Ilja Visser Ambacht

Page 1

ILJA VISSER IN HET RIJKSMUSEUM

EEN ONTMOETING MET PIERRE CUYPERS NO



EEN ONTMOETING MET PIERRE CUYPERS "Even terug naar 1885. Het jaar waarin Pierre Cuypers de bouw van het Rijksmuseum te Amsterdam voltooide. Met bijzondere aandacht voor de constructie en decoraties als onderdeel van de architectuur heeft hij een gesamtkunstwerk gecreĂŤerd. Toen de tijdgeest echter sober en strak dicteerde, verdwenen de decoraties. Jaren van technische ontwikkelingen en nieuwe bouwkundige inzichten volgden. En nu, aan het begin van de 21e eeuw: de verbouwing van het Rijksmuseum, waarbij de decoraties van Cuypers op ambachtelijke wijze worden gerenoveerd. Tijdens een Hard Hat Tour door het Rijksmuseum wordt Ilja Visser getroffen door de originele motieven en kleuren van Cuypers' decoraties. Ze herkent de liefde voor het ambacht en de gedrevenheid om iets bijzonders te creĂŤren. Dankzij een stipendium van het Prins Bernhard Cultuurfonds heeft Ilja Visser een speciale collectie kunnen ontwerpen. Met trots presenteert Ilja Visser 'Ambacht, een ontmoeting met Pierre Cuypers'."


2

ANNA VAN GREVENSTEIN pagina 4

ILJA VISSER pagina 8

PRINS BERNHARD CULTUURFONDS pagina 10

PIERRE CUYPERS pagina 6


3

INHOUDSOPGAVE

BRIEVEN AAN CUYPERS pagina 12

pagina 13

pagina 20

pagina 21

pagina 24

pagina 22

pagina 32

pagina 40

pagina 66

pagina 67

pagina 68

pagina 74

pagina 90

pagina 72

pagina 75

pagina 89

pagina 91


4

ANNE VAN

GREVENSTEIN


5

ANNE VAN GREVENSTEIN

DE RESTAURATIE EN RECONSTRUCTIE VAN CUYPERS' DECORATIESCHEMA WORDT UITGEVOERD DOOR DE STICHTING RESTAURATIE ATELIER LIMBURG ONDER LEIDING VAN PROF. ANNE VAN GREVENSTEIN, DE VOORMALIG DIRECTEUR. ALS HOOGLERAAR CONSERVERING EN RESTAURATIE IS ANNE VAN GREVENSTEIN VERBONDEN AAN DE UVA.

O

mdat het Rijksmuseum in

hebben de restaurateurs met een

de afgelopen eeuw steeds

vergrootglas en een scalpel de

meer expositieruimte

verf op een klein oppervlak

nodig had en het tijdsbeeld

laag voor laag weggekrast. Op

voorschreef dat kunstwerken

deze manier is achterhaald of de

in een strakke witte ruimte

ontwerpen ook inderdaad op de

gepresenteerd worden, zijn de

bedoelde plaats en in de aan-

oorspronkelijke structuur en

gegeven kleuren zijn uitgevoerd.

decoraties zo goed als verdwe-

Zoals Cuypers ambachtslieden

nen. Gelukkig heeft Cuypers zijn

door middel van ‘training on the

ontwerpen minutieus vastgelegd,

job’ opleidde en inzette om zijn

zodat zijn archief een schat aan

ontwerp te realiseren, bekwamen

informatie biedt. Om een duide-

nu leerlingen van de schilders-

lijk beeld van het oorspronke-

opleiding Sint Lucas in Boxtel

lijke motief en de kleur van de

zich in het vak bij het herstel-

decoraties te krijgen, hebben

len van de decoraties. Ze werken

de restaurateurs twee methoden

met dezelfde kleuren, schilder-

toegepast. Ten eerste hebben zij

technieken en penseelvoering als

met strijklicht langs de muur

in de 19e eeuw. Ook wordt de verf

geschenen om de teksten te

op dezelfde manier als destijds

ontcijferen waarbij elk reliëf

aangebracht door handgesneden

een letter opleverde. Daarnaast,

sjablonen en doorstuiftekeningen

om de patronen te ontdekken,

te gebruiken.


6

PIERRE CUYPERS


7

PIERRE CUYPERS

PIERRE CUYPERS (1827 – 1921) WAS DE ARCHITECT VAN HET RIJKSMUSEUM IN AMSTERDAM. HIJ HAD, NAAST EEN VOORLIEFDE VOOR NEOGOTIEK, DE WENS OM HET AMBACHT WEER TERUG TE BRENGEN IN ZIJN VAKGEBIED.

E

n, zo meende hij, als

Nederland. Het gebouw zelf moest

eenmaal uiting is gegeven

bovendien de schoonheid reflecte-

aan het vakmanschap dan mag

ren van de objecten die erin

het ook worden bewonderd;

tentoongesteld werden. Bij de

gemetselde stenen gewelven en

opening in 1885 was het museum

decoratie maken onderdeel uit van

dan ook niet alleen het grootste

de architectuur van een gebouw.

bakstenen gebouw van Nederland,

Cuypers, geïnspireerd door de

het werd ook overvloedig

Arts & Craftsbeweging, was nauw

gedecoreerd met ornamenten,

betrokken bij de oprichting van

tegeltableaus, wandkleden en

vakmanscholen en leidde zelf

schilderingen; ‘een gesamtkunst-

de ambachtslui op die het

werk’. Want architectuur, vorm en

Rijksmuseum bouwden. Pierre

kleur weerspiegelden tezamen de

Cuypers zag zijn ontwerp van het

rijke vaderlandse geschiedenis en

Rijksmuseum als een hommage aan

de rol daarin van kunst

de kunsten en de geschiedenis van

en cultuur.


8


9

ILJA VISSER

ILJA VISSER

MEER DAN EEN DECENNIUM GELEDEN ALWEER STARTTE ILJA VISSER ALS STUDENT MODEVORMGEVING AAN DE KUNSTACADEMIE IN ARNHEM. ILJA LIEP STAGE IN NEW YORK BIJ DONNA KARAN EN MARIA CORNEJO EN LEERDE HIER DE FIJNE KNEEPJES VAN HET VAK KENNEN.

N

a haar afstuderen

label aangevuld met een eigen

verhuisde Ilja naar

prêt-a-porter lijn, ‘Ready to

Milaan om daar de

fish_’. In 2009 is de Ilja

oorsprong van mode, textiel

Visser Group opgericht.

en inspirerende ontwerpen te

Het atelier, de showroom en de

ontdekken. Hier ontstond de

Ready to fish_ brandstore vormen

basis van haar ambitie die in

nu één creatief bolwerk in een

2005 realiteit werd met het

monumentaal pand aan de

introduceren van haar eigen

Prinsengracht te Amsterdam.

couturelijn. Al snel werd dit


10

PRINS BERNHARD CULTUURFONDS

HET PRINS BERNHARD CULTUURFONDS STIMULEERT CULTUUR EN NATUURBEHOUD IN NEDERLAND – OP GROTE EN OP KLEINE SCHAAL. BIJZONDERE INITIATIEVEN, BEVLOGENHEID EN TALENT MOEDIGT HET FONDS AAN MET FINANCIËLE BIJDRAGEN, OPDRACHTEN, PRIJZEN EN BEURZEN.

D

oor actieve fondsenwerving

Met een landelijk fonds en twaalf

en inkomsten uit loterijen

provinciale afdelingen is het

kan het fonds jaarlijks

Cultuurfonds een van de grootste

ruim 3.500 projecten en perso-

particuliere cultuurfondsen van

nen ondersteunen op het gebied

Nederland. In 2010 bestond het

van theater, muziek, beeldende

Prins Bernhard Cultuurfonds 70

kunst, geschiedenis, letteren,

jaar.

monumentenzorg en natuurbehoud.


11

PRINS BERNHARD CULTUURFONDS

CULTUURFONDS MODE STIPENDIUM

Het Cultuurfonds is actief als

Het Prins Bernhard Cultuurfonds

intermediair voor het mecenaat

stelt jaarlijks een bedrag van

en als partner voor particulie-

â‚Ź 50.000 beschikbaar om een

ren, stichtingen en bedrijven die

jonge, talentvolle modeontwer-

cultuur een warm hart toedragen,

per gelegenheid te geven zich

zoals ook het geval is bij deze

opnieuw primair op artistieke

anonieme schenker van het

verdieping en reflectie te rich-

stipendium.

ten. Het betreft een eenmalig

Een bijzondere vorm van geven aan

project voor een modeontwerper

cultuur is het CultuurFonds op

die al commerciĂŤle collecties

Naam. Particulieren (bij leven

heeft uitgebracht. Het Cultuur-

of via een nalatenschap),

fonds Mode Stipendium werd begin

bedrijven en stichtingen kiezen

2010 toegekend aan Ilja Visser.

voor deze schenkingsvorm van-

Het Cultuurfonds Mode Stipendium

wege het administratieve gemak

wordt mogelijk gemaakt dankzij

en de uitgebreide mogelijkheden.

een anonieme schenking.

Het CultuurFonds op Naam biedt instellers de mogelijkheid een

CULTUURFONDS OP NAAM OF ANONIEM

geliefde vorm van cultuur of

Om initiatieven als het Cultuur-

natuurbehoud te steunen en draagt

fonds Mode Stipendium mogelijk

een zelfgekozen naam, in veel

te maken is het Prins Bernhard

gevallen een fantasienaam of

Cultuurfonds afhankelijk van

bijvoorbeeld de naam van een

fondsenwerving en ondersteuning

overleden familielid, en soms

vanuit het private kapitaal.

zelfs geheel anoniem.


12

Lieve meneer Cuypers, schoenen aan om Morgen is een speciale dag, ik trek m’n mooiste dere werken, het een kijkje te gaan nemen bij één van jouw bijzon wing, wat mij Rijksmuseum. Ik hoor zoveel verhalen over de verbou Hat Tour doen, Hard ontzettend nieuwsgierig maakt. Daarom ga ik een voor staat. ik wil wel eens met eigen ogen zien hoe het er


13

BRIEVEN AAN CUYPERS

Ik ben stomverbaasd! Hoe konden ze! Hoe konden ze! Al die bijzondere muurdecoraties die jij voor de Eregalerij, de Voorhal, de Nachtwachtzaal en in de trappenhuizen had ontworpen, zijn wit geplamuurd! Waarom? Ik kan gewoon niet geloven dat die mooie patronen, jouw idee, al die jaren onder een laag witte verf hebben gezeten! Wat dacht die directeur toen hij deze beslissing nam?!


14

Het was wel erg bijzonder. Ik kwam vanmorgen aan, moest meteen mijn hoge hakken uit en kreeg hele grote schoenen met metalen neuzen! Jouw kunstwerk is namelijk als bouwput in beheer van de aannemer en mijn hoge hakken zijn niet veilig genoeg! Ik kreeg ook een lichtgevend hesje aan en een 'hard hat'. Het stond me mighty fine! Je had me moeten zien, ik leek Bob de Bouwer wel!


15

BRIEVEN AAN CUYPERS

Ik ben zo onder de indruk! Ik heb zo enorm veel ideeĂŤn en kennis opgedaan. Die gewelven, de hoogte, hoe je met licht hebt gespeeld de verschillende ruimtes. Je neogotische vormen en je liefde voor pure materialen. Ik voelde me een elfje toen ik binnen was en in gedachten zweefde ik naar jouw tijd, wat een romantisch idee! Ik kan er echt niet over uit! Ik begreep dat Schmidt-Degener, de museumdirectuur destijds, meteen na jouw dood de muren wit heeft gesaust om niets te laten afleiden van de kunstwerken!

in


16

Wat je waarschijnlijk nog niet wist en daarom schrijf ik je; als onderdeel van de verbouwing komen al die prachtige muurdecoraties weer terug. Heel voorzichtig worden kleine deeltjes verf verwijderd om te kunnen zien welk patroon je had bedacht. Gelukkig is er in de bibliotheek een archief van al je werk. Dus met enig meet- en denkwerk is het mogelijk geweest om elke muur weer zo te krijgen zoals jij hem hebt ontworpen. En tjonge jonge jonge... wat is het mooi aan het worden.


17

BRIEVEN AAN CUYPERS


18


19

BRIEVEN AAN CUYPERS


20

Eenmaal thuisgekomen hield het me erg bezig. Ik ben me wat meer in je gedachtegoed gaan verdiepen. Zo kwam ik er achter dat je architecten hebt opgeleid op een locatie vlak bij het Rijksmuseum en ook echte vaklui kweekte op de werkvloer van de bouw. Super zeg! En jij trendsetter, de “Cuypersacademie” is helemaal retro! Anne van Grevenstrein heeft jonge talenten gezocht én gevonden en leidt ze op tot sjabloneerders en lijntrekkers, dat moet je toch zeer aanspreken.


21

BRIEVEN AAN CUYPERS

Ik ben zo door je geïnspireerd, ik wil dat iedereen ziet hoe bijzonder je werk is! Daarbij komt dat ik het fascinerend vind dat het leek alsof een deel van je werk voor altijd was verdwenen maar dat het nu weer springlevend wordt dankzij echt vakmanschap! Het ambacht herstelt cultuurgoed en dat in deze tijd, dat is toch fantastisch. Tegenwoordig draait alles om snelheid en cijfers, ook in mijn vak. Elk jaar moet ik een aantal collecties maken, die ook nog goed moeten lopen. Ik heb bijna geen tijd meer om stil te staan bij mijn oorsprong: het echte ambachtelijke handwerk van de couture. Maar ik ben toch niet de enige die er zo over denkt‌


22

Vandaag was een zeer belangrijke dag. Ik was uitgenodigd door het Prins Bernhard Cultuurfonds. Wauw! Ik kan het bijna niet geloven! Ik heb een Cultuurfonds Mode Stipendium ontvangen! Ik ben zo ongelooflijk blij. Het Prins Bernhard Cultuurfonds heeft een anoniem Cultuurfonds dat er grote waarde aan hecht dat creativiteit bij modevormgevers niet verloren gaat omdat ze zoveel aandacht moeten besteden aan de bedrijfsvoering. Hoe fijn! Vakmanschap wordt dus nog steeds gewaardeerd! En echt een eer, ik ben de eerste die dit stipendium in ontvangst mag nemen. FinanciĂŤle ondersteuning om me weer te storten op wat mij het allermeest inspireert: creĂŤren! Hoe mooi kan het leven zijn!


23

BRIEVEN AAN CUYPERS


24

Uiteindelijk is het dan zover, ik mag beginnen. Ik heb een aantal van jouw motieven als inspiratie gebruikt. Ik ben er mee gaan schetsen. Hoe jij de vorm en ruimte hebt samengebracht is zeer bijzonder. Ik ben aan het kijken of het me lukt om, net als jij hebt gedaan, tweedimensionale patronen in balans te brengen met ruimtelijke vormgeving. Jij werkte weliswaar met muur en verf en ik gebruik stoffen en spelden, maar zo’n zelfde evenwicht te bereiken in mijn eigen vakgebied lijkt me een uitdaging.


25

BRIEVEN AAN CUYPERS


26


27

BRIEVEN AAN CUYPERS


28


29

BRIEVEN AAN CUYPERS


30


31

BRIEVEN AAN CUYPERS


32

Ben nu met de stofproeven bezig. Hoekige vormen gecombineerd met te ronde vormen. Het is een uitdaging om er een kloppend beeld van maken, dat ook één geheel vormt. Door jou werk ik anders dan anders. Het is me namelijk opgevallen dat jij in al je werken op een ”. bijzondere manier rust creëert. Niks “de kunst van het weglaten Jij combineert alles maar door zorgvuldig afgewogen ruimtelijke verhoudingen behoud je orde. Ik vind dat een mooi streven. Ik wil dan ook een aantal van jouw motieven combineren met mijn eigen stukken. Vlechten, laag op laag, knopen... twee- en driedimensionale combinaties! En dan zo dat ik een verloop tussen de verschillende patroondelen bereik! In het klein lukt het, de testen zijn o.k. Nu nog in het groot!


33

BRIEVEN AAN CUYPERS


34


35

BRIEVEN AAN CUYPERS


36


37

BRIEVEN AAN CUYPERS


38


39

BRIEVEN AAN CUYPERS


40

Vandaag gaan we de eerste toile doorpassen. Ik ben erg benieuwd hoe hij valt. Het is altijd het spannendst om de eerste vertaling van het papieren ontwerp naar de stoffen versie te zien. Het leuke is wel dat ik het dit keer in mijn eigen atelier heb vervaardigd. Wellicht heb je stiekem al een kijkje genomen vanaf boven, over de Prinsengracht, door de ramen naar binnen, mooi he!?!


41

BRIEVEN AAN CUYPERS


42


43

BRIEVEN AAN CUYPERS

Mmm... het beeld komt over, wel is de pasvorm nog zeker niet wat het moet zijn. Laat ik het zo zeggen; "het is nog geen twitter moment"‌ (tja, dat leg ik je later nog wel een keer uit!).  Ik werk hem bij, zowel de toile als het patroon, maar daarbij moet ik zorgen dat ik jouw motieven behoud.


44


45

ANNE VAN GREVENSTEIN


46


47

BRIEVEN AAN CUYPERS


48


49

BRIEVEN AAN CUYPERS


50


51

BRIEVEN AAN CUYPERS


52


53

BRIEVEN AAN CUYPERS


54


55

BRIEVEN AAN CUYPERS


56


57

BRIEVEN AAN CUYPERS


58


59

BRIEVEN AAN CUYPERS


60


61

BRIEVEN AAN CUYPERS


62


63

BRIEVEN AAN CUYPERS


64


65

BRIEVEN AAN CUYPERS


66

Vandaag komen ook de eerste testen van de borduursels binnen. Het was een mega klus, met naald en draad zijn er wel duizend knopen op een lapje van tien bij tien centimeter genaaid. Je zou de overgave waarmee geknoopt wordt zeer waarderen!


67

BRIEVEN AAN CUYPERS

Ik ontmoet vandaag de schoenspecialist. Ongelooflijk spannend, want ik heb voor het eerst bij mijn collectie ook eigen schoenen ontworpen. Dit is absoluut een ander vakgebied maar ik heb me goed laten inlichten! Ook hiervoor heb ik weer veel geschetst. Het is leuk om in een presentatie twee disciplines te hebben; kleding en schoenen. Die moet ik uiteraard wel met elkaar in verband brengen. Zie het een beetje zoals jij vloer en plafond met elkaar verbindt. Het mag anders, maar het is mooi als het een geheel vormt en tegelijkertijd moet toch elk onderdeel zijn eigenheid behouden.


68

Vandaag hebben we casting gehad. Maar liefst 110 langbenige dames gezien. Ze komen echt van heinde en verre. Het was geen gemakkelijke keuze. Los van de juiste maten heb ik me voornamelijk gericht op hun uitstraling. Kunnen zij de motieven die jij hebt ontworpen en die ik heb vertaald in mijn patronen op een perfecte manier uitdragen? Lopen ze gracieus, maar niet te overdreven? Of eigenlijk, past de outfit als een “vloeibaar jasje”? Ze hebben allemaal prachtige benen en ‘bone structures’, hoe was dat in jouw tijd? Werden de modellen


69

BRIEVEN AAN CUYPERS

toen misschien gecast op genoeg vetjes? Hoe breder de heupen, hoe beter? Veel borsten of weinig borsten? Weet je; dat is nu een veelbesproken punt. Hedendaagse modellen zijn vaak te mager. Maar wij hebben in elk geval een aantal toppers!


70


71

BRIEVEN AAN CUYPERS


72

De schoenen zijn klaar! Geweldig! Jemig, wat maakt dit het beeld compleet zeg!


73

BRIEVEN AAN CUYPERS


74

Nou, het begint langzaam allemaal samen te vallen. Vorm en structuur worden één. Ik probeer een mooi palet te maken van de kleuren die jij ook hebt gebruikt. Ze zijn sterk en zeer bijzonder, voor deze collectie kies ik er een paar uit. De materialen zijn puur… dit zal je waarschijnlijk goed bevallen. Ik weet dat jij je hard maakte voor steen, geen pleisterwerk of geschilderd hout. Alleen natuurlijke materialen. Wel zijde, geen viscose, alleen steen, en geen pleisterwerk is ons motto, toch?


75

BRIEVEN AAN CUYPERS


76


77

BRIEVEN AAN CUYPERS


78


79

BRIEVEN AAN CUYPERS


80


81

BRIEVEN AAN CUYPERS


82


83

BRIEVEN AAN CUYPERS


84


85

BRIEVEN AAN CUYPERS


86


87

BRIEVEN AAN CUYPERS


88


89

BRIEVEN AAN CUYPERS

Nou, de collectie is klaar. Jee! Bizar zeg! Wat een inspiratie en wat ben ik trots op mijn vertaalslag. Ik vind het reuze spannend. Er staat een beeld waar jij hopelijk ook trots op bent. Ik ben moe en opgelucht tegelijk. Vandaag ga ik alle sets fotograferen om te kijken wat de puntjes op de i zijn. Hier heb ik nog een heel klein beetje tijd voor. Het is namelijk al bijna 13 januari, de dag van de presentatie. Ik hoop dat je een gaatje in je hemel-agenda hebt vrijgehouden!


90

Vandaag ga ik me klaarmaken voor de presentatie. Jawel, in jouw huis, het Rijksmuseum. De meiden moeten mooi gemaakt worden en de collectie moet naar het Rijksmuseum. Gedurende de verbouwing mogen we niet allemaal tegelijkertijd naar binnen, is er geen kleedruimte en zijn er nog tig haken en ogen waarmee we rekening moeten houden. Een hele klus die geklaard moet worden, kan ik je vertellen! Maar stel je voor: gracieuze modellen in ontwerpen die zijn ge誰nspireerd op jouw decoraties lopen een show in de bijna herstelde cultuurtempel!


91

BRIEVEN AAN CUYPERS


92


93

BRIEVEN AAN CUYPERS


94


95

BRIEVEN AAN CUYPERS


Dank aan: ing, Barbara de Back, Liliane A. Bann en wijk Kool en Jorg Drukkerij Pascal, Arthur Westerop

Ontwerp: Jorgen Koolwijk (uncoated.nl)

96



ILJA VISSER IN HET RIJKSMUSEUM

ILJA VISSER, 2011


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.