ADA LOVELACE
Augusta Ada King, Lovelaceko kondesa zen eta orain ezaguna da Ada Lovelace bezala. Ada Lovelace Britainia handian jaio zen 1815. urtean eta 1852. urtean hil zen, Grezian. Historiako lehen ordenagailuko programatzailea izan zela diote eta makina bat kontrolatzeko lehen algoritmoa sortu zuelako ezaguna da. Gainera, matematikaria eta ingeleseko idazlea zen.
Irune CHIEN-SHIUNG WU
Chien- Shiung Wu Shangaiko alboko herri batean 1912 jaio zen. Nanjing- ko unibertsitatean zientziako lizentziatura lortu zuen. Pricenton-eko unibertsitatean “honoris causa” doktoretza jasotzen lehen emakumea izan zen. Bigarren mundu gerra hasi zenean Manhattan proiektua (naziek baino lehen bonba atomikoa eraikitzeko proiektua) aurrera eramateko taldea sortu zen, baina Wu matxismoa eta xenofobia (Japoniar Pearl Harbor bonbardatu berri zuen eta Wu ekialdetarra zen) zela eta baztertua izan zen. Amerikako fisika elkartearen lehenengo emakume lehendakaria izan zen.
Aitor
JOCELYN BELL
Susan Jocelyn Bell deitzen da baina, Jocelyn Bell bezala ezagutzen zaio . Neska hau astrofisika eta zuzendaria izan zen 2008ko urritik 2010eko urrira. 2018ko Irailaren 6an, Bell Burnellek sari bat irabazi zuen, “los pulsares” aurkitu zuelako eta horregatik 3 milloi dolarrak irabazi zituen. Laburbilduz sari asko jaso ditu egindako lanarekin.
Alba
JOSEFINA CASTELLVI
Josefina Castellvi zientifikoa da. Bartzelonan jaio da uztailaren 1tean 1935. urtean. Besteak beste, Antartikan egindako ikerketengatik da ezaguna. Orain 83 urte ditu. Liburu bat idatzi du, bere izena “Yo he vivido en la Antartida: los primeros espaĂąoles en el continente blancoâ€?. Bera, Monserrat izeneko institutura joaten zen. 70 artikulu baino gehiago idatzi zuen. Espaniako lehenengo emakume katalana izan zen ozeanografoa bezala lan egin zuena.
Aroa LISE MEITNER
Lise Meitner fisikari austriarra izan zen, bere ikerketa guztiak erradiaktibitate eta fisika nuklearrean oinarritu zituen. Munduko bigarren emakumea izan zen doktoretza bat lortzen.Lise Meitner fisio nuklearra aurkitu zuen taldearen parte zen, baina berak ez zuen Fisikako Nobel Saria lortu, Otto Hahn kideak baizik. Ez zuen lortu emakumea izateagatik. Fisio nuklearraren aurkikuntza ez ezik, beste aurkikuntzak ere egin zituen. 1918. urtean, Otto Hahn eta Lise-k protaktinioa aurkitu zuten. 1939. urtean radioaktibitatea eta teoria atomikoa aurkikuntzak egin zituen. Kate erreakzioaren existentzia iradoki zuenean, bonba atomiko-aren garapenari lagundu zion. Eta beren omenez Meitnerio deitu zioten taula periodiko-aren elementu bati.
Hafsa
LYNN MARGULIS
Chicago, 1938ko martxoaren 5ean jaio zen eta 2011ko azaroaren 22an ihl zen. Teoria sinbiotikoa edota teoria endosinbiotiko seriatua Lynn Margulisen ekarpen garrantzitsuena kontsideratzen da. Teoria honek zelula prokariotoak zelula eukariotika bihurtzeko pausua azaltzen du eta dio aldaketa ebolutiboak ematen direla bi espezie edo gehiago batzen direnean organismo berri bat sortzeko, zelula eukariototik abiatuta metazooak lortutako karaktere handienetara iritsi arte .
Eihar MARIA BLASCO
Maria Blasco zientifikoa da. 1965. urtean Alicanten jaio zen. 1988. urtean Madrileko unibertsitatera joan zen, 5 urte geroago, 1993-an Biokimikoa eta Biologia Molekular ikasten azi zen. Maria Blasco experta bat da `replicacion del ADN-en’. Berak Estatu Batuetara bidaiatu zuen. Baita, nahi zuen zientzia aurreratuekin kontaktua eduki.
Andrea
MARIBEL ARRIORTUA
Maribel Arriortua 1950eko azaroaren 11an jaio zen, Barakaldon, Bizkaia. Maribel kimikaria, mineralogia eta petrologiaren irakaslea, katedraduna, eta Petrologiaren Saileko doktorea da. Emakume honek, “Euskal Herriko Unibertsitatean” ikasi zuen, eta horko irakaslea da ere. 2010ean Euskadiko zientziak eta teknologiako ikerketaren saria eman zioten, 42. geratu zelako zientzialari hoberenetako zerrenda batean, (“Índice de Hirsch”) non munduko zientzialari hoberenetakoak parte hartzen baitzuten. Aitzindaria izan zen ingurune edo energiaren esparruan aplikazio anitzak izan ditzakeen funtzio anitzeko sistemen ikerketan. Taldekudeatzaile gisa egindako ikerketak mikrofonoak eta SOFC bateriak sortu ditu automobilen, industrian eta etxeko sektorean. IMaCris / MaKrisI ikerketa taldea material kristalinoetan sortu zuen bere fakultateetako beste irakasle batzuekin, non erregai fosilen alternatibak eta material desberdinen diseinuan, karakterizazioan, propietateetan eta aplikazioetan ikertzen baditu.
Gorka
MARIE CURIE
Marie Curie zientzialari famatu bat izan zen. 1867ko azaroaren 7an Polonian jaio zen baina Frantziara joan zen 1918an eta 1934ko uztailaren 4an hil zen 66 urterekin. Emakume zientifiko honen izen osoa Marya Salomea Sklodowska-Curie da. Marie famatua da X laserrak asmatu dituelako. Hau aita bat zuen Wladyslaw izenekoa eta 2 seme alaba, Irene Joliot Curie eta Eve Curie, ezkontide 1 izan zuen Pierre Curie izenekoa. Marie Parisko unibertsitatean lehenengo emakume irakaslea izan zen. Gainera, Parisko eta Varsoviako Curie institutuak eratu zuen. 1903an Nobel Saria irabazi eta bere senarrarekin partekatu zuen. Gainera bere alaba Irene fisikan ere Nobel Saria irabazi zuen 1935an, urte bat geroago bere ama Marie hil zen.
Oinatz MARY JACKSON
Emakume hau matematikoa eta Ingeniari aeroespaziala zen, NACA-n lan egin zuen, geroago NASA-n bihurtu zela. Bere bizitza gehiena lan egin zuen Langleyko Ikerketa zentroan, Kalkulista bezala Mendebalea Arearen Kalkulu taldean hasiz. Frank Winston eta Ella scott, 1921en apirilaren 9 Mary Winston izan zuten alabaz. Hampton, Virginia, USA-n jaio zen. Jaio zenen leku berinan hasi zen, eta George P. Phenix-en eskola graduatu zen ohore handiekin. Jackson 30 urtean zehar Scout talde femeninoa zuzendu zuen. Baina, 1970an hori utzi zuen gazte beltzei bere komunitatearen miniaturan haize-tunel bat sortzen laguntzeko. Mary Jackson ezkonduta egon zen eta 2 seme izan zuen. 2005eko otsailaren 11 hil zen.
Seth
RITA LEVI-MONTALCINI
● Rita Levi-montalcini, 1909ko apirilaren 22an jaio zen,Italia Turin. Eta 2012ko abenduaren 30an hil zen. (103 urteekin). Beraren familia judutarra zen. Beraren aita, Adamo Levi matematikan trebea zen. Eta ama, Adele Moltacini, margolari oso ona zen. 20 urteekin karrera-profesional bat hasi zuen, hilabete batzuk pasa ondoren Turingo medikuntza unibertsitate batera joan zen. 1936. urtean medikuntza eskolan graduatzea lortu zuen. Jarraian neurologian espezializatu zen, eta nerbio sistemaren lehen hazkuntza faktorearen aurkikuntza egiteagatik. Beraren bizitzan hainbat sariak irabazi du, 1986.urtean medikuntza eta fisiologia Nobel irabazi zuen
Jandry
ROSALIND FRANKLIN
Rosalind Elsie Franklin 1920an jaio zen, Notting Hillen, Inglaterran. Emakume hau, biofisikaria eta kristalografialaria izan zen eta DNA molekula inguruan ekarpen garrantzitsuak egin zituen eta horrela lortu zuen: 1951han Londresera joan zen, ikastera. Hor, X izpiekin lan egin zuen eta horrekin, DNA molekula aztertu zuen bere ikaskidearekin, Wilkinserekin. Ikerketa horretan, ohartu zen DNA molekula bustita dagoenean, molekula luzea eta mehea dela eta lehortuta dagoenean, laburra eta lodia dela eta hauek, “A” eta “B” bezala ezagutzen dira. Hauek biak, “A”eta “B” aztertzeko banatu ziren eta Rosalind “A” aztertu zuen. Rosalind DNA molekula hobeto aztertzeko, X izpien bidez argazkiak egin zituen eta DNA molekula ondo aztertzen, DNAren egitura zelan den aurkitu zuen.
Alazne
VALENTINA TEREXKOVA
Valentina Terexkova, Sobietar kosmonauta izan zen. Valentina, 1937ko martxoaren, 6an jaio zen. Berak, bi ahizpa, neba bat eta alaba bat ditu, gainera ezkondu baina, 1982an dibortziatu egin zen. Valentina, espaziora joan zen lehen emakumea izan zen.
zen
1963. urtean, hiru egun pasa zituen espazioan eta “Vostok 6.� izeneko kapsulan, 48 aldiz Lurra orbitatu zuen. Hori, espaziora egin zuen bidai bakarra izan zen. Ondoren, mundura bidaiatu zuen sobietar zientzia sustatzeko eta Sobietar Batasunean parte hartu zuen. Akats batek, kapsula Lurretik urruntzea egin zuen. Valentinak, konturatu egin zen eta sobietar zientzialariek lurreratze algoritmo berria azkar garatu zuten. Terexkova Lurrera bueltatu zen segurtasunez, baina bere aurpegian kontusioa jaso zuen.
Ibai