyrektor generalny Trimetari Consulting. Ostateczny zestaw danych zawierał około 100 mln punktów odnoszących się do stałego punktu u podstawy wieży oraz moskiewskiego systemu geodezyjnego. Wzajemna orientacyjna precyzja wszystkich skanów wyniosła 7 mm. Po utworzeniu pełnego trójwymiarowego modelu cyfrowego wieży w jej obecnym stanie następnym krokiem będzie modelowanie całego okresu istnienia wieży na podstawie dostępnej dokumentacji, a następnie utworzenie wirtualnej historii 3D o tym inspirującym zabytku. „Jesteśmy niezależną firmą usługową i wspieramy naszych klientów za pomocą urządzeń różnych marek. W tym zadaniu mieliśmy do dyspozycji skaner impulsowy dalekiego zasięgu oraz skaner la-
Trimetari Consulting Trimetari Consulting to zespół ekspertów zajmujący się niesieniem pomocy specjalistom z różnych branż w zakresie realizacji zadań dotyczących pomiarów w przestrzeni trójwymiarowej.
Dzięki strategii interdyscyplinarnej udaje im się maksymalnie wykorzystać posiadany sprzęt i oprogramowanie w każdym zleceniu.
PODSUMOWANIE
3D Documentation News | 8
Obydwa urządzenia nadawały się do wykonania skanów na niższych stanowiskach, ale tylko skaner Focus3D był dość mały, aby można było go wnieść po drabince na stanowisko skanowania na wysokości 141 m. Platforma była bardzo mała i nie miała osłony przed trudnymi warunkami pogodowymi. Lekki, kompaktowy i prosty w obsłudze skaner FARO Focus3D sprawdził się doskonale. Bez niego nie udałoby nam się wykonać tego zadania” — mówi zadowolony Anikushkin.
Zatrudniając wykwalifikowanych i doświadczonych geodetów oraz techników informatyków mających doświadczenie w geodezji konwencjonalnej, skanowaniu laserowym i modelowaniu 3D, firma Trimetari szczyci się swoim wspólnotowym podejściem.
www.faro.com/focus/PL
Dziewięćdziesięcioletnia radziecka wieża transmisyjna zainspirowała całe pokolenie architektów. Dziś ta zagrożona korozją konstrukcja jest ratowana za pomocą skanera firmy FARO Focus3D.
serowy FARO Focus3D.
Ilustracja: Trimetari
Tylko skaner FARO był odpowiedni do prac w ograniczonej przestrzeni górnej platformy wystawionej na działanie warunków pogodowych.
www.trimetari.com
– AR CH EO LO G IA–
Cztery dobre powody
Didier Happe, Dyrektor generalny firmy AGP:
1
zybkość i wydajność. Zawsze S musimy pracować bardzo szybko, ponieważ nie możemy przeszkadzać turystom zwiedzającym francuskie zabytki i zwyczajnie chcemy skrócić czas prac w takich krajach jak chociażby Somalia. Dlatego cenimy sobie szybkość i wydajność skanera Focus3D.
2
ała waga i niewielkie M wymiary. Jest to najmniejszy skaner 3D, jaki kiedykolwiek zbudowano — waży zaledwie 5 kg i mierzy 24 x 20 x 10 cm. Doskonałe rozwiązanie do realizacji międzynarodowych zleceń.
3
sparcie. Jeśli nie wykonamy W skanowania w wyznaczonym terminie, zazwyczaj musimy długo czekać na następną okazję. Dlatego w bardzo dużym stopniu polegamy na zespole wsparcia FARO we Francji, który na bieżąco odpowiada na pytania i rozwiązuje problemy. Nigdy nas nie zawiedli.
4
uża szczegółowość. Jesteśmy D zaawansowanymi użytkownikami i prawdopodobnie skanujemy częściej niż inne firmy w branży budowlanej/ geodezyjnej we Francji. Produkty FARO mają tak wiele funkcji, że zdecydowanie ułatwiają nam pracę.
Ilustracja: Art Graphique et Patrimoine (AGP)
Prace w jaskiniach Laas Geel we wschodniej części Afryki
Malowidła jaskiniowe Laas Geel ARCHEOLOGIA Neolityczne malunki naskalne w odległym Somalilandzie zostały utrwalone w kolorze i
niezwykle dokładnym trójwymiarze za pomocą skanera FARO Focus3D, aby umożliwić badania naukowe i turystykę wirtualną.
Tysiące lat temu nasi przodkowie z epoki neolitu ozdobili ściany jaskiń w miejscu zwanym Laas Geel wizerunkami zwierząt i ludzi. Nigdy nie przypuszczali, że ich prace przetrwają aż 5000 lat i pewnego dnia zwrócą uwagę zespołu Francuzów uzbrojonych po zęby w zaawansowaną technikę pomiarową XXI wieku. Kompleks Laas Geel, odkryty w 2002 roku przez profesora Xaviera Gutherza z Paul Valery University (w Montpellier we Francji), jest prawdopodobnie najważniejszym miejscem neolitycznych malowideł jaskiniowych we wschodniej części Afryki. Jednak znajduje się w Somalilandzie, autonomicznym regionie targanej wojną Somalii — miejscu, które niełatwo jest badać archeologom czy zwiedzać turystom. Dlatego podjęto decyzję o stworzeniu szczegółowego trójwymiarowego modelu tego zagrożonego archeologicznego skarbu. Posiadanie kompletnych pomiarów 3D lokalizacji przyczyni się do działań konserwacji zabytków, a ponadto pozwoli na prowadzenie badań archeologicznych oraz tworzenie aplikacji umożliwiających turystom zanurzenie się w wirtualnej rzeczywistości. W kwietniu 2012 roku pięcioosobowy zespół wyruszył w długą podróż z Paryża do Laas Geel na Półwyspie Somalijskim, aby zgromadzić potrzebne dane. Ekspedycja złożona z 3 archeologów z Paul Valery University i 2 specjalistów od skanowania z firmy Art Graphique et Patrimoine (AGP) zeskanowała wszystkie 24 jaskinie i znajdujące się w nich malowidła. Ponadto za pomocą stacji pomiarowej zarejestrowali topografię i wykonali skany wyjątkowych malowideł z precyzją liczoną w ułamkach milimetra. Francuska firma AGP od ponad sześciu lat jest aktywnym użytkownikiem skanerów FARO — specjalizuje się w rzeczywistości wirtualnej z zanurzeniem na potrzeby konserwacji zabytków i promocji. „Codziennie używamy 2 skanerów laserowych FARO Focus3D” — wyjaśnia Didier Happe, dyrektor generalny AGP. Skaner Focus3D idealnie nadawał się do ekspedycji Laas Geel, ponieważ jest lekki i przenośny, działa
na zasilaniu akumulatorowym nawet przez 6 godzin i bardzo szybko skanuje. Zrobiliśmy także zdjęcia o rozdzielczości 36 megapikseli, korzystając z aparatu cyfrowego o wysokiej rozdzielczości”. „To, co można zrobić z danymi, tak naprawdę zależy od tego, jak obiektywnie można zintegrować dane z różnych pozycji i źródeł skanowania w jednej bazie danych. Dlatego opracowaliśmy rygorystyczną metodę, wykorzystując cele i kule referencyjne, a także karty chromatyczne do kalibracji kolorymetrycznej” — wyjaśnia Happe. „Mieliśmy także laptopy wyposażone w oprogramowanie do tworzenia chmur punktów i modelowania 3D, dzięki czemu mogliśmy sprawdzić i rozpocząć przetwarzanie wszystkich danych. Wymagało to kilku nocnych zmian, ale przed powrotem do domu chcieliśmy mieć pewność, że wszystko mamy”. „Intensywnie korzystamy z urządzeń FARO i jesteśmy bardzo wdzięczni za solidne wsparcie zespołu firmy FARO we Francji. Zawsze chętnie służą pomocą, a dział badawczo-rozwojowy jest zawsze bardzo zainteresowany opiniami klientów” — mówi entuzjastycznie Happe.
AGP Art Graphique et Patrimoine (AGP), założona w 1997 roku, to czołowa firma w branży dokumentacji wymiarowej budynków i dzieł sztuki. AGP udokumentowała ponad 800 prestiżowych historycznych zabytków w Europie, Azji i Afryce, w tym Katedrę Notre Dame w Paryżu, Wzgórze Świętego Michała, Luwr i Pałac Wersalski. AGP produkuje także filmy, aplikacje interaktywne, aplikacje do rzeczywistości rozszerzonej i płyty DVD, wykorzystując najnowocześniejsze techniki laserogrametrii, fotogrametrii i pomiarów 3D. ww.artgp.fr w www.wikipedia.org/wiki/Laas_Gaal
www.faro.com/focus/PL
PODSUMOWANIE Trudna wyprawa do targanego wojną regionu umożliwiła użytkownikom skanera FARO Focus3D stworzenie dokładnego, trójwymiarowego zapisu jaskiń i cennych neolitycznych malowideł na potrzeby nauki i dobra publicznego.
3D Documentation News | 9
– M O BILNE KA RTOWANIE–
Przeglądy i kontrole mostów w Prowincji Neapol MOBILE mapping Jednym z obszarów o największych możliwościach zastosowań skanerów laserowych są kontrole i dokumentacje
powykonawcze infrastruktury drogowej, a zwłaszcza mostów.
Firma Siteco wykorzystała swój system mobilnego kartowania Road-Scanner3, obejmujący trzy skanery laserowe FARO Focus3D, do wykonania przeglądu 37 mostów w ramach projektu zleconego przez władze Prowincji Neapol. System ten umożliwił osiągnięcie znakomitych rezultatów w czasie, który byłby nie do wyobrażenia przy zastosowaniu tradycyjnych technik pomiarowych. W trakcie realizacji projektu wykonywano skany zarówno ruchome, jak i statyczne, co pozwoliło optymalnie wykorzystać funkcje skanera Focus3D, który sprawdza się w obu metodach skanowania. Trzy skanery FARO Focus3D zamontowane w nowym systemie mobilnego kartowania firmy Siteco umożliwiają trójwymiarowe skanowanie laserowe w ruchu. Dzięki temu Road-Scanner3 szczególnie dobrze sprawdza się w skanowaniu elementów infrastruktury drogowej, takich jak mosty i wiadukty, ponieważ prace można wykonywać bez wstrzymywania ruchu pojazdów.
Ilustracja: Siteco Informatica S.r.l
Kompozycja chmur punktów w celu uzyskania rysunku powykonawczego mostu łukowego
W trakcie mierzenia grzbietów łuków mostów pojazd z mobilnym systemem kartowania poruszał się z normalną prędkością, z czego wynikały niewątpliwe zalety w zakresie szybkości realizacji i kompletności pomiaru. W przypadku wiaduktów również podniebienia sklepień mierzono w ruchu, przejeżdżając drogą pod nimi. Natomiast pomiary obejmujące koleje i drogi wodne wymagają skanowania statycznego w trybie Stop & Go z wykorzystaniem względnych topograficznych punktów odniesienia. Dzięki trzem skanerom FARO Focus3D system Road-Scanner3 rejestruje prawie 3 miliony punktów na sekundę przy prędkości obrotowej lustra równej 100 Hz. Biorąc pod uwagę prędkość pomiaru wynoszącą 30–40 km/h, gęstość uzyskanych punktów dorównuje gęstości skanów statycznych, a dodatkowo eliminowane są obszary zacienienia i ograniczonego pokrycia spowodowane małym kątem padania promieni i dużą odległością. System Road-Scaner3 jest wyposażony w platformę bezwładnościową i odbiornik GPS, który umożliwia ustalanie pozycji i orientację przestrzenną z częstotliwością 1000 Hz. Pozwoliło to na bezpośrednie opatrywanie chmur punktów danymi georeferencyjnymi. Dzięki temu nawet w przypadku kilku rund pomiarów zapewniona była spójność topograficzna chmur punktów z mierzonymi budowlami. Każdej rundzie oprócz chmur
3D Documentation News | 10
Ilustracja: Siteco Informatica S.r.l
Przęsło mostu wykonane z betonu sprężonego ze szczegółami pomostu, dźwigarów i filarów punktów przyporządkowywane były również nagrania wideo zarejestrowane siedmioma kamerami o wysokiej rozdzielczości. Nagrania te można oglądać przy użyciu pakietu aplikacji Siteco Road-SIT, który umożliwia również geograficzną analizę obrazów. Pierwszy etap obróbki chmur punktów polegał na usunięciu obiektów niezwiązanych
z budowlami, takich jak roślinność. W tym celu użyto oprogramowania FARO SCENE służącego do przetwarzania skanów. Po otrzymaniu „czystych” chmur punktów można je było „zmontować” w celu zrekonstruowania całych budowli. Po obróbce chmur punktów wygenerowano ry-
– M O B I L N E K ARTO WAN IE–
4 dobre powody
Według Augusta Burchiego:
Ilustracja: Siteco Informatica S.r.l
Funkcja buforu umożliwiająca uzyskiwanie przekrojów sunki techniczne budowli, obejmujące takie elementy jak przekroje, rysunki perspektywiczne i profile. Ponadto, dane wyjściowe obejmowały pełne zestawienie najważniejszych uszkodzeń i ubytków wykrytych w różnych elementach budowli (dźwigarach, filarach, pomostach, podporach itp.), które sklasyfikowano według rodzaju i istotności. Tak przygotowana baza danych została przekazana władzom Prowincji Neapol. System Road-Scaner3 z powodzeniem jest używany również do innych precyzyjnych pomiarów topograficznych. Dzięki funkcjom edycji chmur punktów i kalibracji przy użyciu punktów kontrolnych możliwe jest wykonywanie bardzo dokładnych pomiarów w niewiarygodnie krótkim czasie, niemożliwym do osiągnięcia w przypadku metod statycznych.
„W tym ogromnym projekcie zmierzenia 37 mostów w prowincji Neapol najlepszym i najelastyczniejszym rozwiązaniem okazał się skaner laserowy Focus3D.“ Ing. Augusto Burchi, założyciel i przewodniczący zarządu firmy SITECO Informatica
Siteco Informatica S.r.l. Firma Siteco Informatica z siedzibą w Bolonii od 2000 roku tworzy rozwiązania i świadczy usługi doradcze z dziedziny zastosowań systemów informacji drogowej oraz informacji geograficznej (GIS). Od 2007 roku firma opracowuje mobilne systemy skanowania oparte na technologiach firmy FARO.
1
pracowując system O Road-Scanner, szukaliśmy rozwiązania charakteryzującego się niewielkimi rozmiarami i wagą, dużą szybkością, dokładnością i stabilnością oraz łatwością obsługi: właśnie dlatego wybraliśmy produkty firmy FARO.
2
zięki bardzo konkurenD cyjnej cenie skanera FARO Focus3D nasz mobilny system kartowania jest dostępny dla znacznie większej liczby firm inżynieryjnych.
3
obilne systemy skanowania M oparte na technologiach firmy FARO tworzymy od 2007 roku. Udoskonalenia wprowadzane w skanerach laserowych FARO zrewolucjonizowały nasz system Road-Scanner pod względem wydajności, łatwości obsługi i elastyczności
4
astosowanie trzech skanerów Z FARO Focus 3D pozwala mierzyć prawie 3 miliony punktów trójwymiarowych na sekundę i uzyskać bardzo obszerną bazę danych, dzięki której później można wykonywać dowolne analizy odpowiadające konkretnym zastosowaniom mobilnego kartowania.
Obecnie aplikacje firmy Siteco Informatica, pierwotnie opracowane na potrzeby koncesjonariuszy autostradowych, są standardowym rozwiązaniem stosowanym przez włoskie samorządy lokalne i firmy inżynieryjne. Aplikacje Siteco rozwiązują najważniejsze problemy z zakresu zarządzania infrastrukturą, dotyczące ewidencji dróg, oznakowania, koncesji, oceny stanu nawierzchni, zarządzania utrzymaniem obiektów, globalnych umów serwisowych i wywłaszczeń. Od 2011 roku firma tworzy również systemy zarządzania nawierzchnią obiektów drogowych i lotniskowych. www.sitecoinf.it www.faro.com/focus/PL
3D Documentation News | 11
3 D Do c um e nta ti o n Ne w s
biura faro centrala faro euro pe - niemcy FARO EUROPE GmbH & Co. KG Lingwiesenstr. 11/2 70825 Korntal-Münchingen T: +49 7150 97 97 0 F: +49 7150 97 97 44 info@faroeurope.com, www.faro.com/germany anglia FARO UK 9-10 The Cobalt Centre Siskin Parkway East Middlemarch Business Park Coventry, CV3 4PE T: +44 2476 21 76 90 F: +44 24 76 23 61 50 uk@faroeurope.com, www.faro.com/uk Benelux FARO BENELUX B.V. Flight Forum 3502 5657 NL-DW Eindhoven T: +31 4023 42 31 0 F: +31 4023 40 40 3 benelux@faroeurope.com, www.faro.com/benelux francja FARO FRANCE Paris Nord 2 - 9, rue des trois soeurs BP 65110 Villepinte 95975 Roissy CDG Cedex T: +33 14 86 38 90 0 F: +33 14 86 38 90 9 france@faroeurope.com, www.faro.com/france hiszpania FARO SPAIN S.L. Gran Vía de les Corts Catalanes, 133 5 °D 08014 Barcelona T: +34 93 43 11 26 8 F: +34 93 42 22 57 9 spain@faroeurope.com, www.faro.com/spain polska FARO Technologies Polska Sp. z o.o. Ul. Powstańców Śląskich 50 53-350 Wrocław 15 przegr. poczt. 1998 T: +48 71 33 93 27 6/8 F: +48 71 339 32 70 poland@faroeurope.com, www.faro.com/poland szwajcaria FARO SWISS Holding GmbH Wiesengasse 20 8222 Beringen, Schaffhausen T: +41 52 687 19 22 F: +41 52 687 19 99 info@faroeurope.com, www.faro.com/swiss Turcja FARO Turkey Ölçü Sistemleri Ltd. Şti Uphill Court Towers A1, A BLOK Kat 1, Daire 5, Batı Ataşehir, Küçükbakkalköy İstanbul, Türkiye T: +90 533 368 64 78 turkey@faroeurope.com, www.faro.com/tr/arm włochy CAM2 s.r l. Corso Allamano Canonico, 34/a 10095 Grugliasco (TO) T: +39 011 95 88 55 8 F: +39 011 95 88 59 0 italy@faroeurope.com, www.cam2.it
Dobrze wiedzieć ... targi i wydarzenia www.faro.com/poland 3D Documentation Conference 2013 Datum: 25 und 26 April, 2013 Ort: Marina Mandarin Hotel – Singapore
jako aBonent miesiĘcznego enewslettera otrzymasz aktualne informacje o nowych produktach, najświeższe wiadomości technologiczne oraz zaproszenia na wydarzenia i wystawy. Zapraszamy do subskrypcji! www.faro.com/pL
3D Documentation User Meeting 2013 Datum: 13 und 14 Juni, 2013 Ort: Strasbourg www.user-meeting.faro.com
Najświeższe wiadomości o dokumentacji 3D znajdziesz tutaj: Faro blog (ang): blog.faro-europe.com/faro-laser-scanner blog o skanowaniu laserowym (NIEM): www.laserscannerblog.de
Social Media Links
www.facebook.com/FAROeu www.youtube.com/faroPOland www.linkedin.com/company/ faro-europe-gmbh-&-co-kg www.twitter.com/faroeurope www.xing.com/companies/ faroeuropegmbh www.blog.faro-europe.com
WebinarIA (bezpłatne seminaria online): www.faro.com/webinar
Revised: 02 Jan 2013 © 2012 FARO
EU-PL-04REF203-225.pdf
@ oDwieDŹ nas na stronie www.faro.com/poland