Cultuur, Jeugd en Sport
van de Vlaamse Gemeenschapscommissie
Voortgangsrapport
2017
MUNTPUNT SLAAP ZZZACHT
Inhoudstafel
1
STOUTMOEDIGHEID GEOORLOOFD
5
EEN RADAR VOOR INNOVATIE, CREATIE EN VERNIEUWING
6
Door gedreven en (pro)actief te zoeken naar vernieuwing zullen CJS-praktijken levendig en slagkrachtig blijven. Dat vraagt om een hyperactieve en gevoelige radar.
2
WE VINDEN EN BINDEN
14
Een beleid voor meer en betere participatie. Het hele VGC-aanbod wil meer mensen bereiken (vinden) met meer intensiteit in het deelnemen en deelhebben en hen structureel verbinden aan de beleidsvoering (binden).
3
WE (ONDER)STEUNEN EN LEUNEN
30
Door slagkrachtige ondersteuning van diverse actoren en sectoren beoogt de VGC een structureel en duurzaam netwerk van bondgenoten en medestanders. Deze allianties vertalen zich in een mede-eigenaarschap, waarbij deze actoren zich met verantwoordelijkheid engageren in een gezamenlijke beleidsvoering (leunen).
4
MEER EN BETERE RUIMTE
42
Cultuur-, jeugd- en sportactoren en -sectoren hebben een hoge nood aan meer en betere fysieke ruimte. Het cultuur-, jeugd-, en sportbeleid wil daarop inzetten door aandacht voor zowel de publieke ruimte als de plaatsen waar verenigingen en initiatieven eigen omgevingen ontwikkelen. Dat betekent onder andere een permanente zoektocht naar meer middelen en een bijzondere aandacht voor diverse kwaliteiten (functionaliteit, toegankelijkheid, veiligheid, duurzaamheid ‌).
5
COMMUNICATIE
50
De Brusselaars, hun verenigingen en gemeenschappen hebben nood aan meer doeltreffende communicatie die informeert, promoot en vooral enthousiasmeert voor het aanbod en de knowhow van het werkveld en de VGC. Daarom kiezen we voor een meer samenhangende en gezamenlijke communicatiestrategie.
6
KWALITEITSZORG De algemene directie Cultuur, Jeugd en Sport van de VGC zet in op een transparante kwaliteitszorg.
54
4
MUNTPUNT SLAAP ZZZACHT
Stoutmoedigheid geoorloofd Wat hebben we in 2017 gerealiseerd van het beleidsplan Cultuur, Jeugd en Sport 2016-2020? Sommigen noemen het een ‘vermetel’ plan. Het zet verschillende tellers op één noemer, laat kolommen in elkaar overvloeien, en dat hindert het gebruikelijke overzicht. Maar de kerntaak van de VGC – instellingen en verenigingen ondersteunen – blijft de continu stromende bron. Met de jaren hebben werkvormen in de bedding van de decreetgever een aparte geul gegraven. Nu de hogere overheid vastberaden is om eenheid te scheppen, is enige stoutmoedigheid geoorloofd. Daarom benadrukken we de facetten waar werkvormen zich met elkaar verzoenen. Wij delen met veel mensen de overtuiging dat de daadkracht van de algemene directie Cultuur, Jeugd en Sport afgemeten moet worden aan de mate waarin en de manier waarop we het doelpubliek in beweging brengen. Dat is precies wat we zichtbaar maken. Neem nu een glas sprankelend mineraalwater. Hou het omhoog. Ja, nog iets hoger. Je ziet de bubbeltjes parelen als een rijgsnoer, ze tintelen en roeren zich, ze fonkelen en stijgen eensgezind op. Elk heeft zo zijn beweegreden. Van die stroom in dat glas water brengen wij verslag uit. Dit zijn de hoogtepunten van een jaar werken aan het plan. De snelle en soms minder snelle gebeurtenissen die opstegen uit het werkveld. Lees tussen de lijnen uit welke bron we het water putten. Kun je je erin vinden? Of misschien juist niet? Laat het ons weten. Wij klinken op je deelname. En we wensen je frisse en verkwikkende glaasjes toe.
01 Radar voor innovatie, creatie en vernieuwing
E E N R A D A R V O O R I N N O VAT I E , C R E AT I E E N V E R N I E U W I N G
Meer Brusselaars, vooral uit aandachtsgroepen, krijgen meer en betere kansen om het vrijetijdsbeleid en het vrijetijdsaanbod van de VGC te beïnvloeden ENTER FESTIVAL: BURGERS NEMEN GEMEENSCHAPSCENTRA OVER ENTER BRUSSEL is een kunstenfestival waarvan het concept, de voorbereiding en de productie in handen ligt van veel mensen en partners. Het festival is het eindresultaat van de omvangrijke processen die eraan voorafgaan. Het bestaat uit een creatie- en presentatieluik. Professionele kunstenaars gaan in vier residenties co-creaties aan met verschillende Brusselaars. GC Kontakt, GC Nekkersdal en GC De Linde zijn de festivalcentra in deze zones. In het centrum van Brussel speelt ENTER zich af in de wijk rond de Begijnhofkerk.
IEDEREEN OP VAKANTIE MET PASPARTOE Paspartoe organiseerde samen met mensen in kansarmoede een daguitstap naar Theater aan Zee (TAZ) 2017. Het Brussels Platform Armoede, De Schakel, A Place to Live en de organisatoren van TAZ stelden in overleg een fijn programma op. Cultuur beleven én zorgeloos van zee en strand genieten stonden voorop. In verschillende vergaderingen werd de invulling van de dag, de aanpak en de prijzen uitgewerkt.
© HAMMAD PHOTOGRAPHY
Bewonersgroepen worden er gecoacht om zelf hun festival te programmeren. Zij selecteren artistiek participatief werk met extra aandacht voor kunstenaars die nog te weinig erkenning of zichtbaarheid krijgen in de professionele kunstwereld.
Het festival gaat live van 26 tot 29 april 2018. De eerste helft van 2017 was een zoektocht om de financiering rond te krijgen en de verdere uitwerking op de verschillende locaties te verfijnen. In de tweede jaarhelft startten we de participatieve processen in de vier wijken op.
ENTER FESTIVAL
7
VO ORTG ANGSR APP ORT C JS 2017
ARABISCHE COLLECTIE
Onder het motto ‘iedereen op vakantie’ vertrok op 2 augustus een enthousiaste, kleurrijke groep van 106 mensen naar zee met de trein. Het Belgische zomerweer – waterzonnetje en regen in de namiddag – kon het enthousiasme niet drukken. Iedereen beleefde een unieke dag met ervaringen op maat van alle deelnemers.
ARABISCHE COLLECTIE: DE EERSTE VRAAGGESTUURDE COLLECTIE VAN BRUSSEL
8
De bibliotheken van Sint-Joost-ten-Node, Sint-JansMolenbeek en Sint-Gillis stelden op 15 oktober hun Arabische collectie voor aan het grote publiek. De collectie is het resultaat van een doorgedreven participatief proces. Bijna twee jaar gingen de bibliotheken in dialoog met Arabisch sprekende of Arabisch lezende Brusselaars over de vraag ‘welke boeken zou jij in onze bibliotheek willen lenen?’ Gaandeweg verenigden de bibliotheken en de geïnteresseerden zich in een klankbordgroep. De Vlaamse Gemeenschapscommissie ondersteunde de bibliotheken om obstakels te overwinnen: de Arabische taal in kaart brengen, praktische contacten met leveranciers en L'Institut du Monde Arabe, of samen met Cultuurconnect Arabisch schrift invoeren in de centrale catalogus. Het resultaat is een evenwichtige collectie romans voor kinderen en volwassenen met 400 actuele titels uit alle Arabisch sprekende landen. Begin 2018 komen daar nog eens 400 titels bij. Het belangrijkste aan zo’n collectie is dat ze blijvend gepromoot wordt. Dat kan door activiteiten op te zetten, door actief publiek te zoeken en te engageren, door samenwerkingen aan te gaan. En de klankbordgroep? Die groeide tot een hechte groep en blijft de collectie opvolgen en evalueren.
Verschillende leden van de klankbordgroep hebben plannen om zelf randactiviteiten te organiseren in de Brusselse bibliotheken. Eind 2017 startte eenzelfde vraaggestuurd proces voor anderstalige collecties in het Roemeens en in het Russisch. Het uitgangspunt is elke keer hetzelfde: de bibliotheek bepaalt niet langer exclusief zelf wat er in de rekken komt, maar doet dat in nauwe samenwerking met de geïnteresseerde Brusselaars uit de doelgroep.
ADVIESRADEN: SAMEN INSPRAAK IN EEN VROEGER STADIUM De adviesraden Cultuur, Jeugd en Sport bogen zich in een gezamenlijke vergadering over het actieplan Cultuur, Jeugd en Sport 2018. Wij legden een ontwerptabel voor met de prioritaire acties. De gezamenlijke adviesraad had vooral oog voor deze vier thema’s uit het strategisch meerjarenplan: ¬¬Radar voor innovatie, creatie en vernieuwing ¬¬Vinden en binden ¬¬Meer en betere ruimte ¬¬Communicatie In juni kregen de adviesraden voor het eerst het actieplan te zien in de ontwerpfase. Het definitieve actieplan was klaar in oktober 2017 en werd meteen ook vertaald in de begroting 2018. De inspraak in het actieplan gebeurt voortaan voor de zomer, zodat inhoudelijke aanpassingen na advies ook nog opgenomen kunnen worden in de beleidsverklaring en de begroting.
E E N R A D A R V O O R I N N O VAT I E , C R E AT I E E N V E R N I E U W I N G
Kinderen en jongeren zijn onze prioriteit door een transversale aanpak en innovatieve, participatieve methodes
JONGEREN GEVEN À FONDS FESTIVAL VORM Het À Fonds Festival zette jongeren met een À Fonds-project extra in de kijker. Dat jongerenfonds ondersteunt projecten voor en door jongeren in Brussel. Ze konden er hun foto’s laten zien, hun organisatorisch talent, hun danstalent, hun muziek laten horen. De jongeren gaven het festival zelf mee vorm. Het festival vond plaats van 19 tot 22 april in Brass’Art.
9
RAPSTER SI-G À FONDS FESTIVAL
CIRCUIT BXL Circuit BXL biedt jongeren de kans om onder begeleiding te werken aan een eerste voorstelling of productie in de broedplaats van een gemeenschapscentrum en door te groeien naar een podium. In Brussel vind je onder de radar heel wat autodidacte artiesten, jonge en nieuwe creatievelingen en verschillende netwerken die vaak zonder subsidies of erkenning alternatieve vormen van culturele expressie, referentiekaders en formats ontwikkelen en zich bewegen in hun eigen netwerk van publiek en locaties. Circuit BXL leidt die jongeren toe naar een podium of naar de professionele kunstscene. circuitbxl.be
In 2017 ontstonden er zo voorstellingen in de schoot van Citylab in de Pianofabriek, Transfo Collect in De Kriekelaar, De Platoo en De Maalbeek. In 2018 zijn ze
VO ORTG ANGSR APP ORT C JS 2017
klaar voor het hele netwerk van de gemeenschapscentra. Een deel van het budget 2018 wordt voorbehouden voor een tegemoetkoming in de uitkoopsom van de producties.
URBAN YOUTH IN DE NIEUWLANDSITE In 2017 bouwden we een Urban Youth werking uit op de site Nieuwland. Daar zitten een heleboel Nederlandstalige partners: Sint-Joris Basisschool, Zaveldal, een kinderdagverblijf, de Hoofdstedelijke Muziekacademie, Jeugd en Muziek Brussel, Met-X met percussie- en muzieklessen en repetitieruimten. Dat maakt brede samenwerking mogelijk. De VGC wil er een plek uitbouwen die de trends van de stedelijke sport- en cultuurbeleving van dichtbij opvolgt. We organiseren er hiphop voor tieners en ateliers beatboxing, graffiti en breakdance. Het aanbod wordt nog uitgebreid met meer urban culture activiteiten, zodat Nieuwland een echt trefpunt voor kinderen en jongeren wordt.
RIDE X RAP-FESTIVAL 10
De meertalige jeugdraad van Sint-Pieters-Woluwe organiseerde een festival met rapmuziek, skating en jongerencultuur. Het festival is een van de ideeën uit Project W1150, een platform van verschillende partners in Sint-Pieters-Woluwe waar jongeren hun mening kunnen uiten en hun ideeën verder kunnen uitwerken.
© GEMEENTE SINT-PIETERS-WOLUWE
De jongeren namen alle beslissingen van a tot z en werden ondersteund door partners: gemeenschapscentrum Kontakt, de gemeente Sint-Pieters-Woluwe en Karuur BXL. We steunden het project financieel. Op woensdag 28 juni zakten 1.300 jongeren af naar Sint-Pieters-Woluwe voor het festival.
RIDE X RAP SKATE
E E N R A D A R V O O R I N N O VAT I E , C R E AT I E E N V E R N I E U W I N G
Door meer intersectoraal en interdisciplinair samen te werken, worden nieuwe praktijken gevonden, aangemoedigd of gecreëerd
BRUSSELSE BIBLIOTHEKEN BY NIGHT In 2016 maakte het netwerk van de Nederlandstalige Brusselse bibliotheken officieel kennis met het netwerk van de Franstalige Brusselse bibliotheken. De ontmoeting leidde eind november 2017 tot een Bibliotheeknocturne. Brusselaars konden die avond in een veertigtal Nederlands- en Franstalige gemeentelijke bibliotheken meedoen met allerlei activiteiten. De VGC ondersteunde de Bibliotheeknocturne samen met de Bibliothèque Centrale pour la Région de Bruxelles-Capitale met bovenlokale communicatie.
11
BIBLIOTHEEKNOCTURNE 2017
OVERLEG MET DE GEMEENTEN De VGC riep de schepenen bevoegd voor lokaal cultuurbeleid en bibliotheken twee keer bijeen in 2017. Visitbrussels kwam de voordelen toelichten van één databank voor culturele evenementen voor Brussel. Een tweede overleg ging over de verdere versterking van het netwerk van de Brusselse bibliotheken. Het voorstel om het lokaal collectiebeleid te faciliteren, viel in goede aarde. Dat kan door bovenlokaal nieuwe diensten aan te bieden en door lokale expertise beter te delen.
© OLD MASTERS MUSEUM - KMSKB
VO ORTG ANGSR APP ORT C JS 2017
DE HELENDE KRACHT VAN KUNST
DE HELENDE KRACHT VAN KUNST
12
‘De Helende kracht van kunst’ is een samenwerking tussen een erfgoedinstelling en een instelling uit de zorgsector: de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België (KMSKB) en TOPAZ. TOPAZ (VUB) is het eerste dagcentrum voor supportieve en palliatieve zorg. Het ondersteunt patiënten met een ongeneeslijke ziekte en hun naastbestaanden. De Helende kracht van kunst werd gerealiseerd in het kader van een driejarig artistiek-participatief project van TOPAZ, IN/FINITY. IN/FINITY haalt mensen met een mentale of fysieke beperking of zorgbehoefte uit hun isolement en geeft ze de kans om op een persoonlijke en aangepaste manier het museum te bezoeken. In 2017 gebeurde dat in drie fasen: ¬¬Eerst gingen de educatieve medewerkers van KMSKB naar TOPAZ om workshops te geven rond kunst in het museum. Daarna kwamen er vijf sessies waarbij in totaal 70 patiënten naar het museum gebracht werden om de kunst zelf te ervaren. ¬¬Op 20 juni 2017 organiseerden we het colloquium ‘De helende kracht van kunst'. 196 deelnemers uit de zorg- en de kunstensector wisselden ideeën uit over wat ze voor elkaar kunnen betekenen. ¬¬Ten slotte evalueerden we op 17 december met twintig betrokkenen uit de zorgsector het project op een rondetafel.
EEN VOOR ALLEN: VGC STAPT IN EENGEMAAKT BIBLIOTHEEKSYSTEEM MET CULTUURCONNECT Cultuurconnect rolt vanaf 2018 voor alle Nederlandstalige openbare bibliotheken in Vlaanderen en Brussel het Eengemaakt BibliotheekSysteem (EBS) uit. Cultuurconnect is een organisatie van de Vlaamse overheid die de bibliotheken en cultuur- en gemeenschapscentra in Vlaanderen en Brussel digitaal ondersteunt. Het EBS is een open, betrouwbaar en gebruiksvriendelijk systeem en biedt ook de 20 Nederlandstalige bibliotheken (19 gemeentelijke en Muntpunt) veel kansen. In 2017 waren we betrokken bij de samenstelling van het lastenboek en de gunning van het nieuwe EBS. Om de bibliothecarissen en bibliotheekmedewerkers te informeren en voor te bereiden, organiseerden we in het najaar vier informatiesessies.
EEN SPORTACTIEPLAN PER GEMEENTE De sportdienst startte in 2017 met een ronde van de gemeenschapscentra. Voor elke gemeente maakt de sportdienst een brede sportomgevingsanalyse. In overleg met elk gemeenschapscentrum stelden we een gezamenlijke visie en een gezamenlijk actieplan op. We startten in Ten Weyngaert in Vorst en Nekkersdal in Laken. Alle andere centra volgen in 2018. De sportdienst werkt samen met vele sportpartners, Stichting Vlaamse Schoolsport, het Brussels Ouderenplatform, G-Sportactoren, … Daarnaast knoopten
E E N R A D A R V O O R I N N O VAT I E , C R E AT I E E N V E R N I E U W I N G
we ook gesprekken aan met andere actoren, zoals welzijns- en jeugdorganisaties voor toeleiding of scholen en jeugdorganisaties voor de verdere uitbouw van het sportaanbod.
overheden van het Gewest. In 2017 sensibiliseerden we de sector om de databank te vullen. De VGC werkte actief mee en registreerde de eigen culturele infrastructuur in de databank.
NETWERK- EN INSPIRATIEMOMENT JONG IN BRUSSEL
ERVARINGEN DELEN IN LOKAAL CULTUURBELEID
Het meerjarenplan focust sterk op kennis delen, ervaring uitwisselen en over grenzen en sectoren heen samenwerken. Daarom organiseerden we op 7 december in gemeenschapscentrum De Vaartkapoen een inspiratie- en netwerkmoment, ‘Jong in Brussel’. Onderzoeker Mattias De Backer sprak over het gedrag van jongeren in de openbare ruimte. Francis McKee vertelde ons hoe hij de deuren opengooide van het Centre for Contemporary Arts in Glasgow, waardoor dit terug een bruisende plek werd. Een honderdtal mensen uit de cultuur-, jeugd- en sportsector kwamen luisteren en met elkaar netwerken.
De Brusselse cultuurbeleidscoördinatoren wisselen op hun maandelijks overleg zoveel mogelijk ervaringen uit en bezoeken good practices. Zo versterken we het gemeentelijk beleid. In 2017 wisselden ze hun best cases van het afgelopen jaar uit voor openbare ruimte, participatie in de cultuurraad, stedelijkheid en diversiteit of het overbruggen van de kloof tussen arm en rijk. Ze bezochten de wijkacademie van Sint-Jans-Molenbeek, Biestebroek en Allée du Kaai, Growfunding/bxl, Niko Matcha en de expo’s van À Fonds en WIELS. Ze deden een beroep op de expertise van BRAL met burgerinitiatieven. Een collega ging een weekje meelopen in het cultuurbeleid van de stad Manchester en deelde zijn nieuwe inzichten. Dichter bij huis maakten ze kennis met Perspective Brussels en hoe die nieuwe instelling de culturele infrastructuur in Brussel nu en in de toekomst wil inplannen.
CENTRALE INPUT VAN VGCINFRASTRUCTUUR IN CULTURELE DATABANK
© LARA FROMONT
Perspective Brussels is het gewestelijk overleg- en onderzoekscentrum dat strategieën uitwerkt om Brussel verder te ontwikkelen. Perspective Brussels nam het initiatief om een dynamische databank voor culturele infrastructuur te ondersteunen. De structuur en de doelstellingen werden uitgetekend met de culturele sector (Réseau des Arts à Bruxelles/ Brussels Kunstenoverleg) en de verschillende bevoegde
NETWERKMOMENT VGC - JONG IN BRUSSEL
13
02 We vinden en binden
WE VINDEN EN BINDEN
Meer Brusselaars voelen zich aangesproken om deel te nemen aan het brede vrijetijdsaanbod in de stad PASPARTOE Er kwamen meer Paspartoegebruikers. In 2017 werden er 2.770 individuele passen gemaakt. Daarnaast circuleren er eind 2017 370 groepspassen. Bovendien gebruiken de pashouders hun Paspartoe intensiever.
Paspartoegebruikers MIA (=Mensen in Armoede)
NON MIA
0-12 Kinderen 13-17 Jongeren 18-24 Studenten 25-34 Jonge Dertigers 35-44 Jonge Veertigers 45-54 Jonge Vijftigers 55-64 Jonge Zestigers
Š LIES ENGELEN
65+ Gepensioneerden
15
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
PASPARTOEZUIL
BIBLIOTHEEKWERKING MUNTPUNT 2017 was voor Muntpunt opnieuw een groei-jaar. We stellen een verschuiving vast in het profiel van de bezoekers van Muntpunt. Mensen komen niet alleen nog naar Muntpunt om er media te lenen, maar ook om te studeren, om digitale bronnen te raadplegen, om te gamen, om lezingen en workshops te volgen, om kinderen in te schrijven in een school, en nog veel meer. Het aantal uitleningen bleef vrij stabiel ondanks de voortdurend dalende uitleencijfers van de cd-collectie. Hun leden hebben 140 verschillende nationaliteiten. De grootste groepen (van 200 tot 450) komen uit Nederland, Marokko, Frankrijk, Spanje en ItaliĂŤ. In zijn programma mediawijsheid introduceerde Muntpunt het Honderdhandenhuis, een makerspace voor kinderen. Het concept won een zilveren Bib Web Award in de categorie Vroeg wijs. De Bib Web Awards zijn prijzen voor verdienstelijke toepassingen in Vlaamse bibliotheken.
Uitleningen en reserveringen in Muntpunt Bezoeken 636.532
Uitleningen 351.865
Verlengingen 153.281
Reserveringen van studieplekken 5.058
Reserveringen van koptelefoons 6.818
Reserveringen van gameconsoles 2.191
VO ORTG ANGSR APP ORT C JS 2017
Aantal leners in Muntpunt
2014
2015
2016
2017
14.246
16.693
17.429
18.611
De collecties werden grondig gesaneerd, de fictiecollectie kreeg een fikse opknapbeurt en de collectie tijdschriften werd herzien. Ook zijn er nieuwe projecten opgestart, die betere communicatie over de Muntpuntcollecties moeten garanderen. Muntpunt werkte als lid van het netwerk van de Brusselse bibliotheken mee aan het project Collectieplannen dat vanuit het Streekgericht Bibliotheekbeleid (SBB) aangestuurd wordt. Een collectieplan laat toe om vanuit een vast format een lokaal collectiebeleid te voeren en is ook de aanzet tot een toekomstig bovenlokaal collectieplan.
16
MUNTPUNT HONDERDHANDENHUIS
In consortium met vier Vlaamse bibliotheken werkte Muntpunt mee aan een pilootproject van Cultuurconnect rond de uitleen van Engelstalige e-boeken via het platform cloudLibrary. Muntpunt realiseerde ook in 2017 grotere campagnes, waarvan de Week van de Waarheid en de Week van het Geld de meest opvallende waren. In het kader van de werking van het informatiecentrum zette Muntpunt in op financiĂŤle geletterdheid, aansluitend bij de nationale Week van het Geld. De Week van de Waarheid speelde in op de actualiteit door een bibliotheekweek te organiseren rond fake news.
WE VINDEN EN BINDEN
Brusselse ouderen vinden beter een gevarieerd en participatief vrijetijdsaanbod op hun maat
DEMONSTRATIE SENIORENSPORT TIJDENS STADSKRIEBELS
OPERETTE IN HET KAAITHEATER Op 8 december organiseerden Paspartoe, het Brussels Operettetheater en het Brussels Ouderenplatform (BOp) een matinee voor senioren in het Kaaitheater. Dankzij het BOp bereiken we veel mensen uit rusthuizen en lokale dienstencentra. Het programma dit jaar was een potpourri van gekende melodieĂŤn en fragmenten uit gekende operettes. De volle zaal ging uit de bol op de bekende nummers. De aanwezigen werden extra verwend met een receptie en een cadeautje.
17
VGC-aanbod voor senioren
1
1
3
7
17
SENIORENSPORT De sportdienst organiseert elk jaar sportlessenreeksen en evenementen voor senioren. Daarvoor werkt de dienst samen met BOp, FedOS, Okra, S-sport, Sport Vlaanderen, dienstencentra, gemeenschapscentra, clubs en de Stad Brussel. De sportkaart 50+ verlaagt de drempel voor de lessenreeksen. Het is een tienbeurtenkaart waarmee je kunt hoppen tussen verschillende sportcursussen op verschillende locaties. De lessen worden gegeven door 50-plussers, die ook tijd maken voor een sociaal moment en een koffie.
lessenreeksen evenementen infosessies fittest zomersportaanbod + verschillende wandel- en fietstochten
VO ORTG ANGSR APP ORT C JS 2017
Uit de lessen is een groep vrienden gegroeid. Ze spreken af om samen naar grootstedelijke evenementen te gaan. Daardoor komen er opvallend meer 50-plussers naar evenementen als Brussel Beweegt, Stadskriebels of de Zoniënmars. Op Stadskriebels begonnen we in 2014 voorzichtig met een paar demo’s door senioren. Ondertussen staan zij erop te mogen optreden en dat deden ze in 2017 met 90 mensen. Nu neemt die groep ook zelf initiatieven: in vakantieperiodes gaan ze wandelen, vaak met een lesgever die dan spontaan tai chi geeft in een park. Da arna a st ondersteunt de VGC ook e en 50 -tal lessenreeksen en verschillende eve n e m e n t e n in s a m e nwe r kin g m e t c l u b s , geme enschapscentra , lokale dienstencentra en federaties.
18
Brusselse mensen met een beperking vinden beter een gevarieerd en participatief vrijetijdsaanbod op hun maat
SPORTDAG MENSEN MET EEN BEPERKING
VGC-lessenreeksen voor senioren 2012
2017
aantal lessenreeksen 9 18
gemiddeld aantal deelnemers per les 10 20
verkochte 50+ sportkaarten 90 200
We kiezen voor inclusie, zowel in het eigen als in het gesubsidieerde aanbod. Sinds 2016 vragen we verenigingen waarmee we een convenant afsluiten om aandacht te hebben voor mensen met een beperking. In 2017 werden convenanten onderhandeld of afgesloten met de vzw’s JES, JHOB, Jeugd en Muziek en Foyer. Ook in het eigen aanbod van spor t en jeugd kiezen we voor inclusie. Voor jeugd gebeurde dat in het eigen jeugdcentrum Aximax en bij sport ondersteunt de G-sportmedewerker ook het reguliere eigen sportaanbod om inclusiever te worden. Groep Intro blijft een bevoorrechte partner om ons daarin te ondersteunen.
WE VINDEN EN BINDEN
HET OVERLEGPLATFORM ‘BEPERKT’ BLIJFT GROEIEN
SPORTACTIVITEITEN SPECIFIEK VOOR PERSONEN MET EEN BEPERKING
Het overlegplatform ‘Beperkt’ ondersteund door Groep Intro startte in 2012. Van 11 partners in 2012 groeide het overlegplatform naar 22 partners in 2017. Minstens vier keer per jaar komen vertegenwoordigers van de overheid, jeugd-, sport- en gehandicaptensector samen. Ze nemen verschillende initiatieven om de vrijetijdssector te ondersteunen om te werken met kinderen en jongeren met een beperking. Ze stemmen onder andere hun aanbod op elkaar af, bundelen het en maken het kenbaar, en werken vormingen uit. In 2017 werd het platform uitgebreid met een vertegenwoordiging van vzw Cultureghem, het Agentschap Integratie en Inburgering, vzw Zonder Handen, de algemene directie Welzijn, Gezondheid en Gezin en het Onderwijscentrum Brussel.
De VGC-sportdienst organiseert ook sportactiviteiten specifiek voor mensen met een beperking. Die activiteiten worden georganiseerd op vraag. Ze staan ook open voor broertjes en zusjes en al wie verder nog wil meedoen. Omgekeerde inclusie, zeg maar. In de praktijk gaat het vooral over multisport. We ondersteunen sportclubs en organisaties met een sportief aanbod exclusief voor mensen met een beperking. De jaarlijkse G-sportbrochure (Gehandicaptensport) geeft een duidelijk overzicht van het sportaanbod per sporttak. Een voorbeeld is zaalvoetbal voor kinderen met een beperking in Kasterlinden door vzw FRIS.
INCLUSIE IN DE SPORT Zoveel mogelijk personen met een beperking aan het sporten krijgen is het doel: inclusief bij het gewone sportaanbod als het kan, exclusief alleen voor de doelgroep als het moet. Zowel in de sportverenigingen als in de lessenreeksen en VGC-sportkampen stromen er al mensen met een beperking door naar het reguliere sportaanbod. Meer sportclubs staan ondertussen open voor inclusie. Naar de VGC-sportkampen komen er kinderen met een beperking. Ook in de seniorensport zien we mensen met een fysieke beperking of mensen met psychische kwetsbaarheid.
SENIORENSPORT
ACTIEF OP ZOEK NAAR NODEN In 2017 hield de sportdienst samen met de algemene directie Welzijn, Gezondheid en Gezin een enquête bij de welzijnsvoorzieningen en de woonzorgcentra voor personen met een beperking. We wilden te weten komen of sport of beweging al een vaste plaats heeft in hun werking, welke drempels ze ervaren, wat hun noden zijn. Op 9 oktober werden de geestelijke gezondheidsorganisaties uitgenodigd om hun sportnoden en wensen te bespreken.
VORMING VOOR BEROEPSKRACHTEN De stafmedewerkers van de gemeenschapscentra maakten op hun stafdag van 9 november op een
19
VO ORTG ANGSR APP ORT C JS 2017
Sportactiviteiten specifiek voor mensen met een beperking 2017
8 sportlessenreeksen van de VGC
6 sportlessenreeksen van partners, ondersteund door de VGC
interactieve en speelse manier kennis met Groep Intro: het leven zoals het is voor een jongere met een visuele beperking. De workshop liet hen ervaren hoe belangrijk én vanzelfsprekend inclusie is voor mensen met een beperking en wat de samenwerkingsmogelijkheden zijn met Groep Intro. Om de inclusiegedachte te verstevigen, gaf vzw De Lork een inclusieworkshop voor 15 collega’s van
6 doelgroepspecif ieke evenementen in samenwerking met partners
de sportdienst. Daarnaast organiseerde de sportdienst op 11 maart een vorming over sport, spel en autisme. Er waren 41 cursisten uit de sportclubs, welzijnsvoorzieningen, scholen voor buitengewoon onderwijs en uit de VGC-sportdienst zelf. Dankzij de toeleiding van vzw De Lork werden enkele personen met een beperking vrijwilliger bij VGCsportevenementen.
20
Gedetineerden in Brusselse gevangenissen krijgen meer kansen op een gevarieerd vrijetijdsaanbod
De toegang tot het sportaanbod in de gevangenis hangt af van de inzetbaarheid van de cipiers. In februari 2017 kon het fitnessaanbod in de gevangenis van Sint-Gillis weer opgestart worden. In plaats van één kwamen er zes cellen met een fitnessruimte. Er kan vooral gefietst worden en ook krachttraining is mogelijk. Elke fitnessruimte is 36 uur per week toegankelijk. Dat maakt 1.500 sportdeelnames per week mogelijk. De ruimtes zijn altijd volgeboekt, maar door omstandigheden (bezoek van familie of advocaat, bezoek aan de rechtbank) is de reële bezetting 65%. In elke fitnessruimte werken er twee fatikken: gedetineerden die de cipiers ondersteunen en daar ook iets voor betaald krijgen. De fatikken worden bijgestaan door twee lesgevers. Die brengen de basisprincipes over van de fitnessbewegingen, inspireren met nieuwe oefenstof, motiveren om te bewegen, maken trainingsschema’s of informeren over voeding.
WE VINDEN EN BINDEN
Meer mensen, groepen en gemeenschappen participeren intensiever aan cultureel erfgoed ERFGOEDBANK BRUSSEL BREIDT UIT De gemeente Ganshoren ging in 2017 aan de slag met een erfgoedbankwerking. De inhoud van de website Ganshoren Ingezoomd werd overgedragen aan de Erfgoedbank. Sindsdien werd er in de Erfgoedbank Ganshoren weer heel wat nieuw materiaal verzameld en gescand.
ERFGOEDBANK BRUSSEL INSPIREERT TOT NIEUWE ACTIES EN EVENEMENTEN Op vaste momenten kunnen vrijwilligers in de bibliotheek of het gemeenschapscentrum terecht om materiaal te scannen. De meeste vrijwilligers willen de lokale erfgoedbanken meer zichtbaar maken. Daarom startten de vrijwilligers van Sint-Pieters-Woluwe een Facebookgroep die nu een negentigtal leden heeft. Nieuw in het najaar van 2017 waren het Café Passé in de bib Letterentuin van Sint-Pieters-Woluwe en de Cafés Souvenir op verschillende plaatsen in Jette. Dat
ERFGOEDCAFÉ
zijn ontmoetingsmomenten op unieke locaties, waar mensen verhalen en erfgoed kunnen delen en herinneringen ophalen. Er wordt heel gericht geflyerd in de buurt om een nieuw publiek bij de Erfgoedbank van de gemeente te betrekken.
Erfgoedbank Brussel
6
betrokken gemeenten
19
partnerorganisaties
20
vrijwilligers
2.311
records in databank
6.851
raadplegingen van databank
21
VO ORTG ANGSR APP ORT C JS 2017
22
SCHOLENWERKING GEMEENSCHAPSCENTRA IN HET CHARLIERMUSEUM
WE VINDEN EN BINDEN
23
VO ORTG ANGSR APP ORT C JS 2017
Kinderen en jongeren krijgen met respect voor hun eigenheid en autonomie meer toegang tot gevarieerde vrijetijdsbesteding
ÉÉN INSCHRIJVINGSBELEID In 2017 zetten we stappen naar een gezamenlijk inschrijfbeleid. We streven naar gelijke inschrijfvoorwaarden voor het vrijetijdsaanbod voor kinderen en jongeren in de gemeenschapscentra, jeugdcentrum Aximax en de activiteiten van de VGC-sportdienst. We streven ook naar duidelijker communicatie: hoe kun je inschrijven, waar en wanneer? Dat maakt de toegang gemakkelijker, niet alleen voor de doelgroepen die we moeilijker bereiken, maar ook voor de vaste deelnemers.
KINDEREN BAAS Scholenwerking gemeenschapscentra Aantal activiteiten
Cultuur Educatief
410
655
24
Aantal deelnemers
13.884
26.900
Multimove voor kleuters
18
lessenreeksen, in totaal 540 sessies
250
kinderen die deelnemen aan de lessenreeksen
6
locaties: Anderlecht,Elsene, Koekelberg, Schaarbeek, Brussel, Vorst
Het project Kinderen Baas organiseert kennismaking tussen jeugdorganisaties die werken voor kinderen tot 12 jaar en cultuurorganisaties, en laat ze samen een traject afleggen. Het doel is een gezamenlijke activiteit waarop de kinderen voor één dag een cultuurhuis mogen veroveren met hun speelse ideeën. Het initiatief wordt gecoördineerd door JES en Lasso. In de eerste editie in het schooljaar 20162017 stapten vijf duo’s van cultuur- of jeugdorganisaties mee in dit experimentele participatietraject: Ratatouille (D’BROEJ) en Zinnema, Roodebeekcentrum en Koninklijke Musea voor Schone Kunsten, Centrum West (D’BROEJ) en GC De Zeyp, IBO Stroomopwaarts en Bozar, IBO KIK en de gemeentelijke bibliotheek van Anderlecht. In oktober 2017 was er een startmoment voor volgend schooljaar.
URBAN YOUTH INITIATIEVEN OP STRAAT DANKZIJ CIRCUS ZONDER HANDEN EN CULTUREGHEM Twee organisaties bouwden hun vindplaatsgericht aanbod voor kinderen en jongeren verder uit. Regionale partner Zonder Handen organiseerde interventies op pleinen, in parken en in gemeenschapsinfrastructuur. Naast de negen bestaande antennewerkingen kwamen er in 2017 drie extra antennewerkingen bij in de Marollen, Etterbeek en Schaarbeek. Dat gebeurde in samenwerking met brede scholen, gemeenschapscentra en middelbare scholen. Zij werken samen met scholen en jeugdorganisaties die de doelgroep toeleiden. De werking is sterk gericht op sociale inclusie en ook financieel laagdrempelig.
Š GUY PUTTEMANS
WE VINDEN EN BINDEN
SPORTKAMP KOEKELBERG
Cultureghem breidde in 2017 de werking uit van het project Ketmet. Ze ontwikkelden zes mobiele speelboxen en stelden die in maart 2017 voor aan het grote publiek. De speelboxen worden gebruikt op hun overdekte speelterrein en ingezet op pleintjes in Anderlecht met begeleiding door eigen animatoren. Daarnaast worden de speelboxen uitgeleend aan de partners uit hun brede netwerk. Zo bieden ze speelkansen aan zoveel mogelijk kinderen.
SPORT IN HET DAUWPARK Kinderen en jongeren konden in juli meedoen aan sportactiviteiten in het Dauwpark in Anderlecht, Kuregem. Bezoekertjes van het park konden elke dag van 11 tot 19 uur zo lang ze wilden meedoen met een open aanbod. Airtrack, educatieve boks en gymnastiek stonden op het programma. Bij mooi weer werd de airtrack een glijbaan met veel zeep en schuim. Bij regenweer gebruikten ze de sportzaal van het Institut de La Providence. Er waren tien tot vijftig deelnemers per dag. Alleen voor materiaal zoals zeep en opblaasbeesten werd een kleine bijdrage gevraagd.
Sportkampen
19 kleutersportkampen
5 sportspecif ieke kampen
24 omnisportkampen voor kinderen
935 deelnemers sportkampen
Sportacademie voor kinderen en ouders
204 kinderen die deelnamen aan de lessenreeksen
5 locaties: Anderlecht,Elsene, Koekelberg, Schaarbeek, Brussel
17 lessenreeksen, in totaal 510 sessies
23 ouders die deelnamen aan de lessenreeksen
25
VO ORTG ANGSR APP ORT C JS 2017
© KENZO VAN COTTHEM
26
AXIMAX
WE VINDEN EN BINDEN
Mensen in armoede en hun verenigingen zijn een aandachtspunt in alle sectorale doelstellingen
VINDEN EN VERBINDEN: BRUGGEN TUSSEN SPORTCLUBS EN KINDEREN EN JONGEREN IN ARMOEDE In het voorjaar lanceerde de sportdienst een nieuw traject om maatschappelijk kwetsbare kinderen toe te leiden naar een sportaanbod. Het traject van twee jaar kadert in de Vlaamse subsidielijn ‘Bruggen tussen sport en/of jeugdwerk en kinderen in armoede’. Een sportmedewerker informeert en sensibiliseert over het aanbod en leidt de doelgroep actief toe. We werkten samen met dertien organisaties uit welzijn, onderwijs en de integratiesector, zoals BON, CAW en onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers, die de doelgroep bereiken, ook niet-begeleide minderjarigen en kinderen van vluchtelingen en van mensen zonder wettig verblijf. We registreerden in het traject 149 vragen over sport. 24 personen konden we effectief toeleiden naar het bestaande aanbod en deden meer dan één keer mee. De sportdienst leerde de realiteit van de doelgroepen beter kennen en de drempels voor vrijetijdsdeelname bij individuen en hun begeleiders. De sportdienst organiseerde ook nieuwe initiatieven om kwetsbare doelgroepen te bereiken. Voorbeelden zijn een doorstroomproject van dak- en thuislozen naar de Brusselse zaalvoetbalcompetitie en permanenties bij intermediaire organisaties. Daarnaast gaf de sportdienst infosessies op de sportdagen van Foyer en Bon voor nieuwkomers. In 2017 waren er zes sportdagen en kregen in totaal 1.048 nieuwkomers informatie over het sportaanbod en financiële tegemoetkomingen van ziekenfonds en OCMW.
20 JAAR BOEKENBENDE AAN HUIS Een boek lees je nooit alleen. Boekenbende aan Huis is een project waarin vrijwilligers (vooral hogeschoolstudenten) gaan voorlezen bij kansarme of leesarme gezinnen in Brussel. In 2017 vierde de Boekenbende haar 20e verjaardag met een groot feest in gemeenschapscentrum De Kriekelaar in Schaarbeek. Een feest om niet snel te vergeten: zoveel kinderen, ouders, leerkrachten, docenten, bibliotheekmedewerkers, sympathisanten. Er werd gezongen en geknutseld, voorgelezen en toneelgespeeld, taart en frietjes gegeten. En er kwam een publicatie over de geschiedenis van de Boekenbende, Een boek lees je nooit alleen: 20 jaar Boekenbende aan Huis in Brussel.
27
VO ORTG ANGSR APP ORT C JS 2017
ARMOEDE STAAT CENTRAAL OP 17 OKTOBER
VOETBAL VOOR DAK- EN THUISLOZEN
17 oktober is de internationale dag tegen armoede en sociale uitsluiting. We organiseerden op 17 en 18 oktober verschillende activiteiten voor de medewerkers van de directie Cultuur, Jeugd en Sport. Ook collega’s uit andere directies werden uitgenodigd. Er waren 61 deelnemers. De focus lag op beter inzicht krijgen in armoede en op kennismaken met verenigingen die mensen in armoede bereiken: Vrienden van het Huizeke in de Marollen, De Buurtwinkel in de Anneessenswijk, De Schakel in Schaarbeek, Chez Nous in Brussel-centrum. Ervaringsdeskundigen, ondersteund met filmmateriaal, een inleefspel of een wandeling, gaven meer uitleg over de werking van de vereniging en vertelden hun eigen verhaal.
De BXLR Cup, spreek uit Brusseleir, is de eerste lokale divisie van de Belgian Homeless Cup. Dat is een sociaal-sportieve voetbalcompetitie voor dak- en thuislozen. In 2017 startte de BXLR Cup naast de mannencompetitie ook een vrouwenwerking op.
28
FINALE BXLR CUP
De VGC-sportdienst ondersteunt de BXLR Cup financieel. We werken ook inhoudelijk samen. We organiseerden het Powerplaysoccertornooi en het finaletornooi van de BXLR Cup op dezelfde dag en dezelfde locatie. Dak- en thuislozen werkten als vrijwilliger mee aan opbouw en afbraak van het evenement. De BXLR Cup deed actief mee met Stadskriebels. In 2017 konden we enkele spelers laten doorstromen naar ploegen van de Brusselse zaalvoetbalcompetitie.
WE VINDEN EN BINDEN
Mensen, groepen en verenigingen van etnisch-cultureel diverse afkomst worden beter ondersteund in hun jeugd-, cultuur- en sportactiviteiten VAN SPORTDIENST NAAR ‘SPORT IN BRUSSEL’: MEER MEDEWERKERS, MEER DIVERSITEIT Op 1 januari werden activiteiten van vzw Buurtsport Brussel overgenomen door de VGC-sportdienst. Het voorjaar was een overgangsfase. De meeste medewerkers van Buurtsport Brussel stapten over naar de VGC en de geplande initiatieven van VGC-sportdienst en Buurtsport Brussel werden voortgezet. Ondertussen werd de geïntegreerde werking voorbereid. De dienst kreeg een nieuw organogram. Elke medewerker kreeg een taak en verantwoordelijkheid, rekening houdend met ieders sterktes, kwaliteiten, interesses en expertise. Er kwamen veel nieuwe collega’s bij die geen Belgische afkomst hebben. Dat zorgde voor bijsturing en verrijking van de werking. Zo werd er gewerkt aan interne communicatie door meer heldere taal te gebruiken. Nieuwe mensen brachten ook nieuwe netwerken en andere inzichten mee. De sportdienst leert zo nieuwe gemeenschappen kennen en appreciëren.
TRANCE-VERSALITY Trance-Versality is een expo in beeld en geluid over spirituele trance bij Brusselse geloofsgemeenschappen. Vzw Foyer bracht praktijken in kaart van Brusselaars die vanuit hun religie op zoek zijn naar vormen van zachte religieuze trance. Het resultaat van de zoektocht werd in een publicatie gegoten, Spirituele en grootstedelijke zachte trance. De foto’s van
29
©POLL ROUMELIOTIS
VO ORTG ANGSR APP ORT C JS 2017
30
GRIEKEN VAN MOLENBEEK
Kim Uytterhaegen en de originele soundtrack van Psygasus/Brent Vanneste werden ook verwerkt in een kleine expo.
GRIEKEN VAN MOLENBEEK La Rose Blanche is een van de oudste volkscafés in Sint-Jans-Molenbeek, al vijftig jaar uitgebaat door de broers Pavlos en Kostas Karassavidis. Hun familieverhaal begon met de exodus van Grieken aan de Turkse Zwarte Zee in de jaren 20. De Amicale de la Rose Blanche kwam tot stand om het verhaal van dit authentieke, kosmopolitische café te verfilmen voor het zijn deuren sluit. Poli Roumeiotis en Kris Kaerts gingen in 2017 op zoek naar sporen van Griekse aanwezigheid in Molenbeek. Een duik in heel wat familiealbums maakte veel verhalen los. Dat leidde tot een tentoonstelling, niet toevallig in de Sint-Jan-de-Doperkerk. Het was de gastplek voor de eerste Grieks-orthodoxe erediensten. De expo kwam
tot stand in nauwe samenwerking met de Griekse gemeenschap en veel partners en vrijwilligers. Een selectie van de verzamelde foto’s krijgt in 2018 een plek in de Erfgoedbank Brussel.
IN VIJF STAPPEN NAAR MEER DIVERSITEIT Hoe kunnen organisaties werken aan een participatief beleid met meer aandacht voor superdiversiteit? Op 6 november stelde het Minderhedenforum in een vorming vijf basisprincipes voor en de toolbox van de website Changemakers. Een dertigtal cultuurbeleidscoördinatoren, bibliothecarissen en centrumverantwoordelijken volgden de vorming.
WE VINDEN EN BINDEN
Vrijwilligers vinden en binden krijgt overal een bevoorrechte plaats, zowel bij initiatieven die daar extra op focussen als in eigen VGC-initiatieven Kadervorming jeugd
VRIJWILLIGERSFEEST ERFGOED
3
0
7
competentietraject
13
instructeur
5
hoofdanimator
animator
34
2017
81 verdere vorming animator
78
2016
15 6
BEDANKINGSMOMENT VRIJWILLIGERS ERFGOED Op 30 november organiseerde de Erfgoedcel een eerste feest voor de vrijwilligers en coĂśrdinatoren van de erfgoedbank. Vijfentwintig aanwezigen maakten ludiek kennis met collega-vrijwilligers van andere gemeenten. Er was een erfgoedquiz en een buffet van vzw Eat in gemeenschapscentrum De Zeyp.
VRIJWILLIGERSMARKT SPORT Op 9 maart organiseerde vzw Het Punt een eerste editie van de vrijwilligersmarkt Superdivers. De bezoekers aan het netwerkmoment waren vooral cursisten Nederlands tweede taal van de centra voor volwassenenonderwijs. Het uitgangspunt? In contact komen met organisaties waarin je door vrijwilligerswerk je Nederlands in een authentieke omgeving kunt oefenen. De collega’s van de sportdienst konden heel wat aanwezigen warm maken voor het actieve sportaanbod. Ze noteerden de gegevens van 33 personen en informeerden hen achteraf verder over mogelijk vrijwilligerswerk in de eigen werking of bij sportclubs. De volgende editie is op 8 maart 2018.
31
03 We (onder) steunen en leunen
WE (ONDER)STEUNEN EN LEUNEN
Cultureelerfgoedactoren dragen beter zorg voor het cultureel erfgoed en vinden elkaar in een versterkt en verruimd netwerk waarin de VGC coacht, verbindt en enthousiasmeert Erfgoeddag is elk jaar het evenement waar het publiek welkom is op allerlei gratis erfgoedactiviteiten. Zorg was het thema in 2017.
de reguliere markt, werkten de VGC en de provincie Vlaams-Brabant een groepsaankoop uit. Brusselse erfgoedorganisaties bestelden in totaal 245 hoezen en 265 kleerhangers bij de sociale werkplaats Oostrem.
Erfgoeddag 2017
36
activiteiten
60
organisaties
10.000
bezoekers
TABLE-TOPOEFENING OVER CALAMITEITEN In september organiseerde de Erfgoedcel samen met de Brusselse brandweer en het Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN) een theoretische evacuatieoefening voor musea en archieven die zich beter willen wapenen tegen wateroverlast of brand. De 26 aanwezigen konden twee denkbeeldige scenario’s oefenen. Ze kregen tips van de brandweer en de preventieadviseur van het KBIN en luisterden naar de ervaringen van collega-collectiebeheerders.
TAKE CARE Op Erfgoeddag 2017 bracht de Erfgoedcel Brussel vijftien vijfdejaars van het KTA Jette uit de opleiding Ouderenzorg samen met een tiental bewoners van het zorgcentrum Magnolia. De jongeren verwerkten verhalen en objecten van bewoners in een fototentoonstelling die ze ook van uitleg voorzagen. Het project was een cocreatie tussen MUS-E, de Erfgoedcel, de school en het zorgcentrum.
Erfgoedsubsidies 1
3 5
13
5
TEXTIEL IN ERFGOEDCOLLECTIES Textiel bewaren is delicaat. Specifieke kennis en aangepast verpakkingsmateriaal zijn heel belangrijk. Daarom organiseerden we voor collectiebeheerders een demonstratie en rondleiding achter de schermen in het Mode- en Kantmuseum. Erfgoedorganisaties die kleren hangend bewaren, gebruiken daarvoor het best aangepaste kleerhangers en hoezen. Omdat die niet te krijgen zijn op
Erfgoedverenigingen Expertisecentra/netwerkorganisaties Niet-erfgoedorganisaties Archieven Musea
33
VO ORTG ANGSR APP ORT C JS 2017
KLIMMUUR ALLÉE DU KAAI, EEN SAMENWERKING TUSSEN TOESTAND EN JES
34
Jeugdverenigingen en hun vrijwilligers worden uitgebreid én divers ondersteund, ze werken complementairder als kernspelers in het vrijetijdsaanbod voor kinderen en jongeren
EEN NIEUWE JEUGDWERKING: KAJ DE MIER De Multiculturele Urgentiegroep (KAJ de M.U.G.) is een aanstekelijke groep van een vijftigtal jonge mensen tussen 14 en 25 jaar. Zij betrekken asielzoekers in het Klein Kasteeltje en jongeren in armoede bij hun jongerenbeweging. Tieners van 13 tot 18 jaar hebben eigen behoeften en verwachtingen en willen in KAJ de MIER (al even aanstekelijk) zelfstandig activiteiten ontwikkelen. Zoals echte mieren bewaken ze hun kolonie en houden die in beweging. Een startsubsidie in 2017 moet helpen.
STRUCTURELE SAMENWERKING MET TOESTAND Vzw Toestand waardeert leegstaande panden en verloederde publieke ruimten op door behoedzaam maar met aandrang te overleggen met de eigenaar, de gemeente en de buren. ‘J’accuse’ wordt ‘j’amuse’. Toestand is syndicus van ruimten waar de minst kansrijke buurtjongeren met hun activiteiten en projecten het mede-eigenaarschap opnemen. Jeugd wordt zo gebruiker en makelaar in de urbane planning van de stad, nu al op drie plaatsen: Allée du Kaai (Brussel), Biestebroek (Anderlecht) en Marie Moskou (Sint-Gillis). In 2017 sloot de VGC voor het eerst een overeenkomst met Toestand en maakt zo structurele ondersteuning mogelijk.
WE (ONDER)STEUNEN EN LEUNEN
Projectsubsidies jeugd
Erkende jeugdwerkinitiatieven per werksoort 2016
2016
35
2017
2017 Ă fonds projecten
kinderclubs en jeugdateliers
16
werkingen maatschappelijk kwetsbare jongeren
projectaanvragen
17
17
26
toekenningen
11
9 9
22
jeugdwerk projecten
jeugdhuizen en clubs
projectaanvragen
10 10
12 toekenningen
regionale partners
15
16
9
10
15
VO ORTG ANGSR APP ORT C JS 2017
Kunstenaars, kunstverenigingen en kunstinstellingen kunnen voor alle disciplines rekenen op steun en begeleiding voor artistieke ontwikkeling, creatie en spreiding
2017 was het eerste volledige jaar waarin het nieuwe uitvoeringsbesluit voor de ondersteuning van kunsten van kracht is. Dat betekende inhoudelijke verscherping, meer aandacht voor Brusselse inbedding en samenwerking, en de integratie van de trajectsubsidies. We verminderden de planlast en geven meer kansen aan experiment en nieuw talent. Nieuw was de meerjarige ondersteuning en de korte procedure voor projectsubsidies. Organisaties konden in de herfst van 2016 voor het eerst meerjarige ondersteuning (2017-2019) aanvragen. In 2017 kregen dertig organisaties die meerjarige ondersteuning. De bekendmaking en behandeling van kleinere eerste subsidieaanvragen voor projecten kwam op kruissnelheid. In 2017 werden een vijfentwintigtal subsidieaanvragen tot 3.000 euro ingediend. In 2018 wordt de procedure geĂŤvalueerd en verfijnd.
Subsidies kunsten
aantal aanvragen
OPERATIONELE ONDERSTEUNING
aantal toekenningen
Kunstenaars worden operationeel ondersteund door begeleiding tijdens de looptijd van de toegekende trajecten en door advies bij subsidieaanvragen (projecten, trajecten, jaarwerkingen).
36
projectsubsidies
62
46
KOEKELBERGSE ALLIANTIE VAN KNUTSELAARS
jaarwerkingen
71
42
trajectsubsidies
10
4
De VGC stelt het kunstenaarsatelier in de Gallaitstraat 80 ter beschikking van kunstenaars. Daarvoor werd in 2017 een open oproep gelanceerd. Het beheer voor de periode 2018-2020 werd toegekend aan het kunstenaarscollectief K.A.K. – de Koekelbergse Alliantie van Knutselaars. Dat is een collectief van jonge kunstenaars van diverse pluimage. Een vernieuwende samenwerking tussen gemeenschapscentrum De Kriekelaar, hun sociaal-artistiek jongerenproject Transfo Collect en andere verenigingen in de buurt kan daardoor opgestart worden.
WE (ONDER)STEUNEN EN LEUNEN
Sociaal-culturele verenigingen en praktijken worden beter ondersteund en kunnen zo nieuwe perspectieven ontwikkelen
De werking van 406 lokale afdelingen werd besproken met 22 erkende regionale verenigingen en twee niet-erkende koepelverenigingen. De gesprekken gaven ons een beter inzicht in de werking van het lokaal sociaal-cultureel werk. In verschillende gevallen werd het voorgestelde subsidiebedrag aangepast. Vijf lokale verenigingen die niet bij een koepel aangesloten zijn, reageerden schriftelijk op de voorgestelde inschaling. Alle erkende lokale verenigingen hoefden niet langer zelf een aanvraagdossier in te dienen, maar kregen een dossier dat vooraf ingevuld werd met een voorstel van subsidiebedrag voor de jaarwerking in 2018. Ook die voorstellen werden besproken met de regionale verenigingen.
Erkende sociaal-culturele verenigingen
66 62
Etnisch-culturele verenigingen
219
Senioren
37 Amateurkunsten
250 Sociaal-culturele verenigingen
Aantal aanvragen bij de VGC-uitleendienst door cultuur-, jeugden sportverenigingen socio - cultureel
432 gemeenschapscentra
331 jeugd
238 sport
208 cultuur
175
VO ORTG ANGSR APP ORT C JS 2017
Bibliotheken worden ondersteund om iedereen beter toegang te geven tot informatie en cultuur en om mensen maatschappelijk sterker te maken door ze te prikkelen tot meer actieve cultuur- en informatieparticipatie
De tekst Brusselse bibliotheken: verenigd in verscheidenheid van de VGC pleit voor samenwerking voor bibliotheektarieven en -reglementen en voor een bovenlokaal collectiebeleid. De VGC kan die samenwerking ondersteunen. De tekst werd positief onthaald door de schepenen bevoegd voor de Nederlandstalige bibliotheken.
NIJNTJE IN DE BRUSSELSE BIBLIOTHEKEN In de herfst van 2017 hadden we het populaire konijntje nijntje te gast. Dat zorgde voor een pak meertalig voorleesplezier in de Brusselse Voorleesweek, Brussels Reads Aloud. Samen met Mercis Publishing organiseerden we een nijntje-expo en deelden we 8.000 gratis nijntjeboekjes uit aan jonge Brusselse lezertjes. De Brusselse bibliotheken en Mercis Publishing stellen voor:
nijntje en nina in de bibliotheek
BOEKSTART OMDAT LEZEN BELANGRIJK IS Boekstart is een project van Iedereen Leest, de referentieorganisatie over lezen en leesplezier in Vlaanderen en Brussel. Boekstart wil ouders met hun kleine kinderen laten genieten van boeken. Samen met SBB informeerde Iedereen Leest in november 2017 de Brusselse bibliotheken en alle betrokkenen op een infonamiddag over Boekstart in gemeenschapscentrum De Markten. Daarnaast organiseerde SBB vormingen taalstimu-
www.russodesign.be
38
Het denkwerk leidde tot twee teksten. De twintig Brusselse bibliothecarissen schreven de visietekst Bibliotheken in Brussel: De weg naar morgen. De tekst werd voorgesteld op een hoorzitting in de commissie Cultuur, Jeugd en Sport van de VGC-Raad. Het is een vertrekpunt voor debat en overleg met verschillende betrokkenen.
V.U.: Eric Verrept, Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel
De voorbije drie jaar was er regelmatig overleg met bibliothecarissen die samen nadenken over de bibliotheek van de toekomst. Door discussies, denkwerk, inspiratieteksten en innovatieve projecten voedden we de reflectie met alle bibliothecarissen. De focus ligt op maatschappelijke thema’s in het bibliotheekwerk en de veranderende rol van de bibliotheek in een evolutie naar meer participatie.
lering bij jonge kinderen en interactief voorlezen. Die workshops legden mee het fundament voor Boekstart. Dat past in de Leeslijn, het geïntegreerde leesbevorderingsprogramma voor de jeugd. Het stemt alle bestaande leesprojecten en -activiteiten in Brussel zo goed mogelijk af op de interesses en noden van kinderen en jongeren van nul tot achttien jaar.
• nijntje-tentoonstelling: van 4 tot 30 november 2017 in de bibliotheken van Anderlecht, Evere, Jette, Sint-Pieters-Woluwe.
• Brussels reads Aloud goes nijntje: van 18 tot 26 november 2017 meertalige nijntje-voorleesuurtjes in alle Brusselse bibliotheken tijdens de Voorleesweek.
• Gratis exemplaar van nijntje en nina*: ga langs in je Brusselse bibliotheek en haal een gratis exemplaar van nijntje en nina. * Zolang de voorraad strekt. Geschikt voor lezertjes vanaf 2 jaar.
Illustrations Dick Bruna © Mercis bv 1953-2018
Illustrations Dick Bruna © Mercis bv 1953 – 2017
DE BIBLIOTHEEK VAN DE TOEKOMST
WE (ONDER)STEUNEN EN LEUNEN
39
20 JAAR BOEKENBENDE AAN HUIS
Werking netwerk 20 Brusselse bibliotheken 2017 LENERS
1.190 klassen
168
groepen
COLLECTIE
26.585 volwassenen
14.773 jeugd
GEBRUIK VAN DE COLLECTIE
537.586 boeken
3.959 Daisy
66.459
uitleningen
verlengingen
963.841
407.767
strips
5.3751
cd’s
7.081
dvd’s
3 92.285
reserveringen
1.335 spel
5
bibliotheken Arabische collectie zadenbibliotheken
VO ORTG ANGSR APP ORT C JS 2017
Sportinitiatieven – vooral sportverenigingen en anders georganiseerde sport – worden beter en meer op maat ondersteund, met extra aandacht voor toegankelijkheid, kwaliteit, diversiteit en ethiek
40
SPORTKAMP EMMANUEL HIEL
NIEUWE VERORDENING We schreven een nieuwe verordening Sport. Voortaan zitten alle soorten sportsubsidies voor alle soorten aanbieders gebundeld in één document: sportaanbod binnen of buiten de sportvereniging, sportprojecten, sportief vakantieaanbod, kadervorming sport, investeringssubsidies. Het geld gaat meer naar kwaliteit, begeleiding en specifieke doelgroepen zoals jeugd en kansengroepen. Leden van de sportraad namen de nieuwe verordening mee onder de loep: van verordening tot uitvoeringsbesluit. Het ontwerp werd besproken met het Brussels Platform Armoede en in de advieswerkgroep Etnisch-Culturele Minderheden van de VGC. Hun tips namen we mee en de definitieve versie werd in september 2017 van kracht.
WE (ONDER)STEUNEN EN LEUNEN
Ondersteuning via sportlesgevers
Tot 2016 bood de sportdienst vooral centrale ondersteuning: dezelfde voor alle sportclubs. Vanaf 2016 gaf het pilootproject Professionalisering ook ondersteuning via jeugdsportbegeleiders of jeugdsportcoördinatoren. Nu is er meer ondersteuning op maat voor clubs die geselecteerd werden in de enquête. Sinds 2017 gaan medewerkers van de sportdienst vaker zelf bij sportclubs aan de slag. Dat gebeurt op basis van de ondersteuning die de sportclubs willen en altijd met het oog op verzelfstandiging. De ondersteuning is mogelijk voor verschillende doelgroepen en onder andere voor organisatie, logistieke ondersteuning, begeleiding en promotie.
7.885
In 2017 breidde het pilootproject Professionalisering verder uit met de aanstelling van jeugdsportbegeleiders en jeugdsportcoördinatoren in sportverenigingen. Ook kwam er een grondige evaluatie.
2.493
143
73
lesgevers uit de VGC-pool
uren dat sportlesgevers uit de VGC-pool presteerden
lesgevers Sportwerk Vlaanderen voor VGC-aanbod
uren dat sportlesgevers van Sportwerk Vlaanderen presteerden
41
© GUY PUTTEMANS
ONDERSTEUNING TER PLAATSE EN OP MAAT
VO ORTG ANGSR APP ORT C JS 2017
© GUY PUTTEMANS
42
SPORTKAMP SCHAARBEEK
WE (ONDER)STEUNEN EN LEUNEN
De gemeenschapscentra werken met zorg voor kwaliteit aan de eigen doelstellingen en de doelstellingen van Cultuurcentrum Brussel Aantal activiteiten in de gemeenschapscentra TOTAAL: 10.589 eigen aanbod
4.830 receptieve werking
5.759
Aantal deelnemers aan activiteiten in de gemeenschapscentra TOTAAL: 405.356 eigen aanbod
226.138 receptieve werking
179.218
GEMEENSCHAPSCENTRA STAFDAG IN AXIMAX
De professionele medewerkers en de vrijwillige bestuurders verdiepen zich in thema’s van integrale kwaliteitszorg en worden daarin ondersteund door de Entiteit Gemeenschapscentra. De werkgroep Zakelijk bestaat uit centrumverantwoordelijken en zakelijk medewerkers. Zij houden de vinger aan de pols van kwaliteitsthema’s en buigen zich over kwesties van zakelijk beleid. In 2017 investeerden de vzw’s gemeenschapscentra in betere monitoring van hun financiële gezondheid. Zij werden daarin sterk ondersteund door de directie Financiën. KPMG lichtte het financieel beheer van de gemeenschapscentra door en stelde verbetertrajecten voor, die de Entiteit Gemeenschapscentra verder begeleidt. Het correct toepassen van wettelijke kaders kwam aan bod, zoals het Cultuurpact, verplichtingen zoals forfaitaire vergoedingen en een prijzen- en inschrijvingsbeleid voor het vrijetijdsaanbod voor kinderen en jongeren. Eind 2017 startten we het traject dat moet leiden naar nieuwe convenanten tussen de VGC en de vzw’s gemeenschapscentra vanaf 2020.
43
04 Meer en betere ruimte
M E E R E N B E T E R E RU I M T E
Meer multifunctioneel gebruik van gemeenschapsinfrastructuur
COMENIUSSITE
DE RINCK EN DE KOER
Op 9 mei 2017 werd in Koekelberg de eerste steen gelegd van de Comeniussite: de bouw van een kinderdagverblijf, basisschool, secundaire school, sporthal, gemeenschapshuis, Chirolokalen en de Nederlandstalige gemeentelijke bibliotheek. Gemeenschapscentrum De Platoo en de VGC-sportdienst gaan de sporthal, de bibliotheek en de gemeenschapsvoorzieningen beheren. Die moeten afgewerkt zijn tegen september 2018. De hele site moet klaar zijn in 2019. Een mooi voorbeeld van samenwerking tussen de beleidsdomeinen Onderwijs en Vorming en Cultuur, Jeugd en Sport.
Op het Dapperheidsplein in Anderlecht werd in 2017 de eerste steen gelegd van het nieuwe gemeenschapscentrum De Rinck. Het oude gebouw op het Dapperheidsplein werd gesloopt om plaats te maken voor een gloednieuw complex. Dit zal af zijn eind 2018. De Rinck gebruikt tijdens de werken lokalen van de Academie voor Beeldende Kunsten van Anderlecht. De VGC gaf in 2016 een investeringssubsidie om de leslokalen gebruiksklaar te maken en voor een polyvalente ontmoetingsruimte voor De Rinck en voor de Academie. De ontmoetingsruimte grenst aan een multifunctionele buitenruimte. De Rinck en de gemeente organiseerden er in de zomer van 2017 De Koer. De hele zomer was er vier dagen per week een openluchtterras met activiteiten: films in openlucht, concerten, workshops in samenwerking met lokale instellingen en verenigingen.
NEEDCOMPANY Needcompany kreeg eind 2016 een langlopende huurovereenkomst in een pand van Citydev.brussels in Sint-Jans-Molenbeek. De VGC steunde het nieuwe kunst- en repetitieatelier in 2017 met een investeringssubsidie. Na meer dan twintig jaar in het centrum koos Needcompany voor een nieuwe buurt. Het wil er een nieuwe dynamiek ontwikkelen, met zicht op de Kanaalzone, en ruimte bieden aan andere jonge makers en werkingen. COMENIUSSITE INPLANTING
DE ZEYP In 2016 en 2017 kenden we investeringssubsidies toe voor een geĂŻntegreerd project van de Nederlandstalige bibliotheek van Ganshoren, gemeenschapscentrum De Zeyp en het lokaal dienstencentrum. De renovatie maakt meer en beter aangepaste ruimtes voor elke werking mogelijk bij De Zeyp en bevordert de onderlinge samenwerking.
WERKPLAATS WALTER Werkplaats Walter in Anderlecht wordt een werkplaats en speelplek voor experimentele en avant-garde muziek en kunst. Muzikant Teun Verbruggen is initiatiefnemer en renoveert met steun van de VGC een pand in de Van Lintstraat. Dit opent eind 2018 de deuren. Beeldend kunstenaars en muzikanten zullen er kwaliteitsvolle en betaalbare atelier- en repetitieruimtes vinden, residentiemogelijkheden en een concertzaal.
45
VO ORTG ANGSR APP ORT C JS 2017
46
DE KOER
M E E R E N B E T E R E RU I M T E
47
VO ORTG ANGSR APP ORT C JS 2017
Meer en betere sportinfrastructuur SCHOOLSPORTINFRASTRUCTUUR In 2017 lanceerde de Vlaamse regering de tweede projectoproep ‘naschools openstellen van schoolsportinfrastructuur’. De beleidsdomeinen Onderwijs en Sport sloegen de handen in elkaar om scholen een duw in de rug te geven om hun bestaande schoolsportinfrastructuur na schooltijd open te stellen en te verbeteren. De VGC-sportdienst ondersteunde de Nederlandstalige Brusselse scholen die een dossier willen indienen in het kader van deze oproep. Ook met eigen middelen investeert de VGC volop in schoolsportinfrastructuur. De ambitie is om in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest betere en betaalbare sportinfrastructuur te realiseren. Daarom
investeren we in samenwerking met de Algemene Directie Onderwijs en Vorming in een schoolsportcomplex op de COOVI-campus in Anderlecht. De nieuwe sporthal krijgt competitieve afmetingen van 47 bij 24,5 meter, met een aanpalende klimzaal van 16 meter hoog, goed voor 854 m 2 klimoppervlakte. Ook de campus wordt sportief ingekleed met een ‘street work-out’-installatie, outdoor fitnesstoestellen, petanquebanen en een buitenterreintje voor voetbal en basket. De totale kost van het project wordt geraamd op 7,3 miljoen euro. De Vlaamse overheid draagt ongeveer 1 miljoen euro bij. De Vlaamse Gemeenschapscommissie investeert de overige 6,3 miljoen euro.
Investeren in jeugdwerkinfrastructuur 48
PRINCIPIËLE GOEDKEURING BOUW JEUGDHUIS IN BRUSSELSE VIJFHOEK Jeugdhuis DAR aan de Emile Jacqmainlaan had dringend een volwaardig jeugdhuis nodig om zijn werking verder uit te bouwen. In 2017 kende het VGC-College principieel 580.000 euro investeringssubsidie toe aan vzw De Ambrassade om hun pand te verbouwen in de Leopoldstraat, vlak achter de Muntschouwburg. In de achterbouw wordt de benedenverdieping omgebouwd tot een multifunctionele polyvalente ontmoetingsruimte die verschillende Nederlandstalige organisaties uit Brussel kunnen gebruiken. Jeugdhuis DAR zal na de verbouwing verhuizen naar die benedenverdieping.
problemen aan gebouwen oplost. Organisaties die een beroep willen doen op FIX hoeven alleen het materiaal te betalen en een beperkte dagprijs per ploeg. Daarnaast kunnen organisaties vrijblijvend een offerte vragen voor binnenafwerking, elektriciteitswerken, isolatiewerken, loodgieterij, ruwbouw, schilderen en behangen, of schrijnwerk.
OPSTART VZW FIX VOOR CULTUUR, JEUGD EN SPORT Sinds 1 november 2017 werkt de VGC samen met vzw FIX voor herstellingen en renovaties in jeugdhuizen, jeugdlokalen en sportzalen. FIX is een werkervaringsproject in de bouwsector dat laaggeschoolde langdurig werklozen op de werkvloer opleidt. Tot nog toe werkte FIX alleen in Brusselse scholen. Door de nieuwe samenwerking verruimt FIX zijn activiteiten naar jeugd- en sportinfrastructuur. Die sectoren waren al lang op zoek naar een team dat snel FIX
M E E R E N B E T E R E RU I M T E
Investeringen ruimte 2017 9
Jette
Ganshoren
Brussel
2 Evere
Sint-AgathaBerchem
5
1
Koekel berg-
Schaarbeek Sint-Joost-ten-Node
Sint-Jans-Molenbeek
7 Sint-Lambrechts-Woluwe
10 3
4
Etterbeek
Anderlecht
Sint-Pieters-Woluwe
Sint-Gillis
6
Elsene Vorst
Oudergem
49
8 Ukkel
1 2 3 4 5
Comeniussite
Felix Vande Sandestraat 15, 1081 Koekelberg
De Zeyp
Van Overbekelaan 164, 1083 Ganshoren
De Rinck
Dapperheidsplein 7, 1070 Anderlecht
De Koer
Dapperheidsplein 21, 1070 Anderlecht
Needcompany
Gabrielle Petitstraat 4 b4, 1080 Sint-Jans-Molenbeek
Watermaal-Bosvoorde
6 7 8 9 10
Nieuwe sporthal Coovi
Emile Grysonlaan 1, 1070 Anderlecht
Jeugdhuis in de Vijf hoek LĂŠopoldstraat 25, 1000 Brussel
Het Huys
Egide Van Ophemstraat 46, 1180 Ukkel
Nohva Peter Benoitplein 22, 1120 Neder-Over-Heembeek
Werkplaats Walter Van Lintstraat 43, 1070 Anderlecht
05 Communicatie
CO M M U N I C AT I E
MAMA’S EN PAPA’S, KENNEN JULLIE ONS LOKAAL AANBOD AL? De sportdienst doet meer en meer schoolpoortbezoeken. Voor of na de schooldag delen twee sportmedewerkers folders en flyers uit. Het tijdstip en de school kiezen ze afhankelijk van inschrijfmomenten en het sportaanbod in de buurt. Zo leren heel wat mensen het lokale sportaanbod kennen. In 2017 legde de sportdienst 24 schoolpoortbezoeken af.
INSTAGRAM TAKEOVER: BINNENKIJKEN BIJ DE GEMEENSCHAPSCENTRA De Instagram takeover is een van de piloottrajecten uit het strategisch communicatieplan van de 22 gemeenschapscentra. Het leven in de 22 gemeenschapscentra komt zo helder, bevattelijk en aantrekkelijk in beeld. Bovendien spreken we er een jongere doelgroep mee aan. Op 21 augustus maakten we een account aan. Iets meer dan vier maanden later hebben we al meer dan 1.000 volgers. Momenteel zijn het de communicatiemedewerkers die om de beurt hun centrum in beeld brengen. Later kunnen dat ook andere betrokkenen zijn.
BRUSSELSE BIBLIOTHEKEN ONLINE Om online participatie met onze gebruikers mogelijk te maken, zetten we niet alleen de bibliotheekwebsites en www.brusselsebibliotheken.be in met praktische up-to-date informatie, boekennieuws en een bijbehorende digitale nieuwsbrief, maar ook projectwebsites zoals www.boekenbende.be en sociale media. De Facebookpagina van de Brusselse bibliotheken bundelt al het kersverse nieuws van deze bibliotheken en werd bezocht door meer dan 1.200 gebruikers.
NIEUWE WEBSITE ERFGOED De vernieuwde website van de erfgoedcel, www.erfgoedbrussel.be, laat je kennismaken met Schatten van mensen, het nieuwe Babel of de Connection congo-belge. Van echte erfgoed-passionado’s tot mensen met ontluikende liefde voor erfgoed: iedereen vindt wel iets van zijn gading. Zoals we samenwerking in het werkveld aanmoedigen en interessante erfgoedinitiatieven kansen geven, willen we dat ook voor de vernieuwde website.
Dus maakte een droge opsomming van erfgoedprojecten plaats voor thema’s zoals ‘eten en drinken’, ‘buurten en wijken’ of ‘kleurrijk en divers’. De website ging online op 12 december.
BETERE COMMUNICATIE IN HET LOKAAL CULTUURBELEID: IT’S A LONG WAY Sinds 2016 is dé culturele databank voor Brussel agenda.brussels van VisitBrussels. De VGC informeert en sensibiliseert de gemeenten om hun activiteiten daarin op te nemen. De gemeente Anderlecht maakte als enige in 2017 de link tussen haar datastromen en die van agenda.brussels. De eigen activiteiten van de gemeenschapscentra stromen al jaren automatisch door naar agenda. brussels. Nu de andere lokale instellingen en het verenigingsleven nog. De VGC sensibiliseerde de gemeenschapscentra om de gegevens voor hun lokale kalenders niet meer ‘ambachtelijk’ te verzamelen, maar ze uit de culturele databanken te halen. Dan moet het verenigingsleven wel eerst zijn activiteiten ingeven in agenda.brussels. Gemeenschapscentra Op-Weule en De Rinck namen in 2017 de pioniersrol op. VisitBrussels organiseerde in die twee gemeenten de eerste infosessies voor het verenigingsleven samen met de twee gemeenschapscentra, de gemeente Anderlecht en het Franstalig cultureel centrum van Anderlecht, Escale du Nord. De Entiteit Gemeenschapscentra ondersteunde de gemeenschapscentra om de gegevens terug uit de databank te halen. De dienst Communicatie van de VGC tekende in 2017 een nieuwe datastroom uit voor de websites van de gemeenschapscentra.
KLANTVRIENDELIJK EN WARM ONTHAAL Sinds 2017 investeren we in de inhoudelijke versterking van de Nederlandstalige balies van het Cultuur, Jeugd en Sport/VGC-netwerk. In 2017 organiseerden we workshops voor baliepersoneel van gemeenschapscentra en bibliotheken en voor zaalwachters uit de VGC-sporthallen. Door inspiratie, kennis en ervaringen te delen, vergroten medewerkers hun inzicht in specifieke doelgroepen. In 2017 ging het over mensen die leven in armoede en die zelf kwamen getuigen. Vanuit een waarderende benadering lieten we de baliemedewerkers in kleine groepen leren van elkaar. Ook de dienst Communicatie zet elk jaar zijn informatief aanbod voor onthaalmedewerkers ver-
51
VO ORTG ANGSR APP ORT C JS 2017
der rond de periodieke VGC-publicaties. De dienst Vorming biedt specifieke opleidingen aan, zoals ‘De vraag na de vraag’ in 2017.
vereenvoudigen. Om de oefenkansen te vergroten, geeft Muntpunt de aanzet voor nieuwe activiteiten zoals samen lezen voor cursisten Nederlands, Nederlandstalige films en een oefenplek online.
OEFENKANSEN NEDERLANDS
In overleg met SBB wordt bekeken hoe dat verhaal ook over andere bibliotheken verspreid kan worden.
Brussel is een internationale stad met veel talen. Voor wie Nederlands wil leren, creëren de diensten van Cultuur, Jeugd & Sport, gemeenschapscentra, gemeentelijke bibliotheken en Muntpunt heel wat mogelijkheden om in ‘real life’ Nederlands te oefenen. Anderstaligen kunnen hun Nederlands oefenen als vrijwilliger of aan conversatietafels van het Huis van het Nederlands (zeven in de gemeenschapscentra en een in Muntpunt). Daarnaast nemen onze diensten, gemeenschapscentra en bibliotheken eigen initiatieven om anderstaligen oefenkansen Nederlands te geven. ¬¬In de bibliotheken Zo heeft elke Nederlandstalige Brusselse openbare bibliotheek een collectie ‘Nederlands leren': woordenschat, grammatica, woordenboeken, pakketten voor zelfstudie. 52
¬¬Tijdens het sporten Er is het project ‘oefenkansen Nederlands tijdens sportactiviteiten’, een samenwerking tussen de VGC-sportdienst, het Huis van het Nederlands en vzw Het Punt. In 2017 werden 14 vrijwilligers geselecteerd om hun Nederlands te oefenen door mee sportieve activiteiten met kinderen te begeleiden. Er zijn in totaal zestien trajecten opgestart waarvan dertien volledig doorlopen: vijf trajecten tijdens de sportacademies en acht tijdens de sportkampen. ¬¬In Muntpunt Als Nederlandstalige bibliotheek en informatiecentrum biedt ook Muntpunt laagdrempelige oefenkansen. In 2018 zal Muntpunt nog meer aanbod ontwikkelen voor volwassenen die Nederlands willen leren. Muntpunt startte in 2017 alvast een nauwe samenwerking met het Huis van het Nederlands Brussel om die ambitie te realiseren. Samen met het Huis van het Nederlands en Vluchtelingenwerk Vlaanderen organiseerde Muntpunt bijvoorbeeld ook conversatietafels Nederlands. Ze zorgden voor een verrijking en meer toegankelijke opstelling van de collectie Nederlands tweede taal om zo het gebruik en de toeleiding te
TAALBELEIDSTRAJECTEN DOOR HUIS VAN HET NEDERLANDS Voor de gemeenschapscentra en andere werkingen is het belangrijk dat ze bezoekers oefenkansen Nederlands bieden. En ze willen in hun meertalige omgeving open en laagdrempelig zijn voor iedereen. Daarom willen ze de taaldrempels voor anderstalige bezoekers verlagen. ¬¬In de gemeenschapscentra Uit omgevingsanalyses van de gemeenschapscentra bleek dat er specifiek beleid nodig is voor het taalgebruik in de centra. Het Huis van het Nederlands begeleidde daarom in 2017 een traject in zes gemeenschapscentra om een eigen visie te ontwikkelen op taal in en op maat van het centrum. In 2017 liepen er trajecten in de centra De Vaartkapoen, Ten Noey, Essegem, De Linde, De Rinck en De Maalbeek. ¬¬In de werkingen voor maatschappelijk kwetsbare jongeren In maart 2017 kreeg het Huis van het Nederlands de opdracht om een taalbeleidstraject op te starten met de werkingen voor maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren van vzw D’BROEJ. In 2017 startte een taalbeleidstraject op maat van de overkoepelende vzw. Er wordt onderzocht welke ondersteuning de lokale werkingen van D’BROEJ nodig hebben, met het oog op trajecten in 2018.
CO M M U N I C AT I E
© LARA FROMONT
53
VGC
06 Kwaliteitszorg
K W A L I T E I T S ZO R G
DIRECTIEDAG CULTUUR, JEUGD EN SPORT
MEDEWERKERS LEGGEN BASIS VOOR ACTIEPLAN 2018
EENVOUDIGER INSCHRIJVEN VOOR ACTIVITEITEN
Op 8 juni organiseerden we een directiedag voor alle diensten Cultuur, Jeugd en Sport. In het tijdelijke jeugdcentrum Biestebroek in Anderlecht werden ze betrokken bij de opmaak van het actieplan 2018. Welke prioriteiten moeten we leggen? Welke acties zijn afgerond? En welke doelen uit ons beleidsplan moeten we scherper stellen? De antwoorden waren de basis voor onze aandachtspunten in 2018. Daarna maakten we kennis met het initiatief CinéMaximiliaan. We verwerkten de resultaten van deze directiedag voor de adviesraden en het beleid.
KWANDOO
EVALUEREN OM TE LEREN We willen bij activiteiten, evenementen en vormingen inzetten op nazorg en opvolging. Enkele diensten organiseren dit nu via online-enquêtes voor deelnemers. In de toekomst gaan meer diensten meer systematisch evalueren. Zo kunnen we onze werking optimaliseren en beter afstemmen op de verwachtingen en noden van de sector.
Sinds 2017 werken we net als de directie Onderwijs met de nieuwe online inschrijvingstool Kwandoo. Anderstaligen kunnen zich deze nieuwe tool eigen maken via een online filmpje. Op één platform schrijf je je voortaan in voor activiteiten van de sportdienst, de jeugddienst, de gemeenschapscentra en de speelpleinen. Je verplaatsen voor een inschrijving is verleden tijd. Je kunt ook gebundeld inschrijven voor activiteiten van verschillende diensten of vestigingen.
55
VO ORTG ANGSR APP ORT C JS 2017
56
ONDERSTEUNING DOOR SPORT IN BRUSSEL OP DE DIRECTIEDAG
K W A L I T E I T S ZO R G
Erkende sportverenigingen
168
sportverenigingen die gesubsidieerd werden voor hun jaarwerking
13.369 leden in de gesubsidieerde sportverenigingen
ENQUÊTE VAN SPORTCLUBS MET MAATSCHAPPELIJKE MEERWAARDE Sportclubs hebben een maatschappelijke meerwaarde. Zo zijn er clubs die hun eigen trainers opleiden in de jeugdafdelingen. Zij pakken dat stapsgewijs aan door de jeugdleden al jong verantwoordelijkheden te geven. Later worden ze dan ingeschakeld als vrijwilliger. Dan is er omkadering nodig voor die jonge doelgroep. Clubs die op deze manier werken, worden nog te weinig erkend. Ander voorbeeld. Als een sportclub mensen die het financieel moeilijker hebben, toegang wil geven tot sport, komt het lidgeld niet zo vlot binnen en kost dat tijd: afbetalingsplannen opstellen of doorverwijzen naar OCMW’s. De sportwereld is zich al langer bewust van de maatschappelijke relevantie van sportclubs, maar er is geen eenduidige definitie of criterium waardoor we clubs kunnen erkennen op hun maatschappelijke meerwaarde of inspanningen. Daarom werkte de sportdienst samen met de Meet- en Weetcel van de VGC de sportclubenquête uit. Die brengt de sportclub in kaart: sterktes, knelpunten, mogelijkheden en de inspanningen rond maatschappelijke meerwaarde. Wat zijn de randvoorwaarden of de context om die maatschappelijke rol te kunnen uitbouwen? Hoe kan de VGC-sportdienst de meerwaarde in verschillende sporttakken herkennen, erkennen en opvolgen? Het doel is de club te ondersteunen waar dat nodig is. De club krijgt advies over welke maatschappelijk relevante rol zij verder kan uitbouwen of versterken en over mogelijke ondersteuning. Bestuursleden, trainers, leden en ouders worden ondervraagd in individuele gesprekken. Ook de link met de buurt en de vrijwilligerswerking wordt in kaart gebracht.
5
nieuwe sportverenigingen die een startsubsidie kregen
Dertien clubs met een jeugdwerking werden geselecteerd voor de enquête. Het gaat om drie verschillende soorten clubs, maar het zijn allemaal doorgroeiclubs waar je van kindsbeen af kunt sporten en doorgroeien naar de volwassenenwerking. De eerste categorie zijn clubs die professionele ondersteuning krijgen via een convenant met de VGC. De tweede categorie zijn ex-buurtsportclubs. Die kregen door de inkanteling van Buurtsport gedeeltelijk onderdak bij de VGC en ontwikkelden al veel expertise in maatschappelijke meerwaarde. De derde categorie zijn clubs die meedoen met het pilootproject Professionalisering: de sportdienst ondersteunt ze met minstens deeltijds een jeugdsportbegeleider of jeugdsportcoördinator. Ondertussen waren er al dertig enquêtes bij de clubs. Voor elke club doen we een nulmeting en een sterkte-zwakteanalyse. Die bespreken we dan met de club. De club kiest waar ze de volgende periode op focust, wat ze daarvoor nodig heeft en welke ondersteuning ze wil. De VGC-sportdienst bepaalt de meetpunten en de opvolging voor de onderwerpen die de club kiest. En zorgt nu zelf voor ondersteuning ter plaatse.
57
Met welke van deze doelstellingen bent u vandaag bezig? Aan welke doelstelling zou u graag meewerken of meedenken? Van welke ontwikkelingen wil u op de hoogte worden gehouden?
1
EEN RADAR VOOR INNOVATIE, CREATIE EN VERNIEUWING
2
WE VINDEN EN BINDEN
3
WE (ONDER)STEUNEN EN LEUNEN
4
MEER EN BETERE RUIMTE
5
COMMUNICATIE
6
KWALITEITSZORG
Laat het ons weten op cultuur.jeugdsport@vgc.be Meer weten? vgc.be verbinden.brussels
Ik noteer...
Samenstelling en redactie Algemene Directie Cultuur, Jeugd & Sport van de Vlaamse Gemeenschapscommissie Grafisch ontwerp en opmaak Josworld.org Foto’s Lara Fromont Lies Engelen Hammad photography Poli Roumeliotis Kenzo Van Cotthem Old Masters Museum - KMSKB Algemene Directie Cultuur, Jeugd & Sport Guy Puttemans Verantwoordelijke uitgever Eric Verrept, leidend ambtenaar Emile Jacqmainlaan 135 1000 Brussel Depotnummer D/2018/7025/06
RIDE X RAP SKATE © GEMEENTE SINT-PIETERS-WOLUWE
Gemeente Sint-Pieters-Woluwe