Durf eens te falen 1222223 Verlies eens de strijd … …
Streef niet naar perfectie Omarm je kwetsbaarheid
NIET PERFECT (IS OOK GOED)
#42 2019 € 5,95 OKT/NOV € 6,50
9 789491 844508
9 789491 844508
03318 03318
Het hoeft niet perfect te zijn om mooi te zijn ¥
Jente
GOUDEN SCHERVEN
Ik houd niet van perfect. Nee, ik stond niet te juichen toen de eerste put al in onze mooie laminaatvloer zat voordat we in ons nieuwe huis woonden. Toen onze hotelkwaliteit handdoeken – gekregen voor ons trouwen – na de eerste keer wassen roze waren in plaats van wit. Toen de nieuwe kast voor de babykamer (de rest kochten we via Marktplaats) al een flinke beschadiging opliep tijdens het in elkaar zetten. Maar ik zal er ook niet om huilen. Beschadigingen, butsen en deuken: ze horen bij het leven. Misschien ken je de Japanse techniek kintsugi: om gebroken scherven weer aan elkaar te lijmen, wordt een gouden lak gebruikt die de reparatie juist benadrukt. Zo dragen de sporen van breuk juist bij aan de schoonheid van een voorwerp. Zo is het ook in ons leven. Ik geloof niet dat littekens op zich mooi of van goud zijn. Het zijn lelijke, rauwe wonden die op de meest ongelegen momenten opengereten worden. Maar het maakt jou en mij mooi, dat we gebutst en gedeukt zijn. Dat we daardoor niet meer perfect, maar wel geheeld mogen zijn. Dat we daarom weten dat we onze kinderen niet voor kwaad hoeven te behoeden, omdat ze juist van pijnlijke harde lessen het leven leren leven. En ja, dat is moeilijk. Niet perfect is ook goed. Juist goed.
IK BEN ELINE HOOGENBOOM (34), GETROUWD MET JOHANNES EN MOEDER VAN LOBKE (1 JAAR). GENIET VAN BLOEMEN, PAPIER, ZINGEN, DANSEN, SCHRIJVEN, DELEN
Liefs,
EN ONTMOETEN. IK BEMOEDIG GRAAG VROUWEN BIJ HET MAKEN VAN KEUZES EN HET VOLGEN VAN JEZUS, IN EEN NIET ZO PERFECT LEVEN. LAAT JE ME WETEN WAT JE VAN DEZE JENTE VINDT? MAIL ME GERUST! EHOOGENBOOM@JENTEMAGAZINE.NL OF VIA INSTA: @ELINEHOOGENBOOM
P.S. Laten we vaker eerlijk zijn over wat we moeilijk vinden, over dat waarin we falen. Gooi het er gewoon eens uit zonder bang te zijn voor het oordeel. En luister met een open hart als iemand anders kwetsbaar is tegenover jou.
JENTE
•
5
WIJ MAKEN JENTE Ook wij - makers van Jente - kunnen de plank flink misslaan. Lees maar.
Eline Hoogenboom: Onze dochter is inmiddels al twee keer van het bed gevallen met blauw oog als gevolg ... Esther van Lunteren: Ik wist niet zeker of ik in de juiste trein zat, dus vroeg aan de passagier voor me: ‘Mevrouw …?’ Ze keek om. Ik: ‘Ehh meneer …’ Hij fronste, ik werd rood. ‘Uhh mevrouw …’ #schaam
Inhoud NUMMER 42 OKTOBER-NOVEMBER 14
Elleke van den Burg: Mijn zoontje was een paar weken oud, toen ik voor de allereerste keer zijn nageltjes knipte. Waar ik zo bang voor was, gebeurde: ik knipte in zijn tere huidje! Ik kan me nog levendig voor de geest halen hoe zijn babygezichtje rood aanliep en hij met trillende lipjes het werkelijk uitgilde! Wat voelde ik me schuldig. Hannah Zandbergen: Ik had net een nieuwe baan en een van mijn nieuwe collega’s kwam een praatje met me maken. Hij vroeg wat ik precies ging doen en was heel belangstellend. Toen ik vervolgens vroeg wat hij deed bij het bedrijf, bleek hij de directeur te zijn. Wilfred Hermans: Ik ben buitengewoon slecht in wiskunde. Op de middelbare school was dit niet anders. Op een gegeven moment schreef ik voorafgaand aan een repetitie enkele complexe formules op mijn hand. Ik kwam iets te laat binnen voor de toets, vooraan was een plekje vrij. De leraar vroeg wie nog geen papier had gekregen. Ik stak mijn hand op ... en werd meteen weer naar de gang gestuurd met de mededeling: ‘Jij hebt een 1’.
30 8 POST! Omdat we allemaal wel eens een bemoediging kunnen gebruiken
20 ALS HET LEVEN STUK GAAT 'Ik hoopte zó dat we het in Canada zouden vinden'
24 OVERDENKING 'Vandaag is alles wat je hebt'
Zij werkten ook mee: Annemarie van Heijningen, Annegina Randewijk, Gabriëlle Dik, Marlies Huisman, Maria van Beelen, Nieske Selles, Linda Klein, Maarten Vermeulen, Iris Maljaars, Rianne Zuurmond, Liesbeth Vos, Elisabeth Ismaïl, Judith van Helden, Corrina de Groot, Esther Dekker, Annet Land.
26
26 FIXED EN GROWTH MINDSET Doorzetten tot het lukt
36 'OPVOEDEN IS EEN EITJE, DACHT IK' 42 PERFECT TEVREDEN 3 vragen en 5 tips over perfectionisme
NIET PERFECT (IS OOK GOED)
40
58
44 INTERVIEW LINDA KLEIN: 'Wees helder over je fouten en neem verantwoordelijkheid voor herstel'
48 MAZZELMOEDERS Als het thuis 'gewoon lekker' gaat
52 SCHOON MIJN ZONDEN VELE ZIJN Zing jij het nog met de kinderen?
56 GEZINSMOMENT
En ook:
Hoe faalt jouw gezin?
14 LIFESTYLE
58 SURVIVALGIDS VOOR GEZINNEN
19 COLUMN MAARTEN
Als de dijk doorbreekt, het luchtalarm gaat en andere SOS-momenten
29 OEPS! 30 SPREKERSLIJST 31 COLUMN NIESKE 34 RECENSIES
42 WINNAAR JENTE SCHRIJFWEDSTRIJD 63 IN THE MOMENT 65 COLUMN LINDA 66 JIJ EN JENTE 67 3 VRAGEN AAN... Matthijn Buwalda
41 WAT ZOU JIJ DOEN De quote op de cover is van Lief leven, liefleven.com
JENTE
•
7
GEBRUIKT, GRATIS
POST! Omdat we allemaal opVoor z’n tijd een wiewel zorg bemoediging wil dragen voor de kunnen gebruiken
schepping
FALEN. We doen het dagelijks, maar wel het liefst achter gesloten deuren. En juist daarom vroegen we drie opvoeders om iets over hún falen te delen. Het werden brieven, speciaal voor jou.
8
•
JENTE
Hé prachtige ouders, Waarom mag juist ik jullie een brief schrijven?! Want eerlijk, ik weet waarschijnlijk verreweg het minst van verstandig opvoeden. Misschien juist daarom. Ja, ik. De ultiem falende moeder hier. Een paar woorden van inzicht van mijn kant. Toen de kinderen nog klein waren (lees: baby’s), wilde ik alles ‘goed’ doen. De steken die mijn ouders hadden laten vallen – dat de emoties thuis soms hoog opliepen bijvoorbeeld – ging ik niet herhalen. Nee, ik werd echt een geduldige ouder met een oneindige voorraad aan onbaatzuchtige liefde. Buzzer … Dus niet.
ANNEGINA RANDEWIJK IS GETROUWD, MOEDER VAN DRIE EN WERKT ALS JOURNALIST VOOR DIVERSE MEDIA, WAARONDER JENTE.
Want, ja hoor. Daar hoor ik mezelf weer schreeuwen. Als een viswijf. Al stroomt er in mijn aderen inderdaad vissersbloed, dat schreeuwen is elke keer weer een harde confrontatie met mezelf. Met mijn onmacht en mijn pittige temperament dat zich soms moeilijk laat beteugelen. Gooi daar ook nog wat hormonen bovenop en je hebt een prachtige cocktail. Vooral mijn oudste heeft het soms erg te verduren. Waarschijnlijk lijken we op elkaar (duh!) en weten we zo feilloos elkaars zwakheden te vinden.
Dat schreeuwen is elke keer weer een harde confrontatie met mezelf. Met mijn onmacht en mijn pittige temperament Ik weet het. Ik ben de volwassene in deze relatie. En dat herinner ik me gelukkig ook elke keer weer. Hoewel ik soms even met mijn handen in het haar zit en weet dat ik – dikke shizzle – faal op het geduldige stuk, ik weet ook dat ik altijd toegang heb tot een oneindige Bron van liefde. Eentje die nooit opraakt en waar geen ruimte is voor angst. Ik vul mijn beker weer en loop naar mijn dochter toe. Ik erken mijn fouten. Zo hoop ik haar te leren dat het leven niet gaat om perfectie, maar om eerlijkheid en echtheid. Om vergeving en nieuwe kansen. En vervolgens bedelf ik haar met liefde die ik alleen van boven kan krijgen. Misschien is dat ook best oké …? Liefs, Annegina
JENTE
•
9
Het was zo mooi bedacht. Een nieuw leven in Canada. Genieten van een compleet gezin. De kinderen onbezorgd groot zien worden. Maar toen ging het leven zijn eigen gang. Drie dappere moeders vertellen hun verhaal. Tekst Maria van Beelen
‘Soms maak ik mezelf wijs dat er méér in Tom zit’ Tom (13), de zoon van Esther de Graaff (44) heeft een verstandelijke beperking en is autistisch. Dit heeft een grote impact op haar gezin. “Vanmorgen hadden we een goede ochtend met elkaar. Ik zag dat Tom van de gedekte tafel en de gezelligheid genoot. En ik geniet dan van de harmonie in ons gezin, dat mijn man en ik het samen goed hebben. Dan besef ik dat er veel dingen zijn om dankbaar voor te zijn. Maar het leven met een autistisch kind is ook heftig. Als Tom midden in de nacht wakker wordt, wat hij vanaf zijn derde meerdere keren per nacht doet, dan is voor hem de dag begonnen. Dan komt hij joelend de trap afgerend. Toen hij klein was, hield ik hem op schoot en deed ik baby-tv aan. Nu kijkt hij nog steeds naar baby-tv. Je verzint alles om hem rustig te krijgen. Lang dacht ik dat ik de enige was die hem helemaal snapte. Dan is loslaten een proces. Tom logeert om het weekend in een logeerhuis en ook in de zomervakantie is hij daar een weekje.
Dan hoor ik bij het ophalen dat hij ’s nachts heeft overgegeven, en ben ik er niet bij geweest. Ik ervaar veel steun aan de wetenschap dat God mijn zoon altijd ziet en altijd bij hem is. Ook als hij logeert en er ’s nachts alleen op afstand ‘toezicht’ is via een uitluistersysteem. Het blijft moeilijk, maar zorgt er wel voor dat ik ergens heen kan met mijn zorgen.
‘Het zorgeloze is
eraf. Leuke dingen samen met hem doen, kan bijna niet’ Dit jaar dacht ik voor het eerst niet continu aan Tom die een week in het logeerhuis was toen wij op vakantie waren. Je bent toch bezorgd om hem, om hoe hij de nachten ervaart, of hij wel goed is aangekleed, of ze in de gaten houden of hij misschien een paar dagen geen ontlasting heeft gehad. Hij zal altijd
van zorgverleners afhankelijk blijven, dat bedenk je niet als je zwanger bent. Soms maak ik mezelf wijs dat er toch meer in Tom zit. Dan praat ‘ie tegen me en krijg ik even hoop. Vervolgens springt hij op, gooit hij iets door de kamer en beland ik weer met beide benen op de grond. Inmiddels zijn we even lang en heb ik het gevoel dat ik weinig grip op hem heb. Als hij wegloopt, kan ik hem niet meer aan zijn arm meetrekken. Ook dat is loslaten. Het zorgeloze is eraf. Leuke dingen samen met hem doen, kan bijna niet. Gelukkig zijn er ook veel mooie momenten. Ondanks zijn lengte gaat Tom vaak bij me op schoot zitten. Dan doet hij zijn hand op mijn wang en zegt: ‘Mama, mama, mama.’ Al zijn het babywoordjes, we hebben toch echt contact. Ik voel op dat moment dat ik belangrijk voor hem ben. Dan voel ik zoveel liefde.” Esther blogt over het leven met haar gezin: esthervandaag.wordpress.com JENTE
•
21
‘Iedereen was boos op hem, maar ik had zijn worstelingen van dichtbij gezien’ Alex (34), de man van Judith (41), vertelde haar dat hij op mannen valt. Ze zijn sinds begin dit jaar uit elkaar. Samen hebben ze een dochter. “Alex werd steeds stiller. Hij heeft vast stress van het werk, dacht ik. Maar het ging niet over. Op een avond zat hij in het hoekje van de bank. Hij had net gerookt en met een gespannen trek op zijn gezicht vertelde hij aan me dat hij homo was. Hij liep er al jaren mee rond, maar had het altijd voor zichzelf ontkend. Lieve help, wat gebeurt hier?, dacht ik. Vier jaar geleden beloofden we voor God trouw aan elkaar, samen hebben we een dochter. Zij is uit liefde geboren, maar de gevoelens voor mannen bleken toch sterker.
‘Onze dochter is uit liefde geboren, maar de gevoelens voor mannen bleken toch sterker’ De eerste dagen sliep Alex ergens anders. Mijn moeder paste op onze dochter; ik was niets waard. Daarna kwam hij terug en besloten we om bij elkaar te blijven; we konden er nog niet mee naar buiten. Achteraf was dat goed. We hebben veel goede gesprekken gevoerd en ontdekten dat we een stevige basis hadden. Hij is mijn grote liefde en hij vindt mij de liefste en mooiste vrouw van de wereld. 22
•
JENTE
Uiteindelijk kwam twee jaar later toch het moment dat Alex niet meer in een leugen wilde leven. Terugkomen van een roze viering naar een gezin als heteroman … het was niet meer vol te houden. We vertelden het voorzichtig aan anderen. Die reageerden vol ongeloof, zij waren minder ver in het proces dan wij. Begin dit jaar besloten we definitief om te gaan scheiden. Veel mensen snapten de keuze niet; als christen mag je wel homo zijn, maar het niet praktiseren. Net zoals scheiden niet kan. Voor mij helpt het om in gesprek te blijven met Alex en vooral met God. De liefde is – denk ik – het sleutelwoord; heb elkaar van harte lief en sta naast elkaar. Onze dochter vertelde ik voorzichtig over de scheiding. Ik zei haar dat haar vader vanavond niet thuis sliep. Dat gebeurde steeds vaker, en toen ze op een dag vroeg wanneer papa weer terugkwam, zei ik dat hij voortaan ergens anders sliep. ‘Oh, dan mag ik lekker bij jou in bed’, was haar reactie. Ook nu hij een vriend heeft, proberen we dat op haar niveau te brengen. Dat papa mama nog steeds lief vindt, maar dat hij iemand anders ook heel lief vindt. We hebben Pasen samen gevierd en dat was echt gezellig. Twee jaar geleden had ik nooit kunnen denken dat ik zo met de situatie om zou kunnen gaan. De buitenwereld is geneigd om boos te zijn op Alex, maar ik heb zijn worstelingen van dichtbij gezien. Hij heeft hier ook niet voor gekozen. Al ben ik soms verdrietig, ik heb er ook vrede mee. En sta nu zelf ook open voor een nieuwe relatie.”
Het winnende verhaal!
IN JENTE 40 VROEGEN WE EEN VERHAAL TE SCHRIJVEN OVER HET THEMA SAMEN. DE JURY HEEFT UIT ONGEVEER VIJFTIG INZENDINGEN GEKOZEN VOOR HET VERHAAL VAN FRANCISCA FOLKERTSMA. JE LEEST HET HIERONDER.
AAN ELKAAR GEGEVEN Tekst Francisca Folkertsma
Met een geroutineerde zwaai schuift Jeroen de schaal in het midden van de oven. Kookwekkertje op dertig minuten. Dit gerecht maakt hij met twee vingers in de neus. Petra hield nooit zo van die uitdrukking, ze zag het teveel voor zich, zei ze. Vorig jaar maakte hij voor haar een apart schaaltje, veel peper en sambal erdoorheen. Ze proefde bijna niets meer door alle chemo. Maar goed, ze was er nog, op de bank, steevast onder de geruite plaid. Als ze wakker was, rustten haar ogen op de kinderen, op hem. Wat een verdriet zag hij in die ogen, bezorgdheid. Vrede ook, op het laatst. Een vrede die hij moeilijk kon delen. Het was een weg die ze deels alleen moest gaan. Niet altijd, op sommige momenten waren ze meer verbonden dan ooit tevoren. Zoals met Kerst. Het zou haar laatste zijn.
FRANCISCA FOLKERTSMA WOONT MET HAAR MAN EN KINDEREN IN EDE
40
•
JENTE
Met de kinderen hadden ze via de livestream van de kerk de kerstdienst gevolgd. In een zeldzaam energiek moment merkte Petra daarna op hoezeer het haar raakte, Immanuël, God met ons. Bij ons: op aarde, in dit huis, op deze bank. Nog een paar weken, dan is het opnieuw Kerst. Jeroen heeft geen idee wat ze zullen gaan doen, Petra regelde dat altijd. Haar moeder begon er ook al over: komen jullie bij ons? Hij weet het nog niet, de kinderen zijn ook wat uit hun doen de
laatste tijd. Geen wonder natuurlijk. Op school is er alle begrip. Gelukkig wel. Het contact met de leerkrachten van de kinderen gaat hem makkelijker af dan dat met de andere ouders. Hij merkt hoe lastig ze het vinden. Sommigen mijden hem helemaal, anderen bieden schuchter hulp aan of vragen om ‘specifieke gebedspunten’. Ongetwijfeld goedbedoeld, maar het voelt voor hem toch wat ongemakkelijk, hij is het niet gewend om alles maar met iedereen te delen. Toen Jonne net op school zat ging Petra weleens naar de oudergebedsgroep, de kleintjes werden daar ook opgevangen. Toen ze ziek werd mailde ze de groep regelmatig gebedspunten. Het wekkertje piept. Jeroen roept de kinderen en even later zitten ze gevieren rond de tafel. Deze ovenschotel doet het altijd goed, het is de enige manier waarop Jonne nog wat groente binnenkrijgt. Maandenlang hebben mensen van de kerk en van school om beurten avondeten gebracht, maar op een gegeven moment konden ze geen macaroni en nasi meer zien en is Jeroen weer zelf gaan koken. Morgen is het zondag. De kinderen gaan om beurten onder de douche en Jeroen zoekt wat schone kleren bij elkaar. Op het werk gaat het stroef. De baas begon er laatst over. Het is nu bijna een jaar geleden van Petra en zo langzamerhand wordt er toch wel weer wat meer initiatief van hem verwacht. ‘Een beetje proactief weet je wel, vooruitdenken, dat is wat de klanten willen.’ Jeroen voelt zich met de rug tegen de muur staan. Hij schiet op alle terreinen tekort. Het werk, de kinderen. Zijn familie wil dat hij meer deelt en vaker om hulp vraagt, maar dat blijft lastig. Zo’n afhankelijke opstelling, dat past niet bij hem.
Jeroen voelt zich met de rug tegen de muur staan. Hij schiet op alle terreinen tekort De volgende ochtend zitten ze op tijd in de kerk. Jeroen en Jonne achteraan in de zaal, de kleintjes naar de crèche. Terwijl Jonne zijn snoepjes uittelt, komt de kerkenraad binnen. Ze hebben een jonge predikant, een beginner. Vlot beklimt hij de preekstoel. Aardige knul, die Wilbert. De begrafenis van Petra was de eerste die hij deed als predikant, hij had het er zichtbaar moeilijk mee. Na het stille gebed wacht Wilbert even voor hij met nadruk votum en groet uitspreekt. ‘Onze hulp is in de naam van de
HEER, die hemel en aarde gemaakt heeft…’ Onze hulp, denkt Jeroen. Enkele banken verder ziet hij Max, naast de kerkbank in zijn rolstoel. Toen de kinderen er nog niet waren, bezochten Jeroen en Petra de wijkkring van de kerk. Iedere veertien dagen bij iemand thuis, zingen, Bijbelstudie en kringgebed. Max was één van de vaste bezoekers en van dichtbij maakten ze mee hoe hij zijn linkervoet kwijtraakte bij een bedrijfsongeval. Na jarenlange intensieve revalidatie oefent Max nu met een prothese, stond onlangs in de gebedsbrief. ‘Bid voor kracht en doorzettingsvermogen.’ ‘Gemeente,’ hoort Jeroen Wilbert nu zeggen, ‘Misschien viel het u op dat ik zojuist de nadruk legde op het woord ‘onze’. Ónze hulp. Hierover wil ik het vandaag hebben. Straks, met Kerst, herdenken we de geboorte van Christus. Jesaja noemt Hem Immanuël. Die naam betekent niet ‘God met mij’, maar ‘God met ons’! Met elkaar mogen we daarom uitzien naar Kerst. We staan er niet alleen voor. We zijn aan elkaar gegeven…’ Terwijl Wilbert verder spreekt, zoekt Jeroen in zijn What’s Appgeschiedenis. Als het goed is, staat de kring nog ergens. Voor hij zich kan bedenken typt hij een berichtje. ‘Volgende keer bij ons? Wil graag weer eens bijpraten…’ Twee grijze vinkjes verschijnen: verzonden. Jeroen legt de telefoon weg en kijkt naar Jonne. Ongegeneerd drukt hij een kus op zijn kruin. Zachtjes fluistert hij: ‘God is bij ons, jongen, het komt goed.’ De jury bestond uit Pieter de Boer, uitgever Jongbloed, Judith van Helden, kinderboekenschrijfster, Esther van Lunteren, eindredacteur Jente en Eline Hoogenboom, hoofdredacteur Jente. Benieuwd waarom dit verhaal heeft gewonnen? Dat lees je op jentemagazine.nl/schrijfwedstrijd JENTE
•
41
LEREN OMGAAN MET FALEN. WAT MOETEN WE MET DIT ONDERWERP IN DE OPVOEDING VAN ONZE KINDEREN? WE VRAGEN KLINISCH PSYCHOLOOG LINDA KLEIN HET HEMD VAN HET LIJF OVER DIT COMPLEXE EN HERKENBARE ONDERWERP ÉN LEGGEN HAAR DRIE CASUSSEN VOOR. Tekst Annegina Randewijk en Linda Klein
Linda klein
Waar hebben we het eigenlijk over als we praten over falen? “Falen betekent dat je tekortschiet in de ogen van jezelf en anderen. Je doet het niet goed. Je vindt jezelf niet goed genoeg. Dat kan gepaard gaan met schulden schaamtegevoelens, waardoor je je klein of zelfs onzichtbaar wilt maken. Of je gaat ze juist overschreeuwen door onverschillig, stoer of gek te doen.” Hoe kunnen we hier op een goede manier mee omgaan? “Het is belangrijk dat we leren omgaan met onze imperfectie en ons tegelijkertijd geliefd en waardevol weten. Het ervaren van mislukkingen en tekortschieten hoort daarbij. Daardoor leer je als kind allerlei vaardigheden. Van moed en doorzettingsvermogen tot verdriet ervaren. Maar ook onmacht verdragen en sorry zeggen. Kinderen bouwen hierdoor een evenwichtig zelfbeeld en zelfvertrouwen op. Zo leren ze om te leven in een wereld met leed waar geen perfecte keuzes mogelijk zijn. En gaan ze teleurstellingen en onzekerheden niet uit de weg, maar vinden moed om ze aan
44
•
JENTE
te pakken, zonder dat het hun zelfbeeld aantast.”
‘KINDEREN LEREN MEER VAN ONS VOORBEELD DAN VAN ONZE WOORDEN’ Hoe leren we onze kinderen om te gaan met hun fouten? “Onze focus in de opvoeding is niet zozeer het voorkomen van fouten bij kinderen, maar hen te helpen hiermee om te gaan. Passend bij de leeftijd bied je ze steun en hulp. Dat mag je doen door erkenning te geven. Sta stil bij frustratie, verdriet, schuld- en schaamtegevoelens. Laat je kind vertellen over dit onprettige gevoel. Dat lucht kinderen enorm op. Sla dit niet te snel over. Soms biedt het vertellen al voldoende steun om er weer tegen te kunnen.” En als een kind expres iets kapotmaakt of iemand pijn doet? “Je mag helder zijn over fouten en verantwoordelijkheid nemen voor herstel.
IMPERFECTIE
(en je tegelijkertijd geliefd weten)
Help en steun een kind bij dit herstel, doe het zo nodig samen. Van het opruimen van een omgevallen koektrommel tot het leren goedmaken van ruzies waar gemene opmerkingen zijn gemaakt. Spreek het kind op zijn gedrag aan, en niet op zijn totale persoon.” Mogen we als ouders onze worsteling met onze eigen imperfectie laten zien? “Onze spiegeling van enerzijds kwetsbaarheid en onmacht door leed en gebrokenheid en anderzijds met vertrouwen, moed en hoop in het leven staan, is van veel waarde voor onze kinderen. Kinderen leren meer van ons voorbeeld dan van onze woorden. Hiermee bedoel ik niet dat je kinderen belast met jouw problemen. Als je zelfbeeld eigenlijk heel gering is, en je hier dagelijks mee worstelt, zoek dan hulp. Dat is niet alleen voor jezelf, maar ook voor je kind van veel waarde.” En wat als we als ouders onderdeel zijn van de pijn van onze kinderen, vanwege onze fouten? “Het liefst willen we onze kinderen leed besparen. Als wij vervelende situaties doormaken in onze gezinnen voelen we ons daarbovenop ook vaak schuldig tegenover onze kinderen. Omdat we die
vervelende situatie niet weten te voorkomen. We mogen leren verdragen dat we geen perfecte ouders zijn en steeds weer ervaren dat we geliefd zijn door God. Pijn en onvolmaaktheid is in ons ouderschap op aarde onontkoombaar. Dat beseffen we vaak niet. Maar falen, boosheid, schuldgevoel en schaamte horen net zo goed bij ouderschap, net als plezier, dankbaarheid en trots.”
‘FALEN, BOOSHEID, SCHULD-GEVOEL EN SCHAAMTE HOREN NET ZO GOED BIJ OUDERSCHAP, NET ALS PLEZIER, DANKBAARHEID EN TROTS’
Lees op de volgende pagina 3 faalvragen van ouders JENTE
•
45
gezinsmoment
HOE FAALT JOUW GEZIN? De manier waarop mensen met mislukkingen dealen, verschilt per persoon. Ook in jouw gezin. Daarom: de proef op de som. Tekst Corinna de Groot
Een gewone woensdagmiddag. Mij onbewust van de donkere wolken die zich langzaam samenpakken boven de keukentafel, werk ik mijn to-do-lijstje af. De jongste ligt op bed, de oudste werkt ijverig aan zijn net gekregen Lego Technic-auto. Af en toe hoor ik wat gezucht dat overgaat in gegrom. “Lukt het allemaal?” vraag ik. “Ik denk dat de beschrijving niet klopt”, is het antwoord. Inmiddels is mijn ervaring met Lego dusdanig dat ik met veel vertrouwen durf te denken dat de beschrijving altijd klopt en alle onderdelen in de doos zitten, dus zeg ik: “Dat zou dan de eerste keer zijn.” Een boze blik komt mijn kant op. Op de vraag of ik misschien kan helpen, krijgt ik een ontkennend antwoord. Dus werk ik door, me nog steeds nergens van bewust. Totdat ... “Er klopt helemaal niks van dat ding”, galmt het door het huis. De geluiden die de woorden begeleiden, maken dat ik mijn handen voor mijn mond sla en niet kan bewegen. Gebeurt dit echt? In mijn huis? Sprakeloos zie ik de
WAT BETREFT FALEN IS DE MAATSCHAPPIJ KRITISCHER DAN OOIT. HET LIJKT IETS WAT NIET MEER MAG EN MISSCHIEN ZELFS NIET MEER KAN. 56
•
JENTE
TANDPASTATEST
Wie krijgt de tube weer vol?
Lego Technic-auto in heel veel onderdelen op de keukenvloer liggen. Zojuist is de auto gecrasht tegen de muur, en dat was geen ongeluk.
NOOIT MEER AAN GEDACHT Mislukte verwachtingen en opvoeden, ze lijken hand in hand te gaan. Alle leden van het gezin in de verschillende rollen krijgen ermee te maken. “Mam, je zou mijn voetbaltenue wassen en klaarleggen” – gefaald als zorgende moeder, nooit meer aan gedacht. “Zou jij niet de jongens uit school halen?” – gefaald als werkende ouder. De lijst kun je vast wel aanvullen met eigen ervaringen, klein of groot.
EGGLANDER
Overleeft jouw ei een val van enkele meters? Geef iedereen een rauw ei en een set materialen. Bijvoorbeeld 10 marshmallows, 10 rietjes, 5 satéstokjes, 1 meter touw en wat paperclips (je kunt de materialen naar eigen inzicht samenstellen en hierbij rekening houden met leeftijd en denkniveau). De opdracht is om een constructie te maken die ervoor zorgt dat het ei een val van de trap – of, als je van uitdaging houdt, uit het slaapkamerraam – overleeft. Heb je kinderen die van een extra uitdaging houden, ga dan zelf onder het raam staan om als richtpunt voor de ei-constructie te functioneren. Bepaal een tijd om de opdracht uit te voeren. Tijd voorbij? Dan start de testfase! Terwijl er gewerkt wordt, kun je heel veel over je kinderen leren door alleen maar te kijken. Wat gebeurt er, wie neemt de leiding, op welke manier worden er verwachtingen opgebouwd en faalscenario’s besproken? Dan volgt de ultieme test: mission (ei)possible.
Koop een aantal tubes tandpasta en geef alle deelnemers een tube en een kom. Geef de opdracht om de tubes leeg te spuiten in de kom. Tubes leeg? Geef dan de opdracht om de tandpasta terug in de tubes te doen. Kijk goed wat er gebeurt, dit is het moment waarop je kunt gaan ontdekken hoe jouw kind op mislukkingen reageert. Deze activiteit kun je gebruiken om kinderen eenvoudig te laten zien dat sommige dingen niet teruggedraaid kunnen worden. Je moet dan bedenken hoe je met zo’n situatie omgaat en hoe je er toch nog het beste van kunt maken.
Wat betreft falen, is de maatschappij kritischer dan ooit. Het lijkt iets wat niet meer mag en misschien zelfs niet meer kan. Leraren worden ter verantwoording geroepen voor onvoldoendes, dominees voor lege kerken en rechtsbijstandsverzekeringen zijn populairder dan ooit. Er wordt van alles gedaan om succesvol te zijn en kinderen op het hoogst mogelijke treetje van de maatschappelijke ladder af te zetten. De waarheid is dat we onze glans verloren hebben, kort nadat we zeer goed geschapen waren. Het gevolg daarvan is dat ieder mens moet leren leven met en in deze werkelijkheid. Mislukkingen, te hoge verwachtingen, zelfoverschatting … het zijn allemaal onderdelen van een normaal mensenleven.
KONINKLIJKE AANPAK Als ouder heb je de taak om een gids te zijn. Elk prinsje en prinsesje is uniek en vraagt om een eigen Koninklijke aanpak. Koninklijk, met een hoofdletter. In een mix van tijd, aandacht, regels, geduld en duidelijkheid is het mogelijk om het voorbeeld van de Koning te volgen en in het gezin op een evenwichtige manier om te gaan met mislukkingen en de werkelijkheid van het bestaan. Voor mij was die kapotte Lego-auto een onverwachte ontdekking van de manier waarop mijn zoon met falen omgaat. Die middag leerde ik hem beter kennen om vervolgens samen uit te vinden op welke manieren je kunt omgaan met mislukte verwachtingen. Met de activiteiten hierboven en hiernaast kun jij ook (een klein beetje) ontdekken hoe falen in jullie gezin werkt. JENTE
•
57
Jij
KEUZES MAKEN
&JENTE
Cadeautje!
Trouwe abonnees krijgen een cadeautje! Deze keer zijn dat: • Jacqueline van de Burgt uit Amersfoort • Marjan van der Ree-Versluis uit Gouderak • Esther Brouwer uit Lelystad Zij krijgen het boek Ga het doen van Marion Lutke!
N HOE JOLINDE RIEZEBOSCH LIET ZIE ZIET HAAR ME-TIMEMOMENT ERUIT De kids net op bed, ik pak even mijn momentje. Mijn man is de tuin mooier aan het maken en ik lig even lekker in de hangmat, die ik van hem voor mijn verjaardag heb gekregen , met de nieuwe Jente.
Margreet Zwart reageerde op het artikel in Jente 41 over keuzes maken als gezin: Omdat onze jongste begin volgend jaar naar school zal gaan, zit ik vaak te denken wat ik met de ‘vrijgekomen’ tijd zal gaan doen. Al snel voel je je een soort van verplicht om die tijd te vullen met meer (betaald) werken, zodat je meer geld hebt voor dingen. Maar om heel eerlijk te zijn, hoef ik niet meer geld; we hebben een (huur)huis, een (oude) auto en voldoende geld om boodschappen te doen. Kleding en spullen halen we zoveel mogelijk uit kringloopwinkels en vakanties proberen we bijvoorbeeld door woningruil te doen. Kinderfeestjes proberen we simpel, maar origineel te houden. Zoals bijvoorbeeld spelletjes in het park met daarna een hamburger van de BBQ! De kinderen vinden het geweldig en genieten van de persoonlijke aandacht die we voor ze hebben.
Tips van ouders voor ouders We vroegen op Instagram: wat doe jij als je kinderen zich aan het vervelen zijn? @barbaraverkooyen: Een muziekje opzetten en lekker even samen gek dansen! Zo is een slecht humeur ook snel verdwenen. @boukjewesseling: Ik vind dat dus wel een ding … helemaal als het negatief vervelen is. En dan andere kids plagen. Heel lastig en energievretend. @hannaholwerda: Ik? Niets … lekker laten vervelen. Maar mijn dochter (8) heeft er zelf iets op bedacht. Ze heeft allemaal briefjes gemaakt met ideeën
66
•
JENTE
en deze in een bakje gedaan. Als ze zich verveelt (en aan dit bakje denkt), gaat ze zoeken tussen de briefjes. Ik denk dat ze later een goede ouder wordt … . @annemarie.vandoorn: Samen koekjes bakken is altijd een succes!! Daarna mooi versieren en opeten. @petra_mast: Ik ga met mijn dochter van 2,5 naar zolder en we ruilen samen haar speelgoed om. Zo heeft ze weer ‘nieuw’ speelgoed waar ze zich weer even mee vermaakt, binnen of buiten.
@dina_beauty_training: Even laten vervelen! Hierdoor worden kinderen gestimuleerd om zelf hun fantasie en creativiteit te gebruiken. Van een helikopter maken van een leeg pakje drinken, kunstjes bedenken, Oreokoekjes maken van klei tot treintje en vliegtuigje spelen. Ik merk dat dan juist de leukste dingen worden bedacht! Volg jij Jente al op Instagram? @jentemagazine
Colofon HOOFDREDACTIE Eline Hoogenboom EINDREDACTEUR Esther van Lunteren ART DIRECTION Margreet Kattouw AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE: Zij werkten ook mee: Annemarie van Heijningen, Elleke van den Burg, Wilfred Hermans, Hannah Zandbergen, Annegina Randewijk, Gabriëlle Dik, Marlies Huisman, Maria van Beelen, Nieske Selles, Linda Klein, Maarten Vermeulen, Iris Maljaars, Rianne Zuurmond, Liesbeth Vos, Elisabeth Ismaïl, Judith van Helden, Corrina de Groot, Esther Dekker, Annet Land. FOTOGRAFIE Elisabeth Ismaïl ILLUSTRATIE Essencio ONTWERP EN OPMAAK Essencio: Margreet Kattouw, Aleida van der Beek
DRIE VRAGEN AAN …
... MATTHIJN BUWALDA Tekst Annegina Randewijk | Beeld Ruben Plomp
1
2
3
JE NIEUWE THEATERSHOW RECHTOP MENS GAAT BINNENKORT VAN START, OVER WAT JE ALS MENS STAANDE HOUDT. WAAROM DIT ONDERWERP? “Ik zie om mij heen - en herken bij mezelf - wat schuld, schaamte en angst met ons doen. We worden ‘verstopmensen’. Het lijkt alsof we altijd teruggaan naar het oerverhaal in Genesis. Het lukt ons heel slecht om daaruit te komen, terwijl we ten diepste wel bedacht zijn als ‘rechtop-mensen’.” MAG JE OOK FALEN? EVEN NIET MEER RECHT MAAR KROM LOPEN? “Alles mag. Maar ik denk juist dat de kunst met falen is dat je rechtop mag blijven staan. Voor ons staat falen gelijk aan krom. Maar dat is juist het prikkelende. We mogen met al onze fouten en tekortkomingen toch, door genade, ‘rechtop-mensen’ zijn.”
UITGEVER Jente is een uitgave van Royal Jongbloed BV, Heerenveen ADRES REDACTIE Marktweg 73a, Postbus 484, 8440 AL Heerenveen Telefoon: 088-326 33 20 e-mail: redactie@jentemagazine.nl ADVERTENTIEEXPLOITATIE Morren Media (Wekerom) Eddy Morren Tel: 06-23056672 E.mail: info@morrenmedia.nl ADRES ABONNEESERVICE Voor abonnementen, adreswijzigingen en bezorgklachten kunt u terecht bij de abonneeservice van JENTE ABONNEESERVICE Postbus 484, 8440 AL Heerenveen 088-3263320 (telefonisch bereikbaar van ma t/m do tussen 9:00 en 13:00 uur) e-mail: abonneeservice@jentemagazine.nl
ABONNEMENTEN Per 1 januari 2019 zijn de prijzen verhoogd in verband met de wettelijk vastgestelde BTW-verhoging. Standaard, doorlopend jaarabonnement: (6 exemplaren + WINTER en ZOMER glossy’s van Sestra) E 41,50. Basic, doorlopend jaarabonnement (6 exemplaren) E 33,50. Proefabonnement (2 exemplaren): E 8,95 Los nummer: E 6,50 Abonnementsvoorwaarden en de prijzen voor buitenland abonnementen kun je vinden op jentemagazine.nl. Speciale actie-abonnementen zijn, indien van toepassing, ook te vinden op de website. Betaling per automatische incasso. Bij overige betaalwijzen wordt een toeslag van E 2,- berekend. Abonnementen kunnen ieder moment ingaan. Met uitzondering van een proefabonnement loopt elk abonnement na het einde van de abonnementsperiode automatisch door in een abonnement voor onbepaalde tijd met een opzegtermijn van 1 maand. Dit, tenzij het abonnement ten minste één maand voor het einde van de abonnementsperiode schriftelijk of per e-mail is opgezegd. Na opzegging van een vast abonnement kan er niet binnen 1 jaar een proefabonnement worden afgesloten. Het is wel mogelijk om binnen 1 jaar na opzegging een vast abonnement te nemen; binnen die termijn kan er geen aanspraak worden gemaakt op kortingen of premiums (cadeaus). Acties
met premiums gelden niet voor het buitenland. In plaats daarvan geldt een eenmalige korting. Er kan slechts eenmalig gebruik worden gemaakt van aanbiedingen voor het aanvragen van een proefnummer. Bij correspondentie graag uw abonneenummer vermelden. Jente is voor mensen met een leesbeperking in de leesvormen braille en Elnet verkrijgbaar bij de Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden (CBB) te Ermelo. Telefoon: 0341 - 56 54 99. ISSN 1566-9165 BETALINGEN Swift-adres/BIC-Code: RABONL2U IBAN rekeningnummer: NL 83 RABO 0143876236 t.n.v. Royal Jongbloed BV. te Heerenveen Contant: Contant geld, Amerikaanse dollars of euro’s (GEEN Canadese dollars), in een envelop. Betaling per creditcard of cheque is niet mogelijk.
De volgende Jente verschijnt 30 november
VOORUITBLIK Het thema van Jente 43 is Vriendschap
Ik leuk jou: alles over vriendschap
IK HEB GEEN VRIENDEN Eenzaamheid onder kinderen en tieners
PORTRETTEN: JIJ BENT MIJN BEFORE ANYTHING ELSE (BAE)
BESPREEK JE DIT OOK MET JE KINDEREN? “Het leuke is dat ik dit juist heb geleerd van mijn kinderen. De ene dag doen ze iets heel stoms en willen ze maar niet luisteren. De volgende ochtend komen ze naar beneden met: ‘Joehoe, daar zijn we weer!’ Ze zijn alles allang weer vergeten. Terwijl ik dagen kan rondlopen met mijn eigen fouten. In kinderen kun je denk ik zien dat we ten diepste bedacht zijn als ‘rechtop-mensen’. Zonder erover na te denken zijn zij het elke dag. Prachtig vind ik dat.”
Het is weer woensdagmiddag...
Meer info over de theatershow en speeldata? www. matthijnbuwalda.nl
Houd ons in de gaten op Insta @jentemagazine voor alle ontwikkelingen, evenementen en meer!
‘HET IS HIER GEEN HOTEL!’ DO’S EN DONT’S VOOR TIENEROUDERS
Zo overleef je de decembermaand
VIER HET LEVEN! SAMEN. JENTE
•
67
Jezus zei: ‘Wat bij de mensen onmogelijk is,
is mogelijk bij God.’ - Lukas 18:27 -
Jente