Opgroeien in Brussel by Josworld, Human Driven

OPGROEIEN IN BRUSSEL

Vormingsaanbod Gezin 2017

JE TEAM & ORGANISATIE

DIVERSITEIT & INCLUSIE

NETWERKEN & SAMENWERKEN MET DE BUURT

SAMEN OPVOEDEN

©Caroline Boudry

MAAT P O G IN D EI EL G BE EN S IE V D A ! W NIEU

PEDAGOGIE

FIT & GEZOND

Niet minder dan 1 op 3 kinderen in Brussel groeit in armoede op. Kinderopvang kan een enorme hefboom zijn voor het welzijn en welbevinden van het kind én de ouders. Elke euro geïnvesteerd in kinderopvang heeft een maatschappelijk rendement van 4 tot 7 euro, volgens de OESO. Alle kinderen hebben daar voordeel bij maar de armste nog het meest. Net daarom investeren we bijzonder veel in de uitbreiding van de kinderopvang in Brussel. Maar we investeren niet alleen in kwantiteit, we zetten ook volop in op de kwaliteit van de Nederlandstalige gezinsinitiatieven.

En dan kijk ik naar u, die hart en ziel op de werkvloer geeft aan de opgroeiende Brusselse kinderen. We willen u daarbij zo goed mogelijk ondersteunen. Daarom bieden we ook dit jaar een uitgebreide reeks vormingen en cursussen aan, met een aantal nieuwe accenten zoals armoede door kinderogen, warm onthaal, samen bouwen aan transities, het verhaal van Wigwam over een laagdrempelige en geïntegreerde werking, timemanagement, zelfzorg, onthaasten en inclusieve spelen. Leven is leren en daar willen we met de VGC u ten volle bij ondersteunen. Veel plezier! Bianca Debaets VGC-Collegelid bevoegd voor Gezin

VOORWOORD

VRAAG EN ANTWOORD De Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) wil Nederlandstalige gezinsinitiatieven in Brussel ondersteunen in de verdere uitbouw van een toegankelijke, kwaliteitsvolle en innovatieve werking. Hiertoe stelt de VGC – entiteit Gezin jaarlijks een vormingsaanbod samen dat gericht is op bijscholing en professionalisering van iedereen die verbonden is aan Nederlandstalige gezinsinitiatieven in Brussel. Welke voorzieningen kunnen inschrijven? • Initiatieven voor Buitenschoolse Opvang IBO

• Kinderopvang voor baby’s en peuters K DV

- groepsopvang - gezinsopvang • Preventieve Gezinsondersteuning PGO

- consultatiebureaus, - inloopteams, - ontmoetingsplaatsen - … We vermelden de beoogde sector bij elke bijscholing. Soms is een bijscholing exclusief op een sector gericht, andere opleidingen richten zich op een gemengd publiek.

Wie kan bijscholing volgen? • Leidinggevenden en pedagogisch coaches • Kinderbegeleiders • Logistieke medewerkers • PGO-medewerkers (verpleegkundigen en andere medewerkers) • Vrijwilligers en bestuurders We vermelden het beoogde doelpubliek bij elke bijscholing. Welke thema’s zijn er? • Je team & organisatie • Diversiteit & inclusie • Netwerken & samenwerken met de buurt • Samen opvoeden • Pedagogie • Fit & gezond

Voor welke werkvormen kan je kiezen? • Advies en begeleiding op maat • Individuele begeleiding Centraal Registratiesysteem • Leren op de werkvloer • Regiogroepen • Intervisie • Werkgroepen • Studiebezoeken • Interactieve lezingen • Cursussen • Basiscursussen Meer uitleg over deze werkvormen vind je op blz. 5 en 6.

Hoe kan je inschrijven? Je kan per voorziening of vestigingsplaats inschrijven door het bijgevoegde aanvraagformulier vóór 16 december 2016 terug te sturen naar opgroeieninbrussel@vgc.be. Meer uitleg over de inschrijfprocedure lees je op blz. 129.

Hoe gebruik je deze brochure? Dit is een dynamische digitale brochure. Klik je weg doorheen de thema's op de cover en verken de bijscholingen onder elk thema. De cijfers in de inhoudsopgave verwijzen naar de nummers van de bijscholing. De inhoudsopgave vermeldt ook welke zijn en welke opleidingen bijscholingen BASISCURSUS sen zijn. Digitale communicatie is snel, bespaart kosten en is milieuvriendelijk. Toch kan je ook een versie op papier aanvragen. Je kan je motivatie bezorgen aan de medewerkers van de entiteit Gezin. Heb je nog vragen? VGC – entiteit Gezin Emile Jacqmainlaan 135 1000 BRUSSEL Tel. 02 563 03 76 opgroeieninbrussel@vgc.be

Wie geeft de bijscholing? • Centrum voor Inclusie vzw Elmer • Huis van het Nederlands Brussel • Samenwerken aan Kinderopvang Brussel vzw • Solidariteit voor het Gezin • VCOK - Vormingscentrum Opvoeding en Kinderopvang • VDAB - Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling • VGC – Vlaamse Gemeenschapscommissie, entiteit Gezin • VK - Vertrouwenscentrum Kindermishandeling

WERKVORMEN Advies en begeleiding op maat Advies en begeleiding op maat is een aanbod op maat van je organisatie. Met specifieke vragen voor advies of begeleiding kan je terecht bij VGC – entiteit Gezin. Meer uitleg vind je op blz. 7. Individuele begeleiding Centraal Registratiesysteem Bij individuele begeleiding krijg je als leidinggevende gerichte ondersteuning bij het Centrale Registratiesysteem. Regiogroepen In een regiogroep komen leidinggevenden van kinderdagverblijven uit één regio geregeld samen om hun beleid met collega’s te bespreken en op elkaar af te stemmen. Er zijn momenteel vijf regiogroepen.

Leren op de werkvloer Een lesgever of coach begeleidt jou en/of je team naar verdieping, vernieuwing, verandering. Het betreft een traject dat bestaat uit een of meer ondersteunings momenten bij jullie op de werkvloer. De ondersteuning kan bestaan uit een afstemgesprek, een individuele begeleiding, een observatie van de leefgroep, een leergesprek, een vorming met het hele team … Bij activiteiten met het hele team zijn kindvrije uren noodzakelijk. Meer informatie over de invulling van de ondersteuning vind van elk traject. Ons aanbod je bij de duur bevat 20 trajecten ‘leren op de werkvloer’. Tip: Engageer je je voor een traject ‘leren op de werkvloer’? Dan kan de leidinggevende of pedagogisch coach ook de cursus Begeleiden van veranderingsprocessen (zie cursus 21 op blz. 32) volgen.

Intervisies Tijdens intervisie gaan leidinggevenden, pedagogisch coaches en kinderbegeleiders met elkaar in gesprek. Intervisie vindt plaats in een vaste groep. Onder begeleiding van een moderator bespreekt en analyseert de groep specifieke werkgerelateerde ervaringen en/of casussen. Er zijn vijf intervisiegroepen. Werkgroepen In een werkgroep reflecteren verschillende organisaties samen over hun eigen werking en competenties. Elke organisatie is vertegenwoordigd door minstens één leidinggevende of pedagogisch coach samen met een of meer kinderbegeleiders. In het aanbod van 2017 zijn drie werkgroepen opgenomen.

WERKVORMEN

Interactieve lezingen Tijdens een interactieve lezing gaat een gastspreker dieper in op een specifiek thema. De lezing is interactief en biedt dus ruimte voor discussie, vragen en reflectie. Op het programma staan vier interactieve lezingen. Drie van deze lezingen starten om 17 uur.

Cursussen Een cursus beslaat een of meer dagdelen (een dagdeel = ± drie uren). De deelnemer ontwikkelt en versterkt hierbij zijn competenties en koppelt die terug naar zijn organisatie. Je hebt de keuze uit 65 verschillende cursussen. In een basiscursus komen thema’s aan bod die een interessant pakket vormen voor nieuwe medewerkers of leidinggevenden. Een basiscursus kan ook een opfrissing zijn voor meer ervaren medewerkers. Er zijn dit jaar negen basiscursussen. Je herkent deze cursussen aan de vermelding (BASISCURSUS ) in de titel.

Studiebezoeken Tijdens een studiebezoek verken je praktijkvoorbeelden die je organisatie inspiratie kunnen bieden. We organiseren in 2017 vier studiebezoeken.

ADVIES EN BEGELEIDING OP MAAT

Een medewerker van entiteit Gezin verkent samen met jou en/of je team je vraag of probleem. We gaan samen op zoek naar een passend advies en/of een geschikte

ondersteuning. Afhankelijk van het thema doen we voor de ondersteuning een beroep op een medewerker van de entiteit Gezin of op een externe partner.

Met vragen voor advies of ondersteuning kan je terecht bij: VGC – entiteit Gezin Emile Jacqmainlaan 135 1000 BRUSSEL Tel. 02 563 03 76 opgroeieninbrussel@vgc.be

Heb je een specifieke vraag voor advies of begeleiding? Is er een concreet probleem dat je organisatie bezighoudt? Krijg je hierop geen antwoord in het voorgestelde vormingsaanbod? Ook dan kan je terecht bij VGC – entiteit Gezin voor ‘advies en begeleiding op maat’. Met deze nieuwe formule willen we nog beter inspelen op de interesses en noden van het werkveld.

Type voorziening

Type deelnemer

Leeftijd kinderen

Begeleiding

Data

Duur een dagdeel = ± drie uren

Locatie

Inschrijven

LEGENDE

Â© Caroline Boudry

Â© Lander Loeckx

JE TEAM & ORGANISATIE

JE TEAM & ORGANISATIE LEREN OP DE WERKVLOER Team onder de loep

Team lerend in beweging

Creatief denken

3 Nederlands op de werkvloer lessen Nederlands

Nederlands op de werkvloer Duidelijk Nederlands spreken en schrijven met collega’s

‹ HOME

INDIVIDUELE BEGELEIDING

INTERVISIE

CURSUS

Toewijzingssessies centraal registratiesysteem

Leidinggevenden kinderopvang baby's en peuters

Leiding geven in de kinderopvang

Ondersteuning voor gebruikers van het centrale registratiesysteem

Pedagogisch coaches IBO's

Kinderbegeleiders kinderopvang baby's en peuters

INTERACTIEVE LEZING Investeren op lange termijn in een competent systeem een praktijkvoorbeeld

Centraal registratiesysteem opfrissing

deel 1

BASISCURSUS

Kennismaken met methodieken om te reflecteren

Begeleiden van veranderings processen

21 Ergonomie in de kinderzorg, een extra zorg!

Creatief denken

Ondersteuning door de Vlaamse Gemeenschapscommissie

In de juiste versnelling

Hygiëne op de werkvloer en in de keuken

Communicatie in team BASISCURSUS

introductie

Mindfulness

Lokaal loket en centraal registratiesysteem

introductie

KDV, IBO, PGO

01. Team onder de loep ‘Regelmatige aandacht voor samenwerkingsrelaties komt elk team ten goede’. Samenwerken in een team is leuk, efficiënt en effectief. Teamwerk is voor velen vanzelfsprekend. Maar af en toe moet de motor toch eens worden nagezien.

In dit traject analyseren we de samenwerking van de teamleden aan de hand van reflectieoefeningen. We praten over succesfactoren van een team en gaan op zoek naar sterktes en zwaktes binnen de samenwerking. We kiezen samen een werkpunt en stellen een verbeterplan op.

alle



Jef Scheirlinck, VCOK



in overleg te bepalen 3 dagdelen, waarvan 1 dagdeel afstemgesprek



met de leidinggevende en 1 dag vorming met het voltallige team (kindvrij)

 ‹ HOME

op de werkvloer

JE TEAM & ORGANISATIE

LEREN OP DE WERKVLOER

KDV, IBO, PGO

02. Team lerend in beweging Op deze doe-dag over groepsdynamiek ligt het accent op ‘ervaren’. Door verschillende ervaringsoefeningen wordt de groepsdynamiek zichtbaar en bespreekbaar. Zo kunnen we deze groepsdynamiek samen met de ploeg aanpakken. In een eerste gesprek met de leidinggevende bepalen we op welk thema we zullen inzoomen. Bijvoorbeeld: groepscohesie, groepsstructuur (waarden en normen), communicatie en interacties, besluitvormingsprocessen binnen groepen, waarderende elementen en talenten, rollen binnen de groep … Op basis hiervan maken we een programma op maat van het team.

Belangrijk hierbij is dat het thema niet steeds een probleem hoeft te zijn. Het kan ook een uitermate sterke eigenschap van een team zijn die we verder kunnen uitbouwen.

alle



Jef Scheirlinck, VCOK



in overleg te bepalen 3 dagdelen, waarvan 1 dagdeel afstemgesprek

De activiteiten kunnen naargelang het onderwerp zowel binnen als buiten plaatsvinden. In beide gevallen is er behoefte aan ruimte: een ruim lokaal met de mogelijkheid om stoelen en banken te verwijderen of een park, een uitgestippelde wandelroute …

‹ HOME



met de leidinggevende en 1 dag vorming met het voltallige team (kindvrij)



op de werkvloer

JE TEAM & ORGANISATIE

LEREN OP DE WERKVLOER

KDV, IBO, PGO

03. Creatief denken In dit traject maak je kennis met het proces van creatief denken en wat dit voor je organisatie kan betekenen. Door af te stappen van het logisch denken en in plaats daarvan een creatief denkproces te stimuleren, kom je tot creatieve ideeën en originele oplossingen voor problemen. Meegaan in de fantasiewereld van kinderen, nieuwe activiteiten bedenken, verfrissende ouderavonden organiseren, een nieuwe inrichting van de ruimte … Soms weet je niet meer op welke manier

alle

je nog kan veranderen en blijf je hangen in het bekende. Samen met je team probeer je allerlei creatieve denktechnieken uit zoals patroondoorbrekend denken, flexibel associëren, verbeeldingskracht gebruiken, brainstormen. Dit alles kaderen we in hoe een creatief proces verloopt en welke stappen je daarbij kunt nemen. We werken op maat van je voorziening en stellen samen een werkwijze op en bepalen de inhouden van het traject.

‹ HOME



Veerle Derave, VCOK



in overleg te bepalen 3 dagdelen, waarvan 1 dagdeel afstemgesprek



met de leidinggevende en 2 dagdelen, vorming met het voltallige team (kindvrij)



op de werkvloer

JE TEAM & ORGANISATIE

LEREN OP DE WERKVLOER

LEREN OP DE WERKVLOER kinderbegeleiders

04. Nederlands op de werkvloer lessen Nederlands Werken er anderstalige begeleiders in jouw IBO? Willen ze hun Nederlands verbeteren? Elk jaar organiseren we lessen Nederlands voor begeleiders. De begeleiders leren wat ze nodig hebben voor hun job: een activiteit uitleggen, een kind troosten, hun mening geven op de teamvergadering, een gesprek voeren met een ouder … We stimuleren de begeleiders ook om het

Nederlands te blijven oefenen. Ze kunnen deelnemen aan conversatietafels of een Nederlandstalige collega als ‘taalvriend’ krijgen. De Nederlandstalige begeleiders kunnen bijkomend opleiding 5 ‘Duidelijk Nederlands spreken en schrijven met collega’s’ volgen: ze krijgen tips om hun anderstalige collega’s te helpen.

Huis van het Nederlands



Brussel in samenwerking



in overleg te bepalen

 

met VDAB

1 keer per week gedurende 4 à 5 maanden in een IBO contacteer Joke Jacobs: joke.jacobs@ huisnederlandsbrussel.be, 02 501 66 75

‹ HOME

JE TEAM & ORGANISATIE

IBO

05. Nederlands op de werkvloer Duidelijk Nederlands spreken en schrijven met collega’s Werken er anderstalige begeleiders in je IBO? Spreken de Nederlandstalige collega’s vaak een andere taal met hen? Hebben de anderstalige begeleiders soms moeite om de teamvergadering te volgen? Of om verslagen te begrijpen? In deze vorming krijgen de Nederlandstalige

medewerkers praktische tips. Zo kunnen ze vaker Nederlands spreken met hun collega’s die de taal nog leren. Met leidinggevenden werken we aan duidelijk geschreven taal in de onthaalbrochure of het teamverslag. De vorming is helemaal op maat van jouw IBO.

alle Huis van het Nederlands



Brussel in samenwerking



in overleg te bepalen



1 dagdeel (kindvrij)



in het IBO

met VDAB

contacteer Joke Jacobs: joke.jacobs@ huisnederlandsbrussel.be, 02 501 66 75

‹ HOME

JE TEAM & ORGANISATIE

LEREN OP DE WERKVLOER

KDV

INDIVIDUELE BEGELEIDING 06. Toewijzingssessies centraal registratiesysteem Elke maand beantwoord je je opvangvragen binnen de krijtlijnen van een evenwichtig opnamebeleid en met extra aandacht voor kansengroepen. Hoe pak je dit concreet aan? Tijdens de toewijzingssessies bekijk je samen met een medewerker van het Lokaal Loket al je opvangvragen. Je krijgt technische ondersteuning bij het beantwoorden van de opvangvragen. Daarnaast wordt ook besproken hoe je kan verder werken aan diversiteit, rekening houdend met de

situatie op dat moment en met het aantal vrije plaatsen. Je kan er ook terecht met al je vragen over het centraal registratiesysteem, je toewijzingsbeleid …. Op het einde van deze sessies zijn al je openstaande opvangvragen beantwoord en je toewijzingen gebeurd. Je krijgt ook een overzicht mee van de voorstellen die je deed en de antwoorden die je aan ouders verstuurde.



vzw Samenwerken aan Kinderopvang Brussel Elke maand gedurende



de eerste vijf werkdagen. Data en uur via doodle te bepalen.



1 uur Lokaal Loket Kinderopvang



Vooruitgangstraat 323 bus 9 1030 Schaarbeek contacteer vzw Samenwerken aan Kinderopvang Brussel: helpdesk@

‹ HOME

kinderopvanginbrussel.be, 0493 56 56 99

JE TEAM & ORGANISATIE

leidinggevenden

INDIVIDUELE BEGELEIDING

KDV

07. Ondersteuning voor gebruikers van het centrale registratiesysteem Je gebruikt het centrale registratiesysteem om je toewijzingen te doen. Wist je dat dit programma nog meer mogelijkheden biedt? Zo kan je er bv. ook je planning mee opmaken, je aanwezigheden registreren, het aantal vrije plaatsen op een bepaald moment opzoeken, zien hoeveel respijtdagen een kind heeft. Je kan er zelfs

je volledige facturatie mee doen, tot en met het afdrukken van fiscale attesten. Wil je hierover meer uitleg? De medewerkers van het Lokaal Loket tonen je graag hoe dit er voor jouw opvang kan uitzien. Wil je extra modules gaan gebruiken, dan biedt het Lokaal Loket een uitgebreide opleiding op jouw maat.



vzw Samenwerken aan Kinderopvang Brussel



In overleg te bepalen



1 dagdeel Lokaal Loket Kinderopvang



Vooruitgangstraat 323 bus 9 1030 Schaarbeek contacteer vzw Samenwerken aan Kinderopvang Brussel: helpdesk@ kinderopvanginbrussel.be, 0493 56 56 99

‹ HOME

JE TEAM & ORGANISATIE

leidinggevenden

INTERVISIE

leidinggevenden

08. Leidinggevenden kinderopvang baby’s en peuters Deze intervisie vertrekt van vraagstukken uit de werkcontext. Alle onderwerpen waarmee een leidinggevende kan te maken krijgen zijn bespreekbaar. De intervisie is gericht op leren van elkaar als collega’s, op meedenken. Tijdens de intervisie leer je de juiste vragen te stellen om via zelfreflectie tot eigen oplossingen te komen. Indien het nuttig is krijg je bijkomende input uit een aantal theoretische modellen. De intervisie

verloopt in gesloten groep. De deelnemers zijn leidinggevenden. Ze kunnen collega’s van eenzelfde organisatie zijn of eenzelfde opleiding hebben of in een gelijkaardige functie werken. Je maakt bij de start samen afspraken over werkwijze, taakverdeling en omgangsvormen. Het leerproces leidt tot deskundigheidsbevordering van elk van de deelnemers.



Franky De Meyer, VCOK do 26/01/2017 09u15 - 12u30 di 14/03/2017 09u15 - 12u30 di 18/04/2017 09u15 - 12u30 di 09/05/2017 09u15 - 12u30



di 06/06/2017 09u15 - 12u30 di 05/09/2017 09u15 - 12u30 do 28/09/2017 09u15 - 12u30 di 10/10/2017 09u15 - 12u30 di 14/11/2017 09u15 - 12u30 di 12/12/2017 09u15 - 12u30 Administratiehuis VGC

 ‹ HOME

Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel

JE TEAM & ORGANISATIE

KDV

IBO

09. Pedagogisch coaches IBO’s Deze intervisie vertrekt van vraagstukken uit je werkcontext. Alle onderwerpen waarmee je als pedagogisch medewerker te maken kan hebben in de uitbouw van je IBO zijn bespreekbaar. Bij de start wordt er ingezoomd op de waarderende benadering, die ons een duidelijk kader geeft om in casusbesprekingen mee te nemen. De waarderende benadering gaat ervan uit dat bouwen op de sterktes van mensen veel meer oplevert dan de competenties die medewerkers onvoldoende beheersen, te willen bijschaven. Dit vraagt om specifieke

pedagogisch coaches

vaardigheden van leidinggevenden, zoals oog voor de relatie met teamleden onderling, de drijfveren en kwaliteiten van het team, de cultuur van het team. Tijdens de intervisie leer je de juiste vragen te stellen om via zelfreflectie tot eigen oplossingen te komen. De intervisie verloopt in gesloten groep. Je maakt bij de start samen afspraken over werkwijze, taakverdeling en omgangsvormen. Het leerproces leidt tot deskundigheidsbevordering van elk van de deelnemers.

‹ HOME



Ellie Kuipers, VCOK do 26/01/2017 09u15 - 12u30 do 23/03/2017 09u15 - 12u30



di 23/05/2017 09u15 - 12u30 do 28/09/2017 09u15 - 12u30 do 23/11/2017 09u15 - 12u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel

JE TEAM & ORGANISATIE

INTERVISIE

KDV

10. Kinderbegeleiders kinderopvang baby’s en peuters In deze intervisie bespreek je thema’s uit je werkcontext, met een vaste groep deelnemers. Er zijn vijf sessies van een halve dag. De groep kiest de vragen en thema’s. Bijvoorbeeld: Hoe krijg ik een vertrouwensband met de ouders? Wat doe ik, als een kind moeilijk eet? Wat doe

ik, als de communicatie met een collega of verantwoordelijke niet goed gaat? Hoe verloopt de wenprocedure in andere kinderdagverblijven? We behandelen zowel algemene thema’s als concrete situaties. Je zoekt naar oplossingen, samen met de andere deelnemers.

kinderbegeleiders



Jef Scheirlinck, VCOK ma 22/05/2017 09u15- 12u30 ma 19/06/2017 09u15- 12u30



ma 25/09/2017 09u15- 12u30 ma 23/10/2017 09u15- 12u30 ma 27/11/2017 09u15- 12u30 Administratiehuis VGC

 ‹ HOME

Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel

JE TEAM & ORGANISATIE

INTERVISIE

KDV, IBO, PGO

11. Investeren op lange termijn in een competent systeem een praktijkvoorbeeld

leidinggevenden, pedagogisch coaches, bestuurders

Pedagogisch ondersteunen is niet nieuw. Het werd in Vlaanderen geïntroduceerd in de jaren tachtig. In deze lezing vertelt Chris De Kimpe over haar jarenlange ervaring met lerende kinderdagverblijven en buitenschoolse opvanginitiatieven in de stad Gent. Ze gaat in op veranderingsprocessen en de rol die verantwoordelijken en pedagogisch coaches hierin kunnen spelen. Daarnaast vertelt ze over collega-groepen, over conferenties waarin collega’s hun vernieuwingen aan elkaar voorstellen, over

studiedagen waaraan alle medewerkers participeren. Ze deelt haar ervaringen over hoe kinderbegeleiders graag leren en wat valkuilen en succesfactoren zijn voor pedagogisch begeleiders. Kortom het competente systeem in beeld! Genoeg stof dus tot nadenken en boeiende gesprekken voor al wie betrokken is op kwaliteit, vorming en coaching. In deze interactieve lezing is voldoende ruimte voor vragen, reflectie en discussie.

‹ HOME



Chris De Kimpe, VCOK



wo 22/02/2017 17u00 - 19u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel

JE TEAM & ORGANISATIE

INTERACTIEVE LEZING

CURSUS BAS I S C U RS U S

KDV

Het Selflead-competentiemodel voor eerstelijnsleidinggevenden uit de non-profit is gebaseerd op het model van Quinn. Het hanteert acht competenties om de veelzijdige taak van een verantwoordelijke te vatten. In 2017 werken we tijdens het eerste deel van deze basiscursus rond de volgende competenties:

organisaties.

Dag 1 - Samenwerking stimuleren

Dag 4 - Innoveren

Tijdens deze doe-dag worden kaders aangeboden om naar

Tijdens deze doe-dag gaan we elkaar inspireren

samenwerking te kijken en worden analyse-instrumenten

en uitdagen om op zoek te gaan naar mogelijke

aangereikt. Je stapt zelf in oefeningen om te ervaren

innovatiepunten. Aan het einde van de dag kan iedereen

welke oefeningen je in je eigen organisatie kan toepassen.

zijn accenten naar voren schuiven en proberen we samen

Dag 2 - Resultaatsgericht handelen

concrete acties te bedenken.

Dag 3 - Netwerken zoeken en van mening durven verschillen staan hier centraal. We gaan ervan uit dat onderhandelen en bemiddelen een essentieel onderdeel zijn van

zijn aandachtspunten die naar voren geschoven worden. Aan het eind van de dag heb je een zicht op mogelijke acties die je kan ondernemen om deze competentie meer



een efficiënte samenwerking. We werken rond



Het tweede deel van de cursus staat in 2018 gepland en omvat de competenties Coachen, Controleren, Coördineren en Strategisch Handelen.

aandacht te geven.

‹ HOME

Franky De Meyer, Ellie Kuipers en Jef Scheirlinck, VCOK ma 06/02/2017 09u15 - 16u30

meningsverschillen in de organisatie en tussen

Het kwaliteitshandboek wordt als leidraad voor deze dag gebruikt. Structuur, werkwijze, zelfevaluatie en inspectie

leidinggevenden

Aandacht hebben voor verschil, gemeenschappelijkheid

di 21/03/2017 09u15 - 16u30 di 16/05/2017 09u15 - 16u30 di 20/06/2017 09u15 - 16u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel

JE TEAM & ORGANISATIE

12. Leiding geven in de kinderopvang deel 1

13. Communicatie in team

KDV, IBO, PGO BAS I S C U RS U S

Een team is meer dan een groep. Een team ontstaat pas wanneer zo’n groep dezelfde doelstellingen nastreeft, afspraken en regels hanteert om die doelen te bereiken en respect heeft voor elkaars inbreng. Zo kan een gevoel van betrokkenheid groeien. In deze vorming gaan we in op verschillende onderdelen van teamwerking. Hoe verloopt de communicatie in een team? Hoe kom je

kinderbegeleiders,

tot een goede taakverdeling? Hoe ga je om met het krijgen en het geven van feedback? Hoe kunnen we conflicten uitpraten en problemen oplossen of voorkomen? Op deze interactieve vormingsdag gaan we met deze thema’s aan het werk. We werken met de casussen van de deelnemers en verwachten een open en actieve houding van de cursisten.

‹ HOME

PGO-medewerkers



Jef Scheirlinck, VCOK



ma 27/03/2017 09u15 - 16u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel

JE TEAM & ORGANISATIE

CURSUS

IBO, KDV, PGO

14. Ondersteuning door de Vlaamse Gemeenschapscommissie introductie Ben je nieuw in de sector en/of wil je meer weten over de Vlaamse Gemeenschaps‑ commissie en de ondersteuning waarvan je gebruik kan maken? De Vlaamse Gemeenschapscommissie ondersteunt Nederlandstalige gezinsvoorzieningen in Brussel niet alleen via dit vormingsaanbod. Je kan ook subsidies aanvragen voor

de organisatie van studiedagen, verfraaiing van infrastructuur en dergelijke. Tijdens deze introductie hoor je er alles over en kan je meteen ook kennismaken met collega-leidinggevenden.

leidinggevenden

 

VGC ma 13/02/2017 09u15 – 12u30 Administratiehuis VGC



‹ HOME

medewerkers entiteit Gezin,

Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel

JE TEAM & ORGANISATIE

CURSUS

KDV leidinggevenden



de mogelijkheid om uitgebreid te oefenen. Tegelijk wordt stilgestaan bij hoe je een evenwichtig opnamebeleid uitwerkt en hoe je een goede sociale mix in je opvang krijgt. Daarnaast wordt ook de algemene werking van het Lokaal Loket toegelicht en wat het Lokaal Loket voor jou kan betekenen. Hier komen bijvoorbeeld de regiowerking en een aantal werkinstrumenten aan bod.

Deze vorming is verplicht voor nieuwe leidinggevenden.

Kinderopvang Brussel keuze uit de volgende data:

15. Lokaal loket en centraal registratiesysteem introductie Je hebt als nieuwe leidinggevende in de kinderopvang zeker al gehoord van het centraal registratiesysteem waar ouders hun vraag naar kinderopvang kunnen registreren. Van jou wordt verwacht dat je ouders hierin kan ondersteunen en dat je de vrije plaatsen in jouw opvang via dit systeem toewijst. Het is dus belangrijk dat je dit systeem goed leert kennen. De medewerkers van het Lokaal Loket maken je graag wegwijs en bieden je ook

vzw Samenwerken aan

do 26/01/2017 13u30 - 16u30 do 23/02/2017 13u30 - 16u30 do 30/03/2017 13u30 - 16u30 do 27/04/2017 13u30 - 16u30



do 18/05/2017 13u30 - 16u30 do 29/06/2017 13u30 - 16u30 do 31/08/2017 13u30 - 16u30 do 28/09/2017 13u30 - 16u30 do 26/10/2017 13u30 - 16u30 do 30/11/2017 13u30 - 16u30 Lokaal Loket Kinderopvang



Vooruitgangstraat 323 bus 9 1030 Schaarbeek contacteer

‹ HOME

vzw Samenwerken aan Kinderopvang Brussel: helpdesk@ kinderopvanginbrussel.be, 0493 56 56 99

JE TEAM & ORGANISATIE

CURSUS

KDV leidinggevenden



Kinderopvang Brussel keuze uit de volgende data:

16. Centraal registratiesysteem opfrissing Je gebruikt het centraal registratiesysteem om je opvangvragen te beantwoorden. Misschien stoot je daarbij wel eens op vragen. Hoe weet je of een opvangvraag voldoet aan de 20 % voorrangscriteria? Wat betekenen de punten die een opvangvraag krijgt en waar vind je daar meer info over? Hoe hou je jouw opnamebeleid evenwichtig? Op welke manier kan je een noodaanvraag beantwoorden? Hoe wijzig je gegevens in een loopbaan? Een factuur moet herberekend worden, kan dit via het systeem?

vzw Samenwerken aan

di 24/01/2017

Klinkt dit herkenbaar? Dan is deze opfriscursus iets voor jou! De medewerkers van het Lokaal Loket overlopen nog eens de basics van het registratiesysteem en leggen de nieuwigheden uit. Jij kan terecht met al je vragen en krijgt tegelijk een pak tips en tricks mee om opnieuw vlot met het systeem te werken. De vorming is aangepast aan jouw situatie (minimodel, maximodel, facturatie, …).



do 11/05/2017 di 24/10/2017 in de voormiddag Startuur in overleg te bepalen



2 uren



Lokaal Loket Kinderopvang Vooruitgangstraat 323 bus 9 1030 Schaarbeek contacteer vzw Samenwerken aan Kinderopvang Brussel: helpdesk@

‹ HOME

kinderopvanginbrussel.be, 0493 56 56 99

JE TEAM & ORGANISATIE

CURSUS

KDV, IBO

17. Kennismaken met methodieken om te reflecteren Als leidinggevende reflecteer je regelmatig samen met je team over omgang met kinderen, ouders, collega’s. Deze reflecties kunnen nadien in een coachings- of functioneringsgesprek besproken worden. Je wil je medewerkers of het team hiermee tot zelfinzicht of zelfsturing brengen. En dit is niet altijd even gemakkelijk.

In deze vorming maak je kennis met speelse, creatieve methodieken die het verwoorden van gedachten of gevoelens gemakkelijker maken en de reflectie kunnen ondersteunen. Je krijgt ook ruim de kans om aangepast didactisch spelmateriaal te testen en te beoordelen op relevantie binnen je organisatie.

‹ HOME

leidinggevenden, pedagogisch coaches

 

Isabelle Desegher, VCOK di 31/01/2017 09u15 - 12u30 di 07/02/2017 09u15 - 12u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel

JE TEAM & ORGANISATIE

CURSUS

KDV, IBO, PGO

18. Creatief denken In deze vorming maak je kennis met het proces van creatief denken en wat dit in de praktijk kan betekenen. Door af te stappen van het logisch denken en in plaats daarvan een creatief denkproces te stimuleren, kom je tot creatieve ideeën en originele oplossingen voor problemen. Nieuwe activiteiten bedenken, van problemen mogelijkheden maken, verfrissende ouderactiviteiten bedenken … Soms weet je niet meer op welke manier je nog kan veranderen en blijf je hangen

alle

in het bekende. In deze vorming probeer je allerlei creatieve denktechnieken uit zoals patroondoorbrekend denken, flexibel associëren en brainstormen. We kaderen hoe een creatief proces verloopt en gaan na hoe je dit kan begeleiden in je organisatie (bv. tijdens overlegmomenten, teamvergaderingen). Je gaat naar huis met een koffer vol methodieken en een aantal concrete en uitgewerkte ideeën voor jouw praktijk.

‹ HOME



Veerle Derave, VCOK



do 16/03/2017 09u15 - 16u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel

JE TEAM & ORGANISATIE

CURSUS

KDV, IBO, PGO

19. In de juiste versnelling De werkdruk is voor velen hoog: te veel taken, verantwoordelijkheden en te weinig personeel. Bij een te hoge werkdruk geraakt het evenwicht zoek tussen belasting enerzijds en draagkracht anderzijds. Je komt in een negatieve spiraal terecht, je bent niet meer productief en je voelt je allesbehalve goed in je vel. Deze vorming biedt handvatten om hiermee om te gaan. We bespreken timemanagement-vaardigheden,

alle

stresshanteringstechnieken en maatregelen die je veerkracht bevorderen. Dit zijn effectieve middelen om weer een evenwicht te vinden, om stressbronnen in de werkomgeving of persoonlijke levenssfeer aan te pakken, om effectief en efficiënt aan het werk te gaan en vooral ook om de persoonlijke energiebalans op peil te houden.

‹ HOME



Erna Claes, VCOK



di 14/02/2017 09u15 - 16u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel

JE TEAM & ORGANISATIE

CURSUS

KDV, IBO, PGO

20. Mindfulness introductie Mindfulness is een aandachtstraining. Maar het is ook een andere manier van denken. Dit uit zich in de respectvolle benadering van anderen. In de kinderopvang is dit nog meer van belang omdat je de kinderen respectvol opvoedt vanuit een niet-oordelende maar aanvaardende houding. Hoe je dat nu precies doet, leer je in deze basisvorming. Deelnemers ervaren zelf wat focus en inzicht betekent,

alle

hoe stress-reducerende technieken bij de ene persoon meer effect kunnen hebben dan bij de andere persoon enz. Deze en andere reflectie-oefeningen stellen je in staat om je eigen gedachten bij te sturen, het verrijkende effect van verschillende visies te ervaren en zodoende bewuster de begeleiding van kinderen op te nemen

‹ HOME



Solidariteit voor het Gezin



di 19/09/2017 09u15 – 12u30 Solidariteit voor het Gezin



Vrijheidslaan 34 1081 Koekelberg

JE TEAM & ORGANISATIE

CURSUS

KDV, IBO, PGO

21. Begeleiden van veranderingsprocessen Als leidinggevende of pedagogisch coach ben je de motor van veranderingen op de werkvloer. In deze meerdaagse vorming ga je samen met andere leidinggevenden en pedagogisch coaches in op hoe je deze veranderingen kan begeleiden. Hoe motiveer je je medewerkers om gedreven mee te werken? Hoe ga je in veranderingen participatief te werk?

leidinggevenden, pedagogisch

Hoe ga je om met weerstand in het team? Hoe kan je het team ondersteunen en zorgen voor een goede borging van resultaten en acties? We zoomen in op deze en andere vragen met de waarderende benadering als referentiekader. Je brengt eigen voorbeelden en casussen mee uit jouw praktijk en gaat hierover met andere deelnemers in gesprek.

coaches



do 09/02/2017 09u15- 12u30



do 11/05/2017 09u15- 12u30 do 12/10/2017 09u15- 12u30 Administratiehuis VGC



‹ HOME

Ellie Kuipers, VCOK

Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel

JE TEAM & ORGANISATIE

CURSUS

KDV, IBO, PGO

22. Ergonomie in de kinderzorg, een extra zorg! Als medewerker in de kinderzorg ben je continu aan het heffen en tillen: je pakt de kinderen op, je verplaatst bedjes, fietsen en andere zware materialen. Dit harde werk kan leiden tot allerlei lichamelijke klachten. Hoe kan je op een ergonomische wijze werken en zo rug-, schouder- en ander leed voorkomen? Hoe voer je spierversterkende oefeningen correct uit? In deze cursus krijg je een korte theoretische inleiding over het

alle

menselijk skelet en spierstelsel. Dan volgen heel wat praktische oefeningen. Zo leer je je eigen lichaam en de grenzen ervan beter kennen. Je leert actief anticiperen op de kwalijke gevolgen van langdurig verkeerd heffen en tillen. Met deze kennis en ervaring kan je de ambassadeur voor een beter hefen tilbeleid in de eigen organisatie worden. Trek loszittende kledij aan voor de praktische oefeningen!

‹ HOME

0 – 6 jaar



Solidariteit voor het Gezin



do 18/05/2017 09u15 – 12u30 Solidariteit voor het Gezin



Vrijheidslaan 34 1081 Koekelberg

JE TEAM & ORGANISATIE

CURSUS

KDV, IBO, PGO

23. Hygiëne op de werkvloer en in de keuken In de kinderopvang is een goede hygiëne van groot belang. De lichamelijke weerstand van de baby’s, peuters en kleuters is immers nog in volle ontwikkeling. Persoonlijke hygiëne en het schoonmaken van leef- en slaapruimte, speelgoed en ander materiaal staan centraal. We besteden ook aandacht aan voedselveiligheid: Waarop let je als je

alle

maaltijden bereidt of opwarmt? Of als je samen kookt met de kinderen? We nemen in deze vorming ook multiculturele aspecten van voeding en bereiding onder de loep. We wisselen praktijkverhalen uit en je keert met veel nieuwe kennis en inspiratie terug naar je werk.

‹ HOME



Solidariteit voor het Gezin



di 27/06/2017 09u15 – 12u30 Solidariteit voor het Gezin



Vrijheidslaan 34 1081 Koekelberg

JE TEAM & ORGANISATIE

CURSUS

ÂŠ Joram Van Holen

Â© Caroline Boudry

DIVERSITEIT & INCLUSIE

DIVERSITEIT & INCLUSIE LEREN OP DE WERKVLOER Diversiteit, een brede kijk

Reflecteren met je team over de sociale functie van kinderopvang

25 REGIO‑ GROEPEN Regiogroepen Sociale functie

‹ HOME

INTERVISIE

STUDIEBEZOEK

CURSUS

Inclusie

Op bezoek bij het Centrum voor inclusieve kinderopvang Elmer

Jij bent jij en ik ben ik

Sociale functie kinderopvang

Reflecteren met collegaleidinggevenden over de sociale functie van kinderopvang

BASISCURSUS

introductie

31 Ook kinderen hebben vooroordelen

All-inclusivespel: reflecteren over inclusieve kinderopvang

33 Perspectief van ouders van een kind met specifieke zorgbehoefte

Opgroeien en opvoeden in armoede

Armoede door kinderogen, een filosofisch gesprek

36 Kind met ouders die apart wonen, kind in een nieuw gezin

KDV, IBO, PGO

24. Diversiteit, een brede kijk Zowel kinderen, ouders als collega’s moeten zich welkom voelen. We onderzoeken samen met je team welke vaardigheden nodig zijn om efficiënt en respectvol om te gaan met verscheidenheid. Je leert diversiteit als een ruim begrip zien en staat stil bij je eigen achtergrond. Wat zijn jouw waarden en normen? En hoe beïnvloeden die jou bij het opvoeden van kinderen of het werken met gezinnen? We staan stil bij de waarde van

alle

diversiteit en denken na over manieren om kinderen, ouders en collega’s het gevoel te geven dat iedereen erbij hoort. We proberen samen dingen uit in je werking en dat evalueren we in de opvolgmomenten.

Indien je vorig jaar deze coaching op de werkvloer hebt gevolgd, kan je ook een vervolg of verdieping aanvragen.



Isabelle Desegher, VCOK



in overleg te bepalen 4 dagdelen, waarvan 1 dagdeel afstemgesprek



met de leidinggevende en minstens 1 dagdeel vorming met het voltallige team (kindvrij)



‹ HOME

op de werkvloer

DIVERSITEIT & INCLUSIE

LEREN OP DE WERKVLOER

KDV

25. Reflecteren met je team over de sociale functie van kinderopvang Hoe krijg ik mijn team mee bij de uitbouw van een evenwichtig opnamebeleid? Hoe kan ik met mijn team reflecteren over drempels in onze opvang? Wil je de tijd nemen om rond deze vragen en thema’s te werken? Dan zijn onze reflectietrajecten iets voor jou! Het traject wordt zoveel mogelijk op maat van je organisatie uitgestippeld en vindt in de voorziening plaats. Tijdens een voorbereidend gesprek met de leidinggevende leggen we de wederzijdse

verwachtingen en doelstellingen vast en bepalen we de krijtlijnen van het traject. Nadien bekijken we met het team wat je opvang al heeft gerealiseerd op vlak van sociale functie en we bakenen op basis daarvan samen de thema’s af waarrond verder gewerkt wordt. We maken gebruik van verschillende methodieken en werkvormen en we werken samen in een context waar respect en vertrouwen centraal staan.

 

vzw Samenwerken aan Kinderopvang Brussel in overleg te bepalen 1 dagdeel opstartmoment met



het team (kindvrij). Duur van de opvolgbijeenkomsten in overleg te bepalen.



in het kdv contacteer vzw Samenwerken aan Kinderopvang Brussel: helpdesk@ kinderopvanginbrussel.be, 0493 56 56 99

‹ HOME

DIVERSITEIT & INCLUSIE

alle

KDV

leidinggevenden



REGIOGROEPEN

Kinderopvang Brussel Via doodle te bepalen.

regio’s zijn aangeduid. Tijdens deze regiogroepen komen verschillende thema’s aan bod. Er is ruimte om het opnamebeleid te bespreken, het centraal registratiesysteem, maar evengoed kan er gewerkt worden rond specifieke thema’s. Dit is ook het moment om je collegaleidinggevenden te leren kennen. Zij staan ongetwijfeld voor dezelfde uitdagingen als jij, waardoor jullie zeker ervaringen en tips kunnen uitwisselen.

‹ HOME



2 vergaderingen in het



4 dagdelen



nog te bepalen

voorjaar en 2 in het najaar.

contacteer vzw Samenwerken aan Kinderopvang Brussel: helpdesk@ kinderopvanginbrussel.be, 0493 56 56 99

DIVERSITEIT & INCLUSIE

26. Regiogroepen sociale functie De Brusselse kinderopvang levert al jaren extra inspanningen om een evenwichtig opnamebeleid te voeren, met extra aandacht voor kansengroepen. Hierdoor werken zij actief mee aan een rechtvaardiger samenleving. Om dit mogelijk te maken, is overleg en samenwerking nodig. Minstens viermaal per jaar komen de verantwoordelijken van opvanginitiatieven samen in regiogroepen. Je vindt hiernaast een kaartje waarop de vijf verschillende

vzw Samenwerken aan

INTERVISIE

alle

27. Inclusie Wil je graag starten met de opvang van kinderen met specifieke zorgen? Wil je jouw ervaringen delen met collega’s? Heb je specifieke vragen over inclusieve kinderopvang? Elmer organiseert een intervisie voor kinderdagverblijven en voor de buitenschoolse opvang (IBO).

Een moderator van het project Bruggenbouwer begeleidt deze intervisie. Als Centrum voor Inclusie voor de Brusselse regio deelt Elmer graag zijn expertise met de Brusselse sector kinderopvang. Er zijn aparte intervisiegroepen voor de buitenschoolse opvang en voor de kinderdagverblijven.



Centrum voor Inclusie vzw Elmer voor kinderdagverblijven: ma 06/02/2017 13u30 - 16u00 ma 08/05/2017 13u30 - 16u00



ma 16/10/2017 13u30 - 16u00 voor IBO’s: wo 08/02/2017 09u30 - 12u00 wo 10/05/2017 09u30 - 12u00 wo 18/10/2017 09u30 - 12u00 Administratiehuis VGC

 ‹ HOME

Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel

DIVERSITEIT & INCLUSIE

KDV, IBO

INTERVISIE

leidinggevenden

28. Reflecteren met collega-leidinggevenden over de sociale functie van kinderopvang Je zet je dagelijks in om de sociale functie van je opvang waar te maken. Je hebt niet steeds de mogelijkheid om lang stil te staan bij bepaalde situaties. Tijdens een reflectietraject krijg je hiertoe wel de kans. Het traject wordt zowel inhoudelijk als organisatorisch zoveel mogelijk op maat van de deelnemers uitgestippeld. Tijdens een verkennend gesprek leggen we de verwachtingen en doelstellingen vast en tekenen we de grote lijnen van het traject uit.

We komen zes keer samen met eenzelfde groep van leidinggevenden om samen te reflecteren en kennis en ervaring uit te wisselen rond de sociale functie van kinderopvang. Ook concrete casussen of onderwerpen kunnen aan bod komen. We maken gebruik van verschillende methodieken en werkvormen en we werken samen in een context waar respect en vertrouwen centraal staan.



vzw Samenwerken aan Kinderopvang Brussel



in overleg te bepalen



6 bijeenkomsten



In een kdv contacteer vzw Samenwerken aan Kinderopvang Brussel: helpdesk@ kinderopvanginbrussel.be, 0493 56 56 99

‹ HOME

DIVERSITEIT & INCLUSIE

KDV

KDV, IBO, PGO

29. Op bezoek bij het Centrum voor inclusieve kinderopvang Elmer

leidinggevenden, pedagogisch coaches,

Elk kind heeft recht op kinderopvang, ook kinderen met specifieke zorgbehoeften. Maar wat betekent dit in de praktijk? Elmer is een Centrum voor inclusieve kinderopvang en heeft hierover heel wat inspirerende verhalen te vertellen. Wat hebben kinderen met een specifieke zorgbehoefte nodig? Hoe ontwikkel je een ouderbeleid dat de inclusieve werking ondersteunt en ouders respecteert in hun ouderrol? Hoe ervaren

kinderbegeleiders een inclusieve werking? Door te luisteren naar de verhalen, ervaringen en tips van de kinderbegeleiders van Elmer krijg je misschien wel nieuwe en belangrijke inzichten over inclusief werken. Na het bezoek is er ruimte voor gezamenlijke reflectie op wat we hebben gezien en gehoord.

‹ HOME

bestuurders



Fien Lannoye, VCOK



vr 10/03/2017 09u15 - 16u30



nog te bepalen

DIVERSITEIT & INCLUSIE

STUDIEBEZOEK

CURSUS 30. Jij bent jij en ik ben ik

alle

BASISCURSUS

Iedereen is uniek. Elk kind, elke ouder en elke begeleider is anders, heeft een eigen achtergrond. Diversiteit is een ruim begrip. Tussen mensen bestaan er overeenkomsten en verschillen. Dit maakt het samenwerken met kinderen, ouders en collega’s boeiend, maar niet altijd evident. Om rond diversiteit te werken, starten we met zelfreflectie. Je staat stil bij je eigen achtergrond. Wat zijn jouw waarden en normen? En hoe

beïnvloeden die jou in het opvoeden van kinderen of het werken met gezinnen? Je onderzoekt welke vaardigheden nodig zijn om diversiteit te leren waarderen en om respectvol om te gaan met verschillen. We bespreken ook heel wat concrete manieren om kinderen, ouders, collega’s te waarderen in hun eigenheid en het gevoel te geven dat ze erbij horen.

‹ HOME

 

Isabelle Desegher, VCOK ma 30/01/2017 09u15 – 16u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel

DIVERSITEIT & INCLUSIE

KDV, IBO, PGO

KDV

CURSUS

leidinggevenden,



31. Sociale functie kinderopvang introductie Het belang van de sociale functie van kinderopvang krijgt meer en meer erkenning. Maar wat betekent dit, kinderopvang met een sociale functie? En hoe vertaal je dit naar je opvang en je team? Deze vorming geeft je praktische ondersteuning en tips mee om rond dit thema te werken. Aan de hand van verschillende materialen en werkvormen maken we duidelijk wat de sociale functie van kinderopvang precies is. Komen onder meer aan bod: de sociale functie

van kinderopvang in cijfers, mogelijke drempels in de opvang en hoe je deze kan wegwerken, hoe kan je ervoor zorgen dat iedereen zich welkom voelt in jouw opvang? Je mag je verwachten aan een vorming waarin je ervaringen kan uitwisselen met collega’s en je concrete tips krijgt waarmee je nadien onmiddellijk aan de slag kan. We richten ons in de eerste plaats naar leidinggevenden die de voorbije twaalf maanden gestart zijn, maar ook als je wat meer ervaring hebt ben je welkom.

vzw Samenwerken aan Kinderopvang Brussel Groep 1 do 09/02/2017 09u00 - 12u30



do 14/09/2017 09u00 - 12u30 Groep 2 di 16/05/2017 09u00 - 12u30 di 12/12/2017 09u00 - 12u30 Lokaal Loket Kinderopvang



Vooruitgangstraat 323 bus 9 1030 Schaarbeek contacteer vzw Samenwerken aan Kinderopvang Brussel: helpdesk@ kinderopvanginbrussel.be,

‹ HOME

0493 56 56 99

DIVERSITEIT & INCLUSIE

pedagogisch coaches

KDV, IBO, PGO

32. Ook kinderen hebben vooroordelen Meisjes spelen niet met brandweerauto’s, jongens niet in de poppenhoek. In de themaweek ‘reis rond de wereld’ eten we met stokjes en dragen we strooien rokjes. In deze vorming sta je stil bij feiten, meningen en vooroordelen. Wat zijn vooroordelen en stereotiepen? Hoe ontstaan ze? En wanneer leidt dit tot discriminatie? Je screent je eigen organisatie op genderbewustzijn en cultuursensitiviteit: uitspraken, boeken, speelgoed, activiteiten en de inrichting

alle

van de ruimte. Je leert waakzaam zijn voor uitspraken en acties van jonge en oudere kinderen, collega's en ouders. Je krijgt tips in het leren omgaan met vooroordelen en discriminatie en hoe je kinderen kan opvoeden om op te komen voor zichzelf en de andere. Je krijgt het pas echt in je vingers door tijdens deze dag te oefenen en kennis te maken met creatieve werkvormen om vooroordelen en discriminatie tegen te gaan.

‹ HOME

18 m – 12 jaar

 

Isabelle Desegher, VCOK di 09/05/2017 09u15 - 16u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel

DIVERSITEIT & INCLUSIE

CURSUS

KDV, IBO

33. All-inclusive-spel: reflecteren over inclusieve kinderopvang Samen met de andere deelnemers speel je het ALL-INCLUSIVE-spel, ontwikkeld door Stad Gent. Op speelse wijze ga je in op vragen en uitdagingen die leven over het opvangen van kinderen met specifieke zorgbehoefte. Op die manier kom je meer te weten over wat inclusieve kinderopvang

wel en niet inhoudt en welke visie erachter schuilgaat. Door situaties te bespreken en over reflectievragen na te denken wissel je ervaringen uit met collega’s en krijg je nieuwe inzichten om de opvang voor elk kind te doen slagen.

‹ HOME

alle



Fien Lannoye, VCOK



ma 12/06/2017 13u15 – 16u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

DIVERSITEIT & INCLUSIE

CURSUS

KDV, IBO, PGO

34. Perspectief van ouders van een kind met specifieke zorgbehoefte Getuigenissen van moeders en vaders met een kind met specifieke zorgbehoeften geven waardevolle inzichten. Hun perspectief hebben we broodnodig voor een kwaliteitsvolle inclusieve opvang. Wat betekent het om een ouder van een zorgenkind te zijn of worden? Hoe zoeken of vinden zij een goede balans in het leven? Welke rol kunnen wij daarin spelen? Waarom kiezen ouders voor inclusieve opvang? Hoe zet je een ouderbeleid op met aandacht voor de inclusieve werking en

respect voor de rol van ouders? Waar let je op in de dagelijkse communicatie over hun kind? We laten de ouders aan het woord, via citaten. We analyseren daarbij ook een beeldfragment over communicatie bij het vermoeden van een ontwikkelingsprobleem. Je krijgt tips en inzichten. Je kan ook eigen casussen en vragen inbrengen.

‹ HOME

alle



Fien Lannoye, VCOK



di 21/11/2017 09u15 - 12u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

DIVERSITEIT & INCLUSIE

CURSUS

KDV, IBO, PGO

35. Opgroeien en opvoeden in armoede De kinderarmoedecijfers liegen er niet om: kinderarmoede ligt alarmerend hoog in Brussel. De context van armoede is erg bepalend voor de verdere ontwikkeling van kinderen. In deze vorming gaan we in op die context. Deze vorming wordt verzorgd door ‘Vrienden van het Huizeke’, een Brusselse vereniging waar armen het woord nemen. Met de getuigenis van een ervaringsdeskundige in de armoede willen zij ons waardevolle inzichten meegeven over de leefwereld van gezinnen in armoede. Ze vertellen ook over hun project ‘schoolpoortwerking’, dat ook voor gezinsvoorzieningen een

alle

inspirerend voorbeeld kan zijn van een laagdrempelige manier om ouders en kinderen te ondersteunen. Zo verkennen we samen mogelijkheden om de interactie en communicatie met moeders, vaders en kinderen respectvol en opbouwend aan te gaan. We krijgen zicht op wat gezinnen in armoede met jonge kinderen als ondersteunend zouden kunnen ervaren.

Deze cursus kan op één dag gecombineerd worden met cursus 36 ‘Armoede door kinderogen, een filosofisch gesprek’.

‹ HOME

Vrienden van het Huizeke



vzw (Brusselse vereniging waar armen het woord nemen)



do 15/06/2017 09u15 - 12u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

DIVERSITEIT & INCLUSIE

CURSUS

KDV, IBO, PGO

36. Armoede door kinderogen, een filosofisch gesprek Een verzameling van foto’s, uitspraken en situatiebeschrijvingen over ‘leven en opgroeien in armoede’. Daarop is deze workshop gebaseerd. We nodigen de deelnemers uit om stil te staan bij wat ze zien of beluisteren en om hierover samen een filosofische dialoog aan te gaan. Als je een foto bekijkt, zie je dan hetzelfde als je buurman of – vrouw? Wat neem je waar? Welke vragen roepen het beeld op? Welke betekenis geef jij aan het beeld? Hoe interpreteer je de foto? Elke deelnemer reflecteert vanuit zijn of haar persoonlijke

beleving en ervaring. De filosofische dialoog inspireert om het onderwerp eens helemaal anders te bekijken. En dit kan leiden tot nieuwe en verrassende vragen, gedachten, inzichten en uitwisselingen over onze interactie met gezinnen en kinderen in armoede.

Deze cursus kan op één dag gecombineerd worden met cursus 35 ‘Opgroeien en opvoeden in armoede’.

‹ HOME

alle



Alex Klijn, VCOK



do 15/06/2017 13u15 - 16u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

DIVERSITEIT & INCLUSIE

CURSUS

KDV, IBO, PGO

37. Kind met ouders die apart wonen, kind in een nieuw gezin Kinderen groeien op bij apart wonende ouders, of in een nieuw samengesteld gezin. Dat is een maatschappelijke realiteit. Moeders en vaders moeten hun ouderschap anders gaan regelen. En ook voor de kinderen ontstaat een nieuwe situatie. We weten uit onderzoek dat kinderen het goed stellen wanneer ze ondervinden dat hun ouders rekening houden met hen, wanneer ze over de scheiding kunnen spreken en wanneer ze een leefbaar verhaal hebben voor de scheiding. We weten ook dat in de nieuwe gezinnen rollen en gewoontes worden gevormd door botsen en onderhandelen.

In de vorming gaan we in op wat deze nieuwe leefsituatie kan betekenen voor kinderen en ouders. Daarbij hebben we ook aandacht voor culturele diversiteit en de rol van professionele opvoeders. Hoe kunnen zij een steun zijn voor zowel de kinderen als hun ouders? Daarnaast maak je ook kennis met de website voor kinderen en ouders: www.tweehuizen.be en krijg je juridische en praktische informatie die van belang is in de context van kinderopvang en gezinsondersteuning.

‹ HOME

alle Veronique Moors en



Catherine Strijpens, CAW



di 25/04/2017 09u15 - 16u30

Brussel

Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

DIVERSITEIT & INCLUSIE

CURSUS

Â© Caroline Boudry

NETWERKEN & SAMENWERKEN MET DE BUURT

NETWERKEN EN SAMENWERKEN MET DE BUURT LEREN OP DE WERKVLOER

STUDIEBEZOEK

CURSUS

Buurtgerichte kinderopvang

Inspiratie buurtgerichte kinderopvang

Samenwerken is een win-win

WERKGROEP Warm onthaal

INTERACTIEVE LEZING Samen bouwen aan warme transities naar de kleuterklas

â&#x20AC;¹ HOME

LEREN OP DE WERKVLOER KDV

38. Buurtgerichte kinderopvang Als kinderopvangvoorziening sta je altijd in relatie tot de omgeving waarvan je deel uitmaakt. Hoe verhoudt jouw werking zich tot de buurt en andere organisaties? Hoe goed ken je je buurt? Waar zou samenwerking zinvol kunnen zijn? Hoe kan die samenwerking er dan uitzien? Hoe kan je de ervaringswereld van kinderen verruimen door een grotere aanwezigheid in de buurt? In dit traject denken we hierover samen met het voltallige team na en zoeken we zinvolle synergie of samenwerkingsvoordelen op met de buurt. Eventueel kunnen we zelfs enkele

alle

voorzieningen in de buurt bezoeken. Als team definieer je wat zinvolle samenwerking is en kan opleveren voor de organisatie, de kinderen, de ouders … Er is ruimte om te verkennen, uit te proberen, te evalueren en plannen te maken voor de toekomst. Enkele praktijkvoorbeelden kunnen je op weg zetten.

Indien je deze coaching op de werkvloer vorig jaar hebt gevolgd, kan je ook een vervolg of verdieping aanvragen.

‹ HOME



Fien Lannoye, VCOK



in overleg te bepalen 3 dagdelen, waarvan 1 dagdeel afstemgesprek



met de leidinggevende en minstens 1 dagdeel vorming met het volledige team (kindvrij)



op de werkvloer

NETWERKEN & SAMENWERKEN MET DE BUURT

WERKGROEP KDV, IBO, PGO

39. Warm onthaal Onthalen van gezinnen doe je elke dag opnieuw. Je verwelkomt, je luistert, je maakt mensen wegwijs en laat mensen op verhaal komen. Dit traject ondersteunt je om nog sterker te worden in het bieden van een warm onthaal aan de gezinnen die bij jou over de vloer komen. Hoe beluister je hun verhaal? Wanneer en hoe kan je gepast doorverwijzen vanuit betrokkenheid en engagement ten aanzien van de gezinnen? Zo kom je nog een stapje dichter bij de realisatie van een geïntegreerde dienstverlening. We starten met 2 dagdelen vorming waarin je inhoudelijk verkent wat

de kwaliteit van een warm onthaal kan zijn. Een medewerker van een gezinsvoorziening in Brussel (bv. inloopteam) begeleidt mee de vorming op basis van zijn/haar praktijkervaringen. Daaropvolgend bieden we drie intervisiebijeenkomsten aan. Daar bespreken we onderwerpen en casussen uit de praktijk die verband houden met de organisatie van een warm onthaal. We zoeken samen naar een aanpak waarmee de inbrenger verder kan. Zo inspireren en leren de deelnemers van elkaar.

‹ HOME

alle Katelijne De Brabandere/



Liesbeth Lambert, VCOK in samenwerking met de vzw Huis van het Kind Brussel



5 dagdelen 09u15 - 12u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

NETWERKEN & SAMENWERKEN MET DE BUURT

STUDIEBEZOEK KDV

40. Inspiratie buurtgerichte kinderopvang Kinderopvangvoorzieningen zijn geen eilanden. Ze werken in een dynamische omgeving. Het is goed om af en toe over het muurtje te kijken en je af te vragen of samenwerken met andere initiatieven interessant kan zijn. We maken kennis met een aantal praktijkvoorbeelden waarbij kinderopvang nauw samenwerkt met andere voorzieningen in de buurt (bv. spelotheek, buurthuis) of met initiatieven die aanwezig zijn in de buurt en het buurtleven (met de kinderen naar de bakker, naar de bibliotheek, samen een wijkfeest

organiseren). Waarom zou je dat doen? Wat levert het op voor medewerkers, kinderen, ouders? Hoe pak je dat aan? Wie kunnen voor jou relevante partners zijn? Rond welke thema’s kan je samenwerken? Deze en andere vragen komen doorheen de dag aan bod. Met videofragmenten en een studiebezoek aan een of meer buurtgerichte kinderdagverblijven trekken we deze inspiratiedag op gang. Er is ruimte voor vragen en discussie en reflectie op de eigen werking.

‹ HOME

alle



Fien Lannoye, VCOK



Najaar 2017 09u15 - 16u30



nog te bepalen

NETWERKEN & SAMENWERKEN MET DE BUURT

INTERACTIEVE LEZING KDV, IBO, PGO

41. Samen bouwen aan warme transities naar de kleuterklas

leidinggevenden, pedagogisch coaches,

Heel wat kinderen gaan naar de kleuterschool als ze 2,5 jaar oud zijn. Er is een transitie van de kinderopvang naar de kleuterschool of van thuis naar school. Deze periode is voor veel kinderen en ouders stresserend en uitdagend. Kinderen en ouders ervaren de school vaak als erg verschillend en hebben tijd nodig om te wennen. In dit transitieproces zijn heel wat organisaties (o.a. consultatiebureau, IBO, onthaalouder) betrokken. Zij kunnen de handen in elkaar slaan om maximale

kansen te geven op een vlotte en warme transitie. Aan de hand van recent onderzoeksmateriaal gaan we in op de perspectieven en ervaringen van kinderen, ouders en professionals. In de voormiddag krijg je tijdens de lezing veel informatie en is er ruimte voor discussie, vragen en reflectie. In de namiddag kun je bijkomend een workshop volgen om verder te verdiepen, uit te wisselen en te reflecteren over wat de rol van jouw organisatie zou kunnen zijn.

‹ HOME

bestuurders

 

Brecht Peleman en Katrien Van Laere, VCOK do 19/10/2017 09u15 - 16u30 1 dagdeel voor lezing +



(optioneel) 1 dagdeel voor workshop Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

NETWERKEN & SAMENWERKEN MET DE BUURT

CURSUS KDV, IBO, PGO

42. Samenwerken is een win-win Samenwerkingsverbanden tussen organisaties nemen in belang toe. Samenwerken is waardevol en complex en vraagt enkele noodzakelijke competenties van de betrokken actoren. Het is uitdagend en verrijkend om mensen uit diverse organisaties met elk hun eigen cultuur en belangen samen te brengen. Maar dit kan ook soms aanleiding geven tot spanningen

leidinggevenden,

en conflicten. In deze vorming focussen we op ‘onderhandelen’ als noodzakelijke vaardigheid om de samenwerking professioneler te laten verlopen. Onderhandelen betekent zoeken naar een gezamenlijke win-win oplossing voor partijen met ogenschijnlijk tegengestelde belangen.

‹ HOME

pedagogisch coaches

 

Franky De Meyer, VCOK do 08/06/2017 09u15 - 16u30 do 22/06/2017 09u15 - 16u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

NETWERKEN & SAMENWERKEN MET DE BUURT

ÂŠ Joram Van Holen

Â© Lander Loeckx

SAMEN OPVOEDEN

SAMEN OPVOEDEN LEREN OP DE WERKVLOER Het pedagogisch raamwerk, focus op ouders

43 Samenwerken met ouders in de buitenschoolse opvang

Nederlands voor ouders opstart taalacties

45 ‹ HOME

Nederlands voor ouders Duidelijk Nederlands spreken of schrijven korte sessies

46 Nederlands voor ouders hoe creëer je oefenkansen in het kinderdagverblijf?

47 Nederlands voor ouders hoe creëer je oefenkansen in het consultatie bureau?

WERKGROEP Samen met ouders de tevredenheid nagaan in jouw opvang

49 STUDIE‑ BEZOEK Het verhaal van Wigwam, een open (t)huis voor het hele gezin

INTERACTIEVE LEZING Sociale steun en sociale cohesie

Omgaan met vragen van ouders

Tijd voor wennen

CURSUS

Ontmoeting in een consultatiebureau: inspringtheater

Samenwerken met ouders: waarom, wat en hoe?

BASISCURSUS

Ouders en hun kijk op kinderopvang

Zorgvuldig omgaan met sociale media

Nederlands voor ouders workshop Duidelijk Nederlands (LG)

Nederlands voor ouders workshop Duidelijk Nederlands (KB)

Nederlands voor ouders herschrijfatelier Duidelijk Nederlands

LEREN OP DE WERKVLOER 43. Het pedagogisch raamwerk, focus op ouders Het pedagogisch raamwerk is een visietekst over kwaliteitsvolle kinderopvang die toont dat kinderopvang belangrijke opdrachten vervult voor kinderen, gezinnen en de samenleving. In dit traject focussen we op het luik over gezinnen. Wat betekent de kinderopvang voor hen? Waarom is goede samenwerking belangrijk? Wat kan je als kinderbegeleider doen om een goede samenwerking te bekomen? Samen met het team wordt het huidig ouderbeleid geanalyseerd. Het team kijkt waar sterktes en zwaktes liggen en stelt

een actieplan op. We werken op maat van de voorziening en stellen samen een werkwijze op en bepalen de inhouden van de coaching (bv. intake, wennen, feesten, dagelijkse contacten, activiteiten met ouders, tevredenheidgesprekken, ontmoeting stimuleren, opvoedingsondersteuning, de opvang zichtbaar maken, e.a.).

Indien je dit traject in 2016 al hebt gevolgd, kan je een vervolg of verdieping aanvragen.

alle

 

VCOK in overleg te bepalen 4 dagdelen, waarvan 1 dagdeel afstemgesprek



met de leidinggevende en minstens 1 dagdeel vorming met het voltallige team (kindvrij)



‹ HOME

Fien Lannoye, Jef Scheirlinck,

op de werkvloer

SAMEN OPVOEDEN

KDV

LEREN OP DE WERKVLOER 44. Samenwerken met ouders in de buitenschoolse opvang In dit traject neem je samen met je team je eigen ouderbeleid onder de loep. Het huidige ouderbeleid wordt geanalyseerd aan de hand van de verschillende vormen van samenwerken (samen leven, samen doen, samen denken en beslissen, samen actie ondernemen in de buurt). Het team kijkt waar de sterktes en zwaktes liggen en er wordt een actieplan opgesteld. Afhankelijk van het team en de uitkomst van de oefeningen kunnen heel uiteenlopende focussen worden voorgesteld (bv. intake, feesten, dagelijkse contacten, activiteiten

met ouders, de gezinsondersteunende rol van het IBO, tevredenheidgesprekken, de opvang zichtbaar maken, e.a.). De coaching kan ook benut worden als een kans om de ervaringen en acties uit het PIO-project verder op te volgen en te verankeren en/of te verbreden naar alle collega’s en locaties van het IBO.

Indien je dit traject in 2016 al hebt gevolgd, kan je een vervolg of verdieping aanvragen.

alle

 

VCOK in overleg te bepalen 4 dagdelen, waarvan 1 dagdeel afstemgesprek



met de leidinggevende en minstens 1 dagdeel vorming met het voltallige team (kindvrij)



‹ HOME

Fien Lannoye, Jef Scheirlinck,

op de werkvloer

SAMEN OPVOEDEN

IBO

LEREN OP DE WERKVLOER 45. Nederlands voor ouders opstart taalacties Wil je starten met acties Nederlands voor ouders? Boek het Huis dan voor een Opstart. Een medewerker van het Huis komt naar het kinderdagverblijf of consultatiebureau en legt samen met de leidinggevende en de medewerkers de basis voor taalacties Nederlands voor ouders. Jullie gaan op zoek naar taalacties die binnen jullie visie passen.

alle

Nederlands voor ouders is de opvolger van het project Groeien in taal van het Huis van het Nederlands Brussel. Het project helpt je een antwoord te bieden op vragen van ouders die Nederlands willen leren of gebruiken. Werkte je vroeger al met het Huis van het Nederlands samen, maar heb je nood aan een opfrissing of zijn er veel nieuwe collega’s? Dan is de Opstart ook zeker iets voor jullie.

‹ HOME



Huis van het Nederlands Brussel



in overleg te bepalen



1 dagdeel (kindvrij)



op de werkvloer

SAMEN OPVOEDEN

KDV, PGO

LEREN OP DE WERKVLOER 46. Nederlands voor ouders Duidelijk Nederlands spreken of schrijven (korte sessies) Het Huis van het Nederlands komt naar je kinderdagverblijf voor korte sessies over duidelijk Nederlands spreken of schrijven. Alle kinderbegeleiders en de leidinggevende kunnen aan de sessies deelnemen. Kies uit verschillende mogelijke sessies: verduidelijk je weekmenu, maak een afsprakenboekje

met de belangrijkste informatie uit het huishoudelijk reglement, doe je intakegesprek in duidelijke taal, neem je afhaalmoment onder de loep of vernieuw je leefgroepboekje.

alle

   

‹ HOME

Huis van het Nederlands Brussel in overleg te bepalen in overleg te bepalen (1 sessie duurt 1,5 uur) in het kdv

SAMEN OPVOEDEN

KDV

LEREN OP DE WERKVLOER 47. Nederlands voor ouders hoe creëer je oefenkansen in het kinderdagverblijf? Sommige ouders hebben interesse om Nederlands te oefenen. Maar vaak is hun kennis van het Nederlands nog beperkt. Het is niet altijd evident om hierop in te spelen. Om je daarbij te helpen, biedt het Huis van het Nederlands dit ondersteuningstraject. Met deze workshops toveren we het kinderdagverblijf om tot een oefenkans Nederlands voor ouders. In de eerste sessie oefenen de kinderbegeleiders concreet gesprekken met ouders, ze ontdekken hoe iemand Nederlands leert en wat je daarvan kan verwachten, ze krijgen een taalbox vol

materiaal om ouders te stimuleren en leren dit materiaal gebruiken. In een volgende sessie gaan we fysiek aan de slag en geven we het materiaal een plaats in het kinderdagverblijf. Het Huis van het Nederlands kan ook kinderbegeleiders komen observeren en coachen in hun communicatie met ouders.

Kinderdagverblijven die nog nooit samenwerkten met het Huis volgen eerst de cursus 45 ‘Nederlands voor ouders – opstart taalacties’

alle

 

Huis van het Nederlands Brussel in overleg te bepalen minstens 2 afzonderlijke dagdelen: 1 dagdeel met het hele team (kindvrij) en minstens 1 dagdeel voor de kinderbegeleiders.



Extra observaties: voor kinderbegeleiders die hierin interesse hebben (aantal observaties wordt afgesproken tijdens het tweede dagdeel)



‹ HOME

in het kdv

SAMEN OPVOEDEN

KDV

LEREN OP DE WERKVLOER 48. Nederlands voor ouders hoe creëer je oefenkansen in het consultatiebureau?

PGO-medewerkers, vrijwilligers

Sommige ouders hebben interesse om Nederlands te oefenen. Maar vaak is hun kennis van het Nederlands nog beperkt. Het is voor de vrijwilligers van het consultatiebureau niet altijd evident om hierop in te spelen. Om hen daarbij te helpen, biedt het Huis van het Nederlands dit korte traject. Ze ontdekken hoe ouders hun Nederlands met hen kunnen oefenen. In de eerste sessie achterhalen de vrijwilligers hoe iemand Nederlands leert en wat je daarvan kan verwachten, ze oefenen concreet gesprekken met ouders,

ze krijgen een taalbox vol materiaal om ouders te stimuleren en leren die gebruiken. Het materiaal krijgt ook fysiek een plaats in het consultatiebureau. Daarna komt het Huis de vrijwilligers observeren en coachen in hun gesprekken met ouders die Nederlands willen oefenen.

Enkel consultatiebureaus die een Opstart Nederlands voor ouders (zie cursus 45) aanvragen, kunnen daarna dit traject opstarten.

‹ HOME

 

Huis van het Nederlands Brussel in overleg te bepalen 1 dagdeel eerste sessie



(kindvrij) + observatie en



In het consultatiebureau

coaching

SAMEN OPVOEDEN

PGO

WERKGROEP 49. Samen met ouders de tevredenheid nagaan in jouw opvang

leidinggevenden, pedagogisch coaches,

Zijn de gezinnen uit jouw opvang tevreden over de werking? Waarbij stellen ze zich soms vragen en hoe denken ze dat de opvang nóg beter kan? Zicht krijgen op de tevredenheid van gezinnen in je opvang is geen gemakkelijke opdracht. Middelen die worden ingezet om de tevredenheid van gezinnen te bevragen resulteren dikwijls in standaardantwoorden waar je uiteindelijk niet veel mee bent. We starten deze werkgroep door verschillende mogelijkheden om de

tevredenheid van ouders na te gaan, te verkennen. Wat zijn de voor- en nadelen bij het gebruik van tevredenheidmetingen, vragenlijsten, oudergesprekken? Hoe pakken collega’s uit andere voorzieningen dit aan? Je onderzoekt tijdens deze werkgroep mogelijke acties voor jouw organisatie en plant verbeteracties. Na uitvoering breng je verslag uit over je ervaringen tijdens de opvolgmomenten en samen sturen we bij waar nodig.

‹ HOME

kinderbegeleiders



Fien Lannoye, VCOK vr 15/09/2017 09u15 - 12u30



vr 13/10/2017 09u15 - 12u30 vr 10/11/2017 09u15 - 12u30 vr 08/12/2017 09u15 - 12u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

SAMEN OPVOEDEN

KDV, IBO

STUDIEBEZOEK

50. Het verhaal van Wigwam, een open (t)huis voor het hele gezin Dit studiebezoek neemt je mee naar Wigwam in Leuven, een kinderdagverblijf dat een warm en open huis wil zijn, ingebed in de buurt, waar kinderen, ouders en begeleiders elkaar ontmoeten, ervaringen delen, samen spelen, feesten … Het is een geïntegreerde werking met kinderopvang, een spelen ontmoetingsruimte en preventieve gezinsondersteuning. Er is heel wat expertise in huis over het werken

met een zeer divers en vaak kwetsbaar doelpubliek. Dit bezoek biedt inspiratie om de verbinding tussen kinderopvang en gezinsondersteuning anders te bekijken en plannen te maken voor je eigen werking en hiermee aan de slag te gaan. Ze laten je kennismaken met hun visie, manier van werken, ervaringen en tips. Na het bezoek is er ruimte voor gezamenlijke reflectie over wat we hebben gezien en gehoord.

‹ HOME

alle

 

Liesbeth Lambert, VCOK di 21/02/2017 09u15 - 12u30 KDV Wigwam Leuven



Lolanden 12 3010 Kessel-Lo

SAMEN OPVOEDEN

KDV, PGO

INTERACTIEVE LEZING 51. Sociale steun en sociale cohesie Meer en meer worden voorzieningen voor gezinnen met jonge kinderen gezien als plekken voor ontmoeting en sociale cohesie, als plaatsen waar gezinnen uit de buurt elkaar kunnen tegenkomen. Maar betekent dat ook dat ze elkaar werkelijk ontmoeten? En wat betekenen deze contacten op vlak van sociale steun en sociale cohesie? In de lezing gaan we hier dieper op in. Zo komen we onvermijdelijk uit bij de rol die het team, van vrijwilligers en vaste medewerkers, daarin opneemt.

alle

Vanuit het idee dat het kleine ontmoeten tussen mensen waardevol is, onderzocht Naomi Geens in haar doctoraatsstudie ‘Sociale steun en sociale cohesie in voorzieningen voor jonge kinderen’ de interacties tussen ouders onderling en tussen ouders en het team. Op die manier ging ze na: Wat ervaren ouders precies als ondersteunend (en wat niet)? Welke praktijken maken ontmoetingen tussen een sociale mix van gezinnen mogelijk? Welke praktijken werken net belemmerend?

‹ HOME

 

Naomi Geens, VCOK wo 19/04/2017 17u00 - 19u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

SAMEN OPVOEDEN

KDV, IBO, PGO

CURSUS

In deze vorming gaan we na hoe we met ouders kunnen samenwerken. Waarom is een goede samenwerking nodig voor het kind, de ouders en de opvang? En welke voordelen kan dit opleveren? Hoe kunnen we het best met ouders communiceren tijdens de dagelijkse breng-

BASISCURSUS

en haalmomenten, tijdens de intake, tijdens het wennen …? We nemen verschillende vormen van samenwerken onder de loep en onderzoeken onze eigen praktijk.

alle

 

Fien Lannoye, VCOK do 02/02/2017 09u15 - 16u30 Administratiehuis VGC



‹ HOME

Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

SAMEN OPVOEDEN

52. Samenwerken met ouders: waarom, wat en hoe?

KDV

CURSUS 53. Ouders en hun kijk op kinderopvang Om samen de opvoeding gestalte te geven is het belangrijk dat de kinderopvang het perspectief van gezinnen meeneemt in hun werking. In deze vorming zetten we de bril van ouders op. Wat vinden ouders belangrijk in de communicatie met kinderbegeleiders? Wat willen ouders graag weten over de opvang en welke vragen stellen ze zich? Wat vinden ouders

alle

kwaliteitsvolle kinderopvang? Door het bekijken van filmfragmenten, citaten van ouders en het bespreken van casussen gaan we met elkaar in gesprek. Elke ouder, elke begeleider en elke context is anders, maar toch kunnen we samen sleutels vinden voor een succesvolle samenwerking met ouders.

‹ HOME

 

Fien Lannoye, VCOK di 26/09/2017 09u15 - 12u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel

SAMEN OPVOEDEN

KDV

CURSUS 54. Omgaan met vragen van ouders Als professional of vrijwilliger ontmoet je wel eens moeders en vaders die je vragen stellen of je iets meedelen over de opvoeding van hun kinderen. Het is normaal dat elke ouder vragen heeft, zich wel eens onzeker voelt en hierover wil spreken. Het kan hen deugd doen en ondersteunen om een andere mening te horen, een andere opvoedingspraktijk te leren kennen, hun hart te luchten of hun kijk te verbreden. Maar, hoe reageer je op een vraag, signaal

alle

of opmerking van ouders? Hoe vermijd je valkuilen, zoals een goedbedoeld advies geven, dat vaak toch niet blijkt te werken? Want elk kind is anders, elke ouder is anders en elke context is anders. Hoe ga je om met vertrouwelijke informatie? Of hoe kan je doorverwijzen? In deze vorming geven we bruikbare kaders over opvoedingsondersteuning en handvatten in het omgaan met vragen van ouders.

‹ HOME

 

Katrien Royaert, VCOK ma 15/05/2017 09u15 - 16u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

SAMEN OPVOEDEN

KDV, IBO, PGO

CURSUS 55. Tijd voor wennen Ouders die met hun kind de stap zetten van thuis naar de kinderopvang moeten loslaten, verantwoordelijkheid delen en vertrouwen opbouwen. Het helpt om deze overgang zorgvuldig voor te bereiden en te begeleiden door tijd te nemen voor het wennen. In deze vorming belichten we het belang van een goede wenprocedure. Op wenmomenten kan de baby in de veilige armen van mama en/of papa kennismaken met de andere kinderen, met de begeleiders, met het andere bedje en met andere geuren en geluiden.

alle

De begeleiders kunnen de gewoonten van de baby en de ouders leren kennen door te observeren en in alle openheid vragen te stellen. Wennen is samen zoeken naar afstemming tussen thuis en de opvang. Het zorgt ervoor dat baby en ouders een veilige plek vinden in een nieuwe omgeving, letterlijk en figuurlijk. En ook binnen de kinderopvang zelf, bij de overgang van de ene leefgroep naar de andere, is wennen zinvol en noodzakelijk.

‹ HOME

 

Katrien Royaert, VCOK ma 20/02/2017 09u15 - 12u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

SAMEN OPVOEDEN

KDV

CURSUS 56. Ontmoeting in een consultatiebureau: inspringtheater In een consultatiebureau komen heel veel verschillende mensen samen. Mensen wachten op een afspraak. Misschien moeten ze eerst hun kind laten wegen en meten. Ondertussen komen er gesprekken op gang. Wat vinden mensen van die gesprekken en hoe kunnen zulke contacten nog meer groeien? We oefenen dit met rollenspelen waarbij je zelf mag kiezen of je meedoet of niet. Verschillende toneeltjes worden gespeeld.

PGO-medewerkers,

Als je vindt dat een van de acteurs het verkeerd aanpakt, mag je die rol overnemen. Zo kruip je bijvoorbeeld in de huid van een ouder: hoe zou jij in de plaats van die moeder of vader reageren? Of je neemt de plek in van de vrijwilliger: wat is jouw reactie? Met deze methodiek probeer je al spelend manieren uit waarmee gezinnen in de wachtruimte meer contact kunnen hebben met elkaar.

vrijwilligers Lucas Vandenbussche,



coördinator en regisseur



di 13/06/2017 09u15 – 12u30

Tink Tank Performances

GC De Zeyp



Van Overbekelaan 164 en Zeypstraat 47 1083 Ganshoren

‹ HOME

SAMEN OPVOEDEN

PGO

CURSUS 57. Zorgvuldig omgaan met sociale media Veel ouders en ook kinderbegeleiders en andere medewerkers zijn actieve gebruikers van elektronische interactieve media zoals Facebook, Twitter. Wat natuurlijk aanleiding geeft tot vragen over het gebruik hiervan in je voorziening. Mag je zomaar foto’s en video’s online delen? Aanvaard je vriendschapsverzoeken van ouders? Hoe wissel je foto’s uit in groepen? Welke media kan je het best inzetten als communicatiemiddel met ouders? Hoe krijg je meer ‘likes’? En hoe zit dat met hashtags?

leidinggevenden,

Hoog tijd dus om stil te staan bij een veilige en doordachte manier van omgaan met deze media. In deze vorming krijg je een overzicht van de belangrijkste sociale media. Wat gebruik je voor welk doel? We bespreken de mogelijkheden maar ook de valkuilen en problemen. En we staan stil bij hoe we beleid kunnen voeren over zorgvuldig gebruik in je voorziening.

‹ HOME

pedagogisch coaches

 

Kristof D’hanens, VCOK do 23/02/2017 09u15 - 12u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel

SAMEN OPVOEDEN

KDV, IBO, PGO

CURSUS 58. Nederlands voor ouders workshop Duidelijk Nederlands (LG) Hoe communiceer je in het Nederlands met ouders die de taal nog niet heel goed beheersen? In deze workshop ontdekken leidinggevenden de do’s-and-don’ts. Wat is heel moeilijk om te begrijpen en wat kan

leidinggevenden

helpen als je iets wil uitleggen? We gaan aan de slag met materiaal en voorbeelden uit het werk van de leidinggevenden.

 

Huis van het Nederlands Brussel do 05/10/2017 09u15 – 12u30 Administratiehuis VGC



‹ HOME

Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

SAMEN OPVOEDEN

KDV, IBO

CURSUS 59. Nederlands voor ouders workshop Duidelijk Nederlands (KB) Hoe communiceer je in het Nederlands met ouders die de taal nog niet heel goed beheersen? In deze workshop ontdekken kinderbegeleiders de do’s-and-don’ts. Wat is heel moeilijk om te begrijpen en wat kan helpen als je iets wil uitleggen? We gaan

kinderbegeleiders

aan de slag met materiaal en voorbeelden uit het werk van de kinderbegeleiders. We focussen op spreken, maar tips om duidelijk te schrijven komen ook aan bod.

 

Huis van het Nederlands Brussel do 08/06/2017 09u15 – 12u30 Administratiehuis VGC



‹ HOME

Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

SAMEN OPVOEDEN

KDV, IBO

CURSUS 60. Nederlands voor ouders herschrijfatelier Duidelijk Nederlands

leidinggevenden, pedagogisch coaches

Je kent de basics van Duidelijk Nederlands schrijven maar je kan nog wat oefening gebruiken?

Dan zijn onze herschrijfateliers iets voor jou. Herschrijf met onze begeleiding je eigen teksten naar helder Nederlands.

 

Huis van het Nederlands Brussel do 19/10/2017 09u15 – 12u30 Administratiehuis VGC



‹ HOME

Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel

SAMEN OPVOEDEN

KDV, IBO, PGO

PEDAGOGIE

Â© Lander Loeckx

PEDAGOGIE LEREN OP DE WERKVLOER Het pedagogisch raamwerk, focus op kinderen

61 Pedagogische kwaliteit meten

62 Kijken naar kinderen introductie VIB

63 Kinderen en hun kijk op buitenschoolse opvang?

‹ HOME

Ruimte en materialen als pedagoog voor kinderen

WERKGROEP

INTERACTIEVE LEZING Vitamines voor de groei

Een andere kijk op moeilijk gedrag

CURSUS

Optimale ontwik kelingskansen voor kinderen (0 - 3 jaar)

STUDIEBEZOEK Inspiratie Reggio in Vlaanderen

Spelend reflecteren over het pedagogisch raamwerk

Gordon: het kind als gelijkwaardige partner

Kijken naar kinderen introductie VIB

BASISCURSUS

Pedagogisch documenteren

Optimale ontwik kelingskansen voor kinderen (3 - 12 jaar) BASISCURSUS

Communicatie met en participatie van kinderen

Communicatie en taal

77 Communicatie- stijlen van kinderen en begeleidersrollen

78 Baby’s en spel

Spelprikkels

Help! Mijn groep verandert steeds!

inspiratie uit Reggio Emilia

Natuurlijke buitenruimte

Spelplezier met boekjes, versjes en liedjes

Spelen, spelen, spelen

83 Themawerken en inkleding

84 Seksueel gedrag van kinderen

PEDAGOGIE Omdenken: maak van lastig gedrag een nieuwe mogelijkheid

86 Help, een bijter in de groep!

87 Aanpak van kindermishandeling in de praktijk

Kindermishandeling in het vizier

‹ HOME

Verontrusting en/ of kindermishan deling: wat is dat nu eigenlijk?

Verontrusting en/ of kindermishan deling: wat kan/ mag/moet ik doen?

LEREN OP DE WERKVLOER KDV

61. Het pedagogisch raamwerk, focus op kinderen die hierop aansluiten (bv. inrichting van de ruimte, begeleidersrollen, samenspelen met baby’s, e.a.). In de weken die hierop volgen maak je een doorlichting van jullie pedagogisch beleid met het pedagogisch raamwerk als leidraad. Tijdens de volgende sessie analyseren we je beleid, met de focus op de sterktes en de aandachtspunten. Op basis van dit gesprek ga je met je team aan de slag om een actieplan op te stellen. Tijdens de derde sessie bespreken we dit actieplan. In de laatste sessie buigen we ons over de effecten van jullie acties en experimenten.

‹ HOME

pedagogisch coaches

 

medewerker VGC – Entiteit Gezin in overleg te bepalen 4 dagdelen (1 dagdeel



afstemgesprek, 3 dagdelen analyse en feedback op actieplan en experimenten)



in het kdv

PEDAGOGIE

Het pedagogisch raamwerk is een visietekst over kwaliteitsvolle kinderopvang die toont dat kinderopvang belangrijke opdrachten vervult voor kinderen, gezinnen en de samenleving. In dit traject focussen we op de omgang met de kinderen. Hoe zorg je ervoor dat de kinderen zich thuis voelen in de opvang? Hoe bieden we hen optimale ontwikkelingskansen? Waarom is spelen en samenspelen belangrijk? Hoe bieden kinderbegeleiders emotionele en educatieve ondersteuning aan álle kinderen? We houden eerst een afstemgesprek om dieper in te gaan op je vragen over het raamwerk en om de thema’s te bepalen

leidinggevenden,

LEREN OP DE WERKVLOER KDV

62. Pedagogische kwaliteit meten kinderopvang van baby's en peuters. Wil je dit instrument graag gaan gebruiken, maar weet je niet goed hoe hieraan te beginnen? Of zoek je begeleiding om met een ander zelfevaluatie-instrument te werken? Tijdens het afstemgesprek gaan we dieper in op je vragen. In de volgende sessie stellen we samen een plan van aanpak op (bv. overschakeling naar MeMoQ, bespreking resultaten, actieplan aanpakfactoren e.a.). De laatste sessie is gereserveerd voor de opvolging van jullie acties (na +/- 6 maanden).

‹ HOME

pedagogisch coaches

 

medewerker VGC – Entiteit Gezin in overleg te bepalen 3 dagdelen (1 dagdeel



afstemgesprek, 1 dagdeel plan van aanpak en 1 dagdeel opvolging)



in het kdv

PEDAGOGIE

Tijdens dit traject krijg je ondersteuning bij het meten van de pedagogische kwaliteit van jouw opvang. Kinderopvang van hoge pedagogische kwaliteit heeft langdurige positieve effecten op de ontwikkeling van kinderen. Dat is wetenschappelijk bewezen. Daarom is het belangrijk om te weten hoe we deze kwaliteit kunnen meten en bevorderen. Hiervoor zijn verschillende instrumenten inzetbaar, zoals Ziko en Kwapoi. Nieuw is het zelfevaluatie-instrument ontwikkeld door MeMoQ – Meten en Monitoren van de pedagogische kwaliteit (Q) van

leidinggevenden,

LEREN OP DE WERKVLOER KDV, IBO

63. Kijken naar kinderen introductie VIB communiceren. Tijdens de eerste sessie werken we met video-opnames van de VIB-coach. In de volgende sessie(s) analyseren we opnames van jullie eigen praktijk. VIB is een activerende werkvorm, die vertrekt bij positieve pedagogische situaties en voortbouwt op de kracht van elke begeleider. Het doel is meer inzicht te verwerven in de basiscommunicatie met jonge kinderen en zo het pedagogisch klimaat aan te passen aan de ontwikkelingsbehoeften van elk kind.

‹ HOME

coaches, kinderbegeleiders

 

medewerker VGC – Entiteit Gezin in overleg te bepalen max. 2 dagdelen, opgesplitst



in sessies van 1,5 uur (kindvrij). Voor het hele team, of in kleinere groepjes



in het kdv

PEDAGOGIE

Tijdens deze introductie maak je kennis met VIB (video interactiebegeleiding), een bijzondere vorm van video-coaching. We kijken in een VIB-sessie zowel ‘groot’ als ‘klein’ naar de ontwikkelings- en contactinitiatieven van kinderen. ‘Groot kijken’ betekent dat we de opname zonder onderbreking bekijken. Zo krijg je een idee van de algemene situatie en sfeer. ‘Klein kijken’ betekent dat we relevante scènes beeld per beeld bekijken, herbekijken en bespreken. Door deze micro-analyse herkennen we de signalen van kinderen beter, leren we kinderen beter begrijpen en kunnen we ook beter met hen

leidinggevenden, pedagogisch

LEREN OP DE WERKVLOER IBO

64. Kinderen en hun kijk op buitenschoolse opvang? gen. Nadien start je zelf een belevingsonderzoek in jouw opvang. Het traject helpt je bij het voeren van dit mini-onderzoek. Samen analyseren we de resultaten en plannen acties om rekening te houden met de beleving van jouw kinderen in jouw opvang.

Indien je vorig jaar dit traject al hebt gevolgd, kan je een vervolg of verdieping aanvragen.

pedagogisch coaches, kinderbegeleiders

 

Isabelle Desegher, Annelies Roelandt, VCOK in overleg te bepalen 4 dagdelen, waarvan



minstens 2 dagdelen vorming met het volledige team (kindvrij)



‹ HOME

in het IBO

PEDAGOGIE

Een kwaliteitsvol opvangen vrijetijdsaanbod houdt rekening met wat kinderen belangrijk vinden. Hoe beleven zij het aanbod? Wat verwachten ze van de begeleiders? Wat met de mix tussen vrij spel en begeleide activiteiten? Deze en andere vragen zijn het onderwerp van het belevingsonderzoek ‘Schoolkinderen over hun opvang. Wat leren ze ons over kwaliteit?’ (VBJK, 2014). In dit traject maak je kennis met de bevindingen uit dit onderzoek. Het is een bril om te reflecteren over de eigen werking. Je leert ook de gebruikte methodieken kennen om kleuters en lagere schoolkinderen te bevra-

leidinggevenden,

LEREN OP DE WERKVLOER KDV, IBO, PGO

65. Ruimte en materialen als pedagoog voor kinderen ervoor dat je visie op kinderen en spel ook echt te zien is in de ruimte? Hoe kan je met kleine ingrepen maximaal effect bekomen in het spelplezier en de betrokkenheid van kinderen? Samen analyseren we de gemaakte aanpassingen. De focus kan ook de buitenruimte zijn.

Indien je dit traject in 2016 hebt gevolgd, kan je een vervolg of verdieping aanvragen.

pedagogisch coaches, kinderbegeleiders, PGO-medewerkers

 

Annelies Roelandt, Veerle Derave, VCOK in overleg te bepalen 3 dagdelen, waarvan



minstens 2 dagdelen vorming met het volledige team of per leefgroep (kindvrij)



‹ HOME

op de werkvloer

PEDAGOGIE

Kinderen leren niet alleen door tussenkomst van volwassenen of door zelf en samen met andere kinderen te ontdekken. Ook de fysieke omgeving heeft een sterke pedagogische invloed. In Reggio Emilia en andere Noord-Italiaanse steden spreekt men in navolging van Loris Malaguzzi over ‘ruimte en materialen als derde pedagoog’. We starten met inspirerende foto’s en voorbeelden. We hebben het over het belang van speelhoeken, spelmateriaal en de manier van presenteren. We maken samen met het team een analyse van de eigen ruimte(s) en gaan ook effectief aan de slag. Hoe zorg je

leidinggevenden,

WERKGROEP KDV, IBO, PGO

66. Een andere kijk op moeilijk gedrag

‹ HOME

Na een inleidende sessie waarin een kader wordt gepresenteerd ligt de nadruk in de vervolgsessies op de bespreking van concrete situaties die deelnemers meebrengen uit hun eigen praktijk. Samen met de lesgever en de andere deelnemers analyseer je die situaties en zoek je naar gepaste reacties. Zo komen heel wat praktische handvatten voor de praktijk aan bod.

0 – 6 jaar

 

Els Merlevede, VCOK vr 31/03/2017 09u15 - 12u30 ma 24/04/2017 09u15 - 12u30 vr 19/05/2017 09u15 - 12u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel

PEDAGOGIE

Soms ervaar je het gedrag van een kind als lastig en is een snelle verandering niet mogelijk. Probeer dan het gedrag anders te bekijken en verras jezelf. Je merkt dat je anders reageert en kunt hierdoor vaak ook het kind en de ouders motiveren. Wie weet is er dan toch een beetje verandering op til? Met enkele voorbeelden en ook jouw ervaringen oefenen we een alternatieve kijk op moeilijk gedrag. We focussen ons op kinderen tussen 0 en 6 jaar.

alle

STUDIEBEZOEK KDV, IBO, PGO

67. Inspiratie Reggio in Vlaanderen regelgeving? Hoe begeleid je een proces van pedagogische verandering? Enkele voorzieningen die hier sinds vele jaren dagelijks hard aan werken kunnen ons hierbij helpen. We bezoeken enkele kinderdagverblijven, luisteren naar hun verhalen, ervaringen en tips en er is de mogelijkheid tot het stellen van vragen. Na het bezoek is er ruimte voor gezamenlijke reflectie op wat we hebben gezien en gehoord.

‹ HOME

 

Annelies Roelandt, VCOK



2 dagdelen



nog te bepalen

PEDAGOGIE

Verschillende kinderopvanginitiatieven in Vlaanderen en Brussel laten zich inspireren door de visie en praktijk in Noord-Italiaanse voorzieningen voor jonge kinderen. Het pedagogisch gedachtegoed van Loris Malaguzzi is hun leidraad. Velen worstelen met de vertaling naar de eigen praktijk. Je kan immers niet zomaar kopiëren wat ze in Italië doen. Hoe integreer je deze inspiratiebron in onze context met onze eigen geschiedenis, cultuur, gewoontes,

alle

INTERACTIEVE LEZING KDV, IBO, PGO

68. Vitamines voor de groei volwassenen erin slagen in te spelen op de vitamines voor groei van dit kind. Als deze vitamines voor groei worden gevoed, dan hebben kinderen het gevoel dat ze zichzelf mogen zijn en hun mening ter harte wordt genomen (Autonomie), dat ze een warme en hechte band ervaren met hun ouders en vrienden (verBondenheid) en dat ze opgedragen taken tot een goed einde kunnen brengen (Competentie). Dit is het ABC van de groei van kinderen.

‹ HOME

pedagogisch coaches, bestuurders Prof. Maarten Vansteenkiste



van de UGent, auteur van het handboek “Vitamines voor groei”



wo 28/06/2017 17u00 - 19u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

PEDAGOGIE

In deze interactieve lezing staan we stil bij de vraag ‘waarom mensen doen wat ze doen’: waarom luisteren kinderen naar hun ouders, kinderbegeleiders? Waarom letten kinderen op in de klas? Of waarom weigeren ze om dit alles te doen? Wat is de motiverende rol die ouders, kinderbegeleiders, leerkrachten of sportcoaches kunnen vertolken bij het stimuleren van de motivatie en groei bij kinderen? Het uitgangspunt is dat de motivatie van een kind groeit wanneer

leidinggevenden,

CURSUS KDV

69. Optimale ontwikkelingskansen voor kinderen (0 - 3 jaar) BASISCURSUS

leidinggevenden,

Het belang van een warme pedagogische aanpak staat uitgebreid beschreven in het pedagogisch raamwerk. Maar hoe pak je dit concreet aan? Hoe ondersteun je het natuurlijke ontwikkelings- en leerproces van elk kind? We focussen ons op de kernbegrippen ‘welbevinden’ en ‘betrokkenheid’ en overlopen de factoren die hiertoe bijdragen. Daarna kies je één workshop voor verdere uitdieping: Inrichting van de ruimte & spelmaterialen of Begeleidersrollen & communicatie

stijlen van kinderen. Aan de hand van foto’s, videobeelden en praktijkcasussen staan we stil bij dagelijkse situaties. We werken enkele concrete experimenten uit die elke deelnemer gaat uittesten in het kinderdagverblijf. Tijdens de terugkomdag delen de deelnemers hun praktijkervaringen met elkaar. Iedereen laat hierbij foto’s en/of video‑ beelden van de geslaagde experimenten zien.

kinderbegeleiders



medewerker VGC – Entiteit Gezin do 16/02/2017 09u30 – 16u30



(basisvorming) di 28/03/2017 09u30 – 12u30 (terugkomdag) Administratiehuis VGC



‹ HOME

Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

PEDAGOGIE

pedagogisch coaches,

CURSUS IBO

70. Optimale ontwikkelingskansen voor kinderen (3 - 12 jaar) BASISCURSUS bijdragen, zoals begeleidingshouding, spel, de binnen- en buitenruimte en materialen, leeftijdsindeling, inspraak enz. Aan de hand van foto’s en videobeelden staan we stil bij situaties uit de praktijk. Na de eerste sessie ga je actief experimenteren in het IBO. Tijdens de terugkomdag delen de deelnemers hun praktijkervaringen met elkaar. Iedereen laat hierbij foto’s en/of videobeelden van de geslaagde experimenten zien.

‹ HOME



medewerker VGC – Entiteit Gezin do 16/02/2017 09u30 – 14u30



(basisvorming) di 28/03/2017 09u30 – 12u30 (terugkomdag) Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel

PEDAGOGIE

Uit onderzoek blijkt dat kinderen zich in het IBO goed voelen en nieuwe ervaringen kunnen opdoen als ze zich welkom voelen, gewaardeerd en vrij. Maar hoe pak je dit concreet aan? Wat werkt goed, en wat werkt minder goed? Hoe ziet een optimaal pedagogisch klimaat er in de praktijk uit? We focussen ons op de basisbegrippen in een krachtig leerproces: welbevinden en betrokkenheid. We overlopen de verschillende factoren die hiertoe

alle

CURSUS KDV

71. Spelend reflecteren over het pedagogisch raamwerk enzovoort. Duizelt het je nu in de oren om alles wat nog ‘moet’? In deze sessie spelen we een spel met allerlei opdrachten, vragen en reflectieoefeningen. Zo wordt duidelijk dat er in jouw opvang waarschijnlijk al veel gerealiseerd is. Je ondervindt ook aan den lijve hoe je samen met anderen kunt denken, reflecteren, brainstormen en plannen. Zo maak je op een laagdrempelige manier kennis met het pedagogisch raamwerk.

‹ HOME

 

Fien Lannoye, VCOK di 17/10/2017 13u15 - 16u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

PEDAGOGIE

Volgens het pedagogisch raamwerk hangt pedagogische kwaliteit samen met veel factoren. De kennis en vaardigheden van individuele medewerkers of teams, de manier waarop je kinderen emotionele veiligheid biedt en kansen tot autonomie, een holistische kijk op ontwikkeling, de samenwerkingsverbanden, het opvoeden voor een duurzame en democratische samenleving, de personeelsbezetting, de beschikbare pedagogische ondersteuning,

alle

CURSUS KDV, IBO, PGO

72. Gordon: het kind als gelijkwaardige partner bekend. Maar communiceren volgens de Gordon-methode, waarbij luisteren belangrijker is dan praten en kinderen gelijkwaardige partners zijn, blijft nog steeds een uitdaging. In deze vorming maak je kennis met de Gordon-methode en ga je op zoek naar gepaste reacties in de kinderopvang.

18 m – 12 jaar

 

di 03/10/2017 09u15 - 12u30 Administratiehuis VGC



‹ HOME

Isabelle Desegher, VCOK

Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel

PEDAGOGIE

Een cursus over ‘Waarom luisteren belangrijker is dan praten en waarom kinderen als gelijkwaardig beschouwd worden’. Gordon is wereldwijd bekend geworden met zijn ‘Parent Effectiveness Training’. Hij zette sterk in op communicatie. Zijn ideeën over actief luisteren, omgaan met conflicten, ik-boodschappen en werken aan het zelfoplossend vermogen, zijn vandaag bij iedereen

alle

CURSUS KDV

73. Kijken naar kinderen introductie VIB

‹ HOME

beter, leren we kinderen beter begrijpen en kunnen we ook beter met hen communiceren. VIB is een activerende werkvorm, die vertrekt bij positieve pedagogische situaties en voortbouwt op de kracht van elke begeleider. Het doel is meer inzicht te verwerven in de basiscommunicatie met jonge kinderen en zo het pedagogisch klimaat aan te passen aan de ontwikkelingsbehoeften van elk kind. Tijdens deze cursus bekijken we videoopnames van de lesgever.

pedagogisch coaches, kinderbegeleiders

 

medewerker VGC – Entiteit Gezin do 09/11/2017 09u30 – 12u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

PEDAGOGIE

leidinggevenden,

CURSUS KDV, IBO, PGO

74. Pedagogisch documenteren ouders en je contacten met kinderen. Je wordt vaardiger in het zichtbaar en bespreekbaar maken van de visie en praktijk in jouw organisatie. Je gebruikt daarvoor foto’s, observaties, werkstukken van kinderen, uitspraken … Je komt meer te weten over de methodiek van ‘kijken, luisteren en inspelen’ en hoe je zo je werking en spelaanbod op een kindgerichte manier vormgeeft.

‹ HOME

 

Annelies Roelandt, VCOK vr 12/05/2017 09u15 - 16u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

PEDAGOGIE

Pedagogisch documenteren heeft zijn wortels in Noord-Italië (Reggio Emilia, Malaguzzi). Het is een manier om te werken aan kwaliteit, te reflecteren over het professionele handelen in de kinderopvang en hierover te communiceren. Dit hangt samen met een specifieke manier van kijken naar kinderen (het krachtige kind). Een hele mond vol. In deze vorming ontdek je wat het concreet betekent voor de samenwerking en het overleg in team, je gesprekken met

alle

CURSUS KDV, IBO

75. Help! Mijn groep verandert steeds! In deze cursus staan we stil bij differentiatie en transities. Je leert je inleven in de gevoelswereld van kinderen, die moeten wennen aan nieuwe gezichten en afscheid nemen van oudere kinderen die overstappen. Je leert in te spelen op de verschillende leeftijden en hun ontwikkelingsbehoeften. We maken onder meer via enkele getuigenissen kennis met alternatieve praktijkvoorbeelden, bijvoorbeeld werken met verticale groepen. Deelnemers delen hun praktijkervaringen.

‹ HOME

0 – 6 jaar

 

medewerker VGC – Entiteit Gezin di 05/12/2017 09u30 – 12u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

PEDAGOGIE

Binnen een groep is het belangrijk om elk kind apart te leren kennen en positieve aandacht te geven. Maar de samenstelling van je leefgroep verandert wel eens. Er komen nieuwe kinderen bij en er stappen kinderen over, naar de kleuterschool bijvoorbeeld. Het lijkt soms wel of je steeds bezig bent nieuwe kinderen te leren kennen en afscheid te nemen van de kinderen die je zo goed hebt leren kennen. Hoe ga je om met die veranderingen en met de leeftijdsverschillen in je groep?

alle

CURSUS IBO

76. Communicatie met en participatie van kinderen

‹ HOME

We vertrekken van het kinderrechtenverdrag en het belang van een goed en krachtig zelfbeeld van kinderen. We geven zicht op vaardigheden die je als begeleider nodig hebt om met kinderen te communiceren en om kinderen te laten participeren. We leren methodieken aan om kinderen goed te observeren en plannen te maken die rekening houden met wat de kinderen aangeven. We leren ook alert te zijn voor mogelijke valkuilen.

kinderbegeleiders

 

Isabelle Desegher, VCOK di 30/05/2017 09u15 - 12u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel

PEDAGOGIE

Kinderen hebben een eigen denk-, gevoelsen beleefwereld en willen dat dit gezien wordt. Luisteren naar kinderen is daartoe bijzonder interessant en waardevol. Dit vereist van de begeleiding enkele specifieke vaardigheden. Welke vaardigheden moet je hiervoor ontwikkelen? Met welke thema’s komen kinderen op je af? Hoe ga je om met specifieke vragen van kinderen? Hoe kunnen kinderen meer impact hebben op de opvang?

pedagogisch coaches,

CURSUS KDV, IBO, PGO

77. Communicatie en taal interactie, non-verbale en verbale communicatie, contact leggen met en luisteren naar kinderen, communicatievaardigheden enz. We analyseren ook enkele videofragmenten die dit wonderlijke verhaal van taal en communicatie illustreren.

TIP – combineer deze cursus met cursus 78 ‘Communicatiestijlen en begeleidersrollen’ en cursus 82 ‘Spelplezier met boeken, versjes en liedjes’.

‹ HOME

 

medewerker VGC – Entiteit Gezin do 27/04/2017 09u30 – 12u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

PEDAGOGIE

Taal is een uitstekend instrument om met elkaar te communiceren, om gevoelens, ideeën, ervaringen, wensen uit te wisselen met andere mensen. Maar wist je dat taal leren het meest ingewikkelde is dat een kind ooit zal leren? Hoe verloopt dit leerproces? Hoe leert een kind ons begrijpen en hoe leert het zich uitdrukken? En hoe kan het twee of meer talen tegelijk leren? Hoe kunnen we kinderen hierbij helpen? Tijdens deze cursus buigen we ons over de praktijk van warme en wederzijdse

alle

100

CURSUS KDV, IBO

78. Communicatiestijlen van kinderen en begeleidersrollen Je komt ook te weten welke rollen je als begeleider kan opnemen. Van elke rol worden de kansen en valkuilen besproken. Ook kinderen hebben een eigen communicatiestijl. Sommige kinderen zijn heel open, andere kinderen meer gesloten. Je krijgt nuttige tips om je eigen rol af te stemmen op de communicatiestijl van elk kind, zodat er met elk kind warme en wederzijdse interactiepatronen ontstaan.

‹ HOME

0 – 6 jaar

 

medewerker VGC – Entiteit Gezin do 29/06/2017 09u30 – 12u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

PEDAGOGIE

Vind je het fijn om de kinderen te entertainen? Of kijk je liever toe en vind je dat kinderen zelfstandig tot spelen moeten komen? Heb je het gevoel dat je niet veel tijd voor de kinderen hebt omdat je 101 andere taken moet vervullen? Of kan je een hele dag de tijd vrijmaken om op de mat met de kinderen mee te spelen? Tijdens deze cursus achterhaal je je eigen begeleidingsstijl aan de hand van een leuke en informatieve persoonlijkheidsenquête.

alle

101

CURSUS KDV, PGO

79. Baby’s en spel We analyseren tijdens deze cursus de spelontwikkeling van baby’s aan de hand van filmfragmenten en eigen ervaringen. Bijzondere aandacht gaat hierbij ook naar interactie tijdens het spel. We maken een onderscheid tussen ‘solospel’ en ‘samenspel’. We experimenteren met fascinerend spelmateriaal en oefenen leuke interactiespelletjes.

‹ HOME

0 – 18 m

 

medewerker VGC – Entiteit Gezin di 24/10/2017 09u30 – 12u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel

PEDAGOGIE

Kinderen die zich goed voelen, gaan geleidelijk de wereld ontdekken en begrijpen. Ze zijn nieuwsgierig, richten hun aandacht op wat ze interessant vinden en doen zo leerrijke ervaringen op. Bij baby’s is dit niet anders. Baby’s hebben niet alleen verzorging nodig. Ze zijn ook steeds op zoek naar nieuwe interessante ervaringen en hebben nood aan een veilig en warm sociaal contact.

alle

102

CURSUS KDV

80. Spelprikkels inspiratie uit Reggio Emilia inspirerende voorbeelden. Daarna ga je praktisch aan het werk. Samen met andere deelnemers stel je bijvoorbeeld speldozen samen met prikkelende materialen. Na dag 1 is er een opdracht die je uitvoert in de eigen praktijk. De volgende keer focussen we op jullie experimenten en ervaringen. Je gaat naar huis met nieuwe inzichten en plannen voor een concreet spelaanbod dat echt inspeelt op de interesses van kinderen.

‹ HOME



Annelies Roelandt, VCOK



vr 10/02/2017 09u15 - 16u30 vr 17/03/2017 09u15 - 12u30 GC De Zeyp



Van Overbekelaan 164 en Zeypstraat 47 1083 Ganshoren

PEDAGOGIE

Wat boeit kinderen? Waar zijn ze nieuwsgierig naar? Welke materialen dagen hen uit om zichzelf en de wereld te ontdekken? Hoe laat je kinderen mee bepalen welke richting een spelactiviteit uitgaat? Wat is jouw rol als professionele opvoeder? De vorming vertrekt van deze en andere vragen. We laten ons daarbij leiden door de pedagogische ideeën van Loris Malaguzzi en de kinderopvang in NoordItalië. Vanuit de concepten ‘krachtig kind’ en ‘drie pedagogen’ onderzoeken we enkele

kinderbegeleiders

103

CURSUS KDV, IBO, PGO

81. Natuurlijke buitenruimte ontwikkeling van kinderen? Wat is de rol van de begeleiding? Hoe veilig is buiten spelen? Hoe kunnen we elke leeftijdsgroep prikkelen? Welke mogelijkheden biedt de buitenruimte? We scannen in gedachten de eigen buitenruimte en maken een inschatting van de kwaliteit ervan. Vanuit dit vertrekpunt zoeken we naar kleine of grote ingrepen die de aanwezigheid van natuur en avontuur kunnen vergroten.

‹ HOME

0 – 6 jaar

 

Veerle Derave, VCOK do 01/06/2017 09u15 - 16u30 IBO De Rivieren



Mathieu Dejongelaan 40 1083 Ganshoren

PEDAGOGIE

In de natuur kunnen kinderen op verkenning gaan, hun grenzen verleggen en hun mogelijkheden ontdekken. Via avontuurlijk spel leren kinderen omgaan met gevaar en uitdaging. Vormen, kleuren, geuren en materialen zijn telkens anders en geven daardoor andere belevingen. De nadruk ligt op het zintuiglijk ervaren. Respect voor de natuur kan maar groeien als je die eerst hebt leren ontdekken en waarderen. We staan stil bij enkele vragen. Wat is het belang van natuurbeleving voor de

alle

104

CURSUS KDV, IBO

82. Spelplezier met boekjes, versjes en liedjes gaan we voor elke leeftijd na welke boeken in de smaak vallen. Je krijgt ook handige tips over wat jij er als begeleider mee kan doen. Op de tweede plaats gaat de cursus over liedjes en versjes. We gaan na welke soorten liedjes en versjes er zijn, welke bij de leeftijd van je kinderen passen en hoe en wanneer je ze kan gebruiken (bv. bij dagelijkse rituelen). We denken na over het belang van muziek en bieden je inspiratie om dagelijks met je kinderen te zingen, te dansen en muziek te maken.

‹ HOME

0 – 6 jaar

 

medewerker VGC – Entiteit Gezin do 21/09/2017 09u30 – 12u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

PEDAGOGIE

Tijdens deze cursus duiken we in de wereld van boeken, versjes en liedjes. Die zijn niet alleen plezierig voor jou en voor de kinderen. Ze zijn ook nuttig, want ze zijn goed voor de ontwikkeling van de kinderen. Kleine kinderen houden van boeken: ze verkennen ze door ze te ruiken, te proeven en eraan te voelen. En ze genieten van je stem en aandacht als je samen met hen door de plaatjes bladert en vertelt wat er te zien is. Maar hoe stel je een gevarieerd boekenaanbod samen? Welke boeken zijn geschikt voor welke leeftijd? In deze cursus

alle

105

CURSUS IBO

83. Spelen, spelen, spelen op met vergeten spelletjes én zoeken variaties op uitgespeelde spelletjes. We verkennen nieuwe spelletjes en verzinnen er zelf nieuwe met ongewone materialen. Tot slot bekijken we hoe we dit alles ook in een groter geheel van een activiteit of themaweek kunnen gieten. Spelplezier verzekerd dus, in de vorming én in je werking!

‹ HOME

  

Veerle Derave, VCOK do 18/05/2017 09u15 - 12u30 In een IBO

PEDAGOGIE

In deze vorming gaan we spelen en nog eens spelen, want dat is ook wat kinderen doen. We onderzoeken zo samen hoe je in de opvang spelplezier kan verhogen, hoe je spelletjes aanwendt als tussendoortje of om kinderen zich eens goed te laten uitleven of gewoon om samen iets leuks te doen. We nemen jullie bestaande aanbod onder de loep: wat wordt vaak gespeeld en wat niet? We frissen ook het geheugen

kinderbegeleiders

106

CURSUS IBO

84. Themawerken en inkleding vakantiethema’s, spetterende activiteiten bedenken, weekoverzichten samenstellen,… We staan ook stil bij de inkleding van thema’s en activiteiten. Het scheppen van sfeer is erg belangrijk en hoeft niet gelijk te staan aan veel werk of plankenkoorts. Allemaal direct bruikbaar dus voor je vakantiewerking!

‹ HOME

kinderbegeleiders

 

Wouter Verdegem, VCOK do 09/03/2017 09u15 - 12u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

PEDAGOGIE

in het IBO is het bedenken van leuke activiteiten en uitdagende thema’s niet weg te denken uit het takenpakket van begeleiders. Dit is niet altijd zo evident. Heb je soms ook het gevoel dat je inspiratie voor leuke en originele thema’s op is? Of heb je zin in eens iets totaal anders? Of kan je wat tips gebruiken voor het bedenken van een groot(s) spel? Dan is deze vorming iets voor jou: brainstormen over

pedagogisch coaches,

107

CURSUS KDV, IBO, PGO

85. Seksueel gedrag van kinderen

‹ HOME

In deze vorming gaan we eerst in op de seksuele ontwikkeling van kinderen. Welk gedrag kunnen we op welke leeftijd verwachten? We maken ook kennis met het Vlaggensysteem. Dit systeem maakt gebruik van zes criteria voor gezond seksueel gedrag. De criteria kunnen helpen om seksueel gedrag van kinderen goed in te schatten en er gepast op te reageren.

18 m - 12 jaar

 

Fien Lannoye, VCOK vr 05/05/2017 09u15 - 16u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

PEDAGOGIE

Kinderen komen regelmatig in aanraking met seksualiteit, op internet en op TV. Ze spelen doktertje, ze worden verliefd, ze kussen, ze praten erover. Dit is perfect normaal. Betekent dit dan dat je kinderen hun gang maar moet laten gaan? In geen geval. Je kan kinderen aanleren welk seksueel gedrag oké is en welk seksueel gedrag minder oké of grensoverschrijdend is.

alle

108

CURSUS KDV, IBO, PGO

86. Omdenken: maak van lastig gedrag een nieuwe mogelijkheid het kind zeggen dat het probleem is? Wat gaat er wel goed? Kan dit probleem ook een leerervaring voor het kind zijn? Hebben jij en het kind een gemeenschappelijk belang? Stel, je zou alles mogen, kunnen en durven, wat dan? En is het wel écht een probleem? Samen reflecteren we op deze creatieve manier over voorbeelden uit je eigen praktijk en ontstaan er andere betekenissen, inzichten en ideeën voor actie.

‹ HOME

 

Fien Lannoye, VCOK di 07/11/2017 09u15 - 12u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

PEDAGOGIE

De meeste opvoedingsboeken gaan ervan uit dat lastig gedrag ongewenst is. Maar wat zou er gebeuren als we dit gedrag anders zouden gaan bekijken, als we het als het ware zouden ‘omdenken’? In deze vorming gaan we aan de slag met je eigen praktijkvoorbeelden en proberen in het lastig gedrag nieuwe mogelijkheden te zien. Denk bijvoorbeeld aan speelgoed van elkaar afnemen, klimmen waar dat niet mag, aarde uit de plantenbakken halen … Dit betekent vragen stellen zoals: Wat zou

alle

109

CURSUS KDV, PGO

87. Help, een bijter in de groep! kwaadheid of het onvermogen om zich staande te houden in een groep met leeftijdsgenootjes. Hoe kan je als volwassene daar het best op reageren? Hoe kan je een jong kind helpen om op een andere manier zijn/haar gevoelens uit te drukken? We bieden in deze vorming een kader aan om bijtgedrag te kunnen begrijpen en om er zo goed als mogelijk op te reageren.

‹ HOME

 

Hilde Van Durme, VCOK di 07/03/2017 13u15 - 16u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

PEDAGOGIE

Bijten of gebeten worden? Het overkomt heel wat baby’s en peuters. Als er bijtgedrag plaatsvindt dan zit de emotie gegarandeerd zeer hoog. En dit niet alleen bij de jonge kinderen zelf maar ook bij hun ouders en andere opvoeders. Waarom bijt een kind een ander kind of een volwassene? Wat wil het hiermee zeggen? Bij heel jonge kinderen heeft bijtgedrag dikwijls meer te maken met ‘liefde’ dan met agressie. En als peuters en kleuters bijten dan gaat het vaak over frustratie,

alle

110

CURSUS KDV

88. Aanpak van kindermishandeling in de praktijk

pedagogisch coaches

Voor meer theoretische informatie over kindermishandeling verwijzen we graag naar cursus 89 ‘Kindermishandeling in het vizier’.

 

Vertrouwenscentrum Kindermishandeling do 09/02/2017 09u15 - 16u30 Administratiehuis VGC



‹ HOME

Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

PEDAGOGIE

Tijdens deze praktijkdag gaan we op een interactieve manier dieper in op de verschillende stappen binnen het stappenplan. Daarbij is er bijzondere aandacht voor het spreken met ouders rond verontrusting. We doen dit aan de hand van inleefoefeningen en rollenspelen.

leidinggevenden,

111

CURSUS KDV

89. Kindermishandeling in het vizier Tijdens deze voormiddag nodigen we de deelnemers uit om hun ervaringen en vragen te delen om op die manier de theorie te concretiseren.

Voor de aanpak van verontrusting in de praktijk verwijzen we graag naar cursus 88 ‘Aanpak van kindermishandeling in de praktijk’.

‹ HOME

pedagogisch coaches

 

Vertrouwenscentrum Kindermishandeling do 16/02/2017 09u15 - 12u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

PEDAGOGIE

Tijdens deze halve dag belichten we de verschillende facetten van kindermishandeling bij baby’s en peuters: definitie, vormen, signalen, risicofactoren en preventie. We gaan in op de beleving van alle betrokkenen, met name van het kind, de ouder(s) en het kinderdagverblijf. We lichten de werking van het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling toe als aanspreekpunt bij elk vermoeden van kindermishandeling.

leidinggevenden,

112

CURSUS KDV

90. Verontrusting en/of Kindermishandeling: wat is dat nu eigenlijk? We koppelen de theorie aan de praktijk via casussen, inleefoefeningen en ervaringsuitwisseling vanuit de verschillende kinderdagverblijven.

 

Vertrouwenscentrum Kindermishandeling do 16/03/2017 09u15 - 12u30 Administratiehuis VGC



‹ HOME

Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

PEDAGOGIE

Tijdens deze interactieve voormiddag gaan we dieper in op het thema kindermishandeling. Wat is kindermishandeling? Wat kan kindermishandeling als gevolg hebben voor de ontwikkeling van kinderen? Wat zijn signalen van kindermishandeling? Zijn er kinderen die meer risico lopen om mishandeld te worden dan andere?

kindbegeleiders

113

CURSUS KDV

91. Verontrusting en/of Kindermishandeling: wat kan/mag/ moet ik doen? Kan je de ouders aanspreken? Wat kan je rol zijn als medewerker van een kinderdagverblijf? Wie draagt welke verantwoordelijkheid? We houden het concreet en werken aan de hand van casussen, inleefoefeningen, ervaringen vanuit de verschillende kinderdagverblijven…

‹ HOME

 

Vertrouwenscentrum Kindermishandeling do 27/04/2017 09u15 - 12u30 Administratiehuis VGC



Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

PEDAGOGIE

Tijdens deze interactieve voormiddag geven we een beknopt theoretisch kader rond verontrusting en kindermishandeling om vervolgens dieper in te gaan op de verschillende stappen van het stappenplan. Wat kan je doen als je verontrust bent? Op wat moet je letten? Wanneer is een verontrusting ook kindermishandeling?

kindbegeleiders

114

FIT & GEZOND

115

FIT & GEZOND LEREN OP DE WERKVLOER Gezonde voeding en beweging

CURSUS CPR 0 – 6 jaar BASISCURSUS

CPR 6 – 12 jaar BASISCURSUS

EHBO BASISCURSUS

EHBO en CPR opfrissing

Wat moet je weten over eten en bewegen?

‹ HOME

Bewegingstussendoortjesvoor de allerkleinsten

98 Bewegingstussendoortjes voor kleuters

Dansexpressie voor peuters en kleuters

100

Babymassage

101

Yoga voor kinderen introductie

102

Zindelijkheid

103

Veilig slapen en wiegendoodpreventie

104

116

LEREN OP DE WERKVLOER KDV

92. Gezonde voeding en beweging korte bespreking met de verantwoordelijke en omzetting tot concrete acties. Tijdens een volgende sessie evalueren we de resultaten van de uitgevoerde acties. De laatste bijeenkomst stellen we samen met de leidinggevende een integratieplan op. Zo kunnen de adviezen op een geleidelijke manier geïmplementeerd worden. In totaliteit begeleiden we je organisatie gedurende max. 4 momenten van telkens 3 uren op de werkvloer.

 

in overleg te bepalen min 1 – max 4 dagdelen (met relevante tussenperioden)



Coaching met leidinggevende en zoveel mogelijk medewerkers (geen sluiting nodig)



‹ HOME

Solidariteit voor het Gezin

in het kdv

FIT & GEZOND

Wanneer je cursus 97 ‘Wat moet je weten over eten en bewegen?’ hebt gevolgd, kan je een coaching in je eigen organisatie aanvragen. Telefonisch bepalen we samen de aandachtspunten. We maken afspraken voor coaching tijdens de operationele werking. Hierbij is het belangrijk dat onze diëtiste en bewegingsexpert jouw dagelijkse praktijk kunnen observeren. Vanuit deze observaties worden onmiddellijk enkele tips en adviezen geformuleerd. Daarna volgen nog intervisiemomenten: opnieuw observeren,

alle

117

CURSUS BASISCURSUS

Voor de reanimatie van jonge kinderen gelden Europese richtlijnen (ERC). Je oefent de ERC-reanimatietechnieken voor baby’s, peuters & kleuters tijdens deze cursus concreet in op (baby)poppen. Het noodactieplan nemen we stap voor stap met je door. Zo worden de volgende zaken een

alle

automatisme: de nooddiensten correct alarmeren, de eerste specifieke zorgen bij baby’s toedienen, beademing enz. Na voldoende oefening krijg je een attest, erkend door Kind en Gezin.

0 – 6 jaar

 

Solidariteit voor het Gezin do 16/02/2017 09u15 – 12u30 Solidariteit voor het Gezin



‹ HOME

Vrijheidslaan 34, 1081 Koekelberg

FIT & GEZOND

93. CPR 0 – 6 jaar

KDV, IBO, PGO

118

CURSUS BASISCURSUS

Jonge kinderen zijn ondernemende persoontjes, die in allerlei netelige situaties kunnen terechtkomen. Daarom moet je als kinderbegeleider anticiperen op ‘gevaren in kleine hoekjes’. Ook in noodsituaties moet je snel en adequaat kunnen reageren om zo eventueel zelfs levens te redden. In deze basiscursus leer je het noodplan efficiënt en correct op te volgen. Je oefent

alle

alle stappen van het noodplan in. Je leert de nooddiensten te alarmeren, de eerste zorgen toe te dienen en je oefent de reanimatietechnieken (ERC-richtlijnen) op levensechte poppen. Na voldoende oefening ontvang je een attest, erkend door Kind en Gezin.

6 – 12 jaar

 

vr 24/02/2017 09u15 – 12u30 Solidariteit voor het Gezin



‹ HOME

Solidariteit voor het Gezin

Vrijheidslaan 34, 1081 Koekelberg

FIT & GEZOND

94. CPR 6 – 12 jaar

IBO

119

CURSUS BASISCURSUS

Deze basismodule geeft je een andere kijk op hoe kinderen de wereld ervaren. Je gaat als het ware als een echte ontdekkingsreiziger en avonturier te werk. Je leert in te schatten waar -kleinere en grotere- ongevallen zich kunnen situeren. Je leert noodsignalen snel en correct te interpreteren en adequaat en snel te handelen. Je leert de eerste hulp te bieden bij ongevallen: wonden,

alle

insectenbeten, verslikken, allergische reacties, blootstelling aan hitte, uitdroging, vermoeden van breuken of kneuzingen enz. Bij de bespreking van de basisprincipes van EHBO wordt ook ingegaan op een goed preventiebeleid en hoe je dit aanpakt.

6 – 12 jaar

 

Solidariteit voor het Gezin ma 08/05/2017 09u15 – 12u30 Solidariteit voor het Gezin



‹ HOME

Vrijheidslaan 34, 1081 Koekelberg

FIT & GEZOND

95. EHBO

IBO

120

CURSUS KDV, IBO, PGO

96. EHBO en CPR opfrissing

‹ HOME

basiskennis en vaardigheden weer in. We overlopen de stappen die je bij een bezoek aan de spoedafdeling van een ziekenhuis moet nemen, hoe je correct handelt bij lichte en zware verslikking, en wat je te doen staat bij vermoedelijke breuken of kneuzingen, insectenbeten, vergiftiging, schaafwonden, hitteslag, koorts enz.

0 – 12 jaar

 

Solidariteit voor het Gezin di 13/06/2017 09u15 – 12u30 Solidariteit voor het Gezin



Vrijheidslaan 34, 1081 Koekelberg

FIT & GEZOND

Voor de reanimatie van jonge kinderen gelden Europese richtlijnen (ERC). Je frist je kennis en vaardigheden hierover zeer snel op door onmiddellijk met oefeningen aan de slag te gaan. We gebruiken hiervoor ook een AED-toestel en Heimlichvesten. We staan uitgebreid stil bij typische aandachtspunten voor leeftijdsgebonden reanimatie. Ook wat betreft EHBO oefen je je

alle

121

CURSUS KDV, PGO

97. Wat moet je weten over eten en bewegen?

‹ HOME

Hoe motiveren we kinderen, ouders en collega’s om de actieve voedingsdriehoek en dagelijkse bewegingsactiviteiten in praktijk te gebruiken? Deze vorming is sterk praktijkgericht. Dit betekent dat je een maand vooraf je vragen, casussen en ‘probleempjes’ aan de trainer bezorgt via de VGC. Je zet onmiddellijk de theoretische kennis om naar praktisch uitvoerbare acties op het werk. Trek dus loszittende kledij aan!

0 - 3 jaar

 

Solidariteit voor het Gezin vr 24/03/2017 09u15 – 16u30 Solidariteit voor het Gezin



Vrijheidslaan 34, 1081 Koekelberg

FIT & GEZOND

Het ondersteuningsplan van VIGeZ (actieve voedingsdriehoek, stappenplan ...) dient als basis voor de vorming. Via interactieve en praktische oefeningen leer je ‘keurig kiezen’ voor een gezonde en gevarieerde voedingsen bewegingsstijl. Gezonde voeding en beweging zijn immers de bouwstenen van een goede ontwikkeling. Maar hoe vertaal je dit concreet naar de dagelijkse praktijk? Welke bewegingsactiviteiten stimuleren de cognitieve, sociale, emotionele en fysieke ontwikkeling van jonge kinderen? Hoe leer je gezonde eetgewoontes aan? Hoe brengen we ‘moeilijke etertjes’ toch ‘aan het eten’?

alle

122

CURSUS KDV, PGO

98. Bewegingstussendoortjes voor de allerkleinsten die je laten ervaren wat bewegen voor de allerkleinsten betekent. Tijdens deze actieve oefeningen beleef je de do’s-en-dont’s voor begeleiders van de allerjongste kinderen. Door de inspirerende oefeningen ben je getriggerd om aan het einde van deze cursus een actieplan te ontwikkelen voor je eigen organisatie.

kinderbegeleiders, PGOmedewerkers, vrijwilligers 0 - 3 jaar

 

Solidariteit voor het Gezin di 17/01/2017 09u15 – 12u30 GC De Zeyp



Van Overbekelaan 164 en Zeypstraat 47 1083 Ganshoren

‹ HOME

FIT & GEZOND

Jonge kinderen ontwikkelen zich razend snel op lichamelijk en psychomotorisch vlak. Deze introductiecursus geeft je meer inzicht in factoren die een invloed hebben op de gezondheid en fitheid van baby’s, peuters en kleuters. Het typische multiculturele aspect van de Brusselse samenleving loopt als een rode draad doorheen deze cursus. Doe alvast makkelijke kledij aan en breng een handdoek mee! Want we doen interactieve oefeningen

pedagogisch coaches,

123

CURSUS IBO

99. Bewegingstussendoortjes voor kleuters delijkheid’ kan groeien. Je leert hoe je in je dagelijkse werking bewegingstussendoortjes kan inbouwen. Je leert ook welke bewegingen leerprocessen aanwakkeren. Je maakt een stappenplan op om (meer) beweging in je eigen praktijk te brengen.

kinderbegeleiders 3 - 6 jaar

 

Solidariteit voor het Gezin vr 27/01/2017 09u15 – 12u30 Solidariteit voor het Gezin



‹ HOME

Vrijheidslaan 34 1081 Koekelberg

FIT & GEZOND

In deze cursus leer je een evenwicht inbouwen tussen inspanning en ontspanning. Je voert oefeningen uit onder deskundige begeleiding. Trek hiervoor makkelijke kledij aan! Door deze werkvorm ervaar je zelf hoe plezierig beweging kan zijn voor een kind en hoe een kind hierdoor in ‘groepsverantwoor-

pedagogisch coaches,

124

CURSUS KDV, IBO, PGO

100. Dansexpressie voor peuters en kleuters aan de slag met ballen, knuffels, hoepels … Je leert de vele danstips te vertalen naar concrete toepassing in je leefgroep, onder meer door onderling praktijkervaringen uit te wisselen. Je gaat na deze cursus ongetwijfeld goed gezind en met een actief plan terug naar je werk.

18 m - 6 jaar

 

Solidariteit voor het Gezin di 14/03/2017 09u15 – 12u30 GC De Zeyp



Van Overbekelaan 164 en Zeypstraat 47 1083 Ganshoren

‹ HOME

FIT & GEZOND

Peuters en kleuters dansen graag op vrolijke muziek. We brengen deze dansexpressie kort in verband met hun sociaal-emotionele ontwikkeling. Je ervaart daarna aan den lijve wat muziek en ritme kan betekenen voor je eigen expressieve vaardigheden. Draag dus loszittende kledij! Al dansend en zingend beleef je in deze module wat de belangrijkste mogelijkheden en beperkingen van dansexpressie zijn. Je gaat ook creatief

alle

125

CURSUS KDV, PGO

101. Babymassage We letten tijdens het inoefenen op de communicatie tussen baby en kindbegeleider. Je maakt ook kennis met de voor- en nadelen van bepaalde massageoliën. Daarna oefen je op een babypop die je zelf meebrengt. Breng ook een handdoekje mee en draag loszittende kledij.

kinderbegeleiders, PGOmedewerkers, vrijwilligers 0 - 18 m

 

Solidariteit voor het Gezin ma 18/09/2017 09u15 – 12u30 Solidariteit voor het Gezin



‹ HOME

Vrijheidslaan 34, 1081 Koekelberg

FIT & GEZOND

Zeg nooit zomaar ‘babymassage’ tegen de “Shantala babymassage”. Tijdens deze cursus maak je via audiovisueel materiaal kennis met deze techniek. Darmkrampjes kunnen makkelijk weggemasseerd worden en stellen de baby in staat om in rust en veiligheid de wereld te verkennen.

pedagogisch coaches,

126

CURSUS KDV, IBO, PGO

102. Yoga kinderen introductie denkpatroon. Door middel van audiovisueel materiaal krijg je meer inzicht in de filosofie van kinderyoga. We doen ook reflectie-oefeningen om beter naar elkaar te luisteren. Draag loszittende kledij en breng een handdoek en indien mogelijk ook een yogamat mee, zo kan je op comfortabele wijze deze cursus ervaren.

kinderbegeleiders, PGOmedewerkers, vrijwilligers 2 - 12 jaar

 

do 14/12/2017 09u15 – 12u30 Solidariteit voor het Gezin



‹ HOME

Solidariteit voor het Gezin

Vrijheidslaan 34, 1081 Koekelberg

FIT & GEZOND

Yoga brengt rust en ontwikkelt het lichaamsbewustzijn, zelfbewustzijn en brengt eveneens ontspanning. De principes van yoga voor volwassenen kunnen echter niet zomaar toegepast worden bij jonge kinderen. Door zelf leuke en eenvoudige yoga-oefeningen op maat van kinderen te doen, ervaar je hoe jonge kinderen uit een gespannen houding kunnen overschakelen naar een meer ontspannen houding en

pedagogisch coaches,

127

CURSUS KDV, PGO

103. Zindelijkheid Kleine probleempjes worden praktisch vertaald naar een actieplan. Zo ga je terug naar je werk met duidelijke adviezen op maat.

18 m - 3 jaar



Solidariteit voor het Gezin



ma 23/01/2017 09u15 – 12u30 Solidariteit voor het Gezin



‹ HOME

Vrijheidslaan 34, 1081 Koekelberg

FIT & GEZOND

In deze vorming gaan we dieper in op de voorwaarden om te starten met zindelijkheidstraining. Een stellingenspel, audiovisueel materiaal, casussen en reflectie-oefeningen maken deze thematiek bijzonder ervaringsgericht en specifiek op maat van iedereen.

alle

128

CURSUS KDV, PGO

104. Veilig slapen en wiegendoodpreventie wiegendood helpen voorkomen (richtlijnen van Kind en Gezin) en staan stil bij het gebruiken van bewakingsapparatuur. Verder bekijken we hoe we kunnen omgaan met wensen van ouders die afwijken van de algemene adviezen.

0 - 18 m

 

Solidariteit voor het Gezin do 23/02/2017 09u15 – 12u30 Administratiehuis VGC



‹ HOME

Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

FIT & GEZOND

Baby’s brengen een groot stuk van hun tijd al slapend door. Dankzij de toenemende kennis en diverse preventiemaatregelen komt wiegendood in België gelukkig steeds minder voor. In deze vorming belichten we de mogelijke oorzaken van wiegendood. We reiken concrete maatregelen aan die

alle

129

PRAKTISCH Hoe kan je inschrijven? Je kan inschrijven via het bijgevoegde aanvraagformulier. We goten het formulier in een nieuwe vorm, zodat je een schematisch overzicht hebt van alle vormingen. Gebruik één formulier per vestigingsplaats. Stuur je formulier vóór 16 december 2016 naar opgroeieninbrussel@vgc.be. Opgelet: voor sommige bijscholingen dien je rechtstreeks contact te nemen met de ’ aanbieder. In dat geval zijn bij ‘Inschrijven de contactgegevens vermeld. Eventuele bijkomende inschrijvingen van nieuwe medewerkers en vragen voor ‘advies en begeleiding op maat’ zijn ook na deze deadline nog welkom. Hoe verloopt de verdere procedure? Voor elke cursus kan je in principe twee plaatsen reserveren. De toewijzing gebeurt na

verwerking van de reserveringen. Zodra een cursus volzet is, leggen we een wachtlijst aan. Bij voldoende interesse organiseren we een extra cursus. Voor advies en begeleiding op maat, leren op de werkvloer, werkgroepen enz. zorgen we voor een evenredige verdeling van het aantal plaatsen tussen de geïnteresseerde voorzieningen. Je ontvangt in de loop van de maand januari 2017 via mail een overzicht van de bijscholingen waarvoor jij en je team zijn ingeschreven. Enkele weken voor de bijscholing sturen wij je een herinnering. Hulp bij kiezen van vormingen Kan je advies gebruiken? Via opgroeieninbrussel@vgc.be kan je de hulp van een medewerker van VGC inschakelen.

Op basis van jullie noden en vragen stellen jullie samen een vormingsprogramma op. Afwezigheden Het is erg vervelend als ingeschreven deelnemers zonder bericht wegblijven van hun afspraak. Het betekent een gemiste kans voor mensen die op de wachtlijst staan. En lesgevers moeten hun werkvormen vaak aanpassen aan de kleinere groep. Daarom vragen we om afwezigheden STEEDS vooraf te melden via opgroeieninbrussel@vgc.be. Je kan ook een vervanger aanwijzen. Deelnemersattest Na elke bijscholing ontvangen de deelnemers een deelnemersattest van de lesgever.

130

AANMOEDIGINGSSUBSIDIES VOOR STUDIEDAGEN 2017 Nederlandstalige kinderopvang voor baby’s en peuters, initiatieven voor buitenschoolse opvang en voorzieningen preventieve gezinsondersteuning kunnen een aanmoedigingssubsidie aanvragen voor het organiseren van studiedagen voor het hele team. Deze studiedagen dienen gericht te zijn op de competentie- en kwaliteitsverhoging van de organisatie. Voor bijkomend advies kan je contact nemen met VGC – entiteit Gezin.

De aanvraag voor studiedagen in 2017 moet minstens twee maanden voor de studiedag en uiterlijk op 15 september 2017 in ons bezit zijn.

Voor meer informatie kan je terecht bij: VGC – entiteit Gezin Emile Jacqmainlaan 135 1000 BRUSSEL Tel. 02 563 03 76 opgroeieninbrussel@vgc.be

131

LOCATIES Administratiehuis VGC Emile Jacqmainlaan 135 1000 BRUSSEL Tel. 02 563 03 00 www.vgc.be

Huis van het Nederlands Brussel Philippe de Champagnestraat 23 1000 BRUSSEL Tel. 02 501 66 60 www.huisnederlandsbrussel.be

Solidariteit voor het Gezin Vrijheidslaan 34 1081 KOEKELBERG Tel. 02 227 50 40 www.solidariteit.be

Metro, tram, bus – haltes Rogier en De Brouckère Trein – station Brussel-Noord

Metro 1 – halte Centraal Station Tram MIVB 3, 4 – halte Anneessens Bus MIVB 48 – halte Kapellekerk

Metro, Bus MIVB 13, 14, 87 – halte Simonis Bus MIVB 20 – halte Vrijheid Tram 19 – halte Besme Bus De Lijn 212, 213, 214 en 355 – halte Simonis

Gemeenschapscentrum De Zeyp Van Overbekelaan 164 en Zeypstraat 47 1083 GANSHOREN Tel. 02 422 00 11 www.dezeyp.be

IBO De Rivieren Mathieu Dejongelaan 40 1083 GANSHOREN Tel. 02 420 43 76 www.iboderivieren.be

vzw Samenwerken aan Kinderopvang Brussel Vooruitgangstraat 323 bus 9 1030 SCHAARBEEK Tel. 0493 56 56 99 www.kinderopvanginbrussel.be

Bus MIVB 84 en 87 – haltes Lowet en Nereus

Bus MIVB 14 en 84 – halte Rivieren Tram MIVB 3, 4 – halte Thomas Trein - station Brussel-Noord

132

LESGEVERS Centrum voor Inclusie vzw Elmer Vooruitgangstraat 317 1030 SCHAARBEEK Tel. 0490 11 52 32 www.elmer.be Huis van het Nederlands Brussel Philippe de Champagnestraat 23 1000 BRUSSEL Tel. 02 501 66 60 www.huisnederlandsbrussel.be Solidariteit voor het Gezin A. & M. Hellinckxstraat 45 1083 GANSHOREN Tel. 02 421 79 90 www.solidariteit.be

VCOK - Vormingscentrum Opvoeding en Kinderopvang Raas Van Gaverestraat 67a 9000 GENT Tel. 09 232 47 36 www.vcok.be

VK - Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Sainctelettesquare 17 1000 BRUSSEL Tel. 02 477 60 60 www.kindinnood.be

VDAB - Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling Wetstraat 95 1040 BRUSSEL Tel. 02 235 18 35 www.vdab.be

vzw Samenwerken aan Kinderopvang Brussel Vooruitgangstraat 323 bus 9 1030 SCHAARBEEK Tel. 0493 56 56 99 www.kinderopvanginbrussel.be

VGC - Vlaamse Gemeenschapscommissie, entiteit Gezin Emile Jacqmainlaan 135 1000 BRUSSEL Tel. 02 563 03 70 www.vgc.be

133

CONTACT Voor vragen kan je steeds bij ons terecht: VGC â&#x20AC;&#x201C; entiteit Gezin Emile Jacqmainlaan 135 1000 BRUSSEL Tel. 02 563 03 76 opgroeieninbrussel@vgc.be

134

COLOFON Samenstelling

Grafische vormgeving

Entiteit Gezin – VGC

Josworld

Foto’s

Verantwoordelijke uitgever

Caroline Boudry (VBJK – Gent) Lander Loeckx Joram Van Holen

Eric Verrept, leidend ambtenaar Emile Jacqmainlaan 135 1000 BRUSSEL

Eindredactie

Depotnummer

Entiteit Gezin – VGC

D/2016/7025/21

Een initiatief van de Vlaamse Gemeenschapscommissie november 2016