VOID by Katrien Impens

NR 04

najaar 2010

Harald Ligtvoet

Stijn Felix

Edelweiss

Klaas Van der Linden

Katrien Dierickx

Vlaamse editie NAJAAR 2010 INTERVIEWERS VAN DEZE EDITIE

Evelien Gillis

Rosaline Fiems

Nele Winckelmans VOORWOORD

Katrien Impens

VOID is een magazine bedoeld voor creatievelingen, meer bepaald grafisch ontwerpers. Het staat vol interessante interviews met verschillende soorten kunstenaars. Dit afgewisseld met leuke weetjes wat de grafische wereld betreft. In elke editie komen ook nieuwe fonts aan bod. Het magazine dient als een onuitputtelijke inspiratiebron voor creatieve denkers. Ons magazine verschijnt viermaandelijks. Heel het jaar door doen al onze medewerkers hun uiterste best om u kwaliteit te kunnen garanderen. We hopen dat u ons werk apprecieert! Feedback is altijd welkom: mail naar katrien.impens@void.be of schrijf naar VOID Magazine, Havenlaan 133, 1043 Brussel

Eva RappĂŠ

INHOUD 4

Ons grafisch ontwerp doet verwonderen Katrien

bpost

Bottle Type

Fontstruct

Textielontwerp

Op de koffie bij Stijn

Experimentele pagina's

Dierickx

Felix

35 27

Themapagina - Architectuur

De wondere wereld van Harald

Ligtvoet King for a day, fool for a lifetime? Klaas Van der Linden

Boeken

Interview met Edelweiss

Colofon

Katrien 4

Dierickx Ons grafisch ontwerp doet verwonderen

Inte

pens

trien Im

oor Ka rview d

“De Blauwe Peer is pas op zijn sterkst als ze met z’n allen in het veld staan. We zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Elk communicatieproces, blijft een proces waar we allemaal ons steentje aan bijdragen. We zijn onklopbaar als individu, maar nog meer als team.”, klinkt de promotiefolder van De Blauwe Peer. Ik wou weten hoe het er in zo’n grafisch bureau aan toe gaat. Wat de moeilijke en leuke kanten aan de job zijn. Katrien Dierickx gaf me antwoord op mijn vragen.

“Op mijn werk probeer ik de klant, het bedrijf, een beeld te geven, een vorm. Na mijn werkuren probeer ik mezelf in beeldend werk een vorm te geven. Ik vind dat heel belangrijk.”

Wat studeerde je? Ik studeerde grafische vormgeving aan Sint-Lucas te Gent, eerst secundair daarna Grafische vormgeving (toen functionele grafiek genoemd). Aanvankelijk werd ik door mijn ouders tegengewerkt omdat zij niet geloofden in een toekomst in die sector. Ik werd van de ene school naar de andere gestuurd maar uiteindelijk kreeg ik mijn zin. Dit was een belangrijke beslissing. Ik wou mijn ouders overtuigen en dat lukte dan ook. Wat vond je van de opleiding? Uiteindelijk was ik in Sint-Lucas, toch twijfelde ik tussen vrije grafiek, vrije kunsten en toegepaste kunsten. Ik ben tijdens mijn opleiding ook vaak in andere ateliers gaan kijken, vergelijken. Ik zou een kunstopleiding veel vrijer willen zien. Gedurende de eerste twee jaren zouden alle richtingen opengesteld moeten worden, zodat je van verschillende kunstvormen kunt proeven, want alles leunt zo dicht bij elkaar aan. Pas na die twee jaar kan je je dan pas verdiepen in één kunstvorm. Ik koos voor toegepaste grafiek maar ik merk dat ik nu in mijn vrije tijd de beeldende kunst niet kan loslaten. Ik heb voor het KASK gekozen omdat het eerste jaar net breder is. Je krijgt vrije grafiek, illustratie, grafische vormgeving en webdesign. Pas in het tweede jaar moet je een verdere keuze maken. Waarom heb jij niet voor dit systeem gekozen? Tijdens mijn studieperiode was dit nog niet het geval. Sint-Lucas was hoog aangeschreven, KASK, althans in onze richting was makkelijker. Dit werd niet aanzien als ‘vrijer’. Vandaag zou ik zeker de vergelijking maken.

Nu wordt er veel met de computer gewerkt, hoe was dat in jouw opleiding? In mijn opleiding werd er nog niet met de computer gewerkt. Alles werd nog met de hand gedaan. We lieten teksten zetten door een extern bureau. Je moest hen zeggen hoe het diende uitgevoerd te worden: corps, lettertype, enz. Dat was niet evident. Ook maakten we gebruik van kleeflettertjes, of we tekenden de letters zelf met plakkaatverf. Een jaar nadat ik ben afgestudeerd ben ik gestart met het gebruiken van de computer. Ik heb met zelfstudie de programma’s leren kennen. Wie zijn je idolen, kunstenaars naar wie je opkijkt en die je inspireren? Er zijn zo veel mensen waarnaar ik opkijk, mensen van dichtbij en veraf. Ik heb veel idolen. In het straatbeeld zie je veel toegepaste vormgeving, vrije vormgeving. Nu ook met het internet, er is zo een groot aanbod! Een voorbeeld: Anu Tuominen. Stemt het beeld dat je kreeg tijdens je studies overeen met de job die je nu doet? Neen, niet echt, soms wel, soms niet. Vroeger was ik er waarschijnlijk nog niet klaar voor. De grafische vormgeving ziet er anders uit in praktijk dan in de studies. Er moet gevochten worden om mooie dingen te kunnen maken. Klanten zijn bezig met het rendement ervan, niks mis mee, maar wanneer de return on investment niet ingevuld wordt, worden we meestal aanzien als alternatieve kunstenaars. Wanneer we er dan wel in slagen om een klant te overtuigen met een unieke identiteit dat op hun lijf is geschreven, dan krijgen we een enorme waardering.

Voor haar persoonlijk werk vertrekt Katrien vanuit haar visie over communicatie.

Wat deed je na je studies? Samen met twee goede vrienden ben ik onmiddellijk als zelfstandige gestart. Dit hebben we twee jaar volgehouden. Het was heel grappig, heel leuk, heel boeiend. Eigenlijk was het een verderzetten van onze studententijd. We hebben veel gelachen, maar weinig verdiend. Daarna zijn we alledrie onze eigen weg gegaan. Ik heb dan samen met mijn man Peter en nog een derde persoon De Blauwe Peer opgericht. Vanwaar de naam ‘De Blauwe Peer’? Vanuit een soort zotternij. Je moet de naam ook bekijken met z’n logo, nl een rode citroen. Het heeft alles te maken met de verwondering. We willen de klant verwonderen. Mensen doen verwonderen is de basis van communicatie. Hierin hebben we steeds geloofd, het is de rode draad van De Blauwe Peer.

De Mare: een maandelijks magazine voor en over de Steinerschool van Gent.

Kan je ‘De Blauwe Peer’ beschrijven? Vroeger waren we een puur grafisch bureau. We creërden voor grote multinationals jaarverslagen, interne documenten, brochures enz. Na een paar jaar zagen we in dat grafische vormgeving een verhaal nodig had, een verhaal die iedereen binnen en buiten het bedrijf kon vertellen. Zo won copywriting veel aandacht. Stilaan werden we vooral geboeid door de nieuwe stijlen en methodes die kunnen worden aangewend zodat bedrijven zich beter profileren. Tien jaar geleden was het de tijd van de fusies, er was een wissel van bedrijfsnamen waardoor de naambekendheid van de onderneming op het spel stond. De Blauwe Peer vond dit interessant en stelde een plan op waarbij alle facetten van de onderneming die te maken hadden met communicatie betrokken waren. Zo konden we een bedrijfscultuur bekrachtigen waarbij de motivatie van medewerkers verhoogd werd. Een paar jaar geleden kwam de

crisis, toen lag de focus op het rendement. We studeerden opnieuw bij. Via een staatsexamen werd De Blauwe Peer erkend als communicatieadviseur. Onderzoek en marketing kwamen bij het productengamma en zo werden we uiteindelijk een full-servicebureau. Toch profileert De Blauwe Peer zich nog steeds als een grafisch bureau maar dan met een aantal plussen bij. Hoe verloopt de samenwerking? Nu hebben we een oudere garde en een jongere garde. De oudere generatie staat in voor het runnen van De Blauwe Peer. Alles moet gesmeerd lopen. De jonge generatie zijn vooral ontwerpers. Zij volgen de trends en drukken de stempel van De Blauwe Peer op vlak van creatie. Het zijn twee generaties die elkaar perfect aanvullen. Er is een mooi evenwicht in de ploeg. Er heerst hier een goede en rustige werksfeer. Is er een groot verschil in vormgeving tussen de jongere en oudere garde? Ja, als je een paar jaar bezig bent, werk je anders. Ik kijk anders naar een klant dan een jongere medewerker. De jonge generatie is absoluut nodig voor trendwatching. Ze zijn er zeker niet op achteruitgegaan. Ze zijn ook matuurder. En toch merk je bij het zoeken van nieuwe ideeën dat er veel gelijkenissen zijn. Welke programma’s en apparatuur gebruiken jullie? We gebruiken steeds de nieuwste versie van InDesign, Photoshop en Illustrator, de klassiekers. Ze zijn dan ook supergoed en zorgen steeds voor vernieuwing. Nu hebben we bijvoorbeeld CS5 aangekocht, waarbij statische beelden en movies elkaar vinden. Dit wordt terug een mooie uitdaging.

Het boekje dat Katrien maakte voor haar dochtertje.

Waar halen jullie de inspiratie? Eigenlijk overal. Het is een levensstijl geworden om altijd open te staan en te kijken naar de buitenwereld. Onlangs in een gesprek met een vriendin kwamen we tot de vaststelling dat iedereen een kunstzinnige basisopleiding zou moeten krijgen, ook de mensen die bijvoorbeeld een wetenschappelijke richting uitgaan. Een kunstzinnige opleiding leert je anders kijken, leert je creatief nadenken. Dat is heel belangrijk: kijken, voelen, verder zoeken. Ik doe ook nog beeldend werk na mijn werkuren. Op mijn werk probeer ik de klant, het bedrijf, een beeld te geven, een vorm. Na mijn werkuren probeer ik mezelf in beeldend werk een vorm te geven. Ik vind dat heel belangrijk. Ik volg keramiek in avondschool op St-Lucas. Een poster voor de bazar van de Steinerschool te Gent. Gedrukt op verschillende soorten behangpapier. Dit gaf een zeer leuk en verrassend effect. elke affiche is verschillend!

Wat zijn jullie troeven? We denken mee met de klant. We gaan op zoek naar een goed verhaal voor de klant en aan de hand van dat verhaal bedenken we een beeld. Achter onze vormgeving zit er dus een bepaalde strategie, een bepaalde denkwijze. Wij bieden diepgaande grafiek aan. Om tot dit beeld te komen gaan we ons eerst gaan informeren bij de klant zelf. Daarna wordt er gebrainstormd, proberen we ruimer te denken en pas dan wordt het concreet gemaakt. De Blauwe Peer biedt een meerwaarde. Wat is jouw specifieke taak in het bedrijf? Samen met Peter ben ik zaakvoerder. Ik werk ook nog mee in de productie, de vormgeving kan ik niet laten. Ik zorg dat het hier goed loopt, ik breng creaties aan en ik leid vergaderingen. Op menselijk vlak heb ik hier een belangrijke taak.

Hoe ziet een normale dag eruit? De planning bekijken en afhankelijk daarvan briefings organiseren, brainstormen, lopende zaken afwerken, stagiairs en sollicitanten bekijken, vergaderingen en heel veel mails verwerken. De momenten dat ik aan producties werk zit ik op mijn eilandje. In De Blauwe Peer merk ik dat collega’s die aan een productie werken rustig op hun eilandje kunnen ontwerpen. Er is natuurlijk wel wat gepraat maar iedereen is intensief bezig. Twijfel je nu nog steeds aan je keuze? Denk je dat je zal blijven werken als grafische vormgeefster? Ja, ik twijfel nog steeds, dat is een rode draad in mijn leven, het randje van de vrije en de toegepaste kunsten belopen. Ik heb daar nu wel een vorm in gevonden: ik ben blij De Blauwe Peer opgericht te hebben, maar ik moet daarbuiten ook iets hebben dat vrijer is, en dat doe ik nu ook. Wat vind je het moeilijkste in je job? En het leukste? Het moeilijkste vind ik de klanten content stellen, dat gepraat en het drukklaar maken vind ik verschrikkelijk. Ideeën zoeken en creëren ligt me veel beter. Het leukste vind ik in groep samenwerken, maar toch je eigen ding kunnen doen. Iets op papier zetten! Of op straat een beeld zien dat je zelf gecreëerd hebt. Welke soort opdrachten nemen jullie aan? We werken in verschillende sectoren, zoals chemie, pharma-industriën, ook in de cultuur en de sociale sector. We werken uitsluitend voor bedrijven, nooit rechtstreeks voor een consument. We nemen zowel kleine als grote opdrachten aan. We zoeken naar de vorm, de kleuren, een logo en zo werken we verder naar de communicatie naar buiten toe.

“Een kunstzinnige opleiding leert je anders kijken, leert je creatief nadenken. Dat is heel belangrijk: kijken, voelen, verder zoeken.”

Zijn er opdrachten met een continu karakter? Het interne blad van Bayer is een voorbeeld van een continue opdracht. Een bedrijf dat wil vernieuwen is een eenmalige zaak, maar dan volgen daar meestal nog nabestelling op. Bijvoorbeeld voor bepaalde nevenactiviteiten. Hoe lang werken jullie gemiddeld aan één opdracht? Dit hangt heel sterk af van de soort opdracht. De timing wordt met de klant op voorhand afgesproken. Hebben jullie al opdrachten geweigerd? Ja. Met klanten waarmee het absoluut niet klikt, heeft het geen zin verder te gaan. Dit communiceren we dan openlijk. Loopt er nooit eens iets compleet fout? Ja, dan herbeginnen we, dat moet ook kunnen. Niet alles loopt zo vlot. Ook daar leer je weer uit. Wat vond je de leukste opdracht tot nu toe? Aan elke opdracht is er wel iets leuks verbonden. Ik heb ooit een boekje gemaakt toen ik zwanger was van mijn dochtertje. Daar wou ik gewoon mijn zin mee doen, zonder naar de prijs te kijken. De opzet van het boekje was om weer te geven in welk wereldje dit meisje ging geboren worden, het gezin waarin ze zou terecht komen. Nu is mijn dochter acht jaar en ze piept nog regelmatig in haar boekje. Voel je je soms niet beknot in je vrijheid door de eisen of de visie van de klant? Dit is eigenlijk een heel belangrijk gegeven in ons vak: binnen de opgelegde beperking iets sterks maken, dat is net ons onze taak. Soms erger ik mij natuurlijk aan bepaalde eisen

maar dat maakt deel uit van de job. Soms hebben we ideeën die dan door de prijs niet mogelijk zijn. We moeten functioneren in een bepaald budget. Ook met die beperking moet je proberen iets leuk te maken. De concurrentie is groot, moet je soms onder je prijs opdrachten aanvaarden? Nee, dat doen we niet. Dat zou weinig respectvol zijn. Door onder de prijs te werken maak je alles kapot in de branche. Natuurlijk is de prijszetting van een bureau met acht mensen anders dan van een bureau met dertig mensen of van een persoon die helemaal alleen werkt. Werken jullie ook internationaal? Ja, in Zwitserland en Nederland maar liefst in België. In ons land valt er veel te zeggen met beeld. Zijn er tips die je aan studenten in de grafische richting wil geven? Stages doen is heel belangrijk, en dit in verschillende types van bureaus. Je moet uitzoeken waar je je goed voelt, weten met wat je bezig bent. Vooral een beeld hebben van jezelf, weten waarin je goed bent en je hierin profileren en verdiepen.

In de voorbije jaren is De Post van kop tot teen veranderd. Verschillende projecten werden doorgevoerd om de kwaliteit van de dienstverlening en de efficiĂŤntie te verbeteren. Niet alleen het bedrijf, maar ook de postmarkt veranderde. Grote delen van de postmarkt werden geliberaliseerd. Vanaf 2011 zal het laatste stuk monopolie wegvallen en gaat de postmarkt volledig open in BelgiĂŤ en Europa. Dankzij het vele veranderingswerk van de voorbije jaren, is De Post klaar om de Europese uitdaging en de concurrentie van de digitale wereld aan te gaan.

De Post wordt bpost

In juni dit jaar werd aangekondigd dat De Post van naam zou veranderen en bpost zou worden. In een internationale context moet het Engelstalige â&#x20AC;&#x2DC;bpostâ&#x20AC;&#x2122; de verandering weergeven. De nieuwe naam drukt de twee basiskenmerken van de post uit: het is en blijft een postbedrijf, en ondanks de liberalisering, houdt De Post stevige wortels in de thuismarkt. Ook het logo en de huisstijl van het postbedrijf werden gemoderniseerd. Men wou de posthoorn in een gestileerde vorm en de rode kleur van het logo behouden. Persoonlijk vind ik deze transformatie niet zo geslaagd. Enkel met het vorige logo ernaast, zie je de gelijkenis met een posthoorn. Op zich valt het er amper in te herkennen.

De invoering van het nieuwe logo op de meer dan 1000 gebouwen, 6000 voertuigen, circa 14000 brievenbussen en uniformen, zal geleidelijk gebeuren. Dit zal maanden, zelfs jaren duren. Om maar te zwijgen over de grote som dat dit alles zal kosten. En dit in tijden dat iedereen moet proberen te besparen. Is het niet schandalig dat een overheidsdienst dan zo met geld omgaat? De Belgische post is nu al niet goedkoop en ik denk niet dat het er met al deze veranderingen op vooruit zal gaan. De Post zou beter investeren in service, snelheid en stiptheid, i.p.v. in nieuw drukwerk, nieuwe uniformen en nieuwe belettering van de autoâ&#x20AC;&#x2122;s.

In de metro van 18 november verscheen een artikel over bpost. Topman Johnny Thijs stelt dat bpost twintig procent van de huidige markt kan verliezen bij de liberalisering op 1 januari. De aanhoudende daling van de klassieke postvolumes en de toekomstige concurrenten op de markt zijn de grootste uitdagingen waar het bedrijf mee te kampen heeft. Thijs zei dat er geen naakte ontslagen zullen vallen. Als het beleid ongewijzigd blijft, zal bpost tegen 2015 vierhonderd miljoen euro verliezen aan de elektronische en fysieke concurrentie. Men gaat ervan uit dat de nieuwe spelers gemakkelijk tot 20% marktaandeel kunnen weghalen. Met dit voor ogen, lijkt het wel waanzin zoveel geld in vernieuwing te investeren!

Bottle

Type

Created by Katrien Impens

Voor dit font werden in totaal 15 flesjes gebruikt. De flesjes zijn afkomstig van een vitaminen- en mineraaldrankje â&#x20AC;&#x153;Neo Genyl Actionâ&#x20AC;?. De letters zijn op het zicht gevormd, er is geen gebruik gemaakt van een grid.

Proefdruk van drie lettertypes die ik ontwierp op http://fontstruct.com/. De tekst zijn uittreksels uit het boek “Simon” van Marianne Fredriksson. Katrien Impens

BENOEMD, GEMETEN EN VERGELEKEN VERWIJDERDE DE BOOM ZICH VAN HEM. MAAR DE JONGEN KON NOG HOREN HOE DE GROTE KROON ZONG, WEEMOEDIG EN VERWIJTEND. TOEN NAM HIJ ZIJN TOEVLUCHT TOT GEWELD.

Hij slingerde de ronde steen, die hij al zo lang in zijn broekzak had bewaard, recht tegen de stam. Nu zul je je mond wel houden, zei hij. Op dat ogenblik verstomde de grote boom en de jongen, die begreep dat er iets essentieels was gebeurd, slikte de brok in zijn keel weg en wilde het verdriet niet voelen.

GEWOON EEN STOMME EIK, ZEI DE JONGEN TEGEN DE BOOM. NAUWELIJKS VIJFTIEN METER HOOG, DAAR HOEF JE NIET ZO VERWAAND OM TE DOEN. EN JE BENT OOK GEEN HONDERDDUIZEND JAAR. NIET EENS HONDERD, ZEI HIJ EN HIJ MOEST DENKEN AAN ZIJN GROOTMOEDER, DIE AL BIJNA NEGENTIG WAS EN GEWOON EEN KNORRIG OUD WIJF.

Textielontwerp

Hier zijn een paar textielontwerpen. Ik vertrok van het thema ‘natuur’.

Geboortekaartje dat Stijn zelf ontwierp voor zijn tweede dochter; Stijn zelf, zijn vrouw en eerste dochter.

Op de koffie bij

Stijn Felix

Een beetje te vroeg stond

afgesproken. In tegenstelling

op een vouwfiets en ik had

ik al op enkele meters

tot mijn verwachtingen

zo’n donkerbruin vermoeden

van Walters deur. Nee, ik

ontmoette ik hem aan de

dat dat Stijn moest zijn. Aan

heb niet bij de verkeerde

minst warme kant van de

één van de vele gekleurde

aangebeld... ‘Walter’ is

grote glazen ramen. Een in

tafeltjes volgde een gesprek

de naam van de Gentse

streepjeskostuum geklede

vergelijkbaar met onze

koffiebar waar ik met

man met een excentriek

koffie’s: warm, straf en

illustrator Stijn Felix had

brilletje kwam aangereden

oppeppend.

theateraffiche (postkaartformaat)

Dag Stijn, je illustreert nu al meer dan 10 jaar boeken, affiches, in tijdschriften en nog veel meer. Hoe ben je ertoe gekomen om dit alles te bereiken? De laatste 2 jaar heb ik grote stappen gezet, maar ik heb nog altijd niet het gevoel dat ik er echt ben, hoor. De eerste 10 jaar was toch wel wat zwoegen en zoeken. Als pas afgestudeerde wist ik nog niet goed waar ik met mijn werk naartoe wilde en dan moet je ook nog eens jezelf leren verkopen... Niet evident dus om van je passie je beroep te maken. En ja, hoe bereik je dat dan? Wel, internet helpt wel goed om je zichtbaar te maken. En verder kies je best de projecten die je echt liggen. Als

Groepsportret van een oude circusfamilie, voor de opening van het nieuwe cultureel jaar in de Kortrijkse Schouwburg.

je al je energie in fijne opdrachten steekt leidt dit tot interessant werk. Dat werk wordt sneller opgemerkt en dat leidt dan weer tot andere opdrachten. En je hebt je opleiding gevolgd in Sint-Lucas? Ja, ik heb 4 jaar grafische vormgeving en illustratie gevolgd en nadien nog 1 jaar grafiek. Heb je dan geen spijt dat je niet volledig voor grafiek hebt gekozen? Nee, want ik vond dat na 1 jaar redelijk omslachtig. Ik werkte wel graag met kleur. Maar in de tijd die het proces om een kleurlitho te maken vraagt, kon je wel 10 andere tekeningen maken. Ik vond

dat er iets te veel tijd naar de techniek zelf ging. De mix van illustratie en grafiek vind ik wel tof. In mijn tijd was dat grafische vormgeving en illustratie, maar ik vind de schemerzone tussen de toegepaste illustratie en de dan meer vrijere kunsten wel interessant. Pas op, ik ben wel heel content dat ik grafische vormgeving gedaan heb, omdat je in affiches sowieso bezig bent met letters. Maar dat is pas later tot uiting gekomen doordat je het leert gebruiken. Waar haal je je inspiratie precies vandaan? Dat verschilt eigenlijk van project tot project. Ik vind het wel eens interessant om ook eens iets te doen wat ik niet gewoon ben: een stijloefening in

het genre van de Japanse prentkunst bijvoorbeeld. Of voor mijn laatste affiche heb ik gewerkt in de Art-Deco-stijl uit de jaren ’20 en ’30. Maar ook bepaalde beperkingen inspireren mij. Zeefdruk zou ik graag eens uitproberen en ik zou me graag naast strip en illustratie nog meer focussen op affiches, maar dan echt wel specifiek op een beperkt kleurenpallet. Als je jezelf oplegt om maar met 3 kleuren te werken, dan moét je wel andere grafische oplossingen zoeken die je niet gewoon bent. Indertijd bestond de nu courante 4-kleurendruk nog niet. Het principe daarvan is dat je met een heel fijn raster en door menging van die 4 kleuren optisch alle mogelijke kleuren

testad, in de winter zo afbeeld met een link naar horrorverhalen of gothic novels, was het bijna onvermijdelijk om bij Spilliaert uit te komen. Klopt het dat ik hier op één van je geschilderde postkaartjes een marionettenpopje zie? Ja, dat is een marionettenpop uit het marionettentheater van mijn overgrootvader dat hij had opgericht in de jaren ‘20 in Oostende. Mijn vader heeft nog in dat poppentheater gespeeld en ik vond het wel leuk als een hommage. Die poppenkast telt zo’n stuk of 200 prachtige figuren. De goeie karikaturisten interesseren me dus ook wel. Het was ook een studie naar kleur, licht en don-

Cinemar affiche voor filmfestival

verkrijgt. Kleurdruk is pas echt courant geworden in de jaren ’60, geloof ik. Maar als je die affiches van voor WOII ziet, vind ik dat die er veel krachtiger uitzien juist door het beperkt kleurgebruik. Bij mijn laatste affiche over Cinemar heb ik bijvoorbeeld dat principe uitgewerkt. Een aantal jaren geleden heb ik ook voor de eerste keer met olieverf gewerkt. Ook de 1e helft van de 20e eeuw, met betrekking tot het expressionisme en het kubisme, inspireert me. De schilder Soutine is daar een goed voorbeeld van, door zijn losse penseeltoets. Voor een theateraffiche voor Culturele Projecten Oostende, heb ik de aquareltechniek van Spilliaert bestudeerd. Als ik Oostende, mijn geboor-

ker om die poppen te schilderen. Eigenlijk was dat meer puur vrij werk en oefening om olieverf uit te proberen en om op zoek te gaan of ik met een soort krachtige toets toch iets zo driedimensioneel mogelijk kon maken. Je geeft ook nog les in de academie van Sint-Lucas? Hoe krijg je het voor elkaar om al je werk te organiseren in je leven? (lacht) Ja, ik weet het soms ook niet. Ik zou misschien beter eens beginnen plannen nu ik twee kleine kindjes heb. Momenteel geef ik geen les omdat mijn interim afgelopen was en ik doe ook even geen illustratiewerk omdat al mijn tijd naar

Strip Tunguska in KnackFocus

“

Ik moest een griezelboek maken voor kinderen, maar de kritiek was iedere keer dat het té griezelig was. Ik vond dat wel een beetje flauw. 19

”

die strip voor FocusKnack gaat. Iedere week moet ik hiervoor een pagina afwerken. Dat is maar goed ook want zonder die focus gaat er geen enkel project echt vooruit. Als twintiger was ik zelfs nog iets intenser met muziek bezig dan met tekenen. Uiteindelijk heb ik muziek moeten laten vallen, want het was een beetje teveel van het goede. Ik heb een periode in een Japanse percussiegroep gespeeld en ik zat in een eigen groepje dat Kraafs heette, waarin ik accordeon speelde en zong. Het was een mengvorm tussen punk en fanfaremuziek, en theater; tamelijk donker theatrale muziek. Het was Nederlandstalig maar je kon het een beetje met Tom Waits vergelijken, met veel

zelfgecreëerd slagwerk: een mix van schrootslagwerk en exotische percussie gecombineerd met veel blazers. En dat was redelijk dramatisch getint, een beetje vergelijkbaar met de sfeer van gothic novel. Ik vond het ook zeer geestig dat we het podium konden aankleden tot een visueel spektakel en ik mocht er ook cd-boekjes en affiches voor maken. Bij vrije kunsten amuseer je je en dat is het, maar bij illustratie maakt dat deel uit van een groter geheel. Dat kan een cd-hoesje zijn voor muziek of een poster voor theater... en ik ben meestal op zoek naar een ontmoeting tussen verschillende disciplines.

Strip Tunguska in KnackFocus

Krijg je bij de meeste opdrachten carte blanche of moet je vaak de eisen van de klant volgen? Eigenlijk valt dat meestal best mee... hoe langer je er mee bezig bent toch. In het begin was het aftasten, maar als de mensen je contacteren is dat een teken dat ze je werk wel appreciëren. Ze verlangen dat je dat doet waarin je goed bent. Ik heb nog niet zo veel wrevel gehad omdat ik iets anders deed dan ze verwacht hadden, op 2 keer na. Met reclamebureaus lukt de samenwerking meestal niet, maar dat zijn jammer genoeg wel de best betaalde opdrachten. Ze contacteren je en vragen een schets, maar uit hun feedback blijkt eigenlijk dat ze iets compleet anders willen dan dat waar

je mee bezig bent. Ze vinden het dan te losjes en willen het meer vectorieel. Ik ben wel veelzijdig, maar dat ligt me gewoonweg niet. Ik weet ook wat ik niet kan. Waarom vragen ze dat dan aan mij en niet aan iemand die daar goed in is? Heb je die opdrachten dan afgewezen? Ik was er aan begonnen, maar na een paar keer feedback te hebben gekregen heb ik voorgesteld of ze ’t niet beter aan iemand anders zouden vragen. Ik ben dan gestopt want anders blijf je maar tekenen.

hommage aan Ensor, voor tentoonstelling, in boek en als billboard

Hoe lang kan een illustratie soms in beslag nemen? Een illustratie dat op A4 gedrukt wordt in een magazine of voor een affiche telt toch gemiddeld minstens 2 à 3 dagen werk. Soms kan dat nog langer zijn als ik dingen wil onderzoeken met fotografie of dergelijke. Daar zitten ook studies in, schetsen,... Met het overleg met de klant enzo inbegrepen kan het gebeuren dat er een week gepasseerd is tegen dat het allemaal goed en wel af is. Leg je verschil in je stijl als je illustraties moet maken voor een kinderboek of voor een affiche voor een theaterstuk bijvoorbeeld?

Voor het gebruik wel, maar voor het publiek hou ik er niet zoveel rekening mee. Een affiche moet wel krachtiger en soberder zijn dan een binnenillustratie. Een binnenillustratie bekijk je meer op het gemak van dichtbij en hoeft er niet zo uit te springen. Die mag gerust subtieler zijn. Ook voor echt kleine kinderen werk ik niet. Gasten op ’t einde van de lagere school hebben toch liever dat je niet te neerbuigend doet of te kinderachtig tekent volgens mij. Eén keer heeft dat wel gebotst, met een prentenboek voor Patrick Lagrou, een bekende jeugdschrijver. Ik moest een griezelboek maken voor kinderen, maar de kritiek was iedere keer dat het té griezelig was. Eigenlijk

CD-hoes voor Preuteleute (Alain & Alain)

heb ik daar geen rekening mee gehouden. Ik vond dat wel een beetje flauw. Momenteel kunnen we elke week in KnackFocus een episode van jouw graphic novel Tunguska bewonderen. Wat is eigenlijk het verhaal achter het verhaal? Dat is begonnen via de Antwerpse stripwinkel Mekanik. Via Graphic Novel Project willen ze tekenaars en scenaristen met elkaar in contact brengen. Ze hebben een forum waar je je portfolio op kan zetten en zo zijn er een paar scenaristen die mij gecontacteerd hebben. Er was één project dat ik echt zag zitten en die scenarist had

me ook uitgekozen omdat mijn stijl bij zijn verhaal pastte. Ik wil ook eens andere mogelijkheden als tekenaar onderzoeken. Want opdrachten als illustrator zijn toch vaak erg onderbetaald. Het is erg moeilijk om ervan te leven. Pas op, ik weet niet of het met strip veel beter is maar ik wil het er toch op wagen... We zijn nu een dossiertje aan het maken om het naar Franse uitgeverijen te sturen. Dat is nu wel een nieuwe wereld voor mij, maar we kunnen toch maar eens kijken of er daar interesse voor is.

Stripstrijd van KnackFocus, al was het maar voor een beetje publiciteit. We hadden nooit gedacht dat we de wedstrijd zouden winnen, omdat het eigenlijk geen mopjes zijn, maar een avonturenverhaal. Uiteindelijk hadden we de subsidies niet gekregen, maar wel de wedstrijd gewonnen. En dat is een jaar dat je daar aan werkt? Ja, iedere week moet ik minimum 1 pagina indienen. Zonder druk zou het mij nooit lukken om op een jaar tijd een strip af te werken. Eigenlijk is het zelfs nog iets langer, het album wordt nog wat dikker. Tot aan de zomer zal ik 45 pagina’s getekend hebben maar ik ga er nog 20 bijdoen, dus ik zal er

hommage aan Jacques Tati, voor tentoonstelling in ‘Huis van het Beeld / Maison de l’Image’ in Brussel, ook cover van Vacature

Dus het verhaal zal nadien ook zeker gebundeld worden? Ja, dat is zowat de bedoeling. Ik heb de schrijver zelf nog niet veel ontmoet. Dus ken ik hem niet echt, maar ik ken zijn verhaal en het klikt. Ik wilde die strip ook pas maken eens we zeker waren dat ik er tijd kon insteken en of het genoeg inkomen zou opbrengen. Dus we hebben 4 pagina’s afgewerkt als trailer en opgestuurd om subsidies te kunnen krijgen bij het Vlaams Fonds der Letteren... Ik denk dat je nu sinds 5 jaar subsidies kan krijgen voor een stripproject: een werkbeurs eigenlijk. Toen kwam de scenarist op het idee om met diezelfde 4 pagina’s ook mee te doen met de

“

Is het moeilijk om je een lange tijd telkens te beperken tot één stijl? Het lukt me eigenlijk nog wel. Ik heb mijn draai er in gevonden. Het is getekend in potlood met veel toon en arcering waarna het ingekleurd is met photoshop.

CD-hoes voor Preuteleute (Alain & Alain)

Op een moment besliste ik dat ik niet meer ging wachten op opdrachten... en toen kwamen ze vanzelf. 21

anderhalf jaar aan bezig zijn. Dat is mijn grootste project tot nu toe. Ik vind het wel tof om eens iets groters aan te pakken.

”

Zou je verder willen werken aan strips of heb je liever losse opdrachten? Op dit moment kies ik wel voor de strip, maar ik zou niet heel m’n carrière enkel strips willen tekenen. Ik heb toch wel wat variatie nodig. Wat houd je creatief bezig als je zonder opdracht zit? Dat is eigenlijk een belangrijk inzicht voor mezelf ook. Toen ik pas afgestudeerd was, kreeg ik sporadisch eens een opdrachtje en daartussen zat dan weer veel wachttijd. Tot ik op een moment besliste dat ik niet meer ging wachten op opdrachten... en toen kwamen ze vanzelf. Terwijl je dan

eigenlijk je zinnen gezet had op vrij werk. Dat is frustrerend, want dan schieten de eigen projecten niet meer op... Ik vind het moeilijk om zomaar te tekenen om te tekenen. Ik heb wel ergens een start nodig, een verhaal of iets dat je wil onderzoeken. Dat kan ook waarnemingstekenen zijn bijvoorbeeld. Ook een bevriend schrijver, die bezig was met sprookjes en andere kinderverhalen, heb ik gecontacteerd om voor hem te tekenen. Je onderzoekt dan verder volgens je eigen smaak: zo evolueer je en blijft dat fris.

Stel dat je volledig opnieuw zou mogen beginnen, zou je dan opnieuw voor je tekentalent kiezen of zou je een andere richting uitgaan? Ik zou sowieso terug gaan tekenen. Zou je in de toekomst graag eens samenwerken met iemand in het bijzonder? Of heb je nog andere dromen? Voor de affiche van Cinemar heb ik samengewerkt met een ex-klasgenoot en typograaf Ronny Duquenne van het bureau ‘Eenendertig’. Hij deed hierbij de belettering en de lay-out, omdat ik daar minder goed in ben. Er horen ook altijd brochures

“

Ik zou misschien beter beginnen plannen, nu ik twee kleine kindjes heb.

punt nemen. Een beetje als poppenkast. Ik ga graag op zoek naar de grens tussen realisme en het onwerkelijke, iets reëel maar met misleiding. Tot slot nog een simpel vraagje: mocht je een krijtje zijn, welke kleur zou dat dan hebben? Ghoh, zwart misschien? Maar dat is misschien wat te hard. Pak dan maar... donkerblauw of zo?

”

bij, maar dat is iets wat ik liever niet doe. Ik zou wel graag meer willen samenwerken met schrijvers of scenaristen. Met Peter Vandenbussche was ik bijvoorbeeld ook begonnen aan een prentenboek. Maar jammer genoeg vonden we geen uitgever, het komt dus ook wel voor dat er projecten niet doorgaan. Misschien dat ik door mijn strippublicatie in Knack een uitgeverij in de toekomst makkelijker kan overtuigen om eens een project met Peter Vandenbussche uit te brengen. Wat ik graag ook nog zou willen doen is een prentenboek of een novel maken in olieverf, maar dan in combinatie met fotografie en dat als vertrek-

marionettenpopje, vrij werk

Pe va ios s s a tem expe ientia fecit r r

â&#x20AC;&#x153;Oefening baart kunstâ&#x20AC;?

u u r

Sommige Sommige oceanen oceanen zijn zijn zo zo diep, diep, dat dat zelfs zelfs de de hoogste hoogste bergen bergen er er niet niet boven boven uitsteken. uitsteken. Op Op de de bodem bodem groeien groeien bossen bossen met met wonderbaarlijke wonderbaarlijke bomen, bomen, Sommige oceanen zijn diep, dat zelfs de hoogste er niet boven Op de groeien wonderbaarlijke Sommige oceanen zo diep, dat zelfs desoorten hoogste bergen niet boven uitsteken. uitsteken. Op zich de bodem bodem groeien bossen met wonderbaarlijke bomen, Somm zzijn n zo zo d epdaar da ze hoog e bergen be gen eer n e diepste boven eken Op de g oevan en bossen bo en met me baa zijn ke bomen, bomen Sommige zijn diep, dat zelfs hoogste bergen er niet uitsteken. groeien bossen met wonderbaarlijke bomen, planten en bloemen. Er leven vissen en op de plek bevindt het paleis de zeekoning. De van Sommige oceanen zijn zo diep, datallerlei zelfs de desoorten hoogste bergen er niet boven u uitsteken. Op zich de bodem bodem groeien bossen met wonde wonderbaarlijke bomen, plantenge enoceanen bloemen. Er leven daar allerlei soorten vissen en op de diepste plek bevindt zich het paleis van de zeekoning. De muren muren zijn van Somm ge oceanen z n zo d ep da ze de hoog e be gen e n e boven u eken Op de bodem g oe en bo en me wonde baa zijn ke bomen Sommige zijn diep, dat zelfs hoogste bergen er niet uitsteken. groeien bossen met wonderbaarlijke bomen, planten en bloemen. Er leven daar allerlei vissen en op de diepste plek bevindt het paleis van de zeekoning. De muren van oceanen zo desoorten boven Op zzich dechbodem bodem planten en bloemen. Er leven daar allerlei vissen en op de diepste plek bevindt het paleis van de zeekoning. De muren zijn vanEr pSommige an en en b oemen E even daa a e e oo en v en en op de d ep e p ek bev nd he pa e van de zeekon ng De mu en z n van planten bloemen. Er leven daar allerlei soorten vissen diepste plek bevindt zich het paleis zeekoning. muren zijn oceanen zijn zo diep, dat zelfs de hoogste bergen er niet boven uitsteken. Op de groeien bossen met wonderbaarlijke bomen, koraal enen deb ramen van barnsteen. De tuinen zijn omgeven door grote pareloesters die afhankelijk van de stroming, stroming, zich openen sluiten. en bloemen. Er leven daar allerlei soorten vissen en op de diepste plek bevindt zich het paleis van de zeekoning. De muren zijn vanEr koraal en de ramen van barnsteen. De tuinen zijn omgeven door grote pareloesters die afhankelijk van de zich openen sluiten. pplanten an en oemen E even daa a e e oo en v en en op de d ep e p ek bev nd z ch he pa e van de zeekon ng De mu en z n van koraal en de ramen van barnsteen. De tuinen zijn omgeven door grote pareloesters die afhankelijk van de stroming, zich openen sluiten. planten en bloemen. Er leven daar allerlei soorten vissen en op de diepste plek bevindt zich het paleis van de zeekoning. De muren zijn en koraal en de ramen van barnsteen. De tuinen zijn omgeven door grote pareloesters die afhankelijk van de stroming, zich openen sluiten. Er ko aa en en debloemen. amen van van ba n het eenpaleis De uvan nen zzijn n omgeven omgeven doo g o edie pa eplek oe enkele e die d aafhankelijk hanke k van vanvan de ng zich zzich ch openen openen enbejaarde u van en Er E koraal ramen barnsteen. tuinen door grote pareloesters dieejaren stroming, sluiten. Er planten ende Er leven daar allerlei soorten vissen endoor op degrote diepste bevindt zich het paleis deom zeekoning. De muren zijn van bestaat niets prachtigers dan het paleis van de zeekoning.De heerser, die sinds enkele jaren weduwnaar was, woonde daar met zijn bejaarde koraal ramen barnsteen. De tuinen zijn pareloesters afhankelijk de stroming, en sluiten. bestaat niets prachtigers dan de zeekoning.De heerser, sinds weduwnaar was, woonde daar met zijn ko aa en de amen van ba n het eenpaleis De uvan nen zzijn n omgeven doo g o edie pa e oe enkele e d ejaren aafhankelijk hanke k van de om ng zzich ch openen en u en Er E koraal ramen barnsteen. tuinen door grote pareloesters die stroming, sluiten. Er bestaat niets prachtigers dan de zeekoning.De heerser, sinds weduwnaar was, woonde daar met zijn bejaarde en de van De omgeven van de openen en bestaat niets prachtigers dan het paleis van de zeekoning.De heerser, die sinds enkele jaren weduwnaar was, woonde daar met zijn bejaarde be aa n e p ach ge dan he pa e van de zeekon ng De hee e d e nd enke e a en weduwnaa wa woonde daa me z n be aa de bestaat niets prachtigers het paleis zeekoning.De heerser, die sinds enkele jaren weduwnaar was, daar met zijn bejaarde koraal en de ramen van barnsteen. De tuinen zijn omgeven door grote pareloesters die afhankelijk van de stroming, zich openen en sluiten. Er moeder. Hij was zeer begaafd en regeerde met kracht en wijsheid. De zeekoning woonde in een zeer stormachtig gebied waar dikwijls schepen bestaat niets prachtigers dan het paleis van de zeekoning.De heerser, die sinds enkele jaren weduwnaar was, woonde daar met zijn bejaarde moeder. Hij was zeergebegaafd begaafd enpa regeerde met kracht en en wijsheid. Ded zeekoning woonde inweduwnaa een zeer zeer stormachtig stormachtig gebied waar dikwijls schepen be aa n e p ach dan he e van de zeekon ng De hee e e nd enke e a en wa woonde daa me z n be aa de bestaat niets prachtigers het paleis zeekoning.De heerser, die sinds enkele jaren weduwnaar was, daar met zijn bejaarde moeder. Hij was zeer en regeerde met kracht wijsheid. De zeekoning woonde in een gebied waar dikwijls schepen dan van de woonde moeder.niets HijDe was zeer begaa begaafd enleverden regeerde met kracht enplanken wijsheid. De zeekoning woonde in een zee zeerzestormachtig stormachtig gebied waar dikwijls schepen moede H wa zee d en egee de me k ach en w he d De zeekon ng woonde n een o mach g geb ed waa d kw chepen moeder. Hij was zeer begaafd regeerde met kracht wijsheid. zeekoning in zeer stormachtig gebied waar dikwijls schepen bestaat prachtigers dan het paleis van de zeekoning.De heerser, die sinds enkele jaren weduwnaar was, woonde daar met zijn bejaarde vergingen. scheepswrakken de prinsessen en andere voorwerpen op, waarmee hun eigen tuinen konden versieren. De moeder. Hij was zeer begaafd en regeerde met kracht en wijsheid. De zeekoning woonde in een zeer gebied waar dikwijls schepen vergingen. De scheepswrakken leverden de prinsessen planken en andere voorwerpen op, waarmee ze hun eigen tuinen konden versieren. De moeder. H HijDe was zeer begaa begaafd regeerde met kracht wijsheid. zeekoning in zeer stormachtig gebied waar dikwijls schepen moede wa zee d en egee de me k ach en w he d De zeekon ng woonde n een zee o mach g geb ed waa d kw chepen moeder. Hij was zeer begaafd regeerde met kracht wijsheid. zeekoning in zeer stormachtig gebied waar dikwijls schepen vergingen. scheepswrakken leverden de prinsessen planken en andere voorwerpen op, waarmee ze hun eigen tuinen konden versieren. De enleverden enp De woonde eenmee vergingen. De scheepswrakken demet prinsessen planken en De andere voorwerpen op, waarmee ze hun eeigen konden versieren. De ve g ngen cheep w akken eve dengekomen de nkracht evan enen anken en e voo westandbeeld, pen op hun gen tuinen uvoorstelde. nen konden ve e en De vergingen. scheepswrakken leverden prinsessen planken andere voorwerpen op, waarmee tuinen versieren. moeder. HijDe was zeerwas begaafd regeerde wijsheid. zeekoning woonde inwaa een zeer stormachtig gebied waar dikwijls schepen jongste zeemeermin zo in in en het bezit een uit marmer marmer gehouwen datmee een ze mooie jongen Naast het vergingen. De scheepswrakken leverden de p prinsessen planken en ande andere voorwerpen op, waarmee ze hun eigen konden versieren. De ve g ngen De cheepwas w akken eve dengekomen de p n evan eneen p anken en ande e voo westandbeeld, pen op ze hun eeigen gen tuinen uvoorstelde. nen konden ve e en De jongste zeemeermin zo het bezit uit gehouwen dat een mooie jongen Naast het vergingen. scheepswrakken leverden prinsessen planken andere voorwerpen op, dwaa waarmee eigen tuinen versieren. De de en ze hun konden De jongste zeemeermin was zo in het bezit gekomen van een uit marmer gehouwen standbeeld, dat een mooie jongen voorstelde. Naast het ong e zeemee m het n wa zo n he bez gekomen van een u ma me gehouwen andbee da een moo ongen voo e jonge de Naa he jongste zeemeermin was in het bezit uit marmer standbeeld, dat mooie jongen voorstelde. Naast het vergingen. De scheepswrakken leverden de prinsessen planken en andere voorwerpen op, waarmee ze hunesnel eigen tuinen konden versieren. Dehet standbeeld plantte het zeemeerminnetje een roze treurwilg, een uniek exemplaar uit de zeediepte, die zeer snel groeide.De jonge prinses was het jongste zeemeermin was zo in het bezit gekomen van een uit marmer gehouwen standbeeld, dat een mooie jongen voorstelde. Naast het standbeeld plantte zeemeerminnetje een roze treurwilg, een uniek exemplaar uit de zeediepte, die zeer groeide.De prinses was jongste zeemeermin was zo in het bezit gekomen van een uit marmer gehouwen standbeeld, dat een mooie jongen voorstelde. Naast het ong e zeemeermin zeemee m het n was wazeemeerminnetje n het he bezit bez gekomen u een mauniek me gehouwen andbee d dat da een moo esnel ongen voo e jonge de Naast Naa he was jongste zo in van een uit marmer standbeeld, mooie jongen voorstelde. het standbeeld plantte een roze treurwilg, exemplaar uit de zeediepte, die zeer groeide.De prinses het standbeeld plantte het zeemeerminnetje een roze treurwilg, een uniek exemplaar uit de zeediepte, die zeer snel groeide.De jonge prinses was het andbee d p an e he zeemee m nne e een oze eu w g een un ek exemp aa u de zeed ep e d e zee ne g oe de De onge p n e wa he standbeeld plantte het zeemeerminnetje roze treurwilg, uniek exemplaar uit zeediepte, die zeer snel groeide.De jonge prinses was het jongste zeemeermin was zo in het bezit gekomen van een uit marmer gehouwen standbeeld, dat een mooie jongen voorstelde. Naast het meest gecharmeerd van de verhalen over de mannenwereld, die wezens van het vasteland die de gevaren van de zeeën als ridders op hun standbeeld plantte het zeemeerminnetje een roze treurwilg, een uniek exemplaar uit de zeediepte, die zeer snel groeide.De jonge prinses was het meest gecharmeerd vanzeemee de verhalen verhalen over de roze mannenwereld, die un wezens van het het vasteland dieepde dee gevaren gevaren van deg zeeën als ridders opn hun hun andbee d p an e he m nne e een oze eu w g een ek exemp aa u de zeed d e zee ne oe de De onge p e wa he standbeeld plantte het zeemeerminnetje treurwilg, uniek exemplaar uit zeediepte, die zeer snel groeide.De jonge prinses was het meest gecharmeerd van de over de mannenwereld, die wezens van vasteland die van de zeeën als ridders op een een de meest gecharmeerd vanzeemeerminnetje deteve verhalen over de mannenwereld, die wezens van het vasteland die de geva gevaren van degroeide.De zeeën aals ridders op hun hun mee gecha mee d van de ha en ove de mannenwe e d d e wezen van he va e and d e de en van de zeeën dde op meest gecharmeerd verhalen over mannenwereld, die wezens het vasteland die gevaren als ridders standbeeld plantte het een roze treurwilg, een uniek exemplaar uit de zeediepte, die zeer snel jonge prinses was het drijvende huizen durfden trotseren.Het zeemeerminnetje begreep niet dat er buiten de zee miljoenen mannen, vrouwen en kinderen bestonden, meest gecharmeerd van de verhalen over de mannenwereld, die wezens van het vasteland die de gevaren van de zeeën als ridders op hun drijvende huizen durfden teverhalen trotseren.Het zeemeerminnetje begreep niet van dat er er buiten de zee miljoenen mannen, vrouwen en kinderen bestonden, mee gecha mee d van de ve ha en ove de mannenwe e d d e wezen van he va e and d e de geva en van de zeeën a dde op hun drijvende huizen durfden te trotseren.Het zeemeerminnetje begreep niet dat buiten de zee miljoenen mannen, vrouwen en kinderen bestonden, meest gecharmeerd van de over de mannenwereld, die wezens het vasteland die de gevaren van de zeeën als ridders op hun drijvende huizen durfden teeverhalen trotseren.Het zeemeerminnetje begreep niet dat eer er buiten de zee miljoenen mannen, vrouwen en kinderen bestonden, dmeest vende hu zen du den o e en He zeemee m nne e beg eep n e da bu en de zee m oenen mannen v ouwen en k nde en be onden drijvende huizen durfden te trotseren.Het zeemeerminnetje begreep niet dat buiten miljoenen mannen, vrouwen kinderen bestonden, gecharmeerd van de over de mannenwereld, die wezens van het vasteland die de gevaren van de zeeën als ridders op hun die eruit zagen als haar wit marmeren standbeeld.“Oh, wat moet dat prachtig zijn om te zien!” riep het prinsesje voortdurend uit.“Dat is huizen durfden te trotseren.Het zeemeerminnetje begreep niet dat er buiten de zee miljoenen mannen, vrouwen en kinderen bestonden, die eruit zagen als haar wit marmeren standbeeld.“Oh, wat moet dat prachtig zijn om te zien!” riep het prinsesje voortdurend uit.“Dat is ddrijvende vende hu zen du den e o e en He zeemee m nne e beg eep n e da e bu en de zee m oenen mannen v ouwen en k nde en be onden drijvende huizen trotseren.Het zeemeerminnetje begreep datgerzzijn buiten miljoenen mannen, vrouwen kinderen bestonden, die eruit zagen alsdurfden haar w wittema marmeren standbeeld.“Oh, wat moe moet dat niet prachtig zijn om de tee zzien!” zien!” riep het p prinsesje voortdurend uit.“Dat is zee en zagen haar wit marmeren wat moet dat prachtig om te het voortdurend uit.“Dat is ddie e eeruit u zagen aals haa me en standbeeld.“Oh, andbee “Oh wa da p ach n om enkrijgen ” riep ep he n ede eoppervlakte voo du end u “Daen die eruit als haar wit marmeren standbeeld.“Oh, wat moet dat prachtig te zien!” riep het prinsesje voortdurend uit.“Dat is drijvende huizen durfden tehaar trotseren.Het zeemeerminnetje begreep niet dat je erzijn buiten de zee miljoenen mannen, vrouwen entekinderen bestonden, inderdaad zo”, bevestigde bevestigde grootmoeder. Alsd je meerderjarig wordt, zul toestemming om prinsesje naar gaan bij maanlimaanlidie als wit marmeren wat moet dat prachtig zijn prinsesje voortdurend uit.“Dat is inderdaad zo”, grootmoeder. Als meerderjarig wordt, zul toestemming om naar dinderdaad e eruit e u zagen zagen aals haar haa w ma me en standbeeld.“Oh, andbee d je “Oh wa moe da p ach gje zzijn n om om te zzien!” enkrijgen ” riep ep het he p n ede eoppervlakte voo du endte ugaan “Daen die haargde withaar marmeren standbeeld.“Oh, wat moet prachtig tee zien!” riep het prinsesje voortdurend isbij zo”, haar grootmoeder. Als je wordt, je toestemming om naar de oppervlakte te gaan en bij zagen inderdaad zo”, bevestigde haar grootmoeder. Als je meerderjarig wordt, zul je toestemming krijgen om naar de oppervlakte te gaan en bij maanlindeeruit daad zo” beve haa g oo moede A e meerderjarig mee de a g dat wo d zul zu oe om emm ng krijgen k gen om naa de oppe v ak ezien.De gaan en b maan inderdaad zo”, bevestigde bevestigde haar grootmoeder. Als jede meerderjarig wordt, zul jeevandaar toestemming krijgen naaren oppervlakte teeuit.“Dat bij maanlimaanlidie eruit zagen als haar witDan marmeren standbeeld.“Oh, wat moet dat prachtig zijn om te zien!” riep het prinsesje voortdurend uit.“Dat isverstreek cht op de rotsen te zitten. Dan zul je ook dicht bij de kust kunnen komen om vandaar de steden, de bossen en de vogels te zien.De tijd verstreek inderdaad zo”, bevestigde haar grootmoeder. Als je meerderjarig wordt, zul je toestemming krijgen om naar de oppervlakte te gaan en bij maanlicht op de rotsen te zitten. zul je ook dicht bij kust kunnen komen om de steden, de bossen de vogels te tijd ndeop daad zo” beve gdeDan haa g oo moede A e mee de a g wo d zu evandaar oe emm ng k gen om naa de oppe v ak ezien.De e gaan en b maan inderdaad zo”, bevestigde haar grootmoeder. Als je meerderjarig wordt, zul je toestemming krijgen naar oppervlakte te bij maanlicht op de rotsen te zitten. Dan zul je ook dicht bij de kust kunnen komen om vandaar de steden, de bossen en de vogels te zien.De tijd verstreek om de gaan en cht de rotsen te zitten. zul je ook dicht bij de kust kunnen komen om de steden, de bossen en de vogels te tijd verstreek ch op de o en e z en Dan zu e ook d ch b de ku kunnen komen om vandaa de eden de bo en en de voge e z en De d ve eek cht rotsen te zitten. zul je dicht bij kust vandaar steden, bossen vogels te zien.De tijd verstreek inderdaad zo”, bevestigde haar grootmoeder. Als je meerderjarig wordt, zul je toestemming krijgen om naar de oppervlakte te gaan en bij maanlien de dag brak aan, dat de oudste zus meerderjarig werd en toestemmig kreeg om naar de oppervlakte te gaan.Het duurde een hele maand cht op de rotsen te zitten. Dan zul je ook dicht bij de kust kunnen komen om vandaar de steden, de bossen en de vogels te zien.De tijd verstreek en de de dag brak aan, datende deDan oudste zus meerderjarig werd en toestemmig kreeg om naar naarde desteden, oppervlakte teengaan.Het gaan.Het duurde een hele maand ch op de o en e z zu e ook d ch b de ku kunnen komen om vandaa eden de bo en de voge e z en De d ve eek cht rotsen te zitten. zul je dicht bij kust vandaar bossen vogels te zien.De tijd verstreek en dag brak aan, dat oudste zus meerderjarig werd en toestemmig kreeg om de oppervlakte te duurde een hele maand op de Dan ook de kunnen komen om de de en de en de de dag brak aan, daten deDan oudste zus meerderjarig werd en toestemmig kreeg om naar desteden, oppervlakte tee gaan gaan.Het duurde een hele maand en dag b ak aan da de oud e zu mee de a g we d en oe emm g k eeg om naa de oppe v ak e He duu de een he e maand brak aan, dat oudste zus meerderjarig werd toestemmig kreeg naar oppervlakte te gaan.Het duurde hele cht op de rotsen te zitten. zul je ook dicht bij de kust kunnen komen om vandaar de de bossen en de vogels te zien.De tijd verstreek voordat ze terugkwam toen vertelde ze dezelfde wonderbaarlijke dingen als haar grootmoeder.Met veel aandacht hoorde het prinsesje de en de dag brak aan, dat de oudste zus meerderjarig werd en toestemmig kreeg om naar de oppervlakte te gaan.Het duurde een hele maand voordat ze terugkwam en toen vertelde ze dezelfde wonderbaarlijke dingen als haar grootmoeder.Met veel aandacht hoorde het prinsesje de en de dag b ak aan da de oud e zu mee de a g we d en oe emm g k eeg om naa de oppe v ak e e gaan He duu de een he e maand brak aan, dat oudste zus meerderjarig werd toestemmig kreeg naar oppervlakte te gaan.Het duurde hele voordat ze terugkwam en vertelde ze dezelfde wonderbaarlijke dingen als haar grootmoeder.Met veel aandacht hoorde het prinsesje de en dedadag dag detoen enbaa om demoede een maand voordat ze terugkwam en toen vertelde ze dezelfde wonderbaarlijke dingen als haar grootmoeder.Met veel aandacht hoorde het prinsesje de voo ze e ugkwam en oen ve e de ze deze de wonde ke d ngen a haa g oo Me vee aandach hoo de he p n e e de voordat terugkwam toen vertelde dezelfde wonderbaarlijke dingen als haar grootmoeder.Met veel aandacht hoorde het prinsesje en de brak aan, dat de oudste zus meerderjarig werd en toestemmig kreeg om naar de oppervlakte te gaan.Het duurde een hele maand verhalen aan. Toen het het en de toen beurt aane de de derde zusde was, tevens ook ke de d dapperste, zwom deze een brede brede rivier stroomopwaarts en kon kon zodoende voordat ze terugkwam en vertelde ze deze dezelfde wonderbaarlijke dingen haar grootmoeder.Met veel aandacht hoorde het prinsesje de voo da ze e ugkwam oen ve dederde ze wonde baaook ngen aals haa g oo moede Me rivier vee aandach hoo de he p nzodoende e e de verhalen aan. Toen de beurt aan zus was, tevens de dapperste, zwom deze een stroomopwaarts en voordat terugkwam toen vertelde dezelfde wonderbaarlijke dingen als haar grootmoeder.Met veel hoorde het prinsesje ze ze de verhalen aan. Toen het de beurt aan de derde zus was, tevens ook de dapperste, zwom deze een rivier stroomopwaarts en kon zodoende ve ha en aan Toen he de beu aan de de zu wa even ook de dappe etevens zwom deze een b edebehaard v e aandacht oomopwaa en kon zodoende verhalen aan. het en beurt derde zus was, tevens dapperste, brede rivier stroomopwaarts voordat ze terugkwam en ze de dezelfde wonderbaarlijke dingen als haar grootmoeder.Met veel aandacht hoorde het prinsesje de mooie groene hellingen entoen hogevertelde besneeuwde bergtoppen zien.Ook maakte ze kennis metbrede een beest, dat de kinderen kinderen hond verhalen aan. Toen het de beurt aan de derde derde zus was, tevens ook de demaakte dapperste, zwom deze een een brede rivier stroomopwaarts en kon kon zodoende mooie groene hellingen en hoge besneeuwde bergtoppen zien.Ook ze kennis met een beest, dat de hond verhalen aan. Toen het de beurt aan de was, tevens ook dapperste, zwom deze brede rivier en zodoende ve ha en aan he beu de de zus zu wa even dappe etevens b edebehaard v e dstroomopwaarts oomopwaa verhalen aan. Toen het de beurt aan de derde zus was, tevens ook de dapperste, zwom deze een brede rivier stroomopwaarts en kon zodoende mooie groene hellingen en hoge besneeuwde bergtoppen zien.Ook maakte ze even kenn me een behaa bee da de k nde en hond tevens kennis met behaard beest, dat kinderen mooie groene hellingen en hoge besneeuwde bergtoppen zien.Ook maakte ze een de hond moo e g oene he ngen en hoge be neeuwde be g oppen z en Ook maak e ze even kenn me een behaa d bee da de k nde en hond mooie groene hellingen besneeuwde bergtoppen zien.Ook maakte tevens kennis met behaard beest, dat kinderen verhalen aan. Toen het de beurt aan de derde zus was, tevens ook de dapperste, zwom deze een brede rivier stroomopwaarts en kon zodoende noemden. Het vierde prinsesje, wat bescheidener van aard, beperkte zich om op een rots te gaan zitten en daar vandaan de langsvarende schepen mooie groene hellingen en hoge besneeuwde bergtoppen zien.Ook maakte ze tevens kennis met een behaard beest, dat de kinderen hond noemden. Het hellingen vierde prinsesje, wat bescheidener van aard, beperkte zich om op een rots rots tee gaan gaan zitten en daa daar vandaan dekinderen langsvarende schepen moo e groene g oene he ngen be be neeuwde be gvan oppen z en Ook maak e even kenn me behaa d bee da k nde en mooie en hoge besneeuwde bergtoppen zien.Ook maakte ze tevens kennis met een behaard beest, dat de hond noemden He v e de p n e e wa che dene aa d bepe k e z ch om op een o z en en vandaan de ang va ende chepen noemden. Het vierde prinsesje, wat bescheidener aard, beperkte zich te zitten daar langsvarende schepen van aa om op eeneen gaan en daa vandaan denamelijk noemden He v e de p n zus ehoge e wa be dene van dzien.Ook bepe k emaakte zzich ch een o prachtig zzitten en en vandaan de ang va dat ende chepen noemden. Het vierde prinsesje, wat bescheidener aard, beperkte rots te zitten daar langsvarende schepen mooie groene hellingen en besneeuwde bergtoppen zeop tevens kennis metschouwspel een behaard beest, dat de kinderen hond te bewonderen. De vijfde in de winter meerderjarig en de kans om bij te wonen, de grond noemden. Het vierde prinsesje, wat bescheidener van aard, om op een rots te gaan daar vandaan de langsvarende De deche en kreeg de om om een deschepen noemden. Het vierde prinsesje, wat bescheidener aard, beperkte zich rots teee gaan zitten daar langsvarende schepen noemden He v e de p n zu e ewerd wa be che dene van aa da beperkte bepe k eeg e zich zzich ch om op een op gaan zzitten en en en daa vandaan de ang va ende chepen te bewonderen. zus werd in winter meerderjarig kreeg kans prachtig schouwspel bij te wonen, namelijk dat grond noemden. Het vierde prinsesje, wat bescheidener aard, beperkte rots te daar langsvarende schepen ee bewonde en De vvijfde de we d n de w n ee mee g en k de kan ach g chouw b ee wonen k da de g ond vande om opom eeneen gaan enpe vandaan dename te bewonderen. De vijfde zus werd in de winter meerderjarig en kreeg de kans om een prachtig schouwspel bij te wonen, namelijk dat de grond bewonde en De v de zu we d n de w n mee de a g en k eeg de kan om een p ach g chouw pe b wonen name k da de g ond te bewonderen. vijfde zus werd in winter meerderjarig kreeg kans prachtig schouwspel bij te wonen, namelijk dat grond noemden. Het vierde prinsesje, wat bescheidener van aard, beperkte zich om op een rots te gaan zitten en daar vandaan de langsvarende schepen bedekt was met met eenvvijfde witte deken van echte sneeuw. Bovendien zag ze grote grote ijsbergen waarop de zon glinsterend weerkaatste. Maar ookde was ze te bewonderen. De zus werd in de winter meerderjarig en kreeg de kans om een prachtig schouwspel bij te wonen, namelijk dat de grond bedekt was een witte deken van echte sneeuw. Bovendien zag ze ijsbergen waarop de zon glinsterend weerkaatste. Maar ook was ze e bewonde en De de zu we d n de w n e mee de a g en k eeg de kan om een p ach g chouw pe b e wonen name k da g ond bedek wa me een w e deken van ech e neeuw Bovend en zag ze g o e be gen waa op de zon g n e end wee kaa e Maa ook wa ze te bewonderen. De vijfde zus werd in de winter meerderjarig en kreeg de kans om een prachtig schouwspel bij te wonen, namelijk dat de grond bedekt was met witte echte sneeuw. Bovendien grote ijsbergen waarop glinsterend weerkaatste. Maar was een deken van zag ze de zon ook ze bedek wa me een w deken van ech neeuw Bovend enenzag zag ze grote g o haar e ijsbergen be waa op de deschouwspel zontijd g nverstreek e bij endteweerkaatste. wee kaa namelijk e Maar Maa ookmoment wa ze bedekt was met wittee zus echte sneeuw. Bovendien grote ijsbergen waarop glinsterend weerkaatste. Maar was te bewonderen. De vijfde werd in de ewinter meerderjarig kreeg de kans omgen een prachtig wonen, dat de grond getuige van een scheepsramp en de dodelijke gevolgen daarvan maakten haar intens verdrietig. De tijd verstreek en eindelijk brak het moment bedekt was met een witte deken van echte sneeuw. Bovendien ze waarop zon glinsterend ook was ze getuige van een scheepsramp en de dodelijke gevolgen daarvan maakten intens verdrietig. De en eindelijk brak het bedek wa me een w eamp deken van ech e sneeuw. neeuw Bovend en zag ze g o haa e ijsbergen be gen ve waa op de zon g nve e end wee kaa ek Maa ook wa ze bedekt was met witte echte Bovendien grote waarop glinsterend weerkaatste. Maar was ge u ge van een cheep en de dode ke gevo gen daa van maak en n en d e g De d eek en e nde b ak he momen een deken van zag ze de zon ook ze getuige scheepsramp dodelijke gevolgen daarvan maakten haar intens verdrietig. tijd verstreek eindelijk brak het moment van een en de De en ge u ge van een cheep amp en de dode ke gevo gen daa van maak en haa n en ve d e g De d ve eek en e nde k b ak he momen getuige scheepsramp dodelijke gevolgen daarvan maakten haar intens verdrietig. tijd verstreek eindelijk brak het moment bedekt was met een witte deken van echte sneeuw. Bovendien zag ze grote ijsbergen waarop de zon glinsterend weerkaatste. Maar ook was ze aan waarop het kleinste en liefste zeemeerminnetje had zitten wachten.“Je bent nu meerderjarig”, zei de bejaarde koningin. “Mag ik nu gaan?” getuige van een scheepsramp en de dodelijke gevolgen daarvan maakten haar intens verdrietig. De tijd verstreek en eindelijk brak het moment aanuwaa waarop het kleinste en liefste zeemeerminnetje had daa zitten wachten.“Je bentintens nu meerderjarig”, zei deve bejaarde koningin. “Mag ik numomen gaan?” ge ge van een cheep amp en de dode ke gevo gen van maak en haa n en ve d e g De d eek en e nde k b ak he getuige scheepsramp dodelijke gevolgen daarvan maakten haar verdrietig. tijd verstreek eindelijk brak het moment aan op he k e n e en e e zeemee m nne e had z en wach en “ e ben nu mee de a g” ze de be aa de kon ng n “Mag k nu gaan?” van een en de De en waarop het kleinste liefste zeemeerminnetje zitten wachten.“Je bent meerderjarig”, zei bejaarde koningin. ik aan waa en liefste had daarvan nu mee deverstreek “Mag nukleur gaan?” aan op he k e n e en e e zeemee m nne e had z en wach en “ e ben nu de a g” ze de be aa de kon ng n “Mag k nu gaan?” waarop het kleinste zeemeerminnetje zitten wachten.“Je bent meerderjarig”, zei bejaarde koningin. ik getuige van een scheepsramp en de dodelijke gevolgen maakten haar intens verdrietig. De tijd en eindelijk brak het moment “Jazeker. Niets staat je nog in de weg.” Toen het zeemeerminnetje aan de oppervlakte van de zee kwam, glinsterden de wolken in een die aan waarop het kleinste en liefste zeemeerminnetje had zitten wachten.“Je bent nu meerderjarig”, zei de bejaarde koningin. “Mag ik nu gaan?” Niets staat je nog in de weg.” Toen het zeemeerminnetje aan de oppervlakte van de zee kwam, glinsterden de wolken in een kleur die aan waa op he k e n e en e e zeemee m nne e had z en wach en “ e ben nu mee de a g” ze de be aa de kon ng n “Mag k nu gaan?” waarop het kleinste liefste zeemeerminnetje zitten wachten.“Je bent meerderjarig”, zei bejaarde koningin. ik ““Jazeker. azeke N e aa e nog n de weg ” Toen he zeemee m nne e aan de oppe v ak e van de zee kwam g n e den de wo ken n een k eu d ee aan en had nu de “Mag nu gaan?” Niets je in weg.” het zeemeerminnetje oppervlakte kwam, glinsterden wolken in kleur die nog deen Toen aan de de vanlucht de zee zee de wo een ““Jazeker. azeke e staat aawas e van nog n de weg ” Toen he zeemee m nne e aan vnuakmeerderjarig”, e De van de kwam g den de ken n korte een eu d “Jazeker. Niets staat je in weg.” het zeemeerminnetje oppervlakte kwam, glinsterden in kleur die aan waarop het kleinste en liefste zeemeerminnetje had wachten.“Je bent zei de bejaarde koningin. “Mag ik nuk gaan?” een soort N mengsel roze goud en hoog hoog aan dezitten hemel straalde deoppe avondster. was zacht enn deeezee zee was kalm. Op afstand “Jazeker. Niets je nog in deen weg.” Toen het zeemeerminnetje aan de oppervlakte vanlucht de zee zee kwam, glinsterden de wolken wolken in een kleur die “een azeke e staat nog n de weg ” Toen he m nnestraalde eaa aan oppe v ake e De van de kwam g nde denwas de wo kenOp n korte een eu and d soort mengsel roze goud en aan de hemel de avondster. was zacht en kalm. afstand “Jazeker. Niets staat jee van in weg.” het zeemee zeemeerminnetje oppervlakte kwam, glinsterden wolken in kleur diee oo N meng eaawas wa oze heme dede avond uch wa zach wa ka m ko ek aafstand nog de Toen aan de van de zee de een een soort mengsel was van roze en goud en hoog aan de hemel straalde de avondster. De lucht was zacht en de zee was kalm. Op korte een oo meng e wa van oze en goud en hoog aan de heme aa de de avond e De uch wa zach en de zee wa ka m Op ko e a and soort mengsel was roze hemel straalde avondster. lucht was zacht was kalm. korte afstand “Jazeker. Niets je van nogdriemaster in deen weg.” Toen hetjongelui zeemeerminnetje aan de van de zee kwam, glinsterden dezijn wolken ineen eenfeest kleur diehet bevond zich eenstaat prachtige driemaster met veel jongelui aan boord. Erdeklonk klonk prachtige muziek op dezacht achtergrond. “Ze zeker aan een soort mengsel was van roze en goud enveel hoog aan de deaan hemel straalde deoppervlakte avondster. De lucht was zacht en de de zee zee“Ze was kalm. Op korte afstand bevond een boord. prachtige muziek op achtergrond. zeker een soort mengsel was roze en hoog aan hemel straalde de avondster. lucht was was kalm. korte oo zich meng eprachtige wa oze heme aaEr avond e De uch wade zach wazijn ka m Op ko feest e afstand a aan andhet een soort mengsel was roze en goud goud hoog aan u deaan hemel straalde de avondster. De lucht was zacht eng de was kalm. Opeen korte afstand bevond zzzich ch p ach ge ema ee met me vee onge boo d k onk p ach muz ek de ach eeen ond “Ze zzijn n zeke een ee aan he driemaster met jongelui boord. Er klonk prachtige muziek achtergrond. zeker feest bevond een op de aan bevond ch een een p ach van ge d d ema me vee onge aan boo d E E k onk p ach ge geen muz ek op op de ach ondzee “Ze zzijn n meteen zeke een eedat aan he prachtige driemaster meten veel jongelui boord. Er klonk prachtige muziek achtergrond. zijn zeker feest het een soortzich mengsel was van roze en goud enveel hoog aan ude hemel straalde de avondster. De lucht was zacht engprinsesje de zee“Ze was kalm. Opeen korte afstand vieren”, dacht deprachtige zeemeermin. Eén jongen viel vooral opaan door zijn goed voorkomen elegante kledij. Het nam aan, het het om bevond zich prachtige met veel jongelui aan boord. klonk prachtige muziek de achtergrond. “Ze zeker een feest aan het vieren”, dacht de zeemeermin. Eén viel vooral door zijn goed voorkomen elegante kledij. Het nam aan, het om bevond zzich ch een een p ach gemdriemaster d ema ejongen me vee ongea uop aan boo dn Er E k onk p ach geen muz ek op op de ach e gprinsesje ond “Ze zzijn n meteen zeke een eedat aan he prachtige driemaster met veel jongelui boord. Er klonk prachtige muziek achtergrond. zeker feest het vbevond e en” dach de zeemee n Eén ongen v e voo op doo z goed voo komen en e egan e k ed He p n e e nam me een aan da he om een aan op de “Ze een aan vieren”, dacht de zeemeermin. Eén jongen viel vooral op door zijn goed voorkomen en elegante kledij. Het prinsesje nam meteen aan, dat het om vvieren”, e en” dach de zeemee m n Eén ongen v e voo a op doo z n goed voo komen en e egan e k ed He p n e e nam me een aan da he om vieren”, dacht zeemeermin. jongen viel vooral door zijn voorkomen elegante kledij. Het prinsesje meteen aan, dat het bevond zich een prachtige driemaster met veel jongelui aan boord. Er klonk prachtige muziek op de achtergrond. “Ze zijn zeker een feest aan het een prins ging, omdat hij veel op haar marmeren standbeeld leek, dat zij in haar onderzeese tuin had. Toen iedereen het dek had verlaten, stak er dacht de zeemeermin. Eén jongen viel vooral op door zijn goed voorkomen en elegante kledij. Het prinsesje nam meteen aan, dat het om prins ging, omdat hij vee veel op haar marmeren standbeeld leek, dat zij voorkomen in haar onderzeese tuin had. Toen iedereen het dekmeteen had verlaten, stak er veen e en” dach de zeemee m n Eén ongen v e voo a op doo z n goed voo komen en e egan e k ed He p n e e nam me een aan da he om een p n g ng omda h op haa ma me en andbee d eek da z n haa onde zee e u n had Toen ede een he dek had ve a en ak e vieren”, dacht de zeemeermin. Eén jongen viel vooral op door zijn goed en elegante kledij. Het prinsesje nam aan, dat het om een pprins ging, omdat hij veel op haar marmeren standbeeld leek, dat zij in haar onderzeese tuin had. Toen iedereen het dek had ve verlaten, stak er een n g ng omda h vee op haa ma me en andbee d eek da z n haa onde zee e u n had Toen ede een he dek had a en ak e prins ging, omdat hij veel haar marmeren standbeeld leek, dat zij in haar onderzeese tuin had. iedereen het verlaten, stak er vieren”, dacht de zeemeermin. Eén jongen viel vooral op door zijn goed voorkomen en elegante kledij. Het prinsesje nam meteen aan, dat het om koude wind op en de sterren verdwenen achter de wolken. Algauw brak er een storm los en de zeemeermin zag hoe het schip door de golven een pprins prins ging, omdat hij veel op haar marmeren standbeeld leek, dat zij in haar onderzeese tuin had. Toen iedereen het dek had verlaten, stak er koude wind op en de sterren verdwenen achter de wolken. Algauw brak er een storm los en de zeemeermin zag hoe het schip door de golven een n g ng omda h vee op haa ma me en andbee d eek da z n haa onde zee e u n had Toen ede een he dek had ve a en ak e ging, omdat hij veel haar marmeren standbeeld leek, dat zij in haar onderzeese tuin had. iedereen het verlaten, stak er koude w w nd nd op op en en de de sterren e en en ve dwenen dwenen ach ach ee de de wo wo ken ken A A gauw gauw b b ak ak eer e een een storm om m los o en en de de zeemee zeemee mn n zag zag hoe hoe dek he schip ch p p doo doo de de go go ven ven op ve Toen iedereen had een koude wind op en de verdwenen achter de wolken. Algauw brak een en de zeemeermin zag hoe het door de golven een koude e o o m he ch wind sterren verdwenen achter wolken. Algauw brak er storm los zeemeermin het schip door golven prins ging, omdat hij veel op haar marmeren standbeeld leek, dat zij in haar onderzeese tuin had. Toen het dek had verlaten, stak er heenkoude en weer weer werd geslingerd. Tot haar groteach schrik zag zeken ookA hoe twee masten zomaar door dede orkaan weggerukt werden. De zeelui probeereen koude wind op en de sterren verdwenen achter de wolken. Algauw brak er een storm los en de zeemeermin zag hoe het schip door de golven heen en werd geslingerd. Tot haar grote schrik zag ze ook hoe twee masten zomaar door de orkaan weggerukt werden. De zeelui probeereen w nd op en de e en ve dwenen e de wo gauw b ak e een o m o en zeemee m n zag hoe he ch p doo de go ven heen en wee we d nge d haa o ch zag ze hoe wee ma zomaa doo de o kaan wegge uk den De u obee een wind op en sterren verdwenen achter wolken. Algauw brak eren een storm los en zeemeermin zag hoe het schip door de golven weer werd geslingerd. Tot haar grote schrik masten zomaar door weggerukt werden. zeelui probeerheen en zag ze ook hoe De heenkoude en schip wee we d ge ge nge d To To haa g o eegolven ch k kde zag ze ook ookbergen hoe twee wee ma en zomaa doo dede o kaan overspoelden. wegge uk we we den De zee zee u p p weer werd geslingerd. Tot haar g grote schrik twee masten zomaar door orkaan weggerukt werden. zeelui probeereen koude wind op en de dete sterren verdwenen achter de wolken. Algauw brak een stormtot losachtersteven ende deorkaan zeemeermin zag hoeHet hetschip schip door deobee golven den het schip stuurbaar te houden terwijl de als zwarte bergen het dekervan van voortot achtersteven Het werd heen en heen en weer geslingerd. grote schrik zag ze ook hoe twee masten door de weggerukt werden. De zeelui den het stuurbaar de zwarte het dek voorwerd heen en heen en wee we dbaa ge nge d Tot To haa g o egolven ch kals zag ze ook hoe wee ma en zomaar zomaa doo de o kaan overspoelden. wegge ukden we denschip De zee ud probeerp obee weer werd geslingerd. Totterwijl haar grote schrik twee masten zomaar door orkaan weggerukt werden. zeelui probeerden he ch pp werd uu ee houden houden eehaar w de go ven aals zwa ee be gen he dek van voo o ach ee orkaan even ove poe He ch p we heen en heen en zag ze ook hoe de De het schip stuurbaar te terwijl golven zwarte bergen het voortot achtersteven overspoelden. Het schip werd den houden de dek van heen en den he ch uu baa houden w de go ven a zwa be gen he dek van voo o ach even ove poe den He ch p we d heen het schip stuurbaar te terwijl golven als zwarte bergen het voortot achtersteven overspoelden. Het schip werd heen en weer werd geslingerd. Tot haar grote schrik zag ze ook hoe twee masten zomaar door de orkaan weggerukt werden. De zeelui probeerweer geslingerd als een stukje speelgoed, verdween nu en dan in de golven om het volgende moment op wonderbaarlijke wijze weer aan de den het schip stuurbaar te houden terwijl de golven als zwarte bergen het dek van voortot achtersteven overspoelden. Het schip werd heen en weer geslingerd alsbaa een te stukje speelgoed, verdween nu zwa en dan dane be in de golven omvan hetvoo volgende moment op ove wonderbaarlijke wijze weer aan de en den he chnge p stuurbaar uu e houden e w de go ven a gen he dek o ach e even poe den He ch p we d heen het schip terwijl golven als zwarte bergen het voortot achtersteven overspoelden. Het schip werd wee ge d a een uk e pee goed ve dween nu en n de go ven om he vo gende momen op wonde baa ke w ze wee aan de den houden de dek van heen en weer geslingerd als stukje speelgoed, verdween in golven het volgende moment wonderbaarlijke wijze weer een te nu en dan dan bergen de go omvan op overspoelden. aan deEren wee ge nge d a een uk e pee goed ve dween nu en n de ven om he vo gende momen op wonde baa ke w ze wee aan de weer geslingerd als stukje speelgoed, verdween in golven het volgende moment wonderbaarlijke wijze weer den het schip stuurbaar houden terwijl de golven als zwarte het dek voortot achtersteven Het schip werd heen en oppervlakte te verschijnen. De dikke houten planken kraakten hevig. Het roer brak toen het schip opnieuw door een golf werd overspoeld. weer geslingerd als een stukje speelgoed, verdween nu en dan in de golven om het volgende moment op wonderbaarlijke wijze weer aan de oppervlakte te verschijnen. De dikke houten planken kraakten hevig. Het roer brak toen het schip opnieuw door een golf werd overspoeld. Er weer geslingerd als stukje speelgoed, verdween in golven het volgende moment wonderbaarlijke wijze weer wee ge nge d a een uk e pee goed ve dween nu en dan n de go ven om he vo gende momen op wonde baa ke w ze wee aan de weer geslingerd als stukje speelgoed, verdween in golven het volgende moment wonderbaarlijke wijze weer oppe v ak e e ve ch nen De d kke hou en p anken k aak en hev g He oe b ak oen he ch p opn euw doo een go we d ove poe d E eennen nu en dan deggolven omb op aandde deE oppervlakte te verschijnen. dikke houten planken kraakten hevig. Het roer brak toen het schip opnieuw door golf werd overspoeld. Er De een oppe v ak e e ve ch De d kke hou en p anken k aak en hev He oe ak oen he ch p opn euw doo een go we d ove poe oppervlakte te verschijnen. dikke houten planken kraakten hevig. Het roer brak toen het schip opnieuw door golf werd overspoeld. Er weer geslingerd als een stukje speelgoed, verdween nu en dan in de om het volgende moment op wonderbaarlijke wijze weer aan heerste grote paniek aan boord enkke de zeemeermin zeemeermin begreep dat het schip zou gaan kapzeizen. Ze schrok hevig toen zego aan we haard prins prins dacht en haar oppervlakte te verschijnen. De dikke houten planken kraakten hevig. Het roer brak toen het schip opnieuw door een golf werd overspoeld. Er heerste grote paniek aan boord en de begreep dat het schip zou gaan kapzeizen. Ze schrok hevig toen ze aan haar dacht en oppe v ak e e ve ch nen De d hou en p anken k aak en hev g He oe b ak oen he ch p opn euw doo een ove poe d E oppervlakte verschijnen. houten planken kraakten hevig. roer brakkapzeizen. toen zen het schip opnieuw door overspoeld. Erhaar hee ee grote gggrote oo eetepaniek pan ek aan boo d dikke en de zeemee m n beg eep da he ch p zou gaan kapze Ze ch ok hev g oen ze aan haa p n dach en haa De een heerste boord en zeemeermin het schip Ze hevig toen ze aan haar prins dacht en hee ek aan aan boo en de de zeemee mdat n begreep beg eep dat da he chHet p zou zou gaan kapze Ze schrok ch okhem hev g redden oen zegolf aan werd haa p ntussen dach en haa heerste paniek boord zeemeermin begreep datwezens het schip kapzeizen. schrok hevig toen haar prins dachtde haar oppervlakte tepan verschijnen. Dedzich dikke houten planken kraakten hevig. Het roer brakkapzeizen. toen zen hetleven. schip opnieuw door een golf werd overspoeld. Erhaar angst werd nog groter toen ze realiseerde menselijke wezens niet in gaan water kunnen Om te zwom ze dus dus de heerste aan boord en de zeemeermin dat het schip gaan Ze schrok hevig toen aan haar prins dacht en haar angst werd groter toen ze realiseerde menselijke in water kunnen Om te zwom ze hee e grote ggrote o nog e paniek pan ek aan boo dzich en de zeemee mdat n begreep beg eep da he ch niet p ezou zou gaan kapze zenleven. Ze ch okhem hev g redden oen ze ze aan haa p ntussen dach en haa heerste paniek boord zeemeermin begreep dat het schip kapzeizen. schrok hevig toen haar prins dacht haar ang we d nog g o e oen ze z ch ea ee de da men e ke wezen n n wa e kunnen even Om hem e edden zwom ze du u en de aan en de zou gaan Ze ze aan en angst werd groter toen zich realiseerde dat menselijke wezens niet in water leven. te redden dus tussen nog ze kunnen Om hem zwom ze de ang we d nog g o e oen ze z ch ea ee de da men e ke wezen n e n wa e kunnen even Om hem e edden zwom ze du u en de angst werd groter toen zich realiseerde dat menselijke wezens niet in water leven. te redden dus tussen heerste grote paniek aan boord en de zeemeermin begreep dat het schip zou gaan kapzeizen. Ze schrok hevig toen ze aan haar prins dacht en haar resten van het wrak totdat ze eindelijk haar prins vond, die bijna aan het verdrinken was. Ze pakte hem onder de schouders en probeerde steeds angst werd nog groter toen ze zich realiseerde dat menselijke wezens niet in water kunnen leven. Om hem te redden zwom ze dus tussen de resten vandhe het wrak totdat zeze eindelijk haar prins vond, diee ke bijna aan he het verdrinken was. Ze Zeleven. pakteeOm hemhem onder de schouders en du probeerde steeds ang we nog g o e oen z ch ea ee de da men e wezen n e n wa e kunnen even e edden zwom ze u en de angst werd groter toen zich realiseerde dat menselijke wezens niet in water te redden dus tussen e en van w ak o da ze e nde k haa p n vond d b na aan ve d nken wa pak hem onde de choude en p obee de eed nog ze kunnen Om hem zwom ze de resten het wrak totdat eindelijk haar prins vond, die bijna het verdrinken was. pakte onder schouders probeerde steeds van he zezeeeindelijk aan he Zeleven. hem dekonden en dus e en van w ak o da ze nde k haa p n vond d e b na aan ve d nken wa Ze pak e hem onde de choude en p obee de eed resten het wrak totdat eindelijk haar prins vond, die bijna het verdrinken was. pakte onder schouders probeerde steeds angst werd nog groter toen zich realiseerde dat menselijke wezens niet in water kunnen Om hem te redden zwom ze tussen de zijn hoofd boven water te houden, zodat hij niet zou verdrinken. Met veel moeite bereikten ze een rots, waar ze uitrusten. Vol vreugde resten van het wrak totdat ze haar prins vond, die bijna aan het verdrinken was. Ze pakte hem onder de schouders en probeerde steeds zijn hoofd boven water te houden, zodat hij niet zou verdrinken. Met veel moeite bereikten ze een rots, waar ze konden uitrusten. Vol vreugde resten het wrak totdat eindelijk haar prins vond, die bijna het verdrinken was. pakte onder schouders probeerde steeds e en van he w ak o da ze e nde k haa p n vond d e b na aan he ve d nken wa Ze pak e hem onde de choude en p obee de eed het wrak totdat eindelijk haar prins vond, die bijna het verdrinken was. pakte onder schouders probeerde steeds zresten n hoo d boven wa e e houden zoda h n e zou ve d nken Me vee moe e be e k en ze een o waa ze konden u u en Vo v eugde vand het ze eindelijk aan Zeze hem dekonden en en hoofd water te houden, zodat hij niet verdrinken. Met veel moeite bereikten rots, waar uitrusten. Vol vreugde boven zou ze een ze konden zzijn n hoo boven wa e jongeman e houden zoda h n e zou ve d nken Me vee moe e be e kWat en een omooi! waa ze u uen Vo v eugde zijn hoofd water te houden, zodat hij niet verdrinken. Met veel moeite bereikten rots, waar uitrusten. Vol vreugde resten van totdat ze haar prins vond, die bijna aan het verdrinken was. Ze pakte onder de schouders probeerde steeds constateerde zewrak dat de jongeman nog ademhaalde, alhoewel hij buiten buiten bewustzijn was. was hijhem Veel mooier dan het marmeren hoofd boven water te houden, zodat hij niet zou verdrinken. Met veel moeite bereikten ze een rots, waar ze konden uitrusten. Vol vreugde constateerde ze dat de ademhaalde, alhoewel hij bewustzijn was. was hij Veel mooier dan het marmeren zzijn n hoo boven wa zoda h edezou ve d nken Me moe en be e kWat en ze omooi! waa ze konden u u en Vo zijn hoofd water tee houden houden,nog zodat hij n niet verdrinken. Met veel moeite bereikten rots, waar uitrusten. Vol vreugde con eedde de ze da de ongeman nog ademhaa aalhoewel hoewe h bu envee bewu wa Wa wa h moo Vee moo dan he ma me v eneugde boven ze een ze konden constateerde dat jongeman ademhaalde, hij bu buiten bewustzijn was. Wat waseen hij mooi! Veel mooier het marmeren ze deevan nog dan con aa ee ze da de ongeman nog ademhaa dezou aalhoewel hoewe h en bewu zz n wa Wa wa h moo Vee ee dan he ma me en constateerde dat jongeman ademhaalde, hij buiten bewustzijn was. Wat was hij mooi! Veel mooier het marmeren zijn hoofd boven water tehet houden, zodat hij niet zou verdrinken. Met veel moeite bereikten ze een rots, waar zemoo konden uitrusten. Vol vreugde standbeeld in de tuin het paleis! Ze kon zich niet beheersen en kuste de lippen van de prins. Urenlang bleef ze hem bekijken. Langzamerconstateerde ze dat de jongeman nog ademhaalde, alhoewel hij buiten bewustzijn was. Wat was hij mooi! Veel mooier dan het marmeren standbeeld in de tuin van paleis! Ze kon zich niet beheersen en kuste de lippen van de prins. Urenlang bleef ze hem bekijken. Langzamercon a ee ddeinnze da devan ongeman ademhaa den aalhoewel h bu en bewu z n wa Wa wa h moo Vee moo e dan he ma me en constateerde dat jongeman ademhaalde, hij buiten bewustzijn was. Watp was hij mooi! mooier het marmeren andbee de u he pa eenog Ze kon zzich ch ee hoewe behee en en ku ee de ppen van de n U en ang b ee ze hem bek ken Langzame ze nog dan standbeeld tuin het paleis! niet beheersen kuste lippen Urenlang bleef bekijken. Langzamerde van Ze kon en de van de ze hem andbee de un nde van he pa Ze kon zzich chDat n behee endat en ku de aan ppen van de p nwas. U en ang Veel b eewerd ze hem bek ken Langzame standbeeld innde tuin hetgelaat paleis! zich niet beheersen kuste lippen prins. Urenlang bleef bekijken. Langzamerconstateerde ze dat deop jongeman nog ademhaalde, alhoewel hij buiten bewustzijn Watprins. was hij mooi! Veel mooier dan het marmeren hand zag kleur zijn hij het bijkomen Plotseling ze Wat zou standbeeld de tuin van het paleis! kon niet beheersen en kuste lippen van de prins. Urenlang ze hem bekijken. Langzamerhand zag ddze zein de kleur gelaat terugkomen. Dat betekende dat hij weer weer aan hetwas. bijkomen was. Plotseling werd ze angstig. angstig. Wat zou hij hij andbee de u n op van he pa e terugkomen. Ze kon zzich chDat n e betekende behee endat en ku e de de ppen van de p nwas. U enoang b eewerd ze hem bek ken Langzame standbeeld innde tuin het paleis! niet beheersen kuste lippen prins. Urenlang bleef bekijken. Langzamerk eu zzijn n ge aa eeZe ugkomen Da be ekende da h wee he b komen wa P ee bleef ng we d ang g Wa h de van Ze kon en de van de ze hem hand zag ze kleur op zijn gelaat terugkomen. betekende hij weer aan het bijkomen Plotseling ze angstig. Wat zou hij hand zag ze de k eu op z n ge aa ugkomen Da be ekende da h wee aan he b komen wa P o ng we d ze ang g Wa h kleur zijn gelaat terugkomen. Dat betekende dat hij weer het bijkomen was. Plotseling werd angstig. Wat hijweer standbeeld in de tuin van het paleis! Ze kon zich niet beheersen en kuste de lippen van de prins. Urenlang bleef ze hem bekijken. Langzamerzeggen bij het zien van een zeemeermin. Ze schaamde zich voor haar vissestaart. De storm was inmiddels wat geluwd; ze pakte de prins hand zag ze de kleur op zijn gelaat terugkomen. Dat betekende dat hij weer aan het bijkomen was. Plotseling werd ze angstig. Wat zou hij zeggen bijze het zien van een zeemeermin. Ze schaamde zich voorda haar vissestaart. Deb storm was inmiddels watwe geluwd; ze pak pakte de zou prins weer op op hand zag de k eu op z n ge aa e ugkomen Da be ekende h wee aan he komen wa P o e ng d ze ang g Wa zou h kleur zijn gelaat terugkomen. Dat betekende dat hij weer het bijkomen was. Plotseling werd angstig. Wat hijwee zeggen b he z en van een zeemee m n Ze chaamde z ch voo haa v e aa De o m wa nm dde wa ge uwd ze e de p n op hand zag ze de op aan ze zou zeggen bij het zien van een zeemeermin. Ze ze schaamde zich voor haar vissestaart. Debijkomen storm was inmiddels wat geluwd; zehelemaal pakte de alleen. prins weer op zeggen b he z en van een zeemee m n Ze chaamde z ch voo haa v e aa De o m wa nm dde wa ge uwd ze pak e de p n op bij het zien zeemeermin. schaamde zich voor haar vissestaart. storm was inmiddels wat geluwd; pakte prins weer hand zag ze de kleur op zijn gelaat terugkomen. Dat betekende dat hij weer aan het was. Plotseling werd ze angstig. Wat zou hijwee en zwom met hem naar de verre kust, totdat een strand van fijn zand bereikte. Het was een donkere nacht en ze waren Ze zeggen bij het zien van een zeemeermin. Ze schaamde zich voor haar vissestaart. De storm was inmiddels wat geluwd; ze pakte de prins weer op en zwom met hem naar de verre kust, totdat ze een strand van fijn zand bereikte. Het was een donkere nacht en ze waren helemaal alleen. Ze zeggen b he z en van een zeemee m n Ze chaamde z ch voo haa v e aa De o m wa nm dde wa ge uwd ze pak e de p n op bijme hethem zien naa zeemeermin. schaamde zichvan voor vissestaart. storm was inmiddels wat geluwd; pakte prins weer en zwom me hem naa de ve e ku ku o da da ze een and van fi nhaar zand be ek k ee He He wa een donke e nach nach en ze wa enzehe he emaade aalleen. aalleen. een wee Ze zeggen van een Ze De op met naar verre kust, totdat strand fijn bereikte. Het was donkere nacht waren helemaal en zwom hem de ze een van zand een en ze Ze en zwom de ve e o ze een and fi n zand be e wa een donke e en ze wa en emaa een Ze met naar verre kust, totdat strand fijn bereikte. Het was donkere nacht waren helemaal zeggen bijmet het zien naar van een zeemeermin. Ze schaamde zichvan voor haar vissestaart. Deontdekt storm was inmiddels geluwd; zehelemaal pakte degevonden prins weer op bleef naast de hem prins tot de de dag aanbrak enda ze ze begreep toen dat ze weg moest om niet ontdekt tedonke worden. Zewat wist datwa de en prins gauw gevonden zou en zwom hem de verre kust, totdat ze een strand fijn zand bereikte. Het was een donkere nacht en ze waren alleen. Ze bleef naast de prins tot dag aanbrak en ze begreep toen dat ze weg moest om niet te worden. Ze wist dat de prins gauw zou en zwom me naa de ve e ku o een and van fi n zand be e k e He wa een e nach en ze he emaa a een Ze met naar verre kust, totdat strand fijn bereikte. Het was donkere nacht waren helemaal alleen. bbleef ee naa de p n o de dag aanb ak en ze beg eep oen da ze weg moe om n e on dek e wo den Ze w da de p n gauw gevonden zou en zwom hem de ze een van zand een en ze Ze naast prins tot aanbrak begreep toen dat moest niet ontdekt te worden. wist dat prins de de dag en ze ze weg om Ze de gauw gevonden zou bbleef eezwom naa de p n naar o de aanb ak en ze beg eep oen da ze moe om n e on dek wo dennacht Ze w da de p n gauw gevonden bleef naast prins tot aanbrak begreep toen datnaar moest niet ontdekt teedonkere worden. wist datwaren prins en met hem dedag verre kust, totdat ze een strand van fijnweg zand bereikte. Het was een en zich ze helemaal alleen. Zezou worden. Daarna keerde ze verdrietig terug naar zee en zwom naar het paleis van haar vader de koning, waar ze zich onmiddellijk naar haar naast de prins tot de dag aanbrak en ze begreep toen dat ze weg moest om niet ontdekt te worden. Ze wist dat de prins gauw gevonden zou worden. Daarna keerde ze verdrietig terug naar zee en zwom het paleis van haar vader de koning, waar ze onmiddellijk naar haar bwo eeden naa de p n tot odede dag aanb ak en ze beg eepen oen da ze weg moe om n e on dek de e koning, wo den Ze w da de p nddegauw gevonden zou bleef naast prins aanbrak begreep toen dat moest niet ontdekt te worden. wist dat prins Daa na kee ze ve d e g e ug naa zee en zwom naa he pa e van haa vade de kon ng waa ze z ch onm k naa haa de de dag en ze ze weg om Ze de gauw gevonden zou worden. Daarna keerde ze verdrietig terug naar zee zwom naar het paleis van haar vader waar ze zich onmiddellijk naar haar wo den Daa na kee de ze dag ve e g loop e en ugte naa zeeDe entoen zwom naa he pa vanniet haa vade de kon waa zeen zzich ch onm ddegauw khet naa haa worden. Daarna keerde verdrietig terug naar naar het paleis haarontdekt vader koning, waar onmiddellijk naar haar bleef naast deom prins tot de aanbrak ze begreep datnaar ze weg om te koning, worden. Ze wist dat de prins gevonden zou kamer haar tranen de vrije laten. tijd verstreek en de werd met de dag bleker magerder. punt waarop worden. Daarna ze verdrietig terug naar zee en zwom het paleis van haar vader de ze zich onmiddellijk naar haar kamer begaf om haar tranen ded vrije laten. De tijd verstreek enmoest deeezeemeermin zeemeermin werd met de ng dagwaar bleker en magerder. Tot het punt waarop wo denbegaf Daa na keerde kee ze ve e eg loop e ugte zee en zwom naa he van haa vade de ng waa zeen zzich ch onm ddeTot naa haa worden. Daarna keerde verdrietig terug naar naar het paleis haar koning, waar onmiddellijk naar haar kame bega om haa anen de oop aa en De d ve eek en de zeemee m n we d me de dag b eke mage de pun waa op ze zee en zwom van de kamer begaf haarde tranen vrije loop teeenaa laten. tijd verstreek zeemeermin werd metkon bleker magerder. Tot khe het punt waarop om ded v De enpa de sinds demet dagelkaar en kame bega om haa anen de ein oop en De deen ve eek en de zeemee mvoor nvader we d laatst me de dag b ekeze en mage de To To pun waa op kamer begaf haar tranen vrije loop te laten. verstreek zeemeermin werd met bleker magerder. Tot het punt waarop worden. Daarna keerde ze verdrietig terug zee entijd zwom naar het paleis vanwij haar vader de koning, waar ze zich onmiddellijk naar haar haar bezorgde grootmoeder besloot te grijpen. “Het is tijd geleden het gesproken hebben. Wat is er aan de kamer begaf om haarmoede tranen de v vrije loop teenaar laten. De tijd verstreek en de sinds zeemeermin werd met deme dageelkaar bleker en magerder. Tot he het punt waarop haar bezorgde grootmoeder besloot in te grijpen. “Het is een tijd geleden wij voor het laatst met gesproken hebben. Wat is er aan de kame bega om haa anen de v e oop a en De d ve eek en de zeemee m n we d me de dag b eke en mage de To he pun waa op kamer begaf haar tranen vrije loop te laten. tijd verstreek zeemeermin werd met bleker magerder. Tot het punt waarop haa bezo gde g oo be oo n e g pen “He een d ge eden nd w voo he aa kaa ge p oken hebben Wa e aan de om de vrije De tijd en de sinds deme dageelkaar enp magerder. haar bezorgde grootmoeder besloot in te grijpen. “Het is tijd geleden wij voor het laatst met gesproken hebben. Wat is er een aan de haa bezo gde g oo moede be oo n e g pen “He een d ge eden nd w voo he aa kaa ge oken hebben Wa e aan de haar bezorgde grootmoeder besloot in te grijpen. “Het is tijd geleden sinds wij voor het laatst met elkaar gesproken hebben. Wat is er kamer begaf om haar tranen de loop te laten. De verstreek en de zeemeermin werd met de dag bleker en Tot het punt waarop hand?” “Als deg mensen niet be verdrinken, leven ze “He dan altijd?” altijd?” “Ze gaan dood. Zew leven veel korter dan eelkaar wij.” “Wij leven langer dan driehonderd haar bezorgde grootmoeder besloot in te grijpen. “Het is een tijd geleden sinds wij voor het laatst met gesproken hebben. Wat is er aan de haa bezo gde oo moede oo n e g pen een d ge eden nd voo he aa me kaa ge p oken hebben Wa e aan de hand?” “Als de mensen niet verdrinken, leven ze dan “Ze gaan dood. Ze leven veel korter dan wij.” “Wij leven langer dan driehonderd haar bezorgde grootmoeder besloot in te grijpen. “Het is tijd geleden sinds wij voor het laatst met elkaar gesproken hebben. Wat is er “A men en n e ve d nken even a d?” dood even vee ko e w ” “W even ange d ehonde d een aan hand?” “Als de mensen niet verdrinken, leven ze dan altijd?” “Ze gaan dood. Ze leven veel korter dan wij.” “Wij leven langer dan driehonderd hand?” “A de men en niet n e besloot ve d wij nken even ze dan aaltijd?” d?”zoals “Ze gaan dood Ze even vee ko e Als dan w ” “Wij “W even ange dan d dde “Als mensen niet verdrinken, leven altijd?” dood. leven veel korter wij.” “Wij leven langer driehonderd haar bezorgde grootmoeder ingeen te leven grijpen. “Het isziel een tijd geleden sinds wij voorveel hetalgen. laatst met elkaar gesproken hebben. Wat isehonde erop aan de jaar, maar maar daar tegenover hebben wij geen onsterfelijke ziel zoals zij. Wij zijn net zoals de algen. Als wij dood gaan, gaan wij in schuim op en hand?” “Als de mensen niet verdrinken, leven ze dan “Ze gaan dood. Ze leven veel korter dan wij.” “Wij leven langer dan driehonderd jaar, daar tegenover hebben onsterfelijke zij. Wij zijn net zoals de wij dood gaan, gaan wij in schuim en hand?” “Als de mensen verdrinken, ze dan altijd?” “Ze gaan dood. Ze leven korter dan wij.” leven langer dan driehonderd “A men en n e ve dw nken even aaltijd?” d?” dood even vee ko eA w ” “W even ange d ehonde d hand?” “Als de mensen niet verdrinken, leven ze dan “Ze gaan dood. Ze leven veel korter dan wij.” “Wij leven langer dan driehonderd aa maa daa egenove hebben geen on e e ke z e zoa z W z n ne zoa de a gen w dood gaan gaan w n chu m op en jaar, maar daar tegenover wij onsterfelijke ziel zoals zij. Wij zijn net zoals algen. Als wij gaan, wij in schuim hebben geen de dood gaan op en aa maa daa egenove hebben w on e dan e sterven, ke zziel e gaan zoa zzij. W zzijn nZe ne de aalgen. genvind A w dood gaan gaan w n dood chu m op en jaar, maar daar tegenover wij geen onsterfelijke ziel zoals zij. Wij zijn netleven zoals algen. Als wij gaan, wij in schuim hand?” “Als mensen niet verdrinken, leven ze altijd?” “Zehun gaan dood. veel korter dan wij.” “Wij leven langer dan driehonderd drijven wij op water. En als menselijke wezens zielen naar de hemel. “Ik het geen leuk idee dat als ik ben er jaar, maar tegenover hebben wij geen onsterfelijke zoals Wij net zoals de Als wij dood gaan, gaan wij in schuim op en opdehet En gaan hun dezoa geen dood ben aa ven maa daa egenove hebben w geen on e e ke z e zoa z W z n ne zoa de a gen A w dood gaan gaan w n chu m op en drijven wijdaar het water. als menselijke wezens sterven, zielen naar hemel. “Ik vind het leuk idee dat als ik er maar daar tegenover wij onsterfelijke ziel zoals zij. Wij zijn net zoals algen. Als wij gaan, wij in schuim djaar, w op he wa e En a men e ke wezen e ven gaan hun z e en naa de heme “ k v nd he geen euk dee da a k dood ben e hebben geen de dood gaan op en drijven wij het water. als menselijke wezens sterven, zielen naar hemel. “Ik vind het leuk idee dat als ik er op he En gaan hun dezoals geen dood ben djaar, ven w op wa e IsEn aals men egeen keom wezen e ven hun zzielen e en naa de ““Ik kv nd geen euk dee da aals k dood ben eer drijven wij het water. als menselijke wezens sterven, zielen naar hemel. “Ik vind het leuk idee dat als ik er maar daar tegenover hebben wij onsterfelijke zielgaan zoals zij. Wij zijn net de algen. Alshe wij dood gaan, gaan in schuim ophet slechts zal zijn. er geen manier een ziel te krijgen?” “Er isheme er wel een, maar het is onuitvoerbaar. Daarvoor zou drijven wij op het water. En menselijke wezens sterven, gaan hun de hemel. het geen leuk idee dat ik ben slechts schuim zal geen manier een onsterfelijke onsterfelijke te krijgen?” “Er wel een, maar het is onuitvoerbaar. Daarvoor zou het drijven wij het water. als menselijke wezens sterven, zielen naar hemel. “Ik vind het leuk idee dat wij als ik eren ddrijven ven schuim w op he wa En aals men e ekeom wezen eeven gaan zzielen e gen?” en naar naa de heme ““Ik k vind v nd he geen euk voe dee baa da aals k dood dood ben eer wij water. menselijke wezens sterven, naar hemel. vind het leuk idee dat ik ech chu m za zzijn. nne Is eer geen man om een on ke zziel eehun ee k “E eer we een maa he onu Daa voo op En gaan hun de is geen dood ben he slechts schuim zal Is manier onsterfelijke te krijgen?” “Er is wel een, maar het is onuitvoerbaar. Daarvoor het geen om een zou ech zijn, chudat mhet za zzijn. eer geen man e zou om een on edatee hijgaan kezich zziel k gen?” “E eer we een maa he onu Daa voo zou zou he slechts schuim zal zijn. Is er manier onsterfelijke ziel te krijgen?” “Er is er wel een, maar het is onuitvoerbaar. Daarvoor het drijven wij op het water. En als menselijke wezens sterven, hun zielen naar de hemel. “Ik vind hetZijn geen leuk idee dat als ik lichaam dood ben er nodig een man jou zo intens lief hebben, voor eeuwig met jou zou verenigen. ziel zouvoe danbaa in jouw jouw zitten. slechts schuim zal zijn. Is er geen manier om een onsterfelijke ziel te krijgen?” “Er is er wel een, maar het is onuitvoerbaar. Daarvoor zou het ech chu m za z n e geen man e om een on e e ke z e e k gen?” “E e we een maa he onu voe baa Daa voo zou he nodig zijn, dat een man jou zo intens lief zou hebben, dat hij zich voor eeuwig met jou zou verenigen. Zijn ziel zou dan in lichaam zitten. slechts zal zijn. manier onsterfelijke te krijgen?” “Er jou isou welve Daarvoor nod zschuim da een ouerzo n en en hebben da h h zzich z ziel ch voo voo eeuw g g me me ouerzou veeen, en maar gen Z Zhetn niszziel z onuitvoerbaar. n jouw ouw chaam z het en geen om zou nodig dat een man Is jou intens lief zou hebben, dat hij voor eeuwig met zou verenigen. Zijn zou dan dan in lichaam nod gg dit zzijn, nnis da man ou n ee zou hebben da ch eeuw en gen eebeschouwd zou n ouw chaam en nodig zijn, dat jou intens lief hebben, dat hij zich voor eeuwig met jou verenigen. Zijn in jouw lichaam zitten. slechts schuim zal zijn. Is erzo geen manier om een een onsterfelijke ziel te krijgen?” “Er op is er wel een, maar het het isziel onuitvoerbaar. Daarvoor zouzzitten. het Maar dit is onmogelijk. Kijk, jouw staart wordt bij ons als iets moois gezien, maar op het vasteland wordt het beschouwd als iets lelijks. Om nodig zijn, dat een man jou zo intens lief zou hebben, dat hij zich voor eeuwig met jou zou verenigen. Zijn ziel zou dan in jouw lichaam zitten. Maar onmogelijk. Kijk, jouw staart wordt bij ons als iets moois gezien, maar het vasteland wordt als iets lelijks. Om nod g ddit z nis dat da een man man oukzo zojouw n enstaart e zou zou hebben daaalshij hiets z moo ch voor voogez eeuw gmaa me op ouhe zouva ve een gen Zd nhe z ebe zou dan in naals ouw chaam zOm en Maa onmoge k K ouw aa wo d b on ee zich en and wo chouwd ee lichaam ee k nodig zijn, een jou intens lief hebben, dat eeuwig met jou zou verenigen. Zijn ziel zou dan jouw zitten. Maar onmogelijk. Kijk, wordt bij ons moois gezien, maar het vasteland wordt het beschouwd iets lelijks. op Om Maa d onmoge k K k ouw aa wo d b on a moo gez en maa op he va e and wo d he be chouwd a k Om Maar dit is onmogelijk. Kijk, jouw staart wordt bij ons als iets moois gezien, maar het vasteland wordt het beschouwd als iets lelijks. nodig zijn, dat een man jou zo intens lief zou hebben, dat hij zich voor eeuwig met jou zou verenigen. Zijn ziel zou dan in jouw lichaam zitten. mooi te zijn moet je daar benen hebben.” De grootmoeder organiseerde toen veel feesten ten einde haar kleindochter te vermaken, maar Maar dit is onmogelijk. Kijk, jouw staart wordt bij ons als iets moois gezien, maar op het vasteland wordt het beschouwd als iets lelijks. Om mooi te te moet je jee daar daar benen hebben.” De grootmoeder grootmoeder organiseerde toen veel feesten ten haar kleindochter tee vermaken, vermaken, maar Maa ddit k K k jouw ouw aa ” wo d oo b on e gan moo gez en veel maa op he va ende andhaar wo dkleindochter be chouwd aals e lelijks. emaar k Om Maar isnnonmoge onmogelijk. Kijk, staart wordt bijmoede ons aals organiseerde iets moois gezien, maarfeesten het vasteland wordt het beschouwd iets moo ee zijn zzijn moe daa hebben g o ee de oen vee ee en en eeinde haa k eehe ndoch ee te ve maken maa op Om mooi moet benen hebben.” De toen ten einde moo z moe e daa benen hebben ” De g oo moede o gan ee de oen vee ee en en e nde haa k ndoch e ve maken maa mooi te zijn moet je daar hebben.” grootmoeder organiseerde toen veel feesten ten einde haar kleindochter te vermaken, maar Maar dit is onmogelijk. Kijk, jouw staart wordt bij ons als iets moois gezien, maar op het vasteland wordt het beschouwd als iets lelijks. Om tevergeefs. De zeemeermin bleef melancholiek, vermagerde verder en er werd zelfs voor haar leven gevreesd. Er was slechts één persoon die de mooi te zijn moet je daar benen hebben.” De grootmoeder organiseerde toen veel feesten ten einde haar kleindochter te vermaken, maar tevergeefs. De zeemeermin bleef melancholiek, vermagerde verder endeeer werd zelfs voor haar gevreesd. Er was één pe persoon die de moo e z nDe moe e daam benen benen hebben ” De Deek g oo moede o ve gandeeeen oen vee eevoo en haa en eleven nde haa keee ndoch e teeslechts ve maken maa eve zeemee n ee me ancho ve mage de we d ze even gev E wa ech één oon ee de mooi te moet je hebben.” grootmoeder organiseerde feesten ten kleindochter vermaken, maar tevergeefs. zeemeermin bleef melancholiek, vermagerde verder ertoen werd zelfs voor haar leven gevreesd. Er was slechts persoon die De en beven. één de eve gee gee zeemee mmaar nb b ee me ancho ek ve mage de ve dehaar en eer we dveel ze voo haa evenhaar gev ee d dze E wa ech één pe oon d d de tevergeefs. zeemeermin bleef melancholiek, vermagerde verder werd zelfs voor haar leven gevreesd. Er was persoon die mooi te zijn zijnDe moet je daar daar benen hebben.” De grootmoeder organiseerde toen veel feesten ten einde einde haar kleindochter teslechts vermaken, maar zeemeermin kon helpen, alleen al de gedachte hieraan deed Langzamerhand echter, begon serieus aan de mogelijkheid te tevergeefs. De zeemeermin bleef melancholiek, vermagerde verder en er werd zelfs voor haar leven gevreesd. Er was slechts één persoon die de zeemeermin kon helpen, maar alleen al de gedachte hieraan deed haar beven. Langzamerhand echter, begon ze serieus aan de mogelijkheid te eve gee De zeemee m n b ee me ancho ek ve mage de ve de en e we d ze voo haa even gev ee d E wa ech één pe oon d e tevergeefs. zeemeermin bleef melancholiek, vermagerde verder er werdLangzame zelfs voor hand haar leven persoon zeemee mn nDe kon he pen pen maa maa a een een a de de gedach gedach eh h ee aan aan deed deed haa beven Langzame hand ech ee gevreesd. begon ze zeEr ewas eu slechts aan de deéén moge khe ddie e de en de zeemeermin kon helpen, maar alleen al de gedachte hieraan deed haar beven. Langzamerhand echter, begon ze serieus aan de mogelijkheid te zeemee m kon he a a e haa beven ech begon e eu aan moge khe e zeemeermin helpen, maar alleen al gedachte hieraan haar beven. Langzamerhand echter, serieus mogelijkheid te tevergeefs. De zeemeermin bleef melancholiek, vermagerde verder en beven. er werdLangzamerhand zelfs voor haar leven gevreesd. Er wastoen slechts één persoon die de denken totdat ze uiteindelijk de beslissing nam… Ze zou de vreselijke zeeheks gaan bezoeken! En zo, op een nacht, toen het water er dreigend zeemeermin kon helpen, maar alleen al de gedachte hieraan deed haar echter, begon ze serieus aan de mogelijkheid te denken totdat ze uiteindelijk de beslissing nam… Ze zou de vreselijke zeeheks gaan bezoeken! En zo, op een nacht, het water er dreigend zeemee m n kon he pen maa aalleen een aal ng de gedach eh e aan deed haa beven Langzame hand ech ezo begon ze e eutoen aan de moge khe d tee zeemeermin helpen, maar gedachte hieraan haar beven. Langzamerhand echter, serieus mogelijkheid denken o da ze u e nde k de be nam… Ze zou de v e e ke zeehek gaan bezoeken En op een nach oen he wa e e d e gend kon de deed begon ze aan de totdat uiteindelijk beslissing vreselijke zeeheks bezoeken! zo, nacht, het water er dreigend denken ze de nam… Ze zou de gaan En op een denken o dauitzag, ze u ebesloot ndemaar kde de be ng nam… Ze zou de v e ehaar ke beven. zeehek gaan bezoeken En zo op een nach oen e eer d e gend totdat uiteindelijk beslissing vreselijke zeeheks bezoeken! zo,toen nacht, toen het water erbos dreigend zeemeermin kon helpen, alleen alop deweg gedachte hieraan deed Langzamerhand echter, begon ze serieus aanhe dewa mogelijkheid te en pikzwart uitzag, besloot de prinses op weg te gaan naar de gevreesde grot van de heks. Ze schrok toen ze een luguber onderzees bos denken totdat ze uiteindelijk de beslissing nam… Ze zou de vreselijke zeeheks gaan bezoeken! En zo, op een nacht, toen het water dreigend en pikzwart prinses te gaan naar de gevreesde grot van de heks. Ze schrok ze een luguber onderzees denken o dauitzag, ze u ebesloot nde kdede be ngweg nam… Ze zou de v e e eekedezeehek gaan bezoeken En zo op een nach oen he wa e eerbos d e gend totdat uiteindelijk beslissing vreselijke zeeheks bezoeken! zo, nacht, toen het water dreigend p kzwa u zag be oo p n e e naa gev g o hek ch ok oen ugube onde zee bo denken ze de nam… Ze zou de gaan En op een en pikzwart prinses op te gaan naar de gevreesde grot van de heks. Ze schrok toen ze een luguber onderzees en ppikzwart kzwa u zag be oo de n eprobeerden op weg gaan naa gev ee de g ozelfs van de hek Ze ch oen ze een ugube onde zee pikzwart uitzag, besloot prinses tee te naardede gevreesde grot heks. schrok toen luguber onderzees bos denken totdat ze uiteindelijk dep beslissing nam… Ze zou vreselijke zeeheks gaan bezoeken! Enok zo,afgrijselijke op een nacht, toen het water erbo dreigend binnentrad en een slangen haar grijpen. Ze raakten haar met hun lichamen aan, maar ze ging en uitzag, besloot de prinses op weg te gaan naar de gevreesde grot van de heks. Ze schrok toen ze luguber onderzees bos en een paar slangen haar probeerden grijpen. Ze raakten haar zelfs met hun glibberige, glibberige, lichamen aan, maar ze ging en ppikzwart kzwa u zagpaar be oo de p n ep op weg gaan naa de gev eeende g oze van de hek Ze chge okafgrijselijke oen ze een ugube onde zee bo uitzag, besloot prinses tee te naar gevreesde grot heks. schrok toen luguber onderzees bos bbinnentrad nnen ad een paa angen haa obee den ee g pen Ze aak me hun bbe aaafgrijselijke g ee een ke chamen aan maa ze ng en de op weg gaan de van de Ze een paar slangen haar probeerden grijpen. raakten haar zelfs met glibberige, lichamen aan, maar ging en een Zesoort hun g ze g bbinnentrad nnen ad en en een paa angen haa p obee den g pen Ze aakheuveleiland en haa haa me hun g bbe gegebouwd g ze ke van chamen aan maa ze g ng binnentrad paar slangen haar probeerden te grijpen. raakten haar zelfs met glibberige, afgrijselijke lichamen aan, maar ging en pikzwart uitzag, besloot de prinses op weg te te gaan naar de gevreesde grotze vaneen dekasteel heks. Ze schrok toen ze een luguber onderzees bos snel verder en wist hen te ontkomen. In de verte rees op een op, dat was de botten van overledenen. binnentrad en een paar slangen haar probeerden te grijpen. Ze raakten haar zelfs met hun glibberige, afgrijselijke lichamen aan, maar ze ging snel verder en wist hen te ontkomen. In de verte rees op een soort heuveleiland een kasteel op, dat gebouwd was van de botten van overledenen. bbinnentrad nnen ad en een paa angen haa p obee den e g pen Ze aak en haa ze me hun g bbe ge a g e ke chamen aan maa ze ng paar slangen haar probeerden te grijpen. raakten haar zelfs met glibberige, afgrijselijke lichamen aan, maar ging ne ve ve de en en w hen e on on komen In n de de ve e rees ee op op een oo heuve heuve e and and een een ka ee op op da gebouwd wa van de bo en van van ove edenen een Zesoort hunee ze g snel verder wist te ontkomen. In verte rees soort heuveleiland kasteel op, dat was botten overledenen. en hen de op een een gebouwd van de van ne de en w hen e komen n ve e ee een oo e ka da gebouwd wa van de bo en ove edenen snel verder wist te ontkomen. verte heuveleiland kasteel op, dat was botten overledenen. binnentrad en een paar slangen haar probeerden te grijpen. Ze raakten haar zelfs met hun glibberige, afgrijselijke lichamen aan, maar ze ging Daar woonde de zeeheks. De komen zeemeermin zwom snel tussen monsterachtige vissen door totdat ze zich zich voor de de heks bevond. Deze luisterde snel verder en wist hen te ontkomen. In de verte rees op een soort heuveleiland een kasteel op, dat gebouwd was van de botten van overledenen. Daar woonde de zeeheks. De zeemeermin zwom snel tussen monsterachtige vissen door totdat ze voor heks bevond. Deze luisterde ne ve de en w hen e on n de ve e ee op een oo heuve e and een ka ee op da gebouwd wa van de bo en van ove edenen snel verder wist te ontkomen. In verte rees soort heuveleiland kasteel op, dat was botten overledenen. Daa woonde de zeehek De zeemee m n zwom ne u en mon e ach ge v en doo o da ze z ch voo de hek bevond Deze u e de en hen de op een een gebouwd van de van Daar zeeheks. zeemeermin snel tussen monsterachtige vissen door totdat zich voor heks bevond. luisterde woonde de De zwom ze de Deze Daa woonde de zeehek De jij zeemee mkan n zwom zwom neworden. u een en soort mon eje ach v en ontdoen doo o op, da ze zich zzich ch voo de hek bevond Deze uoverledenen. e de Daarverder zeeheks. zeemeermin snel tussen monsterachtige vissen door totdat voorhebben heks bevond. luisterde snel wist hen “Wat te ontkomen. de verte rees op een kasteel dat gebouwd was van botten van aandachtig en de zei toen: “Wat jij wenst,In je fataal fataal Je wiltheuveleiland vange je vissen staart en twee twee benen hebben inbevond. de hoop hoop dat deluisterde prins Daar woonde zeeheks. De zeemeermin snel tussen monsterachtige door totdat ze voor de heks Deze aandachtig zei toen: wenst, je van je staart en benen de dat de Daa woonde de zeehek De zeemee mkan n zwom neworden. uden en Je mon ejeeach ge v en ontdoen doo o da ze zzich ch voo de hek bevond Deze uprins en de Daar zeemeermin snel tussen monsterachtige vissen door totdat voorhebben heksin luisterde aandach gg en en ze oen “Wa wen aa aa wo ee wilt w van aa on doen en wee benen n de hoop da p woonde de De jij zwom ze de Deze aandachtig zei toen: “Wat wenst, je fataal worden. wilt je staart ontdoen twee in dat prins en kan van en benen de hoop de aandach en ze oen wen kan aa wo den Je w van aa on doen en wee benen hebben nbevond. de hoop da de p n je aandachtig zeizeeheks. toen: “Wat jij wenst, kan jeeeziel fataal worden. Je wilt je jeeik jeeeaan staart ontdoen twee in dat de prins Daar woonde de zeeheks. zeemeermin zwom tussen monsterachtige vissen door totdat ze zich voorhebben de heks bevond. Deze luisterde verliefd op je om zo een onsterfelijke te verkrijgen. zal jouw wens komen. Hier heb ik een dat aandachtig zei toen: “Wat jij wenst, kan je fataal worden. Je wilt je van staart ontdoen en twee hebben in hoop dat de prins verliefd op jee wordt wordt om“Wa zoDe een onsterfelijke ziel tesnel verkrijgen. Goed, ik zalje aan jouw wens tegemoet komen. Hier heb ik een brouwsel brouwsel dat jee kunt kunt aandach g en en ze oen “Wa wen kan eziel a aa wo den eGoed, w eik van eaan aa on doentegemoet en wee benen benen hebben n de de hoop da de p n je aandachtig zei toen: “Wat jij wenst, je fataal worden. Je wilt je je staart ontdoen twee in dat prins ve e d wo d on e e ke z e e ve k gen Goed k za ouw wen egemoe komen H e k b ouw e da kun en kan van en benen hebben de hoop de verliefd op je wordt om zo een onsterfelijke te verkrijgen. Goed, zal jouw wens tegemoet komen. Hier heb ik een brouwsel dat kunt ve e d op e wo d om zo een on e e ke z e e ve k gen Goed k za aan ouw wen egemoe komen H e heb k een b ouw e da verliefd je wordt onsterfelijke ziel te verkrijgen. Goed, ik zal jouw wens tegemoet komen. Hier ik brouwsel dat je kunt aandachtig en zei toen: “Wat jij wenst, kan je fataal worden. Je wilt je van je staart ontdoen en twee benen hebben in de hoop dat de prins gebruiken. Je moet je naar het vasteland begeven en eenmaal aan land moet je de inhoud van dit flesje drinken. Dan zullen meteen jouw twee verliefd op je wordt om zo een onsterfelijke ziel te verkrijgen. Goed, ik zal aan jouw wens tegemoet komen. Hier heb ik een brouwsel dat je kunt gebruiken. Je moet je naar het vasteland begeven en eenmaal aan land moet je de inhoud van dit flesje drinken. Dan zullen meteen jouw twee verliefd je wordt onsterfelijke ziel te verkrijgen. Goed, ik zal jouw wens tegemoet komen. Hier ik brouwsel dat jeee kun kunt ve e d op e wo d om zo een on e e ke z e e ve k gen Goed k za aan ouw wen egemoe komen H e heb k een b ouw e da kun verliefd je wordt onsterfelijke ziel te verkrijgen. Goed, ik zal jouw wens tegemoet komen. Hier ik brouwsel dat je kunt geb u ken moe e naa he va e and begeven en eenmaa aan and moe e de nhoud van d fle e d nken Dan zu en me een ouw wee op Je om zo he eenva aan hebzu eenme gebruiken. moet je naar het vasteland begeven en eenmaal aan land moet je de inhoud van dit flesje drinken. Dan zullen meteen jouw twee geb u ken e moe e naa e and begeven en eenmaa aan and moe e de nhoud van d fle e d nken Dan en een ouw wee gebruiken. Je moet je naar het vasteland eenmaal land moet je inhoud dit flesje drinken. zullen meteen jouw twee verliefd op je wordt om zo een onsterfelijke ziel te verkrijgen. Goed, ik zal aan jouw wens tegemoet komen. Hier heb ik een brouwsel dat je kunt benen verschijnen, maar je he zultva eene pijn pijn voelen alsof ze met met een een mes afgesneden worden. En bij bij het lopen zul je jeDan ook zu eenen ondraaglijke pijn gebruiken. Je moet je naar het vasteland begeven en eenmaal aan land moet je de inhoud van dit flesje drinken. Dan zullen meteen jouw twee benen verschijnen, maar je zult een voelen alsof ze mes afgesneden worden. En het lopen zul ook een ondraaglijke pijn geb u ken e moe e naa and begeven en eenmaa aan and moe e de nhoud van d fle e d nken me een ouw wee gebruiken. Je moet je naar het vasteland eenmaal land moet je inhoud dit flesje drinken. zullen meteen jouw twee benen ve ch nen maa e zu een p n voe en a o ze me een me a ge neden wo den En b he open zu e ook een ond aag ke p n begeven en aan de van Dan verschijnen, maar je zult pijn voelen alsof met mes afgesneden worden. bij het lopen zul je ondraaglijke pijn benen een ze een En ook een benen verschijnen, ve ch nenin maa zu eenwezen p n voelen voe en alsof aalsof o zul ze met me een me aafgesneden ge zeemeermin neden wo den En bij b he open zu ookdat eenals ond aag ke pijn p n de verschijnen, maar jee het zultvasteland pijn voelen met mes worden. bij het lopen zuleraan, jeeDan ondraaglijke pijn gebruiken. Je moet je naar begeven en eenmaal aanmeer landafgesneden moet je deworden. inhoud van ditzijn. flesje drinken. zullen meteen jouw twee voelen. Eenmaal in een menselijk wezen veranderd, zul je nooit meer een zeemeermin kunnen zijn. En denk eraan, dat als het jou niet lukt de benen maar je zult een pijn ze een mes En het lopen zul je ook een ondraaglijke voelen. Eenmaal een menselijk veranderd, je nooit een kunnen En denk het jou niet lukt benen ve ch neninn maa p n voe en aalsof o zu ze me een me ge zeemee neden wo den En b he open zu ook een aag ke n de verschijnen, maar jee zu zult pijn voelen met mes aafgesneden worden. bijzzijn. het lopen zuleeraan, jeeaan ondraaglijke pijn voe en Eenmaa een men ee een k wezen ve ande d mee een m n n En denk da aaalsond he ou n ee p uk benen een ze een En ook een voelen. Eenmaal menselijk veranderd, zul je nooit zeemeermin het jou niet lukt een wezen een kunnen En denk voe envan Eenmaa een men kgeen wezen ve ande dziel zu noo mee een zeemee mmocht n kunnen kunnen zzijn. neen En denk da he ou zal n uk de de voelen. Eenmaal innte menselijk veranderd, zul jeee noo nooit meer zeemeermin zijn. eraan, dat hetdan jou niet lukt benen verschijnen, maar je zult pijn voelen alsof zezult met een meer mes afgesneden worden. En het lopen zuleeraan, jeaan ookdat eenals ondraaglijke pijn liefde de winnen, onsterfelijke verkrijgen. Bovendien, hij met andere vrouw trouwen, hart voelen. Eenmaal een menselijk wezen veranderd, zul je meer een zeemeermin En denk dat als jou niet lukt liefde van de prins prins te winnen, jeeeen geen onsterfelijke ziel zult verkrijgen. Bovendien, mocht hij bij met een andere vrouw trouwen, dan zal jouw hart voe envan Eenmaa een men eje kgeen wezen ve dzziel zu noo mee een zeemee mmoch n kunnen kunnen zzijn. neen En denk aan da aals het he ou za n e jouw uk de de voelen. Eenmaal innte menselijk veranderd, zul jee nooit nooit meer zeemeermin dat hetdan jou niet lukt ee de de nnin ee w nnen on ee ande ee ke ee zu ve k gen Bovend en h me ande ee eeraan, v ouw ouwen ouw ha een wezen een kunnen En denk de liefde prins winnen, je onsterfelijke zult verkrijgen. Bovendien, mocht hij met andere vrouw trouwen, zal jouw hart van de p geen een dan de van de p w nnen e geen on ke z zu ve k gen Bovend en moch h me een ande v ouw ouwen dan za ouw ha liefde prins te winnen, je onsterfelijke ziel zult verkrijgen. Bovendien, mocht hij met andere vrouw trouwen, zal jouw hart voelen. Eenmaal in een menselijk wezen veranderd, zul je nooit meer een zeemeermin kunnen zijn. En denk eraan, dat als het jou niet lukt de breken en zul je in schuim veranderen. Denk maar goed na alvorens je beslist, zeemeermin. “Ik doe het”, zei de prinses lijkbleek. “Je moet me liefde van de prins te winnen, je geen onsterfelijke ziel zult verkrijgen. Bovendien, mocht hij met een andere vrouw trouwen, dan zal jouw hart breken en zu zul jee nin schuim veranderen. Denk maar goed na aalvorens jee be beslist, zeemeermin. “Ik doe het”, zeie de de prinses lijkbleek. “Je moet me e de van de p e w nnen e geen on e e ke z e zu ve k gen Bovend en moch h me een ande v ouw ouwen dan za ouw ha prins te winnen, je onsterfelijke ziel zult verkrijgen. Bovendien, mocht hij met andere vrouw trouwen, zal jouw hart bliefde eken en n chu m ve ande en Denk maa goed na vo en zeemee m n “ k doe he ” ze p n e kb eek “ e moe me van de geen een dan breken en zul je in schuim veranderen. Denk maar goed na alvorens je beslist, zeemeermin. “Ik doe het”, zei de prinses lijkbleek. “Je moet me bliefde eken en zu e n chu m ve ande en Denk maa goed na a vo en e be zeemee m n “ k doe he ” ze de p n e kb eek “ e moe me breken zul je in schuim veranderen. maar alvorens je beslist, zeemeermin. “Ik het”, zei prinses lijkbleek. “Je moet van de prins te winnen, je geen onsterfelijke ziel zult verkrijgen. Bovendien, mocht hij met een andere vrouw trouwen, dan zal jouw nog betalen”, zei deschuim heks. “en mijn prijs prijs is hoog. hoog. Ikgoed heb een een oude, schorre stem,zeemee terwijlm jijneen een mooie hebt. Ik de wilp jouw stem hebben.” “Maarhart wat en zul je in veranderen. Denk maar goed na alvorens je beslist, zeemeermin. “Ik doe het”, zei de prinses lijkbleek. “Je moet me nog betalen”, zei de heks. “en mijn is Ik heb oude, schorre stem, terwijl jij mooie hebt. Ik wil jouw stem hebben.” “Maar wat bbreken eken en zu e n chu m ve ande en Denk maa na a vo en e be “ k doe he ” ze n e kb eek “ e moe me breken zul ze je inde schuim veranderen. maarIk alvorens je beslist, “Ikmoo zei prinses lijkbleek. “Je”” moet nog be a en” en” ze de hek “en m np p hoog kgoed heb een oude cho e stem, emzeemeermin. ew w jij een moo ehet”, heb k de w ouw stem em hebben hebben “Maa wa en Denk na doe me betalen”, zei heks. mijn prijs is hoog. Ik oude, schorre stem, terwijl jij mooie hebt. Ik wil jouw stem hebben.” “Maar wat nog de “en heb een een nog be a hek “en m n hoog k heb een oude cho e em e een e heb k w ouw em “Maa wa betalen”, zei heks. mijn prijs is hoog. oude, schorre terwijl mooie hebt. Ik wil jouw hebben.” “Maar wat breken en zul jeik inde schuim veranderen. Denk maar goed na alvorens je beslist, zeemeermin. “Ikmooie doe het”, zei de prinses lijkbleek. “Je moet me hou ik over als ik die aan jou geef?” “Wel, jouw prachtig lichaam, jouw schoonheid, jouw oogopslag, genoeg om een man te verleiden. Je moet nog betalen”, zei heks. “en mijn prijs is hoog. Ik heb een oude, schorre stem, terwijl jij een hebt. Ik wil jouw stem hebben.” “Maar wat hou ik over als die aan jou geef?” “Wel, jouw prachtig lichaam, jouw schoonheid, jouw oogopslag, genoeg om een man te verleiden. Je moet nog be a en”aalsze de hek “en m n?”p hoog kach heb een oude cho echoonhe em terwijl e dw jouw een moo e heb kw ouwman emteehebben ” “Maa wa betalen”, zei heks. mijn prijs is hoog. Ik oude, schorre stem, jij mooie hebt. Ik wil jouw stem hebben.” “Maar wat hou k ove k d e aan ou gee “We ouw p g chaam ouw ouw oogop ag genoeg om een ve e den e moe nog de “en heb een een ik over ik die jou geef?” “Wel, jouw prachtig lichaam, jouw schoonheid, oogopslag, verleiden. Je moet hou aan genoeg om een man hou ove aalszei k de d aan “Ik ou ben gee ?”prijs “We ouw prachtig p geen chaam ouw schoonheid, choonhe dmoet ouw oogop ag hebt. genoeg om jouw een man ehebben.” ve e den“Maar moe ikk over over ik dieeheks. jou geef?” “Wel, jouw prachtig lichaam, jouw schoonheid, jouw oogopslag, te verleiden. Jeejouw moet nogeen betalen”, “en mijn isbereid hoog. Ikach heb oude, schorre stem, terwijl jijje een mooie Ik flesje wil stemte wat nu een beslissing nemen. “Ik ben tot alles bereid en ik zal niet terugdeinzen.” “Dan moet je met kracht in het flesje knijpen en denken dat jouw hou ik als ik die aan jou geef?” “Wel, jouw lichaam, jouw jouw oogopslag, genoeg om een man verleiden. Je moet nu beslissing nemen. tot alles en ik zal niet terugdeinzen.” “Dan met kracht in het knijpen en denken dat hou k ove aalsng k nemen d e aan ou gee ?” “We ouw p ach g lichaam, chaam ouwnzen choonhe dmoe ouwjeeoogop ag genoeg om een man e ve e denda ejouw moe ik over ik die jou geef?” “Wel, jouw prachtig jouw schoonheid, jouw oogopslag, te verleiden. Je moet nu een be “ k ben o a e be e d en k za n e e ugde ” “Dan me k ach n he fle e kn pen en denken ouw hou aan genoeg om een man beslissing nemen. “Ik tot alles bereid ik zal niet terugdeinzen.” moet met kracht in het flesje knijpen dat nu een ben en “Dan en denken nu een be nemen “ k ben o a e be e d en k za n e e ugde nzen ” “Dan moe e me k ach n he fle e kn pen en denken da ouw beslissing nemen. “Ik tot alles bereid ik zal niet terugdeinzen.” moet je met kracht in het flesje knijpen dat jouw hou ikmijn over alsng ik dieDe aan jou geef?” “Wel, jouw prachtig lichaam, jouw schoonheid, jouw oogopslag, genoeg om een man te verleiden. Je moet stem stem is.” zeemeermin deed aldus en ze kon niet eens meer afscheid nemen. Ze kon namelijk niet meer praten! De prinses verliet nu een beslissing nemen. “Ik ben tot alles bereid en ik zal niet terugdeinzen.” “Dan moet je met kracht in het flesje knijpen en denken dat jouw De deed en ze kon Ze kon De nu een be ng nemen “ k ben o a e be e d en k za n e e ugde nzen ” “Dan moe e me k ach n he fle e kn pen en denken da ouw stem mijn stem is.” zeemeermin aldus niet eens meer afscheid nemen. namelijk niet meer praten! prinses verliet beslissing nemen. “Ik tot alles bereid ik zal niet terugdeinzen.” moet je met kracht in het flesje knijpen dat jouw em m n em ” De zeemee m n deed a du en ze kon n e een mee a che d nemen Ze kon name k n e mee p a en De p n e ve e nu een ben en “Dan en denken stem mijn is.” zeemeermin niet eens meer nemen. namelijk niet meer praten! prinses verliet De deed en ze kon Ze kon De em m n stem em ” zwom De mte n rusten deed duze en kon e een mee che d nemen Ze kon name n eflesje mee p a en enDe p n edat ve e stem mijn stem is.” zeemeermin aldus niet eens meer afscheid nemen. namelijk niet meer praten! prinses verliet nu een beslissing nemen. “Ik ben tot alles aaldus bereid enze zal n niet terugdeinzen.” “Dan moet je kracht inkhet jouw het hol en zonder tot strand bereikte in deaafscheid buurt het paleis van de prins. stem mijn stem is.” De zeemee zeemeermin deed aldus enhet zeik kon niet eens meer afscheid nemen. Zemet kon namelijk niet meerknijpen praten! Dedenken prinses verliet het sinistere hol en zwom zonder tot het strand bereikte in buurt van het paleis van de prins. stem mijn is.” De zeemeermin deed en ze kon niet eens meer nemen. Ze kon namelijk niet meer praten! De prinses verliet emsinistere m n stem em zeemee mte n rusten aaldus du n e eens een mee aafscheid che van d nemen. nemen name n e meer mee p a en De p n e verliet ve e stem mijn is.” De zeemeermin deed ze kon Ze praten! prinses he ho en zwom zonde u en enaldus o ze ze he andniet be k eemeer n de de buu van he pa van de p nk niet het sinistere hol zonder te tot het bereikte in buurt het paleis prins. en” zwom zwom zeen deafscheid van vannamelijk de p he nn ee stem ee ho en zonde ee rusten u o ze and be ee k n de buu van he pa ee kon van de n het sinistere hol zonder te rusten tot het strand bereikte in buurt het paleis prins. stem mijn stem is.” De zeemeermin deed aldus enhe zestrand kon niet eens meer afscheid nemen. Ze kon namelijk niet meer praten! De prinses verliet het sinistere hol en zwom zonder te rusten tot ze het strand bereikte in de buurt van het paleis van de prins. he n e e ho en zwom zonde e u en o ze he and be e k e n de buu van he pa e van de p n het sinistere hol en zwom zonder te rusten tot ze het strand bereikte in de buurt van het paleis van de prins. het sinistere hol en zwom zonder te rusten tot ze het strand bereikte in de buurt van het paleis van de prins.

D he p ook e van de k e ne zemee m n zo vee kee boven e kaa gekop eë d da enke de ee e en de aa e z n nog ee baa z n He geb u k e e e ype T me Regu a

Themapagina

- Architectuur

Het thema voor de volgende editie is: EEN EXTRA DIMENSIE Heb je een mooi beeld voor onze themapagina? Stuur maar door naar themablad@voidmagazine.be ! De allerleukste inzending wordt bovendien beloond met een iPod Touch. De winnaar van deze editie was Mira Verputte uit Kortrijk. Proficiat!

Harald Ligtvoet. Fan van vrouwen, mannen, taart, bambi’s, motors, nieuwjaarskaartjes, mode, fotografie, facebook, pijp roken en nog veel meer. Na een studie fotografie en een opleiding mode in de Academie van Sint-Niklaas, waar hij met grootste onderscheiding ooit afstudeerde, focust hij zich af en toe met zijn man Wim op de meest lieflijke taarten die je je kan inbeelden gekend onder de naam “Sweety Darling” op facebook. In 2004 won hij in samenwerking met vriendin/collega Christel Huygens de Coral Fashion Award. In 2009 lanceerde hij zijn eigen collectie I’m a dreamer .Vandaag regelt hij fotografie en styling bij Flair, ELLE, Goedele, Feeling, Milo, Label en nog meer…Deze man komt rechtstreeks uit de Disney-sprookjes.

De wondere wereld van

Harald Ligtvoet interview door Eva Rappé

Waar kunst en kitsch samenkomen, en mannen over snorren en taarten dromen.

Het is de meest regen-en stormachtigste dag van het jaar, en terwijl ik denk dat de Moesson naar België is geïmmigreerd, stress ik omdat ene Tom Tom me dichterbij de jungle van de Antwerpse ring leidt. Een half uur te laat door imense plensbui en een wandeling door de vijvers in de Antwerpse straten later beland ik voor de garagedeur van Harald Ligtvoet, de bekendste snor in de straat. Na de druk op de bel en een zenuwachtig hoestje gaat de deur open. Eén Snor met daarboven twee lieve bruine ogen staren me aan en heten me welkom. Het gevoel van thuiskomen hangt overal in de lucht. Harald, je hebt al reeds een enorm palmares aan ervaring en opleidingen. Een van de belangrijkste was je mode-opleiding aan de Academie van SintNiklaas waar je met de grootste onderscheiding ooit afstudeerde. Alle dramaqueens onder ons kennen natuurlijk het programma ‘De Designers’ van op VTM. Gaat het er in een echt atelier ook zo aan toe? Is er ook elk week een ander project en hoe zit het met de stressfactor en zo… Hm, zoals je zelf wel weet is alles op TV wel wat overdreven. Er wordt vooral gefocust op het drama en de karakters dan om de specifieke ontwerpen. Ze hebben mij toen ook gevraagd om deel te nemen aan het programma, maar gelukkig heb ik toen gepast. Voor mij was het te laat om deel te nemen aan dit programma. Ik had al te veel gedaan en opleidingen gevolgd om nog in het beginnersimago te passen. Maar om terug te komen op de sfeer, kan ik je zeggen dat het er zeker niet zo aan toegaat als

op TV. De Academie in Sint-Niklaas is een plaats waar allemaal mensen van verschillende leeftijden zaten. De sfeer is daar ook heel relaxt. Oké, je hebt de deadlines en je moet de avond ervoor soms ook heel hard werken om het tijdig af te hebben maar er heerst daar een zeer aangename sfeer, collegiaal, niet zo individueel. Als we de Harald-stijl typeren, dan zien we direct een dromerig sprookjesbeeld voor ons. In je kledij zien we eerder de jaren-vijftig vrouw sterk naar voor komen. Op zicht vormt het wel een ideaal plaatje. Hoe ben je precies tot die eigen stijl gekomen? Toen ik afgestudeerd ben aan de Academie van sint-Niklaas heb ik een jaar later samen met Christel Huygens de Coral Fashion award gewonnen. Wij hadden onze stijlen gemixt. En plots was er de collectie gekomen die dan de award in de wacht sleepte. Het concept was vooral een

jarenvijftig-beeld, vrolijke huisvrouwen die aan de martini geraken en er vlotjes in meegaan… Na het winnen van die award ben ik bijna meteen bij de Flair gaan solliciteren, met het gevolg dat ik nu nog steeds mee in het modeteam zit. Die sprookjesstijl die mij dan zo typeert spreekt mij ook meer aan dan van die saaie statische modefoto’s die in alle boekjes te zien zijn. Het leven is al serieus genoeg, daarom maak ik die zotte en gekke concepten die voor wat afleiding zorgen. Ook met alle moderne technieken is het superleuk om te zien wat er allemaal mogelijk is. Vooral de sfeerbepaling en de verlichting, het kan een heel ander en intiemer effect creëren met het publiek. Dus niet dat ze aan die modellen mogen beginnen sleutelen. We vragen ons natuurlijk ook af hoe je nu tot een bepaald concept komt voor een taart en vooral hoe je die uitwerking ervan dan realiseert… Maak

je voorontwerpen of ga je voor een aanval rechtstreeks op de taart af… De taarten doe ik samen met mijn man Wim. We hebben ook elk onze eigen “functie” hierin… Wim is afgestudeerd als patissier en hoewel hij nu in een jeugdcentrum voor speciale kinderen werkt is het taartbakken toch nooit lang uitgebleven. Het begon op een dag toen we naar een verjaardagsfeestje moesten en we vonden het wel leuk om een gekke taart te bakken. En zo is de deegbal aan het rollen gegaan. Wim maakt vooral de biscuit van de taarten en ik zorg voor de aankleding van de taarten en figuurtjes in marsepein. Voor ons is het wel eerder een vorm van ontspanning. Eventjes ontsnappen aan de stress van buitenaf en gewoon een lekkere taart bakken. Het is dus ook eerder een hobby dan echt een job. Voorlopig willen we het ook als hobby houden. Ook daarom dat we maar een beperkt aantal opdrachten per keer aannemen. Zodat

het zeker ook niet gaat vervelen en interessant en avontuurlijk blijft. De grote droom is dan misschien om later wel zo een koffiehuisje te starten waar je heen kan voor een lekker stukje taart op elk moment van de dag, maar dat is nog niet voor nu meteen. Als we een opdracht binnenkrijgen hebben mensen nog niet direct iets voor ogen. Het is zo eerder van “wow, een mooie taart”. Dus dan vragen we naar de interesses van de persoon waarvoor hij gemaakt wordt en aan de hand daarvan komen we tot een idee en creatie. Ik zag op de site zo’n taart met een sigaar, niet direct een supersmakelijk zicht maar wel een supergrappig concept. Ja, die was voor een man die veertig jaar werd, en buiten sigaren roken had die niet direct een hobby, vandaar dat we dan dus maar daarvoor gegaan zijn. Soms krijgen we ook gewoon carte blanche, en dan gaan we er gewoon helemaal

voor… Dan krijg je bijvoorbeeld het concept van een kledingswinkel hier dichtbij die open ging en daar kregen we carte blanche voor. Zo kreeg je dan het concept van Anna Wintour van Vogue met die sm-speeltjes, en het beeld van Karl Lagerfeld (Chanel) die op een beddensprei van Louis Vuitton ligt… Het was de bedoeling om voor 150 mensen taart te maken. En heel toevallig zonder dat wij er iets van wisten, waren er dat weekend mensen van de Amerikaanse Vogue naar dat feestje afgezakt. Ze hebben die taarten gezien en er ook van gegeten, ze hebben er wel geen foto’s van gemaakt want als ze dat zouden laten zien dan uh, ging daar nog het een en ander door de redactie vliegen… Waar haal je eigenlijk de fascinatie voor de jaren vijftig, want taarten bakken was toen wel een van de favoriete bezigheden in die keukens. Hoe heb je die voorliefde precies ontwikkeld? Is dat omdat

“Ooit willen we een klein koffiehuisje, gewoon waar je op een maandagochtend een lekker stuk taart kan eten!” er bij je thuis ook zo’n sfeer hing of is het echt uit belangstelling dat het zo gekomen is. Was het toen al Harald in wonderland? Nee, niet echt, ik ben gewoon altijd al enorm gefascineerd geweest door beelden. En wat ik supermooi vind in die kledij van de jaren stillekes is de belangstelling voor het vrouwelijke figuur, benadrukking van de taille en ronde vormen, toen een vrouw nog borsten en een kont had. Die lijnen en die silhouetten zijn gewoon keimooi. Het is ook vooral kledij die een persoon toont naar

buiten toe. Projectie van het eigenbeeld naar de buitenwereld toe. Het unicum. Eigen karakter. Ook voor mezelf. Ik kleed mij graag mooi, ik doe daar ook moeite voor. En al volgen er heel veel reacties op, ook soms negatieve reacties, mensen moeten zichzelf laten gaan. Vooral vrouwen, die hebben tegenwoordig zoveel keuze aan kleren. Soms heb ik echt zin om te zeggen: doe eens zot! Inspiratie voor nieuwe collecties vind ik overal, in boeken, in films, alles wat een beetje jaren vijftiggetint is. Dita von Teese vind ik een heel straffe

madam! Hoe zij zich in die stijl durft smijten en er vol voor gaat. Die stijl vind je nu bijvoorbeeld in Gent ook vaak terug met Muriëlle Scherre en zo, die korte zwarte froefroetjes en rode lippen. Het is daar een beetje een soort stroming. Net als met “Radio modern” die daar doorgaat in de Vooruit. Ik vind het fantastisch dat een mens zich kan opkleden in de stijl van toen, dan samen naar een feestje gaan en zich uitleven op die muziek! Het creëert ook een heel speciaal soort sfeer zo. Hier hangt ook wel een speciale sfeer, ik voel me precies stampertje uit de film van Bambi met die honderd bambi’s die ons aankijken. Hoe ben je erop gekomen om die bambi’s te sparen? Heb je een koppeltje gekocht en hebben ze zichzelf verduizendvoudigd ofzo? Haha, nee, nee . Wel mijn eerste bambietje had ik gekregen van mijn oma, en dat is me altijd wel bijgebleven. En onze vrienden waren heel enthousi-

nieuwjaarskaartje 2009

“Een mooie grote taart heeft een groter effect. Het blijft veel langer hangen dan een pâteetje van de bakker.” ast over onze kitcherige smaak, want elke keer als ze toen zelf eentje zagen of als ze op reis gingen namen ze eentje voor ons mee. Een bambi, dat straalt ook gewoon gezelligheid uit! We hebben er in alle vormen en kleuren en maten. En zo is dat hier uitgegroeid tot het plaatselijke bambipark in een mini-Planckendael. Zijn er buiten de fotografie en mode en lekkere taarten ook nog andere dingen die je interesseren. Bijvoorbeeld je kleedt jezelf heel vaak in het

leer en natuurlijk doet leer direct denken aan moto’s, ben je dan ook zo’n biker? Ja, ik wil heel graag een moto en ik draag altijd leer maar ik heb geen rijbewijs. Dat leer dragen heeft er gewoon altijd al ingezeten. Die keuze voor die stof is gegroeid van toen ik klein was. Ik vond het gewoon altijd lekker stoer. En als je dan keek naar de grote Harleys die passeerden in de straat, dan stond ik wel eventjes stil.

Met een gigantische glimlach op mijn gezicht vraag ik Harald of hij dan ook leren onderbroeken draagt. Haha die draag ik inderdaad af en toe eens bij speciale gelegenheden. Er bestaat bij ons, in de homowereld ook zo’n leerscene, voor van die echte leermannen zo. We gaan nu bijvoorbeeld binnenkort naar Keulen voor een berenweekend. Mijn man is een beer. Je hebt zo verschillende stromingen binnen de homowereld. Ik ben bijvoorbeeld een Cup, zo een gast met een baardje en een kale kop in het leer. En mijn man is een beer… ( Wim stond toen in standaard-magazine bij de kijk op mode en ik krijg een prentje voorgeschoteld van een beer.) Een beer is zo een beetje een grote, iets zwaardere man, een echte knuffelbeer eigenlijk, vaak ook met baarden. En om dus terug te komen op Keulen. Wel zoals je missverkiezingen hebt, heb je ook een berenverkiezing… en dan staan daar allemaal zo van die ruige mannen op

I’m a dreamer collection 2009

dat podium en het is daar gewoon supergezellig, daar wordt ook niet gevochten, gewoon heel leuk beren bij elkaar. Je krijgt spontaan zin om broodjes te smeren. Ik vind dat ook superleuk om te doen. Het is zo een beetje een hobby. Maar naast al dat leergedoe kan ik ook wel in een gewoon kostuum rondlopen hoor. De eerste keer dat ik van je hoorde was op Jimtv met Tiany Kirilov, en ik was direct weg van je collectie. Maar heb je er dan ooit al eens aan gedacht om je verschillende interesses met elkaar te combineren en bijvoorbeeld en jurk uit taart te maken ofzo? Wel per toeval eigenlijk wel. Ik moest toen naar “ Le salon du chocolat” in Parijs gaan, in een samenwerking met Callebaut , een project van een zevental jaar geleden. Een jurk puur uit chocolade dat is natuurlijk niet mogelijk, maar we hebben toen wel chocolade op een jurk gedruppekd en

de buitenkant gestyled. Er kwam dan uiteindelijk ook echt een modeshow in Parijs met allemaal kledij uit chocolade gemaakt. Harald, als je nu weet van jezelf dat je zo’n lekkere taarten kan maken, maak je er dan niet stiekem voor jezelf elke dag eentje en dan opeten! Want als ik dat talent had was de kans groot dat ik niet meer door de deur kon! Maak je dan bijvoorbeeld ook cupcakes of blijft het bij taarten alleen… Nee, dat gebeurt niet echt eigenlijk. Het is ook niet supergezond, hé. En taart moet ook speciaal blijven. Als je elke dag taart eet is het principe van feest en taart ook een beetje verdwenen. Hoewel elke dag wel taartdag kan zijn! Voorlopig blijven we ook nog gewoon bij de biscuittaart. Allé, gewoon, biscuittaart is superlekker en voorlopig vinden we daar voldoening genoeg in. Ik vind ook een cupcake is zo ‘n minitaartje en het is vaak te

veel werk aan versiering en bereiden en dan is het zo snel op. Er kruipt in totaal wel een acht tot tiental uur werk in zo’n taart. En dan kleine taartjes zouden ook even lang duren maar hebben toch een iets kleiner effect. Er kruipt meer werk in zo’n taart dan dat je ervan verwacht. Zeker met alle voorbereiding. Ook daarom dat de taarten lang genoeg op voorhand besteld moeten worden, en dat mensen niet kunnen zeggen morgen wil ik een taart… En dat vinden ze wel jammer, maar de taartenhobby is zoals het zegt een hobby. Wim en ik hebben ook elk onze job en daarom dat het er slechts af en toe van komt. Het is meer een extraatje. Die grote taarten hebben ook een veel groter effect, het blijft veel langer hangen dan een pâteetje van de bakker…

BON

(geldig van 31/10/10 tot 27/02/11)

GRATIS INKOM MSK en S.M.A.K. GENT tentoonstelling

Haring Saur - Ensor en de hedendaagse kunst

Het Museum voor Schone Kunsten Gent en S.M.A.K. slaan de handen in elkaar en programmeren samen Hareng Saur: Ensor en de hedendaagse kunst. De tentoonstelling kadert in een reeks evenementen in binnenen buitenland die de 150ste verjaardag van de geboorte van James Ensor (1860-1949) vieren en onderscheidt zich daarin door het oeuvre van Ensor te associëren met werk van hedendaagse kunstenaars. Raymond Pettibon, No Title (On paper they), 2010, Brussel, Gladstone Gallery, Regen Projects Los Angeles James Ensor, Dood en de maskers, 1897, Luik Musée d’Art Moderne et d’Art Contemprorain

Klaas Van der Linden oor interview d

â&#x20AC;&#x153;King for a day, fool for a lifetime?â&#x20AC;? 35

lmans

nele wincke

klaas van der linden is een jonge schilder uit het gentse. hij maakt ongelofelijk interessante schilderijen met een vleugje graffiti. na 10 jaar graffiti spuiten ruilde hij zijn spuitbus in voor zijn penselen. gedreven door zijn passie schildert hij door zijn leven. met zijn zenuwachtige handbewegingen beginnen we aan het interview. Een paar maand geleden deed je een oproep in ‘De Stip’ omdat je schedels zocht. Heb je daar veel respons op gekregen? Oh, dat valt wel heel goed mee. Schedels zijn namelijk moeilijk te vinden, daarom wou ik het eens via deze weg proberen. Ze stonden hier 5 minuten, vandaan dus ben ik vlug gepasseerd. Zelfs vandaag ben ik nog mensen tegen gekomen die de oproep hadden gezien en dat is wel tof. Vanwaar de fascinatie voor schedels? Dat boeit mij al sinds een paar jaar. Ik ben geobseerd door de vorm en de uitwerking ervan. Er zijn duizenden uitwerkingen door duizenden mensen. Het is karaktervol en het heeft een interessante vorm. Maar het is niet het enigste dat ik doe.

Met wat hou je je dan nog allemaal bezig? Als je hier rondkijkt, zie je dat veel mij inspireert. Wanneer ik vroeger grafitti ging spuiten langs het spoor en op treinen, kwam ik vaak NMBS werkers tegen die de treinen kuisten. Hun fluogele pakken en het licht van de treinen zorgen voor die sfeer in mijn werken. Het is niet altijd duidelijk naar de mensen toe maar het zijn gewoon die figuren die ik schilder en die sfeer die ik probeer op te roepen. Vandaar dat dit licht veel voorkomt in je werk. Het is clair obscure hé. Je hebt contrast, zwart, wit en als je fluo op een donker vlak gaat gebruiken, werkt dit perfect. Zeker met die plooien er bij. Dit is iets wat mij enorm boeit, plooien schilderen Dat is wat ze vroeger ook deden, vandaar de fascinatie. Sfeer creëren hé, dat is heel belangrijk in je werk.

Vanwaar de overstap naar schilderen of spuit je nog altijd? Ik doe het nog altijd, maar alleen als het grote projecten zijn met een groot budget. Binnenkort moet ik een grote muur spuiten in Evergem. Grafitti spuiten heb ik heel lang gedaan maar het ging me een beetje de keel uit. Dingen waar we soms een weekend aan bezig waren, verdwenen in een dag. Wanneer we op treinen gingen spuiten, steek je al je tijd er in, je riskeert je vel en je ziet het nooit meer terug En het waren echt wel toffe dingen, met characters, figuren en letters. De letters in dezelfde kleuren met een achtergrond, maar ja, je ziet ze nooit meer terug. Je vraagt je dan af waarvoor je het doet. Het enigste wat je onthoudt zijn flarden van die nacht omdat je niet veel ziet ‘s nachts. Dus dacht ik dat je maar beter iets kan maken waar je iets aan overhoudt en dat je gemakkelijk kan verplaatsen. Mensen maken ook veel kapot, bewust of onbewust. Als je mij zou vragen om een plek te tonen deel collectie schedels

“Fullmoon”

waar er graffiti van mij is, zou ik niet direct iets weten. Bij mensen thuis staat er wel nog iets, maar wat er daar van over blijft is peanuts. Alles wat ik nu maak, heb ik. Het meeste kan ik wel tonen maar sommige werken liggen bij mensen. Maar nu weet ik wat ik aan het doen ben. Wat heb je als opleiding gedaan? Eerst heb ik zes jaar academie avondschool gevolgd, vervolgens in het derde middelbaar naar Sint-Lucas middelbaar gegaan en gestart met Beeldende architecturale, dan Vrije Beeldende Kunsten en tenslotte een Artistieke opleiding. In het hoger heb ik een master Beeldende Kunsten gehaald. Ik wou nog verder leren in de Academie maar om één of andere reden ging dit niet. Maar ik zou zeker nog naar school willen gaan. Je kan je werk voorleggen aan docenten, door hun ervaring kunnen ze je verbeteren en verder op weg helpen. Meestal zeggen ze wel nuttige dingen maar niet alles wat ze zeggen is waar! Maar het meeste leer je nog altijd van de mensen rondom jou. Het interessantste heb ik geleerd van mensen die ik tegen kwam. Het is me opgevallen dat je veel zelfportretten maakt. Waarom juist? Als klein kind was ik enorm geboeid door Rembrandt en Egon Schiele. Het is een weergave van jezelf en je hebt jezelf altijd bij de hand. De één schrijft in een dagboek en ik doe het aan de hand

van beelden. Als je al die beelden chronologisch naast elkaar legt, ga je mijn leven kunnen lezen aan de hand van beelden. Leef je van het schilderen of moet je hier en daar wat bijklussen? Ja, ik probeer het wel. Werken doe ik niet maar ik trek wel mijn plan. Meestal lukt dat wel maar het is altijd wel onzeker. Als ik een goeie expo heb, kan ik daar wel eventjes van leven. Maar het kan evengoed een paar maand niets zijn. Ik heb er wel een goed oog in dat het binnen een paar jaar wel in orde gaat zijn.

Zit je daar dan elke dag aan of schilder je twee dagen aan een stuk om het dan eventjes aan de kant te laten liggen en er dan weer mee verder te gaan of hoe doe je het? Ik ben het nooit beu maar soms schilder ik twee dagen aan een stuk, doe ik gewoon door maar je houdt er alleen een raar bioritme aan over die geen steek houdt. Ik schilder dan door tot ik niet meer kan. Maar dat is niet altijd goed want dan bekijk je je werk achteraf en zie je dat je iets gedaan hebt die niet volledig juist is. Soms moet je eens stil staan bij de dingen.

“Soms moet je eens stil staan bij de dingen.”

Schilder je vooral met acryl of gebruik je ook olieverf? Hoh, een combinatie van de twee. Ik gebruik ook soms spuitbus en krijt, beetje vanalles eigenlijk. Voor een puntje of een oog gebruik ik een stift, voor een rechte lijn een lat. Je moet gewoon kiezen voor het gemakkelijkste.

Hoelang zit je aan een schilderij? Het hangt er natuurlijk vanaf hoe groot je werk is. Een groot schilderij neemt al gauw drie weken in beslag maar aan portretten zit ik een week of twee.

Zit dit talent al van kleinsaf in je bloed of is de interesse maar later gegroeid? Als klein manneke had ik een bak met stiften, brol en vanalles nog wat in. Daar hield ik mij mee bezig, ik heb nooit iets anders gedaan, misschien wel een beetje zielig. Ik was eigenlijk zeer creatief, ik maakte mijn eigen kleren, met een kartonnen doos en plakband maakte ik mijn eigen huisje. Ik ging altijd mee naar mijn pa zijn werk, hij werkte op het mi“Finding”

nisterie. Hij gaf mij dan een pak papier en stiften, zo kon ik mij de hele dag amuseren. Mensen kwamen dan zeggen: “Oh ventje, zo schoon dat dat is” en dat zeggen ze nu nog steeds. Ik heb nooit iets anders willen doen, dit is mijn ding. Sommige mensen verdienen hun boterham met mopkes te vertellen en ik met schilderen. Mensen verwachten wel van mij dat ik iets anders zou moeten doen maar ik heb daar echt geen zin in. Welke kunstenaars inspireren jou? Hoh, dat is een hele boterham. Je hebt altijd wel je favorieten en op school leer je ook veel. Als je dan een ontdekking doet, kun je daar veel uit putten. Het begon bij Rembrandt, Egon Schiele, Klimt, Lucian Freud, Michaël Borremans en Sam Dillemans. De laastste tijd zit ik in hedendaagse kunstenaars verwikkeld omdat ik grotere werken probeer te maken die een eigen fantasiewereld hebben met een achtergrond, figuren en dat licht waar ik mee speel. Degene die ik juist heb opgenoemd zijn nogal realistisch. Maar het niet waar ik naar toe wil. Ik wil mijn eigen droomwereld creëren. Hoe zie je je toekomst? Heb je plannen? Dat project in Evergem, zoals ik al zei. Soms maak ik wel lijstjes maar na een bepaalde tijd houdt dat toch geen steek meer. Wat ik wil doen, sla ik op in mijn hoofd maar je kunt nooit iets forceren. Als iets drie weken duurt, kan je dat niet plots stop

zetten. Je moet je tijd er voor nemen, je moet dat verwerken. Nu ga Ik iets maken dat waarschijnlijk drie weken gaat duren, daarna schilder ik een portret voor een kunstenaar dat ook twee weken in beslag gaat

“Sfeer creeëren, dat is het belangrijkste in je werk!”

nemen. Daarbuiten heb ik nog wel dingen dat ik moet doen, dus er is wel altijd werk genoeg. Maar als ik een week niets kan doen omdat iets niet doorgaat, dan kom ik wel slecht. Het is het enigste wat ik doe, want als ik dat plan en er niet kan aan beginnen…, dan is het gewoon een kloteweek.

“The Giver”

“Where there is light, there is darkness.”

De kracht van een schilderij komt voort uit je motivatie om aan een schilderij te beginnen. Ik heb een idee in mijn hoofd, dat inspireert mij, ik begin er aan en daar komen ook de beste dingen uit voort. Maar als ik geïnspireerd ben en ik moet er mee stoppen dan verlies ik die kracht. Je eerste idee is meestal het beste. Heb je al veel in het buitenland tentoongesteld? Nog maar één keer. Ik zit bij een galerij in Hamburg en daar had ik onlangs een tentoonstelling, de eerste keer in het buitenland. Ik heb al heel België gedaan en ik had zo wat het gevoel dat het goed zat om ook in het buitenland tentoon te stellen. Die mensen hebben mij dan gecontacteerd en dit was de eerste stap. Ik ben ook nog maar vierentwintig jaar, je moet alles stap voor stap doen. Je kunt niets forceren. Je moet gewoon bezig blijven en de rest komt wel. Het belangrijkste voor mij is dat ik één keer per jaar een grote tentoonstelling kan geven. Dan ga ik opzoek naar coole locaties zoals de vorige keer. Dat was in een oude fabriek. Ik toon dan de beste werken die ik in het afgelopen jaar gemaakt heb en nodig ik iedereen uit die belangrijk is. Daarnaast heb ik groepsexpo’s waar ik mijn laatste werken toon met nog andere kunstenaars erbij. Maar die ene tentoonstelling is wel de belangrijkste.

Boeken

"Holland in beeld" Toon Lauwen

“Nederlands grafisch ontwerp” A. Purvis Nederland neemt op het gebied van grafische vormgeving internationaal een vooraanstaande positie in. Hoe terecht dat is, blijkt in “Nederlands grafisch ontwerp”, waarin de geschiedenis van het grafisch ontwerpen in Nederland in 400 bladzijden en met meer dan 500 kleurenillustraties vol tot haar recht komt. “Nederlands grafisch ontwerp” biedt een fascinerende tocht door de tijd, van Art Nouveau en de Stijl tot en met de ontwerpers die vandaag het beeld bepalen.

Fokke en Sukke, Cora van Mora, Pietje Pitamientje, LINDA en Libelle, Pietje Bell, Jip en Janneke, Joris Driepinter en Loekie de Leeuw. Zomaar een lijstje bekende namen die door Nederlanders gekoesterd worden. Holland in Beeld brengt ze voor het eerst samen in een breed overzicht van affiches, boekomslagen, lettertoepassingen, illustraties, reclame, tijdschriften en merken: 300 'iconen van moderniteit', die de afgelopen eeuw het gezicht van onze cultuur mede hebben bepaald.

Het boek beoogt de vergankelijkheid van het grafisch ontwerp te erkennen en de verworvenheden vast te leggen en te conserveren. Reeds eerder verschenen er boeken die het Nederlandse grafische werk in een historisch perspectief plaatsten. De samenstellers menen met dit ambitieuze werk een totaalbeeld te presenteren van het Nederlands grafisch ontwerp vanaf 1890 tot heden. Voor wat betreft het weergeven van de sfeer in de tijd en de diverse stromingen, die niet alleen hun doorwerking hadden in de schilderkunst en architectuur, weten zij dat op een boeiende wijze te bereiken. Waar het gaat om het noemen van ‘toonaangevende’ ontwerpers en ontwerpbureaus ligt dat veel moeilijker. Het is immers ondoenlijk om alle ‘Dutch captains of design’ te noemen. Maar vele bekende grafische ontwerpers tonen in dit boek hun werk. De auteurs besteden veel aandacht aan de mens achter de ontwerper, de tijdgeest waarin zij werkten en de technieken die hun ten dienste stonden. Het is een kwalitatief hoogwaardige uitgave met afbeeldingen in kleur en zwart-wit. Interessant voor ontwerpers, kunstenaars en kunsten designhistorici. Met literatuuropgaven per hoofdstuk en register.

In dit aantrekkelijke en handzame boek staat een mooi overzicht van wat er de afgelopen eeuw in Nederland aan affiches, boekomslagen, merken, reclame en tijdschriftcovers is gemaakt. In 1897 werd in Parijs de eerste affichetentoonstelling gehouden. Dertig jaar eerder maakte de beroemde fotograaf Nadar een affiche voor de Luchtballonvaart. Dat is een mooi begin voor een overzicht waarin steeds met een pagina tekst bij een affiche of ander ontwerp wordt verteld wie de ontwerper en de opdrachtgever zijn en wat er verder over de afbeelding te zeggen valt. Zo weten we dat speciaal voor Eisensteins film Potemkin in Nederland een affiche werd ontworpen door Dolly Rudeman. De bekendere namen zoals Theo van Doesburg, Paul Schuitema en vele anderen ontbreken niet. Ook controversiele affiches, zoals die voor de werving van de WA in 1942 zijn opgenomen. In de afdeling 'Illustraties' ook prachtige tekeningen van Jan Sluiters en J. H. Isings. Kortom, een rijk en feestelijk boek. De uitgave is gedrukt in een klein lettertype en bevat een register en literatuurlijst.

Boeken

"Kunst+Religie in Rusland" J. Petrova

"De kunsten van het leven" Henk Smeijsters Waarom bezoeken we musea en theaters? Waarom luisteren we graag naar muziek? Aan de hand van de nieuwste onderzoek van filosofen, psychologen en neurologen beschrijft â&#x20AC;&#x153;De kunsten van het levenâ&#x20AC;? hoe kunst ons weet te raken. Henk Smeijsters concludeert dat kunst op een positieve manier inwerkt op wat in de neuropsychologie het 'kernzelf' wordt genoemd. Kunst blijkt belangrijker dan we al dachten en bepaalt ons geluk in hoge mate. Na een periode waarin protocollen en technologie voorop stonden, zowel in de hulpverlening als bij de economie, pleit de schrijver voor erkenning van het belang ven 'kernbeleving', een intuitief ervaren, dat niet in woorden is te vatten. Via Descartes, dualisme, en Spinoza, holisme, laat hij zien hoe essentieel dat voor de mens is en hoe kunst ons daar bij kan helpen. Zoals cognitieve therapie cognities verandert, zo kunnen ook emotionele schema's veranderen. Creatieve therapie laat via dans, muziek, drama en beeldende vormen ervaren wat zich in ons afspeelt, en hoe we kunnen veranderen. Deze creativiteit is niet alleen van belang in de hulpverlening, maar ook in de kunst en de economie. De auteur is breed opgeleid, werkt op enkele hogescholen en een conservatorium, en heeft vele publicaties op zijn naam staan. Hij geldt internationaal als deskundige op het gebied van creatieve therapie.

Kunst + Religie in Rusland volgt het spirituele spoor in de Russische kunst en laat zien hoe Russische kunstenaars in elk tijdperk religie op een eigen manier hebben verwerkt. Zo verwijst Malevitsj Zwarte Vierkant net als een icoon, naar een hogere werkelijkheid, en de enorme doeken van het socialistische realisme lijken in afmeting, stijl en compositie sprekend op die van de bijbelse thema's van de salonkunst; de plaats van Jezus wordt nu echter ingenomen door Lenin of Stalin Dit boek biedt geen volledig overzicht van de Russische kunstgeschiedenis maar is een selectieve keuze van werken die vanaf de 16e eeuw betrekking hebben op de christelijke of daarmee verwante beeldtaal: van de iconen, de 19e eeuwse salonkunst, de 20ste eeuwse avant-garde, het socialistische realisme tot en met de kunst van de Perestroika. Naast een aantal iconen en werken van beroemde kunstenaars als Kandinsky, Malevitsj, Repin en Gontsjarova zijn ook werken van minder bekende collega's zoals Ivanov, Voinov, Filonov en Semiradskij afgebeeld. Op de middelgrote tentoonstelling van het Gemeentemuseum Den Haag zijn relatief veel kunstenaars uit alle belangrijke perioden van de Russische kunst vertegenwoordigd. Rondom vijf abstracte topstukken van Malevitsj uit ca. 1920 zijn iconen tot en met neo-expressionisten gegroepeerd. Ook Stalins socialistischrealisme, hoe stuitend ook, mag als plaatsvervangende religie niet ontbreken. Bijna al het werk komt uit de enorme collectie van het Russisch Staatsmuseum in St.-Petersburg, met enkele belangrijke aanvullingen uit het Stedelijk Museum Amsterdam (Malevitsj) en het Gemeentemuseum zelf (Jawlensky, Kandinsky). In feite is al het tentoongestelde van hoog artistiek niveau, van icoonkunst, salonkunst tot nieuwe figuratie. Directeur Van Krimpen herneemt hiermee op waardige wijze de grote tentoonstelling 'The spiritual in art' van 1985.

Edelweiss Nog maar enkele jaren een echt fotocollectief, maar al meer dan twintig jaar vrienden, de jodelaars van Edelweiss. Een

betere basis voor twee nauw samenwerkende fotografen is haast niet in te beelden. Tenzij dan de liefde voor kitsch. met mijn stalen ros rijd ik door de poort die uitgeeft op het huis waar jan matthys, een van de twee fotografen, woont. achter mij hoor ik kinderen die op straat spelen verwonderd vragen of ik hier woon. even later zit ik in de woonkamer, waar de kat des huizes zich installeert op mijn jas. ook de twee heren van edelweiss nemen plaats en nu iedereen Ă lâ&#x20AC;&#x2122;aise is, kan het gesprek aanvatten. // rosaline fiems

“Roodkapje”, “Snök” en “Nette heren”: Werk in opdracht van de Kopergietery

Edelweiss bestaat uit fotografen Jan Matthys en Mich Van Den Berghe.

Wat hebben jullie precies gestudeerd? Jan Matthys: Mich heeft filosofie gestudeerd en is nu leraar zedenleer op de Ottogracht in Gent. We waren al een tijdje geïnteresseerd in fotografie en rond ons zevenentwintigste hebben we in avondonderwijs fotografie gestudeerd op het KASK. Hoe vullen jullie elkaar aan in het samenwerken? Jan: Eigenlijk vullen we elkaar niet aan. (lacht) Het probleem is dat we alletwee net hetzelfde kunnen. Meestal doen mensen die samenwerken iets verschillend, de ene is fotograaf, de andere grafisch ontwerper. We zijn alletwee geen grote photoshoppers. Maar op een set kun je gewoon niet alles zelf doen, daarmee dat we elkaar beginnen vragen zijn voor hulp tijdens projecten. We zijn niet elkaars assistenten, we doen de dingen gewoon vaak samen. Dat kristaliseert een bepaalde stijl uit en na verloop van tijd doe je gewoon alles samen.

We werken ook vaak op locatie en de banale werkelijkheid wordt uitgelicht door een paar speciale elementen die een gevoel van vervreemding creëren. Jan: Dat geldt zeker voor die foto’s uit de Canvascollectie. Op die foto’s heb je een twee keer een ouder koppel, een homoseksueel koppel, Mich zijn grootouders die met vreemde activiteiten bezig zijn… Mich: Die zijn allemaal bezig met banale bezigheden, maar door er een draai aan te geven krijgen ze wel iets poëtisch of absurd.

Insomnia in de Goedele bijvoorbeeld, hebben we Kamiel genomen, een buurman. Hij doet dat met veel plezier. Jan: Vaak inspireren we ons ook een beetje op de mensen zelf. Soms vragen we mensen, soms werken we ons idee uit aan de hand van die mensen. Je geeft een draai aan een situatie waardoor ze iets bevreemdends krijgt, en door een paar elementen toe te voegen bij die modellen of ze een bezigheid te geven die niet alledaags is, komt dat vreemde bij mensen naar boven. Vaak gaat de foto over die mensen.

“We zagen via de website dat ze onze foto’s ergens in één of ander hol in India hebben bekeken. Dan vraag je je af wat die mensen daarvan denken.”

De omschrijving bij jullie deelname aan de Canvascollectie luidde als volgt: Mich Van Den Berghe en Jan Matthys maken samen foto’s onder de naam Edelweiss. Het zijn steeds ensceneringen waarin magie en banaliteit centraal staan. De magie in de beelden zie ik, de banaliteit iets minder. Mich Van Den Berghe: Het is vaak een soort magisch realistisch gegeven. Het werk van de Kopergietery bijvoorbeeld: gewone mensen worden haast surreëel door het gebruik van dat flitslicht.

Hoe zoeken jullie modellen? Mich: Dat zijn meestal mensen in onze omgeving die een goeie kop hebben. Gaan jullie mensen op straat gaan aanspreken? Mich: Een enkele keer, we moeten dan al met iets zeer specifiek type in ons hoofd zitten. Meestal zijn het vrienden, of vrienden van vrienden. Dat werkt dan ook helemaal anders. Voor de reeks

Was het dan moeilijker om foto’s in opdracht voor De Standaard te maken, toen jullie een Romeins buffet met allemaal bekende Gentenaars uitbeeldden? Jan: Goh. Bruno Matthys, voorzitter van de socialisten in Oost-Vlaanderen, staat er op. Luc De Vos ook, hij is een goeie vriend van Bruno, die ook een restaurant in Gent open

houdt. We moesten de 69 dingen die je eet voor je sterft tonen. We hadden een mini budget maar een groots idee. Eigenlijk hebben we geld verloren aan die foto. Oeps. Jan: Een veel te grote opzet, we vergeten dan ook hoe weinig geld we maar hebben. Alle producten zijn wel gesponsord, de modellen hebben enkel

een foto gekregen, we hadden geen budget meer over. Vaak doe die mensen dat uit goodwill, ze vinden een foto ook wel eens tof. EEN ANDERE WERELD Emilie Vercruysse, een Gentse fotografe, zei in een interview dat ze zeer graag met kinderen werkt omdat deze nog niet bewust zijn van hun houding. Is dit ook een reden waarom jullie vaak met kinderen werken, of is dat omwille van compleet andere redenen? Jan: Compleet andere redenen denk ik. Mich: Dat is ook een mythe hè, de ongedwongen foto en het niet-bewustzijn van de eigen capaciteiten. Dat is ook niet onze filosofie. Alles is sterk in scène gezet, het concept is op voorhand uitgewerkt, iedereen wordt geregiseerd, het licht staat heel precies. Het heeft dus niets met ongedwongenheid of spontaniteit te maken. Als we geen professionele modellen gebruiken is dat meestal omdat we er het geld niet voor hebben. (lacht) Maar het is ook van de nood een deugd maken. Het zijn vaak veel interessantere koppen die op een onverwachte manier even goed acteren als mensen die er professioneel mee bezig zijn. Jan: Soms zit er een heel klein beetje spontaniteit in, maar dat is dan meestal een flits die niet afgaat, of iemand die niet voorbereid is. Je ziet iets ge-

beuren, en je trekt dan toch een foto. Maar dat is maar een heel klein percentage. Mich: De reden waarom we vaak met kinderen werken is au fond omdat die je meenemen naar een andere wereld. Jan: Dat komt ook omdat we lang voor de Kopergietery gewerkt hebben. Mich: Het is wel iets dat we kunnen. Dat is iets waar andere mensen schrik voor zouden hebben om aan te beginnen, en wat ons wel lukt. Jan: We willen ons zeker niet profileren als de kinderfotografen. We werken wel graag met kin-

Was het werk voor de Kopergietery één van jullie eerste opdrachten? Mich: Voor mij wel. Toen ik afgestudeerd was heb ik dat even alleen gedaan, en toen is Jan erbij gekomen. Creatief gezien was dat heel dankbaar werk. Heeft dat voor een groot deel bepaald hoe jullie foto’s er nu uitzien? Jan: Mensen kennen ons vooral van die foto’s van de Kopergietery, en ze gaan ons dan soortgelijke dingen vragen, en daar zitten dan weer kinderen bij. Maar we werken even graag met naakte vrouwen. Als er maar mensen op staan. Mich: Het gaat ons over een soort fantasiewereld, en die wordt evengoed bevolkt door oude heksjes als door kleine kinderen of dwergen en knappe matrozen, mooie en lelijke vrouwen. Het doet er niet toe, als het maar mensen zijn die tot de verbeelding spreken, die uit een sprookje kunnen komen.

“Het gaat ons over een soort fantasiewereld, en die wordt evengoed bevolkt door oude heksjes als door kleine kinderen of dwergen en knappe matrozen, mooie en lelijke vrouwen.” deren maar we houden ook altijd ons hart vast. Concentratiepannes van twee minuten, en als het een te moeilijke scène is, denken we “Oei, wat gaat dit hier worden?”. Maar het zijn wel onze vrienden natuurlijk.

De gemiddelde zestienjarige, kan je daar dan bijvoorbeeld veel mee aan? Jan: Dat hangt ervan af hé. Eerst is het idee er, en dan zoek je voor een invulling daarvoor. Wie onze opdrachtgever is speelt ook mee. Maar zestienjarigen gebruiken we weinig eigenlijk. Mich: Maar de leeftijdsklasse speelt echt geen rol. Het saaitste zijn misschien mensen van onze leeftijd. De charme van de jeugd is eruit en het karakter van een oudere mens zit er nog niet in.

Closing Time: Samenwerking met Toykyo, zij stonden in voor het decor.

Als jullie zin hebben om dat idee eens te doen, doen jullie dat dan gewoon? Jan: Dit is niet het soort fotografie waar je dat kan doen. Er zijn veel voorbereidingen. We hebben ook vaak te weinig budget om iets te laten doen, wij moeten echt alles zelf doen. Als je een idee hebt kruipt er echt veel werk in om alles samen te krijgen. Dus iets spontaans doen zit er niet echt in.

Dus kleren en accessoires doen jullie ook niet zelf? Mich: We hebben zeer lang alles zelf gedaan. Wat niet weg neemt dat het plezant is als we iemand vinden die goed zijn.

NIET DE GROOTSTE COMMERCANTEN Hoe zit het qua naambekendheid hier in Vlaanderen? Jan: Het is een moeilijke sector. Het probleem is dat er in de reclame grote budgetten zitten, maar dat het een kleine groep is die zulke opdrachten krijgen. Tijdschriften verdient quasi niets, daar eet je niet van ’s avonds. Soms veel werken en weinig verdienen. Het zijn vaak de saaie opdrachten die het meeste verdienen. Als je een paar grote opdrachten op een jaar doet, zit je financieel veilig, maar ze moeten wel komen. We zijn nu een beetje promotie aan het doen, we hebben sinds kort ook een website. (lacht) We zijn niet de grootste commercanten.

“Kunnen jullie even meten hoe lang het haar van die cactus is?” Toykyo heeft al decors gemaakt voor jullie. Hebben jullie nooit zin om dat zelf te doen? Jan: We kunnen dat niet. Benji van Toykyo werkt snel en goedkoop, hij heeft zelf veel ideeën. Wij kunnen niet tekenen, hij doet dat op een twee drie. We werken graag samen met mensen, iemand die iets kan dat wij niet kunnen. In het begin is het moeilijk iemand te vertrouwen, we blijven er altijd bij om te zien of het wel is waar we naar op zoek zijn, maar eenmaal dat we iemand hebben gevonden om mee samen te werken werken we zeer graag samen. Mich: Het is tof om te leren van anderen. Meestal zijn we wel betrokken, we laten die mensen ook nooit alleen. (lacht) Als het klikt, is dat heel fijn.

bezoekt, en zo zagen we dat ze onze foto’s ergens in één of ander hol in India hebben bekeken via een supertrage internetverbinding. Dan vraag je je af wat die mensen daarvan denken. Krijgen jullie veel respons op hetgeen verschijnt in tijdschriften over jullie? Mich: We hebben een groot interview gehad in De Morgen Magazine, en daar hebben we veel respons op gekregen, maar op de gemiddelde foto in de Goedele krijgen we weinig commentaar. Heeft de naam Edelweiss iets te maken met de musical der musicals? Mich: Die kitsch van The Sound of Music past allezins wel bij ons werk. Jan: Het begon als werknaam, maar onze foto’s

“De saaiste modellen zijn misschien mensen van onze leeftijd.”

Je kunt er niet van leven? Jan: Dat lukt me wel, maar ik heb geen vrouw en kind te onderhouden. Op mijn zoektocht naar informatie over jullie op het internet kwam ik nochtans iemand tegen uit Nice die jullie kende en de foto’s echt goed vond. Jan: Echt? We kunnen wel zien wie onze website

hebben altijd wel iets kitscherigs en romantisch gehad. Die hele sfeer van jonge mannen in tirolerkostumen die hun nek breken om een klein bloemetje te plukken voor de vrouw van hun keuze… We dachten met dat beeld wel iets te kunnen doen in ons werk.

S P O RT B E K E R S E N O U D E L A M P E N

Het is duidelijk te zien dat jullie lang en veel nadenken over jullie werk. Mich: Ik vind het nooit goed genoeg. Jan: Een uur ben je tevreden over een werk, en daarna zie je alleen de foto en moet het opnieuw. Je voelt die kick dat je iets tof gedaan hebt, maar dat is zeer vlug weer over. Er zijn zeer weinig beelden die voor ons de tand des tijds doorstaan. Je zit zolang op een beeld te kijken, je moet het photoshoppen, je moet de verschillende foto’s geselecteerd. Na een tijd zie je het beeld dus niet meer, je verveemdt er haast van.

Mich moet vroeger weg, en Jan neemt me mee naar het atelier van Edelweiss dat best vergelijkbaar is met een grote garage, waar zich de bonte verzameling van een hamsteraar bevindt. Aan de lift hangt een pop van Jommeke en een schepersbel, recht daarvoor staan twee speelautomaten. In de ruimte daarnaast staan een paar muren met retrobehang rechtop, die moeten fungeren als kamer. Ik meen het tafereel te herkennen uit een van hun foto’s. Voor de reeks Insomnia in Goedele werd een kaartenhuis gebouwd dat nu op de grond ligt. ‘Niemand realiseert zich natuurlijk dat het gelijmd was!’ Als ik vraag hoe lang ze er ongeveer over gedaan hebben, antwoordt Jan dat hij het niet zou willen uitrekenen. Wat verder staan spots gericht op een effen achtergrond. ‘Hier hebben we ook ons portret gemaakt. De achtergrond op die foto bestaat uit drie niveau’s, vandaar het gevoel van diepte. De bloemen zijn allemaal handmatig door ons vastgemaakt. Elke keer opnieuw kijken, de bloemen ergens anders plaatsen omdat ze daar niet goed hangen… De ene dag zijn we aan het bloemschikken, de andere dag maken we kartonnen huisjes.’ Verschillende dingen die misschien ooit nog eens van pas kunnen komen, staan in de rekken gestockeerd. Zoals bijvoorbeeld de verzameling sportbekers en oude lampen. ‘Het is niet altijd makkelijk iets te vinden. Die foto van een cactus met krulspelden, hoe begin je aan zoiets? We hebben gebeld naar een paar tuincentra waaraan we dan vroegen of ze cactussen met lang haar hebben. “Goh ik weet dat niet” “Ja maar kun je eens gaan kijken, het is voor een foto”. Even later komen ze dan terug met het antwoord dat ze dat inderdaad hebben. “En hoe lang zou dat haar zijn? Kunnen jullie dat even meten?” Om vervolgens twee centimeter te horen te krijgen. “Ja sorry dat is te kort. Toch bedankt!”’ ‘Een van de foto’s van Kamiel in de Goedele is genomen in een tuin in West-Vlaanderen. Die eigenaar heeft een hele tuin vol met allemaal opgezette dieren. We doen er dan uren over om alles goed te krijgen, al de kleine details te laten kloppen. Die mensen staan dan toe te kijken wat we daar allemaal aan het doen zijn. Op de duur zetten ze zich al klaar aan een tafeltje met iets om te drinken tegen dat we komen! (lacht).’

“De ene dag zijn we aan het bloemschikken, de andere dag maken we kartonnen huisjes.”

Chair A

Vlaamse editie

NR 04

colofon VOID Magazine wordt uitgegeven onder licentie van VOID Magazine België, Havenlaan 133, 1043 Brussel VOID Magazine is een geregistreerd handelsmerk Copyright © 2010 VOID verschijnt elk seizoen van het jaar. Prijs per nummer: € 8,20 Voor Nederland Geldt een adviesprijs van € 8,50

Verantwoordelijk uitgever: Katrien Impens (0484632353) katrien.impens@void.be Directie: Karel Rossaert (0498765876) karel.rossaert@void.be Hoofdredactie: Katrien Impens (0484632353) katrien.impens@void.be Redactie: Inge Van den Berghe (0485447956) inge.vandenberghe@void.be Eindredactie: Martine Rogiers (0433659600) martine.rogiers@void.be Coördinatie: Milan Dyckman (0439286538) milan.dyckman@void.be Art Director: Joke Jacobs (0487376030) joke.jacobs@void.be Zij werkten mee aan dit nummer: Rosalien Fiems, Nele Winckelmans, Eva Rappé, Eveline Gilles, Katty Matthijs, Many Felix, Brigitte Van de Genachte, Isa Van Craen, Leo Bauters, Wim Van Keirsbilck, Frank Verstraeten, Edelweiss, Katrien Dierickx, Klaas Van der Linden, Harald Ligtvoet, Stijn Felix Financial controller: Emiel Verdonck (0498776549) emiel.verdonck@void.be Drukkerij: Corelio nv, Gossetlaan 30, 1702 Groot-Bijgaarden (0498377977) Lezersservice Geabonnerd en de laatste VOID niet ontvangen? bel naar 0800/289 98 Info abonnementen voor België: bel naar 02/279.78.56, fax naar 02/760.82.00, of schrijf naar VOID Magazines Abonnementendients, Havenlaan 133, 1043 Brussel, abon@voidmagazine.be, website: www.void.be Nabestellen van oude nummers: tot maximaal 2 maanden na verschijning en uitsluitend als volgt: plaats uw nabestelling bij een dagbladhandelaar naar keuze, met vermelding van titel, bewenste aantal exemplaren, editienummer en verschijningsdatum. De dagbladhandelaar ontvangt uw bestelling binnen de 7 werkdagen. U betaalt hem de reguliere verkoopprijs en €1 administratie- en verzendingskosten per besteld exemplaar.

Chair A by Roeland Otten ® 2010 ABChairs

ABChairs by Roeland OttenB Chair ® 2010G Chair

ABChairs byOtten Roeland Chair Chair B by Otten by ®Roeland 2010H Otten ® 2010 ABChairs Roeland Chair C ® Otten 2010 ® 2010 ABChairs by Roeland ABChairs

ABChairs by Roeland Otten ®Chair 2010 A Chair Q Chair D

Chair by Roeland I ® 2010 Otten ® 2010 ABChairs byABChairs Roeland Otten ABChairs by Roeland Otten ® 2010

Chair by Roeland J ® 2010 Otten ® 2010 Chair S ABChairs byABChairs Roeland Otten

ABChairs by Roeland Otten ® ABChairs by 2010 Roeland Otten ® 2010

Chair T

ABChairs is a series of 26 typographic chairs, designed by Roeland Otten. It’s an alphabet to sit on and a series of chairs to form words with. Roeland Otten graduated at the Design Academy Eindhoven in 1999 and founded his design studio in Rotterdam one year later. He works with a ‘conceptual’ approach in different fields of media: from graphic design to new media and video, from product design to architectonic installations in public space and events. Roeland Otten is a provoker and an innovator, never shy of looking for new ways to tell a story and Roeland Otten graduated at the Design Academy Eindhoven in 1999 and making agraduated statement. Roeland Ottenhis at theinDesign Academy Eindhoven in 1999 and founded design studio Rotterdam one year later. He works with

founded his design approach studio in Rotterdam later. He works withdesign to a ‘conceptual’ in different one fieldsyear of media: from graphic a ‘conceptual’ approach in different fields design of media: from graphic design to new media and video, from product to architectonic installations newStudio media andspace video, from product design to architectonic installations in public and events. Roeland Otten is a provoker and an innovator, Roeland Otten in public space andlooking events.for Roeland Otten and an innovator, never shy of new ways to is tella aprovoker story and making a statement. Graaf Florisstraat 5b to tell a story and making a statement. never shy of looking for new ways

3021 CA Rotterdam

Studio Roeland Otten Studio Roeland Otten the Netherlands Graaf Florisstraat 5b 3021 CA Rotterdam Graafe: Florisstraat 5b him@roelandotten.com the Netherlands 3021 CA Rotterdam the Netherlands m: +31 6 12134676 e: him@roelandotten.com m: +31 6 12134676 e: him@roelandotten.com w: roelandotten.com m: +31w:6roelandotten.com 12134676 w: roelandotten.com

ABChairs are made possible by

ABChairs are made possible by ABChairs are made possible by

ABChairs Chair R Otten ® 2010 Chair Bby Roeland

ABChairs’ future is one of a industrial manufacturing process, using rotational moulding of LDPE plastic. This way ABChairs will be more affordable for the mass market, lighter in weight, less fragile and suitable for outdoors use. Smaller size ABChairs would also be applicable for children’s interiors, such as libraries and schools. Limited editions of prototypes can be produced upon request. The number of editions will vary based upon the ratio in which letters occur in the English language. Prototype model edition of 20: A, E, I, N, O, S, T Prototype model edition of 15: B, C, D, F, G, H, J, K, L, M, P, R, V, W, Y Prototype model edition of 10: Q, U, X, Z Dimensions prototype models: height: 46 or 80 cm / seat: height 46 cm x depth 42 cm x width 42 cm Material prototype models: lacquered MDF (in any colour)

ABChairs by Roeland O

ABChairs

Roeland Otten 速 2010

BELGIË € 8,20 - NEDERLAND € 8,50 - NAJAAR 2010 NR 04