21124

Cort, Bonctigh cndc WacrachtîgR

m

V E R H A E L

enoe tfêtlaten banùe boojname ConqueRm r* jf

N

B R A S I L, Onder de TZggter'mge vctnde Heeren

WOUTER van SCHONENBURGH, PRESIDENT,

H E N D RICK. H A E C X HodgénRaet,1 S I G I S M O N D U S van S C H O P P E ,

TOT

MIDDELBURGH,

GcJruckt by Thomas Dirckfz van Brouwers-liaven; A N N O

1655:.

V O O RR

E D E N

PATRIOTTEN desFaderlanàs.

E t is aile Ltefhebberen deiêr Landen ghenouchfaem oeként, vyat groote extraordinaire dïenfteh À Geoâfoyeerde Weft-Indïfche Compagnie 4efe]a1Stafcri tb>rgel?racht heeft;, hoe menicjjl duyfendcn Ingefetenen der feJve, fo te Water als te Lande, haren onderhoudt by de^ghemcJ^ Compagnie hebberj. gèvôneicV, vvat mercketijek âffettuckeiidé' fihâde%dîifên gewer fen Vyandc denConinck vWSpatigien door de felve ghelcden. lieeft, ià(o«d.etiîey<dtin«k voornameConqueften van Brafilf al-waer gbemdecCompàghie vrè^en-twintîch jaièn achter een cen groot ghedeelte befeten hcefr, waer door den voornoemden Coninck in zijn hart-âder aen-getaft Word cndc, hem felven meuichmael in de uyterfte benatjîh'eydt ende perplexiteyt hecft beVonden : Welcke pîaetfen nufèer fchandelijck door des Compagnie Suppooften, Woutci van Schonenburgh Pr«itïîdent,ende HendrickHaecxtioogenRaet, aen de Portugeefen over-gegeven ïijn : Ailes gefehiet endegepalTeettjibo hier nacr koxt ende wayachuch vcijiaeltende befchreventvordt.

CorS

Cortt'Bonâgh enWàefdchiichfyrhàëf* Van Vfchandclijck overgcven ende verlatett vande voorname Conqueftçq van BR A S IL. M N O 1 6 s ?• op Den i©«©ecemDer ancrent fmibbaegfi*/ camen rertft upttet jee ep't Récif de Phamambuca ontrent 6s a 66 ^cljepen/toaer onber bier Carbdlen/enbe iz a 14» toel-gemonteerbe ^tBepen/be refte fo «gngdfé/^ûllanbfcfie al* #o?tugefcbe^cBepea/ 3iJnDe De $o?tugcfcBe ©loûte/ comenbe upt©o?tugaeï / onDcr Bct commande enDe belepbt ban ben &bmtrael Philippe Iacomo de Mageljeyns, Dttfitebp

comenDe / namen fjarcn cour* om De *2upB / naer De Caep sînt Augufttjtîjaltoaer gecomensanDe/ontfangBtfjp WtinU raclfcB?iftdiicBe o?D?ebpDen€onnicBban©b2tugael felf* geteecBent/toat met Dito ©lote Doen foube/alfo Den ConiacB Befe <©?b?e/ naer BetbertrccB baabe ©lote/ apt ©o?tugad met ttoee erp?efje Carbelien naer gefonbenficeft/ Die boo? beaencomftebanbe ©loteia 25?afïl / aenCaep Auguftija toareu gearribeert/ g©acropbolcîjbea/ Dat'*anber"en Daegli*/ 3fjabeben2i.befelbe©l«e toeberom tomt/uptgefoabert î z a »4 «&cBepai/ Die foo inbe Caep ai* Tamandaree ingelopen tua* rcn/om Bare labinge ban fupcfier enbe anber* albaer iti tenemen/ enbe Bebbenfiaeron* trent be ttoee mjjlen bupten be toal boo? 't ftectf ten ancBer begcben/ sas fcBepen bitl* Den -t onber fepl / om onfe gacnbe mbe comenbe &tbtnen/ enDe anDer ©aertapgfj fjoer noo?nemen te belettea/enbe om fttlcr te bcter te connen Doen/ ijebbea fp eentge 25arcquett ban 't 3lanD bp \\att geBcegen/ Die mebe fotoelbp Dage al* Dp nadjt/ boo? enbe entrent beljabenBrupften. ^oclj aile fiaer ©aettttpgfifoabe on*toepnicîjofte geenfitnberfieBbé geDaen/inDf en macr De ^oogelïegeecinge Die ^cfiepeu enDe 25arcBen/ fooalfDoeaaodj mDe^aben tjan 't Récif lagen/ mttfgaDer* aile Dieanfcere Die reet* in jee toarea / in Der fiaeft op Ijabbcn ontboben/enbe baer mebe gefamentlijcB/of%e anbetfint* naer gelegentïjept/De* bpanbt*baertapgenaengetaft/ foaDenfiaeftfiebbeageften/ toaerDen$0?tugee* met 3ijnBrupfenDe<écfiepeB enbe28>arg,nea foabesga gebïebea, «^ttfelbe fiebbenbeSSurger* apDeaencomftebanDe©o?tngefdie©tott/Diberfe ma* leaoe fioogeiiïegeenngeboo?-geD?agen/ macralfoogenoecfifaemfepDea/fiaer acnDc*. ©panbt* blote niet gelegeatoa*/Doo?Dt'ea oo?bedbeafiaergeen fitnber Bonbe Doen / te meer/om bat Daer niet laagfi tea anefiet Bonbe blitoen leggen/ maer-nootfaBeiijcB met* ten eerftentoeDer fouDe moeten bertrecBen / fb naer De 25al)ta/ al* anDere ©laetfen/om BarelaDinge baa^updter enbe anber* ia tenemen/. IjebbimDefe-enbe anDere cernons flrantienbanDegemelte^urgerpe toepntgfi ofte niet in adjtingegenomen. fyet R ecif infbnDerDept aen De ^ee-fiant / na ontrent De ttoee giaren gnatfdj open/ fohDer met eeaige ©alifaDen al* boo? Defen befloten/ ootB D?ieî$aterpdi gantfcfi bec* %z ballen

{^, OYt) jbvï*v*tïs ~ïi* yy ®mw^uj&mh Vj^YbâtlT

Van 't fchandelijck overgeven ende verlateiî vande voorname Conqueftçq van BR A S IL. t»

N N O 1 6 s ?• op Den i©«©ecemDer ancrent fmiDbaegfi*/ camen recftt upttet jee op't Récif de Phamambuca outrent 6s a 66 ^cfiepen/toaer onber bier Catbdlen/eabe iz a 14» toel-gemonteerbe ^tfiepen/be refte fo «gngdfé/^ûllanbfcfie al* #o?tugefcfie^cBepea/ 3iJnDe De $o?tugcfcfie ©iaote/ comenDe upt©o?tugaeï / onDcrfietcommande enDe belepbt ban ben &bmtrael Philippe Iacomo de Mageljeyns, DtCfitebp

comenDe / namen fjarcn cour* om De *2upD / naer be Caep sînt Augufttjtîjaltoaer gecomen$ijnDe/ontfangBtfjp ICBmt* raclfcB?iftdpcBe 0?D?ebpDenConnicBban©b2tugael felf* geteecBent/toat met Dito ©lote Doen foube/alfo Den ConincB Befe <©?b?e/ naer fietbcrtrccfi baube ©lote/ upt ©o?tugaef met ttoee erp?efje Carbelien naer gefonbenficeft/ Die boo? beaencomftebanbe ©loteia 25?afïl / aenCaep Auguftijn toareu gearribeert/ g©acropbolcfiben/ Dat'*anber"en Daegli*/ 3fjabeben2i.befelbe©l«e toeberom tomt/uptgefonbert î z a »4 «&cfiepai/ Die foo inbe Caep aï* Tamandaree ingelopen tua* rcn/om fiare labinge ban fupcfier enbe anber* albaer iti tenemen/ enbefiebbenfiaeron* trent be ttoee mijlen bupten be toal boo? 't ftectf ten ancBer begcben/ sa6 fcfiepen bitl* Den -t onber fepl / om onfe gacnbe mbe comenbe fcfiepen/ enDe anDer ©aertupgft fiaer Boo?nemen te beletten/enbe om fttlcr te bcter te connen Doen/fiebbenfp eentge 25arcquett ban 't 3lanD bpfiaergeBcegen/ Die mebe fotoelbp Dage al* bp natfit/ boo? enbe entrent befiabenfirupften. ^oefi aile fiaer ©aertttpgfi foaoe on*toepnicfiofte geenfitnberBeBbë gebaen/inDfen macr be ^ooge Kegeecinge bie«fcfiepen enbe 25arcBen/ foo alfDoen nodj inDe,i%aben tjan't Récif lagen/ mttfgaDer* aile bieanfcere bie reet* in jee toarea/ in ber fiaeft op fjabben ontboben/enbe baer mebe gefamentlijcB/of%e anbetfint* naer gelegentïjept/De* bpanbt* baertapgenaengetaft / foaDen fiaeftfiebbea geften/ toaer Den ©o?tugee* met 3ijnBrupfenDe fcfiepen enbe25arguen foabejna geblebea, 4«

«^ttfelbefiebbenDe ©urger* apDeaencomftebanDe©o?tngefdie©tott/Diberfe ma* lea oefioogeiRegeertngeboo?-geD?agea / macr alfoogenoecfifaemfepDea/ fiaer acnDc*. ©panDt* blote niet gelegeatoa*/Doo?Dt'en oo?bedbeafiaergeen fitnber Bonbe Doen / te meer/om bat Daer niet laagfi tea ancBer Bonbe blitoen leggen/ maer-nootfaBeiijcB met* ten eerftentoeDer fouDe moeten bertreefien / fb naer De labial al* anDere ©Jaetfen/om fiare laDinge baa^updter enbe anber* ia tenemen/.fiebbunDefe -enbe anDere cernons flrantienbanDegemelte^urgerpe toepntgfi ofte niet in adjtiagegeaomen. fyet R ecif infbnDerfiept aen De ^ee-fiant / na omrent De ttoee giaren gnatfdj open/ fohDer met eenige ©alifaDen al* boo? Defen fiefloten/ ootfi D?ie35aterpcn gantfcfi bec* -' %z ballen

taftm i boea foube mea immer* feggen/Datbe Heeren ïjaBDdt befioû?en m ïjaec oogeit te ften/ enDe op aile* beter enbe gotfe o?D?e tefteiien/maertoierDtaile* in DetotnDtoflcÀagen enDe niet geacljt14.

«©en |Kapoo2 ten Berge» DcnootfaBdacfie reparatfe baasijn # « " becfdjepDe malen bei£:trenuoo?-gco?agcnfiebbenûe/ «tDeBœtodettelijcf«repfenfccr b?eemt bejcgcnt ma*/fieeft Daerom niet op -gtfjouDea / tôt bat epntelijcfi op Den 17 9!anuartj/ Doen Den ©panDt alreet* mecftcr ban 't fô2t inDe Suiynw toa*/ gfiefiolpen toierDt met meerbec ©ib?e*/ïÈtcut>t/a.oot en anber*/toant be fyeeten alfboen fiaer fdjaemDen/ Den jjBapoo? langer af te fettea/ foaDerin3JjnberfoetB pet*tetoa^nterea, "©en Capitenn de Maeyer,commannDe 't^o?tiaDe Suiymis.m'ettoepnigerreben fiebbcnbe ban fiiagen/bolcerbebagehjcr fibe langueftoemeer/batfijn 3po?taenûeKtanDiijbe bepbe De ©unten toat DienDe berftoaert / alfoo geen g?of pfer foube Bennen tegen* ftaen/enbe bat met meerber ©tb?e* enbe Slmonitie mocfitetoerbentoerften/oocB eenige leebigfie 3©ater-baten / om befdbcrijbelprfimet Bar* toater te bullen/op bat/ of ben ©panbt fiem onbcrften* quant befp?tngen/enbe 3tjn toater/bat eentocpnigfibupten bit *o?t moite toerbea gefiadt/guame af te fnnben/fiem Daerom niet berlegê foube binben/ Breeglj boo?gaen* fcfiamper enbe fpottdnefi anttooo?t : epntdijcB ban Hendrick Haecx geb?acgljt$ànbe/of hy vewaert waSjfoja, fyfouden een ander Commandeur in fijn plaetfe ftellen.baerbpboegenbe/ Ghy komtonsdagelijcx aendo ooren lellenenderammclen, aïs ofby onsgeenibrgemeer wierde gedragen,als het ons goet dunckt, fo fullen daer in voor(ien,de Wacht is ons bevolen. iDaec op fiP Mayeraatto00?be: Mijn Héeren", hetkortit my to«,ende ben fchuldich by defe gdegentbeydt.inforider'heyt UE.beként te maken, wat aen het Fori manqueert, eride wat meerderlioogh-nodigh achte van doen tehebben, toc dcfèofie van 't felve, indienick fulex niet dede , endeden Vyandit, die men dagelijcx vope ©ogenfiet,my qùaifieaen tetaften.endeeenige febade ofte affronte dacr door quame te lijden, (ou.de ick niet met recht daer over ftrafbaer zijfl ? Watt OP fipCommandeurâfftfiept

namyfonûer bat npcfitan*jn fietedi ofte anber tojerbe gefiolpen, 16.

3£e commaabear* banbe jffo?ten/peber ia*t partitalier / fiebbettjn 't reatonfirerett acnbeifooge sftegecringe banfiunnenootfafielycfibept/ foofclj?iftelijcfi al* bp moribe/ cocu nietgeraanmiceit/'tfdbe aenfiaer<$pper-fiooft ben^uptettant^ncraelSchop ban gelgclicn te boen/bat fp ^ooge jjaben foo gualncBfiebbengenomen/ batfe fobanige Commanbeur*toelfcïjcrpdncu fiebben aen>-gefcfi?eben^nbe berboben/in toecomenbe fjdcr Daer ban foubenfiebbentetoacftten/enbénteaianD anDcr* Daer in al*Baec fiaDDen teflennen/bacrbcejefiaerpber uertoonDerDe/eben ofmen fient SchopfitelDeboo? fufpect ofte fient niet noobtefi aefite Daer langer tetoefen/toillenûefpl^ooge iîaben aile* allée» naerljunnecpgen fantafpcgouberneren/ batbp befe gelegentfiepbt g?ootelijcracftte te iftrccnen tôt befenffeban Sehop,om bat fiier bpftlaergeuoegfi blijcBt / fiem in Bede niet fiebben gefieut/maec toel ten recbtenfoecfiente blinD-IjocBen/ ecfiternù aidlateaallç fiaecbupftgDepbt opbeinooban Schop te begtn. ©ede purger*fiebbenaenfiaerbont oocB niet gfiemancjueert/ Diberfe repfen Scbo* nenburghenbe Haccx,opDeacniîomftebanDe©o?tugeefcfie ©lote/te remonftrecenenbe B002 te û?agen/batbe43emeentegantfcfi noDicbacyten/cnDeaerfoecfien/BatDen Colo* nel Houtijnop 'tfpoebfcDfte upt Paryba, met aile De maefit ban ^olDaten/25?afiltanen enDeMtaetg/bit Rio Grande, Paryba enDe Tamanca, entcfiffn* conDe miffeti/ fiertoaeot aen mocfite toerben ontboben/Diemetten anDeren outrent 1300a 1400.^011 bp een (ouben

De-a fiebbengeb?at8t/ bat gemdte pïaétfen boo? De SBurgerpefitfieljûû?fijc&ebefetttage ronbe jijtt geïatén/ aile* ten epnbeon* in bolcomen Defenjte/ tegen De* ©pant* toccomfte mocfite binDen/ en De nootfaecfielijtfie reparatie aenbe ifo?tea / outrent fid Récifbe* te eecber mocfitetoerbengebaen/ oocB be m t fnoegtnge onDer De ^olDaten foo beel moge?

Ificfi toegfi te nemea/toaertoe fietupt repcBeaoea peber âSolbaet/een maeat gagie/ bdc foube fieipew îijn mebe boo?fïagen geDaen ia manière al* boo?ea/om peaniagen te ton* DeuuptDegemeente: 18,

<©é mifuoegingen onDer De .-SoïDaten fijn meer bntfîaen boo? De onfatfoenltjcfie enbe fcfianDelijcfie Befegeninge/Baet bageltjer boo? De *tcoge ïîegeringe toe- geb?atfit/ al* toel eberfiaerelange ^âren gfiebaeitë bienften / ïjoetoelDaer ban nocfi geen berlofftngtje te; gemoetconDen fien-

te

ginfgelijdien Dat allebe Crupfer*/fa aitnt al* cleen/ Beftaenbe m negen jpregatten en acfit ^arguen/ailetoelgemant/ fb met&olbaten/aï* ifêatcofen/ in Eeeftjnbe/op fiet fpoebfgfifte mocfiterttoerbenop ontboDen/om Daer mebe De* ©pant*fiieenbaer- tupcfi/ fo beel bœnltjcB npttet^te tefieipé/btebocfi niet anber* boo?fiaDDé/Dâ onfe 25arcguett jjet gaenenbetoeDerfieerennaer Tamariàr, paryba, en elDer*/ te berfiinberen / toaer in gemelte Huybrechï Bteft, g^ooteDiltgwtieeaDe Debboo?ea boo?-gctoentfieeft/onberan* Dere aen Schonen btirgb enbe Haec* berfocfit/ batfiet&tfiip bea Stlrent ieggenbe gelaben inDe^abca met pactpe fupcfier en2$?aftfien-$tout/inbecfiaefttoebermocfite toerben ontboben / p?efenteerbefipBreft fdf* met bit «gcfiip / neffim* eea baa 3tja 25arcgtten/ Daer mebe in~$%ièw gaen/ om be booifj^gotten enbe 29arcguen/ fo bed mogeljjcfi dp •tfiûoebtefifreoptgfééïBdi/dibe fipe*aiaDeï|abenj baa 't Reaf, oftedDer* te b?engen/ 3fin mebe boo? ïjdn Breft booHïaflm gebaen/om 25?anbt-^cfiepen toe te mafien/toaeu toe reet* eenige petfoonen toàren/ bit Barettbienft mefenteerbcVom fobanige 2&?anb/c$ te notibèrner'en/ enDe aen boojt ban De* ©pdribt* &cfiepen te b?engen.

ZQ.

IBaetalïebefeïîemonfîrântentoter&enboo? - gaen* bp manière ban fp?efeea een StpÀ pdinbefianbt geftebeu/ommebete fpeïen/al latcfienbe met op-gep?oncBtetooo?benafgefet / Daer Dp boegeriDe/ bat be €a ffa geen ejdrao?bf nare oncbften conbe lijben/ en bat betoafftt fiaer fieboïentoa*/ober fulcr bp aile* goetregarb fottbenemen/ ecfiter Bebanc* Benbebe gemeente/ ober be goebe- boo?-fo?ge / DiefiaerBaDDe gelieft bpDee*tnDt* gelé* çjentfiept op fiaer te nemen, it<

€aDe om De gemeeate notifj meerber contentement te gebea/ bat bocfi geea beDendtetf Baa pet*b?emt*bpfiaerfoubetoerbenap-,geabtnen/fiebben schonenburghenbe Hnacx,. opben 29. ^ecemberg«o?boneettbat apt pebct Cbjlegïe foabe toerbeagDenomtnccct cenperfoôa/ om bag>hjcrnefféa* fiaer ter becgabetfttgfietecompateren/ om fiaer te Bienen bânabbij*/enbe 3jjnboenfo uptfietColtegtebér ïïaDenlîan giuftttie/ftcecfien Camer/ ^cfiepenen ban-Maurits-Stadc, ^aDeuptDetr35urgerltJcBen€fi?0tfif-ïlaet/ peoer eeaperfoon Daer toegenomtneert/ todcBtperfoonen alfboen De^eercn^oogfiç ftaben bp geft:fi?tftebefieat fjemaedtt3nn< zz. <£bsntod sijri Die felbeammmeerlrperfbottcy booibe ectftémaei/metecrbcrterbcr' gâBeringe Btmtte tto&eïïi&edctnrje omboDen/ of De* ©panbt* ©loote.fiaDDeoutrent De 27.traBtn-ûpDe cafte roiattfficr.gfieleejfien/ enDe DefaecBefooberretdtberberfgfie? b?atfit/t)atDet fpitmreft inbe afjcfie getodtDt laûtlj. ®«t

zh m \ \ ©panbt outrentftetoferloopeaDetoeecfiea/aIba*opbe wcbeten ancfcer gefegat/

fonDer net* op on * te 3©otcr of te atanDe geattenteert/ alleenlijtB met fiaere 25arcguen/ rca ban b'onfe/ gelaoea met partpe ^afiuen-^oubt/genomen/^nDe boo?t* be pafTag» boo?-gacn*/ faobantcfibefetgefionoen/ Bat fiet toepniefi Bleen baertupdj Dataocfi DP ono fiabbe/met fouber g?potpernefiei ban genpmcn te too?Den/naer Tamarica, Paryba, ofte elbcr*conbc paffcrcn/ fiebben ooefi ntetgemanegueert mibbeleant/ 't geen tôt fiaer DcfTcpn toas Dtcncnbe/trel blaec cube beerbtefi te mafien/baec top ter contrarie niet fiaD* DengeDaen/ Dana'leenlncu fiet Rectf met eentge ©altfaDenaeaDe ^ee-fiant af-flfiefet/ rnDc ttoee Bleene 25atecpeu gfiemaecBt / ooefi op Anthony Vaes aeaDe jftebier Bant met luft-toercfipci'fjen / niivr om ocjfo;tea/ baeraocfitan*fietjp?incipaelfteaea gelegea boa*/ niet met aile gcoaen/fioetoelDe Commanbeur* banbe fefbe/ niet in gc&efie geSte* Den 3ijn/ fiunne npot-toenptcfieben te rctjMnftceren/ Daer fietfiefioo?Den»

ar-

gile befc BceïbcwBtgcfclacfiÉen^nbeBerfpecBenBer.C^ fiebbenfoo Bed nietfionnentetoegeb?engen / bat fip Schon^nburgh nejfen* een ofte meer/ Die 't fient gdtef be/e.en* be mociuenfieeft toillen aemen/om j&e $o?ten te bifiter,ejî/ enbe be iSôlBa* tengoebeu moct te geben/ metminnelycBe couragteufe tooo?ben aen te fp?eexBeu : bocfi pcbccmoetftcfi fiier ober fofeccutet bertoonberen/alfo nocfi b^ie abier^p?ten outrent het Rec.f (3ijnbe fip Schqnçnburgh fo iang.fi Daer te )pnPègetoe.e.ft) nppt beflcfiticfitofte rjemfiteject fieeft, zs> jTStbbeler-ttjbt ben©panbtbu* tnet fuit ©looteboo? 't Récif ten aaefier leggenbeA Beguamen nu enbe ban tùbtngfie / batalle* op Tamarica. Paryba enbe Rio,Grande nocJJ' toelftonbt/enbebat be ^oibatêu toel gempet enbe goebe cpnragje gaDDdi. z6. $|et foube be<©ffideren enbe «Solbaten een g?oot comeatement fiebben gfiegeben/ inbtenSchonenburgh, Haecxenbe SchopbeJpo?tcn enbebcquattieren *fomtijt*fiabben çficbtftteert/ oocB pet* ertrap2btnace ban ^anbetonn (DaerJaej^agafpnen todbatt toaren uecficn) aeabje^iplûaten cube ijBatrofen ober fiet geftabigfi bp baegfi enbe naefit Bjafienfiebbenlatentoecomen/ eenmniaelgcBcouragie«j*tooo?Dt Daer bp boegfienoe/ 't i* niet tetoetenbiat fulcr.foube fiebben &j$p2fftcju7 in pfoet* ban fiare bagdncfifcfiç fc2ccmbe ongefipojDc Dejcgcmngen.

Zf.

Schonenbun>h,Michiel van Goch enbe Haecxfiebben toel efcmeffelijcfi allebe<©fficie# *en ban pcber Compagnie berbopen / geen Kequeften te teecfeeaea bon gefbnbe/ fiethe oftegeb2ccbcUjcB,e\^,pibatea/bicecnfiedjeoftefialbe JîfêaeaDt gagie betfoefitea/ofteeen Hetnbb/bfte Unne Bieetgen/pm fiaer naecBte liefiaem te becBen/bat nodjtan* gfiemeen/, lutuinbe jBagafnnen oberblocbicfi gficnpggfi toa* „• *bentod De <©gderen DicBirtad banoc âolbaten iuet ongegueït/enbeboo?'t b?ienbdncB berfoecB qualjjcfifiebbenBon> nen tocpgccenljunne ïtequeften teteecBenen/tod toetenbefiare neccffttcpt/al*mebeDie jange Soten Daer te ^lanbe in ûienft banûe Compagnie toaren getoeeft, enbe betfoefiten ontflagen te 3tjn/om naer ' t ©aberlanbt te mogen berjrecfien/ 30a fobanigfie Kegueften met fdjanbalcu fe meccB-teecBenen geapoftille'ert/ben eenén met een ^aaD- loper / Daer UttDetebctftaengebenbe/ batfietnocfi geerttjjDttoa*fulcr te becfoecBena- ben anbe* ren met een 3©tp/oftelêPuten «e3el/teBenncn gebenbe/ f*o fulcr meer toierbe berfocljt/ Datuicn be ^tipplianjen ba,er mebe foube ftrafferi/toaer Doo? beele npt tuiftroofttgBepD tet ben ©panb ober-gdopen 3Un/berlaienbeailefiaerte goet fiebbeabeUâaenD-gdDen/ ont ban oacr met be ©o?tugefcfie ^cfiepen naer ©o?tngael/ enoe fo boo?t in Defe %an* Dentegccaben. ggri

Etjn berfcfiepbe maren fobanige #û?tugefcfie ^cfiepen âïbaêrDP De fîufïe boo? onfê 8tupfer*becmeeftert enbe op-geb?atBt/enbe fobanige ^olbaten fonber eentge genabe tpH Récif aenbe galgc opgefiangen. 't 5!*geftfiietbeti i ^ a n a a r t j / D a t een générale monfîertnge/foo op't Reeif^tënt aile De omleggenDe 5po?ten toicrbe gebocn/be©erfoncn gco?bonaecrt cm fobanige mou* flectngcteboen/aen Schonenburgh en Haccx ober-leberbenfiaer|Bonfter-rolle/ boenbe met eenenrappoït ban fiaer toeberbaren/ remonftreerben op'terflftlcfi enoe inftante* UjcfiberfoecB ban be <©fficteren enbe «^olbaten/ fioemeeft aile befeibefoonaecBt enbe BloottoaernbeBïeet/batbeele fiaer fcfiamdfiepbqualficB fionben bebeclten / bcrfocfiten berfialbeabatbe^olbaten op reec&eninge ban fiare te goet fiebbenbeC^agfe/eenitnne Iftleet/ i|embb enbe Coufen/ met een Caffacfi/tot bebecBinge ban fiaer naecBte Ucfiaem mocfitenBecomea. Schonenburgh eabe Haccx gabea tôt anttooo?bt/ Datfetoel totften De^olbatennaecfit enbebfoot toaren/ maer bat fiet te beel enbe tefiofteljjcfiboo?be Compagnie fpube 3int/oocfi nocfi geen djbt toaer/om pet* ban Blebtnge aen be £>&&& ten upt te repcBen : €Sebe een pebec te BebencBen/fioeofte toaer ontrent fiaer gemoebe* ren moften 3tjn gdogeert/op fobantefi noottoenbiefi becfoecB fulcBen anttooo?t u- geben/ baeemen noefitan* ben ©panbt bagdijcr boo? oogfien fagfi / enDe alieuren fionDen ts fcertoacfitea met fiaer te moeten fcfiermutferen. i®zft enbe meer anDere Dfec-gelytBe Bej'egeninge/fieeft De«^olDaten geDtooagenenDe geparftUptteroepen:GhySchpnenbufgh i ende Haecx zijtSehelmen enland-Vcrraders, endeghy Schop, maer een onverftandich menfeh, die fijn faecken niet en vcrftaetj'nochhet recht van fijn Oflficiercn en Soldaten mainftineert, maer door-gaens met harde onbehoorlijckefchelt-woorden naer tegen gaet,en dat hy Schop hem meeft lict vervocre van Haccx

^ c n 20. «Hanuartj Dû2ften Schonenburgh enDeHaecxniet langer tarDeren/ aenbe dSolbaten apt te geben/ ï t n n efileberenen anùer*/en bonben infiaer^agafijnett meer Dan een* foo beel / al* baer toe ban noobefiabben/bat boen niet fonber fefiampere enbe fpottefijc&e reDenen / bp De,^olDaten ontfângen tofert/ feggenbe: sy hebben 't ons ovec achcdagen vcrleden'geweygert, ende geven 't ons nu onvèrfocht, ende meerder a!s oyt hebben begeert, dat moet yets beduyden, dan mogen denclçen, dat dit de laetfte betalinge wefen fil, voor on fe lange Iaren gedane dienften, daerby voegende, datfc niet anders conden cordeelen.ofde Heeren Hooge Raden kadden wat vremtsmetBrafil voor,om datfcbeyde de Forten Sulynus ende Altena , niet beter hadden willen vopr-fieo., wa'er door fo fchandich il» handen vande Vyandt vervallcn waren.

ïJebbcnftterno?ea articul. 9. berfiadt/ Dat foofiaeftDe ©o?tugeefêbloote op Dereebc tea aacbcf quant/ Schonenburgh, enDe Haecx fepodv geen <0elt in Caffa toa* / om pet* te coiuten bttalenj 't fp baa toaer boo?fietoocB mocfitetoefen/ maer toanneermen ben <^mfangeriacob Ainchsfitcrobcrnau erammeerbe/ men foube toel fiaeft bebtnben/ DatfipHaccx infonberficpbt rficfielucfi fijn po?tiey ban tijt tôt tfit/ upt De Caffa genoten fieeft/ * t geen nocfi gebleecBen i*fio?t*boo?'t ober-geben ban B rafil, batfipHaecx mert* BelacBe fomme ban penningen gegeben fieeft/aen meer gemeiten Huybrecht Breft bit be a©tfjTel-25?ieben fieeft gepafeert/fo Dot niet b?empt toa*/ Doen gefegftt mvb/bz Caffa lecDicfi te^jjn fonber <®e\bu & Wa$

3©at merdtelijcBefomme banpeam'ngen fip Haec.* meerber Daer teboo?ea Iteeft ge* remitteert / biat enfioebeel Compagnten Jàeger* fiepmdncficn 3i>rt bercoft/ Daer fip Haecx De penningen ban genooten fieeft/âl* mebe/ toat bnbeivfianbdinge/enbe BonfieU fouferpe/fip Haecxtoelgefioubenfieeft/met Den commiffari* banbe ©ib?e* Francoys Sweers.infonDerficpt in becfcfiepben tiJDen met pactpejffêofcoto*(£>pecfi en anberemeer/ Inanneer eenige goeDeren ban particulière Coop-lttpDen boo? reecBeninge BanDe Corn* fjagnte fouDetoerDengecoft/ enDe bier-gelpcfie/ Ban ntemanDt baualle* beter rebeneu Oebeh/banceneu Abraham Couhijn^oobe | M d a e r / om Dat aile befe fidtedje Doo? ( e m geDaen enDe berfianDelt 51) n.

34* tyetfieeftmebetoelgfieblcecBen/ ten tijbe banbe eerfte fîagfi aen De Garar apas, in Den «3!are 1647. toanneer onfc&oloaten tebelbc foubengaen/ Datfe bcrfocfitenpeber een maenbgagte/affoo De gelDen Daer toeDOP? fiaer § 0 : jBog: erp?effeujcfi toaren gefonben/ tnenfieeftfietebeatoel bieg niet tegenftaenbe be«$>oibatcn ontfiouoen/met Ddoften toan« necr be fîagfi tegen ben ©panbt foube 3ijngebaen/bat peber Dan eenmacnbtgagte fou* De gfienieten/enDc be ©ffirieren toierbeu pebereea maenbt gagiegegeben/ bocfi niet fou* Derg?oote marmuratie enbe tegen-fp?eecfiea banbeelesOfftciercn/ bt'e u/ber fiabben gefien/ batmen'tbcgolbaetenfiabbegegeben/ enDefiaerontfiouben/ op bat boo? bc ©panbt comenbe/ be&olbaten be* teCouragicufer foubenbecfiten : ifôacr fp l^ooge ïlabentoiftenbie reecBeningetoelanber*te maBen/bat m ' t aen-tceffen banbe ©panbt Bêle ;&olbatenfiaecaf-reecBeninge foubenficûgcn/biefp Dan riict foubenfiebbente beta^ ien/toelefie penningen bequamdfitfi onberfiaerfionbentoerbenberbeeft/ toaer op gfie <= tjolgfiti*/batonfe&olbatenboo? ben ©panbt comenbe/ riepen : Laetfe nu vechtén die geidt omfangen heeft. 3Baer boo: niet alleen mceft aile be b?abc Officfoen boob bleben/ maer top ben gantfcfien fîagfi toel fcfianbelijcfi nerloojen/ baer top ter contrarie bc ^olbatenpeDcreenmoenDt gagiegfiegeben fiebbenbe/ naer menfcfidijtB oo?DeelDen ©panbt t'eenemael foubenfiebbengefïagen/ enbe baer boo? toeber bolcomen Ifêeefter Dan on* Berlo?en Brafil 3fin getoo?ben/ tôt mcrcBclijcB p?pfjjteabe befioubcnijTe ban be lwo?-treffdijcbeC5eoctropeerDeaH5cfl-3lnDifcfieCompagaie/eabc DtipfcuDen baa 3in* gtfetcnenDefer JtaaDea. 15* gjaDf ca Den ©?efiDent Wouter tan Schonenburgh fobanfgen perfoon fnber Daeb toaer getoecft/al*fipop 3ijn berrreefi upt befe îtanben/enbe op 3ijn aen-comfte in Brafil BOOÏ gefiouben toiecbt/ van Goch nocfi Haecx fouben metfiem foo niet fiebben gefpeelt/ nocfi De fafienfo t'eenemael in berloop niet 3ijn gficb?acfit / al* nu toel jammerltjcfi on* be* Binbcn/baer elae*bupfenben banîlDcbutoen enanDeefen/enbeanbcregfjetntcrcffcerben/ bagdijcr ober fudjten enfilagben/ maer bien Oube^fâan lietficm berlepDcn ai*edt jitKbt/cnDe maeefiten fiem top* toat fp begeecDen. 36» îgferDo?en3fJrt.2.t*berfiaelt/ toanneer be©o?tugefefie©loot opbeïïeebe boo?'t Réciften ancBer quam/ r 3ijnbeben i\ «$etembi652.fieeft ben ©panbt tuffefien beu 14.cn i59onuariji654. *rmcfit*/eenmam'cr2 baa-25aterpegcmaecBt/ ontrentb?ie Btcrbe-part ban een iDufquer-fcfioot/aenbeEaubHfibe buptenfietjpo?tinbe Sulynus. baer Commanbeur op toa* Capitenn de Mayer.enbe op De felbe25aterpe geftdt eenige f toare ^cfian*-fio?uen/enbe tuflefien bit Bo2ben biet metafë ^tucBen/ boo?t* 3loop* C2abcn gemaedttaenbc J9oo?b-3tjbe/ftrecBenbe naer De Webter/met toelcfie\$tucfien ben ©panbt bien aenftaenbc mo?gcn/enbeboïgenDe bagft/aï* meDe uut be ïoopgîaben ntet rstofquettcn oapper op 't fÀbe ipo;t buccgaben ; 3Mt maeefieu' kwnDr#atetptf ftellen

fteïïenfian bt £cfian*-fio?ben enbe ^Stucnta/ fieeft ben ©panbt fo fïme&dt* toeten te Waren/Dat Die ban 't jpo?t in't minfte geenfienniffeDaer Ban Dernomen fiebben.

T©eCommoabeur de Ma^er"fientbH*btnbenbebanben ©panbt befdenbe Befcfio* ten/fetibfmo?gen*B?oegfi3nn^cfi?gBec aen Schonenburgh, Haecx enDe Schop, on» mcerbcr 26monitie/©ib?e* / porft een b?oncB W&n Boo? be gfiequetftc / Diefipmocfite fcnjgen/enbe toatcrom téD?ùicfiea/alfo ia'tJ*o?tgantfcfi aietiaboo?raet fiaoben/cnbè Den©panût3tB»toater-pïaetfereet* fiabbe afgefneDen/ 3iJnDe*tfdBe BpMayerboo?

Defcnaenbel|cerenfieeftbetfotfit/alfofo?gefjabbe boo? 't geen fient nutoa*obergeco* men/fofiicrDo?en %tt-:j. berfiadti* : €cfiter fioubt fiem met 3ijn bolcB manndnc& enbeeoaragicu*/fefiietenbe met Canon/ enbe fcficrmatferenbeDappertoeDecop Be» ©panDtaett; ïEaèr toat toa*'t/ toatcrmanqaeert fiaer alDer eerft; SnDten nm Bien Dagft/toefenDe Den 15.3fin beftfiabbegeDaen/ fouben fonber ttopjfeffecotR-* ban aile* baer bitmenfiebbengeb?aefit / ai fo eenigfje perfonen tôt 2. a i. tnaeï in enbe upt fcitofoitgegaenîtjn.

38.' t 1 * toaer Datmen eenicfi fiwptenbe pet* anDer* meer gwaefit fieeft Daer bt'unen te b?engen/maer in plaet* bat fulcr mofte 3fingfieDacnboo? BloecBe ftcrcBe jifêanncn/ alfoalle* op'tfiooft mofte sân geb?ageu/ neemt men baer toc een partpe&inbercn/ 5$egettgett*enbc$egerinne/bte fofiaeftfp obcrbeïïebter ontrent fiet JFo?t quamen/ cube Den ©panbtop fiaer bcgontefcfifeten/batdijcfialle* tocgfifmeten/enbe toeberom liepen/fonber bat bit bagfi pet* bo?bcr*toierbegfiebaen ofte bp Der fiante gfienomea/ om De befegetDea f n 't minfte te afftfterea/bat nocfitaa*toelfionbe 3ijn gebaen / mact fiet fcfiecn bar bit Doen Ban Dea©panDt De^eerea fiaer feer toepnicfiofte niet am* iroefien.

39g^en 16. bolgenbe fmo?gen*b?oegfi/ totïben De ^eeren een pont met biatet/ 2fimo^ tu'tie/©tb?c*/enDe anbec* mecr/btnnen 't^o?t fiebben geo?acfit/maerbonben bat Die Dân 't 5po?tfiaerbien boo?leben naefit aen ben ©panbt fiabbea moetea ober geben/ cube bat infonberfiept boo? geb?ecfi bon toater/ toant be fierten ban be ^olDaten Doo? 't gfie* flabfcfifcfiermutferen foofeer toaren berb?oogfit/ Datfenaultjcr meer fionbenftaetu SnDten 't De Hccrcnfiabbegfielieft / op De inftantelncfie ber foeefien banben Comman* DeutdeMaeycr,fiiecbo?en2irt.î5- geerp?effeèrt/ 'tJ s o?tba'n eenige noottoenbfgï)ebett te beeften/ Den ©panDtfiaDDenopt meefter Daer af getoo?ûen/toant onDer De ©ffiticrcn tnbt ^olDoten geen touragte manqueerDen/ten anDeren/Dat Dea ©panD geen ttoeemael 24 uren langer Daer boo? fouDe 3ijn gebleben/ maer fouben toeber opfiebbengeb?oBen/ fonber naer eentge ban onfe ;ffo?ten meer een* om te fien : toant of fcfioon bca ©paabt Dit ^o?t Du* acntaffcn/fo toa*ebcntod bpfiaerDe minfte gebatfite Ban 't felbe te Dero* fceren/ntet anber* DencBenbe/oftopfiabbenaile onfe plactfén/tcn ttjDe fiare ©lote Dp De reeDe ten andter lagft/ban aile*toelgep?oyjanDeert.

40. ^en©panDtFrancifcoBaretto, Meefter delCampo Generael, tetl DtCUfte Ban DôfJ

Contnc&ban©o?tugael/ nubofcorneBenniffe ban aile be aelegentfieut ûnfer5po?tett cube ©laetfen becotnenfiefiben&e/hoebefclbetoarengcftelt/ênbe nia naer befiojcn ber ». fjfcn/DatoocBtoepntcfiDeboirentoicrDenaen-getoent/om Die temainteneren/ neemt «en atcutoecouragie/enûe fcfieptg?ooterJ moet/fiopenDe Den tjjbtnu gebo?entc 3tja/om Bem niet alleen meefter te maecBen ban t Récif, tnetbc omleggenbe^o?ten ban bien/ maer oocB ban aile De bupten-plaetfen/al* Paryba,Tamarica,Rio Gwnde, enbe anûere plaetfdt meer/bf e bp ou* norij toaren gepofû Deert. % z ©en

4*"*

^dii7-bôlgenbefmo?grjen*b?ôegfi bonbea Den©>anDt bangfterijcfien&cfian*6o?ben tefiebbengeftclt bicfite boo? 't J*o?t Aitena, enbe Daer.bp D?ie mctale ^tucfien/' enbe toeûer-3fibt* met 3Eoop-g?aben/ in Dit ^02tcommanDeerDe Den iBapoo? ten Bergen.fiter toierDt in'teerft toeDer-3ûDt*Dapperop malfianber gefcfioten/ enDe toon* ben De jèoIDaten g200te couragie/maer beele ban onfe aff upten toaren fobanfcfi geftelt/ Dattoanncer ttoee nb?iefcfioten mebe toaceitgebaen/befdbe aen ftucfien ban Den anbc* ren bielen. %p betg tijt* geiegentficpbt totfte Haecx btn otiben jElan Schonenburgh fo Betre te btbcrtcren/enbe te boen geloof geben/ Dat gantfcfi nobtcfi toaer te treDcn tôt De minagte ontrent De Santfoenen ban ©tb?e*/om befcibe byat te berminbereu/niet tegen fîacnbe be jjfôagafpnen ban aile* oberbloebicfi bol op toaren ber ften.

42. <©eCemmiffart* banbe îîrtillerpc van Snichtfieeftmet gemangueert Deonftarcfite enbe oribequaemfiepDt ban beele U!ffuptett befioogetltegeertnge befient te maBen/bte be* feibe ten aenftcn banbe menagte/ nietfiebbenbegeere» te latencepareren/ ofte Daer't noDicfi toaer/nieutoe inbe plaet* Dpen b?engen, 4i^efengalmbgnBcrmfnDcrfitgeinbefôantfoenengaf fobanige alteratie cnbebecfîa* gentficpb onber be^olbaten/infonberfieptonbecbte tn't3fo?t Aitena,alfo ter contrat ie Bermeerbetingefiabben bertoacftt/ tm aenfiea fp ben ©panbt boo? fiare poo?ten fiab* Den/enbe naefit en bagfi metbefelbe mofïen fcfiermutfercn/ebentoel Haecx om 3911 Boo?* geben goet te maften/Dat gantfcfi nobtcfi toaer tût be bermf nberingfie inbe «antfoenen te treben/ftropoe upt / battec op 'tfioogfifteniet meer al* boo? ttoee maenben ©tb?e* inbeUSagafpnentoa*/ toaer op batelficli betoefen toïccbt/ meecbec al* boo? tfiten •pjaenben ban aile* nocfi bebonDenfouDetoo?ûen, 44*

<©p Defen Dagfi 3pnDe Den 17. fmo?gen* b?oegfi too?De aile* uptfiet5f o?t Goch gfie* nomen/toatmen mcDe nemen BonDe/enDe Boo2t* inDe b?anDt geftéfien en bedaten;Docft ben ©panDt fulcr fienDe/ltet fiem Datelycfi Daer binnen btnben/ bluffefienbe ben b^anbt. ;©it#o?ttoa*gemaecBtalleenltjcfi tôt beb2tjbinge banbe ©oft/enbe boo? 'tupt-lopen tnbe tncomen onfer ^cfiepen/bat au boo? 't berlaten ban bit jjpo2t fobantefi geftelt toa*/ tatgene^efiepenin ofte upt coabecomen/ofte fiaDbetuebertoacfiten toacfier boo? De yfecBcn ban'*©panbt* Canon temoeten paffeten.

45ff ebet een conbefiemmet genoeg BertoonDeren/toaerom De ^eeren bat fcfioone ^o?t fooberlteten/fonbcrnocfitan*eenicfi©panDtDaer b02engeften ofte bernomen teifieb* Ben/ftdlenbefietin enbe upt-lopen ban onfe&cfiepen/enbe fiet anchec leggen ban bien/ tnbe ©oft gantfcfionb?p: 't<3!*toaec/fietlagfi toat beec ban 't JFo?tde Bruyn, ebcntocl Bonbe ben ©paubttuffcfjen bepbengeen affnijbingemaBen/enbe bat ten aenftcn banbe fmallc enbe leege ftranbt/ baer bn fp?ingfi-getpe fiet toater op beel plaetfen ober fpoel* fppelben/al* mebe om befteene ïîebupt / bitnocfi tuffefien bepbe be jpojten lagfv bpefi inenfegfit/ Datben3Luptcnaut<©enerad Schopfiier boo?tPteen Bereeringficbanben ©panbt foube Ijebben gfienoten negenttefi Dupfentgulben*: ^eecfierCngcl* inatt/ genaemt Pots 25arbter/bie lange ^arcn baer te %anbt bp be©o?tugefenfieeftgctoopnt/ îjerblaertnlbaec fulcr toaraefitiefi te 5fin/gebenDe rcDcnen ban toetenfcfiap/ enDe Dat fip felf*fieeftgeftcn/foDanige fomme ban penntngcn tenfinnfeban Schop geb?acfit te 31J1U <gnbe alfo Schop ober befetooo?bcnfiemfeer ontftelben/ fieeft fin aen ben Meefter del CampoGeneraeibcrfotfit/ bat Pots mocfite to02ben berûoben / fobanige reDenen niet meer te gelijupcïten/ toaer ober Pots boo? ben Meefter dcl Campo in De ghebanefieniffe Cficftelt

Çfcffeït 30nbe/fieeft Daerom niet ûpgefton&ett/ maer ejeperfffteertBp pebet tm/ btt fiem inbegebancBeniffequant befoecBen/ feggenbet ick fitte hier nu ghevangen, maer den Meefter del Çampo tal my ovet defe fake geen leet aen doen, alleenlijckom hetwel-ftaens wille fal my hier foo lange houden fitten, ter tijdt ende wijle Schop fal vertrocken zip , bat

alfoinberboeti*gefcfitet/toant beele ban onfèiSafie/ bit be laetfle ban Daer3ijn ber? trotfien/fiebbenPots toeber al* De?enm b&fiepDt geften, 46, ép befea btfgfi/ lijnbe Den < 7 §aaaatsj / 3ffo be gfieaomfneetbe ©erfonen un peDee Collegie eea/Die met De Jgooge segeeringe Dagdncjr fouben befoigneren/ om fiaer te Die* tien ban 3lbbg*/Doo? Schonenburgh enDe HaccxBoo? De eerfterepfe Berfocfit ter©erga* Bertnge tecompareren/niettegen-ftaenDeal opûen 29 »©eeemb?t*/al* bjeeber art.20. toerfjaelt ig/bati toe toaren genomineert/3ijnbe 19 bagen Berlebea/nu fp i^ooge ïîaben fiettoercBteetg foo berre fjab&en in berloop geb?aefit/bat fieteene Jpo?tae« ben ©panti ober-gegeben/enbefiet $otf Altéra toepnigfi aen refteerBen/necfi geen maefituan &oU Daten uanDe ||oo?D/ ofte eentge Crupfer* uptter *Zte ontboDen / al* fp fiabben belooft te falfea Doen/Daer nu eplae* te langfi meDe toa* gebept/om fulcr bp berfianDte nemen/ nocfi eenige 02D?e geftelt oberfietftucfibanDejfmantây om penningen te btnben / Daes noefiten* goebe en Dequame boo?fïagen toe toaren gebaen / nocfi in 't minfte pet* ftrec* Benbe tôt maimeuu ban't gemeen/ bp Der fianb genomen fiaDDen* 47* ~®cn 18 ^anaattjSe jSoïDafenirt't :#o?t Aitena-rjaec binbenôebaa Den©panD Dap* per omcutgelt enbe befefioten/ murmereerben onDer malcanbec feer/fioeDat be ï^eeren 't$W naerfiefio?ennietfiabbenberfien/ Daer noefitan* ben tpDt fiaer ntetfieeftgfie? *nanqneert/al*mebeom DatfeBerftOnDen/ dat de Heefende Rantfoenen van Vivres wilden vern>indcran,hoewel defelve inder daet fober genoegh waten, mfonderheyt 'turainfoen Speefe,daï niet an<Jers als Mofcovifch fpeck was^foo ûap ende weeck,da-tmt:n 't by naer doos êcn pijp koade fuygen,g»ntfch ônbequacm om te gebrûycken, ende dat dit Speck door nie-* mandtandersals dooï Hendrkk Haccx nyiheeVaderlandtwterdeontbooden,. ende in-de Magafijnen gebracht, ende bet befte Hollands Speck, dat door de Compagnie ghefonder» was» wiftmen door den Commiiïaris Francoys Sweers fijrrSoonen uyt de Magafijnen te lichten.naer de Weft-ïndies te lenden , ende daer te vercopen, daer hy Sweersïijn portie

mede in berideerde. <©po?Defeertremiteprcn fiebben Debdegerbe^olbatenbe^oogfie Begeerinçjeg?eoteïpcr gfieldftert/ ober fiareDagdne&fcfie fiaibe onfatfoenlijcfie Bejege* ningen/DwfpnietalleenDe^olûaten/ mâerfelf*De^fftcteten aen&eben/ begeerenDc fiaer Inf enDe leben niet meer BPO? fiaer in perjjefiel te ftdlen/ roepenbe enbe fcfielbenDe/ datfe maer een partye Schelmen en verraderswaren, die niet anders fochteny dan het Lande

in handen vanden Vyandt te leveren, met beel anberebiergelfidte cebemn meer. Waet op bolgfibeu/batfe onber maleanber befloten/enbc baft ftdbcn/'t|f o?t op gocDe conDtticn aenben ©panDt ober te leberen/fioetocl Den iBapoo? ten Bergen met3p» #fficieren op 't fcoogfifte Daer tegen toaren/fiaer btbbenDe met geboutocfianDcnen gebogen Bnien/ Datfe DocfifiaereereaDeeebtoilDenfKtracfiten/enee fiaer D?agen al* eerlncfieenb?abe^ol= Daten befioo?Den te Doen: JBEaerDtt aile* niet BelpenDe/fiebben fpfaDonDt*'tjr02top feeefiereConDitienaenben©panDober-gegeben/eenige^olbatcn enbe be25?afiitanen Die Daer btnnen toaren/begaben fiaer te toater/ftoommen ober be ïïtbitt/ enbe quamen op't Recif.om Datfefiaerop De* ©panDt*tooo?Dniet Do?ften beclaten.

48. ?Den 19 bito fiebben Schonen&urgh enDe Haecx Den Colonel Houtijn met beel^of^ Daten enDe 25?aftliancn ontboDen / maer fiet toa* te ïoetiîat* gefept/ fp toilDen De put Dempen/Doen 't Balf berD?ontfien toa*/ Detonle boo? 't berlie* ban De ttoee boo2nocmbe ft i

f OjtCM

^û?teadeSiiiyhusenbe Altena,nfettt»geujtBtoa£met Ween ©aer-tMpgSop't Récifte Bomen/bcrmit* be*©panb*;Seficpen enbe©arquen Bp Daegfi en Bp nacfit Boo? fiet B ccit of?noe aenfiielDen/maetDit op-antbieben moftaftn'tj&egin 3pn geDaea/ Dodj &ft fieeft De l^eeïeafioogejSabea Doenfo nietgelieft, "49.

*Dcn 2oDito'*nacfit*i*bpSchoneHburgh, Haecx enbe Schop gïfeojBonrtttït/ afje* wptfietfuit tube E^Tagados te nenjen / toatmeti mebe BoerenfionDc/ en.De bopttg in De B?anD teftebénenDe te ucrlaten/ alfo bit jpoatiîp on* toel Boabe toerbea gfiemfft / Do»i Dieu ontrcnt ccu cleen mjjlgen banDe Vijf-hocck naer be StanD-sëbe gdegen toa* / enDe Den ©panDt tûffcfienbepDen ccu affnijDinge conDe mafieh/foaDer Dattopfiaerfuit* ton* Dcnbeletten/toact boo? topban aileDatfcfioone ©olcB/ Die baer Bianea toaren/ ftujjt DaDDcn gctoee|t/enDepn{ê macfit foo beel te meer fonbe 3pa Berftoatfit, 5:0.

s&m joberften Suptenant ciaes €iaeflen ban SimfterBam c omtnanbcrenDe in 't jf m bcw v,i]f hoec^c, g?oottmfnocgen fiebbenbe/ op ftjne<§olDaten/ om bat/ foofipBoo? gaf/ Dib8rfeb?embebtfcourfen banfiaerfiabbegefioo?t/ b?ee*fiebbcnDe/ Datfe fiem fianbctt cube bpcten fouben binben/ 't 3Fo?t aenDe ©panDt obcr-geBen/ enbe fiemciacs mebe foo gcbonben/ in fiaer ijanDen lencren/^nDe tod toetenbe geen quartier bp Den ©panbt fby^ De binben/bcrfocljt Derfialben aen Schonenhurgh.Haecx enDe Schop, Dat fietCommànDe oberfietmeer-gemclte f Ô2t een nnber «©fftcier/mocfite toerben op-gebîagen/ enbe bai BP c lacs Daer af mocfite toerben Derlpft/DatfiemBoo? De *ecftemadtoo?ûe af-gefïagen/ enDefiemgerccommanDeert foo beel mogdijcB/alle onlaften enbe mifnoegjnge onber fijn «^olbatcn toegfitenemen; <§oofieeftfipgcmelte ciaes aile fijn jjSolbaten/ fjpo toel D'cenj al* b'ahbcr/ een nieutoen eet af-genomen/baerfp aile feertoelta te b?eeben toaren/ feg# genbe/dat hy overfteÇjaes geen quaedt vermoedén,ofteeenieh mifvertrouwéophaer wilr de ncmen,datfe ajfamcn genegenen gerciolveert warcn, met hem te wiHenlcyé en fterven SI»

32tct tcgenftaenbealïebc^olbatengemdte ciaesfipeebe enDe fiant-toftinge fiabben geftooo?en aile getroutoiefiept enbe gefioo?faémfiept/fierfocefitebentoel fijn uerloffmge/ Batfiemboo? Schonenburgh Haecx enDe Schop toiérbetoc-geftaen/ enDatfonDeraDbtMJ Banbe geabjùngeettfe/ toaer ober beburgcruefjaerfeerbertoonber.be/ Dat in DnfDanige ijeicgentfiept/ be t^ooge lîaDen fulcr niet RàDDenfiefioo?en te Doeti / fobbanigenperfoon ban qualitcp t upt foo een capitale pïaetfe te laten gaen/ (enbebat upt b?eefefipciaes ge* Bangen jïjuoe geen quartier bp ben b'pant foubeBinben) toant tiu Den tptgeb ojen fcfieea/ om fijn i^eerenenbe meefter*/ toien* penningen/cofjt en b?ancBfipfoo lange ^arcn/ ert uoefi bagelijcr toa* genietenbe/btenjt t$ connen boen/baerom moften fient gcmelte Claee cerber op 't booefifte/fiebbengerecommanbeert/jagccpmmanDeert/ fpn eer en cet te be*» tiaefiten/ cnbë ftjn %cren jqnbe meefter* Dienft te bebo?beren / toaer enbefioebaniefiDie nocli motfite pjcfcntrrcrij *Snen felben bag gaejfipmeer-gemeltc.ciaes uptfietgenoenv De jfoitbcn Vijf hoeck, fiem fîtllehcn* omfiouBenbe/fonber peinant* toeten/in'tptogé* Atteut banfun ©?oatoen ©aber Francoys Swe««, Commiftari* pber De ©ib?e*.

52.

^ttonbefiooîinf^cottfentercnbanSohonenhiurghcabeHaecï.enDefietBertrecfienBan Den oberften iluntenant ciaes,fieeftbcroo?faecBt beel onlnften enbeg20ot quaebt/ toant aile De^afilianen/ jljoulatcn enbe J&g2o*/bie in 't feroe |* o?t in guàrntfoen lagen/ lie* pen baer upt/ toaer onber ooefi eentge M>plbamv en begaben fiaer op 't Récif en Amhoni Facs, b002[îcbenbc/ derfonfen overften tuytenandt he.rn niet in 't Fort vcrrrouwcn, noch tegen den Vyandtftaen, uytvreefcgevangenfiindc, geen quartier foudehebben , datgeeft , ons vrecmt, waerora hceft hy dan ons alfamen een nieuwen eet af-genomen, endeby hand- ' taftinge

tâftinge gefworen, by ons te willen leven endeftef<ren, voor ôtis wy weten Voor feecker, n*at by denVyandt geen quartier fullen vinden.noch oocknietfoudé begecren, (indien hy overfte Lùytcnant by ons waer gebleveiv.) daerom is het beft, dat wy oock uyt-fien om een goet

heen comen, ende onsfoeckcnte faiveren. jgier ober gcraetfite een g?oote f onfnfieonber alIeDe&olDaten/ enDe een DecfïagentfiepDt onDer De S&urgerije. '*$nDeren Daegfi*/ ïietenDe «|eerenDen trommel coerenenDeomfïaen/ Dat alleDe^olDaten/252aftlianctt enDe|*eg?o*/guawifoenfiouDenDein 't3po?t Den Vijf-hoeck,Die fonDer confeiit Daer iwt getoeecuen toaren/ BanftonDenaentoeDerDaec Binnen/peber bp fnn Compagnie foube Bcgeben/ op lijf-fltaffe/ maer bie baet niet binnen quamen/ toaren De 2&afi(tanen enbe 3$eg?o*/ Dit gerucfite Ban onlufte qnam Datef fjcfi ter oo?en Banbe ©panbt/ Diefiemniet toepnicfi Daer ober BerfieugfiDe enbe BcrBlnDe. gnbfen fp ^oogen ftaben fiem clac s Boo?noemt tôt Dit ottbefjoo?lijefi Bertrecfien geen confentfiaDDengegeBen / enbefipin 't gemelte f o?t toaer geb'eben / fotoarenopt De minfte ottluft ofte tumulte gerefen.

53» tDen z i. BôîgenDetoô?Deboo? Dtto ^eeren geoîbbnrteert/ eenfiouterebupt op te fîaert op De upterftefioecBbatt't ouDe geDemantdeerDe toetcfi JÈmilia, tôt Dien epnbe/om Daer mebe ben ©panbt te berfiinoeren/ Dat felfg Daer geen toercfienfouBe mafien/ omban Daer met ap?ocïje*DdlVi)f-hoeck te naerBeccn* nâaec Defeïîebupftoicrbt foo berce Bupten ben vijf-fioecfigeftelt/ batfe in tfibe ban nootboo? befdbe niet toel conbe toet* Ben'gefeconDeert : Mm befioo?be OocB in plaetfe Ban een fioute/ toel een Bafte fteene Fte •> Dupt ober langfi albaer gemaceftt tefiebben/ bat biberfe repfen boo? eenigfie fiun Die* Berfîaenbebe^eeren boo?-gefïagen f*/alleeniijc&totbeb2ijbfngfie banbe paffanten/bie fomtoijlen baer outrent boo? ben ©panbt banbetoegfigebangen gfienomen 3ijn : <Ofte menfiefioo?beDefefiouteSiebupt gftemaetfit tefiebben/ al bo?en *t fo& tnbe Pffogados toa* beclaten / om ben felben De* te Bequamer / onDer 't fabeur ban 't Canon/ in 5jjn Boltomen befenfie te b?engen / alfo op eencn bagfi befe ïSebout bae r toe niet Bonbe toer* Den geb?acfit/toaerom beele oocB oo?DeelDen/ permit* De g?oote Diftantie enbe beerte bit befdbe banbe Vijf hoeck tod* geftelt/bfcn eerften aenfîaenben naefit perijcBel foube ïopen/om banbe ©panDbetmeeftert te too?Den. Stllebit felbe gefefitebe fonDer Benni* ban eenttfi *$ngenteut/bie baer noefitan* niet manqueerben/maer boo? een perfoon bit meerberBenniffefiab banbe Œim\ncrman*2&tjl te geb?upcfien/ al* fiet minfte ban De Pjactijcque/Dateen ingénieur toe-comt.

54. «©ien BolgenDenabonDt toietbt Daer binnen getomwanbcctt bPû?bceetfterepfeDe luatfit tefiouben/eenenCapitepn Brinck.neffen* ttoee-en-beerticft ^oibatcn/'* naefit* ctmtpt ben ©panbt met meerber macfit/ omctngelt be debout/ befto?mtfe enbe maeefit fiem meefter baer ban/ nicttegenftaenbe Srinck met fijn bp ficbbenbe^olbatcn/ fiun queeten enbe b?oegen / al* eerlijcBe ,$otbatcn befioo?en te boen. ^ f t bu* beftelt 5ijnbe/ Begon ben ©panbt Datefijcft met De fcfiop cnbefpabe inbe reçue te ?ip20cficeren naer Deit Vi)t,-hoeck,batbeefefraaricOepton*naftenbetoa*/fiebbenfommtgepecfonenbe^eeren gfienoecfifaemboo?-geb?agen/ bocfi toilben fp i^oogen SîaDen niet alleen in beefe/ maer in aile aubère fafien/ fiaer cpgen fiooftboigen* <©en22, BbrgenDefmo?gen* / toa* Den ©panbt met fijnUp?ocfiie ontrent Den Vijfhoeck gecomen/Dateeng?ooteBerfïagentfieptonû«r Degemeente gaf/ntet toetenDe toat Dencfcen/ ntaeropenoen boenfiaeroogen tenp?incipaelc/ confiberevenbe ben Colonel Houtijn, met be macfit banbe noo?t/ nocfiteon*Daertupcfi upttcc^ec niet toa* ontboDen/ nocfi geen reparatie aenDe3po?ten gebaen/ ten tijbe Den ©panbt op be eufte ten ancBer fiabbecdegen/opcfi toepnicfi refiftentfe Den felben getfioont/ maer al foetgen* op ftjn gemadi

«tmacfc ttoee f 02ten de Suiynns enbe Aitehataten nertiert/ enbe nu fb mtttpfjet berftr? *nnûe een banbe p?inctpaelfte #o?ten/ gfiecomen toaren/ ban toaer niet toel mogeltjcB/ ïcn aenfien ban Pnfe macfit/fionbe toerben geb?eBen/foo conDen fp niet anbetç ooi&den/ of al Dit boen banbe ^ooge aaDcn toa* met encBel BerraDerpe berroengfit.

56. men mo?gen bett Haebt boo? ben ©?efïbent Schonenburgn Bergagert 3nnbe/% toelcB fecr laet op Deabagb ontcent ten tfiicn aren bp quam/toierDen Doo? Schonenburgh om* toagcn gebacn/toat nu noobjcfift.bp DerfianDDienDe genomen / towrbt eenpartcfi ber* tfàett/Datmen op'tfpoebtcbftcjfonDcrcenicfi ttjt bexiupm/alfeBe macftban &olbaten/ biemcnbp een conbe treebca (lotenDe.De jpo?ten bltjbenin betoaringe ban be 2Surgerpe/ enbe Daer mebe ben ©panbt aentaftcn / 4jm,{toaer 't mogelficb) fiem-banbacr tejiasn/ tnbt batfipSchop 't l£ooft ober De ifêtlitte / -fiem Boo? aen mofte pjefetwcren / om De ^olDatente.betcrteençouragerea: Sçhopaattooo?be/fulcxnietkondedoen».fpnderfijo Hoofd-Ôtficierenalvorcn daer van tefpieecken.die fulcx niet raedfacm vonden.foo weltea a_çnjien van onfe maehtj die fy feyden nictluflifant genoegh was, oui den Vyandt,die wçl drié Man tegen.onseen,fterck \vas,in,zijn avantagieufe wercken aen te taften.als ten regarde vandeqnvwlligbcydt der Soldaten,daer deOffiçieren grootelijcxvoorvreefden,datvoordet» Vyandt comende , fy niet fouden begeeren te vechten : Jfôaer Befcîacgfiben fp «©fftCtercn

fiaer op't fioogfiftc/ batbeJ^eereniloogfieïïaben ben Colonel Houtijn, neffen* allebe iSolbaten banbe J2oo?b/ met tfibeujcB.fiabben op ontboDen/ enbe biefplaetfen in betoa» çtnge banbe 23ucgecpe gdaten/btefuffifant genoegfi toaren Befdbe tebefenberen/ maer floegen bOp2/datmenon(c macht van Soldaten by een achterden Vyandt gercct foude houden.ende den Vyandt voor eerft metcleene troupen aeQ-caften,om.dan.Viyt hetgsvolgh te pordelen,wat voeder met,het gros foude djeuen gedaetv •57.

<©cn Sïacbtfiet 3Ibbtj* banbel§ooft-#fficterett berftaett^ebbenbe/ totjdtcnBan Daer; Bo?tge gljenomen ïlefplutte / enbeapp?oberen'tboo?f3SfJbto*î 3©aerep eerft too?be gecpmmanbccrtbenàuptenantianFaloo metbofticfiiBan/ om Den ©panbt in5tjn toercBen te gaen bcftcfitigen/DiefoDanicfi ban ben ©panbttoiecbenbegjbet/ bat inbien 3jjn 2ô?ocber Capttepn Wouter Fajqo in Derfiaeft.met eenige *&olDaten.fiem niet .fiabbe çntfet/fouBe apparent toepnicfi ofte ntemanbtaf-gfiecomen 3tjn : Cnbe afin foo BepDe tocDér binnen gecômen/metberite* ban eenige bpobeo.enbegequetften. <EM3îjn atfe De uptballen / enbeJt geene onfe <®fficteten enbe «Solbaten op Den ©p* anbtfiebbengeoaen/ofte raetfaem connen binben/eenige Do?bere 2£ttacq.ue tegen fiaer/' iu't toeccb te fteflcn / tuaecfiabbenDe ï|ooge «aben eea >ofte meer 3!acfiten inber fiaeft bop2 bp be Vyf-hoecïk laten b?engen/om,met fiaer Canon in be* ©pant* £oopg?aben te fpei en/bat fiaer boo? eentge banbe 35urgerpeBoo?geb?agcn toiert/ enbefeertoelconDe toerben gebacii/Docfi toert fulcr bp De §mtn fo niet becjtaen/oocB niet in "ttoercitgfie* fuit : ifêaec gaben fp fiooge iiaben Doen bateujcB gficnoucDfaem te Berftaen / datmen hae.eer hoc beter met den Vyandt een goet Accoort dienden in te gaen , gheloovende ghe- ; noegh gedacn te hebben, nu fy, ondcrXch'tjn van op ailes goede (orgegedraghen te hehben.,' den gantfchen Staet van Brafil fo vçrre in verlppp hadden ghebracht, dat in handen van den Vyan,dt moftveLya!len,omdoQf.dien«iiddelteeerderuyt Brafil in defe Landen te geraken, want ly Hooge Raden,op haer veelvoudich aenfchrijven, vanhaerHoogb Mo :de Hecren Staten Generael geen demiflle, om van daer te vertrecken, hadden becomen.

59.

çcliterftonDfietfiaerniet toe ofte D?p/ fobautgenfioogfienampt befileDenDe/ tôt De* fenfteenpebetoaungfie ban foo een bpo?tteffeujcfie ©laetfe/ ofte anberijgljefegfit/; fiet ConincB?

«Tartfnt6t0t% ban T5rafîi/^aet bortomert berteôut/fo feèattî»ettjtiî te berïatett/feaer noti^ ton* niet Ban toerben gfiëfegfit/ Dat fiaer pet* mangueerbe / Dan alleenlijcB Dat fp Daer nocfi eenigen tijD langer fouDenfiebbenmoeten blijbeu/ al* fiaer Ijteeren en fBeefter* fit ' t aen nemen Banfiaerpccfoncn/ tod fiabben Belooft/nocfitan* 3ûn fp Jgoogc Ks-bcn bp fiaer J^o : ïïâo : niet fiergden/maer boo?gaen* ^cfiepen Bol ©tctualie enbe anbcr* toe« gefOUDen/met minnclpCBaenfCfi?aben*/datfe goedcn moet wildenhouden, datmen haer in't corte een aentîenlijcke macht foude laten toecomen : ©an todcfie goêbe gfienegent*

pepbt be Ben?teetfienen geblefien 3fin/Doo? bc©ictualie-fcfiepen bp fiaer i|oogfi ifêog z gefonben / enbe albaer op be euft ban Brafil boo? 't Rétif aen-gfiefiomen / naer Dato Die ylaetfenbp on*bedaten enDe ober-gegeben toaren* Schonenburgh enbe Haecx fiunDu* BinDenDe BanDen ©panDt BenaDert / fonber op bo?bere aenflagen meer te p?actiferen / BonDen goebt pemanDt tôt Den ©j»anDt ober te fenben/om te BerfbecBen Bp p?cbtfte ftilftanbt Ban toapenen/ toaer op De anûere fcfieab* jnngeerbe ©erfonen inDe ©ergaûccinge ontboDen/ enbebefobere gelegentfiepbt banben ^Êitaetfiaerbop?-geb?agen5iinbe/ al* meDeBerblacrt 'tgenealreDe bp fiaer baft geftelt enbe befïoten toa*/om peinant tôt Den ©panbt ober te fenben ; Schop baer bp boegenbe/ Dat de Soldateti onwiUigh waren, ende niet begeerden te vechten, çver fiiUr* hem met meer

©P haer dotft ver laten : ©oetod tôt Dato fuleje nocfi niet toa* gep?oBeert/ maer ter ron* tracte geblefien/ toaer nocfi eenige &olbaten Boo? ben ©panbt toaren gecommanbeert/ fpmeteengoeDenluftgegaen/enDeDen ©panDt met eenmanneujcfiecouragte fiet Boofts çjebobenfiabben: &oototer be ban eenpari cfi geconfenteect/ Den ©panDt te Ber foecBett tôtftilftant Ban toapenen/ bat Haccx geern fiabbegefien/ Dat bateltjcn opftaenDe boet in't toercBtoare geftelt/toant3fin manfiafriefigemoet metfobanigenbenautfiepbt ingenomentoa*/Datfipb?eef be ben ©pant batdncB Binnen gecomen/ enbe aile*gemaffa* mertfofibe fiebben/jjoetod boo? Den ©panDt nocfi fofilaerniet en lagij.

eu

®en z$, Bolgenbefje&ben be $eeren feecBer perfoon tôt ben ©panbt gefpnben om te îjec foeefien ftiiftafib ban mapenen/bop? ben tijbt Ban b^k bagen/ om mibbelcr tijbt met Benanbeïeatefp?eBen Baa 2fJtcoo?t/'t todefiben ©panbt feer gaernetoe-ftonb/toant fp fiaer filer ober fobameti bec binben / al* of fiaer Deeeutoigfie faiigfiepDt Doo? ben Cngel De* J^eerca bccfionDitfit toierDt* 62* Cuffcfien Den 23. enbe 24. ** naefit*/ fieeft Scfaop (foo ben %upteaaat lan Faioo fept) feea feiuen Faloo tôt Den ©panDt gefonDen/ Die ûtDerfiaefttoeDerquant y< metfiembjen* S'cnbé feêçffer ©o?tugee#/Die/ naer Dat eenigen tijDt in 't logement ban Schop fjabbe gfie* toeeft/toeber Doo? fjém F.iloo tôt Deu^ponDt geb?acfitt*/fonbet te toeten/tote met Defe ©o?tngee*al;ge|p?eBenfieeft. . . , 1 - , v .

••.-*'

«3.

't a©a*teBcrtoonberen/bat Schop• toefenDeSuptenant Cfeneradober be ïfêilitie/ geen meerber autfio?itept in 't fiucB ban commanbeofier Defelbegegeben toa* / toant 3®nautfio?itept foo berte niet ftrecBte/ DatfipeenCompagnie mocfitecommanDeren Daer't fiem^oet Docfit/fonoer Bolcomen app?obatie banûe ^ooge ïlegeermge/ aen toictt 8 $ Boïïe gefagfi/euDe opper-comntanDe BerbleBen toa*/ footoelofier be Militiez al* De ^oittie/ebentoeï:fiaDDe'SchopBefio?en meerDer autfio?itept te fiebben getoont/ in 't begin/ Doen De ©o?tugefcfie ©lote op De eufte ten anebec quant/ enûe Dat in't op ontbteDen^ Ban 3pnC0lond H ou« jn, met De gantfcfie iBilttie ban De 3&oo2D/ûat geDaen fiebbenbe/^ fpuDcntopon*boo?fêecBer in fo dlenbigen ftaet niet fiebben gebonben/al*'tnu eplae* met on* geftelt i*.

C Wawt

Wmt Schop Ban 't begâi aftoelfieeftBonnen ffen / Dat De faecfiea Bp BelgbogteiH^ çéringe aiet ia ernft toierben opgenomen/ofte bp DerfianDtgfiebat/ infonDeefiepf boen fip Den ©?eftDent Defe rebenen f)oo?De ge&?apcBen/ al* 3firt. 11. b?eeDer Berfiaelt i*/bacç fip fept: Schoon genoroeiîdoôr'tbelooven vanVerlbflîhghederSoldaten,.dÊtèlvetbtvoleomen vernoegingeende contentemehtwierdèngebrachï.ecïïter geen Apparent-ie van Ver* loftmge tegemoet nende,foudè aile dit felve maer dicnen tôt uytftel ende enckel verlangingd vatitijdt, ende'tLandtalfdandochevenwel aen de Vyandt roœtenbvèr^gegéVen V*crdén*

<Êen peDer Banfiierupt genoucfifaem oo?Delen / neffett* fiunne Dageùjcbfe actien meer/ Datfiaerboo?nemen niet anber* i* getoeéft/aï*-fiet%anbt oBer te geben fafianbenBan Den ©panDt/om alfo te cerber, upt Brafil tegeraBen. , •

• ••-»

t/}-.'

GfjVi ^v)'U.ni •-- ri:iim

<Vs\

^ u alfa fiare gewgemfiept ftretfité/ om niet langer Dflcfie Xanbe te BlijBew toa* 't tran niet beter getoeeft/ batfeanbtxe Bequamer ©erfoncn upt be Ctemeente fiabben gfie* ttomen/enbe bit bp p?obtfte neffen* ben 3£uptenaat Cfencrad Schopbe Sîegeéringfie opçeb?agen/enbefiarepcfonen metîPeett of b*ânDjtebequame «iScfiepen naerfiet©ober* ianbtgettanfpo?teert fiabbenl ^ B b e i î f P ^ t ^ ^ ^ i ^ ^ l ^ t C ^ e r t e t M n i c t beel Betcrfiebben Beramtooo?tt ••^••^•••-•^»i>;$h^,>-w;n<>r- ,,%-.. Œen 24«Delflenbe3ijng#ûmmfrteer^ ptmllmèfit!. ïantoegen De23urgerpeGijfbert dtWith,ftaetBÉig!uftttie/ enDeHuybrechtBreft, ^cfiepen in Maurits-stadt, enDe Bantoegen De|Mifie Den <©Derffen Ituptenant vandd wai.enDe Capitepn Wower Faioô;*ntetfhbien frlben boo? miDDacfi naer Detf©panûe Cegaen/DiefiaerItctenDf nBdt in't ouDegeDetoâ^tileerDe^oom-toercnbanDeV fjfijoeck»' 3©en Meefter del Càmpô Gerteral Francifco Baretto net De OUfê afB28geft naér COmmiflTfe

enbe îïrticulen/toaer ober fpbp een toaren gfiecomert/ ommettèiiauDerenfMp?efient <®aben tOt anttoO0?t/ defelve noch niet veerdigh ofte gereet v*aren. 3®aer OpgfiemeltC CeneraeldelCampo benfelbeUdeWith, vânde Wal, enûeCreft batelficBtoebeiOJît btbt

çaen/om befdbe op 't fpoebicftfîe tefiafen/enbebat Capitepn Faioo bp p?obifïe baer foof fcngfi mpft bltjben/baer bp boegenbe/ Patmen hem niet mbft toeckeri te abaferen, of ait hy welwifte naer Krijghs gebruyck.wat voôrherri te'doen ftondr; $ a e t ben ittibbach 3fjtt

«le with, vandcr Wai enbe Breft toeber bertoaert* gegaen/met èettigc fnbér fiaeff t'faem-^ BfieraepteSïrttculen/ Die foo befilabt enbeDoo?fcfi?apt toaren/ Datfe D002 Den opperClercB de ynes alDaer eerftin'tnet moften toeroen geb?acfit. &en Meefter del Campo Deeft De onfefiaerCommtffie enûe Slrticulen Doen amemen/enbe naer eenige Diftourfett 3ijnbanDenanDerengeff8epDen/0m'*anDerenb^ftiitoeDcrM '67. " • '- ^"''•"" ''-'-y J 't 3©a* een fcfianbe infonDerfiepbt Boo? Schonenburgh, fipeett màh#ib*ABîe1|fer te lanDe aile Collégien foo î^ooge al* leegfie/ bp getooontfieeft/. tertonj ftilftant Ban toape* ncn toegeftaen toa*/ Dat bpfiemgren ontto02p ban arttculen/ op 't papier toareit gfie* B?acfit/ toontbPemen *t foofiaéfttcftBp een mofié tapmj 3fin Bier BanDc boomaemfte r

(

pomcten BOO? bp gegaea; Eerttelijck de oeffeninge van Godes heylige woort, geduerende ons verblijfaldaer. fSenttoCebea/datdeSuyckerenende&afi'lien houdt, dâiritkh by'Ons aldaér in recdelijckequantitejrtwas, af-gefcheept tndcljtc.yvercieri; fcbfemotVanRecoèrtititf «fie eenige difergelijcke belaftmg'e. fCenberbea/dat défiuyferiertdegrtVridett.dièffe Bdfgéi ftije fouden aen wijlen, haer eygen te fijn, foodanigéeygertdtJrtl fhôtfhrétl behoa^èn'."ôm de felve by gelegentheyt tôt hareu profjjtete mogen vercopèn. <înbétertbicrben/ àVtdeprij- j fen, ftaende ons verblijfaldaer, by onfe fchecpen op-gcbf âcnt , voor goede priofen fouden.

werden verciaeit ; ^ i c f i ç Krticulen met fatfoen boo?-geftçlt/ enûe Daer op'ftarcfi aen- " gefiouben/

aelfonben/ fp on* fonber ttofjffel foubenfiebbent«-gfieftaen f toanrtiet Den ©o?t«gêe£ çehoetfi toa*/ battopfinerbat fcfioon 25?afil/ met aile fpne ontoinbare 5po?ten/ foo gfie* DoecfiiijcB/fottDet mcrcBeajcBe ftootofteflatfi/ofte eenige 25loet-fto?tinge p?efenteerbett m te rupmenj ban magen DencBen/ bat Schonenburgh, fiem felben foo Beel te Doen gege* Denfieeft/metfietp?oeben ban een friffefien rocmer a©tjn /. Dat op geen articulen ban .«fapitulaticgeDacfit fieeft/ fiem aile^niijcfi Daer mebe bernoegenDe/ Dat fjjnberlofTinge/ wn upt 25?afil te gerauen/ BPP? oogen fagfi.

68.

Gijfberth de with. ftaetban ^uftitie/ gfictroubtfijnDe met een ©o?ttigeefe ©?eutoe/ Wemenqualijcfifonberfcfi?epenconbeaenfien/b?oegfifo?ge/ batbanbieober-fcfioone niet motfite toerben gefcfiepben/ fitlbe Boo?/bat aile onfe Catien met ©o?tugeefe ©?ou* toengdroubt/DefelBe fouben mogcn meebeneinen naerJgollanDt ofte elbetg/ Daer 't fiaer goet^buntbtn mocfite/ fonber bat fobantgen trouto foubetoerbengeannulliert/ Beel min De getroube banben anberen toerben gefepareert. ' 69* ^pDeefeBpeencomftecomtfeecBer5pranfe©aep/Boo?eenfgegarenboo?iebea/ûnfe çebangea getoeeft îijaDe/ bpbeefen Gijfbert de With,fp?eecfitfiem afbu* aen: Seigneur de With, hçt ts u 1. noch wel indachtich, dat doen iek overeenigen tijt, u 1. gevangen waer, my foofchandelijckinde gevanckenifle dederçifteren, niet alleen toi op'tnaecktelichaem, maer onder raijn gemacht, ja tôt in 't fondament felfs,. ende dat u Lidoen een filver Signerh achter uyt mijn Cap nam, dien ick foo gareft hadde behouden, niet om de waerdye, want defelve geen quaertgen waerdichwas, nsaeromdathetwaseen.Signeth van ons Collegie, doet my de vrientfchap en laet het my nu weder toecomen,oan ick u I. by deefç gelegentheyt weder eenige vrientfchap toe brengen, fal niet manquèrent 3Baerop de With antto00?be: HeerPatet.dat Signet Ieyt noch tegenwoordich in mijn Cantoor, wanneer oçmôtgcn wedercome,fal niet naer laten 't felve mede te brengen , bat OOCfialfO gfiefCfit'ebe. 0ebe een

pebet te BebeacBea/toat fb eea ïlaet*-fieer/aocfi ©?eftDeat3ijnbe/merfteert/ btefelf*in De gebancfientffe sijnftanDenaen De gebaageaen Derftftaen/ enbe fiaer foo fcijanbeincfe UetpenBifiteren» 70.

•/•

^eqaabe actien Danbefen Gijfbert de with, ^?efjDeatUan*tCoriegieDer ftaDen t a n «juftitie/toaren foo g?oot enbefienbaer/ Dat De jongcn* op^raet/icB laetftaeaouDe tttpDen/DejmojiDDaeraf.bOlSaDDea; loeBal*enbe<©ûDlo**fipficf|langetttijDtgBe* D?ogen fieefHn't mainteneren enBeoafiefcfiaeimtoïo?-ftaen ban. eenige Balfcfiegupten/ smgenotBi^©e^fonen/fma!ttbeele nocfi Dagelijcc-,Docfi De uotclen BanDe l|poge Hes geeringeaenbe^ .m&wbbWmnfànbeWeft-'^ift'ht Compagnie/ geben genoeg* faemt&uttmn/iwbefmàe w^b,fiçmgeD?agfi.eafteefft./. al*meDetoatquefttentegen* enDeepntdpçB«idlanger met fient bcgeerùen tefittcn, alieenlycfiobcrsijne quaDe enbe ongeooilofDe amen. ..• : ... ..71*

<0>enZ5*bolgenbe5 gnonfe<0ecemmftteerbeobereabetoeersegaea/ fonBerop&iett Datfi metten ©panDt ober eenige Sïrtf culeubdi anDeren te recfit tefionnenBerftaen.

•>• ' '

7 Z * n -

•• • •

".'

',.

' '

";.

;

,^en felbd$;bac$^rec&tben^ Bôrfta^ltt^Xflile^ea^ii^teett^gangael ban't Récif naer Tamarica, altooe*'* anDeren Dajâl^fmo^néÂfêoegfi aen quam/nieBebjengenbeecn 23?iefajmben ColôndHoutijn, ftemboo?Den^ifcael Lasser, metfienniffeban D.ei|ooge fôaDenbefianoitfit/tnetnodi bziPi&îitbm ban particulière/ afcSvanier Venne, vanCeulen, enbe SanmelHalters;

C 2

Cto

ŒpTâfflarîcatôrrttttbe/ çaf upt/ ïjoeDert©panbtttoce5Fo?tettbeSbiyr)us'rnbcAlten* Ban on* in-genomen fiabt / enDe tegentooo?bicfi met De fcfiop inD.e eerDe in 't oubc ber* Ballen ^oo2n-toertB acfitcr De v i jf-hoeek gecomentoa* / enDe Dat De Recréa *|oogfie fiaben / w>t b2eefe baa niet fubtjt onfiertoacfit ban ben ©panbt obecbaliea te toerben/ fiilftanb ban toapenen aen ben felben fiabben berfocfit/ ommibbeler tijbt metten anbe* rentefp?efienban2l;ccoo?ût: IBaer bat fip gfiemclte ciaes niet Bonbe geloobea/ ben> ©panbt 3tjntooo?tfoube p?cfteren/ maer eerûer/toanneertopBaer aile* fouDeu fiebben in-gccupmt / enbe meefter ban on* fullen 3ijn/ Dat fp aile* foo îBurger* al* &PlDatert moo?DaDeujcfi fullen maffacreren enbe omb?engen / baer bp boegenbe/ dat hy yeder een wilde raden.hoe eer%hoe beter fich foecken te falveré'n , om fodanighe maflacren niet mede

deelachtich te werden. 3£it felbe beroo?faecltte fufcBen tumulte enbe confufie onber be ^olbaten/Dat beele ban De felbe Berfcftepben 25urger* f a r jammerujefifiebbengcplon* Dert/enbe aile* afgenomen/ toatfe fiabben/ fonber bat bv Den oberftefi ïïuptenant Lob-, brecht.W Daerop Tamarica eommanbeerbe/ eenigen tegenftantofte o?D2e Daer tegfien gebaen/ofte in'ttoerefigeftelt i*. ©ede purger* 3ija feer coafafelijcfi/ foo atet &cfle* jjeaal*55arquen/ Ban baer naer beWeft-indiesbertrocBen/ acfiterlatenDe aile fiare ^eg20*/enDe beele meubile «©oeberen. gin Tamarica lagfienD?ie Baa onfc&cfiepen/ todefier* Capitepnen Doo? Defe getucfiten/b?ee* Brijgenbe ban boo? be* ©pant* ^cfie* penalbaertetoo?benbefet/ meberefolberente bertredten ; mettoelclie&cfiepcngfiV melte ciaes mebe bertrcdtt naer Paryba achter fiet ïïoobe %anbt/ fcfi?ijft Ban Daer aen Den Colonel Houtijn, commanDerenDein Paryba,in't 3fo?t Margrieta.niet alleentonfir« mercnbe'tgeenopTamaricafiaDDegefept/maerberftoarenbe't felbe met bêle rebeneiVi pcbercenrecommanberenbe/fioe cerfioebeter ban baer te bectreefien/om be moo?babi« gfie enbe bloetDo?ftigefianDen ber ©o?tugeefen te ontgaen/ met Defe «gefiepen Bertrecfit Befdbe ciaes boo?t* naer bewcft-lndies; -

•

. . . , , v :

•

7

h

. . . - . : •

,

- •

€>pbefegccucfitenenberftft?nben ban befen55?ïef/omftaet Bangfidne&enfalcBeti opreer enbe Derfïagcntficpbt onber be 2Surgcr* énbé^olbaten / batfequaiijtfitofften toatfe fouben boen: Cpntfijcfi cefolbeect ben Colonel Houtijn aUe* in Paryba tefierla* ten/ enDe met bcSefiepen enDe ânûcr ©aertupgfi Daer noefispnbe/ te bectcecBen naer be Weft-indies, fonberopbo?ber fafien/3ijnCer bétreffenBc/een*meer tebettcBen/ toànt fbbamgcn plaetfe al* btt$o?t Margtiet*toa*/toeluaft in 3ijn boltoerclten gelegen/bcr * fien met fé*-cnbe-bertiefiftuefienCanon/ % monitieban <$o?logfi naer abbenant/enD* ©ib?e* boo? ben ttjftt ban b?ie3$acnben/ foo licfiteujtfi' niet toa* tetoinnen/ toanneer men 't felbetoelfiaDDegebefenbeert/ fobanfgen jfo?t fo UcfitbeerbdncB te Berlaten/ fan* Dec naerbec 3tbbù* ofte o?b?e ban be $ooge Kabenbaer toeaf te toacfitea/toa*gaatfcfj ftout enbe fcfianbaicu*bp Houtijn gebaen/Docfimenfegfit/Dat eenenîohahnes LyfttyDe meefte Koccbtncbfiferban foube jnugetoceft / bie Houtim tôt bit fubfltenbe ontnbigfi. bertrecBenaen-gerabenfieeft. îDttbdtrctfienenbeembarquerenginefimebefooono?* teutdtjcB enbe met fulcficnangft enbe altccatie int toerdt/Dat nietalleenlijdtbe bttrger* bciefiare|3eg?o*/Dtc outrent De biermaelfionDert Dupfent gulDen* toaerDicfi toaren/ Bcrfojen/ maer oocB bêle fiare meubile goeberen.

74» > mttë mtbe een g?oote fout DpDe^ooge KaDett uegaen/ batfe ten tnbe berftilftanbt Bantoapenen/tuffcfien fiaer enDe Dea ©panDt geffotea/ niet Datelfttft%DBijfea aen Die Ban Tamarjca,Pary ba,Rio Grande, enDe naer nhe Fernande fonDen/enDefiaregadegeatfiepDtenDemeentngDeDefelBe befientmaedtten/ footoare DatplunDerenDer&olDaten onDer De Çemeente/af* mebefiaerfubijt bcrtrecBé/ Datbolangftenbeftoartgfiepttoa*/ fbtodOPTamatica, Paryba, Rio Grande, al* Iliie Fernande, boo^geCOmen getoeeft/ Dat «t

totfomerdtdîjcBe ftfiaDeenbe nabeerbanBed 55Mrger*toa*ftrecBeaDe/infûnDerfiepûe Boo? 't Berliefen ban fiare 3&eg?o*/ bie boo? DitfiaefticfiBertrecBea 3nn berlopen/ bit fp flnberfin*fotfiaren p?ofijte aenDe©o?tugeefeafiaDDeafionnenDercopen/gelfjc6 beele fiebben gebaen/toant peber een ban onfe Mtie bipftoaD/toolgen*De Capitulatie/ 3îine roereube CtoeDeten te beetopea.

75* ^ufipaiDien gemeïtelîoutyri.upteett goe&enpbet/ fiet Boo?noemDe5po?t Margriew met De toapenen tegen De ©o? tugeefen fiabbe gfiebenfenDeert/ bat beel «Sfficieren appa* tenttoelfoubenfiebbengebaen/ allleenlfitfi om bat geen b?D?e ban fiare #?inctpalen tôt fiet berlatenfiabbenontfangen/ ofte bat Houtijn fiab gebacfit : De Hooge R adcn geven fo fcha.rjdelijck de puvvinbaf e Plaetjen het Rectf,met de ftereke omleggende Forten van dieu aen den Vyandtovér.fôndet dat haer eenige hopgh-dringende noot daer toegeperftheefr, oocfc fonder mijn Advijï daer over cens te tlooren , Ick vindemy van ailes noch foo wef Vêrfien.dat ick dit Fort Margrieta begeeretedefertderen , volghens de ordre ende laft van BareHoogh Mogj deHeeren Staten Geiierael. foo fOltDefi De ©0?tugeefett Daer BOCfij

lufticfi fiaer fiooft boo? gfieftotenfiebben/ maer bit i*Den *|oogen ïiaDen toel na fiare meeninge uptgeballèn / toant fp toel erp?effdîjclt aen Den Meefter del Campo Geuerael fiaDDehbeïooft/; bplgéà* De Capitùlade / Dat fpo?D?e fouben ftellea/ bieplaetfen ban Tamarin ^aryba.RiotGrandè, enbe Hhe Fernande, fi#r mebe neffen* fiaer be toapenen/" fonbét eenige tegfentoeerfbitbenter neber leggen/ enbe Die gfiemelte#iaetfên aen fient Meefter delCampo OBer-geBen. 7é.

^en2ô;boïgertbe^rtonfe<i5ec6mmitteetDe metten ©panbt fiofeomen BerD?agfiett enDe Beracco?Deert / aile* tonfo?m De Strticulen enbe Sijfie ban Capitulatie baer ban gemaftBt/bietoelfîecfitgenoegfi toaren / om '*anberen Daegfi* fiet Resif met Deom* feggenoe jfo?ten ban bien aen Den ©panDt ober te geben77'

^9enî7Sanaârij3t)U De ^b?tfigéefén fiet Récif, Anthony Faes, metbefterefteorti teinbare ^o?ten ban bien fivgecnpmt / biefp aile met macfit ban ^olboten toel lieten befetten/enbe $njn aile De 25urger* geo?Donneert tnbe toapenen te comen/ todcBe toape* nenfpâlle(eremptDc<23ffideren fiaer ^tjb-gfietoeer) boo? De boeten ber©o?tugeefen moftdt neber leggen. ©00?t*ftelbe ben Meefter del Campo Generael Francifeo Baretto

op aile* fobanigen goebeno?b?e/ bat niemanbt banbe purger* in 't minfte pet befefia* Bigfit/ofteeenigeobedaftaengeDaentoierDt/ bat ôp'tfioocfifteteBertoonDeren toa*/ «engefien fb beel Différente Catien ban©olcfieren/al*2&lanco/jjBoulaten/3&?afilianen/ 3$eger* enbe GÉapoepcc* onber malBanDeren gemengfit toaren/Die aile foo naecBt enDè Beropt toaren/ al* offe ban De gafgfi toaren gfieb?open» SSebon&en bpen be* ©panbt* macfit bie binnen quamen/enbe De f o?tett befetteben/béftonbt in outrent De D2te Dupfcnt man/toaer onDer i4oo^olDaten/Dcrefte toaren2&aerenenBe2$oercn ^onger*/ûie Den Meefter del Campo ban ailefiantenfiaDbeop ontboben/om ben fioop te boen bermeerbe * ren/enoebonben onber fiaer g?oote fefiaerf fiept ban loot/ toant Beele ^olbaten qualtjcft.

3. a 4« Cogel* bp fiaer fiabben/ bocfi fitupt in meerber quantitept : fo bat boo? feeefier/ tnbien b'onfefiet3fo?t inbe Suiynus nocfi ttoeeetmael langer fiabben Bonncn befenberen/ Den ©panbt Ban baer foubefiebbenop-geb?oBen/ enbe toeber beur 3ijn gegaen/ gljdncu 3trt- 38. B?eeber beçfiadt i*. <©en©nanbtbecomt boo? befe obertoinningefian Brafil 260ftucfiettCouon/fo g2oot al* cleeii/ toaer oriocr toepnicfi pfere/ maer meeft metaie ftucuciu

c$

mm

Stlbu* fifeft Schonenburgh dtDé Haecx DeBOOîtreffdiJtfie/ fttttbt tnbt onBrfn&att JPoîten ontrcnt fiet Récif, enbefietRécif de phamambuca felf* ober-gfiegeBen aen ben Meefter del Ca«ipo Generael Francifco Barretto, «©OUBerncur Ban benCOttitlCB Dan

©02tugael/fottber Dat aodjtan*fiaerfietminfte pet*fieeftgfiemanmteert / ofte be noot Daer toe geb?ongen/toant nopt eenicfi CananDaer Boo? gepiant/ ofte een mufquet op een Dcrfelberplaetfen gfieioft i*/<upt-genomen De4pP?ten Snly nus enDe Akena)nodjte Dat fiaer eenige ©ib2«*fieeftgemanqueert/aifo nocfi Ban aile* boo? entrent De negen a tien macnben toaren betfien/en iSrupt/ ^oot/enbe anber Sdmonïtie in oberBIoebt fiaDDen. 't 2!* toaer DatfietïPOtinDeiBagaffinen in fo gjooten quantitept nietfieftonD/aifo toc?* tntfi tfiDt boojjebcn De S^etoinDfiebberenDer Camer Banbe Ifêae* een pottpe lootnaee BrafilfiaDDengefonDen/Dat Ban binnen D002 quabe p?ac tijcue bol oub pfer gebult toa*/ fo batfietbœc aen cerft fouDcfiebbengemanqucrrt/ maer toonneermen De lob* gooten/ Die tuffrfien De l^upfen lagben/fiaDDeaen-getaft/ icfi laetftaenfietSftn-toercB/ Dat De 25urger* in fiaer fyupfen fiabben / foubenalDaer etteujcfieDupfent ponDen fiebben gfie* Bonbxn : ^nfgelijcB* Contante penningfien/ alfmen bicmibbelen (fiier Bo?en Itrt. 10, Derfiarft) fiab totllengfieb?updten / foubennietalleenfuffifaat geaoegfigetoeeftfiebben tot opmafiingc banbe nootfaficlncfie reparatie aen be £fo?ten / maer opcb om aen pebee ^oloaet een maenD CSagic upt tejeplen/tot toegfi-neminge Banane mifnoegingë/enDe noclj anbcte faficn meer Daer upt Irotmentoerbenfietaelt; 2M* mebe Datmen Den Colonei Houtjjn.md fotoeel bôfcr al* Pàfyba, Tamarka enbe RioGraude tonDen toiffen/ in fiet fiegtn niet fieeft op ontboDen/ Die nocfitaa* alf Doea Doo? Berfefiepbéa ©aer-tupgfiea fiequatncltjtfi opfietRedffipnDentoerDengficb?acfit/ neffen*entrent Beertftien a btjf* tfiicnfionoert man/foo ^olbaten/25?afilianen/|iâoulatea/enDepeg?o*: Œatmen De 2§cfiepen enbe ànbec ©aer-mpgfi tnbeljjcB uptter %ee aietfieeftDoen Bomen / Die aile Bol boïcft* toaren/ bat oocBgebpucfiiijcB Bonbe $jjn gefcfiiet/ ooefi boo? be S&urger* tod inftantdijcB berfocfit/gdijcfi 2Crt. *& berfiaeft i* : g n Boegea/ Datter niet Ban toerben genoemt/Dat fiaer fouDefiebbengemanqueert oftegftenootfaecfittotobergeben Ban foo cenboo?treffelijcfiepaetfe/ inDten'tDeSiceren^oogeïîaDenfiaDDeBdieft aile De bo* Den-genoemDemtDDeîentegeB?apcBen/ toaer mebe fpfiaerfeiberi eeng?ooteh lupftee enbe refpect/befen^taet een fipfonberen Dienft/ enDe foo ineenicfibupfenoen<i3fieinte* reffeer ben g?ootp?ofijt enbeb?eugfibe fouben Deroo?faecfit$iebben/ Die an met b?oeBf$ traneri fucfiten en fcfi?cpen ober aile be frftaben enbe Bedie* BanfiareiaiDDejen/ Die $ Doo?DitfcfianbelrjcBober-geben fiebben gcleben/ fiettoelcfiebei|eewnj$oogfie «abêti toel mogen Debencficn enbe obedeggen/Dat aile bit fucfiten en Blagen niet een* op fiarea fiopenBome/enbebanfiarefianbtgeepfcfiten too?be. ^ceucfiteljjcBftonben bemcer* ncmelte Ifoogc ïîaben aile Dit quaet boo?-gecomen/ enbefiareconfeientie/ m enbe tebp fiettacfitfiebben/Doo?'ttoeicfiefp fboBeel3egenwgen/al*fpnuberfiloecfiingett ontfan* gen/foubenberfiregenfiebben i jffêaerfiet fcfitjnt/ batfiet Demeer-gemejteJgoogelïa* Den fo nietfieeftbdieft/ (45ob beterr) om geen anber oo?faecBe/ al* om Datfe Doo? Dien mibbel te ecrbcr upt Brafil in befe H anben fouben geraecfeen/baer fp bocfi on 't fioogfifle naer berlangfiben/enbe geen apparentie Ban Berl offingfie tt gfiemoet feonben fien/ bocfi baeromme enquam 't fiaer nfettoe / bat ï a n b t met 3#ne fteccfie#02ten foo te laten in ncmcn/enbe gcltjcfi al* met gœben oogen 't felbe aen te fien/ enbe boon* aile* obec te geben/fict byeltHe fp nocfi boo? <0oDt/ nor 0B002 be iBBenfch«nfionnenBeranttoop2ben,• t?etfiabbeBetergetoeeft/inbten fp geen luft fiabbenlanger Daer te 3tanbe bltjben/ Dat fp» anbere bcqttamer perfonen be tftegeeringcfiaDDenopgeDiagen/enDefiaerfelben te fcfieed na Defe SanDen DaDDen begcben.

mmbit DBergebenBetïôîentopêtttïanDt / Batmêtreefit m Conme&rycn magîj 5enoemttoo?ûett/tenaenften ban3pnbiBetfefcBoone rfjcBe©?ucfiten/ biefiet gfaer* Ujcfi*upt-lebetenBan/ batonfe $ollanbfcfie$atienu Bierenttointicfigiaermtn 18.

DagéngepofTiDeett/enDe foo meeafcfi DupfentB?aBe<SolDaten enDe25ntget* fiet ïeben nefioft fiabbe/eer 't felbe macfiticfiBoabe toerbea/ ja oatoaerbeerf ijcfie miliioenen goût* Doo? onfen ,$taet Daer bp op-gefet/ geBoftfiaDDe/toerDtnu Du* fcfiaaDdijcB f n fianDen Danoafen ©panDt Den #o?tagee*ober-gegeBeaî ' t l * toaer bat Deberahttooo?Dingè Daer Ban Bp De ^oogett KaDen moet jtjn gfieoaen / ecfiter 3ijn enDe blijben aile «Seinte* reffeetben DanfietfiôreBerooft/ fp feggen be beranttooo?bingfie feertoelte fullen Doen/ enbe Darmet foDanigen Bfpgeeftigfidt ea fatefieaDen gfiemoet / Dat al toaert al bit fiaer quaet enbe fiilepnbeb?pf met bolcomen o?b2e enDe laft ban fiaer Heeren enjBeefter* gabben gebaen, >80.

CenUtanDtBaneenfeer'gbet gflefoateabeBeemaecfidijcBcifmaet/ baer onfe mtit immer* ft» toel al* fiier inbefeaanbenleBen enbe itfnDerènBûo?tteelenfipnnen/Dat Defe onfe Sanben3îfferitjtr-g?oote p?ofijten foube fiebben toegeb?acfit/foo in't regnarb Banbe g?eote&cfiipbaertzai*tettaetifiea baa ûeg?oote traffijeae/ toaat onfe matiz aiet alleea tôt DieBeanifféban Jt geb?apc6 berâ@aptfier-molen*/met t gène baer aen bepen* Deetttoelte gouDetneren/toaren geconïen / jabe ©o?tugeefen inbeelen baer in te boben çingen/maer oocB tôt fiet pianten Bon ^nbigo/ ftjne Catoene / enbe anbere bofteltjcfig ©2itdjten meer BenntffefiabbennerBregen/bat nopt bp De ©o?t«geefen i* gep?actifeert éffotn't toereftsefîèlt getoeeft. *"> ^ e n oBefften a t t e n a n t ciaes, fiierbo?enHlrt. n. Berfiadt/ Ban Tamarfcs Bett cecv itenbenaet Parybâ,3ftnDiebanTamaticab?ieDage« Daer naer nocfi inbetiangea gfiebie* Den / fioe fieft bocfi be fafiea op 't Récif mettea ©panbt ontrentfiet2ïctoo?bt moefitert jjebbert toegeb?agen / fonben berfialben een ©etfoon met Df berfe 2$?f e»en boa par ficus Iiere/Bp naefit met? een ^goagad naer fiet Récif, ^ t t o ^gafigad comt Bp naefit bât* nen Defiabenban t Récif, aen een Ban ortfe^cfiépen/ gfrdtaemt ben Wfcten Eenhoom ï ©crftaetâlBawbat fiet Récifmet DesnHegginDe#^ten / aiD?fe Dagfien boo?leoen aen Den ©panDt obergegeBen toa*. <©ito ©erfoonfonDe* fiem ,Ban 't een of 't anDer meec te inf02meren/ ofte eenige 25?ieben te Beftdlen/bertrecBt DateiijcfitoeDernaerTamanca, efiûe Dèet aibaer rappo?t&attfietgeenfipfiabbegeïjoo?t enbegpfieà t ^ e e berftoriben fp eerft/bat be ©laetfen Boo? feeefier ôfiergegeben toamt/ maer Berftaeabe ben ©panbt Sijnbefofte Bblgeu*acroe?Dt p?efïeerben/ Dat Den oberften&upteuantciaes foo aiet ifoaBegdoobea/fiifift Den oberfrenSapfenantLobbrecht, Dfe aibaer commanDeerûe/ met 3ija ^olbatenaftoacftteubenaerDer <®?D?e / Dat fe* Dagen naerfietobergeben Det •ffb?ten arribeerbe/fiebôenbe eetDer geen tfibfugfie ofte o?D?e banbe ^oogen ïïaDen ont* fangdt, ^nbienbe^dogfie ïïaDerf djodficfie ItDbpfen naet Defe enbeanberepaetfen fiaûben gêfouDen/ô!* art^.berfiaeft t*/fbofiaDDenDe 2Snrger* fo g?ooten fcfiaDe niet ôeleben • daerom aie Die fïfia&e memanbt anber* al*fiaerte reefite BontoerDengfte* imputeeaenae tofgtfcfilesea/DaetalleeeïttterefïeerDen in &efegeiegcmfiepbt goeDe atfiringe «pBonnea nemenv Si»

ma Dagdi met batDefé #iadfenebet-gegeBen toaren / fiebben De ©apen aile onfe DooDeïicfiamea/Dïe inDeBercBe toaren be$mm/ toeberopboeng?abcn/ enbe toel fcfianûdijcfi Doo* De &ercft-bemen boen fetten/ baer bp laten toeten/ Dat toie fobantgfie SÙtftamrn aettgingen/Datfc Die ban ftottbw aen ban Daer foubm fjalcn / enbe Beg?abcn

ButJten De $oo?t op De ftranb/ofte Bp geBjwe&e ban bien/ Datfe BefclB* %kïjamm m fiet toater foubea bûcn fnujten. Dit was medc ten poin& by ons door hacftigheydt in't accoort ©ver het hoorc gcfienende voor by gegaen.

WP fiebben fitet bo?en 2trt- 3 3. Berfiaeit Baabe ftanBeiingeBfe Haccx met Den Corn* nuffaci* Francboy? Sweers inDe ©iB?e*/ infonDerfiept metfietH&oftoBifcfi fpecfi/ fieeft toctea te boen/foofieeftHaecx, naer Dat Defe ©lactfen acfitDagenober-gegebcn toareiv Defelbepoetfen met Sweers nocfi nietftonncn laten / maer fiebben fp bepbe ficpmdijcB D?ic^n ttointiefi Batcn foo ©lee* al* «SpecB/enbe tfiieu Daten pot fpn*upt De maaga* fnncn tocten te nemen/enbeDcfdbe te Doen fi?engen tenfiupfeDanlacobuss#eers,<goon De* gemelten Commiffaris Sweers, om Ban Daer geiaDen te toerben infiare2SartB/ baer gemelte commiffari*3pn i|apfB?oumeDeBertrocaeai*aaerDc Weft-indies. CBea* toelfiebbettfp Defe Dieberp foo ftil of fecreet aiet toeten te Doen/ of De 25urgerpe 3ijn Doee aefi ter gecomen / enDefiebbenbe Boo?f3 ©aten Dacgfi* Daer aen uptfiet$ u p * Ban Den Doo?aoemDenlacobas Sweers gefiaelt/ enbe tnbe HQdgafijnen banbe Compagnie/ Ban toaerfe gecomen toaren / toeber gfieb?acfi t. ©an bie tijDt af namea De Sôurger* beter «eguarD op be jjËagafancn/ op Dat fulcr of Diergelijcr in 't toecomenbe mocfite toerben Doo?gecomen/alfoDe>fHSagafpnen banbe ©ib?e*bpaccoo?t toaren DerbleBen aen onfe 03atf c/om niet alieen baer af te leben / gfieDuecenbe on* Berblnf alDaer/ maer oocB Dat aile De jfccfiepen enDe 2&arcfien/ûaer mebt onfe 59attc ban baer/'t fp naer be Weft-indies ofte befe ïanben fouben ober Baren/Daer upt moften toerben gebtctualicert. Cnbe op bat Docfi Defe iBagafpnen met De* te beter o?D?e/ en opcecfitcfijcfi / bupten DefeC^ppr teogel*fiaerfianbenfouDentoerbengeaDmf ntftrcert/ foo 30» ejcpjeffdijcfi baer toe enDe tOtbien epnbegeftdt/ Willem van Geefel, Mr. lan Codde,Hendrick Bruynfvelt.ett Iohan,>

nés Velthuy fen, aentotenbt fïeutel* Banbe jlâagafijnen OBetgeleBert 3fin / ImDe fiebb«i De Jiantfpenen apt-gegeBen/enDe De fcfiepen gebictualieert ttaer befio?en.

«4.

Ctocr Defe Diefftal fieeft Den 3pf fead Den Com miflaris Sweers niet gecalangeert/rtotfitt Doo? D'een of D'anber mtbbel te reefite geftelt/ benefie ten refpécte Ban 3fin Compagnon Haecx fulcr gfidatonfieeft. J$et toaw boo? 't laetfteboo? fiaer bepben nocfi een goeDen bupt getoeeft/ Daer fp goebc abance op fouDenfiebbengfiebaen / toant fp fiier Doo? geen USofcobifcfi &pctb befioefben te leberen, 8*. ^cfi Ban Boo? 't laetfte niet boo? bp gaen te feggep/toat g?oote b?ienbfcfiap enbe gfie* negentfiept on* fiebben betoefen be arme 25?aftlfanen/enbe toat boo?name bienften onfe t$oflanbfc &atit albaer Banfiaerfiebbengenoten / fioegfietrou enbe getoiilitfi fp fiaec neffen* on* inben <©o?logfi tegen be©o?tugeefen fiebben laten geb?upcfien / enbefiaec; niet ontften/fioeljartenbefcfiarp be gdegcntficpt mocfite boo? fiallen/ ja fobaniefi bat beele boo? be bagelijcfife oeffeningen tegen ben ©panbt foo (tout enbe erbaren gfietoo?* Den |ijn/Dat fommige Banfiaeronfe &olDaten te fioBen gingen ; JSOÛ Dat ooefi in Defe Bter-cn-ttointicfi <3|aren/batbefe2S2afilianen neffen*onfe Hatte Den#o?logftteghen De©o?tugeefen alDaerfiebbengcboert/ettdijcBe DupfenDen Ban fiaer foogfiefneubelt ia Den<®o?logfi/ al*Doo? De ©o?tugeefen (ontDatfe in onfen Dicnft toaren) to?eebdfjtB omgeb?acfit enbe bermoo?t 30"/ ebentoel bat niet ontfienbe 3pn bp on* eDengjjetrouto/, confiant enbe couragteu*gcbleben. ©ede Ban fiaer/infonberfiept fiare tëtnocren/ tôt ettelijcfiefionberbenin'tgetal/ toaren inbe oeffemage Der Cfi?iftelncfie Oerefomteerbe Rcligie/p?tnctpalijcb inDegebeben/fpDanicfi gepeffent/Dat een luft ja een BectoonDering toa*omfioo?en. ^efe25?afiiianen fiebben DaerbolBomenbcrtrout enbe berlatenop onfe.

tttfe rçeeren fiaer ccbt enbe Belefte/Dientopoaerm'tBegfn/Doentop Defe Uanben ton* ^ueftecrDen/enDeBerfcficpDen malen Daer naerfiebbengfieftoo?cn/ te tocten: Dotwy îiaer ni m-mcrmeer foude n vitrlaten, endehiet aille, mifefgaders die rfàerby ons noch mochten begewn»ofte door de wapenen uythet gheyvelt van de Portugccfcheflavernye moehten Werdtnvetioft; fulîen houdene»defelijvenbuy-ïen aliénaveinye.daef beneffenshaêr fteilen extàc îtenaf n voat « « o w e Natie, ttkmandt fûjajccl ; i$CtbMcfie OOCfi alfOO eenigfie 3Ja~

ten B0D?lebeiifip fiare ©oogfi lEogenbeDeîteeren^tatcn 45cncrad/ enbeDcSetotnDgebberen banbe B^ft-^DifcfieCompaçjnte toa#gfieapp?eibeert* fflïm toat boen ton JboJbenaUe Ceç/ CeDtenDefictoftenf «©aentop aiet BcfitBeerDeùjcBbefc armeonnofcie maenftgen bug trouioofïijtB enbe mépme&îtfi ber laten/ fiaer ftdlenbe ten p?op bon De ij^0DeenDeBloetDo?fltge©o|tngeefen* 4&etotffeijjc& aile*toat manoelncfi i*/falban Defdbe Deerajcn toerben Bermoo?t : 3®ant fufffien Uefolutle cettigfie 2aren Boo2lebeu fip DenConincBDon ^po?tagadgfien«»en i*/eaoc 3tino?D?etot Dit moa?tatti&£ei>t ûtn jpn Meefter del Campo Generael gfiefonDenfieeft: tyïet banfiebfceacrempeleu gé; fien inoen fjore r 645. Doen De ©o?t«geefên in ^afû tegen*on*eetfî toaren etfietebot * teert / enDe on* C^uarnjfoen/batmSsrjnhijnfjaDDcu/ D002fiaerfoobouDenfi'cfetenbe Benautot/batD'onfêfiaerop gocDeconDitien/ neffen*45^?aflltancn/ met©2outodtr «nDelâtnDercn/bte baer mebe binnen toarétvmofifn cDcr-gebem ^osfiacittea* Dit tuetgfiebaen/ *f Defe arme25?afilianen toerben batdtjcfi metltoele-nfiloebcerp?effdijctt eegenfiet2ficcoo?D/toaer op fpfiaerfiabbenoDer-gegeDdi/ aeube ©aftfaDeu getoo?gl;e tnDeomgeb?adjt/be Roentgen*too?bentojeebebjcBDp Defieencngfjenamcn/ enbe met fiaerfioofbentegen mueren enbalcBen tepletterengefmeten/ fiaer ïiefiamen Dan een g** fefieurt/enbe foo Dp De frraet getoo?pen ; 4*it gefcfiieDen al in njefentie Banfiaer©?oa= toenenDe <Œorhtergea*/Die bp De fS&imgrefeaiaflaBernpe gëbleben $ n . Œicrgdijcfie erempelenfiebbenop berfcfiepben pfâetfenenflonDénmeetmad*gfiefïen. i&itïaetDett «Èonfucfiboen/om DatfipfientDan Defe $ ode meent te BerfreeBejfen/ bat fenimmec in't ioetomeabe Detoapenenmeer tegen fiem fullen bpereti, HûeiammerlficB enDe D?oeBiefi Defe el{ettDige-arme^?af«"tanea op en* fagfien/Doen top fiaer fouDen Berlaten/ renf&enenfiartmoft fiem fiferobeterbatmen/ fiaer met fefigepenDeaocjenfieBlagenDeoDecBefeonfebaifcfiefcfi rbepenbe metlnpber ftemmen totCtoDt Sfilmarfitf cfi : o Godtj giiy zijt een rechtveer«UghGodt, ghy weetHeere,metwatvalfcbebeloftendefeHpllandfcheVolekeren onsarme MenfchentothaerhebbengBetiroeken*. wateedenftrhebbenghefvvoren, vanonste fullen mainteneren tegen de Portugeefed , dieïniettegenftaehdevvetdennuoock door baer du* çllendighende'jàmr^erlijck vearlaten^nde geftelt inhanden van die geénc.die^orts'cieerlijck, fullen vermoordeaende ombrengen. Heereftraft haàr, dât de Wrâéek eride 4e eeuwighè *ervWcfcmgb».Qvet haer mogen koraer), 3[nDien 450bt Sfômatfiticfi Dat onnofïi bïoeDt

Dan Defe acnie|lâenftfienopDefçoufe|Sa.tie/ ofte ten mtnften opDtegcene bteùeboo?^ naerttfte oo?faetfrenDaerBan 3tjn/t'fiup*foe«fien fal/foo toil Degoebe ^Dtbcfcme gfie* «aotdj enDe Barmfiertitfi toefen/ toant ten Ban nfttanber* 3ijn/ fiftljetbioeDt Bottfoa Ueel jlann^enDe |&fitBeren/Dieomgefi?atfif3ôWenDe fiet fucfiten entcfi?epenBan Die neene Dïenfet Beter*teDerl»aÉ8idîfiebben/o fte in eetttotgfiefïaDerapetèfniletttnoeten DIpBen/.roepen tti?aecft:^p^objtïllntadtticfj inbenî|emei« 3!*>'ibat De^ûtfieur* Ifaerloon nieten Brijgen Dp Defe toerdDt/ fp mogen ebentodDencBen/ batter een*ée'neit DagfefalBomen/opben toelcBenDe^ecfitbeerDiglje ^tefiter fonDeraenfteji Ban ^erfo-, Men/ofte gunft Ban©^fenDen/renrecî)tBeerDicD ©onni* fal ftrùc&cn.

:

^

TOT

T O T B E S L U Y T: (^JHy hebt nu, goet-gunftige Lefer, ghehoort ccn waeracbtigh' Verhael nopende het overgeven ende verlatcn vandàtfchone vruchtbare ende aengename Land van Brafîiien,daeronfèNeder-» landfche Natie vier-en-tvyintich Iaren eengrootgedeeltc af hebben befetten,daerfb veelduyfendcn Weduwen en VVee(èn,en4ç aodere Geintereflèerden dagelicx over fùchten en klaghen ; Een. eeuwighe lchande voor cîe Nederlanders, diefe noyc by eei*ighc Coningcn,Princen ofcPotentatenkonnen verantwoorden,noch die fchand-vleck van haren hais vegen ; Daerom was het gantfèh noodich 3 dat de Heeren Staten delèr Verecnichdc Nederlandea metten ecrflen hacr tanden lieten fien teghen den vermetendexi Coninck van Portugael, ende lieten blijckcn Wie fy zijn, op dat anders onfè naburigePrincen niet en dencken, dat al!e de macht,: ambitie, luft ende couragie by de Nederlanders t'eenemael verloxtti is, ende dat defè macht nergens anders tegen Portugael werde aen-gewentjalsin Brafil 3 zijndc de principaclfte peerel van zijn Kroon, aldaer fy zijn hart-ader fullen aen-taften. Godtbewâre de Ooft-Indifche Compagnie, dat hare Vyânden overhaer ooek niet comen te triumphercn j want den Coninck van Portugael, die nu ontrentderthien jaren gèleden,t"zederc hy tegen Span^ictV opgeftaen was,wel inftantelijck aendeHeeren Staten Generael liet; verfbecken^ dat met defè Landen in vrede en vrientfchap mochte handelcn entraflqueren,vermitszijn groote onverrflogentheyd hy defè Landen daer in nietkonde ontbeeren, vind hem nû door des Compagnie Concjueften, als Angola,* endeSintThomee; ende infonderheydt Brafil, datrhen hem al foetgens heeft laten machtjch werden, ende dat in prejuditie ende totale ruine ende onderganck van de voortrefFelijcke Weft-IndifcheCompagnie, darraen

datmen nu qualijcfc wéevwatbreydel Portugael inde mpnd faU len leggen, op dat niet alleen de Ooftrlndifèhe Compagnie van gelijcken; door'hem t'ondet werde gebjracht, ^ae^dajftymet^ ter tijdt defèyynden geen meerdc'r afbreuck.€torneaer>tedoéh.

Nu het isfeeckerende warachtidh, dat honderden Portugefert in Brafil vccl liever hadd$n gefien ^atpnft Hollan dfc Natic daer meefter waren gcblcven,encîe dat fo ten reguarde vande Negotie, daer fy-luydcnftacttdeonderonfcRegeeringhe,groot£ profijtea medehebben gedaen,als ten acnfien van hare hardeonverdraeglijcke gouverno,daerJy ëtrûgéjhëémêdêgèp]àegr ge weeft zij n.

Honderden van Ne^pds, die gedurendedefeïrporlogh aen onfe zijde baet hebbenb^geven, alsmede origelijck meerdergetal van Brafilïanen,die haer aile ïndç Boflen onthi elcfen, niet alleen om door dien middef te zija bëyrijd vandePbrtugeefche flavernye, maenafonderheydt, om datfe EioO&Vyanden zijn van de Portugecfèn, waer ai alrede diverfe ketf-tecekenen,zediert het vertreck vande Hollanders, aldacrgebleecken zijn: WelckeBrafilianea ende Negros dageticxfittenin verlanghen te hooren, dat door, hare Hoogh Mog : de Heeren Staten Generael weder een aenfienlijcke macht derwaerts gefbnden wierdt, omhaeralfdan weder by onfe troepen temogen vervoegen,om niet alleen ons verîorenBrafil vanden Portugees weder te reeupereren, ende noch meerder Concjueften te doen, als oyt voor defen hebben gedaen, maer ooek om de geledcne afFronten aende Poitugeefen te revengerch, God.c Almaclitich wil hier toe zijnen Goddelijcken zeghen verleencn, op daf wat vruchtbacrîijcks entrent defè faccken,door. haer HooghMog: byder handtgenomen werde, ten eyndeons Braiîl weder mogenroachtichworden, tôtfouUgementvan duyfçnden

fendcn îûgtlktïm defer tandenj totvcrtmoftingë van die arme» Brafiliancn,aen wie# Jiacr Hoogh Mog : voorclcfen grootc be* Ioften van maintenu hebbenghedaen, ende cortct bcftcvan den Staet defe* Lanckn.