Cadernos gastronómicos 28 Nesta ocasión, decidimos que o noso Caderno Gastronómico deste Nadal fose un número monográfico sobre tortas e doces, pois coidamos que o Nadal é unha época estupenda para gorentar pasteis. Temos moito máis tempo libre, o que nos permite tanto realizar estas sobremesas con coidado e agarimo como gozalas longamente, con pausa, e nunha boa compaña, ben sexa familiar ou de amizades.
Esperamos, xa que logo, que preparedes algunha destas receitas e que á volta nos contedes que tal vos saíron e se realmente cumpriron o obxectivo para o que foron creadas: relaxarse, gozar do padal e da compañía. BO NADAL !
IES MENDIÑO
Inverno 2017
BICA DE CABAZA
Ingredientes: - ½ kg de cabaza cocida e ben escoada - 5 ovos - 1 iogur natural - 3 medidas de azucre (co vaso de iogur) - 1 medida de aceite de xirasol (co vaso de iogur) - 1 medida de fariña de trigo - 1 sobre de fermento en po - Reladura dun limón - Azucre glass para decorar - Manteiga para untar
Elaboración: Mesturamos todos os ingredientes cun batedor eléctrico de variñas. Quentamos o forno a 180 graos, e untamos con manteiga e enfariñamos un molde rectangular (se é de aluminio dos dun só uso, mellor). Botamos a crema no molde e enfornamos a 180 graos durante unha hora. Podemos tapar o doce con papel de aluminio para que non se torre. Comprobaremos se está feito se ao picalo cunha agulla longa (ou outro utensilio) sae limpa. Cando estea listo, cubrímolo con azucre glass.
IES MENDIÑO
Cadernos gastronómicos 28
BICA BRANCA DE AMÉNDOA
Ingredientes: - 8 claras de ovo - 350g. fariña de améndoa (é dicir, 350 de améndoa moída) - 350ml. nata líquida para montar - 400g. azucre + 50g. para a cobertura - Molde metálico de 31 x 22cm. e papel sulfurado para forno.
Elaboración: Antes de proceder coas claras, montamos a nata coa axuda da batedora. Montamos as claras: Para iso debemos de bater coas variñas con movementos envolventes, rápidos e continuos, facendo que vaian collendo “aire”. Unha vez montadas as claras, imos engadindo aos poucos o azucre. Ao mesmo tempo, seguimos batendo, ata conseguir un merengue de textura esponxosa, procurando que non se nos baixe a mestura. Seguimos o proceso incorporando a améndoa moída, aos poucos, ata que estea perfectamente integrada co resto. Por último, engadimos a nata montada, que integramos con movementos suaves e envolventes na mesma dirección, de modo que se vaia mesturando e nos siga quedando a textura adecuada. O resultado final ha de ser unha mestura branca, compacta e coa textura de crema espesa. Vertemos a crema nun molde rectangular recuberto de papel de forno.
IES MENDIÑO
Inverno 2017
Espolvoreamos azucre, coa axuda dun pequeno coador, sobre a superficie para que logo nos quede unha capa cruxente na parte superior. Prequentamos o forno a 180º coa opción “ventilador” durante 10 min. Colocamos no centro do forno e cambiamos á posición “calor arriba e abaixo” durante 40-45 min segundo a potencia do forno. Comprobamos cun pincho metálico ou un escarvadentes. Se sae seco na súa totalidade, é que xa está no seu punto. Retiramos do forno e reservamos deixando que se arrefríe.
IES MENDIÑO
Cadernos gastronómicos 28
GALLETAS PARA PREPARAR UN EXAME Ingredientes: - 150g. de fariña de folios - 50g. de bolígrafos de cores - 4 subliñadores (amarelo, verde, azul e laranxa) - 300g. de ganas - 250g. de esperanza - 50g. de libros Elaboración: Cóllanse os 150g. de fariña de folios e póñanse sobre a mesa do escritorio. Acto seguido, mestúrense cos 50g. de bolígrafos de cores e os catro subliñadores. Entón, un por un, collerase un folio e comenzarase a facer os esquemas. Para iso, e coa axuda opcional dunha regra, empezaranse a cambiar os bolígrafos e diferentes tipos de letras para captar os conceptos clave. Os subliñadores amarelo e verde serán para os títulos e o azul e laranxa para as ideas secundarias. A continuación, cos 50g. de libros, porémonos a preparar a materia. Isto será a base da nosa receita. Agora, cos 300g. de ganas, sentamos no escritorio e preparamos o noso exame. En vésperas, non poden faltar os 250g. de esperanza: fundamental crer nun aprobado. Consello de presentación: Para que teña forma máis apetitosa, podemos dar forma de galleta aos folios. Pero isto será meramente opcional. Nuria Avión (2º Bach.)
IES MENDIÑO
Inverno 2017
EMPANADA DE NOCES E MEL
NA HONRA DE Mª VICTORIA MORENO, autora homenaxeada no Día das Letras Galegas 2018 (…)
- Que cobra a señora por esta lección? - Unha receita de repostería para o outono! - Fina (Fina Casalderrey) matinou un instante e preguntou: - Vai unha empanada de noces con mel? - Vai. - E a escritora dictou esta receita: Moes medio quilo de noces e mestúralas nunha cazola con catrocentos gramos de mel e dúas mazás reladas. Pos esta mestura a lume baixo ata que espese e déixala arrefriar. Mentres tanto preparas medio quilo de masa doce, divídela en dúas bólas, esténde-la primeira cun rolete, colóca-la sobre unha empanadeira engraxada e repartes sobre ela o contido da cazola. Despois cobres coa outra parte da masa, selas, pinchas cun garfo toda a parte superior, báña-la superficie cun ovo batido e metes no forno a temperatura media-alta durante media hora.
Mª Victoria Moreno: Guedellas de seda e liño, ed. Galaxia, 1999, páx. 34-35 IES MENDIÑO
Cadernos gastronómicos 28
FAR BRETÓN
O Far bretón é semellante a un flan denso con ameixas pasas. Perfecto para acompañar con marmelada, nata, caramelo ou azucre glass. Ingredientes - 750ml de leite - 220g de fariña - 130g de azucre - 5 ovos - 20g de manteiga - 1 sobre azucre vainillado - 500g de ameixas pasas
Elaboración: Primeiro, mesturamos a fariña co azucre e mais o azucre vainillado. Despois engadímoslle os ovos previamente batidos e remexemos todo moi ben. Incorporámoslle a manteiga fundida e o leite, mesturando todo pouquiño a pouco. Logo, incorporamos as ameixas pasas. Por último, vertemos nun molde previamente engraxado e forneamos durante 50 minutos a 180°C.
IES MENDIÑO
Inverno 2017
FLAN DE CASTAÑAS
Ingredientes 500g castañas 500ml leite 150g azucre 7 ovos 100g azucre para o caramelo
Elaboración Cocción das castañas: Facer un pequeno corte na punta das castañas e cocelas durante 50 minutos aproximadamente ata que estean brandas. Tirarlles a casca e, despois, batelas deica facelas puré. Cocer a lume moi baixo, durante aproximadamente 15 minutos, o leite co azucre, (opcionalmente pódeselle engadir: unha rama de canela e unha monda de limón) removendo a miúdo. Despois coar iso para retirar a monda de limón e a rama de canela. Bater os ovos e mesturalos co leite e o puré de castañas. Vértese nun molde apto para flans, previamente caramelizado con azucre, e fornéase durante 50 minutos aproximadamente a baño María. Deixar arrefriar e introducilo varias horas na neveira antes de comelo. Pódese decorar con algunha castaña e nata se se quere.
IES MENDIÑO
Cadernos gastronómicos 28
RECEITA PARA CONSEGUIR UNHA SOCIEDADE FEMININA Ingredientes: - 700g. de homes concienciados - 1Kg. de educación feminista - 800g. de feminismo - 500g. de igualdade - 500g. de tolerancia - 500g. de respecto - 500g. de sonoridade Preparación: Pode parecer una receita un pouco utópica, pero con moita loita e esforzo podemos conseguilo. O principal é a sonoridade entre as mulleres, o apoio entre nosoutras. Con 800g. de feminismo teremos que concienciar ás mulleres que aínda están alienadas e non descubriron esta loita. Tamén debemos engadir 700g. de homes concienciados para que nos apoien na nosa loita. Con todo o mundo concienciado do necesario que é o feminismo, engadimos 500g. de igualdade, para acabar así coas diferenzas entre homes e mulleres en todos os ámbitos, tanto político, como social ou laboral. Un dos ingredientes esenciais son os 500g. de tolerancia e respecto para acabar coas violacións, co acoso ás mulleres nas rúas… Despois de todo isto xa deberíamos ter unha sociedade feminina na que as mulleres non teriamos medo a saír soas, na que non se nos xulgue por vestírmonos como nos dá a gana. En resumo, unha sociedade na que se nos trate con igualdade e respecto. O tempo de elaboración desta receita pode durar moitos anos, pero o resultado pagará a pena. Rocío Couñago e Óscar Castro (2º Bach) IES MENDIÑO
Inverno 2017
FREIXÓS (FILLOAS DE CREMA FRITA) Ingredientes (para 4 pers.): - ½ l de leite de vaca - ½ kg de fariña - 50g de manteiga - azucre - canela - aceite de oliva Ingredientes para a crema: - 50 g de fariña - 100 g de azucre - 6 xemas de ovo - canela - licor (opcional) - reladura de limón
Elaboración das filloas: Mestúrase o leite, a fariña e a manteiga para facer unha pasta homoxénea. Poñemos a tixola ao lume e ímolas fritindo coa mínima cantidade para que queden moi finas. Reservámolas. Elaboración da crema: Nunha pota, poñemos a cocer o leite xunto coa canela e o limón. Noutro recipiente mestúranse as xemas co azucre; despois, cóase o leite e engádense quente ás xemas. Para terminar, déixase que ferva. Elaboración final: Rechéanse as filloas coa crema e póñense a fritir nunha tixola ata que se doren; a continuación, retíranse a un papel absorbente, e sérvense salferidas coa mestura de azucre e canela. IES MENDIÑO
Cadernos gastronómicos 28
COMO AGUANTAR SEGUNDO DE BACHARELATO Ingredientes: - 1 carro de paciencia - 150g. de resistencia - 250g. de chocolate - 150g. de café - 250g. de concentración - 150g. de forza de vontade - 20 caixas de tila - 150g. de ganas
Elaboración: En primeiro lugar, collemos o noso carro de paciencia, pois é moi necesario para o comezo da nosa receita, probablemente a máis dura que realices ao longo da túa vida. Nesta aventura, necesitarás, a continuación, engadir a resistencia: haberá momentos nos que chegarás a pensar que non podes realizala, pero aí está a cuestión clave. Isto soamente serán sensacións, terás que seguir esforzándote e así chegarás ao seu fin. Ao longo da túa receita, necesitarás engadir o chocolate para facela un pouco máis amena, dentro do posible, e o café para aguantar as longas noites que requirirá a elaboración deste magnífico manxar (como xa advertimos este é moi longo e custoso). Por se isto fose pouco, para unha boa elaboración, necesitaremos engadir moita concentración, que terá que ir acompañada das caixas de tila. Tanta concentración, ás veces, vaite poñer dos nervios e haberá que intentar relaxarse un pouco. Cando esteamos chegando xa ao seu fin, hai que engadir o ingrediente fundamental que non é outro que a forza de vontade. IES MENDIÑO
Inverno 2017
Haberá momentos nos que verás pola fiestra e dirás: “Que fago eu aquí nun día tan solleiro como o de hoxe?” E é xusto aí cando debes empregala e pensar que todo traballo ten a súa recompensa. E así, para finalizar o noso delicioso manxar, non debemos poñer outra cousa que ganas e deste xeito poderalo facer o mellor que te propoñas e conseguir o mellor resultado posible. UNHA AUTÉNTICA DELICATESE QUE NON LLE GUSTARÁ A MÁIS NINGUÉN QUE AOS PROPIOS PREFES! E... LISTA PARA CONTINUAR COA SEGUINTE ETAPA DA NOSA RECEITA! Emma Ruíz (2º Bach.)
IES MENDIÑO
Cadernos gastronómicos 28
PASTEL ALEMÁN
Ingredientes para a masa crebada ou pasta brisé: - 125gr de fariña de trigo - 50gr de azucre - 1 xema de ovo - 75gr de manteiga ben fría en cubiños - 1 cullerada de auga (opcional) Ingredientes para o recheo: - 250gr de noces moídas - 6 ovos - 250gr de azucre Ingredientes para o baño de azucre - 200gr de azucre glass - 1 cullerada de auga fervendo - zume de media mandarina ou de media laranxa quente - relo de media mandarina ou de media laranxa
Elaboración da masa crebada: Nunha superficie plana, colócase a fariña de trigo cernida, o azucre, mestúrase ben e dáselle forma de volcán. Agrégase no oco a xema de ovo e a manteiga fría cortadas en anacos pequenos. Amásanse todos os ingredientes coas xemas dos dedos ata obter unha masa areosa. (É moi importante que a masa estea pouco traballada para que non se converta nunha masa elástica) Únese a masa deica formar unha bóla. Envólvese en film plástico transparente de cociña e lévase a repousar ao frigorífico durante unha hora. Deste xeito a masa adquirirá consistencia e brillo. Pasado un tempo, pon a quentar o forno a 180ºC (arriba e abaixo) IES MENDIÑO
Inverno 2017
Engraxa un molde para tortas con manteiga e espolvorea de fariña de trigo. Tamén podes utilizar papel antiadherente para fornos. Reserva. Coa axuda dun rodo, estende a masa. Logo enrola a masa no rodo e colócaa coidadosamente no molde. Presiona suavemente a masa aos bordes do molde e dalle forma. Recorta o sobrante.
Preparación do recheo: Bate as claras de ovo a punto de neve. Reserva. Bate as xemas co azucre ata conseguir unha masa homoxénea. Engádelle as noces moídas e mestura ben ata que todos os ingredientes estean integrados. Coa axuda dunha paleta, introduce pouco a pouquiño as claras de ovo a punto de neve. Mestura con movementos envolventes e sempre na mesma dirección ata ter unha masa uniforme. Verte a mestura sobre a masa crebada e reparte uniformemente. Fornea durante 50 ou 60 minutos e proba cun pauciño de madeira; se sae limpo, xa estará lista. Saca a torta do forno e desmóldaa volteándoa de xeito que quede a masa crebada por arriba. Preparación para o baño de azucre: Nun recipente mestura o azucre glass, a cullerada de auga fervendo e o zume da mandarina ou da laranxa quente ata obter un líquido espeso. Rela a casca de mandarina ou de laranxa. Cisca uniformemente o baño de azucre sobre a torta. Deixa que chorree un pouco nos bordes. Déixaa arrefriar ben e sirve cunha cullerada de crema batida ou nata montada. IES MENDIÑO
Cadernos gastronómicos 28
TORTA DE FEIXOAS
Ingredientes para a base: - 100 gramos de manteiga. - 25 galletas tipo María ou torrada. Ingredientes para o recheo: - 5 ovos grandes - 400ml de nata líquida - 600 gramos de pulpa de feixoas - 150 gramos de azucre Ingredientes para a cuberta: - 1 sobre de xelatina neutra Royal - 50 gramos de azucre - 1 kaki moi maduro - 100 ml de auga - 2 culleradas de queixo cremoso
Preparación da base: Derretemos a manteiga. Coa picadora trituramos as galletas, engadimos por encima a manteiga derretida e mesturamos. Collemos a mestura de manteiga e galletas e repartímola pola base dun molde desmontable grande (24 cm de diámetro). Apertamos contra o fondo coa axuda dunha culler ou cos dedos e introducimos ao forno uns 5 minutos para que se endureza. Sacamos o molde e deixamos arrefriar para encher coa crema de feixoas. Preparación do recheo: Partimos ao medio as feixoas e, cunha culler, sacámoslle a pulpa. Nunha cazola botamos os anacos de froita e cociñámolos a lume medio durante 8-10 minutos. Trituramos coa batedora todo ata que nos quede un puré fino de froita. IES MENDIÑO
Inverno 2017
Poñemos a nata para quentar nun cazo a lume medio. Cando estea quente (sen que ferva, só quente), botamos o puré de feixoas. Deixamos a lume baixo que se xunte todo, axudándonos cunha culler de madeira ou unhas variñas. Apagamos o lume e apartamos a mestura. Nun bol poñemos os ovos e o azucre. Batemos ata que quede unha mestura homoxénea. Engadimos á mestura de ovo e azucre o puré de feixoas, removemos ben sen bater e deixamos repousar. Vertemos sobre a base de galletas toda a mestura que temos reservada e introducímola no forno prequentado a 190º C entre 30 e 40 minutos (Comprobando co escarvadentes se sae seco). Retiramos do forno e deixamos arrefriar na neveira durante unhas horas.
IES MENDIÑO
Cadernos gastronómicos 28 Chegan de mundos distantes, porco e vaca van en partes. Do millo sácase o pan e xuntos van acabar. Quedan no supermercado, un lugar moi transitado, e tras facer una viaxe van á tixola acibache.
E tras vestirse de gala con manteiga asturiana, con sabor ben diferente rematan nun prato quente. Amarelo, branco e rosa, que comida apetitosa! Agora que te papei una sesta botarei.
IES MENDIÑO
Miguel Rancaño (2º Bach)
Inverno 2017
TARTA DE NOCES DO PÉRIGORD (FRANCIA) Ingredientes: - 150g. de noces peladas. - 150g. de azucre. - 3 ovos. -100g. de manteiga. - 60g. de fariña. - un chisco de sal (1g.). Cobertura de chocolate: - 115gr. de chocolate. - 25gr. de manteiga.
Elaboración: Untamos o molde no que se fará a tarta con manteiga e logo botamos fariña, quitando todo o exceso. O molde é duns 23cm. de diámetro, polo que a tarta queda moi fina (a tarta orixinaria é así). Reservamos. Triturar as noces sen chegar a convertelas en fariña (debe quedar trociños). Nun cunco mesturamos as noces coa metade do azucre e un chisco de sal. Noutro cunco derretemos a manteiga e engadimos o resto do azucre, remexendo para mesturalo todo ben. Vertemos o contido do cunco das noces e removemos para mesturalo todo ben. Botamos os ovos, un a un, movendo ben. Non engadimos o seguinte ata que non estea ben integrado o anterior. Logo botamos a fariña e seguimos mesturando. Verter o amoado no molde e meter o forno, a altura media, a 200º, ata que se doure e este afeite (15-20 minutos, ou máis, dependendo do forno). Sacar do forno e deixar que tempere no molde antes de quitala. Logo deixámola arrefriar totalmente nunha rella. IES MENDIÑO
Cadernos gastronómicos 28
Para a cobertura, derretemos o chocolate coa manteiga, mesturando todo ben. Repartila cunha espátula ou cunha culler pola superficie da tarta. Pódense poñer unhas noces por riba.
IES MENDIÑO
Inverno 2017
A RAPOSA E A CEGOÑA
A cegoña foi á casa da raposa a xantar, fíxolle unha sopa que non puido nin probar. Á súa casa volveu pensando na vinganza e cheíña de fame comezou a súa argallanza.
Fíxolle outra sopa e convidouna a cear, serviuna en longas xerras onde non puidera chegar.
A raposa arrepentida xa non o fixo máis... O que non queres que che fagan non llelo fagas aos demais. IES MENDIÑO
Pablo Couñago (2º ESO)
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN LINGÜÍSTICA DEPARTAMENTO DE LINGUA E LITERATURA GALEGA BIBLIOTECA IES MENDIÑO